Zadaj pytanie
- Potrzebujesz porady prawnej?
  
  Nie czekaj, przekaż sprawę profesjonalistom.
  Więcej
Prawo na co dzień
Prawo dla firm
- Klucz do sukcesu
- KATEGORIE
  Prawo pracy
  Prawo podatkowe
  Prawo cywilne
  Prawo spółek
  Prawo administracyjne
  Blog ekspercki
  Centrum Finansowe
  Prawo bankowe
  Prawo upadłościowe i naprawcze
  Windykacja należności
  Prawo zamówień publicznych
  Prawo autorskie
Podatki
Wzory dokumentów
Kodeksy i akty prawne
- Baza profesjonalnych dokumentów prawnych
- KATEGORIE
  Kodeksy
  
  Akty prawne
  
  Dzienniki Ustaw
  
  Monitor Polski
Forum prawne
Oferta
Więcej
- Wiadomości

e-prawnik.pl Dokumenty Akty prawne Dziennik Ustaw Rok 2009 Nr 53Po 439

Dziennik Ustaw Nr 53, poz. 439 z 2009

Tytuł:	Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych oraz niektórych preparatów chemicznych
Status aktu prawnego:	Obowiązujący
Data ogłoszenia:	2009-04-01
Data wydania:	2009-03-05
Data wejscia w życie:	2009-04-16
Data obowiązywania:	2009-04-01

Treść dokumentu: Dziennik Ustaw Nr 53, poz. 439 z 2009

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4751 — Poz. 439

439

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA1) z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych oraz niektórych preparatów chemicznych2) Na podstawie art. 26 ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 84, z późn. zm.3)) zarządza się, co następuje: §

1. Rozporządzenie reguluje:

1) sposób oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych;

2) szczególny sposób oznakowania niektórych preparatów chemicznych;

3) informacje, które powinien zawierać wniosek do Inspektora do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych, zwanego dalej „Inspektorem”, o uzyskanie zgody na zastosowanie alternatywnej nazwy rodzajowej. §

2. Oznakowanie może być umieszczone na etykiecie lub bezpośrednio na opakowaniu substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego. ———————

§ 3.

1. Wzory znaków ostrzegawczych oraz napisy określające ich znaczenie i symbole określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

2. Brzmienie zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego, zwanych dalej „zwrotami S”, wraz z ich numerami i brzmienie dodatkowych zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin wraz z ich numerami określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

3. Kryteria doboru zwrotów S określających warunki bezpiecznego stosowania substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego oraz kryteria doboru dodatkowych zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

4. Szczególny sposób oznakowania niektórych preparatów chemicznych określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej — zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. Nr 216, poz. 1607). Niniejsze rozporządzenie dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich:

1) dyrektywy Rady 92/32/EWG z dnia 30 kwietnia 1992 r. zmieniającej po raz siódmy dyrektywę 67/548/EWG w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania substancji niebezpiecznych (Dz. Urz. WE L 154 z 05.06.1992, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 11, str. 155),

2) dyrektywy 1999/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 maja 1999 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania preparatów niebezpiecznych (Dz. Urz. WE L 200 z 30.07.1999, str. 1, corr. Dz. Urz. WE L 006 z 10.01.2002; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 24, str. 109),

3) dyrektywy Komisji 2001/59/WE z dnia 6 sierpnia 2001 r. dostosowującej do postępu technicznego po raz dwudziesty ósmy dyrektywę Rady 67/548/EWG w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych dotyczących klasyfikacji, pakowania i etykietowania substancji niebezpiecznych (Dz. Urz. WE L 225 z 21.08.2001, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 28, str. 3),

4) dyrektywy Komisji 2001/60/WE z dnia 7 sierpnia 2001 r. dostosowującej do postępu technicznego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 1999/45/WE w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących klasyfikacji, pakowania i etykietowania preparatów niebezpiecznych (Dz. Urz. WE L 226 z 22.08.2001, str. 5; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 26, str. 419),

5) dyrektywy Komisji 2003/82/WE z dnia 11 września 2003 r. zmieniającej dyrektywę 91/414/EWG w odniesieniu do standardowych zwrotów określających szczególne zagrożenia i środki ostrożności dla środków ochrony roślin (Dz. Urz. UE L 228 z 12.09.2003, str. 28; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 40, str. 18),

6) dyrektywy Rady 2004/66/WE z dnia 26 kwietnia 2004 r. dostosowującej dyrektywy 1999/45/WE, 2002/83/WE, 2003/37/WE, 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz dyrektywy 77/388/EWG, 91/414/EWG, 96/26/EWG, 2003/48/WE i 2003/49/WE Rady w zakresie swobodnego przepływu towarów, swobody świadczenia usług, rolnictwa, polityki transportowej, opodatkowania, w następstwie przystąpienia Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Słowenii i Słowacji (Dz. Urz. UE L 168 z 01.05.2004, str. 35) (dyrektywa transponowana częściowo — część III załącznika dotycząca rolnictwa),

7) dyrektywy Komisji 2006/8/WE z dnia 23 stycznia 2006 r. zmieniającej, w celu dostosowania do postępu technicznego, załączniki II, III i V do dyrektywy 1999/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady odnoszącej się do zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania preparatów niebezpiecznych (Dz. Urz. UE L 19 z 24.01.2006, str. 12, corr. Dz. Urz. UE L 43 z 15.02.2007). Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1085, Nr 123, poz. 1350 i Nr 125, poz. 1367, z 2002 r. Nr 135, poz. 1145 i Nr 142, poz. 1187, z 2003 r. Nr 189, poz. 1852, z 2004 r. Nr 96, poz. 959 i Nr 121, poz. 1263, z 2005 r. Nr 179, poz. 1485, z 2006 r. Nr 171, poz. 1225, z 2007 r. Nr 176, poz. 1238, z 2008 r. Nr 157, poz. 976 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 20, poz. 106.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4752 — Poz. 439

5. Sposób ustalania alternatywnej nazwy rodzajowej substancji chemicznej na podstawie podziału substancji na grupy i podgrupy określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.

6. Informacje wymagane we wniosku do Inspektora o wyrażenie zgody na zamieszczenie na oznakowaniu alternatywnej nazwy rodzajowej określa załącznik nr 6 do rozporządzenia. § 4.

1. Oznakowanie opakowania każdej substancji niebezpiecznej zawiera:

1) nazwę substancji określoną zgodnie z wykazem substancji niebezpiecznych, zwanym dalej „wykazem”, wydanym na podstawie art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych, zwanej dalej „ustawą”; jeżeli substancja nie jest wymieniona w wykazie, należy zamieścić nazwę powszechnie przyjętą w międzynarodowym nazewnictwie chemicznym;

2) nazwę lub imię i nazwisko, adres i numer telefonu osoby wprowadzającej substancję do obrotu (producenta, importera lub dystrybutora);

3) znak lub znaki ostrzegawcze i napisy określające ich znaczenie określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia; w przypadku substancji niebezpiecznych, których nie wymieniono w wykazie, znaki ostrzegawcze i napisy określające ich znaczenie powinny odpowiadać klasyfikacji dokonanej zgodnie z kryteriami, o których mowa w art. 4 ust. 2 ustawy, zwanymi dalej „kryteriami klasyfikacji”. Gdy substancji przypisano więcej niż jeden symbol zagrożenia, stosuje się następujące zasady: a) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolom T lub T+ czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom Xn, Xi i C fakultatywnymi, o ile wykaz nie stanowi inaczej, b) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi C czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom Xn i Xi fakultatywnymi, c) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi E czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom F, F+ i O fakultatywnymi, d) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi Xn czyni znak ostrzegawczy odpowiadający symbolowi Xi fakultatywnym;

4) zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy, zwane dalej „zwrotami R”; w przypadku substancji wymienionych w wykazie zastosowane zwroty powinny być zgodne ze wskazanymi w wykazie; w przypadku substancji niebezpiecznych, których nie wymieniono w wykazie, zwroty R powinny zostać wybrane spośród zwrotów R ustalonych zgodnie z kryteriami klasyfikacji; tam gdzie to stosowne, należy zamieszczać łączone zwroty R w taki sposób, aby niezbędną informację przedstawić za pomocą jak najmniejszej

liczby zwrotów; wyboru zwrotów R należy dokonywać zgodnie z następującymi kryteriami: a) w przypadku zwrotów określających zagrożenia dla zdrowia oznakowanie musi zawierać zwroty charakteryzujące kategorię zagrożenia wskazaną znakiem ostrzegawczym oraz zwroty charakteryzujące kategorię zagrożenia, której nie wykazano na oznakowaniu za pomocą znaku ostrzegawczego, b) w przypadku zwrotów określających zagrożenia wynikające z fizykochemicznych właściwości substancji nie należy umieszczać zwrotów R powtarzających napisy określające znaczenie znaku ostrzegawczego, typu na przykład „wysoce łatwo palny”, c) w przypadku zwrotów określających zagrożenia dla środowiska oznakowanie musi zawierać zwroty charakteryzujące takie zagrożenia;

5) w przypadku środków ochrony roślin dodatkowe zwroty, ustalone zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy, wskazujące szczególny rodzaj zagrożenia dla ludzi lub środowiska;

6) zwroty S; brzmienie zwrotów S powinno być zgodne z brzmieniem określonym w części I załącznika nr 2 do rozporządzenia; w przypadku substancji wymienionych w wykazie zastosowane zwroty powinny być zgodne ze wskazanymi w wykazie; w przypadku substancji niebezpiecznych, których nie wymieniono w wykazie, zwroty S powinny zostać wybrane spośród zwrotów ustalonych zgodnie z kryteriami zawartymi w części I załącznika nr 3 do rozporządzenia; wyboru zwrotów S należy dokonywać zgodnie z następującymi zasadami: a) oznakowanie opakowania nie powinno zawierać więcej niż sześć zwrotów S; wymienione w rozporządzeniu zwroty łączone należy traktować jako jeden zwrot, b) spośród ustalonych zwrotów S dotyczących usuwania substancji należy zamieścić jeden zwrot S; w szczególności taki zwrot S należy zamieścić w przypadku substancji przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów; zwrotów S dotyczących usuwania substancji nie trzeba zamieszczać, gdy wiadomo, że ta substancja oraz jej opakowanie nie stwarzają zagrożenia dla zdrowia lub środowiska, c) jeżeli zwroty S w sposób oczywisty powtarzają treść zwrotów R, należy je umieścić na oznakowaniu opakowania tylko wtedy, gdy mają stanowić specjalne ostrzeżenie, d) wybór zwrotów S powinien uwzględniać przewidywany sposób stosowania substancji, np. w postaci aerozolu, e) umieszczenie na oznakowaniu opakowania zwrotów S1, S2 i S45 jest obowiązkowe w przypadku wszystkich substancji bardzo toksycznych, toksycznych i żrących przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów,

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4753 — Poz. 439

f) umieszczenie na oznakowaniu opakowania zwrotów S2 i S46 jest obowiązkowe w przypadku wszystkich innych niebezpiecznych substancji (oprócz substancji niebezpiecznych dla środowiska) przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów;

7) w przypadku środków ochrony roślin dodatkowe zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin w brzmieniu ustalonym w części II załącznika nr 2 do rozporządzenia, ustalone zgodnie z kryteriami zawartymi w części II załącznika nr 3 do rozporządzenia;

8) numer WE, w rozumieniu definicji numeru WE zamieszczonej w wykazie, jeżeli został przypisany danej substancji w odrębnych przepisach;

9) w przypadku substancji objętych wykazem oznakowanie powinno zawierać wyrazy „Oznakowanie WE”.

2. Na oznakowaniu opakowania substancji niebezpiecznej nie zamieszcza się:

1) zwrotów R powtarzających treść zwrotów S, o których mowa w ust. 1 pkt 6;

2) zwrotów S ustalonych zgodnie z kryteriami doboru zwrotów S zamieszczonymi w części I załącznika nr 3 do rozporządzenia, jeżeli są niepotrzebne w odniesieniu do danej substancji. § 5.

1. Oznakowanie opakowania każdego preparatu niebezpiecznego zawiera:

1) nazwę handlową lub informację o przeznaczeniu preparatu;

2) nazwę lub imię i nazwisko, adres i numer telefonu osoby wprowadzającej preparat do obrotu (producenta, importera lub dystrybutora);

3) nazwę chemiczną lub nazwy chemiczne substancji obecnych w preparacie ustalone zgodnie z następującymi kryteriami: a) w przypadku preparatów zaklasyfikowanych, zgodnie z kryteriami klasyfikacji, jako bardzo toksyczne, toksyczne lub szkodliwe należy uwzględnić tylko nazwy substancji bardzo toksycznych, toksycznych i szkodliwych, obecnych w preparacie w stężeniach równych lub większych od najniższej wartości granicznej (wartość graniczna dla działania szkodliwego) podanej dla każdej z nich w wykazie lub w przepisach wydanych na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy, b) w przypadku preparatów zaklasyfikowanych, zgodnie z kryteriami klasyfikacji, jako żrące należy uwzględnić nazwy tylko substancji żrących, obecnych w preparacie w stężeniach równych lub większych od najniższej wartości granicznej (wartość graniczna dla działania drażniącego) podanej dla każdej z nich w wykazie lub w przepisach wydanych na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy,

c) należy uwzględnić nazwy substancji, które spowodowały, że zgodnie z kryteriami klasyfikacji preparat został zaklasyfikowany jako: — rakotwórczy kategorii 1, 2 lub 3, — mutagenny kategorii 1, 2 lub 3, — działający szkodliwie na rozrodczość kategorii 1, 2 lub 3, — bardzo toksyczny, toksyczny lub szkodliwy z uwagi na skutki inne niż zgony zwierząt po jednorazowym narażeniu, — toksyczny lub szkodliwy z uwagi na poważne skutki po narażeniu powtarzanym lub przedłużonym, — uczulający, d) zamieszczenie nazw maksymalnie 4 substancji chemicznych powinno wystarczyć do zidentyfikowania substancji odpowiedzialnych za główne zagrożenia zdrowotne, które były podstawą klasyfikacji i wyboru odpowiedniego zwrotu/zwrotów określającego/określających zagrożenia, chyba że konieczne jest zamieszczenie nazw większej liczby substancji, e) nazwa substancji, z zastrzeżeniem ust. 2, będzie jedną z jej nazw zamieszczonych w wykazie lub, jeżeli substancja nie jest tam wymieniona, nazwą powszechnie przyjętą w międzynarodowym nazewnictwie chemicznym, f) w przypadku koncentratów stosowanych w przemyśle perfumeryjnym, których dotyczy pkt B.

8. załącznika nr 4 do rozporządzenia — należy umieścić nazwę substancji odpowiedzialnej za działanie uczulające preparatu; jeżeli dotyczy to substancji naturalnych, należy umieścić nazwę typu „ekstrakt...” lub „wyciąg olejków...”, a nie nazwy składników ekstraktu czy wyciągu;

4) znak lub znaki ostrzegawcze i napisy określające ich znaczenie, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia, odpowiadające klasyfikacji preparatu dokonanej zgodnie z kryteriami klasyfikacji; gdy preparatowi przypisano więcej niż jeden symbol zagrożenia, stosuje się następujące zasady: a) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi T lub T+ czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom C, Xn i Xi fakultatywnymi, b) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi C czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom Xn i Xi fakultatywnymi, c) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi E czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom F, F+ i O fakultatywnymi, d) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi Xn czyni znak ostrzegawczy odpowiadający symbolowi Xi fakultatywnym;

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4754 — Poz. 439

5) zwroty R; treść zwrotów R powinna być zgodna z brzmieniem podanym w przepisach wydanych na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy; zwroty R należy wybrać spośród zwrotów R ustalonych zgodnie z kryteriami klasyfikacji; zamieszczenie sześciu zwrotów R powinno wystarczyć do opisania zagrożenia; tam gdzie to stosowne, należy zamieszczać łączone zwroty R w taki sposób, aby niezbędną informację przedstawić za pomocą jak najmniejszej liczby zwrotów; zwroty R muszą określać wszystkie podstawowe zagrożenia związane ze stosowaniem preparatu; wyboru zwrotów R należy dokonać zgodnie z następującymi kryteriami: a) w przypadku zwrotów określających zagrożenia dla zdrowia oznakowanie opakowania musi zawierać zwroty charakteryzujące kategorię zagrożenia określoną znakiem ostrzegawczym oraz zwroty charakteryzujące kategorię zagrożenia, której nie wykazano na oznakowaniu za pomocą znaku ostrzegawczego, b) w szczególności należy zamieścić zwroty wskazane w przepisach wydanych na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy, w ich części dotyczącej klasyfikacji na podstawie zawartości składników niebezpiecznych, c) w przypadku preparatów zaklasyfikowanych zgodnie z kryteriami, o których mowa w art. 4 ust. 2 ustawy, jako szkodliwe i drażniące, oznakowanych znakiem ostrzegawczym oznaczającym substancję szkodliwą, zwroty R powinny skierować uwagę na dwoiste zagrożenia związane zarówno ze szkodliwym, jak i drażniącym działaniem preparatu, d) w przypadku zwrotów określających zagrożenia dla środowiska oznakowanie opakowania musi zawierać zwroty charakteryzujące takie zagrożenia; jeżeli preparatowi przypisano zwrot R50 i dodatkowo zwrot R53 albo jeden ze zwrotów łączonych R51/53 albo R52/53, wówczas przypisuje się zwrot łączony R50/53;

6) w przypadku środków ochrony roślin dodatkowe zwroty, ustalone zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy, wskazujące szczególny rodzaj zagrożenia dla ludzi lub środowiska;

7) zwroty S w brzmieniu określonym w części I załącznika nr 2 do rozporządzenia, wybrane spośród zwrotów S zgodnie z kryteriami zawartymi w części I załącznika nr 3 do rozporządzenia; wyboru zwrotów S należy dokonać w sposób określony dla substancji niebezpiecznych w § 4 ust. 1 pkt 6, z zastrzeżeniem że oznakowanie opakowania preparatu niebezpiecznego nie powinno zawierać więcej niż sześć zwrotów S;

8) w przypadku środków ochrony roślin dodatkowe zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin w brzmieniu ustalonym w części II załącznika nr 2 do rozporządzenia, ustalone zgodnie z kryteriami zawartymi w części II załącznika nr 3 do rozporządzenia;

9) jeżeli preparat jest przeznaczony do sprzedaży dla konsumentów, ilość (masę lub objętość) preparatu w opakowaniu, o ile informacja ta nie jest podana w innym miejscu na opakowaniu.

2. Osoba wprowadzająca preparat do obrotu, która może wykazać, że zamieszczenie na oznakowaniu lub w karcie charakterystyki preparatu nazwy chemicznej substancji, którą zaklasyfikowano wyłącznie do jednej lub kilku z następujących kategorii zagrożenia:

1) wybuchowa,

2) utleniająca,

3) skrajnie łatwo palna,

4) wysoce łatwo palna,

5) łatwo palna,

6) niebezpieczna dla środowiska,

7) drażniąca (z wyłączeniem substancji z przypisanym zwrotem R41),

8) szkodliwa (wyłącznie ze względu na skutki śmiertelne w warunkach narażenia ostrego) — spowoduje naruszenie tajemnicy handlowej, może uzyskać zgodę Inspektora na zamieszczanie alternatywnej nazwy rodzajowej takiej substancji, która może być nazwą identyfikującą najważniejsze grupy funkcyjne lub inną nazwą alternatywną ustaloną w sposób określony w załączniku nr 5 do rozporządzenia. Alternatywnej nazwy rodzajowej nie wolno zamieszczać w przypadku substancji, którym przypisano we Wspólnocie Europejskiej najwyższe dopuszczalne stężenia w środowisku pracy.

3. Na oznakowaniu opakowania nie zamieszcza się:

1) nazw substancji, które spowodowały zaklasyfikowanie preparatu wyłącznie jako wybuchowy, utleniający, skrajnie łatwo palny, wysoce łatwo palny, łatwo palny, drażniący lub niebezpieczny dla środowiska;

2) zwrotów R powtarzających słowne określenie znaczenia znaku ostrzegawczego, typu na przykład „wysoce łatwo palny”, w przypadku zwrotów określających zagrożenia wynikające z fizykochemicznych właściwości preparatu;

3) zwrotów R powtarzających treść zwrotów S, o których mowa w ust. 1 pkt

7. §

6. Jeżeli zawartość opakowania nie przekracza 125 cm3, umieszczenie na oznakowaniu opakowania zwrotów R i zwrotów S nie jest wymagane w przypadku:

1) substancji niebezpiecznych zaklasyfikowanych jako wysoce łatwo palne, łatwo palne, utleniające lub drażniące;

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4755 — Poz. 439

2) substancji niebezpiecznych zaklasyfikowanych jako szkodliwe, jeżeli nie są przeznaczone do sprzedaży dla konsumentów;

3) preparatów niebezpiecznych zaklasyfikowanych jako wysoce łatwo palne, utleniające, drażniące, z wyjątkiem preparatów, którym jednocześnie przypisano zwrot R41, lub niebezpieczne dla środowiska, którym przypisano symbol N. §

7. W przypadku preparatów, których zawartość opakowania nie przekracza 125 cm3, zaklasyfikowanych jako łatwo palne lub niebezpieczne dla środowiska, którym nie przypisano symbolu N, nie jest wyma-

gane umieszczenie na oznakowaniu opakowania zwrotów S. §

8. Oznakowanie powinno być umieszczone na opakowaniu w taki sposób, aby jego treść mogła zostać odczytana poziomo, gdy opakowanie pozostaje w normalnym położeniu. Etykieta powinna być trwale przymocowana do powierzchni opakowania. Wewnętrzna powierzchnia etykiety powinna przylegać bezpośrednio i w całości do opakowania. § 9.

1. Oznakowanie opakowania powinno mieć następujące wymiary, zależne od pojemności opakowania:

2. Na oznakowaniu opakowania, o wymiarach określonych w ust. 1, zamieszcza się informacje, o których mowa w rozporządzeniu, i inne informacje dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa. §

10. Każdy znak ostrzegawczy powinien pokrywać co najmniej jedną dziesiątą pola powierzchni oznakowania opakowania, ale nie mniej niż 1 cm2. § 11.

1. Kolor i wygląd oznakowania opakowania powinny być tak dobrane, aby znak ostrzegawczy odróżniał się od tła oznakowania.

2. Informacje zamieszczone na oznakowaniu opakowania powinny wyraźnie odróżniać się od tła i mieć takie wymiary i liternictwo, żeby były łatwo czytelne. §

12. Opakowania, które zawierają preparaty niebezpieczne przeznaczone do sprzedaży dla konsumentów, nie mogą mieć:

1) kształtu lub dekoracji graficznej, które mogą przyciągać uwagę i ciekawość dzieci lub wprowadzać konsumentów w błąd;

2) wyglądu lub oznaczenia stosowanego dla środków spożywczych lub środków żywienia zwierząt, leków lub kosmetyków. § 13.

1. Oznakowanie substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego może być umieszczane na opakowaniu w inny sposób, jeżeli opakowania są zbyt małe lub z innych powodów nie są przystosowane do oznakowania zgodnego z § 8.

2. W przypadku gdy z uwagi na wielkość lub kształt opakowania fizycznie nie jest możliwe umieszczenie wymaganych zwrotów S na oznakowa-

niu opakowania, do opakowania należy dołączyć opis bezpiecznego stosowania substancji lub preparatu.

3. Opakowania substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych niebędących wybuchowymi, bardzo toksycznymi lub toksycznymi nie muszą być oznakowane lub mogą być oznakowane bez podania napisów określających rodzaj zagrożenia i warunki bezpiecznego stosowania, jeżeli zawierają tak małe ilości substancji lub preparatów, że nie są niebezpieczne dla osób użytkujących je lub dla innych osób.

4. Oznakowanie opakowań substancji i preparatów wybuchowych, bardzo toksycznych lub toksycznych może mieć wymiary mniejsze niż określone w § 9, jeżeli opakowania te są zbyt małe dla zastosowania oznakowania o wymiarach określonych w § 9 i zawierają tak małe ilości substancji lub preparatu, że nie istnieją obawy, że są niebezpieczne dla osób je użytkujących lub dla innych osób. §

14. Niezależnie od wymagań określonych w § 5 niektóre preparaty chemiczne należy oznakować w szczególny sposób określony w załączniku nr 4 do rozporządzenia. §

15. Na oznakowaniu opakowań substancji i preparatów, które zgodnie z kryteriami klasyfikacji zaklasyfikowano jako szkodliwe ze zwrotem R65, nie trzeba umieszczać tego zwrotu ani znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi Xn wynikającego wyłącznie z przypisania zwrotu R65, jeżeli są wprowadzane do obrotu w pojemnikach aerozolowych lub są wyposażone w szczelne urządzenia do wytwarzania aerozolu.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4756 — Poz. 439

16. Metale w postaci bryły, stopy metali oraz preparaty zawierające polimery i elastomery, które, mimo że są zaklasyfikowane zgodnie z kryteriami klasyfikacji jako niebezpieczne, nie stwarzają zagrożenia dla zdrowia ludzi w wyniku narażenia drogą oddechową, po połknięciu lub poprzez kontakt ze skórą oraz nie stwarzają zagrożenia dla środowiska wodnego w postaci, w jakiej są wprowadzane do obrotu, nie muszą być oznakowane zgodnie z przepisami rozporządzenia. §

17. Butle wielokrotnego użytku oraz jednorazowe naboje zawierające propan, butan lub gaz płynny LPG oraz preparaty zawierające te substancje, jeżeli konstrukcja butli lub naboju wskazuje na stosowanie ich zawartości wyłącznie jako paliw, oznakowuje się znakiem ostrzegawczym i zwrotami R i S dotyczącymi jedynie ich palności; na oznakowaniu takich opakowań nie umieszcza się znaków ostrzegawczych i napisów wynikających z klasyfikacji substancji lub preparatu na podstawie toksyczności lub analizy skutków specyficznych dla zdrowia człowieka. § 18.

1. Przepisów rozporządzenia można nie stosować do opakowań zewnętrznych, zawierających jedno lub więcej opakowań wewnętrznych, oznakowanych zgodnie z przepisami o transporcie towarów niebezpiecznych, jeżeli opakowania wewnętrzne oznakowane są w sposób określony w rozporządzeniu.

2. Przepisów § 4 ust. 1 pkt 3 i § 5 ust. 1 pkt 4 można nie stosować do opakowań pojedynczych, w tym butli gazowych, oznakowanych zgodnie z przepisami o transporcie towarów niebezpiecznych.

3. W przypadku pojedynczych opakowań preparatów, o których mowa w ust. 2, zaklasyfikowanych zgodnie z kryteriami klasyfikacji jako niebezpieczne dla środowiska z przypisaniem symbolu N, na oznakowaniu opakowań takich preparatów należy zamieścić odpowiadający temu symbolowi znak ostrzegawczy i napis określający jego znaczenie, gdy oznako-

wanie zgodne z przepisami o transporcie towarów niebezpiecznych nie przewiduje znaku ostrzegawczego wskazującego na niebezpieczeństwo dla środowiska.

4. Przepisów § 2, § 8, § 9 ust. 1 i 2 oraz § 10 można nie stosować do butli gazowych o pojemności nie większej niż 150 dm3, jeżeli oznakowane są zgodnie z normą ISO/DP 7225; w przypadku butli gazowych zawierających preparaty można zastosować nazwę rodzajową lub handlową albo przemysłową preparatu, pod warunkiem że niebezpieczne składniki preparatu są wyraźnie i w sposób trwały wymienione na korpusie butli.

5. Przepisów § 2, § 8, § 9 ust. 1 i 2 oraz § 10 można nie stosować do butli gazowych o pojemności nie większej niż 150 dm3, jeżeli oznakowanie jest przyczepione do butli na sztywnym i trwałym materiale.

6. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do:

1) materiałów wybuchowych przeznaczonych do wywołania wybuchu lub efektów pirotechnicznych zdefiniowanych w odrębnych przepisach;

2) opakowań zawierających substancje lub preparaty chemiczne, które znajdowały się w obrocie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia i są oznakowane zgodnie z przepisami obowiązującymi w dniu wprowadzenia ich do obrotu. §

19. Traci moc rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 oraz z 2004 r. Nr 260, poz. 2595). §

20. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Minister Zdrowia: E. Kopacz

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4757 — Poz. 439

Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 marca 2009 r. (poz. 439)

Załącznik nr 1

WZORY ZNAKÓW OSTRZEGAWCZYCH ORAZ NAPISY OKREÂLAJĄCE ICH ZNACZENIE I SYMBOLE Znak ostrzegawczy Symbol Napis określający znaczenie znaku ostrzegawczego

T+

Produkt bardzo toksyczny

Produkt toksyczny

Produkt szkodliwy

Produkt żrący

Produkt drażniący

Produkt niebezpieczny dla środowiska

Produkt wybuchowy

Produkt utleniający

F+

Produkt skrajnie łatwo palny

Produkt wysoce łatwo palny

Piktogramy powinny być koloru czarnego na żółtopomarańczowym tle. W napisach określających znaczenie znaku ostrzegawczego można pominąć wyraz „produkt” i określić znaczenie znaku napisami typu: skrajnie łatwo palny, wybuchowy, bardzo toksyczny.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4758 — Poz. 439

Załącznik nr 2

ZWROTY S OKREÂLAJĄCE WARUNKI BEZPIECZNEGO STOSOWANIA SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ LUB PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO ORAZ ICH NUMERY I DODATKOWE ZWROTY OKREÂLAJĄCE WARUNKI BEZPIECZNEGO STOSOWANIA ÂRODKÓW OCHRONY ROÂLIN ORAZ ICH NUMERY I. Zwroty S określające warunki bezpiecznego stosowania substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego oraz ich numery Nr zwrotu S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 S12 S13 S14 S15 S16 S17 S18 S20 S21 S22 S23 S24 S25 S26 Zwrot określający warunki bezpiecznego stosowania (zwrot S) Przechowywać pod zamknięciem. Chronić przed dziećmi. Przechowywać w chłodnym miejscu. Nie przechowywać w pomieszczeniach mieszkalnych. Przechowywać w... (cieczy wskazanej przez producenta). Przechowywać w atmosferze... (obojętnego gazu wskazanego przez producenta). Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty. Przechowywać pojemnik w suchym pomieszczeniu. Przechowywać pojemnik w miejscu dobrze wentylowanym. Nie przechowywać pojemnika szczelnie zamkniętego. Nie przechowywać razem z żywnością, napojami i paszami dla zwierząt. Nie przechowywać razem z... (materiałami określonymi przez producenta). Przechowywać z dala od źródeł ciepła. Nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu — nie palić tytoniu. Nie przechowywać razem z materiałami zapalnymi. Zachować ostrożność w trakcie otwierania i manipulacji z pojemnikiem. Nie jeść i nie pić podczas stosowania produktu. Nie palić tytoniu podczas stosowania produktu. Nie wdychać pyłu. Nie wdychać gazu/dymu/pary/rozpylonej cieczy (rodzaj określi producent). Unikać zanieczyszczenia skóry. Unikać zanieczyszczenia oczu. Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza. Natychmiast zdjąć całą zanieczyszczoną odzież. S49 S50 S51 S52 S53 S46 S43 S35 S36 S37 S38 S28 Zanieczyszczoną skórę natychmiast przemyć dużą ilością... (cieczy określonej przez producenta). Nie wprowadzać do kanalizacji. Nigdy nie dodawać wody do tego produktu. Zastosować środki ostrożności zapobiegające wyładowaniom elektrostatycznym. Usuwać produkt i jego opakowanie w sposób bezpieczny. Nosić odpowiednią odzież ochronną. Nosić odpowiednie rękawice ochronne. W przypadku niedostatecznej wentylacji stosować odpowiednie indywidualne środki ochrony dróg oddechowych. Nosić okulary lub ochronę twarzy. Czyścić podłogę i wszystkie inne obiekty zanieczyszczone tym produktem... (środkiem wskazanym przez producenta). Nie wdychać dymów powstających w wyniku pożaru lub wybuchu. Podczas fumigacji/rozpylania/natryskiwania stosować odpowiednie środki ochrony dróg oddechowych (rodzaj określi producent). W przypadku pożaru używać... (podać rodzaj sprzętu przeciwpożarowego; jeżeli woda zwiększa zagrożenie, dodać: „nigdy nie używać wody”). W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza — jeżeli to możliwe, pokaż etykietę. W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza — pokaż opakowanie lub etykietę. Przechowywać w temperaturze nieprzekraczającej... °C (określi producent). Przechowywać produkt zwilżony... (właściwy materiał określi producent). Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu. Nie mieszać z... (określi producent). Stosować wyłącznie w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Nie zaleca się nanoszenia na duże płaszczyzny wewnątrz pomieszczeń. Unikać narażenia — przed użyciem zapoznać się z instrukcją.

S29 S30 S33

S39 S40

S41 S42

S45

S47 S48

S27

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4759 — Poz. 439

S56

Zużyty produkt oraz opakowanie dostarczyć na składowisko odpadów niebezpiecznych. Używać odpowiednich pojemników zapobiegających skażeniu środowiska. Przestrzegać wskazówek producenta lub dostawcy dotyczących odzysku lub wtórnego wykorzystania. Produkt i opakowanie usuwać jako odpad niebezpieczny. Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki. W razie połknięcia nie wywoływać wymiotów: niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza i pokazać opakowanie lub etykietę. W przypadku zatrucia drogą oddechową wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i zapewnić warunki do odpoczynku. W przypadku połknięcia wypłukać usta wodą — nigdy nie stosować u osób nieprzytomnych. ŁĄCZONE ZWROTY S

S27/28

S57 S59

W przypadku zanieczyszczenia skóry natychmiast zdjąć całą zanieczyszczoną odzież i przemyć zanieczyszczoną skórę dużą ilością... (rodzaj cieczy określi producent). Nie wprowadzać do kanalizacji, a produkt i opakowanie usuwać w sposób bezpieczny. Nie wprowadzać do kanalizacji, a zużyty produkt i opakowanie dostarczyć na składowisko odpadów niebezpiecznych. Nosić odpowiednią odzież ochronną i odpowiednie rękawice ochronne. Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy. Nosić odpowiednią odzież i okulary lub ochronę twarzy. ochronną

S29/35

S60 S61

S29/56

S36/37 S36/37/39

S62

S36/39 S37/39 S47/49

S63

Nosić odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy. Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu w temperaturze nieprzekraczającej... °C (określi producent).

S64

II. Dodatkowe zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin oraz ich numery Dodatkowe zwroty wskazujące warunki bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin stanowią uzupełnienie zwrotów S podanych w części I.

1. Zwrot o znaczeniu ogólnym (SP). Na oznakowaniu wszystkich środków ochrony roślin umieszcza się następujący zwrot, który uzupełnia się napisem podanym w nawiasie, jeżeli to właściwe: Nr zwrotu SP 1 Zwrot określający warunki bezpiecznego stosowania (SP) Nie zanieczyszczać wód produktem lub jego opakowaniem (Nie myć aparatury w pobliżu wód powierzchniowych/Unikać zanieczyszczania wód poprzez rowy odwadniające z gospodarstw i dróg).

S1/2 S3/7 S3/9/14

Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi. Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w chłodnym miejscu. Przechowywać w chłodnym, dobrze wentylowanym miejscu, z dala od... (materiału wskazanego przez producenta).

S3/9/14/49 Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu, w chłodnym, dobrze wentylowanym miejscu; nie przechowywać razem z... (materiałami wskazanymi przez producenta). S3/9/49 Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu w chłodnym, dobrze wentylowanym miejscu. Przechowywać w chłodnym miejscu; nie przechowywać razem z... (materiałami wskazanymi przez producenta). Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w suchym pomieszczeniu. Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w miejscu dobrze wentylowanym. Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w temperaturze nieprzekraczającej...°C (określi producent). Nie jeść i nie pić oraz nie palić tytoniu podczas stosowania produktu. Unikać zanieczyszczenia skóry i oczu.

S3/14

2. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania. 2.1. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania w odniesieniu do osób stosujących środki ochrony roślin (SPo). Nr zwrotu SPo 1 Zwrot określający warunki bezpiecznego stosowania (SPo) Po kontakcie ze skórą najpierw usunąć produkt suchą szmatką, a następnie przemyć skórę dużą ilością wody. Wyprać odzież ochronną po użyciu. Po zapaleniu produktu nie wdychać dymu i niezwłocznie opuścić obszar poddany zabiegowi.

S7/8 S7/9

S7/47

SPo 2 SPo 3

S20/21 S24/25

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4760 — Poz. 439

SPo 4

Opakowanie otwierać na zewnątrz pomieszczeń i w suchych warunkach. Dokładnie wietrzyć pomieszczenia poddane zabiegowi/szklarnie (przez określony czas). Przed ponownym wejściem poczekać do wyschnięcia cieczy.

SPe 7 SPe 8

Nie stosować w okresie rozrodczym ptaków. Niebezpieczne dla pszczół/W celu ochrony pszczół i innych owadów zapylających nie stosować na rośliny uprawne w czasie kwitnienia/Nie używać w miejscach, gdzie pszczoły mają pożytek/Usunąć lub przykryć ule na czas zabiegu i przez (określić czas) po zabiegu/Nie stosować, kiedy występują kwitnące chwasty/Usuwać chwasty przed kwitnieniem/Nie stosować przed (określić czas).

SPo 5

2.2. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania w odniesieniu do środowiska (SPe). Nr zwrotu SPe 1 Zwrot określający warunki bezpiecznego stosowania (SPe) W celu ochrony wód podziemnych/organizmów glebowych nie stosować tego ani żadnego innego produktu zawierającego (określić substancję aktywną lub klasę substancji, kiedy dotyczy) dłużej niż (określony czas)/częściej niż (określona częstość). W celu ochrony wód podziemnych/organizmów wodnych nie stosować na glebach (określić typ gleby lub warunki glebowe). W celu ochrony organizmów wodnych/roślin niebędących obiektem zwalczania/stawonogów niebędących obiektem zwalczania/owadów konieczne jest określenie strefy ochronnej w odległości (określona odległość) od terenów nieużytkowanych rolniczo/zbiorników i cieków wodnych. W celu ochrony organizmów wodnych/roślin niebędących obiektem zwalczania nie stosować na nieprzepuszczalnych powierzchniach, takich jak: asfalt, beton, bruk, torowiska, i w innych przypadkach, gdy istnieje wysokie ryzyko spływania cieczy. W celu ochrony ptaków/ssaków wolno żyjących produkt musi być całkowicie przykryty glebą; zapewnić, że produkt jest również całkowicie przykryty na końcach rzędów. W celu ochrony ptaków/ssaków wolno żyjących usuwać rozsypany produkt.

2.3. Zwrot określający warunki bezpiecznego stosowania w odniesieniu do dobrej praktyki rolniczej (SPa). Nr zwrotu SPa 1 Zwrot określający warunki bezpiecznego stosowania (SPa) W celu uniknięcia powstawania odporności nie stosować tego ani żadnego innego produktu zawierającego (określić substancję aktywną lub klasę substancji, kiedy dotyczy) dłużej niż (określony czas)/częściej niż (określona częstość).

SPe 2

SPe 3

2.4. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania dla rodentycydów (SPr). Nr zwrotu SPr 1 Zwrot określający warunki bezpiecznego stosowania (SPr) Przynęty muszą być rozłożone w taki sposób, aby zminimalizować ryzyko zjedzenia przez inne zwierzęta. Zabezpieczyć przynętę w ten sposób, aby nie mogła zostać wywleczona przez gryzonie. Obszar poddany zabiegowi musi być oznakowany podczas zabiegu. Wyszczególnić niebezpieczeństwo zatrucia (pierwotnego lub wtórnego) antykoagulantem i właściwe antidotum. Martwe gryzonie usuwać z obszaru poddanego zabiegowi każdego dnia. Nie wyrzucać do pojemników na odpady komunalne i nie wywozić na składowiska odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

SPe 4

SPr 2

SPe 5

SPr 3

SPe 6

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4761 — Poz. 439

Załącznik nr 3

KRYTERIA DOBORU ZWROTÓW S OKREÂLAJĄCYCH WARUNKI BEZPIECZNEGO STOSOWANIA SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ LUB PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO ORAZ KRYTERIA DOBORU DODATKOWYCH ZWROTÓW OKREÂLAJĄCYCH WARUNKI BEZPIECZNEGO STOSOWANIA ÂRODKÓW OCHRONY ROÂLIN I. Kryteria doboru zwrotów S określających warunki bezpiecznego stosowania substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego S1 Przechowywać pod zamknięciem. Zastosowanie: — substancje i preparaty bardzo toksyczne, toksyczne i żrące Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla substancji i preparatów bardzo toksycznych, toksycznych i żrących, przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów. S2 Chronić przed dziećmi. Zastosowanie: — wszystkie substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla wszystkich substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów, z wyjątkiem zaklasyfikowanych wyłącznie jako niebezpieczne dla środowiska. S3 Przechowywać w chłodnym miejscu. Zastosowanie: — nadtlenki organiczne — inne substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne o temperaturze wrzenia ≤ 40 °C Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla nadtlenków organicznych, jeżeli nie zastosowano zwrotu S47 — zalecane dla innych substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych o temperaturze wrzenia ≤ 40 °C. S4 Nie przechowywać w pomieszczeniach mieszkalnych. Zastosowanie: — substancje i preparaty bardzo toksyczne i toksyczne Kryteria stosowania: — ograniczone do substancji i preparatów bardzo toksycznych i toksycznych, kiedy potrzebne jest uzupełnienie zwrotu S13, np. wtedy, kiedy występuje ryzyko wynikające z wchłaniania drogą inhalacyjną i substancje i preparaty powinny być przechowywane poza pomieszczeniami mieszkalnymi; zastosowanie tego zwrotu nie wyklucza stosowania substancji lub preparatu w pomieszczeniach mieszkalnych, jeśli są do tego przeznaczone. S5 Przechowywać w... (cieczy wskazanej przez producenta). Zastosowanie: — samorzutnie zapalne substancje i preparaty w stanie stałym Kryteria stosowania: — ograniczone do przypadków specjalnych, np. sód, potas lub biały fosfor. S6 Przechowywać w atmosferze... (obojętnego gazu wskazanego przez producenta). Zastosowanie: — niebezpieczne substancje i preparaty, które muszą być przechowywane w atmosferze gazu obojętnego Kryteria stosowania: — ograniczone do przypadków specjalnych, np. niektóre związki metaloorganiczne. S7 Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty. Zastosowanie: — nadtlenki organiczne — substancje i preparaty, które mogą wydzielać gazy bardzo toksyczne, toksyczne, szkodliwe lub skrajnie łatwo palne — substancje i preparaty, które w kontakcie z wilgocią wydzielają gazy skrajnie łatwo palne — wysoce łatwo palne substancje i preparaty w stanie stałym Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla nadtlenków organicznych — zalecane dla innych rodzajów substancji i preparatów wymienionych powyżej. S8 Przechowywać pojemnik w suchym pomieszczeniu. Zastosowanie: — substancje i preparaty, które mogą reagować gwałtownie z wodą — substancje i preparaty, które w kontakcie z wodą uwalniają gazy skrajnie łatwo palne — substancje i preparaty, które w kontakcie z wodą uwalniają gazy bardzo toksyczne lub toksyczne Kryteria stosowania: — ograniczone dla substancji i preparatów wymienionych powyżej, kiedy konieczne jest wzmocnienie ostrzeżenia określonego zwrotami R14 lub R29, a w szczególności zwrotem R15.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4762 — Poz. 439

S9 Przechowywać pojemnik w miejscu dobrze wentylowanym. Zastosowanie: — lotne substancje i preparaty, z których mogą wydzielać się bardzo toksyczne, toksyczne lub szkodliwe pary — ciecze skrajnie łatwo palne lub wysoce łatwo palne i gazy skrajnie łatwo palne Kryteria stosowania: — zalecane dla lotnych substancji i preparatów, z których mogą wydzielać się bardzo toksyczne, toksyczne lub szkodliwe pary — zalecane dla cieczy skrajnie łatwo palnych lub wysoce łatwo palnych i gazów skrajnie łatwo palnych. S12 Nie przechowywać pojemnika szczelnie zamkniętego. Zastosowanie: — substancje i preparaty, które mogą, ze względu na uwalnianie gazów lub par, rozerwać pojemnik Kryteria stosowania: — ograniczone do specjalnych przypadków wymienionych powyżej. S13 Nie przechowywać razem z żywnością, napojami i paszami dla zwierząt. Zastosowanie: — substancje i preparaty bardzo toksyczne, toksyczne i szkodliwe Kryteria stosowania: — zalecane, kiedy mogą być stosowane przez konsumentów. S14 Nie przechowywać razem z... (materiałami określonymi przez producenta). Zastosowanie: — nadtlenki organiczne Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla nadtlenków organicznych i do nich ograniczone. Jednak mogą być stosowane, w wyjątkowych przypadkach, w celu wykluczenia szczególnego ryzyka związanego z określonym materiałem. S15 Przechowywać z dala od źródeł ciepła. Zastosowanie: — substancje i preparaty, które mogą rozkładać się lub reagować samorzutnie pod wpływem ciepła Kryteria stosowania: — ograniczone do specjalnych przypadków, np. monomerów, ale nie stosuje się tego zwrotu, jeżeli zostały już zastosowane zwroty R2, R3 lub R5.

S16 Nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu — nie palić tytoniu. Zastosowanie: — ciecze skrajnie łatwo palne lub wysoce łatwo palne i gazy skrajnie łatwo palne Kryteria stosowania: — zalecane dla substancji i preparatów wspomnianych powyżej; nie stosuje się tego zwrotu, jeżeli zostały już zastosowane zwroty R2, R3 lub R5. S17 Nie przechowywać razem z materiałami zapalnymi. Zastosowanie: — substancje i preparaty, które mogą tworzyć wybuchowe lub samorzutnie zapalające się mieszaniny z materiałami zapalnymi Kryteria stosowania: — stosowane w szczególnych przypadkach, np. dla podkreślenia zwrotów R8 i R9. S18 Zachować ostrożność w trakcie otwierania i manipulacji z pojemnikiem. Zastosowanie: — substancje i preparaty zdolne do wytworzenia nadciśnienia w pojemniku — substancje i preparaty, które mogą tworzyć wybuchowe nadtlenki Kryteria stosowania: — ograniczone do wspomnianych powyżej przypadków, kiedy występuje zagrożenie dla oczu lub jeżeli takie substancje i preparaty mogą być stosowane przez konsumentów. S20 Nie jeść i nie pić podczas stosowania produktu. Zastosowanie: — substancje i preparaty bardzo toksyczne, toksyczne i żrące Kryteria stosowania: — ograniczone do specjalnych przypadków, np. arsenu i związków arsenu, fluorooctanów, szczególnie, jeżeli którykolwiek z nich może być stosowany przez konsumentów. S21 Nie palić tytoniu podczas stosowania produktu. Zastosowanie: — substancje i preparaty, które wytwarzają toksyczne produkty podczas spalania Kryteria stosowania: — ograniczone do specjalnych przypadków (np. chlorowcopochodnych). S22 Nie wdychać pyłu. Zastosowanie: — wszystkie niebezpieczne dla zdrowia ludzi substancje i preparaty w stanie stałym Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla wymienionych powyżej substancji i preparatów, którym przypisano zwrot R42

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4763 — Poz. 439

— zalecane dla tych substancji i preparatów wymienionych powyżej, które są wprowadzane do obrotu w postaci pylistej i dla których nie są znane zagrożenia związane z wdychaniem pyłu. S23 Nie wdychać gazu/dymu/pary/rozpylonej cieczy (rodzaj określi producent). Zastosowanie: — wszystkie niebezpieczne dla zdrowia ludzi substancje i preparaty w stanie ciekłym lub gazowym Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla wymienionych powyżej substancji i preparatów, którym przypisano zwrot R42 — obowiązkowo dla substancji i preparatów, które będą stosowane poprzez natryskiwanie (rozpylanie); dodatkowo konieczne jest zastosowanie zwrotów S38 lub S51 — zalecane w celu zwrócenia uwagi użytkownika na ryzyko związane z wdychaniem substancji, a niewskazane w zwrotach określających zagrożenia. S24 Unikać zanieczyszczenia skóry. Zastosowanie: — wszystkie substancje i preparaty niebezpieczne dla zdrowia ludzi Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla tych substancji i preparatów, którym przypisano zwrot R43, o ile nie zastosowano zwrotu S36 — zalecane w celu zwrócenia uwagi użytkownika na zagrożenie związane z działaniem na skórę, które nie jest wskazane w zwrotach wskazujących zagrożenia (np. parestezja). Można również zastosować w celu podkreślenia zagrożeń wskazanych takimi zwrotami. S25 Unikać zanieczyszczenia oczu. Zastosowanie: — wszystkie substancje i preparaty niebezpieczne dla zdrowia ludzi Kryteria stosowania: — zalecane w celu zwrócenia uwagi użytkownika na zagrożenia spowodowane kontaktem z oczami, które nie są wskazane za pomocą zwrotów R. Można również zastosować w celu podkreślenia zagrożeń dla oczu wskazanych takimi zwrotami — zalecane dla substancji z przypisanymi zwrotami R34, R35, R36 lub R41, jeżeli mogą być stosowane przez konsumentów. S26 Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza. Zastosowanie: — substancje i preparaty żrące lub drażniące

Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla substancji i preparatów żrących oraz tych, którym przypisano zwrot R41 — zalecane dla substancji i preparatów drażniących, którym przypisano zwrot R36. S27 Natychmiast zdjąć całą zanieczyszczoną odzież. Zastosowanie: — substancje i preparaty bardzo toksyczne, toksyczne lub żrące Kryteria stosowania: — obowiązkowo w przypadku substancji i preparatów bardzo toksycznych z przypisanym zwrotem R27, jeżeli mogą być stosowane przez konsumentów — zalecane w przypadku substancji i preparatów bardzo toksycznych z przypisanym zwrotem R27, stosowanych w działalności zawodowej; zwrotu nie należy stosować, jeżeli zastosowano zwrot S36 — zalecane dla substancji i preparatów toksycznych z przypisanym zwrotem R24 oraz substancji i preparatów żrących, które mogą być stosowane przez konsumentów. S28 Zanieczyszczoną skórę natychmiast przemyć dużą ilością... (cieczy określonej przez producenta). Zastosowanie: — substancje i preparaty bardzo toksyczne, toksyczne lub żrące Kryteria stosowania: — obowiązkowo w przypadku substancji i preparatów bardzo toksycznych — zalecane dla pozostałych substancji i preparatów wymienionych wyżej, szczególnie gdy woda nie jest najbardziej właściwym płynem przemywającym — zalecane dla substancji i preparatów żrących, które mogą być stosowane przez konsumentów. S29 Nie wprowadzać do kanalizacji. Zastosowanie: — ciecze skrajnie lub wysoce łatwo palne, niemieszające się z wodą — substancje i preparaty bardzo toksyczne i toksyczne — substancje i preparaty niebezpieczne dla środowiska Kryteria stosowania: — obowiązkowo w przypadku substancji i preparatów niebezpiecznych dla środowiska z przypisanym symbolem N, które mogą być stosowane przez konsumentów, chyba że są przeznaczone do wprowadzania do kanalizacji — zalecane dla pozostałych wyżej wymienionych substancji i preparatów, które mogą być stosowane przez konsumentów, chyba że są przeznaczone do wprowadzania do kanalizacji.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4764 — Poz. 439

S30 Nigdy nie dodawać wody do tego produktu. Zastosowanie: — substancje i preparaty, które reagują gwałtownie z wodą Kryteria stosowania: — ograniczone do specjalnych przypadków (np. kwas siarkowy); mogą być stosowane, dla wskazania wyraźnie istotnej informacji, w celu uwypuklenia zwrotu R14 lub jako zwrot alternatywny dla zwrotu R14. S33 Zastosować środki ostrożności zapobiegające wyładowaniom elektrostatycznym. Zastosowanie: — substancje i preparaty skrajnie lub wysoce łatwo palne Kryteria stosowania: — zalecane dla substancji i preparatów używanych w działalności zawodowej, które nie absorbują wilgoci. W zasadzie nigdy niestosowane dla substancji i preparatów przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów. S35 Usuwać produkt i jego opakowanie w sposób bezpieczny. Zastosowanie: — wszystkie substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne Kryteria stosowania: — zalecane dla substancji i preparatów, gdy niezbędne są wskazówki dotyczące ich prawidłowego usuwania. S36 Nosić odpowiednią odzież ochronną. Zastosowanie: — nadtlenki organiczne — substancje i preparaty bardzo toksyczne, toksyczne lub szkodliwe — substancje i preparaty żrące Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla substancji i preparatów bardzo toksycznych i żrących — obowiązkowo dla tych substancji i preparatów, którym przypisano zwroty R21 lub R24 — obowiązkowo dla substancji i preparatów: rakotwórczych kategorii 3, mutagennych kategorii 3 i działających szkodliwie na rozrodczość kategorii 3, o ile działanie takie nie jest wyłącznie wynikiem wchłaniania przez drogi oddechowe — obowiązkowo dla nadtlenków organicznych — zalecane dla substancji i preparatów toksycznych, gdy nie jest znana wartość DL50 po naniesieniu na skórę, ale istnieje uzasadniona obawa, że substancja lub preparat wywierają działanie toksyczne taką drogą narażenia — zalecane dla substancji i preparatów stosowanych w działalności zawodowej, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie człowieka w przypadku narażenia przedłużonego.

S37 Nosić odpowiednie rękawice ochronne. Zastosowanie: — substancje i preparaty bardzo toksyczne, toksyczne, szkodliwe lub żrące — nadtlenki organiczne — substancje i preparaty o działaniu drażniącym lub uczulającym na skórę Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla substancji i preparatów bardzo toksycznych i żrących — obowiązkowo dla tych substancji i preparatów, którym przypisano zwrot R21, R24 albo R43 — obowiązkowo dla substancji i preparatów: rakotwórczych kategorii 3, mutagennych kategorii 3 i działających szkodliwie na rozrodczość kategorii 3, o ile działanie takie nie jest wyłącznie wynikiem wchłaniania przez drogi oddechowe — obowiązkowo dla nadtlenków organicznych — zalecane dla substancji i preparatów toksycznych, gdy nie jest znana wartość DL50 po naniesieniu na skórę, ale istnieje uzasadniona obawa, że substancja lub preparat wywierają działanie szkodliwe taką drogą narażenia — zalecane dla substancji i preparatów działających drażniąco na skórę. S38 W przypadku niedostatecznej wentylacji stosować odpowiednie indywidualne środki ochrony dróg oddechowych. Zastosowanie: — substancje i preparaty bardzo toksyczne i toksyczne Kryteria stosowania: — ograniczone do specjalnych przypadków obejmujących stosowanie bardzo toksycznych lub toksycznych substancji i preparatów w działalności zawodowej lub w rolnictwie. S39 Nosić okulary lub ochronę twarzy. Zastosowanie: — nadtlenki organiczne — substancje i preparaty żrące oraz substancje i preparaty drażniące, które stwarzają ryzyko poważnych uszkodzeń oczu — substancje i preparaty bardzo toksyczne i toksyczne Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla tych substancji i preparatów, którym przypisano zwrot R34, R35 lub R41 — obowiązkowo dla nadtlenków organicznych — zalecane w przypadkach, gdy należy zwrócić uwagę użytkownika na zagrożenia dla oczu niewskazane w przypisanych zwrotach R — zalecane także w wyjątkowych przypadkach bardzo toksycznych i toksycznych substancji i preparatów, gdy występuje ryzyko opryskania, a substancje lub preparaty mogą się łatwo wchłaniać przez skórę.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4765 — Poz. 439

S40 Czyścić podłogę i wszystkie inne obiekty zanieczyszczone tym produktem... (środkiem wskazanym przez producenta). Zastosowanie: — wszystkie substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne Kryteria stosowania: — ograniczone do tych substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, dla których woda nie jest uważana za właściwy czynnik czyszczący (gdy jest konieczna absorpcja sproszkowanym materiałem, rozpuszczenie rozpuszczalnikiem itp.) i gdzie umieszczenie ostrzeżenia na etykiecie jest istotne z punktu widzenia zdrowia lub bezpieczeństwa. S41 Nie wdychać dymów powstających w wyniku pożaru lub wybuchu. Zastosowanie: — substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne, które podczas spalania uwalniają gazy bardzo toksyczne lub toksyczne Kryteria stosowania: — ograniczone do specjalnych przypadków. S42 Podczas fumigacji/rozpylania/natryskiwania stosować odpowiednie środki ochrony dróg oddechowych (rodzaj określi producent). Zastosowanie: — substancje i preparaty przeznaczone do takiego użytku, które mogą zagrozić zdrowiu lub bezpieczeństwu użytkownika, jeżeli nie będą zachowane właściwe środki ostrożności Kryteria stosowania: — ograniczone do specjalnych przypadków. S43 W przypadku pożaru używać... (podać rodzaj sprzętu przeciwpożarowego. Jeżeli woda zwiększa zagrożenie, dodać: „nigdy nie używać wody”). Zastosowanie: — substancje i preparaty skrajnie łatwo palne, wysoce łatwo palne i łatwo palne Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla substancji i preparatów, które w kontakcie z wodą lub zroszonym powietrzem uwalniają gazy skrajnie łatwo palne — zalecane dla substancji i preparatów skrajnie łatwo palnych, wysoce łatwo palnych i łatwo palnych, zwłaszcza gdy nie mieszają się z wodą. S45 W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza — jeżeli to możliwe, pokaż etykietę. Zastosowanie: — substancje i preparaty bardzo toksyczne — substancje i preparaty toksyczne i żrące — substancje i preparaty działające uczulająco w przypadku narażenia drogą oddechową

Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla substancji i preparatów wymienionych powyżej. S46 W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza — pokaż opakowanie lub etykietę. Zastosowanie: — wszystkie substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne, z wyjątkiem bardzo toksycznych, toksycznych, żrących i niebezpiecznych dla środowiska Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla wszystkich substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych wymienionych powyżej, które mogą być używane przez konsumentów, oprócz przypadków, gdy nie ma powodów, aby obawiać się jakiegokolwiek niebezpieczeństwa z powodu połknięcia, szczególnie przez dzieci. S47 Przechowywać w temperaturze nieprzekraczającej... °C (określi producent). Zastosowanie: — substancje i preparaty, które stają się nietrwałe w odpowiedniej temperaturze Kryteria stosowania: — ograniczone do specjalnych przypadków, np. niektórych nadtlenków organicznych. S48 Przechowywać produkt zwilżony... (właściwy materiał określi producent). Zastosowanie: — substancje i preparaty, które po wyschnięciu mogą stać się bardzo wrażliwe na iskrę, potarcie lub uderzenie Kryteria stosowania: — ograniczone do specyficznych przypadków, np. nitrocelulozy. S49 Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu. Zastosowanie: — substancje i preparaty wrażliwe na rozkład katalityczny Kryteria stosowania: — substancje i preparaty wrażliwe na rozkład katalityczny, np. niektóre nadtlenki organiczne. S50 Nie mieszać z... (określi producent). Zastosowanie: — substancje i preparaty, które mogą reagować ze specyficznymi produktami, uwalniając bardzo toksyczne i toksyczne gazy — nadtlenki organiczne Kryteria stosowania: — zalecane dla substancji i preparatów wymienionych powyżej, które mogą być używane przez konsumentów, gdy jest to bardziej właściwe niż użycie zwrotów R31 lub R32 — obowiązkowo dla nadtlenków, które mogą reagować gwałtownie z przyspieszaczami lub promotorami.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4766 — Poz. 439

S51 Stosować wyłącznie w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Zastosowanie: — substancje i preparaty, które są przeznaczone lub mogą być użyte do wytwarzania par, pyłów, aerozoli, dymów, mgieł itp., stwarzających zagrożenie w wyniku ich wchłaniania drogą oddechową lub zagrożenie pożarem albo wybuchem (eksplozją) Kryteria stosowania: — zalecane w tych przypadkach, gdy użycie zwrotu S38 nie wydaje się właściwe; także gdy takie substancje i preparaty mogą być stosowane przez konsumentów. S52 Nie zaleca się nanoszenia na duże płaszczyzny wewnątrz pomieszczeń. Zastosowanie: — lotne, bardzo toksyczne, toksyczne i szkodliwe substancje oraz zawierające je preparaty Kryteria stosowania: — zalecane, kiedy możliwe jest szkodliwe działanie na zdrowie z powodu przewlekłego narażenia na te substancje i preparaty, ulatniające się z dużych powierzchni, po ich zastosowaniu w domu lub w innych zamkniętych pomieszczeniach, w których gromadzą się ludzie. S53 Unikać narażenia — przed użyciem zapoznać się z instrukcją. Zastosowanie: — substancje i preparaty rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla wymienionych powyżej substancji i preparatów, którym przypisano przynajmniej jeden z następujących zwrotów: R45, R46, R49, R60 lub R61. S56 Zużyty produkt oraz opakowanie dostarczyć na składowisko odpadów niebezpiecznych. Zastosowanie: — wszystkie substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne Kryteria stosowania: — zalecane dla wszystkich substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, które mogą być używane przez konsumentów i które należy usuwać w ten sposób. S57 Używać odpowiednich pojemników zapobiegających skażeniu środowiska. Zastosowanie: — substancje i preparaty, którym przypisano symbol N Kryteria stosowania: — ograniczone do substancji i preparatów nieprzeznaczonych dla konsumentów.

S59 Przestrzegać wskazówek producenta lub dostawcy dotyczących odzysku lub wtórnego wykorzystania. Zastosowanie: — wszystkie substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne Kryteria stosowania: — obowiązkowo dla substancji i preparatów niebezpiecznych dla warstwy ozonowej — zalecane w przypadku innych substancji i preparatów, dla których zalecany jest odzysk lub powtórne wykorzystanie. S60 Produkt i opakowanie usuwać jako odpad niebezpieczny. Zastosowanie: — wszystkie substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne Kryteria stosowania: — zalecane dla substancji i preparatów, gdy nie zastosowano zwrotu S35 i nie będą one stosowane przez konsumentów. S61 Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki. Zastosowanie: — substancje i preparaty niebezpieczne dla środowiska Kryteria stosowania: — stosuje się dla substancji i preparatów, którym przypisano symbol N — zalecany dla wszystkich innych substancji i preparatów zaklasyfikowanych jako niebezpieczne dla środowiska. S62 W razie połknięcia nie wywoływać wymiotów: niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza i pokazać opakowanie lub etykietę. Zastosowanie: — substancje i preparaty zaklasyfikowane jako szkodliwe z przypisanym zwrotem R65, zgodnie z kryteriami klasyfikacji — nie stosuje się dla substancji i preparatów wprowadzanych do obrotu w postaci aerozolu lub w pojemnikach wyposażonych w szczelne urządzenia do wytwarzania aerozolu Kryteria stosowania: — obowiązkowo w przypadku substancji i preparatów, o których mowa powyżej, jeżeli są przeznaczone do sprzedaży dla konsumentów lub mogą być przez nich stosowane, jeżeli obowiązkowo nie zastosowano zwrotów S45 lub S46 — zalecany dla substancji i preparatów, o których mowa powyżej, stosowanych w działalności zawodowej, jeżeli obowiązkowo nie zastosowano zwrotów S45 lub S46.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4767 — Poz. 439

S63 W przypadku zatrucia drogą oddechową wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i zapewnić warunki do odpoczynku. Zastosowanie: — substancje i preparaty bardzo toksyczne i toksyczne (gazy, pary, pyły, ciecze lotne) — substancje i preparaty działające uczulająco na układ oddechowy Kryteria stosowania: — obowiązkowo w przypadku substancji i preparatów z przypisanymi zwrotami R26, R23 lub R42, które mogą być stosowane przez konsumentów w sposób powodujący narażenie drogą oddechową. S64 W przypadku połknięcia wypłukać usta wodą — nigdy nie stosować u osób nieprzytomnych. Zastosowanie: — substancje i preparaty żrące lub drażniące Kryteria stosowania: — zalecane dla substancji i preparatów wymienionych powyżej, które mogą być stosowane przez konsumentów, gdy należy podjąć takie działanie. II. Kryteria doboru dodatkowych zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin

1. Kryteria doboru zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania w odniesieniu do osób stosujących środki ochrony roślin (SPo). SPo 1 Po kontakcie ze skórą najpierw usunąć produkt suchą szmatką, a następnie przemyć skórę dużą ilością wody. Zwrot przypisuje się środkom ochrony roślin zawierającym składniki, które mogą gwałtownie reagować z wodą, takie jak cyjanki lub fosforek glinu. SPo 2 Wyprać odzież ochronną po użyciu. Zwrot jest zalecany w przypadku, gdy wymagane jest stosowanie odzieży ochronnej przez osoby stosujące produkt. Jest obowiązkowy dla wszystkich środków ochrony roślin zaklasyfikowanych jako bardzo toksyczne lub toksyczne. SPo 3 Po zapaleniu produktu nie wdychać dymu i niezwłocznie opuścić obszar poddany zabiegowi. Zwrot przypisuje się środkom ochrony roślin stosowanym do fumigacji w przypadkach, w których użycie środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych nie jest uzasadnione. SPo 4 Opakowanie otwierać na zewnątrz pomieszczeń i w suchych warunkach. Zwrot przypisuje się środkom ochrony roślin zawierającym składniki, które mogą gwałtownie reagować z wodą lub z wilgotnym powietrzem, takie jak fosforek glinu, lub mogą spowodować samorzutny zapłon, takie jak alkilenobis(ditiokarbaminiany). Zwrot można przypisać także lotnym produktom, którym przypi-

sano zwroty R20, R23 lub R26. W poszczególnych przypadkach konieczna jest ocena eksperta w celu oszacowania, czy preparat ze względu na jego właściwości i opakowanie może stwarzać zagrożenie dla osoby go stosującej. SPo 5 Dokładnie wietrzyć pomieszczenia poddane zabiegowi/szklarnie (przez określony czas). Przed ponownym wejściem poczekać do wyschnięcia cieczy. Zwrot może być przypisywany środkom ochrony roślin stosowanym w szklarniach lub w innych zamkniętych przestrzeniach, takich jak magazyny.

2. Kryteria doboru zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania ze względu na ochronę środowiska (SPe). SPe 1 W celu ochrony wód podziemnych/organizmów glebowych nie stosować tego ani żadnego innego produktu zawierającego (określić substancję aktywną lub klasę substancji, kiedy dotyczy) dłużej niż (określony czas)/częściej niż (określona częstość). Zwrot przypisuje się środkom ochrony roślin, dla których ocena przeprowadzona zgodnie z jednolitymi zasadami wykazuje, w przypadku jednego lub kilku zastosowań wymienionych na oznakowaniu, że środki zaradcze zmniejszające ryzyko są niezbędne, aby uniknąć kumulacji w glebie, ujemnych skutków dla dżdżownic oraz innych makro- albo mikroorganizmów glebowych lub zanieczyszczenia wód podziemnych. SPe 2 W celu ochrony wód podziemnych/organizmów wodnych nie stosować na glebach (określić typ gleby lub warunki glebowe). Zwrot przypisuje się jako środek zaradczy zmniejszający ryzyko w celu uniknięcia potencjalnego zanieczyszczenia wód podziemnych lub powierzchniowych w podatnych warunkach (np. związanych z rodzajem gleby, topografią lub w przypadku gleb zdrenowanych), jeżeli ocena przeprowadzona zgodnie z jednolitymi zasadami wykazuje, w przypadku jednego lub kilku zastosowań wymienionych na oznakowaniu, że środki zaradcze zmniejszające ryzyko są konieczne, aby uniknąć skutków, których nie można zaakceptować. SPe 3 W celu ochrony organizmów wodnych/roślin niebędących obiektem zwalczania/stawonogów niebędących obiektem zwalczania/owadów konieczne jest określenie strefy ochronnej w odległości (określona odległość) od terenów nieużytkowanych rolniczo/zbiorników i cieków wodnych. Zwrot ten przypisuje się w celu ochrony roślin niebędących obiektem zwalczania, stawonogów niebędących obiektem zwalczania lub organizmów wodnych, jeżeli ocena przeprowadzona zgodnie z jednolitymi zasadami wykazuje, w przypadku jednego lub kilku zastosowań wymienionych na oznakowaniu, że środki zaradcze zmniejszające ryzyko są niezbędne, aby uniknąć skutków, których nie można zaakceptować.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4768 — Poz. 439

SPe 4 W celu ochrony organizmów wodnych/roślin niebędących obiektem zwalczania nie stosować na nieprzepuszczalnych powierzchniach, takich jak: asfalt, beton, bruk, torowiska, i w innych przypadkach, gdy istnieje wysokie ryzyko spływania cieczy. W zależności od sposobu stosowania środka ochrony roślin można przypisywać ten zwrot, aby zmniejszyć ryzyko spływania cieczy w celu ochrony organizmów wodnych albo roślin niebędących obiektem zwalczania. SPe 5 W celu ochrony ptaków/ssaków wolno żyjących produkt musi być całkowicie przykryty glebą; zapewnić, że produkt jest również całkowicie przykryty na końcach rzędów. Zwrot roślin, zostać wolno ten przypisuje się środkom ochrony takim jak np. granule, które muszą przykryte, aby chronić ptaki lub ssaki żyjące.

wań wymienionych na oznakowaniu, że środki zaradcze zmniejszające ryzyko muszą być podjęte, aby chronić pszczoły i inne owady zapylające oraz ich potomstwo.

3. Kryteria doboru zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania odnoszących się do dobrej praktyki rolniczej (SPa). SPa 1 W celu uniknięcia powstawania odporności nie stosować tego ani żadnego innego produktu zawierającego (określić substancję aktywną lub klasę substancji, kiedy dotyczy) dłużej niż (określony czas)/częściej niż (określona częstość). Zwrot przypisuje się, gdy takie ograniczenie jest niezbędne, aby ograniczyć ryzyko rozwoju odporności.

4. Kryteria doboru zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania dla rodentycydów (SPr). SPr 1 Przynęty muszą być rozłożone w taki sposób, aby zminimalizować ryzyko zjedzenia przez inne zwierzęta. Zabezpieczyć przynętę w ten sposób, aby nie mogła zostać wywleczona przez gryzonie. Zwrot umieszcza się na etykiecie w sposób widoczny, aby zapewnić podporządkowanie się osób stosujących środki zwalczające gryzonie, tak aby możliwość niewłaściwego użycia była ograniczona do minimum. SPr 2 Obszar poddany zabiegowi musi być oznakowany podczas zabiegu. Wyszczególnić niebezpieczeństwo zatrucia antykoagulantem (pierwotnego lub wtórnego) i właściwe antidotum. Zwrot umieszcza się na etykiecie w sposób widoczny, tak aby przypadkowe zatrucie było wyłączone tak dalece, jak jest to możliwe. SPr 3 Martwe gryzonie usuwać z obszaru poddanego zabiegowi każdego dnia. Nie wyrzucać do pojemników na odpady komunalne i nie wywozić na składowiska odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Aby uniknąć wtórnego zatrucia zwierząt zwrot przypisuje się wszystkim rodentycydom zawierającym antykoagulanty jako substancje aktywne.

SPe 6 W celu ochrony ptaków/ssaków wolno żyjących usuwać rozsypany produkt. Zwrot ten przypisuje się środkom ochrony roślin, takim jak np. granule, aby uniknąć spożycia przez ptaki lub ssaki wolno żyjące. Zwrot zalecany dla wszystkich preparatów w stanie stałym, które używane są w postaci nierozcieńczonej. SPe 7 Nie stosować w okresie rozrodczym ptaków. Zwrot ten przypisuje się, gdy ocena przeprowadzona zgodnie z jednolitymi zasadami wykazuje, w przypadku jednego lub kilku zastosowań wymienionych na oznakowaniu, że taki środek zaradczy jest niezbędny. SPe 8 Niebezpieczne dla pszczół/W celu ochrony pszczół i innych owadów zapylających nie stosować na rośliny uprawne w czasie kwitnienia/Nie używać w miejscach, gdzie pszczoły mają pożytek/Usunąć lub przykryć ule na czas zabiegu i przez (określić czas) po zabiegu/Nie stosować, kiedy występują kwitnące chwasty/Usuwać chwasty przed kwitnieniem/Nie stosować przed (określić czas). Zwrot ten przypisuje się, gdy ocena przeprowadzona zgodnie z jednolitymi zasadami wykazuje, w przypadku jednego lub kilku zastoso-

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4769 — Poz. 439

Załącznik nr 4

SZCZEGÓLNY SPOSÓB OZNAKOWANIA NIEKTÓRYCH PREPARATÓW CHEMICZNYCH A. Preparaty zaklasyfikowane jako niebezpieczne

1. Preparaty dostępne dla konsumentów:

1) oznakowanie na opakowaniach takich preparatów musi zawierać, oprócz innych zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania, zwroty S1, S2, S45 lub S46, zgodnie z kryteriami ustalonymi w części I załącznika nr 3 do rozporządzenia;

2) na opakowaniach preparatów zaklasyfikowanych jako bardzo toksyczne (T+), toksyczne (T) lub żrące (C) należy umieścić informację, która w sposób dokładny i łatwo zrozumiały poda sposób ich użytkowania i, w razie potrzeby, sposób zniszczenia pustego opakowania; jeżeli z powodów technicznych nie można umieścić takiej informacji na samym opakowaniu, opakowania zawierające takie preparaty muszą być wyposażone dodatkowo w instrukcję, która zawiera taką informację.

2. Preparaty przeznaczone do stosowania w postaci rozpylonej — oznakowanie na opakowaniach zawierających takie preparaty musi obowiązkowo zawierać zwrot S23 uzupełniony zwrotem S38 albo S51, dobranym zgodnie z kryteriami zawartymi w części I załącznika nr 3 do rozporządzenia.

3. Preparaty zawierające substancje z przypisanym zwrotem R33 „Niebezpieczeństwo kumulacji w organizmie.” — oznakowanie na opakowaniu takiego preparatu musi zawierać napis o następującej treści „Niebezpieczeństwo kumulacji w organizmie.”, jeżeli preparat zawiera przynajmniej jedną substancję, której zgodnie z kryteriami, o których mowa w art. 4 ust. 2 ustawy, przypisano zwrot R33 i stężenie tej substancji w preparacie wynosi co najmniej 1 %, jeżeli inne wartości nie są podane w wykazie.

4. Preparaty zawierające substancje z przypisanym zwrotem R64 „Może oddziaływać szkodliwie na dzieci karmione piersią.” — oznakowanie na opakowaniu takiego preparatu musi zawierać napis o następującej treści „Może oddziaływać szkodliwie na dzieci karmione piersią.”, jeżeli preparat zawiera przynajmniej jedną substancję, której zgodnie z kryteriami, o których mowa w art. 4 ust. 2 ustawy, przypisano zwrot R64 i stężenie tej substancji w preparacie wynosi co najmniej 1 %, jeżeli inne wartości nie są podane w wykazie. B. Preparaty niezależnie od ich klasyfikacji

1. Preparaty zawierające ołów 1.1. Farby i lakiery — oznakowanie na opakowaniach farb i lakierów zawierających ołów w ilościach przekraczających 0,15 % (wyrażony jako masa metalu w stosunku do całkowitej masy preparatu), mierzonych zgodnie z postanowieniami normy ISO 6503/1984, musi zawierać napis o następującej treści: „Zawiera ołów. Nie powinien być stosowany na powierzchniach, które mogą być lizane lub gryzione przez dzieci.”. W przypadku opakowań zawierających mniej niż 125 cm3 preparatu można umieścić napis: „Uwaga! Zawiera ołów.”.

2. Preparaty zawierające związki cyjanoakrylowe 2.1. Kleje — oznakowanie na bezpośrednich opakowaniach klejów na bazie cyjanoakrylanów musi zawierać napis o następującej treści: „Cyjanoakrylany. Niebezpieczeństwo. Skleja skórę i powieki w ciągu kilku sekund. Chronić przed dziećmi.”. Do opakowania muszą być dołączone odpowiednie informacje o bezpiecznym stosowaniu.

3. Preparaty zawierające izocyjaniany — oznakowanie na opakowaniach preparatów zawierających izocyjaniany (w postaci monomerów, oligomerów, prepolimerów itd. lub ich mieszanin) musi zawierać napis o następującej treści: „Zawiera izocyjaniany. Zapoznaj się z instrukcją dostarczoną przez producenta.”.

4. Preparaty zawierające składniki epoksydowe o średniej masie cząsteczkowej ≤ 700 — oznakowanie na opakowaniach preparatów zawierających składniki epoksydowe o średniej masie cząsteczkowej ≤ 700 musi zawierać napis o następującej treści: „Zawiera składniki epoksydowe. Zapoznaj się z instrukcją dostarczoną przez producenta.”.

5. Preparaty zawierające aktywny chlor dostępne dla konsumentów — oznakowanie na opakowaniach preparatów zawierających więcej niż 1 % aktywnego chloru musi zawierać napis o następującej treści: „Uwaga! Nie stosować razem z innymi produktami. Może uwalniać niebezpieczne gazy (chlor).”.

6. Preparaty zawierające kadm (stopy) i przeznaczone do użycia przy lutowaniu lub spawaniu — oznakowanie na opakowaniach takich preparatów musi zawierać czytelny i niedający się zetrzeć napis o następującej treści: „Uwaga! Zawiera kadm.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4770 — Poz. 439

Podczas stosowania powstają niebezpieczne opary. Zapoznaj się z informacją dostarczoną przez producenta. Przestrzegaj instrukcji bezpiecznego stosowania.”.

7. Preparaty dostępne w postaci wyrobów aerozolowych oznakowuje się dodatkowo zgodnie z przepisami w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać wyroby aerozolowe.

8. Preparaty niezaklasyfikowane jako uczulające, zawierające przynajmniej jedną substancję uczulającą — oznakowanie na opakowaniach preparatów zawierających przynajmniej jedną substancję zaklasyfikowaną jako uczulająca w stężeniu wynoszącym co najmniej 0,1 % albo w stężeniu wskazanym w odpowiedniej nocie dla danej substancji w wykazie musi zawierać napis o następującej treści: „Zawiera (nazwa substancji uczulającej). Może powodować wystąpienie reakcji alergicznej.”.

9. Ciekłe preparaty zawierające chlorowcowe pochodne węglowodorów — oznakowanie na opakowaniach ciekłych preparatów, w przypadku których nie było możliwe wyznaczenie temperatury zapłonu lub o temperaturze zapłonu wyższej niż 55 °C i zawierających chlorowcowe pochodne węglowodorów oraz zawierających w stężeniu przekraczającym 5 % substancje łatwo palne lub wysoce łatwo palne, musi zawierać odpowiedni napis o następującej treści: „Podczas stosowania może przekształcić się w substancję łatwo palną.” albo „Podczas stosowania może przekształcić się w substancję wysoce łatwo palną.”.

10. Preparaty zawierające substancje z przypisanym zwrotem R67 „Pary mogą wywoływać uczucie senności i zawroty głowy.” — oznakowanie na opakowaniu takiego preparatu musi zawierać napis o następującej treści „Pary mogą wywoływać uczucie senności i zawroty głowy.”, jeżeli preparat zawiera co najmniej jedną substancję, której zgodnie z kryteriami, o których mowa w art. 4 ust. 2 ustawy, przypisano zwrot R67 i łączne stężenie tych substancji w preparacie wynosi co najmniej 15 %, oraz jeżeli preparat nie został zaklasyfikowany z przypisaniem zwrotów wskazujących rodzaj zagrożenia R20, R23, R26, R68/20, R39/23 lub R39/26 lub preparat znajduje się w opakowaniu nieprzekraczającym 125 cm3.

11. Cementy i preparaty zawierające cement — oznakowanie na opakowaniach cementów i preparatów zawierających cement, w których zawartość chromu w postaci rozpuszczalnych związków chromu(VI) w odniesieniu do całkowitej suchej masy cementu wynosi więcej niż 0,0002 %, umieszcza się napis o następującej treści: „Zawiera chrom(VI). Może powodować wystąpienie reakcji alergicznej.”, jeżeli preparat nie został już zaklasyfikowany i oznakowany jako uczulający z przypisanym zwrotem R43. C. Preparaty niezaklasyfikowane jako niebezpieczne, o których mowa w art. 31 ust. 3 rozporządzenia nr 1907/2006 Preparaty, o których mowa w art. 31 ust. 3 rozporządzenia nr 1907/2006, jeżeli nie są przeznaczone dla konsumentów — oznakowanie na opakowaniach takich preparatów musi zawierać napis o następującej treści: „Karta charakterystyki dostępna na żądanie użytkownika prowadzącego działalność zawodową.”.

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4771 — Poz. 439

Załącznik nr 5

SPOSÓB USTALANIA ALTERNATYWNEJ NAZWY RODZAJOWEJ SUBSTANCJI CHEMICZNEJ NA PODSTAWIE PODZIAŁU SUBSTANCJI NA GRUPY I PODGRUPY Ogólne zasady ustalania nazwy rodzajowej W celu ustalenia nazwy rodzajowej należy:

1) ustalić grupę funkcyjną lub podstawowy pierwiastek w cząsteczce, odpowiedzialne za główne zagrożenia stwarzane przez substancję;

2) określić, w jakim stopniu należy wziąć pod uwagę najważniejsze grupy funkcyjne lub pierwiastki. Wzięte pod uwagę grupy funkcyjne lub pierwiastki wskażą nazwę grupy lub podgrupy, które przedstawiono poniżej.

Podział substancji na podstawowe grupy i podgrupy

Dziennik Ustaw Nr 53 — 4772 — Poz. 439