Logowanie

Dziennik Ustaw Poz. 1008 z 2013

Wyszukiwarka

Tytuł:

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 kwietnia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego

Status aktu prawnego:Obowiązujący
Data ogłoszenia:2013-09-02
Data wydania:2013-04-08
Data wejscia w życie:2013-09-17
Data obowiązywania:2013-09-17

Treść dokumentu: Dziennik Ustaw Poz. 1008 z 2013


DZIENNIK USTAW

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa, dnia 2 września 2013 r. Poz. 1008

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI

1) zdnia 8 kwietnia 2013 r. wsprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego2),

3) Na podstawie art.120 ust.1 ustawy zdnia 9 czerwca 2011r. – Prawo geologiczne igórnicze (Dz. U. Nr163, poz.981 oraz z2013r. poz.21) zarządza się, co następuje: Rozdział 1 Przepisy ogólne §

1. Rozporządzenie określa szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego, zwanego dalej „zakładem górniczym”, wzakresie: 1)  bezpieczeństwa ihigieny pracy, wtym oceniania idokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko; 2)  bezpieczeństwa pożarowego; 3)  gospodarki złożami kopalin wprocesie ich wydobywania; ochrony środowiska; 4)  5)  podstawowych obiektów, maszyn iurządzeń zakładu górniczego. §

2. Do wykonywania wzakładach górniczych: 1)  prac wpodziemnych wyrobiskach górniczych stosuje się przepisy wsprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych; 2)  robót wiertniczych stosuje się przepisy wsprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi. §

3. Ilekroć wrozporządzeniu jest mowa odokumentacji techniczno-ruchowej, należy przez to rozumieć także instrukcje wymienione wprzepisach określających zasadnicze wymagania dla wyrobów podlegających ocenie zgodności.

1) 2)

3)

Minister Gospodarki kieruje działem administracji rządowej – gospodarka, na podstawie § 1 ust.2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów zdnia 18 listopada 2011r. wsprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki (Dz. U. Nr248, poz.1478). Niniejsze rozporządzenie dokonuje wzakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy Rady 92/104/EWG zdnia 3 grudnia 1992r. wsprawie minimalnych wymagań wzakresie poprawy bezpieczeństwa iochrony zdrowia pracowników odkrywkowego ipodziemnego przemysłu wydobywczego (dwunasta dyrektywa szczegółowa wznaczeniu art.16 ust.1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 404 z31.12.1992, str. 10, zpóźn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 2, str. 134). Niniejsze rozporządzenie zostało notyfikowane Komisji Europejskiej wdniu 3 lipca 2012r. pod numerem 2012/0412/PL, zgodnie z§ 4 rozporządzenia Rady Ministrów zdnia 23 grudnia 2002r. wsprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm iaktów prawnych (Dz. U. Nr239, poz.2039 oraz z2004r. Nr65, poz.597), które wdraża dyrektywę 98/34/WE Parlamentu Europejskiego iRady zdnia 22 czerwca 1998r. ustanawiającą procedurę udzielania informacji wdziedzinie norm iprzepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz. Urz. WE L 204 z 21.07.1998, str. 37, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 20, str. 337).

Dziennik Ustaw –2– Rozdział 2 Bezpieczeństwo ihigiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe §

4. Przedsiębiorca sporządza, uzupełnia iaktualizuje dokumentację dotyczącą prowadzenia ruchu zakładu górniczego, oceny ryzyka zawodowego istosowania rozwiązań zmniejszających to ryzyko oraz przeprowadza bieżące analizy ibadania niezbędne dla bezpiecznego prowadzenia tego ruchu. §

5. Przedsiębiorca regularnie dokonuje przeglądu działań podjętych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. § 6.

1. Przed rozpoczęciem prac przedsiębiorca sporządza dla zakładu górniczego dokument bezpieczeństwa iochrony zdrowia pracowników, zwany dalej „dokumentem bezpieczeństwa”.

2. Zawartość dokumentu bezpieczeństwa określa załącznik nr1 do rozporządzenia.

3. Dokument bezpieczeństwa jest: 1)  dostępny wzakładzie górniczym; 2)  aktualizowany każdorazowo w przypadku rozbudowy lub przebudowy miejsca lub stanowiska pracy, powodującej zmianę warunków pracy.

4. Kierownik ruchu zakładu górniczego zapoznaje pracowników zakładu górniczego z obowiązującym dokumentem bezpieczeństwa lub odpowiednią jego częścią. Pracownik potwierdza pisemnie zapoznanie się ztym dokumentem lub jego częścią, wszczególności zoceną ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko.

5. Wzakładzie górniczym wydobywającym kopaliny na podstawie koncesji udzielonej przez starostę dokument bezpieczeństwa mogą stanowić instrukcje lub inne dokumenty, opracowane przez przedsiębiorcę w zakresie odpowiednim do wielkości izakresu działania zakładu górniczego. § 7.

1. Ruch zakładu górniczego jest organizowany iprowadzony przez kierownika ruchu zakładu górniczego, który wszczególności: 1)  ustala zakres działania poszczególnych działów ruchu zakładu górniczego oraz służb specjalistycznych zakładu górniczego; dokonuje właściwego oraz zgodnego zprzeznaczeniem doboru maszyn, urządzeń, materiałów, wyrobów ztworzyw 2)  sztucznych oraz środków strzałowych isprzętu strzałowego wtaki sposób, aby nie stwarzały one zagrożenia dla bezpieczeństwa izdrowia osób oraz środowiska; 3)  wyznacza osobę kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego do wykonywania nadzoru nad prowadzeniem ruchu tego zakładu na danej zmianie albo ruch zakładu górniczego na danej zmianie nadzoruje osobiście; 4)  ustala zasady zabezpieczenia zakładu górniczego na zmianach, na których ruch nie jest prowadzony, wdni wolne od pracy oraz wprzypadku czasowego wstrzymania eksploatacji; 5)  zapewnia odpowiedni nadzór lub środki łączności, jeżeli stanowiska pracy są zajmowane przez odosobnionych pracowników.

2. Wzakresie, októrym mowa wust.1 pkt 1, określa się wszczególności sposób: 1)  koordynacji prac wykonywanych przez poszczególne działy ruchu zakładu górniczego isłużby specjalistyczne oraz pracowników zatrudnionych wpodmiotach, októrych mowa wart.121 ust.1 ustawy zdnia 9 czerwca 2011r. – Prawo geologiczne igórnicze, zwanej dalej „ustawą”; 2)  wykonywania nadzoru nad pracami, októrych mowa wpkt 1; 3)  użytkowania maszyn iurządzeń wzakładzie górniczym.

3. Kierownik ruchu zakładu górniczego może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy podległych mu osób kierownictwa idozoru ruchu zakładu górniczego. Poz. 1008

Dziennik Ustaw –3– Poz. 1008

§ 8.

1. Wzakładzie górniczym organizuje się służbę dyspozytorską ruchu zakładu górniczego, wyposażoną wodpowiednie środki techniczne, która na bieżąco kontroluje ruch tego zakładu.

2. Organizację iobsadę służby dyspozytorskiej ruchu zakładu górniczego ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

3. Jeżeli wzakładzie górniczym nie została zorganizowana służba dyspozytorska ruchu zakładu górniczego, zadania tej służby, dostosowane do potrzeb organizacji ruchu zakładu górniczego, wykonuje wyznaczona przez kierownika ruchu zakładu górniczego osoba kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego. § 9.

1. Dla osób kierownictwa idozoru ruchu zakładu górniczego sporządza się zakresy czynności, szczegółowo określające ich obowiązki, uprawnienia izakres odpowiedzialności.

2. Zakresy czynności, októrych mowa wust.1, zatwierdza: 1)  przedsiębiorca – dla kierownika ruchu zakładu górniczego; 2)  kierownik ruchu zakładu górniczego – dla podległych mu osób kierownictwa idozoru ruchu zakładu górniczego.

3. Osoby, których zakres czynności obejmować będzie zadania dotyczące techniki strzałowej, mogą być zatrudniane wkierownictwie idozorze ruchu zakładu górniczego, jeżeli ukończyły kurs specjalistyczny zzakresu techniki strzałowej, powtarzany co 5 lat.

4. Osoba, której doręczono zakres czynności, potwierdza pisemnie jego odbiór. § 10.

1. Kierownik ruchu zakładu górniczego jest odpowiedzialny za opracowanie zrozumiałej dla pracowników instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy dla stanowiska lub miejsca pracy wruchu zakładu górniczego.

2. Instrukcja, októrej mowa wust.1, zawiera wszczególności: 1)  opis czynności wykonywanych przed rozpoczęciem ipo zakończeniu pracy; 2)  zasady isposób bezpiecznego wykonywania pracy; 3)  zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników, zuwzględnieniem zagrożeń występujących podczas wykonywania poszczególnych prac; 4)  zasady ochrony przed zagrożeniami, októrych mowa wpkt 3; 5)  informacje ostosowaniu sprzętu ochronnego iratunkowego.

3. Projekt instrukcji, o której mowa w ust. 1, konsultuje się z pracownikami lub ich reprezentantami, wyłonionymi wsposób przyjęty wdanym zakładzie. Po zakończeniu konsultacji instrukcja ta jest zatwierdzana przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

4. Pracownik potwierdza pisemnie zapoznanie się zinstrukcją, októrej mowa wust.1. §

11. Prace wruchu zakładu górniczego mogą wykonywać osoby, które posiadają: 1)  wymagane kwalifikacje lub potrzebne umiejętności do wykonywania tych prac; 2)  dostateczną znajomość przepisów oraz zasad bezpieczeństwa ihigieny pracy potwierdzoną posiadaniem aktualnego zaświadczenia oodbyciu szkolenia wdziedzinie bezpieczeństwa ihigieny pracy; 3)  aktualne badania lekarskie oraz inne badania stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku. §

12. Pracowników lub ich reprezentantów informuje się owszelkich podejmowanych działaniach dotyczących bezpieczeństwa ihigieny pracy, ochrony zdrowia wmiejscach ina stanowiskach pracy, aprzekazywane informacje należy tak opracować, aby były zrozumiałe dla pracowników, których dotyczą. § 13.

1. Teren zakładu górniczego, jeżeli nie jest ogrodzony, oznakowuje się tablicami, na których umieszcza się nazwę zakładu górniczego oraz napis zakazujący wstępu osobom nieupoważnionym.

2. Miejsca niebezpieczne, zlokalizowane na terenie zakładu górniczego i nieznajdujące się pod stałym nadzorem, zabezpiecza się wsposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

Dziennik Ustaw –4– Poz. 1008

3. Miejsca oszczególnym zagrożeniu dla życia izdrowia, wtym miejsca wykonywania prac, októrych mowa w§ 19, zabezpiecza się ioznakowuje znakami bezpieczeństwa.

4. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala liczbę iumiejscowienie tablic oraz znaków, októrych mowa wust.1 i3, wzależności od wielkości terenu, na którym są stosowane, oraz rodzajów ipoziomu występujących zagrożeń. §

14. Na terenie zakładu górniczego oraz wydzielonego jego oddziału lub jednostki terenowej umieszcza się wwidocznym miejscu: 1)  informacje oadresach inumerach telefonów najbliższych jednostek straży pożarnej, policji ipogotowia ratunkowego oraz sposobach ich wezwania; 2)  informację onumerze alarmowym 112; 3)  instrukcje postępowania wprzypadku pożaru. § 15.

1. Drogi komunikacyjne oraz dojścia do miejsc istanowisk pracy oznakowuje się iutrzymuje wstanie umożliwiającym bezpieczne poruszanie się po nich.

2. Wzakładzie górniczym transport osób do miejsc istanowisk pracy może odbywać się przy użyciu sprzętu pływającego pod warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa tych osób.

3. Wprzypadku gdy transport osób odbywa się wyłącznie przy użyciu sprzętu, októrym mowa wust.2, zapewnia się stały dostęp do rezerwowego sprzętu pływającego.

4. Wzakładzie górniczym: 1)  oświetla się wnętrza obiektów budowlanych, atakże miejsca istanowiska pracy wsposób zapewniający ochronę bezpieczeństwa izdrowia osób; 2)  miejsca istanowiska pracy: powinny mieć w miarę możliwości oświetlenie naturalne oraz, biorąc pod uwagę warunki klimatyczne, być a)  wyposażone woświetlenie sztuczne, b)  wktórych osoby są narażone na zagrożenia wprzypadku awarii sztucznego oświetlenia, wyposaża się woświetlenie awaryjne owystarczającej intensywności, ajeżeli jest to niemożliwe, wyposaża się te osoby wlampy osobiste. § 16.

1. Osoba zatrudniona wruchu zakładu górniczego musi posiadać znaczek kontrolny lub inny identyfikator.

2. Osoby kierownictwa idozoru ruchu zakładu górniczego oraz inne osoby uprawnione mogą zażądać okazania znaczka kontrolnego lub innego identyfikatora.

3. Wprzypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi itechnicznymi kierownik ruchu zakładu górniczego może zwolnić zobowiązku posiadania przez osoby, októrych mowa wust.1, znaczków kontrolnych lub innych identyfikatorów.

4. Osoby kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, odpowiedzialne za pracowników wykonujących pracę na danej zmianie po jej zakończeniu: 1)  dokumentują wykonane prace; 2)  potwierdzają opuszczenie przez pracowników stanowisk pracy lub 3)  przekazują osobie dozoru ruchu zakładu górniczego następnej zmiany informacje opracownikach, którzy pozostali na stanowiskach pracy wcelu jej dokończenia, podając przewidywany czas opuszczenia tych stanowisk.

5. Sposób dokumentowania wykonanych prac oraz potwierdzania opuszczenia przez pracowników stanowisk pracy ustala kierownik ruchu zakładu górniczego. §

17. Wzakładzie górniczym stosuje się instalacje techniczne, urządzenia, maszyny, narzędzia, materiały, środki ochrony zbiorowej iindywidualnej oraz środki strzałowe isprzęt strzałowy, które zostały odpowiednio dobrane do warunków górniczo-geologicznych iśrodowiskowych wmiejscu ich zastosowania.

Dziennik Ustaw –5– Poz. 1008

§ 18.

1. Rodzaje prac, które są szczególnie niebezpieczne, określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Prace, októrych mowa wust.1: 1)  wykonują pracownicy pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego; 2)  poprzedza się: a)  sprawdzeniem stanu bezpieczeństwa miejsca pracy iurządzeń przez osobę dozoru ruchu zakładu górniczego, b)  instruktażem pracowników o sposobach prawidłowego wykonywania prac oraz mogących wystąpić zagrożeniach isposobach ograniczenia związanego znimi ryzyka, c)  doborem odpowiednich środków ochrony.

3. Podczas wykonywania prac, októrych mowa wust.1, przebywanie osób niebiorących udziału wtych pracach oraz wykonywanie innych prac wpobliżu tego miejsca jest niedozwolone. § 19.

1. Jeżeli dokument bezpieczeństwa tego wymaga, kierownik ruchu zakładu górniczego udziela zezwoleń na wykonywanie prac niebezpiecznych, jak i zwykłych czynności, które współwystępując z innymi, mogą powodować poważne zagrożenie.

2. Za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego dopuszcza się wydawanie zezwoleń, októrych mowa wust.1, przez osoby kierownictwa idozoru ruchu zakładu górniczego.

3. Zezwolenie, októrym mowa wust.1, wydaje się przed rozpoczęciem wykonywania pracy.

4. Zezwolenie, októrym mowa wust.1, określa warunki, które muszą zostać spełnione, oraz środki ostrożności podejmowane przed, wtrakcie ipo zakończeniu wykonywania pracy. § 20.

1. Wmiejscach, wktórych powstało zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub pracowników, wykonuje się wyłącznie prace związane zusuwaniem zagrożenia.

2. Ponowne podjęcie pracy wmiejscach, októrych mowa wust.1, następuje po stwierdzeniu przez osobę kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, że zagrożenie zostało usunięte. § 21.

1. Niezależnie od wymagań określonych wogólnych przepisach bezpieczeństwa ihigieny pracy osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego oraz wyznaczonych pracowników szkoli się w udzielaniu pierwszej pomocy. Na każdej zmianie powinien być co najmniej jeden przeszkolony pracownik.

2. Zakład górniczy oraz jego wydzielone oddziały wyposaża się w nosze oraz apteczkę z niezbędnymi środkami medycznymi.

3. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala liczbę ilokalizację punktów pierwszej pomocy oraz miejsca rozmieszczenia instrukcji udzielania pierwszej pomocy, noszy iapteczek. § 22.

1. Kierownik ruchu zakładu górniczego zawiadamia właściwy organ nadzoru górniczego o każdym wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym, zgonie naturalnym oraz niebezpiecznych zdarzeniach związanych zruchem zakładu górniczego, stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego telefonicznie lub przy użyciu innych dostępnych środków łączności.

2. Wzawiadomieniu owypadku śmiertelnym, wypadku ciężkim, wypadku zbiorowym lub zgonie naturalnym podaje się: nazwę zakładu górniczego; 1)  2)  datę, godzinę imiejsce wypadku lub zgonu naturalnego; 3)  rodzaj wypadku; 4)  rodzaj urazu stwierdzonego przez lekarza uposzkodowanego; 5)  przebieg wypadku zpodaniem prawdopodobnych przyczyn jego wystąpienia; czynności wykonywane przez poszkodowanego wchwili wypadku lub bezpośrednio przed zgonem naturalnym; 6) 

Dziennik Ustaw 7)  dane osobowe poszkodowanego: a)  nazwisko iimię, datę imiejsce urodzenia, b)  c)  nazwę iadres pracodawcy, d)  miejsce zatrudnienia, e)  stanowisko, f)  staż pracy wgórnictwie; 8)  miejsce pobytu poszkodowanego po wypadku lub po zaistnieniu zgonu naturalnego; 9)  imię inazwisko osoby przekazującej informację oraz godzinę zawiadomienia.

3. Wzawiadomieniu oniebezpiecznych zdarzeniach związanych zruchem zakładu górniczego stwarzających zagrożenie życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego podaje się: 1)  nazwę zakładu górniczego, datę, godzinę imiejsce zagrożenia; 2)  krótki opis okoliczności, przyczyn iskutków zagrożenia; 3)  imię inazwisko osoby przekazującej informację oraz godzinę zawiadomienia; informację oliczbie osób zagrożonych lub możliwych skutkach zagrożenia; 4)  imię, nazwisko istanowisko osoby kierującej akcją likwidacji zagrożenia; 5)  6)  informację odziałaniach podjętych wcelu likwidacji zagrożenia.

4. Wprzypadku braku informacji, októrych mowa wust.2 i3, informacje te podaje się wkolejnych zawiadomieniach niezwłocznie po ich uzyskaniu.

5. Kierownik ruchu zakładu górniczego zawiadamia właściwy organ nadzoru górniczego okażdym wypadku zaistniałym wzakładzie górniczym, innym niż wymieniony wust.1, pisemnie przy użyciu dostępnych środków łączności.

6. Wzawiadomieniu, októrym mowa wust.5, podaje się: 1)  nazwę zakładu górniczego; 2)  nazwę iadres pracodawcy poszkodowanego; 3)  liczbę wypadków; 4)  miejsce zaistnienia wypadku; 5)  wiek poszkodowanego; 6)  staż pracy poszkodowanego wgórnictwie; przyczyny wypadku zuwzględnieniem grup przyczynowych. 7)  §

23. Roboty przygotowawcze na przedpolu wyrobiska górniczego izwałowiska prowadzi się zwyprzedzeniem przed robotami górniczymi wzakresie iwterminie określonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego, zapewniającym bezpieczne prowadzenie robót górniczych. § 24.

1. Wyprzedzenie robót górniczych robotami odwadniającymi ustala się na podstawie szczegółowego rozeznania hydrogeologicznego złoża.

2. Wprzypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi itechniczno-ruchowymi kierownik ruchu zakładu górniczego może odstąpić od wymogu, októrym mowa wust.1. § 25.

1. Wyrobiska górnicze zabezpiecza się przed napływem wód z terenów przyległych i działaniem erozyjnym na skarpach, półkach, pochylniach ipoziomach roboczych wsposób zapewniający przyjęcie iodprowadzenie: 1)  dopływów na terenach nizinnych – występujących zprawdopodobieństwem raz na 50 lat; –6– Poz. 1008

Dziennik Ustaw –7– Poz. 1008

2)  dopływów na terenach wyżynnych igórskich – występujących zprawdopodobieństwem raz na 100 lat; 3)  zrzutów wód zurządzeń odwadniających.

2. Wprzypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi itechnicznymi kierownik ruchu zakładu górniczego może odstąpić od wykonywania zabezpieczenia, októrym mowa wust.1. § 26.

1. Wykonywanie robót udostępniających, eksploatacyjnych oraz zwałowanie nadkładu dostosowuje się odpowiednio do warunków geologiczno-górniczych iwyposażenia technicznego zakładu górniczego.

2. Roboty, októrych mowa wust.1, wykonuje się zzachowaniem odpowiednich parametrów wyrobiska górniczego, wtym wymagań określonych wPolskiej Normie dotyczącej szerokości pasów ochronnych wyrobisk odkrywkowych, wcelu zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego i geotechnicznego oraz bezpieczeństwa pracowników i ciągłości ruchu zakładu górniczego.

3. Wykonywanie robót górniczych wzłożu lub jego części koordynuje się ze zwałowaniem nadkładu, uwzględniając wszczególności możliwość wzajemnego oddziaływania złoża lub jego części oraz zwałowiska nadkładu. §

27. Przed przystąpieniem do wykonywania robót górniczych wrejonie filarów ipasów ochronnych służba geologiczna imiernicza sprawdza kierunki, odległości, zagrożenia oraz zasięg przewidywanych wpływów tych robót. § 28.

1. Osoby kierownictwa idozoru ruchu zakładu górniczego niezwłocznie zgłaszają służbie geologicznej imierniczej zakładu górniczego występowanie podczas wykonywania robót górniczych: 1)  zaburzeń geologicznych; 2)  zbiorników wodnych; 3)  osuwisk; 4)  zmian warunków geologiczno-górniczych.

2. Zgłoszenia, októrych mowa wust.1, są ewidencjonowane przez służbę geologiczną imierniczą zakładu górniczego. § 29.

1. Stan wyrobisk górniczych izwałowisk podlega okresowym kontrolom, wykonywanym przez osoby kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, wzakresie iwterminach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Sposób dokumentowania kontroli, októrych mowa wust.1, określa kierownik ruchu zakładu górniczego. §

30. Jeżeli dokument bezpieczeństwa tego wymaga, osoba kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego przeprowadza inspekcje obsadzonych stanowisk pracy przynajmniej raz podczas każdej zmiany. §

31. W zakładzie górniczym przechowuje się aktualne mapy wyrobisk górniczych w miejscu dostępnym dla osób kierownictwa idozoru ruchu zakładu górniczego. § 32.

1. Ze skarp eksploatacyjnych usuwa się poluzowane nawisy skalne wcelu zagwarantowania bezpiecznej pracy załogi, maszyn iurządzeń.

2. Niebezpieczny odcinek skarpy eksploatacyjnej, na której roboty górnicze zostały chwilowo wstrzymane, oznakowuje się tablicami umieszczonymi odpowiednio przy górnej idolnej krawędzi skarpy lub dodatkowo zabezpiecza się wsposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego. § 33.

1. Wprzypadku wykrycia wnadkładzie, złożu lub urobku śladów kultury materialnej bądź znaleziska paleontologicznego roboty górnicze przerywa się izawiadamia osobę dozoru ruchu zakładu górniczego. Dalszy sposób prowadzenia robót ustala kierownik ruchu zakładu górniczego wraz zprzedsiębiorcą.

2. Przedsiębiorca powiadamia ozdarzeniu, októrym mowa wust.1, właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego, konserwatora przyrody, wojewódzkiego konserwatora zabytków oraz właściwy organ nadzoru górniczego. § 34.

1. Przedsiębiorca wydobywający kopalinę na podstawie koncesji udzielonej przez właściwego starostę prowadzi eksploatację złoża zgodnie zprojektem technicznym, zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

Dziennik Ustaw –8– Poz. 1008

2. Wprojekcie technicznym, októrym mowa wust.1, uwzględnia się optymalny wariant wykorzystania zasobów złoża oraz określa się: docelowy zasięg eksploatacji oraz projektowanych granic filarów ipasów ochronnych; 1)  2)  miejsca isposoby udostępnienia złoża imiejsca zwałowania nadkładu; 3)  sposób urabiania, zwałowania itransportu urobku; 4)  stosowane maszyny iurządzenia oraz ich rodzaj.

3. Do projektu technicznego, októrym mowa wust.1, dołącza się mapę sytuacyjno-wysokościową powierzchni wskali nie mniejszej niż 1:2000 zoznaczeniem granic: 1)  obszaru iterenu górniczego; udokumentowanego złoża; 2)  3)  zakładu górniczego; 4)  nieruchomości gruntowych, do których przedsiębiorcy przysługuje tytuł prawny; 5)  miejsc wymienionych wust.2 pkt 1 i2; 6)  sąsiednich obszarów górniczych. § 35.

1. Hydromechaniczne itermiczne urabianie nadkładu lub kopaliny oraz prowadzenie eksploatacji złoża spod lustra wody urządzeniami pływającymi wykonuje się zgodnie z projektem technicznym eksploatacji, zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Projekt techniczny eksploatacji zawiera wszczególności informacje, októrych mowa w§34 ust.2.

3. Wprzypadku prowadzenia eksploatacji złoża spod lustra wody urządzeniami pływającymi: 1)  wodach płynących uznanych za śródlądowe drogi wodne – wprojekcie technicznym eksploatacji uwzględnia się na przepisy ustawy zdnia 21 grudnia 2000r. ożegludze śródlądowej (Dz. U. z2006r. Nr123, poz.857, zpóźn. zm.4)); 2)  morzu – wprojekcie technicznym eksploatacji uwzględnia się wymagania określone wprzepisach ustawy zdnia na 18 sierpnia 2011r. obezpieczeństwie morskim (Dz. U. Nr228, poz.1368, z2012r. poz.1068 oraz z 2013 r. poz. 852).

4. Zasady podziału obowiązków iwspółdziałania osób załogi urządzenia pływającego iosób zatrudnionych przy prowadzeniu ruchu zakładu górniczego, októrym mowa wust.3, ustala przedsiębiorca, powiadamiając właściwe organy nadzoru górniczego, atakże administracji śródlądowej albo morskiej. § 36.

1. Podczas urabiania złoża palnikiem termicznym używanie otwartego ognia w odległości mniejszej niż 10 m od zbiornika paliw ibutli gazowych jest niedopuszczalne.

2. Wpobliżu miejsca wykonywania pracy przy użyciu palnika termicznego lokalizuje się stanowisko sprzętu przeciwpożarowego. Ilość irodzaj tego sprzętu ustala się wprojekcie technicznym eksploatacji. §

37. Podczas ręcznego urabiania nadkładu lub kopaliny: 1)  szerokość przodka iwysokość urabianego piętra ustala kierownik ruchu zakładu górniczego; 2)  jednoczesna praca ludzi wprzodkach znajdujących się jeden nad drugim jest dopuszczalna, jeżeli szerokość poziomu pomiędzy piętrami jest większa niż 6 m; 3)  obserwuje się stan przodka ipowiadamia niezwłocznie osoby dozoru ruchu zakładu górniczego owszelkich zmianach warunków geologiczno-górniczych.

4)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone wDz. U. z2007r. Nr123, poz.846 iNr176, poz.1238, z2008r. Nr171, poz.1057, z2009r. Nr98, poz.818, z2010r. Nr127, poz.857 iNr182, poz.1228, z2011r. Nr106, poz.622, Nr168, poz.1003, Nr171, poz.1016, Nr222, poz.1326 iNr227, poz.1367 oraz z 2013 r. poz. 829.

Dziennik Ustaw –9– Poz. 1008

§

38. Niedopuszczalne jest urabianie skał sypkich, plastycznych ikruchych przez podkopywanie, podcinanie lub podwrębianie, zwyjątkiem przypadków wynikających ztechnologii robót zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego. § 39.

1. Złoże torfu leczniczego przeznaczone do eksploatacji zabezpiecza się przed zanieczyszczeniami.

2. Dokonując zabezpieczania, októrym mowa wust.1, uwzględnia się warunki hydrogeologiczne występowania złoża torfu leczniczego, jego parametry oraz sposoby zabezpieczeń higieniczno-sanitarnych złoża, wszczególności jego oznakowania, wyznaczenia pasów ochronnych iich zagospodarowania. Zasady dokonania zabezpieczeń ustala kierownik ruchu zakładu górniczego. § 40.

1. Wzakładzie górniczym organizuje się iwyposaża się wśrodki do zapobiegania izwalczania pożarów służbę ochrony przeciwpożarowej, a w przypadku zakładów górniczych wydobywających kopaliny palne – jednostkę ochrony przeciwpożarowej.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego jest odpowiedzialny za ochronę przeciwpożarową zakładu górniczego.

3. Zasady funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej wzakładzie górniczym określa kierownik ruchu zakładu górniczego wregulaminie ochrony przeciwpożarowej.

4. Przedsiębiorca może zapewnić ochronę przeciwpożarową przez stałą współpracę służb ochrony przeciwpożarowej kilku przedsiębiorców lub zlecenie zapobiegania i zwalczania pożarów wyspecjalizowanym w tym zakresie jednostkom ochrony przeciwpożarowej. §

41. Kierujący służbą ochrony przeciwpożarowej organizuje ochronę przeciwpożarową wzakładzie górniczym oraz sprawuje nadzór nad stanem bezpieczeństwa pożarowego terenu, obiektów iurządzeń, wszczególności: 1)  organizuje i prowadzi akcję ratowniczą podczas walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami; 2)  ustala podstawowe kierunki imetody profilaktyki przeciwpożarowej oraz sprawuje nadzór nad ich realizacją; 3)  kontroluje stan zabezpieczenia przeciwpożarowego obiektów iurządzeń, zgodnie zharmonogramem kontroli zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego; 4)  współdziała zkierownikiem ruchu zakładu górniczego wzakresie postępu technicznego wzabezpieczeniu przeciwpożarowym obiektów iurządzeń; 5)  uczestniczy wpostępowaniach wyjaśniających okoliczności iprzyczyny powstania oraz rozprzestrzeniania się pożarów, atakże opracowuje wnioski zmierzające do poprawy bezpieczeństwa pożarowego; 6)  ustala programy izasady prowadzenia szkoleń przeciwpożarowych oraz bierze udział wszkoleniach, atakże prowadzi nadzór nad ich realizacją; 7)  ustala potrzeby izasady zabezpieczenia obiektów, maszyn iurządzeń wsprzęt iinstalacje przeciwpożarowe; 8)  współdziała zterenowymi komendami straży pożarnych wzakresie zabezpieczenia operacyjnego zakładu górniczego; 9)  opiniuje programy modernizacyjno-rozwojowe zakładu górniczego wzakresie ich zgodności zwymaganiami ochrony przeciwpożarowej oraz uczestniczy w komisjach odbioru technicznego nowych lub modernizowanych obiektów iurządzeń; 10)  opracowuje analizy stanu zabezpieczenia przeciwpożarowego zakładu górniczego oraz przedkłada kierownikowi ruchu zakładu górniczego wnioski wzakresie poprawy stanu bezpieczeństwa pożarowego. §

42. Wprzypadku wystąpienia pożarów endogenicznych kierownik ruchu zakładu górniczego określa wielkość pola pożarowego oraz sposoby zabezpieczenia ilikwidacji tych pożarów. § 43.

1. Podczas eksploatacji maszyn iurządzeń używanych wzakładzie górniczym oraz na terenach przyległych do zakładu jest niedopuszczalne wykonywanie czynności, które mogą spowodować powstanie lub rozprzestrzenienie się pożaru.

2. Na terenie zakładu górniczego wyznacza się odpowiednio oznakowane iutrzymane drogi dojazdowe do poszczególnych maszyn oraz punkty czerpania wody dla celów przeciwpożarowych.

Dziennik Ustaw – 10 – Poz. 1008

§ 44.

1. Wszelkie prace na maszynach iurządzeniach, przy których konieczne jest użycie otwartego ognia, wykonuje się pod nadzorem osób dozoru ruchu zakładu górniczego lub osoby wyznaczonej do nadzoru, wsposób zgodny zinstrukcjami zatwierdzonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub upoważnionego przez niego kierownika działu ruchu zakładu górniczego.

2. Przed rozpoczęciem prac zużyciem otwartego ognia osoba dozoru ruchu zakładu górniczego lub osoba wyznaczona do nadzoru dokonuje dokładnych oględzin miejsca pracy, ocenia, czy istnieją warunki do bezpiecznego prowadzenia tych prac, iprzygotowuje sprzęt pożarniczy.

3. Wramach nadzoru, októrym mowa wust.1, przeprowadza się jednorazową kontrolę przed wykonywaniem prac idwukrotną kontrolę po ich zakończeniu, wodstępach czasowych określonych winstrukcjach. § 45.

1. Miejsca pracy wyposaża się wodpowiedni iłatwo dostępny sprzęt przeciwpożarowy, oznakowany wsposób określony wprzepisach oochronie przeciwpożarowej.

2. Kontrole ikonserwacje gaśnic iagregatów przeprowadza się zgodnie zzaleceniami producenta, jednak nie rzadziej niż co 12 miesięcy.

3. Daty przeprowadzonych kontroli wpisuje się wsposób czytelny na korpusie gaśnic iagregatów.

4. Kontrole, októrych mowa w ust. 2, przeprowadza wyspecjalizowana służba wyznaczona przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub certyfikowana jednostka zewnętrzna. § 46.

1. Przygotowanie zakładu górniczego do ruchu w okresie zimowym odbywa się na podstawie harmonogramu opracowanego do dnia 15 października każdego roku izatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Wharmonogramie, októrym mowa wust.1, uwzględnia się wszczególności bezpieczeństwo prowadzonych prac. §

47. Wzakładzie górniczym wokresie zimowym stosuje się odpowiednie zabezpieczenia, zapewniające wszczególności: 1)  ochronę zdrowia pracowników narażonych na działanie niskich temperatur; 2)  zapobieganie przymarzaniu urobku do ścian zbiorników, wagonów iprzesypów na taśmociągach; 3)  należyte ogrzewanie obiektów, pomieszczeń iurządzeń zakładu górniczego; 4)  usuwanie śniegu ilodu oraz nawisów lodowych iśnieżnych na obiektach, urządzeniach idrogach, likwidację gołoledzi na drogach iprzejściach, usuwanie zwyrobiska górniczego wód pochodzących ztopniejącego śniegu lub gwałtownej odwilży; 5)  dostosowanie maszyn, urządzeń, obiektów budowlanych ipoziomów eksploatacyjnych do pracy wwarunkach zimowych. Rozdział 3 Zagrożenia § 48.

1. Oceny zagrożeń występujących wruchu zakładu górniczego dokonuje kierownik ruchu zakładu górniczego, który wszczególności: 1)  wuzasadnionych przypadkach powołuje zespół lub zespoły do rozpoznawania izapobiegania zagrożeniom występującym wruchu zakładu górniczego oraz ustala tryb ich działania; 2)  podstawie opinii zespołu lub zespołów, októrych mowa wpkt 1: na a)  określa zasady prowadzenia ruchu zakładu górniczego wwarunkach występujących zagrożeń, ocenia możliwość zaistnienia wstrząsów sejsmicznych oenergii równej lub większej niż 1 x 106 J; b)  3)  określa wzakładzie górniczym, wktórym przewiduje się lub zostało stwierdzone występowanie zagrożeń dla zdrowia osób lub bezpieczeństwa ruchu tego zakładu, zagrożone rejony, strefy lub stanowiska pracy; 4)  odpowiedzialny za utrzymanie zgodności warunków środowiska pracy zwymaganiami określonymi wprzepisach jest prawa pracy.

Dziennik Ustaw – 11 – Poz. 1008

2. Zasady prowadzenia ruchu zakładu górniczego, októrych mowa wust.1 pkt 2 lit.a, zawierają ustalenia dotyczące: 1)  technologii wykonywania robót górniczych, wtym stosowanych maszyn iprzyjętych parametrów skarp izboczy; 2)  nadzoru nad prowadzonymi robotami; 3)  systemów odwadniania; 4)  wykonywania pomiarów ikontroli. § 49.

1. Wprzypadku złóż lub ich części, które zostały zaliczone do odpowiedniego stopnia zagrożenia osuwiskowego: 1)  mapach przeglądowych wyrobisk górniczych oznacza się odpowiednio rejony, wktórych mogą wystąpić osuwina ska; na 2)  podstawie bieżącego rozpoznania warunków geologiczno-górniczych prognozuje się możliwość wystąpienia stref, wktórych będą istniały warunki sprzyjające powstaniu osuwisk; 3)  zakresie i z częstotliwością określoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego dokumentuje się warunki w geologiczno-górnicze, hydrogeologiczne oraz inne czynniki mogące mieć wpływ na powstanie osuwiska.

2. Udokumentowane osuwiska lub objawy braku stateczności skarp izboczy spowodowane przez czynniki geologiczne oznacza się na mapach podstawowych iprzeglądowych wyrobisk górniczych odrębnie dla poszczególnych poziomów.

3. Warunki stateczności oraz parametry skarp izboczy określa kierownik ruchu zakładu górniczego na podstawie opinii służby geologicznej. § 50.

1. Jeżeli wzwiązku zruchem zakładu górniczego zaistniał wstrząs sejsmiczny oenergii równej lub większej niż 1 x 106 J: 1)  wzakładzie górniczym tworzy się stację lub stacje geofizyki górniczej, wktórej dokonuje się bieżącej analizy aktywności sejsmicznej górotworu iocenia się możliwość zaistnienia kolejnych wstrząsów sejsmicznych; 2)  kierownik ruchu zakładu górniczego, na podstawie opinii zespołu, októrym mowa w§ 48 ust.1 pkt 1, określa: a)  sposób organizacji badań iinterpretacji skutków tych wstrząsów oraz metod usuwania zagrożenia sejsmicznego, b)  rodzaj, zakres isposób wykorzystania metod stosowanych do oceny możliwości zaistnienia kolejnych wstrząsów sejsmicznych.

2. Każdy zaistniały wzakładzie górniczym wstrząs sejsmiczny oenergii równej albo większej niż 1 x 105 J lokalizuje się inanosi na mapy przeglądowe wyrobisk górniczych. § 51.

1. Studnie odwadniające iotwory wiertnicze, wktórych stwierdzono występowanie gazów szkodliwych iwybuchowych przekraczających wartości dopuszczalne określone w przepisach ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z2009r. Nr178, poz.1380, z2010r. Nr57, poz.353 oraz z2012r. poz.908) oraz wprzepisach wydanych na podstawie art.227 § 2 ustawy zdnia 26 czerwca 1974r. – Kodeks pracy (Dz. U. z1998r. Nr21, poz.94, zpóźn. zm.5)), uznaje się za miejsce zagrożenia gazowego.

2. Strefy zagrożenia gazowego zabezpiecza się przed wstępem osób nieupoważnionych wsposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

5)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone wDz. U. z1998r. Nr106, poz.668 iNr113, poz.717, z1999r. Nr99, poz.1152, z2000r. Nr19, poz.239, Nr43, poz.489, Nr107, poz.1127 iNr120, poz.1268, z2001r. Nr11, poz.84, Nr28, poz.301, Nr52, poz.538, Nr99, poz.1075, Nr111, poz.1194, Nr123, poz.1354, Nr128, poz.1405 iNr154, poz.1805, z2002r. Nr74, poz.676, Nr135, poz.1146, Nr196, poz.1660, Nr199, poz.1673 iNr200, poz.1679, z2003r. Nr166, poz.1608 iNr213, poz.2081, z2004r. Nr96, poz.959, Nr99, poz.1001, Nr120, poz.1252 iNr240, poz.2407, z2005r. Nr10, poz.71, Nr68, poz.610, Nr86, poz.732 iNr167, poz.1398, z2006r. Nr104, poz.708 i711, Nr133, poz.935, Nr217, poz.1587 iNr221, poz.1615, z2007r. Nr64, poz.426, Nr89, poz.589, Nr176, poz.1239, Nr181, poz.1288 iNr225, poz.1672, z2008r. Nr93, poz.586, Nr116, poz.740, Nr223, poz.1460 iNr237, poz.1654, z2009r. Nr6, poz.33, Nr56, poz.458, Nr58, poz.485, Nr98, poz.817, Nr99, poz.825, Nr115, poz.958, Nr157, poz.1241 iNr219, poz.1704, z2010r. Nr105, poz.655, Nr135, poz.912, Nr182, poz.1228, Nr224, poz.1459, Nr249, poz.1655 iNr254, poz.1700, z2011r. Nr36, poz.181, Nr63, poz.322, Nr80, poz.432, Nr144, poz.855, Nr149, poz.887 iNr232, poz.1378, z2012r. poz.908 i1110 oraz z2013r. poz.2,675 i 896.

Dziennik Ustaw – 12 – Poz. 1008

3. Pracowników zatrudnionych wstrefach zagrożenia gazowego wyposaża się wśrodki ochrony indywidualnej oraz waparaturę do kontrolnych pomiarów stężeń gazów.

4. Jeżeli dokument bezpieczeństwa tego wymaga, instaluje się przyrządy mierzące stężenia gazów wokreślonych miejscach wsposób automatyczny iciągły, atakże automatyczne urządzenia alarmujące oraz urządzenia automatycznie odcinające prąd winstalacjach elektrycznych isilnikach spalinowych. Wyniki pomiarów automatycznych rejestruje iprzechowuje się zgodnie zwymaganiami dokumentu bezpieczeństwa. § 52.

1. Wzakładzie górniczym, wktórym występują pyły palne, sposób zapobiegania izwalczania ich zapłonów opracowuje kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Miejsca zagrożone zapłonem pyłów oznakowuje się tablicami ostrzegawczymi ozakazie używania ognia. §

53. Instalacje, urządzenia lub obiekty, które wprzypadku uszkodzenia lub awarii mogłyby stać się źródłem zagrożenia dla otoczenia, lokalizuje się wsposób umożliwiający likwidację zagrożenia. Rozdział 4 Maszyny, urządzenia iinstalacje techniczne oraz obiekty budowlane zakładu górniczego § 54.

1. Maszyny iurządzenia eksploatuje się, konserwuje inaprawia wsposób określony wdokumentacji techniczno-ruchowej.

2. Osoby dozoru ruchu zakładu górniczego oraz inni pracownicy zatrudnieni wruchu tego zakładu, każdy wswoim zakresie działania, odpowiadają za właściwą eksploatację oraz konserwację maszyn iurządzeń.

3. Wprowadzenie zmian wmaszynach iurządzeniach, wszczególności wkonstrukcji nośnej, zawiesiach, rozmieszczeniu przeciwciężarów oraz rozszerzenie zakresów działania wyłączników krańcowych jest dozwolone tylko za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego, wsposób określony wdokumentacji techniczno-ruchowej. §

55. Urządzenia ciśnieniowe idźwignicowe montuje się ieksploatuje wsposób określony wprzepisach odozorze technicznym. § 56.

1. Stan techniczny oraz sposób korzystania zmaszyn iurządzeń, atakże zinstalacji technicznych zakładu górniczego podlega okresowym kontrolom wykonywanym przez osoby kierownictwa idozoru ruchu zakładu górniczego.

2. Kontrole, októrych mowa wust.1, mogą być przeprowadzane wokresie planowanych przerw wpracy.

3. Zasady przeprowadzania kontroli, októrych mowa wust.1, ich zakres, częstotliwość oraz sposób dokumentowania określa instrukcja, zatwierdzana przez kierownika ruchu zakładu górniczego, opracowana na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej maszyn.

4. Kierownik ruchu zakładu górniczego opracowuje harmonogram przeprowadzania systematycznych przeglądów, konserwacji, awrazie potrzeby badań sprzętu mechanicznego ielektrycznego oraz urządzeń. § 57.

1. Pozwolenie na oddanie do ruchu głównych rozdzielni elektrycznych wysokiego iśredniego napięcia, centrali telefonicznych idyspozytorskich wraz zsystemami łączności ialarmowania, głównych urządzeń iukładów odwadniania, zwanych dalej „podstawowymi obiektami iurządzeniami zakładu górniczego”, wydaje się na wniosek kierownika ruchu zakładu górniczego w oparciu o przedłożoną dokumentację techniczną oraz protokół odbioru technicznego sporządzony przez komisję powoływaną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Wprotokole, októrym mowa wust.1, zamieszcza się stwierdzenie, że obiekt lub urządzenie przewidziane do oddania do ruchu wzakładzie górniczym są wykonane zgodnie zdokumentacją techniczną. § 58.

1. Wokresie użytkowania obiektu budowlanego zakładu górniczego należy zapewnić: utrzymanie stanu technicznego obiektu na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo ludzi imienia; 1)  2)  utrzymanie wymaganego stanu estetycznego obiektu; 3)  użytkowanie obiektu zgodnie zjego przeznaczeniem.

Dziennik Ustaw – 13 – Poz. 1008

2. Kontrole okresowe obiektów budowlanych zakładu górniczego uwzględniają: 1)  ocenę stanu technicznego poszczególnych elementów obiektu; określenie stopnia zużycia lub uszkodzenia elementów, októrych mowa wpkt1; 2)  3)  ustalenie zakresu robót remontowych inaprawczych oraz woparciu okryteria bezpieczeństwa konstrukcji ibezpieczeństwa użytkowania obiektu określenie stopnia pilności ich wykonania.

3. Wodniesieniu do obiektów budowlanych zakładu górniczego usytuowanych wwyrobisku górniczym wmiejsce map zasadniczych do wniosku opozwolenie na budowę dołącza się mapę wyrobiska górniczego znaniesionym uzbrojeniem terenu.

4. Wprojekcie budowlanym uwzględnia się planowane zmiany usytuowania obiektów budowlanych zakładu górniczego lub ich części.

5. Wprzypadkach uzasadnionych względami technologicznymi zmiana usytuowania istniejących obiektów budowlanych zakładu górniczego lub ich części, takich jak: rurociągi technologiczne, sieci irozdzielnie elektroenergetyczne, stałe drogi technologiczne, jest dokonywana na podstawie dokumentacji zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

6. Przepisy zawarte wust.1–5 stosuje się do: stałych dróg technologicznych; 1)  2)  składów materiałów wybuchowych; 3)  rurociągów izbiorników technologicznych; 4)  obiektów stacji załadowczych iwyładowczych; 5)  budynków ibudowli głównych stacji sprężarek powietrza; 6)  budynków stacji elektroenergetycznych oraz sieci rozdzielczych wysokiego iśredniego napięcia; 7)  masztów kablowych ioświetleniowych; 8)  obiektów odwadniania; 9)  budynków centrali telefonicznych, dyspozytorni isieci magistralnych; 10)  zbiorników przeciwpożarowych; 11)  mostów, estakad ituneli technologicznych; 12)  obiektów placów składowych urobku; 13)  obiektów warsztatowych imagazynowych; 14)  stacji paliw; 15)  fundamentów ikonstrukcji wsporczych pod maszyny iurządzenia technologiczne; 16)  innych obiektów budowlanych związanych zprowadzeniem ruchu, zlokalizowanych wgranicach zakładu górniczego. §

59. Zezwolenie, októrym mowa wart.114 ust.1 ustawy, na oddanie do ruchu maszyn iurządzeń jest wydawane na podstawie protokołu komisyjnego odbioru technicznego tych maszyn iurządzeń. § 60.

1. Niedopuszczalne jest pozostawianie bez obsługi maszyn i urządzeń będących w ruchu nieprzystosowanych do pracy bez stałej obsługi.

2. Wprzypadku konieczności pozostawienia maszyny lub urządzenia bez obsługi operator wyłącza wszystkie napędy, napięcie sterownicze lub dopływ energii elektrycznej, unieruchamia pracę maszyny lub urządzenia oraz zabezpiecza je przed dostępem osób nieupoważnionych.

Dziennik Ustaw – 14 – Poz. 1008

3. Wokresie planowanych przerw wpracy maszyn urabiających, ładujących, zwałujących ipomocniczych oraz urządzeń ruchowych ustawia się je w bezpiecznym miejscu, wyznaczonym przez osobę dozoru ruchu zakładu górniczego, zabezpiecza przed dostępem osób nieupoważnionych oraz przed przypadkowym ich uruchomieniem.

4. Wokresie planowanych przerw wpracy maszyn, októrych mowa wust.3, nadzoruje się je wsposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub wyznaczoną przez niego osobę kierownictwa odpowiedniego działu ruchu zakładu górniczego. § 61.

1. Odstęp pomiędzy maszynami urabiającymi, ładującymi izwałującymi podczas ich eksploatacji nie może być równy lub mniejszy od sumy promieni maksymalnego zasięgu tych maszyn.

2. Maszyny urabiające, ładujące izwałujące wyposaża się wsygnalizację ostrzegawczą, stosowaną przed ich uruchomieniem.

3. Pracę maszyn zwałujących oraz wielonaczyniowych urabiających iładujących prowadzi się wblokadzie ruchu ze współpracującymi przenośnikami.

4. Do maszyn opojemności naczynia do 0,5 m3 przepisu ust.3 nie stosuje się.

5. Niedozwolone jest przebywanie osób wurządzeniach wysypowych lub pod nimi podczas pracy maszyny.

6. Określone przez kierownika ruchu zakładu górniczego stanowiska pracy zlokalizowane na maszynach wyposaża się wstałą łączność zoperatorami tych maszyn. §

62. Sposób poruszania się maszyn na poziomach nad podziemnymi wyrobiskami określa kierownik ruchu zakładu górniczego. §

63. Do przejazdu lub transportu maszyn iurządzeń stosowanych wzakładzie górniczym przygotowuje się odpowiednie trasy. §

64. Maszynę jednonaczyniową podczas urabiania iładowania ustawia się wsposób zapewniający widoczność środków transportowych urobku zkabiny maszyny. §

65. Dla każdej maszyny kierownik ruchu zakładu górniczego określa szerokość pasa bezpieczeństwa, wzależności od przyjętej technologii eksploatacji złoża, od górnej lub dolnej krawędzi poszczególnych skarp. Przekroczenie granicy tego pasa jest niedopuszczalne. § 66.

1. Obsługę maszyn iurządzeń powierza się pracownikom posiadającym odpowiednie upoważnienie do obsługi danego typu maszyn lub urządzeń wydane przez kierownika ruchu zakładu górniczego na podstawie udokumentowanych uprawnień ikwalifikacji.

2. Pracownicy obsługujący danego typu maszynę lub urządzenie muszą posiadać przy sobie dokument potwierdzający upoważnienie do obsługi tych maszyn lub urządzeń. §

67. Maszyny iurządzenia wyposaża się wniezbędne isprawne osłony iurządzenia ochronne zapewniające bezpieczeństwo użytkowania, wtym wsprzęt gaśniczy lub instalacje gaśnicze. § 68.

1. Badania kontrolne konstrukcji nośnych, lin stalowych oraz zespołów ielementów związanych zzapewnieniem bezpieczeństwa pracy maszyn zwałujących oraz wielonaczyniowych urabiających i ładujących wykonuje się zgodnie ze szczegółową instrukcją kontroli stanu technicznego, zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Graniczne położenie ruchomych mechanizmów maszyn zabezpiecza się ogranicznikami. § 69.

1. Wysięgników, mechanizmów urabiania, ładowania izwałowania nie używa się do podnoszenia przedmiotów niebędących urobkiem, jeżeli dokumentacja techniczna nie dopuszcza ich używania.

2. Jeżeli dokumentacja techniczna dopuszcza możliwość użycia wysięgników do prac, októrych mowa wust.1, przy wykonywaniu tych czynności stosuje się przepisy bezpieczeństwa ihigieny pracy przy urządzeniach dźwigowych. §

70. Materiały eksploatacyjne iczęści zamienne magazynuje się na maszynach iurządzeniach technicznych wyłącznie wmiejscach do tego przeznaczonych.

Dziennik Ustaw – 15 – Poz. 1008

§

71. Na maszynach urabiających, ładujących izwałujących dopuszczalne jest instalowanie dodatkowych grzejników elektrycznych tylko za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego lub wyznaczonej przez niego osoby dozoru odpowiedniego działu ruchu zakładu górniczego isłużby przeciwpożarowej tego zakładu. §

72. Przejścia, pomosty, schody idrabiny na maszynach iurządzeniach utrzymuje się wstanie zapewniającym bezpieczne ich używanie. Rozdział 5 Maszyny, urządzenia iinstalacje elektroenergetyczne § 73.

1. Zakład górniczy, wktórym przerwa wdopływie energii elektrycznej może spowodować zagrożenie dla ludzi, środowiska imienia, wyposaża się wdwa niezależne zasilania.

2. Każde zzasilań, októrych mowa wust.1, zapewnia co najmniej pokrycie minimalnej mocy gwarantowanej dla urządzeń, wktórych przerwa wdopływie energii może spowodować zagrożenie. §

74. Wzakładzie górniczym przechowuje się aktualne dane dotyczące warunków zwarciowych, występujących wmiejscu połączenia zzasilającym układem elektroenergetycznym. §

75. Instalowanie, eksploatacja oraz kontrola stanu technicznego maszyn, urządzeń iinstalacji elektrycznych odbywają się zgodnie zwymaganiami określonymi wdokumentacji techniczno-ruchowej oraz we właściwych normach. §

76. Sposób wykonania skutecznej ochrony przeciwporażeniowej dla stosowanych urządzeń iinstalacji elektrycznych określa dokumentacja techniczno-ruchowa zatwierdzana przez kierownika ruchu zakładu górniczego. §

77. Częstotliwość, zakres isposób kontroli okresowych maszyn, urządzeń iinstalacji elektroenergetycznych ustala się na podstawie odrębnych przepisów, instrukcji eksploatacyjnych ipostanowień producenta, uwzględniając warunki eksploatacji tych urządzeń. §

78. Stacje transformatorowe ustawione w strefie rozrzutu odłamków skalnych zabezpiecza się przed możliwością uszkodzenia tymi odłamkami. §

79. Wprzypadku samoczynnego wyłączenia się urządzenia elektroenergetycznego spod napięcia można je ponownie załączyć po uzyskaniu zgody osoby dozoru ruchu zakładu górniczego. § 80.

1. Przejazd maszyn urabiających, ładujących izwałujących pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi odbywa się przy zachowaniu szczególnych środków ostrożności ipod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego jedynie wówczas, gdy maksymalny zasięg maszyny umożliwia zetknięcie zliniami elektroenergetycznymi.

2. Warunki bezpiecznego przejazdu maszyn urabiających, ładujących izwałujących pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi są określone przez kierownika ruchu zakładu górniczego winstrukcji. § 81.

1. Odbioru technicznego nowych iprzebudowanych urządzeń elektroenergetycznych dokonuje komisja odbioru technicznego powoływana przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Odbioru technicznego urządzenia elektroenergetycznego stanowiącego integralną część maszyn lub urządzeń zakładu górniczego dokonuje się wraz zodpowiednią maszyną lub urządzeniem. §

82. Wzakładzie górniczym przechowuje się dokumentację techniczno-ruchową dla urządzeń elektroenergetycznych. § 83.

1. Stacje elektroenergetyczne stałe obudowie uniemożliwiającej ich przemieszczanie posiadają własny lokalny uziom sztuczny.

2. Wstacjach elektroenergetycznych przewoźnych obudowie przystosowanej do okresowej zmiany miejsca pracy oraz wstacjach zabudowanych na maszynach główne szyny uziemiające lub główne zaciski uziemiające łączy się zuziomem stacji, októrej mowa wust.1, za pomocą przewodu ochronnego oraz wykonuje się dodatkowe połączenie zdrugim uziomem sztucznym lub naturalnym.

3. Za uziom naturalny, októrym mowa wust.2, można uznać konstrukcję maszyny, konstrukcję przenośnika, metalowe elementy systemu odwadniania, jeżeli zmierzone wartości napięć rażeniowych są niższe od wartości dopuszczalnych.

4. Wymagania dla uziomów iprzewodów ochronnych określają właściwe normy.

Dziennik Ustaw – 16 – Poz. 1008

§ 84.

1. Kierownik ruchu zakładu górniczego lub wyznaczony przez niego kierownik odpowiedniego działu ruchu zakładu górniczego sporządza wykaz stacji elektroenergetycznych, które wyposaża się wśrodki łączności.

2. Wkażdej stacji elektroenergetycznej znajduje się: 1)  schemat ideowy układu elektroenergetycznego stacji; 2)  instrukcja obsługi stacji; 3)  wykaz sprzętu ochronnego, niezbędnego do bezpiecznej obsługi stacji wraz zokreśleniem miejsca jego przechowywania; 4)  instrukcja udzielania pierwszej pomocy wprzypadku porażenia prądem elektrycznym oraz poparzenia łukiem elektrycznym; 5)  instrukcja przeciwpożarowa; 6)  wykaz sprzętu przeciwpożarowego będącego w jej wyposażeniu. §

85. Przenośniki taśmowe pracujące wciągu oraz człony konstrukcji przenośników taśmowych, na których zainstalowane są urządzenia lub przewody elektroenergetyczne, łączy się ze sobą po obu stronach linką lub taśmą stalową oprzekroju co najmniej 50 mm2 lub winny sposób, zapewniający skuteczne przewodzące połączenie tych części poprzez powierzchnie styku. § 86.

1. Kable iprzewody oponowe: 1)  układa się wtaki sposób, aby nie były narażone na uszkodzenia mechaniczne; 2)  oznakowuje się na obydwu końcach przez umieszczenie numeru linii iadresu kierunkowego.

2. Przewód oponowy zasilający maszyny iurządzenia, wtym urządzenia pływające onapędzie elektrycznym, układa się wsposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub wyznaczoną przez niego osobę dozoru odpowiedniego działu ruchu zakładu górniczego wporozumieniu zkierownikiem działu robót górniczych.

3. Niedopuszczalne jest przemieszczanie przewodów oponowych, szaf łączeniowych isprzęgieł, będących pod napięciem, zwyjątkiem maszyn iurządzeń ruchomych.

4. Lokalne przesuwanie przewodów oponowych będących pod napięciem jest dopuszczalne wyłącznie za pomocą sprzętu ochronnego iodpowiednich narzędzi, zabezpieczających pracowników wykonujących tę czynność. §

87. Szczegółowe wymagania dotyczące linii napowietrznych znajdujących się na terenie zakładu górniczego są określane przez kierownika ruchu zakładu górniczego. §

88. Sieci trakcji przewodowej zakładu górniczego buduje się wsposób zapewniający bezpieczeństwo osób oraz zakładu górniczego. §

89. Szczegółowe wymagania wzakresie instalowania, eksploatacji ikontroli maszyn, urządzeń isieci elektroenergetycznych, a także ochrony przeciwporażeniowej w zakładach wydobywających węgiel brunatny określa załącznik nr 2 do rozporządzenia. Rozdział 6 Urządzenia telekomunikacyjne iukłady automatyzacji § 90.

1. Zakład górniczy wyposaża się wurządzenia isieci telekomunikacyjne zapewniające bezpieczne wykonywanie pracy i umożliwiające, w razie potrzeby, podjęcie natychmiastowych działań w zakresie udzielania pomocy, ewakuacji iprowadzenia akcji ratowniczej.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala miejsca iobiekty, które wyposaża się wurządzenia telekomunikacyjne.

3. Urządzenia telekomunikacyjne związane zbezpieczeństwem ruchu zakładu górniczego zasila się tak, aby wprzypadku zaniku napięcia zasilania zapewnić ich pracę przez okres ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

4. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala wykaz urządzeń, októrych mowa wust.3.

Dziennik Ustaw – 17 – Poz. 1008

§

91. Prace przy urządzeniach telekomunikacyjnych znajdujących się wobiektach elektroenergetycznych odbywają się pod nadzorem pracowników służby energomechanicznej. Do wykonywania tych prac stosuje się przepisy dotyczące bezpieczeństwa pracy przy urządzeniach iinstalacjach elektroenergetycznych. §

92. Pomieszczenia, wktórych znajdują się urządzenia telekomunikacyjne oraz ruchu telekomunikacyjnego, wktórych jest pełniona całodobowa służba, wszczególności stanowiska dyspozytorskie istanowiska łącznic telefonicznych, wyposaża się woświetlenie awaryjne. §

93. Wzakładzie górniczym stosuje się łączność przewodową lub inne systemy łączności. §

94. Układy automatyzacji przeznaczone do centralnego sterowania maszyn i urządzeń zapewniają uruchamianie, zatrzymywanie ibieżącą kontrolę pracy maszyn iurządzeń sterowanych ze stanowiska dyspozytorskiego. ne. §

95. Wkażdym układzie automatyzacji obok sterowania automatycznego lub zdalnego zapewnia się sterowanie lokal-

§

96. Wzakładzie górniczym sporządza się, przechowuje iaktualizuje na bieżąco mapy sieci telekomunikacyjnej na podkładzie mapy sytuacyjno-wysokościowej powierzchni wskali 1:2000 lub 1:5000. Rozdział 7 Transport § 97.

1. Przenośniki taśmowe wyposaża się wurządzenia: 1)  napinania oraz czyszczenia taśmy; do 2)  hamulcowe, zabezpieczające przed samoczynnym ruchem taśmy pod wpływem ciężaru urobku oraz przed zasypaniem przenośnika odbierającego; umożliwiające awaryjne zatrzymanie przenośnika; 3)  4)  służące jako osłony części wirujących iruchomych, określone szczegółowo wdokumentacji technicznej; 5)  sygnalizujące (akustyczne ioptyczne), informujące ozamierzonym uruchomieniu przenośnika; 6)  wyłączające zruchu przenośnik wprzypadku zaistnienia poślizgu taśmy na bębnach napędowych.

2. Przenośnik taśmowy wyposaża się wskuteczne zabezpieczenie przed przypadkowym uruchomieniem.

3. Wprzypadkach uzasadnionych warunkami technicznymi przenośniki, które zgodnie zdokumentacją techniczną nie posiadają pełnego wyposażenia, októrym mowa wust.1 pkt 1, 2 i6, oddaje do ruchu kierownik ruchu zakładu górniczego pod warunkiem ustalenia dodatkowych wymagań gwarantujących bezpieczeństwo. § 98.

1. Wzdłuż tras przenośników taśmowych wmiejscach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub wyznaczoną przez niego osobę dozoru ruchu zakładu górniczego znajdują się bezpieczne dla osób przejścia przez te przenośniki.

2. Teren wzdłuż przenośników taśmowych utrzymuje się wsposób umożliwiający przejazd lub przejście wcelu przeprowadzenia kontroli stanu technicznego przenośnika lub jego naprawy.

3. Stałe stanowiska obsługi przenośników taśmowych wyposaża się wtechniczne środki łączności.

4. W przypadkach uzasadnionych warunkami technicznymi kierownik ruchu zakładu górniczego może odstąpić od wymogu określonego wust.3. § 99.

1. Wrejonie stacji napędowych przenośników taśmowych zapewnia się powierzchnię niezbędną do korzystania zurządzeń dźwignicowych podczas montażu lub napraw.

2. Wprzypadku gdy nie jest możliwe zapewnienie powierzchni, októrej mowa wust.1, stacje napędowe przenośników taśmowych wyposaża się we własne urządzenia dźwignicowe, odpowiadające wymaganiom określonym w przepisach odozorze technicznym.

Dziennik Ustaw – 18 – Poz. 1008

§ 100.

1. Przenośniki taśmowe ustawia się w bezpiecznej odległości od dolnej lub górnej krawędzi poszczególnych skarp.

2. Odległość, októrej mowa wust.1, określa kierownik ruchu zakładu górniczego. §

101. Przenośniki taśmowe eksploatuje się w sposób niestwarzający zagrożenia powodowanego przez wypadający zich taśm urobek. §

102. Transportowanie przenośnikami taśmowymi popiołu odbywa się zzastosowaniem odpowiednich środków zapobiegających pyleniu, po uprzednim jego wygaszeniu iochłodzeniu do temperatury nie wyższej niż +50 °C. §

103. Niedopuszczalne jest: 1)  zbliżanie się do ruchomych nieosłoniętych części przenośnika taśmowego na odległość mniejszą niż 0,5 m; dokonywanie napraw irobót konserwacyjnych przy przenośniku taśmowym podczas jego ruchu, gdy istnieje zagroże2)  nie bezpośredniego zetknięcia się zelementami będącymi wruchu; 3)  uruchamianie przenośnika taśmowego bez uprzedniego sygnału ostrzegawczego; przebywanie na konstrukcji przenośnika lub na taśmie podczas jego ruchu. 4)  go. §

104. Przenośniki taśmowe przesuwa się zgodnie zinstrukcją zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górnicze-

§

105. Wykorzystywanie przenośników taśmowych do celów innych niż określone wprocesie technologicznym jest dopuszczalne na zasadach określonych wdodatkowej instrukcji zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego. §

106. Naprawianie przenośnika jest dopuszczalne, po uprzednim jego zabezpieczeniu przed przypadkowym uruchomieniem, wsposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego. § 107.

1. Koleje znajdujące się na terenie zakładu górniczego eksploatuje się zgodnie zregulaminem transportu szynowego, zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Zasady eksploatacji, utrzymania inapraw torów jezdnych maszyn ustala kierownik ruchu zakładu górniczego. §

108. Odległość przewodów trakcji elektrycznej będących pod napięciem od maksymalnego zasięgu pracy maszyn nie może być mniejsza niż 5 m. § 109.

1. Materiał przeznaczony do zwałowania przewozi się na zwałowiska wskładach ciągnionych.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego w uzasadnionych przypadkach może zezwolić na przewożenie materiału na zwałowiska wskładach pchanych. § 110.

1. Szynowy transport wewnątrzzakładowy przy użyciu lokomotyw wyposaża się wniezbędne zabezpieczenia oraz urządzenia sygnalizacji iłączności.

2. Niedopuszczalne jest równoczesne używanie na tych samych odcinkach torów lokomotyw iinnych środków transportu szynowego. § 111.

1. Niedopuszczalny jest przewóz ręczny wozami wwyrobiskach górniczych onachyleniu powyżej 4°.

2. Przy przewozie ręcznym wmiejscach, wktórych istnieje możliwość samoczynnego toczenia się wozu wwyrobiskach górniczych onachyleniu do 4°, odległość między wozami nie może być mniejsza niż 30 m. §

112. Transport ręczny po torach przewozu lokomotywowego jest dopuszczalny tylko na podstawie zezwolenia kierownika ruchu zakładu górniczego ina określonych przez niego warunkach. § 113.

1. Stacje ipomosty nadawczo-odbiorcze wyposaża się wodcinki torów ułożone poziomo iwlinii prostej.

2. Długość odcinków torów poziomych na pomostach dobiera się wsposób zapewniający zmieszczenie zestawu transportowego wozów na tych pomostach izuwzględnieniem możliwości swobodnej ich obsługi.

Dziennik Ustaw się. – 19 – Poz. 1008

§ 114.

1. Górne ipośrednie pomosty załadowcze torów wyposaża się wzapory zabezpieczające wozy przed stoczeniem

2. Na torach w wyrobiskach górniczych o nachyleniu powyżej 4° instaluje się łapacze wózków lub inne urządzenia zabezpieczające opodobnym działaniu. §

115. Stanowisko maszynisty kołowrotu oraz stanowiska obsługi pomostów nadawczo-odbiorczych wyposaża się w: 1)  instrukcję określającą dopuszczalną ilość wozów ładownych ipustych, jakie powinny być eksploatowane; 2)  tablice zobowiązującymi sygnałami informacyjno-ostrzegawczymi. § 116.

1. Budowę dróg stałych wewnętrznych zakładu górniczego wykonuje się zgodnie zwymaganiami określonymi wdokumentacji zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Drogi przeznaczone dla ruchu kołowego wzakładzie górniczym: 1)  dostosowuje się do gabarytów iciężaru pojazdów technologicznych używanych wruchu zakładu górniczego oraz do natężenia ruchu; oznakowuje się odpowiednio; 2)  3)  dzieli się na drogi stałe itymczasowe, zokreśleniem wymagań dotyczących nawierzchni oraz wyodrębnieniem dróg dla pojazdów gąsienicowych. § 117.

1. Zasady używania iutrzymywania pojazdów oraz dróg wewnętrznych zakładu górniczego określa regulamin ruchu, zatwierdzony przez kierownika ruchu zakładu górniczego, uwzględniający odrębne przepisy wtym zakresie.

2. Regulamin ruchu, októrym mowa wust.1, określa wszczególności: 1)  pojazdy, wkabinach których podczas załadunku nie mogą przebywać ludzie; 2)  zasady przewozu osób pojazdami. § 118.

1. Wprzypadku załadunku pojazdów urządzeniami mechanicznymi pojazdy te mogą być podstawione do miejsc załadunkowych po otrzymaniu sygnału od operatora maszyny lub urządzenia załadowczego.

2. Objaśnienia sygnałów porozumiewawczych obowiązujących podczas załadunku pojazdów umieszcza się wmiejscu widocznym dla kierowcy pojazdu.

3. Osprzęt ładujący maszyny lub urządzenia załadowczego nie może być przemieszczany nad kabiną pojazdu. §

119. Obsługę techniczną, przeglądy, konserwacje inaprawy pojazdów przeprowadza się wyłącznie wmiejscach do tego celu przeznaczonych. §

120. Transport linowy pionowy, pochyły ipoziomy prowadzi się zgodnie zregulaminem ruchu, zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego. § 121.

1. Na początku każdej zmiany roboczej dokonuje się przeglądu stanu przydatności lin oraz mechanizmów transportu linowego.

2. Liny nośne iciągnące poddaje się badaniom okresowym, co najmniej raz wroku, zgodnie zinstrukcją opracowaną na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej izatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego. §

122. Prowadzenie transportu linowego pionowego oraz za pomocą wiszących kolejek linowych wykonuje się na zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego. §

123. Jazda osób obsługi idozoru ruchu wózkami przeznaczonymi do kontroli okresowych, badania lin nośnych, ciągnących iurządzeń kolejek odbywa się na podstawie zezwolenia kierownika ruchu zakładu górniczego ina warunkach określonych wtym zezwoleniu. §

124. Pomiędzy stacjami ipomostami zachowuje się łączność oraz ustaloną sygnalizację.

Dziennik Ustaw – 20 – Poz. 1008

§

125. Niedopuszczalne jest przebywanie na stacjach oraz przechodzenie po trasie podczas prowadzenia ruchu. § 126.

1. Przechodzenie pomiędzy pogłębiarką, koparką lub innym urządzeniem pływającym abarką jest dopuszczalne tylko po pomoście.

2. Na każdej zmianie roboczej pracę wykonuje co najmniej jeden pracownik przeszkolony wzakresie ratownictwa wodnego. § 127.

1. Urządzenia pływające oraz dojścia do stanowisk pracy na urządzeniach pływających wyposaża się obustronnie na całej długości wpomosty wyposażone wbalustrady zporęczami ochronnymi umieszczonymi na wysokości 1,1 m.

2. Na każdej zmianie roboczej przed rozpoczęciem pracy kontroluje się stan zanurzenia pontonów urządzenia pływającego. Wyniki kontroli wpisuje się do książki kontroli. §

128. Urobek na przenośnik pływający podaje się przy użyciu kosza zasypowego. §

129. Jednostki pływające napełnia się urobkiem wilości nieprzekraczającej dopuszczalnej ładowności. Podczas załadunku lub rozładunku jednostki pływające przycumowuje się lub kotwiczy. Rozdział 8 Odwadnianie § 130.

1. Sposób odwadniania wyrobisk odkrywkowych określa dokumentacja techniczna, sporządzona na podstawie warunków hydrologicznych i hydrogeologicznych. Dokumentację tę zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego. Wprzypadku braku dokumentacji technicznej sposób odwadniania określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Jeżeli wpobliżu zakładu górniczego znajdują się rzeki, stawy lub inne zbiorniki wodne, aich wody mogą przedostać się do wyrobisk górniczych, wyrobiska te chroni się wsposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego. § 131.

1. Odwadnianie wyrobiska górniczego, zwałowiska odpadów wydobywczych wwyrobisku imas ziemnych lub skalnych, zwanego dalej „zwałowiskiem”, atakże składowiska urobku iproduktów, zwanego dalej „składowiskiem”, które powstały wzwiązku zprowadzeniem eksploatacji kopalin, obejmuje: 1)  ujęcie wód wypływających ze skarp idna wyrobiska górniczego; 2)  ujęcie wód spływających ze skarp iwypływających spod dolnej krawędzi zboczy zwałowiska iskładowiska; 3)  ujęcie wód opadowych wobrębie wyrobiska górniczego, zwałowiska iskładowiska; 4)  odprowadzanie wód, októrych mowa wpkt 1–3, do pompowni ido zbiorników lub cieków na powierzchni.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego zatwierdza lokalizację ikonstrukcje zbiorników, osadników oraz rowów odwadniających budowanych na stałych elementach wyrobiska górniczego, zwałowiska iskładowiska, jeżeli nie dokonano tego wdokumentacji technicznej.

3. Niedopuszczalne jest utrzymywanie zbiorników wodnych niezwiązanych z ruchem zakładu górniczego na poziomach roboczych wyrobiska górniczego, zwałowiska iskładowiska oraz wodległości od krawędzi wyrobiska wgłębnego nie mniejszej niż ustalona przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

4. Zakaz, októrym mowa wust.3, nie dotyczy tymczasowych zbiorników wodnych powstałych wskutek opadów atmosferycznych lub podniesienia się wód gruntowych, oile nie zagrażają bezpieczeństwu ruchu zakładu górniczego oraz osób wnim przebywających. §

132. Częstotliwość kontroli zwierciadła wody wotworach obserwacyjnych ustala kierownik ruchu zakładu górniczego. Kontrole te przeprowadza się co najmniej raz na sześć miesięcy. §

133. Wprzypadku przewidywanych zmian poziomu zwierciadła wód podziemnych, spowodowanych działalnością górniczą, wsystemie odwadniania uwzględnia się prowadzenie obserwacji poziomu tego zwierciadła oraz zmian stosunków wodnych wgórotworze, stosownie do postępu robót, nie rzadziej niż co dwa miesiące.

Dziennik Ustaw – 21 – Poz. 1008

§ 134.

1. Podczas projektowania odwadniania zakładu górniczego określa się przewidywane dopływy wody wm3/min, wynikające z: 1)  dokumentacji hydrogeologicznych – wprzypadku wód podziemnych; 2)  obliczeń hydrologicznych – wprzypadku wód opadowych.

2. Określenia przewidywanych dopływów wód podziemnych wczynnym zakładzie górniczym dokonuje się na podstawie pomiarów iobserwacji, jeżeli warunki hydrogeologiczne nie ulegają zasadniczym zmianom, azakład górniczy zokresu ostatnich dwóch lat posiada udokumentowane wyniki przeprowadzonych obserwacji ipomiarów.

3. Dopływy wód opadowych wobrębie zlewni wyrobiska górniczego izwałowiska oblicza się na podstawie maksymalnego opadu dobowego oprawdopodobieństwie 10% (opad występujący raz na 10 lat). § 135.

1. Wzakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel brunatny, zaliczonych do: 1)  pierwszego stopnia zagrożenia wodnego – wydajność pomp zapewnia odprowadzenie wciągu 36 godzin dobowego dopływu wód podziemnych oraz wciągu 48 godzin dobowego dopływu wód opadowych, określonych zgodnie z§ 134; 2)  drugiego stopnia zagrożenia wodnego – wydajność pomp zapewnia: odprowadzenie w ciągu 24 godzin dobowego dopływu wód podziemnych oraz w ciągu 36 godzin dobowego a)  dopływu wód opadowych, określonych zgodnie z§ 134, b)  przypadku możliwości retencjonowania wód na poziomach eksploatacyjnych odprowadzenie dobowego w dopływu wód opadowych wciągu 48 godzin.

2. Pompownie, do których sumaryczny dobowy dopływ wód podziemnych i wód opadowych, określony zgodnie z§134, przekracza 1 m³/min, wyposaża się wrezerwowe pompy owydajności nie niższej niż 50% wydajności pomp, októrej mowa wust.1 pkt

2. § 136.

1. Wzakładach górniczych wydobywających węgiel brunatny, zaliczonych do: 1)  pierwszego stopnia zagrożenia wodnego – wydajność pompowni odprowadzających wody z wyrobisk górniczych zapewnia: odprowadzenie dobowych dopływów wód podziemnych wciągu 24 godzin, a)  b)  przypadku możliwości retencjonowania wód na poziomach eksploatacyjnych odprowadzenie dobowego w dopływu określonego wlit.a wciągu 48 godzin, c)  odprowadzenie dobowego dopływu wód opadowych wciągu 36 godzin, d)  rezerwę wynoszącą 30% łącznej wydajności pomp; 2)  drugiego stopnia zagrożenia wodnego – wydajność pompowni odprowadzających wody z wyrobisk górniczych zapewnia: odprowadzenie dobowych dopływów wód podziemnych iopadowych wciągu 24 godzin, a)  b)  rezerwę wynoszącą 50% łącznej wydajności pomp, c)  wprzypadku możliwości retencjonowania wód na poziomach eksploatacyjnych odprowadzenie dopływu określonego wlit.awciągu 36 godzin.

2. Sposób obliczania dopływu wód określa się zgodnie z§

134. §

137. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala, jaka liczba pomp stanowiących rezerwę, októrej mowa w§ 135 i§ 136, może być wtym samym czasie naprawiana. § 138.

1. Pompownie powinny posiadać: 1)  zbiorniki opojemności czterogodzinnego dopływu wody, określonego w§ 134; 2)  dwa rurociągi tłoczne lub dwa zestawy rurociągów tłocznych, zktórych każdy zapewni bieżące odprowadzenie obliczeniowego dopływu wody do pompowni.

2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, przy zapewnieniu bezpieczeństwa pracowników oraz bezpieczeństwa iciągłości ruchu zakładu górniczego, dopuszcza się zmniejszenie pojemności zbiornika do dwugodzinnego przewidywanego dopływu wody oraz posiadanie jednego rurociągu lub jednego zestawu rurociągów tłocznych.

Dziennik Ustaw – 22 – Poz. 1008

3. Odopuszczalnym zmniejszeniu pojemności zbiornika do dwugodzinnego przewidywanego dopływu wody oraz posiadaniu jednego rurociągu tłocznego lub jednego zestawu rurociągów tłocznych decyduje kierownik ruchu zakładu górniczego, powiadamiając właściwy organ nadzoru górniczego. §

139. Wprzypadkach uzasadnionych warunkami technicznymi kierownik ruchu zakładu górniczego odstępuje od stosowania odwadniania. § 140.

1. Wprzypadku gdy studnie pompowe stanowią podstawowy system odwadniania, zapewnia się warunki zasilania w energię elektryczną i odprowadzenia wody eliminujące jednoczesny wymuszony postój takiej liczby studni, która może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego.

2. Wstudniach pompowych: 1)  zapewnia się możliwość dokonywania pomiarów poziomu zwierciadła wody; 2)  odpowiednio zabezpiecza się wyloty studni; zapewnia się możliwość dokonywania kontrolnych pomiarów ilości pompowanej wody. 3) 

3. Dla zapewnienia ciągłości pracy studni pompowych zakład górniczy posiada niezbędną rezerwę pomp oraz urządzeń do ich wymiany wliczbie ustalonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

4. Warunki wykonywania ieksploatacji studni pompowych wwyrobisku górniczym iwrejonach zagrożonych występowaniem zapadlisk lub osuwisk ustala kierownik ruchu zakładu górniczego. Rozdział 9 Zwałowanie iskładowanie § 141.

1. Zwałowisko lub składowisko lokalizuje się wczęści wyrobiska górniczego, zktórej całkowicie wyeksploatowano kopalinę, lub poza granicą zasobów bilansowych, w miejscu niepowodującym pogorszenia warunków późniejszej eksploatacji zasobów złóż.

2. Wprzypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi itechniczno-ekonomicznymi dopuszcza się lokalizowanie tymczasowych zwałowisk lub składowisk wgranicach zasobów bilansowych złoża. § 142.

1. Teren przeznaczony pod zwałowiska lub składowiska: 1)  odwadnia się izabezpiecza się przed dopływem wody, zwyjątkiem wyrobisk stanowiących zbiorniki wodne; 2)  bada się pod względem wytrzymałości istateczności podłoża.

2. Opotrzebie przeprowadzenia badań, októrych mowa wust.1 pkt 2, decyduje kierownik ruchu zakładu górniczego. § 143.

1. Kształtowanie zwałowisk lub składowisk prowadzi się zgodnie z dokumentacją techniczną, zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Dokumentacja, októrej mowa wust.1, zawiera dane dotyczące: 1)  technologii zwałowania albo składowania; 2)  kątów generalnych zboczy; 3)  bezpiecznej odległości od: a)  wyrobiska górniczego, b)  krawędzi frontów eksploatacyjnych dla zwałowania wwyrobisku górniczym, c)  cieków izbiorników wodnych, d)  dróg, obiektów budowlanych, linii kolejowych iinnych urządzeń; wysokości pięter iich ilości; 4)  5)  maszyn iurządzeń stosowanych do zwałowania iskładowania; 6)  dopuszczalnego kąta nachylenia poprzecznego torów.

Dziennik Ustaw – 23 – Poz. 1008

3. Wprzypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi lub technicznymi oraz warunkami bezpieczeństwa, atakże przeznaczeniem urobionych mas ziemnych lub skalnych kierownik ruchu zakładu górniczego może odstąpić od sporządzenia dokumentacji, októrej mowa wust.1.

4. Zwałowiska iskładowiska kształtuje się, użytkuje iutrzymuje wsposób niepowodujący zagrożenia dla pracowników iosób postronnych oraz zapobiegający zanieczyszczeniu gleby, wód powierzchniowych ipodziemnych. § 144.

1. Budowę zwałowisk prowadzi się tak, aby masy nadkładowe najbardziej przydatne do rekultywacji były zwałowane jako wierzchowina.

2. Odpady wydobywcze nieumieszczane na zwałowiskach podlegają unieszkodliwianiu wobiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych.

3. Zasady budowy obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych określają przepisy ustawy z dnia 10 lipca 2008r. oodpadach wydobywczych (Dz. U. Nr138, poz.865, zpóźn. zm.6)). § 145.

1. Wierzchowinę zwałowiska izboczy stałych kształtuje się wraz zpostępem robót górniczych, wsposób umożliwiający ich rekultywację.

2. Powierzchnie wierzchowiny zwałowiska izboczy stałych zabezpiecza się przed erozją. §

146. Zwałowanie kopalin palnych wykonuje się wsposób uniemożliwiający ich samozapalenie. §

147. Wprzypadku możliwości odzysku zwałowanych mas nadkładowych lub ich części stosuje się zwałowanie selektywne, oile jest to ekonomicznie uzasadnione. §

148. Podczas wyładunku zwałowanego materiału ze środków transportowych niedopuszczalne jest przebywanie pracowników od strony rozładowywanych środków transportowych. Rozdział 10 Gospodarka złożami kopalin wprocesie ich wydobywania, geologia górnicza imiernictwo górnicze § 149.

1. Roboty górnicze projektuje się iwykonuje wsposób zapewniający możliwie największe wykorzystanie złoża, przy uwzględnieniu uwarunkowań wynikających zzachowania bezpieczeństwa powszechnego, bezpieczeństwa ihigieny pracy, ochrony środowiska, ochrony obiektów budowlanych oraz zapobiegania szkodom.

2. Eksploatację złóż wielosurowcowych prowadzi się wsposób selektywny. § 150.

1. Wgranicach zasobów bilansowych złoża nie dopuszcza się lokowania przez przedsiębiorcę obiektów budowlanych wsposób powodujący pogorszenie warunków późniejszej eksploatacji złoża.

2. Wprzypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi itechniczno-ekonomicznymi dopuszcza się lokowanie tymczasowych obiektów budowlanych wgranicach zasobów bilansowych złoża.

3. Wprzypadkach, októrych mowa wust.2, kierownik ruchu zakładu górniczego określa termin likwidacji lub przeniesienia obiektu. § 151.

1. Wzakładzie górniczym zapewnia się obsługę geologiczną imierniczą zakładu górniczego wykonywaną przez służbę geologiczną imierniczą zakładu górniczego, które podlegają bezpośrednio kierownikowi ruchu zakładu górniczego lub jego zastępcy.

2. Zakres zadań wykonywanych przez pracowników służby geologicznej imierniczej ustala kierownik ruchu zakładu górniczego. § 152.

1. Dokumentację mierniczo-geologiczną przechowuje się wzakładzie górniczym, wsposób zapewniający jej właściwe zabezpieczenie przed uszkodzeniem idostępem osób nieupoważnionych.

2. Za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego dokumentacja mierniczo-geologiczna może być przechowywana poza zakładem górniczym, pod warunkiem spełnienia wymagań, októrych mowa wust.1. Oprzechowywaniu tej dokumentacji poza zakładem górniczym powiadamia się właściwy organ nadzoru górniczego.

6)

Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone wDz. U. z2010r. Nr28, poz.145, z2011r. Nr163, poz.981, z2012r. poz.1513 oraz z2013r. poz.21.

Dziennik Ustaw – 24 – Poz. 1008

§ 153.

1. Wzakresie obsługi geologicznej igórniczej, októrej mowa w§ 151 ust.1, prowadzi się książkę uwag oraz książkę ewidencji dokumentacji mierniczo-geologicznej.

2. Książka uwag zawiera informacje dotyczące zakładu górniczego, wszczególności: 1)  prowadzenia robót niezgodnie zwarunkami określonymi wkoncesji lub wplanie ruchu zakładu górniczego; 2)  uchybień wzakresie racjonalnej gospodarki złożem; 3)  zauważonych zagrożeń mających wpływ na bezpieczeństwo ruchu zakładu górniczego; 4)  stwierdzonych zmian warunków geologicznych lub hydrogeologicznych wstosunku do określonych wdokumentacji geologicznej ihydrogeologicznej, wtym zmian spowodowanych dokładniejszym rozpoznaniem złoża lub zmianą granic złoża.

3. Informację wpisaną do książki uwag niezwłocznie przedkłada się kierownikowi ruchu zakładu górniczego, który wprzypadkach określonych wust.2 pkt 1–3, wyznacza termin oraz osoby odpowiedzialne za usunięcie zgłoszonych nieprawidłowości. §

154. Wzakresie obsługi geologicznej zakładu górniczego, októrej mowa w§ 151 ust.1: 1)  kontroluje się: a)  roboty górnicze iwiertnicze wykonywane na potrzeby zakładu górniczego, racjonalne wykorzystanie kopalin, b)  c)  zgodność prowadzenia robót górniczych zkoncesją, projektem zagospodarowania złoża iplanem ruchu zakładu górniczego, selektywną eksploatację izwałowanie złóż wielosurowcowych; d)  kartuje, profiluje iopróbowuje się roboty górnicze iwiertnicze; 2)  3)  bada się budowę geologiczną górotworu, wykonuje się obserwacje i pomiary hydrogeologiczne oraz prowadzi się ewidencję ich wyników; prowadzi się: 4)  a)  badania strukturalne, mineralogiczne ipetrograficzne, niezbędne do określenia zjawisk geologicznych, aktualizację treści geologicznej map podstawowych, przeglądowych ispecjalnych, b)  c)  badania geologiczne wyprzedzające irozpoznawcze, d)  okresowe analizy gospodarki złożem; 5)  sporządza się: a)  podstawowe dokumenty dotyczące prac geologicznych igórniczych, b)  operat ewidencyjny zasobów złoża kopaliny; 6)  dokumentuje się przyczyny powstania strat wzasobach złoża; 7) 8) bada się stosunki wodne wterenie górniczym ijego bezpośrednim sąsiedztwie; bada się ikontroluje jakość złoża oraz zmienności parametrów jakościowych wprocesie wydobywania kopalin;

9)  aktualizuje się iuzupełnia dokumentację mierniczo-geologiczną wynikami badań ipomiarów geologicznych, hydrogeologicznych igeologiczno-inżynierskich oraz wynikami badań laboratoryjnych; 10)  prognozuje się ianalizuje zagrożenia naturalne. §

155. Wzakresie obsługi mierniczej zakładu górniczego, októrej mowa w§ 151 ust.1: 1)  kontroluje się zgodność prowadzonych robót górniczych zplanem ruchu zakładu górniczego iwymaganiami określonymi wkoncesji; 2)  wykonuje się: a)  prace geodezyjne związane zbudową, rozbudową iruchem zakładu górniczego, wtym pomiary zdjętego nadkładu iwydobytej kopaliny,

Dziennik Ustaw – 25 – Poz. 1008

b)  pomiary określające wpływ robót górniczych na powierzchnię terenu górniczego, c)  pomiary uzupełniające ikontrolne; 3)  sporządza, aktualizuje iuzupełnia się dokumentację mierniczo-geologiczną; 4)  wyznacza się wterenie punkty załamania granicy obszaru górniczego, filary, pasy ipółki ochronne oraz kontroluje się prowadzenie robót górniczych wich granicach; 5)  prognozuje iokreśla się deformację powierzchni wgranicach terenu górniczego; 6)  sporządza się dokumentację mierniczą: dla a)  prowadzenia rekultywacji, b)  zjawisk osuwiskowych, występujących wwyrobiskach górniczych iwrejonie zwałowisk; 7)  kontroluje się sposób zagospodarowania terenów oraz opracowuje się wnioski dotyczące sposobu zagospodarowania lub przekazywania terenów zbędnych. § 156.

1. Przed rozpoczęciem robót górniczych wsąsiedztwie granic obszaru górniczego służba miernicza wyznacza wterenie przebieg tych granic. Punkty załamania granic obszaru górniczego wtym rejonie stabilizuje się wsposób trwały wgruncie.

2. W przypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi i techniczno-ruchowymi lub warunkami bezpieczeństwa służba miernicza zakładu górniczego wyznacza granice obszaru górniczego, októrych mowa wust.1 i§ 155 pkt 4, winny sposób określony przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Rozdział 11 Ochrona środowiska §

157. Kierownik ruchu zakładu górniczego podejmuje działania mające na celu zmniejszenie negatywnego wpływu ruchu zakładu górniczego na środowisko. §

158. Zasady postępowania zwodami zodwodnienia zakładu górniczego określają przepisy ustawy zdnia 18 lipca 2001r. – Prawo wodne (Dz. U. z2012r. poz.145, zpóźn. zm.7)). §

159. Sposób postępowania zodpadami wydobywczymi określają przepisy ustawy zdnia 10 lipca 2008r. oodpadach wydobywczych, zwyjątkiem zwałowania odpadów wydobywczych wobrębie wyrobisk górniczych, októrym mowa wrozdziale

9. §

160. Wzakładzie górniczym wykonywanie pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego iemisji hałasu do środowiska odbywa się wsposób określony wprzepisach ustawy zdnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z2008r. Nr25, poz.150, zpóźn. zm.8)). §

161. Urządzenia odpylające ineutralizujące oraz zabezpieczenia służące do ochrony powietrza atmosferycznego eksploatuje się wsposób określony winstrukcji zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego. § 162.

1. Rekultywację gruntów wgranicach zakładu górniczego prowadzi się wmiarę, jak grunty te stają się zbędne całkowicie, częściowo lub na określony czas do prowadzenia ruchu zakładu górniczego.

2. Rekultywację wgranicach udokumentowanego złoża poprzedza się dokonaniem obmiaru wyeksploatowanej części tego złoża.

3. Rekultywację gruntów wgranicach zakładu górniczego prowadzi się wsposób określony wdokumentacji rekultywacji, zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

7) 8)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone wDz. U. z2012r. poz.951 i1513 oraz z2013r. poz.21 i165. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone wDz. U. z2008r. Nr111, poz.708, Nr138, poz.865, Nr154, poz.958, Nr171, poz.1056,Nr199, poz.1227, Nr223, poz.1464 iNr227, poz.1505, z2009r. Nr19, poz.100, Nr20, poz.106, Nr79, poz.666, Nr130, poz.1070 iNr215, poz.1664, z2010r. Nr21, poz.104, Nr28, poz.145, Nr40, poz.227, Nr76, poz.489, Nr119, poz.804, Nr152, poz.1018 i1019, Nr182, poz.1228, Nr229, poz.1498 iNr249, poz.1657, z2011r. Nr32, poz.159, Nr63, poz.322, Nr94, poz.551, Nr99, poz.569, Nr122, poz.695, Nr152, poz.897, Nr178, poz.1060 iNr224, poz.1341, z2012r. poz.460, 951, 1342 i1513 oraz z2013r. poz.21, 139,165 i 888.

Dziennik Ustaw – 26 – Poz. 1008

4. Dokumentację rekultywacji sporządza się w formie opisowej i graficznej, uwzględniając wymagania i wytyczne zawarte wnormie określającej ogólne wytyczne projektowania rekultywacji wgórnictwie odkrywkowym.

5. Wdokumentacji rekultywacji określa się kierunek, zakres, sposób itermin wykonania rekultywacji, wszczególności: 1)  stan początkowy gruntów wymagających rekultywacji oraz ich docelowe ukształtowanie; 2)  usytuowanie obiektów budowlanych; 3)  metody kształtowania rzeźby terenu niekorzystnie przekształconego oraz odtwarzania gleb; 4)  sposób regulacji stosunków wodnych na gruntach rekultywowanych; 5)  sposób zabezpieczenia przeciwerozyjnego rekultywowanych powierzchni; 6)  technologię iśrodki techniczne służące zapobieganiu powstawania pożarów na terenach rekultywowanych – wprzypadku wykorzystywania do rekultywacji odpadów zawierających części palne; 7)  sposób zabezpieczenia niewykorzystanej części złoża kopaliny, awprzypadku ich występowania – również sąsiednich złóż kopalin; harmonogram realizacji robót rekultywacyjnych. 8) 

6. Przepisów ust.3–5 nie stosuje się do rekultywacji gruntów wodkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny na podstawie koncesji udzielonej przez starostę, zwyjątkiem rekultywacji wykonywanej zwykorzystaniem odpadów pochodzących spoza zakładu górniczego. §

163. Wypełnianie wyrobisk górniczych i innych terenów w granicach zakładu górniczego prowadzi się wyłącznie zwykorzystaniem rodzajów odpadów określonych wprzepisach wydanych na podstawie ustawy zdnia 14 grudnia 2012r. oodpadach (Dz. U. z2013r. poz.21 i 888). Rozdział 12 Odkrywkowe zakłady górnicze wydobywające kopaliny na podstawie koncesji udzielonej przez starostę lub marszałka województwa §

164. Przepisów § 7 ust.1 pkt 1 iust.2, § 8, § 9 ust.3, § 16, § 24, § 31, § 35 ust.3 pkt 2 iust.4, § 40 ust.1 i4, § 41, § 43 ust.2, § 45 ust.4, § 46, § 48 ust.1 pkt 2 lit.b, § 49 ust.1 pkt 1, §50, § 131 ust.1 i2, § 134–140, § 143 ust.1–3, § 152, § 154 pkt 1 lit.d, pkt 4, 8 i9, § 155 pkt 3 i5 rozporządzenia oraz ust.2 pkt 1 załącznika nr1 do rozporządzenia nie stosuje się do odkrywkowych zakładów górniczych wydobywających kopaliny na podstawie koncesji udzielonej przez starostę. §

165. Przepisów § 8, § 24, § 35 ust.3 pkt 2, § 41, § 43 ust.2, § 48 ust.1 pkt 2 lit.b, §143ust.2 pkt 5, § 154 pkt4 lit.aid, § 155 pkt 5 nie stosuje się do odkrywkowych zakładów górniczych wydobywających kopaliny na podstawie koncesji udzielonej przez marszałka województwa. Rozdział 13 Przepis przejściowy ikońcowy §

166. Dokumenty związane zprowadzeniem ruchu zakładu górniczego, sporządzone przed dniem wejścia wżycie rozporządzenia zachowują moc do czasu wydania nowych, nie dłużej niż 6 miesięcy od dnia wejścia wżycie rozporządzenia. §

167. Rozporządzenie wchodzi wżycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.9) Minister Gospodarki: wz. M. Kasprzak

9)

Zakres spraw uregulowany niniejszym rozporządzeniem był poprzednio uregulowany wrozporządzeniu Ministra Gospodarki zdnia 17 czerwca 2002r. wsprawie bezpieczeństwa ihigieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny podstawowe (Dz. U. Nr 96, poz. 858, z 2004 r. Nr222, poz.2255 oraz z2007r. Nr106, poz.725) oraz wrozporządzeniu Ministra Gospodarki zdnia 28 czerwca 2002r. wsprawie bezpieczeństwa ihigieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego wodkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny pospolite (Dz. U. Nr109, poz.962 oraz z2004r. Nr24, poz.212), które wtym zakresie tracą moc zdniem wejścia wżycie niniejszego rozporządzenia na podstawie art.224 ustawy zdnia 9 czerwca 2011r. – Prawo geologiczne igórnicze (Dz. U. Nr163, poz.981 oraz z2013r. poz.21).

Dziennik Ustaw – 27 – Poz. 1008

Załączniki do rozporządzenia Ministra Gospodarki zdnia 8 kwietnia 2013 r. (poz.1008)

Załącznik nr1

DOKUMENT BEZPIECZEŃSTWA 1.  Dokument bezpieczeństwa stanowi zbiór wewnętrznych instrukcji lub innych regulacji umożliwiających ocenę idokumentowanie ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko wzakładzie górniczym. Wdokumencie bezpieczeństwa umieszcza się wszczególności: 2.  1)  strukturę organizacyjną zakładu górniczego; 2)  opis zagrożeń wzakładzie górniczym; 3)  osoby odpowiedzialne za stan bezpieczeństwa ihigieny pracy; 4)  sposób oceny idokumentowania ryzyka; opis postępowania związanego zbezpiecznym prowadzeniem ruchu zakładu górniczego wzakresie: 5)  a)  bieżącego przeprowadzania analiz ibadań niezbędnych dla bezpiecznego prowadzenia ruchu zakładu górniczego, b)  projektowania, wykonywania, wyposażenia iprzekazywania do użytkowania nowych miejsc istanowisk pracy, wyposażania miejsc i stanowisk pracy w odpowiedni system akustyczny i optyczny do przekazywania sygnału c)  alarmowego, d)  zmiany, rozbudowy iprzebudowy miejsc istanowisk pracy, powodujących zmianę warunków pracy, e)  ochrony przed zagrożeniami występującymi wzakładzie górniczym, przeglądów maszyn iurządzeń dla utrzymywania ich wstanie sprawności, f)  g)  zlecania ikoordynacji prac wykonywanych przez inne podmioty, h)  obiegu dokumentów pokontrolnych organów nadzoru zewnętrznego; 6)  opis postępowania związanego zbezpieczeństwem zatrudnionych wruchu zakładu górniczego wzakresie: identyfikacji imonitorowania zagrożeń, a)  b)  wyposażania miejsc i stanowisk pracy w odpowiednie środki ochrony zbiorowej oraz pracowników w środki ochrony indywidualnej, c)  konsultowania iudziału pracowników wsprawach dotyczących bezpieczeństwa ihigieny pracy, informowania pracowników oryzyku isposobach zapobiegania zagrożeniom, d)  e)  zatrudniania pracowników posiadających wymagane kwalifikacje lub potrzebne umiejętności, f)  identyfikacji iwykonywania prac szczególnie niebezpiecznych, g)  przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników, h)  szkoleń wdziedzinie bezpieczeństwa ihigieny pracy, i)  badań przyczyn iokoliczności wypadków przy pracy, j)  stosowania znaków bezpieczeństwa iich lokalizacji; 7)  opis postępowania wsytuacjach awaryjnych dotyczący: a)  sposobów ewakuacji izapewnienia środków ratunkowych, b)  organizacji ratownictwa ipierwszej pomocy medycznej, c)  zapewnienia łączności, systemów ostrzegawczych ialarmowych; 8)  sposób aktualizacji dokumentu bezpieczeństwa. 3.  sporządzania dokumentu bezpieczeństwa wykorzystywane są dokumenty i opracowania, które znajdują się Do wposiadaniu przedsiębiorcy.

Dziennik Ustaw – 28 – Poz. 1008

Załącznik nr2

INSTALOWANIE, EKSPLOATACJA IKONTROLA MASZYN, URZĄDZEŃ ISIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH ORAZ OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA WZAKŁADACH GÓRNICZYCH WYDOBYWAJĄCYCH WĘGIEL BRUNATNY CZĘŚĆ I Instalowanie, eksploatacja ikontrola maszyn, urządzeń i sieci elektroenergetycznych 1. Określenia

1.1. Maszyny iurządzenia ze względu na charakter pracy dzielą się na: stałe – ustawione wosobnych, przeznaczonych dla nich pomieszczeniach, obudowie uniemożliwiającej ich przemiesz1)  czanie; 2)  przewoźne iprzenośne – mające budowę przystosowaną do łatwej, częstej zmiany miejsca pracy; 3)  ruchome – zmieniające swoje położenie podczas pracy; są to urządzenia wydobywcze, przenośniki lub przesuwne (przestawiane) urządzenia elektroenergetyczne bez własnego, miejscowego uziomu; ręczne – są to urządzenia ruchome trzymane podczas pracy wrękach. 4)  Przez kierownika działu rozumie się kierownika działu ruchu zakładu górniczego odpowiedzialnego za prowa1.2.  dzenie ruchu urządzeń elektroenergetycznych. Wprzypadku braku takiego działu ruchu wschemacie organizacyjnym zakładu górniczego jego obowiązki wypełnia kierownik ruchu zakładu górniczego. 2. Instalowanie ieksploatacja maszyn, urządzeń isieci elektroenergetycznych

2.1.  Urządzenia pod względem budowy powinny być dobrane do warunków środowiskowych oraz instalowane tak, aby zapewnione było bezpieczeństwo obsługi. B 2.1.1.  udowę, przebudowę oraz modernizację sieci elektroenergetycznych prowadzi się wyłącznie na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej, zatwierdzonej wobowiązującym trybie. 2.2. Urządzenia elektroenergetyczne. 2.2.1.  rządzenia elektroenergetyczne mogą być ustawione wpomieszczeniach iprzestrzeniach ogólnie dostępnych, U jeżeli są zabezpieczone przed dotykiem bezpośrednim. 2.2.2.  tacje elektroenergetyczne napowietrzne wyposaża się wogrodzenie zewnętrzne. Wymóg ten nie dotyczy stacji S obudowanych itransformatorów zobudowanymi izolatorami oraz stacji słupowych. 2.2.3.  ezystancja izolacji instalacji (maszyn iurządzeń oraz kabli iprzewodów) jest nie mniejsza niż 500 Ω/V napięcia R roboczego. I 2.2.4.  nstalacje oświetlenia stałego są zasilane prądem przemiennym onapięciu do 400/230 V. Oprawy oświetleniowe zainstalowane na maszynach, przenośnikach i innych urządzeniach podlegających drganiom są zaopatrzone wamortyzatory łagodzące wstrząsy oraz zabezpieczone przed spadnięciem. 2.2.5. Szerokość przejścia wstacjach elektroenergetycznych jest nie mniejsza niż 0,8 m. N 2.2.6.  owo budowane rozdzielnice posiadają wykonanie łukoochronne, zabezpieczające obsługę przed działaniem łuku powstałego wwyniku zwarcia wewnętrznego. Wrozdzielnicach tych należy stosować wyłączniki bezolejowe. R 2.2.7.  ozdzielnice posiadają aktualne schematy ideowe, podane wartości zabezpieczeń oraz przekrojów kabli iprzewodów. 2.2.8.  la każdej stacji prowadzi się książkę, do której pracownicy ruchu elektrycznego wpisują wyniki przeprowadzoD nych okresowych oględzin, przeglądów, kontroli, wszystkie dokonane czynności łączeniowe oraz opisy prac wykonanych wstacji. Wstacjach ze stałą obsługą prowadzi się dziennik, wktórym odnotowuje się wskazania przyrządów pomiarowych według wzoru ustalonego przez kierownika działu.

Dziennik Ustaw 2.3. Kable iprzewody. 2.3.1. Przewody oponowe nie mogą być narażone na uszkodzenia mechaniczne. Wszczególności niedopuszczalne jest: a)  przejeżdżanie przez przewody oponowe, układanie przewodów oponowych wsposób nieuporządkowany, tworząc pętle, zagięcia iłuki omniejszych b)  niż dopuszczalne dla danego przewodu promienie gięcia, c)  przekraczanie dopuszczalnych sił rozciągających. 2.3.2.  rzewody oponowe można układać izasypywać wziemi zgodnie znormą wzakresie układania kabli wziemi P tylko wtedy, gdy według specyfikacji producenta są do tego przystosowane. 2.3.3.  miejscach skrzyżowań przewodów oponowych ztrasami komunikacyjnymi przewody te prowadzi się na specjalW nych konstrukcjach wsporczych lub odpowiednio wykonanych izabezpieczonych przed uszkodzeniem przepustach. P 2.3.4.  rzewody ochronne oraz żyły ochronne przewodów oponowych są przynajmniej raz wroku kontrolowane pod względem ich ciągłości. Ł 2.3.5.  ączenie inaprawy przewodów ikabli mogą być wykonywane według zasad ujętych winstrukcji zatwierdzonej przez kierownika działu. Sprzęgła iszafy łączeniowe są trwale oznakowane tablicami ostrzegawczymi. 2.3.6.  abli iprzewodów tworzących sieć prądu przemiennego nie prowadzi się wspólnie zkablami zasilającymi urząK dzenia przewodowej trakcji elektrycznej oraz kablami stanowiącymi linie spawalnicze. 2.3.7. Łączenie lub rozłączanie sprzęgników wobwodach instalacji elektrycznych pod napięciem jest niedopuszczalne. P 2.3.8.  rzewody, które mogą stale być zanurzone wwodzie, zasilające urządzenia, są do tego przystosowane. Przystosowanie to jest wykazane odpowiednim atestem. 3. Kontrole maszyn, urządzeń isieci elektroenergetycznych – 29 – Poz. 1008

3.1.  Maszyny, urządzenia isieci podlegają okresowym kontrolom według zasad iwterminach ustalonych winstrukcji szczegółowej, zatwierdzonej przez kierownika działu, opracowanej woparciu odokumentacje techniczne eksploatowanych maszyn iurządzeń. Kierownik działu powinien ustalić liczbę iwzór książek kontrolnych oraz zakres dokonywania zapisów pokontrolnych. Urządzenia elektroenergetyczne po każdorazowym ich zabudowaniu izmianie sposobu zasilania są odbierane przez 3.2.  wyznaczoną osobę dozoru ruchu elektrycznego ze szczególnym uwzględnieniem doboru inastawienia zabezpieczeń. 3.3. Pomiarów rezystancji izolacji instalacji elektroenergetycznych dokonuje się: 1)  przed oddaniem do ruchu nowego urządzenia lub sieci ipo naprawie; 2)  rzadziej niż raz na 5 lat, na eksploatowanych na otwartym powietrzu lub wpozostałych pomieszczeniach. nie 3.4. Urządzenia wyposażone wsamoczynną kontrolę stanu izolacji nie wymagają okresowych pomiarów stanu izolacji. 3.5. Pomiary rezystancji uziemień prowadzi się: 1)  przed oddaniem do ruchu nowego urządzenia lub sieci; 2)  rzadziej niż co 5 lat oraz po zmianie warunków powodujących wzrost prądów uziomowych. nie 3.6.  Sprawdzenia wartości nastawionych zabezpieczeń dokonuje się nie rzadziej niż co 5 lat, asprawdzenia funkcjonalności zabezpieczeń niewyposażonych wukład samokontroli – nie rzadziej niż co 12 miesięcy. CZĘŚĆ II Ochrona przeciwporażeniowa wurządzeniach elektroenergetycznych o napięciu znamionowym do 1 kV 1.  Konstrukcję stalową stacji napędowych przenośników łączy się zuziemioną konstrukcją przewoźnych bądź przesuwnych, umieszczonych poza przenośnikiem, stacji zasilających te przenośniki. Połączenia wykonuje się co naj-

Dziennik Ustaw – 30 – Poz. 1008

mniej wdwóch miejscach za pomocą płaskowników lub linek stalowych oprzekroju nie mniejszym niż 100 mm2. Zamiast jednego ztych dwóch połączeń dopuszcza się wykorzystanie żył ochronnych wprzewodzie lub kablu zasilającym, oile łączny przekrój żył ochronnych jest nie mniejszy niż 25 mm2. 2.  Metalowych obudów (części przewodzących dostępnych) urządzeń elektroenergetycznych zainstalowanych na maszynach górniczych iprzenośnikach można nie łączyć oddzielnym przewodem ochronnym zmetalowymi częściami konstrukcyjnymi maszyn górniczych iprzenośników, jeżeli istnieje skuteczne przewodzące połączenie tych części poprzez powierzchnie styku. Wystarczające jest połączenie śrubowe zabezpieczone przed samopoluzowaniem. 3.  Jeżeli na ruchomych częściach maszyn górniczych niespełniających funkcji przewodu ochronnego są ułożone kable lub przewody nieekranowane, części te chroni się przed dotykiem pośrednim. Ochronę wykonuje się przez połączenie tych części zprzewodem ochronnym sieci zasilającej.

pobierz plik

Dziennik Ustaw Poz. 1008 z 2013 - pozostałe dokumenty:

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1742 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie wymagań dotyczących sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1741 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu wspierania osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1740 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia członków i personelu pomocniczego komisji regulacyjnych działających na podstawie ustaw o stosunku Państwa do kościołów oraz związków wyznaniowych w roku 2014

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1739 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie dokumentowania działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1738 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 30 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadania statutu Transportowemu Dozorowi Technicznemu

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1737 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1736 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 31 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1735 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1734 z 20132013-12-31

    Ustawa z dnia 22 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1733 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad użycia oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w czasie stanu wyjątkowego

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1732 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad zatrudniania pracowników w jednostkach wojskowych przewidzianych do użycia lub pobytu poza granicami państwa

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1731 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie wykonywania przez operatorów pocztowych zadań na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa i bezpieczeństwa i porządku publicznego

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1730 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie stanowisk służbowych w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym oraz wymagań w zakresie wykształcenia i kwalifikacji zawodowych, jakie powinni spełniać funkcjonariusze na poszczególnych stanowiskach służbowych

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1729 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadania statutu Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1728 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania wsparcia nowej inwestycji z Funduszu Strefowego

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1727 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom działającym na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenach specjalnych stref ekonomicznych

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1726 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 30 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań, jakie powinien spełnić podmiot wnioskujący o wyznaczenie go jako jednostkę uprawnioną, sposobu i trybu przeprowadzania kontroli oraz wzoru sprawozdania oceniającego

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1725 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 30 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczenia jednostkowego pojazdu

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1724 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie wprowadzenia programu zwalczania gąbczastej encefalopatii bydła na 2014 r.

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1723 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 24 grudnia 2013 r. w sprawie Systemu Wspomagania Decyzji Państwowej Straży Pożarnej

  • Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1722 z 20132013-12-31

    Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień

porady prawne online

Informujemy, iż zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631), dalsze rozpowszechnianie artykułów i porad prawnych publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione.