Logowanie

Monitor Polski Nr 49, poz. 549 z 2011 - Strona 91

Wyszukiwarka

Tytuł:

Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły

Status aktu prawnego:Obowiązujący
Data ogłoszenia:2011-06-21
Data wydania:2011-02-22
Data wejscia w życie:0
Data obowiązywania:0

Treść dokumentu: Monitor Polski Nr 49, poz. 549 z 2011 - Strona 91


Monitor Polski Nr 49                — 3246 —                Poz. 549


Zatwierdzono na posiedzeniu Rady Ministrów w dniu 22 lutego 2011 r. PREZES RADY MINISTRÓW

Donald TUSK

ww

w. rcl

Warszawa, 2011

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na zamówienie Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej

.go

Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3247 —                Poz. 549


Spis treści:

1. Stosowane skróty i pojęcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Planowanie w gospodarowaniu wodami zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną . . . . . . . . .

3. Ogólny opis cech charakterystycznych obszaru dorzecza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wody powierzchniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Odwzorowanie położenia granic części wód powierzchniowych . . . . . . . . . . . . . . . . Odwzorowanie typów części wód powierzchniowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyznaczenie silnie zmienionych i sztucznych części wód . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Określenie warunków referencyjnych dla typów części wód powierzchniowych . . . . . . . Wody podziemne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Odwzorowanie położenia granic części wód podziemnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Podsumowanie znaczących oddziaływań i wpływów działalności człowieka na stan wód powierzchniowych i podziemnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Punktowe źródła zanieczyszczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zanieczyszczenia obszarowe wraz z krótką charakterystyką użytkowania gruntów . . . . . . . . Oddziaływania wywierane na ilościowy stan wód — pobory wód powierzchniowych i podziemnych

5. Zmiany klimatu a gospodarowanie wodami w pierwszym cyklu planistycznym . . . . . . . . . . Zróżnicowanie przestrzenne oraz zmienność opadów atmosferycznych na obszarze dorzecza Wisły Rozkład przestrzenny oraz zmienność temperatury powietrza na obszarze dorzecza Wisły . . . Obserwowane i prognozowane skutki globalnego ocieplenia w Polsce . . . . . . . . . . . . . .

6. Określenie i odwzorowanie obszarów chronionych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7. Monitoring wód oraz ocena stanu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wody powierzchniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wody podziemne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Obszary chronione . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. Cele środowiskowe oraz odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych . . . . . . . . . . . Cele środowiskowe dla wód powierzchniowych oraz obszarów chronionych, ustalonych na mocy Art. 4 RDW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cele środowiskowe dla wód podziemnych ustalonych na mocy Art. 4 RDW . . . . . . . . . . . . Odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych (derogacje) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9. Podsumowanie analizy ekonomicznej korzystania z wód . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Charakterystyka ekonomiczna obszaru dorzecza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwrot kosztów usług wodnych w sektorze komunalnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwrot kosztów usług wodnych w sektorze przemysłu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwrot kosztów usług wodnych w rolnictwie i leśnictwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwrot kosztów usług wodnych w pozostałych formach korzystania z wód . . . . . . . . . . . . . Oszacowanie kosztów zasobowych i środowiskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. Podsumowanie programów działań zapisanych w Programie wodno-środowiskowym kraju . .

11. Wykaz pozostałych programów i planów wraz z krótką charakterystyką . . . . . . . . . . . . . . Krajowe dokumenty o charakterze planistycznym i rozwojowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strategia Rozwoju Kraju 2007—2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Narodowy Plan Rozwoju 2007—2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju . . . . . . . . . . . . . . . . . . Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009—2012 z perspektywą do roku 2016 . . . . . . . Krajowy Program Zwiększenia Lesistości (aktualizacja 2003 r.) . . . . . . . . . . . . . . . . . Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krajowa Strategia Ochrony i Zrównoważonego Użytkowania Różnorodności Biologicznej . Strategia Ochrony Obszarów Wodno-Błotnych w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sektorowe programy operacyjne na lata 2007—2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3250 3252 3254 3266 3266 3266 3270 3271 3273 3273

.go

w. rcl

ww

v.p l

3275 3275 3278 3279 3283 3283 3286 3289 3292 3295 3295 3299 3303 3305 3305 3312 3317 3336 3336 3337 3342 3344 3345 3347 3350 3366 3367 3367 3368 3369 3370 3371 3378 3380 3381 3382 3384

Monitor Polski Nr 49                — 3248 —                Poz. 549


w. rcl

dorzecza Wisły wych i przybrzeżnych — obszar dorzecza Wisły cza Wisły

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007—2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Regionalne Programy Operacyjne na lata 2007—2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Program rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007—2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 . . . . . . . . Strategia Gospodarki Wodnej 2005 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Projekt Polityki wodnej państwa do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu

2016) . . . . . . . . Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych z 2003 r. . . . . . . . . . . . . . . . . Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych z 2005 r. . . . . . . Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych z 2009 r. . . . . . . Regionalne dokumenty o charakterze planistycznym i rozwojowym . . . . . . . . . . . . . . . . Strategia rozwoju dla województw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wojewódzkie programy ochrony środowiska i plan gospodarki odpadami . . . . . . . . . . Plany gospodarowania odpadami województw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wojewódzkie programy udrażniania rzek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Programy małej retencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Plany ochrony parków narodowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Plany ochrony parków krajobrazowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Plany ochrony rezerwatów przyrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Plany ochrony dla obszarów Natura 2000 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12. Krótka charakterystyka działań zastosowanych w celu informowania społeczeństwa, opis wyników i dokonanych na tej podstawie zmian w planie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I tura konsultacji społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II tura konsultacji społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III tura konsultacji społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podsumowanie wyników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13. Wykaz właściwych władz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14. Punkty kontaktowe i procedury pozyskiwania źródłowej dokumentacji i informacji wykorzystanej do sporządzenia PGW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15. Podsumowanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16. Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17. Spis tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18. Spis rysunków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.go

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3384 3386 3388 3390 3391 3394 3396 3400 3402 3404 3406 3406 3413 3429 3430 3443 3453 3455 3458 3460 3462 3462 3463 3465 3467 3469 3485

Załączniki:

Załącznik nr 1 — mapy:

ww

Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

— obszar dorzecza Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

v.p l

3488 3494 3498 3500 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511

Monitor Polski Nr 49                — 3249 —                Poz. 549


obszar dorzecza Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . trzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia — obszar dorzecza Wisły nia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia — obszar dorzecza Wisły . .

rolniczych — obszar dorzecza Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie — obszar dorzecza Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Załącznik nr 2 — Charakterystyka jednolitych części wód . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Załącznik nr 3 — Mapy do celów planistycznych:

.go

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

w. rcl

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wych i przybrzeżnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

trzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia . . . . . . . . . . . . . . . .

nia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia . . . . . . . . . . . . . . . . . .

rolniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ww

nie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

v.p l

3515 3516 . . . . 3517 3518 3519 3520 3521 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718

cza Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3512 3513 3514

Monitor Polski Nr 49                — 3250 —                Poz. 549


1. Stosowane skróty i pojęcia

GIOŚ GUS GZWP IPPC JCWP JCWPd KE KPOŚK KZGW MŚ NFOŚiGW OSN Główny Inspektor Ochrony Środowiska Główny Urząd Statystyczny Główny Zbiornik Wód Podziemnych

zintegrowane zapobieganie i ograniczanie zanieczyszczeń jednolita część wód powierzchniowych jednolita część wód podziemnych Komisja Europejska

Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Ministerstwo Środowiska

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

obszar szczególnie narażony na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzącymi ze źródeł rolniczych

ww

SZCW UE WFOŚiGW WIOŚ WZMiUW

w. rcl

PGW PSH Państwowa Służba Hydrogeologiczna PWŚK Program wodno-środowiskowy kraju RDW RZGW regionalny zarząd gospodarki wodnej sztuczna część wód SCW SCWP scalona część wód powierzchniowych SOO silnie zmieniona część wód Unia Europejska wojewódzki inspektor ochrony środowiska

OSO

obszar specjalnej ochrony ptaków (Natura 2000)

plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza

dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna

specjalny obszar ochrony siedlisk (Natura 2000)

wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej

wojewódzki zarząd melioracji i urządzeń wodnych

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3251 —                Poz. 549


Dorzecze – obszar, z którego całkowity odpływ wód powierzchniowych następuje ciekami naturalnymi przez jedno ujście do morza.

Obszar dorzecza – obszar lądu i morza, składający się z jednego lub wielu sąsiadujących ze sobą i wodami przybrzeżnymi, będący główną jednostką przestrzenną w gospodarowaniu wodami

dorzeczy wraz ze związanymi z nimi wodami podziemnymi oraz morskimi wodami wewnętrznymi

Jednolita część wód podziemnych – oznacza określoną objętość wód podziemnych występującą w obrębie warstwy wodonośnej lub zespołu warstw wodonośnych.

powierzchniowych (jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wody, rzeka, struga, strumień, potok, kanał, lub ich część, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub wody przybrzeżne).

Scalona część wód powierzchniowych – jednolite części wód, które zostały zgrupowane na potrzeby opracowywania planów gospodarowania wodami i ich aktualizacji.

w znacznym stopniu zmieniony w wyniku działalności człowieka .

Sztuczna część wód – jednolita część wód powstała w wyniku działalności człowieka.

ww

w. rcl

Silnie zmieniona część wód – jednolita część wód powierzchniowych, których charakter został

.go

Jednolita część wód powierzchniowych – oznacza oddzielny i znaczący element wód

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3252 —                Poz. 549


2. Planowanie w gospodarowaniu wodami zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną

Od czasu akcesji Polski do Unii Europejskiej nastąpiło szereg zmian w polityce kraju. Wiele wysiłku włożono m.in. w dostosowanie polskiego prawodawstwa do przepisów UE. Zmienione w zakresie polityki wodnej UE. Politykę tą wyznaczają trzy podstawowe dyrektywy: zostały m.in. przepisy ustawy – Prawo wodne w celu transpozycji przepisów wspólnotowych

dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. Urz. WE z późn. zm.), tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW), L 327 z 22.12.2000, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 5, str. 275, dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu (Dz. U. UE L 372 z 27.12.2006, str. 19), dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r.

w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (Dz. U. UE L 288 z 6.11.2007, str. 27). Zmiany wprowadzone przepisami ww. dyrektyw mają przede wszystkim usprawnić działanie obecnie funkcjonujących systemów planowania i zarządzania w gospodarce wodnej państw członkowskich. RDW weszła w życie dnia 22 grudnia 2000 r. Najważniejszym przesłaniem RDW jest ochrona

zasobów wodnych dla przyszłych pokoleń. Wprowadza ona zintegrowaną politykę wodną mająca na celu zapewnienie ludziom dostępu do czystej wody pitnej po rozsądnej cenie, która umożliwi rozwój gospodarczy i społeczny przy równoczesnym poszanowaniu potrzeb środowiska. Głównym celem RDW jest osiągnięcie dobrego stanu wszystkich części wód, poprzez określenie i wdrożenie koniecznych działań w ramach zintegrowanych programów działań w państwach członkowskich do 2015 roku. Zgodnie z przepisami RDW planowanie gospodarowaniem wodami odbywa się w podziale

na obszary dorzeczy. Zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.) w chwili obecnej na obszarze Polski wyznaczonych jest 10 obszarów dorzeczy: Wisły, Odry, Dniestru, Dunaju, Jarftu, Łaby, Niemna, Pregoły, Świeżej i Ücker. Dla każdego obszaru dorzecza opracowuje się plan gospodarowania wodami. Niniejszy dokument jest zatem jednym z dziesięciu PGW na obszarze Polski. Według RDW plany gospodarowania wodami są narzędziem planistycznym, które ma

ww

usprawnić proces osiągania celów środowiskowych. Stanowić one będą fundament podejmowania decyzji mających wpływ na stan zasobów wodnych oraz zasady gospodarowania wodami

w przyszłości. PGW będą miały wpływ nie tylko na kształtowanie gospodarki wodnej, ale także na rybołówstwo czy turystykę. PGW powinny zostać uwzględnione w dokumentach planistycznych na

inne sektory gospodarki, w tym: przemysł, rolnictwo, leśnictwo, gospodarkę komunalną, transport,

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3253 —                Poz. 549


poziomie krajowym i regionalnym, np. w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw czy w wojewódzkich planach zagospodarowania przestrzennego. PGW jako dokumenty, które obejmują działania zmierzające do spełnienia celów RDW w zakresie osiągnięcia i utrzymania dobrego stanu wód, a w szczególności ekosystemów wodnych i od wód zależnych - nie stoją w sprzeczności z realizacją działań mogących wpłynąć na pogorszenie stanu wód, o ile działania te służą nadrzędnemu celowi społecznemu lub wynikają z przyjętych społecznym lub gospodarczym. planistycznym i zawiera takie elementy jak:

polityk, planów lub programów, a ich realizacja jest uzasadniona pod względem ekonomicznym, PGW jest syntezą prac przeprowadzonych na obszarze dorzecza w pierwszym cyklu ogólny opis cech charakterystycznych obszaru dorzecza, wpływu na stan wód powierzchniowych i podziemnych, wykaz obszarów chronionych,

podsumowanie identyfikacji znaczących oddziaływań antropogenicznych i oceny ich

mapę sieci monitoringu, wraz z prezentacją programów monitoringowych, ustalenie celów środowiskowych dla jednolitych części wód i obszarów chronionych, podsumowanie wyników analizy ekonomicznej związanej z korzystaniem z wód, podsumowanie działań zawartych w programie wodno – środowiskowym kraju,

winny zostać zrealizowane na obszarze dorzecza w celu zapewnienia utrzymania lub poprawy jakości wszystkich wód do 2015 r., a w uzasadnionych przypadkach w terminie późniejszym. Dotyczą one zarówno konkretnych przedsięwzięć inwestycyjnych jak i środków o charakterze administracyjnym, ekonomicznym, badawczym, informacyjnym czy edukacyjnym.

ww

w. rcl

programów i planów, realizacji planu.

wykaz innych szczegółowych programów i planów gospodarowania dotyczących zlewni,

sektorów gospodarki, problemów lub typów wód, wraz z omówieniem zawartości tych podsumowanie działań zastosowanych w celu informowania społeczeństwa i konsultacji społecznych, opis wyników i dokonanych na tej podstawie zmian w planie, wykaz organów właściwych w sprawach gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, informacje o sposobach i procedurach pozyskiwania informacji i dokumentacji źródłowej wykorzystanej do sporządzenia planu oraz informacji o spodziewanych wynikach

W PGW szczególną rolę zajmuje podsumowanie działań, zawartych w PWŚK. Działania te

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3254 —                Poz. 549


3. Ogólny opis cech charakterystycznych obszaru dorzecza

ww

Rysunek

1. Pokrycie terenu obszaru dorzecza Wisły

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3255 —                Poz. 549


Główną rzeką tego obszaru dorzecza jest Wisła o długości całkowitej 1047,5 km. Wisła w całości znajduje się na terytorium Polski, a jej źródła zlokalizowane są na zachodnim do Zatoki Gdańskiej. Obszar dorzecza położony jest w południowo – wschodniej, wschodniej Wisły przedstawione zostało na mapie nr 1 (załącznik nr 1). stoku Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim, na wysokości 1106 m n.p.m. Wisła uchodzi oraz w północno – wschodniej części kraju. Graficzne odwzorowanie granic obszaru dorzecza Do największych lewostronnych dopływów Wisły należą: Nida, Kamienna, Radomka, Pilica, Bzura, Rawka, Brda, Wda i Wierzyca. Głównym dopływem Bzury jest Rawka.

Do największych prawostronnych dopływów Wisły zaliczane są: Raba, Dunajec, Wisłoka, San, Wieprz, Świder, Narew z dopływem rzeki Bug, Wkra, Skrwa, Drwęca, Osa, Liwa. Największe Włocławek. zbiorniki zaporowe zlokalizowane na rzece: Zb. Wisła Czarne, Goczałkowice, Zegrzyński, Z większych rzek obszar dorzecza Wisły obejmuje także: rzekę zasilającą Zalew Wiślany - Pasłękę. Na obszarze dorzecza Wisły

w Zlewisku Bałtyku- rzeki: Słupię, Łupawę i Łebę, całkowita

.go

długość jednolitych 127,7 km2, czyli ok. 29%

powierzchniowych rzek wynosi 65387,09 km, z czego długość naturalnych to 39442,54 km (ok.60,5%). Długość sztucznych części wód powierzchniowych – 822,76 km (ok. 1%),

ww

gatunków zwierząt. seminaturalne

w. rcl

stanowią 53

natomiast silnie zmienionych – 25121,78 km (ok. 38,5%).

Górny odcinek Wisły, tj. od źródeł do ujścia Przemszy nazywany jest Małą Wisłą,

a punkt ujścia Przemszy do Wisły oznaczany jest jako punkt 0,0 km, od którego rzeka jest kilometrowana w górę i w dół rzeki (początek Wisły żeglownej). W odcinku źródłowym Wisła jest rzeką górską, przechodząc w ciek o charakterze wyżynnym, a następnie nizinnym. Wisła jest najdłuższą rzeką w Polsce, jednocześnie największą rzeką w zlewisku Morza Bałtyckiego. Jako potoki źródłowe wskazuje się Czarną i Białą Wisełkę. Dorzecze Wisły w 87,5% położone jest na terytorium Polski. Rzeka w środkowym i dolnym biegu tworzy liczne meandry i starorzecza. Od Torunia do Gdańska rzeka jest uregulowana. Średnie wzniesienie nad poziom morza dorzecza Wisły wynosi 270 m. Przeważająca część dorzecza położona jest

na wysokościach mieszczących się w przedziale 100 – 200 m n.p.m., 75% dorzecza przyrodniczo obszary, zajmowane m.in. przez lasy łęgowe, będące siedliskiem wielu Powierzchnia obszaru dorzecza Wisły wynosi 183 174 km2, co stanowi ok. 59%

w przedziale 100 – 300 m n.p.m. Wisła w swym środkowym biegu stanowi bardzo cenne

powierzchni kraju. W strukturze użytkowania gruntów, największy obszar stanowią tereny rolne, które zajmują ok. 66% powierzchni, tj. 120 457,5 km

2. Lasy i ekosystemy powierzchni. Tereny zantropogenizowane zajmują powierzchnię 5 925,65 km2 (ok. 3% powierzchni), zaś tereny

v.p l

części wód

Monitor Polski Nr 49                — 3256 —                Poz. 549


wodne łącznie zajmują 2 833,2 km2, co stanowi ok. 1,5% powierzchni obszaru dorzecza. Strukturę użytkowanie gruntów na obszarze dorzecza Wisły przedstawia rysunek

1. śląskim, małopolskim, podkarpackim, lubelskim, świętokrzyskim, łódzkim, mazowieckim, podlaskim, warmińsko – mazurskim, kujawsko – pomorskim, pomorskim. Górnej Wisły i Małej Wisły. Wg podziału administracyjnego, obszar dorzecza Wisły leży w województwach:

Na obszar dorzecza Wisły składają się regiony wodne Dolnej Wisły, Środkowej Wisły, Region wodny Dolnej Wisły obejmuje dolny odcinek Wisły, Żuławy Wiślane, subregion Zalewu Wiślanego oraz Pobrzeże Bałtyku na wschód od Koszalina. Wyróżnia się tu 4 piętra

ww

w. rcl

wodonośne – holoceńsko – plejstoceńskie, neogeńskie, paleogeńskie i kredowe. Piętra wodonośne mają różne rozprzestrzenienie i nie tworzą ciągłej warstwy. Najbardziej zróżnicowane jest piętro holoceńsko – plejstoceńskie. Tworzy 3 poziomy (górny, środkowy i dolny), lokalnie poziomy mogą się dzielić na większą ilość warstw wodonośnych. Poziom górny najczęściej związany jest z utworami sandrowymi najmłodszego zlodowacenia, natomiast poziom środkowy i dolny (tzw. międzyglinowe) występują w piaskach i żwirach fluwioglacjalnych różnego wieku interglacjałów. Miąższość tych osadów jest bardzo zróżnicowana, na co wpływ mają zjawiska glacitektoniczne. Na obszarze Żuław Wiślanych poziom wodonośny związany jest z utworami delty wiślanej. Są to utwory drobnopiaszczyste, przeławicone osadami nieprzepuszczalnymi. Wody holoceńsko – plejstoceńskie regionu wodnego Dolnej Wisły są charakterystyczne dla młodo glacjalnych rejonów pojeziernych. Należą do typu HCO3-Ca i HCO3-Ca-Mg. Mineralizacja ogólna nie przekracza zwykle

500 mg/dm3. Jest to piętro wodonośne najbardziej narażone na zanieczyszczenia antropogeniczne, lokalnie zawartość azotanów przekracza 10 mg/dm3. Generalnie są to wody dobrej jakości, wymagają prostego uzdatniania ze względu na podwyższoną zawartość Fe i Mn. Najgorsze jakościowo są wody subregionu Żuław Wiślanych. Zasolenie w tym regionie dochodzi do 3100 mg/dm 3, ponadto charakterystyczna jest wysoka

zawartość żelaza, manganu, amoniaku i związków fluorku. Piętro wodonośne neogeńskie i paleogeńskie często występuje w ciągłości hydraulicznej. Utwory neogenu tworzą

2 poziomy wodonośne w piaskach mioceńskich. Ich średnia miąższość to 40 m. Poziom

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3257 —                Poz. 549


paleogeński związany jest z piaskami glaukonitowymi oligocenu o miąższości 10 – 25 m. Piętro neogeńskie i paleogeńskie w niektórych obszarach zostało całkowicie zerodowane i występuje wyspowo w miejscach zagłębień podłoża mioceńskiego. Przydatność piętra neogeńskiego jest ograniczona ze względu na słabo przepuszczalne utwory (piaski

drobnoziarniste). Pociąga to za sobą słabą wydajność studni. Pod względem chemicznym

wody piętra neogeńsko – paleogeńskiego są zbliżone do wód piętra holoceńsko – plejstoceńskiego. Wynika to z licznych kontaktów hydraulicznych oraz zasilania poziomów wodonośnych z wyżej ległych utworów plejstoceńskich. W obrębie piętra kredowego

rozróżnia się 2 poziomy: górny i dolny. Poziom dolny związany jest z serią piasków

glaukonitowych, natomiast górny z serią węglanowo – krzemionkową. Dolny poziom wodonośny. Piętro wodonośne kredowe jest najintensywniej eksploatowane przez ujęcie Las Gdański, w Bydgoszczy Fordonie i Toruniu. Charakterystyczna dla wód piętra kredowego jest zawartość Ca, Na, i Cl. Są to wody typu HCO3-Ca i HCO3-Na. Ogólna mineralizacja wynosi ok.

500 mg/dm3, zawartość chlorków 6 – 40 mg/dm3 i fluorków do 4 mg/dm3 (Lidzbarski i in., 2007). Region Wodny Środkowej Wisły obejmuje Wisłę na odcinku od ujścia Sanu do Włocławka, zlewnię Bugu i Narwi, Krainę Wielkich Jezior Mazurskich, Wyżynę Lubelską o największym rozprzestrzenieniu jest plejstoceńskie piętro wodonośne. W części północnej regionu występuje nieprzerwanie na całym obszarze, w regionie świętokrzyskim i Wyżynie Lubelskiej występuje w dolinach większych rzek, pomiędzy wychodniami starszego podłoża. Charakteryzuje się piętrowością osadów wodonośnych, które związane są z akumulacją wodno – lodowcową w trakcie interglacjałów następujących po sobie zlodowaceń. Piętro wodonośne związane jest z dolinami rzek współczesnych, strukturami piaszczysto – żwirowymi występującymi wśród utworów morenowych oraz ze strukturami dolin kopalnych. Generalnie wydziela się 3 poziomy, ale układ ten może być zaburzony. Poziomy składają się lokalnie z większej ilości warstw wodonośnych. Pietro czwartorzędowe cechuje się bardzo dobrymi parametrami hydrogeologicznymi, takimi jak wodoprzepuszczalność i wydajność potencjalna studni. Poziom górny, ze względu na słabą izolację ma największy moduł zasobów odnawialnych, ale jest najbardziej narażony na zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego. Najczęściej eksploatowane są poziomy międzyglinowe, i północną część regionu świętokrzyskiego. Na tym obszarze głównym piętrem wodonośnym,

ww

których miąższość wynosi kilkanaście metrów. Wody piętra plejstoceńskiego są typu HCO 3 – i Mn. Ze względu na narażenie zanieczyszczeniami antropogenicznymi notuje się

Ca i HCO3 – Ca – Mg. Dla tego typu wód charakterystyczna jest podwyższona zawartość Fe podwyższone zawartości jonów SO2-4, Cl-, Na+, K+. Neogeńsko – paleogeńskie piętro

wodonośne związane jest z osadami piaszczystymi miocenu i oligocenu. Poziomy te są

rozdzielone mułkami i iłami, ale występują również w kontakcie hydraulicznym. Piętro to jest

w. rcl

.go

kredowy jest bardzo zasobny i tworzy w wielu regionach główny użytkowy poziom

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3258 —                Poz. 549


szeroko rozprzestrzenione na obszarze regionu wodnego Środkowej Wisły. Nie występuje tylko w południowej części, w regionie świętokrzyskim i na Wyżynie Lubelskiej. Miocen jako użytkowy poziom wodonośny ma znaczenie lokalne ze względu na gorsze parametry hydrogeologiczne i silną barwę pochodzącą od pokładów węgli brunatnych. Częściej

ujmowany jest poziom oligoceński, który tworzy zasobny zbiornik o miąższości od kilku do

90 m. Wody piętra neogeńsko – paleogeńskiego są dobrej jakości, ogólna mineralizacja waha < 40 mg/dm3. Powyżej poziomu mioceńskiego występują osady plioceńskie, które ze względu na wykształcenie litologiczne nie mają właściwości wodonośnych, ale tworzą bardzo dobrą izolację zbiornika mioceńskiego i oligoceńskiego. Kredowe piętro wodonośne jest najsłabiej

się w granicach 300 – 700 mg/dm3, zawartość chlorków 0 – 40 mg/dm3 i siarczanów

wodonośny ma na południu regionu, w rejonie niecki lubelskiej tworzy największy podziemny zbiornik wód słodkich w Polsce. Utworami wodonośnymi są spękane margle, opoki i kreda pisząca. Wraz z głębokością zmniejsza się szczelinowatość, co powoduje obniżenie przydatnych parametrów hydrogeologicznych dla zbiornika wód podziemnych. Wody piętra kredowego w strefie aktywnej wymiany wód są dobrej jakości i nie wymagają uzdatniania. Wraz ze wzrostem głębokości wzrasta ogólna mineralizacja i może znacznie przekraczać 1 g/dm3. Pojawiają się wody sodowo – chlorkowe o charakterze reliktowym. o miąższości 200 – 300 m, mająca znaczenie użytkowe. Jurajskie piętro wodonośne ma jest słabo rozpoznane i ma znaczenie użytkowe na obszarach gdzie brak jest poziomów użytkowych w wyższych piętrach wodonośnych. Najlepiej rozpoznany zbiornik wód podziemnych wieku jurajskiego występuje w północnym i wschodnim obrzeżu paleozoicznego trzonu Gór Świętokrzyskich. Występują tu 3 poziomy wodonośne w spękanych wapieniach skalistych. Najlepsze parametry wodonośne wapieni jurajskich występują w strefach uskokowych. Zwykłe wody podziemne piętra jurajskiego występują do głębokości 250 m, poniżej znacznie wzrasta mineralizacja, czyniąc te wody nieprzydatnymi do zaopatrzenia ludności w wodę zdatną do picia. W obrzeżu Gór Świętokrzyskich występuje również triasowe piętro wodonośne. Poziom górno triasowy zbudowany z iłowców i mułowców nie ma znaczenia użytkowego, ze względu na słabe zawodnienie. Poziom środkowo triasowy tworzą wapienie i margle o miąższości do 100 m. Poziom dolno triasowy występuje w piaskowcach, zlepieńcach i mułowcach. Jest często łączony z permskim piętrem wodonośnym ze względu na podobne wykształcenie litologiczne. Wody piętra triasowego cechują się dobrą jakością, niekiedy o zbyt niskim pH < 6,5. Trzon paleozoiczny Gór Świętokrzyskich zbudowany jest ze skał karbońskich, dewońskich, sylurskich, ordowickich i kambryjskich. Charakteryzują się słabą wodonośnością. Użytkowy charakter ma poziom środkowo- i górno dewoński, który jest wykształcony w postaci wapieni i dolomitów. Tworzą zbiorniki szczelinowo – krasowe, o zmiennej Miąższość utworów kredowych dochodzi do 600 – 700 m. Zawodniona jest ich górna część

ww

w. rcl

.go

rozpoznane w północnej części regionu. Największe znaczenie jako główny użytkowy poziom

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3259 —                Poz. 549


wodonośności, zależnej od stopnia spękania (Kowalczyk A., Rubin H., Wagner, Rubin K., Motyka, Różkowski, Pacholewski, 2007; Prażak, 2007; Krajewski, Woźnicka, 2007; Herbich, Kazimierski, Knyszyński, Prażak, Nowicki, 2007).

Region wodny Górnej Wisły obejmuje południową część rejonu świętokrzyskiego, Zewnętrzne i fragment Karpat Wewnętrznych (Tatry). Czwartorzędowe piętro wodonośne

fragment Wyżyny Krakowsko – Częstochowskiej, zapadlisko przedkarpackie, Karpaty największe znaczenie użytkowe ma w subregionie zapadliska przedkarpackiego. Najbardziej 20 – 30 m oraz dolina kopalna, rozciągająca się pomiędzy Tarnowem i Rzeszowem.

zasobne w wodę są dolina Wisły, którą wypełniają osady piaszczysto – żwirowe o miąższości W subrejonie Karpat Zewnętrznych osady czwartorzędowe występują w postaci pokryw. wód jest dobra, nie wymaga skomplikowanego uzdatniania. Ze względu na słabą izolację czwartorzędowe piętro wodonośne narażone jest na zanieczyszczenie ze źródeł antropogenicznych. Mioceńskie piętro wodonośne występuje w obrębie zapadliska przedkarpackiego. W rejonie Bochni miocen wykształcony jest w postaci piasków i słabozwięzłych piaskowców bogucickie. Tworzą zbiornik wód podziemnych o dobrej jakości i ograniczonych możliwościach eksploatacji. W rejonie Sandomierza rozpoznane jest neogeńskie piętro wodonośne występujące w kompleksie margli i wapieni serii chemicznej. Słabe parametry hydrogeologiczne i wysoka mineralizacja czynią wody tego poziomu

ww

w. rcl

dorzecza Wisły przedstawiono w poniższej tabeli.

nieprzydatnymi w celach konsumpcyjnych. Na obszarze Karpat występuje połączone piętro

paleogeńsko – kredowego. Występuje w tzw. osadach fliszowych, które budują Karpaty

Zewnętrzne. Poziomy wodonośne występują w piaskowcach, zlepieńcach, wapieniach okruchowych, iłowcach, mułowcach i marglach. Największe znaczenie na właściwości

hydrogeologiczne i zasobność tych skał ma spękanie. Najczęściej charakteryzują się słabą wodonośnością i niską wydajnością studni 1,0 – 2,5 m3/h. Dla Karpat fliszowych

charakterystyczne jest współwystępowanie wód zwykłych i mineralnych. Jest to obszar podatny na ascensyjny dopływ wód słonych z podłoża. Wody słodkie maja charakter wód infiltracyjnych z przewagą jonów HCO3 i Ca. Ogólna mineralizacja w kompleksie wodonośne są słabo rozpoznane i nie mają znaczenia użytkowego. Występują głównie

paleogeńskim wynosi 200 – 400 mg/dm3, a kredowym 250 – 500 mg/dm3. Starsze piętra w rejonie świętokrzyskim i tatrzańskim. W rejonie Tatr rozróżnia się poziom gruntowy oraz system głębszego krążenia (Małecka, Chowaniec, Małecki, 2007). Na obszarze dorzecza Wisły najwyższy stopień udokumentowania zasobów

dyspozycyjnych został osiągnięty na obszarze działalności RZGW Warszawa i Gdańsk, najniższy w regionie wodnym Górnej Wisły. W roku 2001 przyjęto pojęcie zasobów perspektywicznych, które następnie oszacowano dla obszaru całego kraju (Herbich, Paczyński, 2007). Dyspozycyjne i perspektywiczne zasoby wód podziemnych na obszarze

.go

Tworzą lokalnie zasobne zbiorniki w kotlinach śródgórskich i dolinach większych rzek. Jakość

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3260 —                Poz. 549


Tabela

1. Dyspozycyjne i perspektywiczne zasoby wód podziemnych na obszarze dorzecza Wisły (wg P. Herbich i in.,

2003) Nazwa regionu wodnego/obszaru dorzecza Mała Wisła Górna Wisła Środkowa Wisła Dolna Wisła OBSZAR DORZECZA WISŁY Zasoby dyspozycyjne Obszar [km ] 2 202 10 738 61 343 15 820 90 103

2

perspektywiczne Obszar [km ]

2 3

[tys. m3/d] 298,04 742,12 5 253,32 1 747,80 8 041,28

1 604

32 870 50 962 18 850

Na obszarze dorzecza Wisły zlokalizowane są 93 główne zbiorniki wód podziemnych (tab. 2). Dla 44 z nich opracowano dokumentację hydrogeologiczną, która została zatwierdzona przez Komisję Dokumentacji Hydrogeologicznych, a określa zasoby dyspozycyjne wód podziemnych oraz proponuje granicę obszaru ochronnego GZWP (wg Polityki resortu w dziedzinie hydrogeologii na lata 2008 – 2015, Ministerstwo Środowiska, 2008). Na lata 2009 - 2011 przewidziano wykonanie dokumentacji 20 GZWP (w tym reambulacje wcześniej wykonanych dokumentacji) wg nowej metodyki opracowanej w 2009 roku przez zaspół P. Herbich, J. Kapuściński, K. Nowicki, J. Prażak, L. Skrzypczyk W północnej części obszaru dorzecza Wisły większość GZWP ustanowiono w obrębie osadów czwartorzędowych i neogeńsko – paleogeńskich. W części środkowej największe znaczenie mają mezozoiczne piętra wodonośne (kredowe, jurajskie i triasowe). Na południu obszaru w rejonie Karpat i Zapadliska Przedkarpackiego GZWP występują w obrębie fliszu karpackiego (osady paleogeńskie i kredowe), oraz w osadach czwartorzędowych.

ww

w. rcl

.go

104 286

v.p l

Zasoby Łącznie [tys. 529 Obszar [km ]

2

[tys. 827

m /d] 4 076

m3/d] 4 818

3 806

43 608

7 209

112 305 34 670

12 463 4 124

2 376

14 190

194 389

22 232

Tabela

2. Główne zbiorniki wód podziemnych na obszarze dorzecza Wisły. Obszar dorzecza Stopień udokumentowania Powierz -chnia (km2) Stopień odpornoś ci Rok wykonania dokumentacji

Monitor Polski Nr 49                ww        — 3261 —                Lp. Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły niski 25,0 średni 212 80,0 15,0 146,9 1800 90,5 81,8 118 170 514 39 180 112                Nr GZWP                Nazwa GZWP                1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Wisły 31,0 56 Q                107 108 109 110 111 112 114 115 116 117 121 128 129                Pradolina rzeki Łeba Zbiornik międzymorenowy Salino Dolina kopalna Żarnowiec Pradolina Kaszuby i rzeka Reda Subniecka Gdańska Zbiornik Żuławy Zbiornik międzymorenowy Maszewo Zbiornik międzymorenowy Łupawa Zbiornik międzymorenowy Gołębiewo Zbiornik Bytów Zbiornik międzymorenowy Czersk Zbiornik międzymorenowy Ogorzeliny Dolina rzeki dolna Osa                Wiek piętra wodonośnego Q Q Q Q Cr Q Q Q Q Q Q Q Q                Zasoby Dyspozycyjne/ Szacunkowe (tys.m3/dobę) 160,8 16,9 21,6 293,9 110,0 2,7 30,4 28,6 24,96 140,0 8,0 32,8 80,0                1995 2001 1996 1994 1996 2000 2001 1997 1997 2003, 20092011 2001 2001 20092011                14 Wisły 76 Q                130                Zbiornik rzeki dolna Wda                15 Wisły/Odry Wisły/Odry Wisły Wisły Wisły/Pregoły Wisły 18,5 584 104 354 Q Q Q Q 204,5 170 Q Tr                131                Zbiornik międzymorenowy Chełmno                w. rcl        średni 20092011 51,8 25,0 1998 wysoki                16 17                132 140                Zbiornik międzymorenowy Byszewo Subzbiornik Bydgoszcz                18                141                Zbiornik rzeki dolna Wisła                19 20 21                203 206 207                Dolina Letniki Wielkie Jeziora Mazurskie Zbiornik międzymorenowy Morąg                .go        84,0 niski 23,0 99,6 36,0 średni                udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny udokumentowany nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny udokumentowany udokumentowany nieudokumentowa ny                2000 1996                Poz. 549


v.p l

22 Wisły 290,0 300,0 średni wysoki 250,0 134,0 200,0 średni 63,0 Q 24,0 średni

210

Zbiornik Iławski

Wisły

1158,7

Q

118,0

udokumentowany

Monitor Polski Nr 49                23 Wisły/Pregoły Wisły 1383 2330 Q Q                212                Zbiornik międzymorenowy Olsztynek                1996**, 20092011 20092011                24 25 Wisły 51000 Tr                213 214                Zbiornik międzymorenowy Olsztyn Zbiornik Działdowo                ww        Wisły 1120 Q nieudokumentowa ny udokumentowany nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny udokumentowany Wisły 56,7 1295 Q 1998**,20092011 20092001 Wisły 30,0 średni 85,8 Q nieudokumentowa ny udokumentowany Wisły 200,0 200 Q 1995**, 20092011 20092011 nieudokumentowa ny udokumentowany średni 1998        — 3262 —                26                215                Subniecka warszawska                27                216                Sandr Kurpie                28                217                Pradolina rzeki Biebrza                29                218                30 Wisły 80,0 800 Q                219                31 Wisły 616,68 590 Q                220                32 Wisły 60,0 2674 Q                221                Pradolina rzeki Supraśl (JurowceWasilków) Zbiornik międzymorenowy rzeki górna Łodynia Pradolina rzeki środkowa Wisła (WłocławekPłock) Dolina kopalna Wyszków                33 Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły/Odry Wisły/Odry 3257 250 1200 J3 J T 1197,0 200 Q, Tr Q 414,7 Q                222                w. rcl        nieudokumentowa ny udokumentowany 1996 udokumentowany 75,0 60,0 średni 1996**, 20092011 2007 20092011 350,0 wysoki 20092011 1020,0 165                34                223                35 36                224 225                37                226                Dolina środkowej Wisły (WarszawaPuławy) Zbiornik międzymorenowy rzeki górny Liwiec Subzbiornik Podlasie Zbiornikmiędzy morenowy ChodczaŁanięta Zbiornik Krośniewice Kutno                .go        niski                38 39                326 329                Zbiornik Częstochowa (E) Zbiornik Bytom                udokumentowany nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny udokumentowany nieudokumentowa ny                2008                Poz. 549


v.p l

40 Wisły 8,0 90,0 90,0 220,0 średni wysoki średni średni 99,0 Q 13,0 niski

346

Zbiornik Pszczyna – Żory

Wisły

72,9

Q

17,0

udokumentowany

1996**, 20092011

Monitor Polski Nr 49                41 Wisły 410 Tr,Cr                347                Dolina rzeki górna Wisła                42 Wisły/Odry 1875 Cr1                348                Zbiornik warstw Godula (Beskid Śląski)                ww        Wisły 260 J3 Wisły 350,0 średni 726 Q Wisły 820,0 niski 1109 J3 20092011 2006, 20092011 2008 1996 1999**,20092011 1998 niski        — 3263 —                43                401                Niecka łódzka                44                402                Zbiornik Stryków                45                403                46 Wisły 1330 1127,5 466 3220 Cr3                404                Zbiornik międzymorenowy Brzeziny – Lipce Reymontowskie Zbiornik Koluszki – Tomaszów                47 Wisły Wisły Wisły/Odry 1330 115 6650 9015 3194 Cr3 Cr3 Cr3                405                Niecka radomska                48 49 50 Wisły Wisły 41,0 6650 474 Cr3 J                406 407 408                Niecka lubelska (Lublin) Niecka lubelska (ChełmZamość) Niecka miechowska (NW)                nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny opracowany projekt nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny opracowany projekt udokumentowany udokumentowany udokumentowany                51 52 Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły 39,4 D2,3 1486 1486 219,6 182,5 211 J J T1,2 T1,2 J 198 J                409 410                Niecka miechowska (SE) Zbiornik Opoczno                w. rcl .go        niski 236,36 236,36 40,79 24,5 41,0 niski 48,0 2004 1995 1995 2006 1996 20092011 udokumentowany nieudokumentowa ny opracowany projekt udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany nieudokumentowa ny udokumentowany 1994                53                411                Zbiornik Końskie                54 55 56 57 58                412 413 414 415 416                Zbiornik Szydłowiec – Goszczewice Zbiornik Szydłowiec – Goszczewice Zbiornik Zagnańsk Zbiornik rzeka górna Kamienna Zbiornik Małogoszcz                59                417                Zbiornik Kielce                Poz. 549


v.p l

Monitor Polski Nr 49                60 Wisły Wisły Wisły Wisły niski 15,7 576,0 16,8 76,2 47,3 659,0 95 74 D2,3 J D2,3 Tr, J3 8,73 101,25 18,9 14,0 1996 1998 2001                418                Wisły                103                D2,3                19,0                b.d.                2005                ww        Wisły Wisły 56 2194 Q Q opracowany projekt udokumentowany udokumentowany udokumentowany nieudokumentowa ny udokumentowany udokumentowany udokumentowany udokumentowany 1997 1996**, 20092011 1996 1996**, 20092011 1994 1995 Wisły Wisły 38,6 5,5 25 60 290 Q Q Wisły Wisły Wisły/Dniestru 22,0 niski i średni niski niski 137 83,15 1220 Q Q Tr, Cr        — 3264 —                61 62 63 64                419 420 421 422                Zbiornik Gałęzice – Bolechowice – Borków Zbiornik Bodzentyn Zbiornik Wierzbica – Ostrowiec Zbiornik Włostów Zbiornik Romanówka                65 66                424 425                67 68                426 428                Dolina Borowa Zbiornik Dębica Stalowa Wola Rzeszów Dolina kopalna Kolbuszowa Dolina kopalna Biłgoraj – Lubaczów                69 70 71 Wisły 26 172 Q                429 430 431                Dolina Przemyśl Dolina rzeki San Zbiornik warstw Krosno (Bieszczady)                72 Wisły 7,0 200 Q                432                Dolina rzeki Wisłok                73 Wisły 54 Q                433                Dolina rzeki Wisłoka                74 Wisły Wisły Wisły Wisły Wisły/Dunaju 250 450 145 Q 119 Tr, Cr 47 Q                434                Dolina rzeki Biała Tarnowska                w. rcl        niski 12,0 niski 4,0 b.d.                75                435                Dolina rzeki Dunajec (Zakliczyn)                76                436                Zbiornik warstw Istebna (Ciężkowice)                77                437                Dolina rzeki Dunajec (Nowy Sącz)                .go        37,0 niski Tr, Cr Cr, Tr 5,0 23,0 niski niski                78                438                Zbiornik warstw Magura (Nowy Sącz)                79                439                Zbiornik warstw Magura (Gorce)                udokumentowany udokumentowany nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa                Poz. 549


v.p l

Monitor Polski Nr 49                80 Wisły 5,0 12,0 16,0 niski b.d. b.d. 145 Tr, T2 10,0 średni                440                Dolina kopalna Nowy Targ                Wisły/Dunaju                280                Q                86,0                niski                2006, 20092011                ww        Wisły 26 Q Wisły 59 Q Wisły 26,0 niski 86 Q Wisły/Dunaju 15 niski 763 Tr, Cr        — 3265 —                81                441                Zbiornik Zakopane                82                442                Dolina rzeki Stradomka                83                443                Dolina rzeki Raba                84                444                Dolina rzeki Skawa                85 Wisły 8,0 116 Q                445                Zbiornik warstw Magura (Babia Góra)                86 Wisły 20,0 256 Tr, Cr                446                Dolina rzeki Soła                87 Wisły 40,0 95 Q                447                Zbiornik warstw Godula (Beskid Mały)                88 Wisły 176 Tr                450                Dolina rzeki Wisła (Kraków)                niski i średni niski                89 Wisły Wisły Wisły Wisły 21 732 T Q 262,9 75 T Q                451                Subzbiornik Bogucice                w. rcl        średni 2006, 20092011 1998 niski 82,0 108,0                90 91                452 453                Zbiornik Chrzanów Zbiornik Biskupi Bór                92                454                Zbiornik Olkusz – Zawiercie                93                455                Zbiornik Dąbrowa Górnicza                .go        391 b.d. 46,0 b.d.                ny opracowany projekt nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny opracowany projekt udokumentowany nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny nieudokumentowa ny                Poz. 549


v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3266 —                Poz. 549


Wody powierzchniowe Odwzorowanie położenia granic części wód powierzchniowych

Na obszarze dorzecza Wisły wyznaczonych jest obecnie: 2660 jednolitych części wód rzek, 5 jednolitych części wód przejściowych, 6 jednolitych części wód przybrzeżnych, 481 jednolite części wód jezior.

Powyższe informacje przedstawiono na mapie nr 2 (załącznik nr 1).

Tabelaryczne zestawienie wszystkich JCWP, zostało zamieszczone w załączniku 2.

Odwzorowanie typów części wód powierzchniowych

Wydzielenie różnych typów wód jest wstępnym etapem na drodze do ustalenia zgodnej z RDW oceny i klasyfikacji stanu ekologicznego wód. Opracowanie typologii wód powierzchniowych było niezbędne z powodu ogromnej różnorodności warunków środowiskowych, które wpływają na charakter występowania organizmów wodnych. Warunki środowiskowe wynikają z takich czynników, jak m. in.: położenie geograficzne, wysokość bezwzględna, geologia terenu, morfologia terenu.

ww

(załącznik nr 1).

w. rcl

w zależności od poszczególnych typów wód. wód zróżnicowano wg właściwych ekoregionów.

Typy wód, w warunkach nie naruszonych przez człowieka, różnią się pod względem

cech biologicznych. Z tego względu stanowić będą wzorzec do określenia stopnia odchylenia

przy ocenie stanu ekologicznego wód. Dlatego dobry stan charakteryzowany jest W zakresie prac związanych z wyznaczaniem typów części wód posłużono się

typologią abiotyczną zgodnie z wymaganiami RDW. Typologie ustalono przy zastosowaniu „systemu A” lub „systemu B” (Załącznik II RDW). Przy czym stosowanie „systemu A” części Obszar dorzecza Wisły leży w obrębie 3 ekoregionów: Karpat, Równin Wschodnich

i Równin Centralnych. Odwzorowanie położenia granic ekoregionów przedstawia mapa nr 8 W zakresie ustalenia typologii rzek przeanalizowano następujące parametry: wielkość

powierzchni zlewni cieków, wysokość n.p.m. oraz typ podłoża. W zakresie ustalenia typologii jezior zastosowano kryteria tzw. „systemu B” wg RDW. Typologia abiotyczna jezior została ustalona na podstawie analizy danych dla 749 jezior w Polsce. Oprócz kryteriów abiotycznych typologii, przeanalizowano również szereg parametrów dodatkowych, mających znaczenie

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3267 —                Poz. 549


weryfikujące, jak kategoria podatności zbiornika na degradację, klasa czystości wody, czy podstawowe wskaźniki chemiczne. Parametry te były pomocne przy ustaleniu, czy pewne budzące wątpliwości wartości parametrów typologii, jak niski odczyn, wysokie

przewodnictwo czy zasadowość, wynikają z naturalnych uwarunkowań danego ekosystemu (jego typu), czy raczej mogą być wynikiem wpływu antropogenicznego i powinny zostać pominięte. Na podstawie kombinacji przyjętych klas wybranych parametrów wydzielono siedem typów podstawowych jezior, dodatkowo podzielonych na podtypy pod względem wzięto pod uwagę dwa zasadnicze czynniki abiotyczne, tj. zasolenie oraz pływy. Do podziału parametry abiotyczne, tj. głębokość, morfologię i inne. stratyfikacji termicznej wód. Przy określaniu typów wód przybrzeżnych i przejściowych,

wód na jednolite części zastosowano „systemu B”, uwzględniający również dodatkowe

Typy jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych zastosowaniu systemu A wg RDW (Załącznik II).

Typy jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych zostały ustalone przy Zidentyfikowane typy cieków na obszarze dorzecza Wisły reprezentowane są we wszystkich regionach hydrograficznych oraz we wszystkich wyróżnionych typach krajobrazów wodnych. nie określono typu.

o charakterze potoków górskich, w tym: cztery JCWP o podłożu krystalicznym, budowanym przez skały krzemianowe (typ 1 - Potok tatrzański krzemianowy), oraz dwie JCWP na skałach węglanowych (typ 2 - Potok tatrzański węglanowy). Powierzchnia zlewni tych rzek nie przekracza 100 km2, zatem wszystkie należą do cieków małych. Na obszarach wyżynnych (200-800 m n.p.m.), obejmujących w części zachodniej Polski Wyżyny Centralne i fragment Równin Centralnych, a w części wschodniej Równiny Wschodnie i fragment Karpat, zróżnicowanie geologii podłoża oraz wielkości cieków jest znacznie większe. Obok małych cieków wyżynnych, o powierzchni zlewni 10-100 km2, wyróżnionych ze względu na różne typy podłoża, w tym: cieki na skałach krzemianowych (1 JCWP), typ 4 – Potok wyżynny krzemianowy z substratem gruboziarnistym - zachodni – typ 5 – Potok wyżynny krzemianowy z substratem drobnoziarnistym - zachodni typ 6 – Potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach

ww

w. rcl

i lessopodobnych (275 JCWP),

Na obszarze dorzecza Wisły określono 23 typy rzek. Dla cieków sztucznych W regionie Karpat, na obszarach położonych >800 m n.p.m., występuje sześć JCWP

i typ 12 – Potok fliszowy na piaskowcach (270 JCWP),

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3268 —                Poz. 549


typ 7 – Potok wyżynny węglanowy z substratem gruboziarnistymi – cieki na skałach węglanowych (44 JCWP). wyróżnione zostały cztery typy, w tym: krzemianowych i piaskowcach (11 JCWP), Występują tu także rzeki znacznie większe. Wśród rzek o powierzchni 100-1000 km2 typ 8 – Mała rzeka wyżynna krzemianowa – zachodnia – cieki na skałach typ 14 – Mała rzeka fliszowa – rzeki na strukturach fliszowych (32 JCWP), (40 JCWP).

typ 9 – Mała rzeka wyżynna węglanowa na lessach i skałach węglanowych

Rzeki średnie o powierzchni zlewni 1000-10000 km2 zostały wydzielone jako dwa geograficznego:

typ 10 – rzeki średnie Wyżyn i Równin Centralnych (7 JCWP),

typ 15 – rzeki średnie Karpat i Równin Wschodnich (14 JCWP).

Na obszarach nizinnych < 200 m n.p.m. reprezentowane są wszystkie typy wielkościowe rzek: typ 16 – Potok nizinny lessowo-gliniasty zarówno – małe cieki na lessach (94 JCWP), (1099 JCWP), typ 17 – Potok nizinny piaszczysty – cieki na utworach staroglacjalnych

Jako jeden typ, wydzielono typ 21 – Wielka rzeka nizinna ze względu na wielkość zlewni – rzeki wielkie > 10 000 km2 (39 JCWP). Do niezróżnicowanego wielkościowo typu 22 - Rzeka przyujściowa pod wpływem wód Dodatkowo wyróżnione zostały cztery typy cieków, których funkcjonowanie typ 23 – małe cieki na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych typ 24 – małe i średnie rzeki na obszarze będącym pod wpływem procesów typ 25 – cieki łączące jeziora (49 JCWP), typ 26 – cieki w dolinach wielkich rzek nizinnych (59 JCWP).

słonych, zakwalifikowano odcinki przyujściowe, pod wpływem wód słonych (9 JCWP). ekologiczne jest niezależne od ekoregionów: (193 JCWP),

ww

występują w różnych ekoregionach dla odróżnienia zostały one dodatkowo zakodowane

w. rcl

glacjalnych (151 JCWP), torfotwórczych (65 JCWP),

typ 18 – Potok nizinny żwirowy – cieki na utworach młodoglacjalnych (72 JCWP), typ 19 – Rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta – rzeki średnie na utworach staro typ 20 - Rzeka nizinna żwirowa – rzeki na utworach młodoglacjalnych (38 JCWP).

Dla 82 JCWP nie określono typu rzeki. Ponieważ, niektóre z wyróżnionych typów

.go

typy, niezróżnicowane pod względem geologii, a jedynie pod względem położenia

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3269 —                Poz. 549


np.: 6 i 61 – oznaczają małe cieki na lessach (i lessopodobnych) oraz na skałach węglanowych w ekoregionach 14 i 16.

Typy jednolitych części wód powierzchniowych jeziornych kryteriów systemu B.

Typologia abiotyczna jezior na obszarze dorzecza Wisły została ustalona na podstawie Na obszarze dorzecza Wisły wydzielono siedem typów podstawowych jezior, dodatkowo podzielonych na podtypy pod względem stratyfikacji termicznej wód. Ostatecznie na obszarze dorzecza Wisły występuje 13 typów polskich jezior. W obrębie jezior:

typów jezior, wyróżniono jednolite części wód. Na obszarze dorzecza Wisły występują typy 1a – Jezioro o niskiej zawartości wapnia, stratyfikowane (8 JCWP),

1b – Jezioro o niskiej zawartości wapnia, niestratyfikowane (8 JCWP), 2a – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane (43 JCWP), 2b – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, niestratyfikowane (7 JCWP), stratyfikowane (113 JCWP), 3a – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni,

ww

w. rcl

niestratyfikowane (100 JCWP), stratyfikowane (42 JCWP), niestratyfikowane (10 JCWP), stratyfikowane (87 JCWP), niestratyfikowane (43 JCWP), Dla jednego jeziora nie określono typu.

3b – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, 4 – Jezioro przymorskie, pod wpływem wód słonych (3 JCWP), 5a – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, 5b – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, 6a – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, 6b – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, 7a – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, stratyfikowane (5 JCWP), 7b – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, niestratyfikowane (11 JCWP).

Typy jednolitych części wód powierzchniowych przejściowych i przybrzeżnych Przy określaniu typów wód przybrzeżnych i przejściowych wzięto pod uwagę dwa

zasadnicze parametry abiotyczne, tj. zasolenie oraz pływy. W obrębie tej kategorii znajdują

się obszary, na których zachodzi intensywne współoddziaływanie wód rzecznych i morskich.

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3270 —                Poz. 549


Są to: estuaria ujść dużych rzek do morza, zalewy morskie. dwa typy wód przejściowych: jednolitych części wód, trzy typy wód przybrzeżnych:

W granicach polskiej strefy Bałtyku na obszarze dorzecza Wisły wyróżniono:

o TWI - Lagunowy z substratem mułowym i piaszczystym dla czterech o TWV - Ujściowy z substratem piaszczystym dla jednej jednolitej części wód, o CWI – Mierzejowy dla trzech jednolitych części wód, jednolitych części wód,

o CWIII - Otwarte wybrzeże z substratem piaszczystym z brzegiem wydmowym dla jednej jednolitej części wód. Typy wód na obszarze dorzecza Wisły zawierają mapy nr 5, 6, 7 (załącznik nr 1).

Wyznaczenie silnie zmienionych i sztucznych części wód

Zakwalifikowanie wód do silnie zmienionych lub sztucznych części wód, zgodnie

ww

wykonywane były

w. rcl

dotychczasowe formy użytkowania, analogicznych „korzyści” z użytkowania wód. również pod kątem uzasadnienia zmienionych części wód jest wyznaczonych: 904 jednolitych części wód rzek,

z RDW, jest możliwe, jeżeli:

wdrożenie działań, które zmierzają do przywrócenia dobrego stanu ekologicznego tych wód w zakresie hydromorfologii, miałoby zdecydowanie niekorzystny wpływ przede wszystkim na środowisko w szerszym znaczeniu, jak również na aktualnie nie istnieją znacząco lepsze rozwiązania alternatywne (wykonalne technicznie oraz akceptowalne ekonomicznie), które zapewniłyby osiągnięcie

Prace związane z wyznaczeniem silnie zmienionych i sztucznych części wód były

prowadzone dwuetapowo. Pierwszy etap, tzw. wstępnego wyznaczania SZCW i SCW polegał na zastosowaniu szeregu wskaźników zmian hydromorfologicznych części wód dla oceny rzeczywistych zmian w morfologii i hydrologii cieków, mogących mieć wpływ na możliwości osiągnięcia przez te części wód dobrego stanu. Drugi etap wyznaczania miał za zadanie uzasadnienie, na podstawie szeregu analiz alternatywnych rozwiązań konieczności i zasadności wyznaczenia części wód jako silnie zmienione bądź sztuczne. Analizy te ekonomicznej opłacalności pozostawienia lub zmiany dotychczasowego sposobu użytkowania danej części wód. W wyniku przeprowadzonych prac, na obszarze dorzecza Wisły, jako silnie

.go

o CWII - Otwarte wybrzeże z klifami i substratem piaszczystym dla dwóch

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3271 —                Poz. 549


1 jednolita część wód przybrzeżnych, 31 jednolitych części wód jezior. 58 jednolitych części wód rzek. Natomiast jako sztucznych części wód wyznaczonych jest:

Określenie warunków referencyjnych dla typów części wód powierzchniowych

Warunki referencyjne stanowią ustalone dla poszczególnych typów wód wartości wszystkim jakości biologicznej, odpowiadającej bardzo dobremu stanowi ekologicznemu tych wód.

wzorcowe w zakresie elementów jakości hydromorfologicznej i fizykochemicznej, a przede

warunków referencyjnych odpowiednich dla poszczególnych typów wód powierzchniowych, zgodnie z wymaganiami załącznika II RDW. Prace te miały na celu ustalenie wstępnych warunków referencyjnych dla wybranych typów wód, na podstawie ówcześnie istniejących informacji w tym zakresie tj. wyników monitoringu wód oraz danych literaturowych. Przeprowadzone prace polegały przede wszystkim na rozpoznaniu metod stosowanych do wyznaczania warunków referencyjnych, inwentaryzacji istniejących danych, wskazaniu typów wód rzecznych, jeziornych, przejściowych i przybrzeżnych, dla których miały być charakterystykę warunków referencyjnych dla wybranych typów wód w poszczególnych kategoriach wraz z określeniem braków w danych, w zakresie elementów hydromorfologicznych, fizykochemicznych i biologicznych. Ustalenie jedynie wstępnych warunków referencyjnych dla niektórych z wybranych typów wód spowodowane było licznymi brakami w informacjach, zwłaszcza w zakresie danych biologicznych. Elementem prac przeprowadzonych w roku 2004 w zakresie ustalania warunków referencyjnych, było również ustalenie kształtu sieci monitoringowej w celu pozyskania informacji o uwarunkowaniach biologicznych panujących w poszczególnych typach wód. W wyniku przeprowadzonych prac ustalono warunki referencyjne dla typów wód w poszczególnych kategoriach wód: Wody płynące (rzeki i potoki) przy czym:

ww

3. Potok sudecki,

Szczegółowo opisano warunki dla ośmiu typów wód płynących:

1. Potok tatrzański krzemianowy,

2. Potok tatrzański węglanowy,

4. Potok wyżynny krzemianowy z substratem gruboziarnistym – zachodni,

w. rcl

wyznaczone wstępne warunki referencyjne. Na tym etapie wykonano również wstępną

Wstępne warunki referencyjne określono dla wszystkich typów wód w tej kategorii,

.go

W roku 2004 zostały przeprowadzone w Polsce pierwsze prace w zakresie ustalenia

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3272 —                Poz. 549


5. Potok wyżynny krzemianowy z substratem drobnoziarnistym – zachodni,

7. Potok wyżynny węglanowy z substratem gruboziarnistym,

18. Potok nizinny żwirowy,

20. Rzeka nizinna żwirowa. Ogólnie opisano warunki dla trzech typów:

22. Rzeki przyujściowe pod wpływem wód słonych,

24. Rzeki w dolinach zatorfionych,

25. Rzeki łączące jeziora.

Dla pozostałych 15 typów wód płynących dokonano opisu warunków abiotycznych oraz

Wody przejściowe i przybrzeżne

Z uwagi na brak danych biologicznych dla wszystkich typów wód, nie określono warunków referencyjnych dla tych wskaźników. Oszacowano natomiast wstępnie wartości referencyjne parametrów fizyko-chemicznych dla wód w tych kategoriach. Jeziora

w. rcl

elementów biologicznych wyznaczono wartości referencyjne. Chlorofil a Wartości referencyjne ustalono dla 4 Schindlera. Podstawą wyznaczenia wartości referencyjnych w obrębie wyżej wymienionych typów.

Tabela

3. Wartości referencyjne dla chlorofilu a Typ jeziora Jeziora stratyfikowane, wskaźnik Schindlera < 2 Jeziora stratyfikowane, wskaźnik Schindlera > 2 Jeziora niestratyfikowane, wskaźnik Schindlera < 2 Jeziora niestratyfikowane, wskaźnik Schindlera > 2

Specyficzne dla typu wartości referencyjne dla chlorofilu a i makrofitów w jeziorach W chwili obecnej istnieje w Polsce oficjalna klasyfikacja jezior, zgodna z RDW,

wyłącznie na podstawie chlorofilu a (obfitość fitoplanktonu) i makrofitów. Dla tych

i niestratyfikowanych i w ich obrębie dla jezior o małej (<2) i dużej (>2) wartości wskaźnika referencyjnych była analiza danych

z potencjalnych stanowisk referencyjnych wyselekcjonowanych na podstawie kryteriów presji. Jest to jedna z metod rekomendowanych przez Komisję Europejską w ramach Wspólnej Strategii Wdrażania RDW (metoda przestrzenna - spatially based metod). Wartość referencyjną chlorofilu a stanowi mediana ze średnich wartości parametru w populacji jezior

ww

Wartości referencyjne dla chlorofilu a przedstawia poniższa tabela.

.go

typów jezior:

Chlorofil a 3,1 μg/l 4,8 μg/l 5,7 μg/l 5,9 μg/l

niekompletnego opisu warunków biologicznych (z uwagi na brak danych w tym zakresie).

v.p l

stratyfikowanych

Monitor Polski Nr 49                — 3273 —                Poz. 549


Ekologicznego. Indeks służy do oceny jezior ramieniowych głębokich i ramieniowych płytkich, a więc do klasyfikacji dwóch typów jezior o wodach twardych, wydzielonych na podstawie makrofitów dotąd nie opracowano. Przy ustalaniu warunków referencyjnych, a następnie

makrofitów. Nie stosuje się do jezior lobeliowych, dla których klasyfikacji na podstawie

przy opracowywaniu klasyfikacji jezior na podstawie makrofitów zastosowano, podobnie jak w przypadku chlorofilu a, metodę przestrzenną, czyli przeanalizowano dane o roślinności z potencjalnych stanowisk referencyjnych wyselekcjonowanych na podstawie kryteriów presji. Wartość indeksu zawiera się pomiędzy 1 a

0. Jako wartość referencyjną (mieszcząca i dobrego, wynoszącą w obu typach jezior 0,680. się w zakresie stanu bardzo dobrego) przyjęto graniczną wartość dla stanu bardzo dobrego

Na podstawie wskazanych warunków referencyjnych dla poszczególnych typów wód, dokonano oceny stanu ekologicznego tych wód i tym samym wskazano wody/obszary mogące pełnić funkcje referencyjne, dla wypełnienia zobowiązań wynikających z załącznika II RDW w zakresie utworzenia sieci referencyjnej dla poszczególnych typów części wód powierzchniowych. Jednak z uwagi na brak warunków dla wszystkich typów wód planistycznych. powierzchniowych, zadanie to będzie również wymagało uzupełnienia w dalszych pracach

załącznika II do RDW oraz zgodnie z wytycznymi metodycznymi do ustalenia warunków referencyjnych i granic klas stanu ekologicznego dla śródlądowych wód powierzchniowych, przejściowych i przybrzeżnych. Opracowane wówczas wstępne warunki referencyjne wymagają weryfikacji na podstawie uzyskanych wyników z przeprowadzonych badań. W ramach realizowanych od 2005 r. badań monitoringowych wód powierzchniowych, pozyskiwane są informacje do uszczegółowienia prac nad ustaleniem warunków referencyjnych. Uzyskane wyniki będą podstawą do ustalenia właściwych wartości granicznych stosowanych przy ocenie stanu wód. Obecnie obowiązujące są wstępne warunki referencyjne ustalone w 2004 r.

ww

Wody podziemne

Odwzorowanie położenia granic części wód podziemnych

W wyniku podziału obszaru Polski na JCWPd wyznaczono 161 JCWPd. Przy

wydzielaniu JCWPd brano pod uwagę szereg materiałów i podziałów obowiązujących

w hydrogeologii. Są to m.in. Atlas hydrogeologiczny Polski, Mapa hydrogeologiczna Polski

w skali 1:50 000, mapa Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, obszary bilansowe

w. rcl

Procedurę ustalenia warunków referencyjnych przeprowadzono zgodnie z wymogami

.go

v.p l

Makrofity Podstawą oceny jezior na podstawie makrofitów jest Makrofitowy Indeks Stanu

Monitor Polski Nr 49                — 3274 —                Poz. 549


wydzielone w obszarach wodnych, Mapa Podziału Hydrograficznego Polski, różnego typu ekosystemy. Głównymi kryteriami przy wyznaczaniu JCWPd były: związek hydrauliczny wód podziemnych z wodami powierzchniowymi,

typ ośrodka geologicznego i rozciągłości poziomów wodonośnych, granice hydrauliczne i hydrostrukturalne, warunki zasilania wód podziemnych, 2000),

związek wód podziemnych z ekosystemami bagiennymi (obszary sieci Natura rozmieszczenie punktów monitoringu wód podziemnych, (aglomeracji miejsko-przemysłowych i górnictwa),

strefy poboru wód podziemnych kształtujące regionalny układ krążenia

chemizmu wód podziemnych - grupowania jednorodnych jednolitych części wód podziemnych o zbliżonym stanie chemicznym i ilościowym (agregacja według wybranego kryterium jednorodności).

Na obszarze dorzecza Wisły występuje 90 JCWPd. Odwzorowanie położenia granic części wód podziemnych przedstawia mapa nr 4 (załącznik nr 1).

ww

w. rcl

Tabelaryczne zestawienie wszystkich JCWPd, zostało zamieszczone w załączniku nr 2.

.go

charakter i zasięg antropogenicznego oddziaływania oraz stopnia przekształcenia

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3275 —                Poz. 549


4. Podsumowanie znaczących oddziaływań i wpływów działalności człowieka na stan wód powierzchniowych i podziemnych

W ramach charakterystyki obszaru dorzecza, zgodnie z art. 5 RDW w Polsce dokonano analizy mającej na celu identyfikację znaczących oddziaływań antropogenicznych (presji) na wody oraz oceny wpływu działalności człowieka na środowisko wodne. Prace te

miały na celu dostarczenie informacji niezbędnych do wykonania oceny ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych przez jednolite części wód na obszarze dorzecza. Do identyfikacji

w jednostkach administracji w zakresie użytkowania wód, w tym pobory wody, zrzuty ścieków komunalnych i przemysłowych, wielkość nawożenia, hodowlę zwierząt. Uwzględniono również dostępne dane z monitoringu wód w zakresie poszczególnych wskaźników fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych. Na obszarze dorzecza Wisły zidentyfikowano następujące rodzaje presji:

Punktowe źródła zanieczyszczeń Działalność górnicza

Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, są jednym z bardziej zagrożonych elementów środowiska. Zagrożeniem dla wód powierzchniowych są zasolone wody dołowe dopływające do wód powierzchniowych głównie z kopalń zlokalizowanych w województwie śląskim. W ostatnim okresie niekorzystny wpływ kopalnianych wód zasolonych na jakość wód powierzchniowych ma tendencję malejącą, głównie na skutek deponowania i odprowadzania wód słonych do cieków w sposób kontrolowany, odsalaniu wód i wykorzystywaniu wód słonych do innych celów oraz ograniczania wypływu wód zasolonych. Jednak nadal wody tej części obszaru dorzecza są jednymi z najbardziej zanieczyszczonych. Eksploatacja węgla kamiennego powoduje konieczność intensywnego odwadniania górotworu, zmianę kierunków krążenia wód podziemnych oraz obniżenie zwierciadła wód podziemnych. Likwidacja kopalń węgla kamiennego oraz wypełnianie leja depresji powoduje uruchomienie

ww

podziemne.

w górotworze procesów geochemicznych, mających istotny negatywny wpływ na wody

Zrzuty ścieków komunalnych i przemysłowych

Jednym z podstawowych czynników wpływających na jakość wód powierzchniowych są również zanieczyszczenia zawarte w ściekach komunalnych i przemysłowych. Na obszarze

w. rcl

Wody powierzchniowe na obszarze działania RZGW Gliwice, a zwłaszcza w części

.go

znaczących oddziaływań antropogenicznych wykorzystano m.in. dane gromadzone

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3276 —                Poz. 549


dorzecza Wisły łączna ilość ścieków wymagających oczyszczenia pochodzących z zakładów przemysłowych, ścieków gospodarczych z innych rodzajów działalności człowieka oraz ścieków komunalnych (oszacowano na podstawie danych GUS za 2007r.), wynosi rocznie ok. odprowadzane do wód to 78,5 mln m3.

1105,4 mln m3, oczyszczanych tylko mechanicznie jest 292,9 mln m

3. Ścieki nieoczyszczone

Szczególnie w przypadku jezior ścieki z punktowych źródeł zanieczyszczeń to największe zagrożenie jakości ich wód. Biorąc pod uwagę, specyfikę jezior (systemy prawie zamknięte, w których raz wprowadzone zanieczyszczenia wchodzą w obieg materii) i powodować może lokalne (w litoralu) niekorzystne zmiany elementów biologicznych, takich systematyczna dostawa nawet niewielkich ilości biogenów ma znaczenie dla jakości wód jak makrofity, czy makrofauna bezkręgowa. Jeziora przez lata zanieczyszczane ściekami wprowadzeniu zaawansowanych technik oczyszczania, z usuwaniem fosforu włącznie, powoli reagują na te zmiany ze względu na wewnętrzne zasilanie biogenami skumulowanymi w zbiorniku przez lata jego zanieczyszczania.

oczyszczonymi w niedostatecznym stopniu, nawet po odcięciu źródeł zanieczyszczeń lub

Składowiska odpadów

na składowiskach

Większość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie Polski jest składowana zagospodarowania. Obiekty, jakimi są składowiska odpadów, powinny zatem spełniać odpowiednie wymagania, aby nie nastąpiła ewentualna infiltracja zanieczyszczeń do gruntu i wód powierzchniowych. Nieodpowiednie składowanie odpadów może mieć negatywny wpływ na środowisko wodne. Zagrożeniem dla wód są wody odciekowe pochodzące z nieizolowanych składowisk. Źródłem odcieków ze składowisk jest przesiąkanie wody opadowej przez bryłę wysypiska, a także na nieizolowanych składowiskach dopływ wód powierzchniowych oraz podziemnych powodujących wypłukiwanie i rozpuszczanie powstających produktów rozkładu. Źródłem odcieków jest także woda dostarczana wraz z odpadami oraz pochodząca z rozkładu substancji organicznych. Ilość i skład odcieków zależą głównie od: rodzaju i stopnia rozdrobnienia odpadów, ilości wody infiltrującej, wieku składowiska, techniki składowania. Odcieki z wysypisk wykazują bardzo wysoką mineralizację i charakteryzują się znacznie podwyższonymi parametrami biologicznego i chemicznego zapotrzebowania na tlen (BZT5 i ChZT), wysokimi stężeniami substancji rozpuszczonych, chlorków, siarczanów i związków azotu amonowego. Wszystkie składowiska odpadów winny być zabezpieczone i uszczelnione co zapobiega przedostawaniu się zanieczyszczeń do wód gruntowych. Szczegółowe wymagania dotyczące eksploatacji składowisk oraz stosowanych metod zabezpieczenia przed infiltracją

ww

zanieczyszczeń określają stosowne rozporządzenia. Wobec istniejących składowisk

w. rcl

odpadów.

.go

Jest to najbardziej rozpowszechniona

v.p l

metoda ich

Monitor Polski Nr 49                — 3277 —                Poz. 549


niespełniających wymogów ekologicznych prowadzone są prace uszczelniające lub zgodnie z prawem składowiska takie są zamykanie i poddawane rekultywacji.

Przypadkowe skażenia środowiska gruntowo-wodnego (zidentyfikowane zagrożenia nadzwyczajne – wg raportów o stanie środowiska WIOŚ)

Ogólnodostępne dane dotyczące interwencji w przypadku zaistnienia awarii http://www.gios.gov.pl w następujących dokumentach: Rejestr poważnych awarii w 2003 roku, Rejestr poważnych awarii 2005 roku, Rejestr poważnych awarii 2006 roku, Rejestr poważnych awarii w 2007 roku,

publikowane są na stronie internetowej Głównego Inspektora Ochrony Środowiska

Raport o występowaniu poważnych awarii w 2003 roku, Raport o występowaniu poważnych awarii w 2004 roku, Raport o występowaniu poważnych awarii w 2005 roku, Raport o występowaniu poważnych awarii w 2006 roku, Raport o występowaniu poważnych awarii w 2007 roku

W dokumentach tych znajduje się informacja o dacie i miejscu zaistnienia zdarzenia oraz opis

ww

4 inne

w. rcl

mogących oddziaływać na stan zasobów wodnych.

mogących oddziaływać na stan zasobów wodnych Lp. 1 2 3 Rodzaj zagrożenia Liczba 101 47 transportowe drogowymi. rurociągi przesyłowe awarie instalacji 116 oraz inne instalacje. 130

zdarzenia i działania podjęte przez Inspekcje Ochrony Środowiska. Poniżej przedstawiono

zestawienie liczbowe zarejestrowanych w latach 2003 – 2007 zagrożeń nadzwyczajnych

Tabela

4. Zestawienie liczbowe zarejestrowanych w latach 2003 – 2007 zagrożeń nadzwyczajnych Komentarz

Pobory kruszywa

Na obszarze dorzecza Wisły, a w zdecydowanej większości regionu wodnego Górnej

Wisły, zlokalizowane są złoża piasku i żwiru. Najczęściej występują wzdłuż dolin rzecznych. Najbogatsze zasoby piasków występują w dolinie Wisły. Najzasobniejsze i najlepsze

.go

nawierty na rurociągach przesyłowych.

Najwięcej zagrożeń spowodowanych było wypadkami Najczęstszymi przyczynami awarii były nielegalne Rozszczelnieniu ulegały transformatory, przewody Najczęstszą przyczyna zagrożeń były pożary lub nielegalne zrzuty ścieków przez nieznanych sprawców.

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3278 —                Poz. 549


jakościowo złoża żwirów zalegają w dolinach rzek m.in. Dunajca czy Wisłoka. Na skutek intensyfikacji wydobycia w ostatnich latach, obserwuje się nasilenie procesu degradacji koryt rzecznych spowodowanych niekontrolowanym wydobyciem piasków i żwirów. Wydobycie naruszenia równowagi hydrodynamicznej w rzekach i potokach. Wzmożona erozja wgłębna powoduje wzrost pojemności transportowej koryt i zmniejszanie się terenów zalewowych, co w konsekwencji może powodować większe straty podczas powodzi.

materiałów bezpośrednio z koryt rzecznych i terenów do nich przyległych powoduje

Zanieczyszczenia obszarowe wraz z krótką charakterystyką użytkowania gruntów Działalność rolnicza

W strukturze użytkowania gruntów na obszarze dorzecza największy obszar zajmują grunty orne (43 % powierzchni). Lasy i grunty leśne stanowią 5313 tys. ha ogólnej powierzchni tj. 29%. Ponad 10% zajmują łąki rozciągające się na powierzchni 1762 tys. ha oraz sady (sadownictwo, ogrodnictwo i warzywnictwo) o powierzchni 79 tys. ha, których udział w strukturze użytkowania wynosi zaledwie 0,43 %.

wód powierzchniowych i podziemnych związkami azotu powodujące proces eutrofizacji wód powierzchniowy, tym samym uniemożliwiając m.in. ich rekreacyjne wykorzystanie czy też dyskwalifikując wody do ich poboru w celu zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Zanieczyszczenie wód związkami azotu stanowi również zagrożenie dla ekosystemów wodnych i od wód zależnych. Pomimo, że zużycie nawozów sztucznych jaki i naturalnych zmniejszyło się

w ostatnich latach, to jednak rolnictwo i hodowla nadal generują źródła zanieczyszczeń. Często zdarza się, że pola uprawne przylegają bezpośrednio do brzegów rzek i jezior. Brak bariery ochronnej w postaci pasów zieleni i zadrzewień sprzyja przenikaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód. Według informacji z Raportu Ministra Środowiska z realizacji przepisów dyrektywy

ww

Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (Dz. Urz. WE L 375 z 31.12.1991, str.1; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 5, str. 68), na

obszarze dorzecza Wisły w okresie 2004 – 2007 funkcjonowało 9 obszarów szczególnie rolnych (wpisanych do rejestrów gminnych) zostało objętych monitorowaniem w ramach realizacji programów działań w celu ograniczenia zanieczyszczenia wód związkami azotu ze

narażonych o łącznej powierzchni 1296,50 km2. Na obszarze dorzecza 1025 gospodarstw

w. rcl

Zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych Skutkami nieprawidłowo prowadzonej działalności rolniczej jest zanieczyszczenie

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3279 —                Poz. 549


źródeł rolniczych w okresie 2004 -

2008. Po przeprowadzonej weryfikacji wód wrażliwych i OSN w okresie 2008 – 2011 będzie funkcjonować 8 obszarów na powierzchni 1186,47 km2. nie może przekraczać rocznie 170 kg N/ ha użytków rolnych. Obowiązujący w Polsce stopień obciążenia azotem pochodzącym ze źródeł rolniczych,

Zrzuty ścieków komunalnych z terenów nieobjętych kanalizacją

niekontrolowane zrzuty ścieków bytowo gospodarczych z

Niekorzystny wpływ na jakość wód na obszarze dorzecza Wisły wywierają również miejscowości. Skutkiem ich dopływu jest zły stan sanitarny wód oraz zwiększone stężenia substancji biogennych. nieoczyszczonych, pochodzący od

.go

mieszkańców niepodłączonych

kg/rok kg/rok 238 573 831 495 499 495 256 925 664 43 310 326 7 157 214 kg/rok kg/rok kg/rok 1 304,3 kg/rok/km2 kg/rok/km2 kg/rok/km2 2 708,9 236,8 39,1 1 404,6 kg/rok/km2 kg/rok/km2

Na obszarze dorzecza oszacowany łączny ładunek zanieczyszczeń w ściekach do przedstawiono w poniższej tabeli. [oszacowano na podstawie danych z GUS, 2007].

Tabela

5. Oszacowany łączny ładunek zanieczyszczeń w ściekach nieoczyszczonych, pochodzący od mieszkańców niepodłączonych do kanalizacji BZT5 ChZTCr

zawiesina

mieszkańców niepodłączonych do kanalizacji w przeliczeniu na km2 powierzchni obszaru dorzecza przedstawiono w poniższej tabeli [oszacowano na podstawie danych z GUS, 2007].

Tabela

6. Średni ładunek zanieczyszczeń pochodzący od mieszkańców niepodłączonych do kanalizacji w przeliczeniu na km2 powierzchni obszaru dorzecza BZT5 ChZTCr

ww

Oddziaływania

w. rcl

azot ogólny fosfor ogólny zawiesina azot ogólny fosfor ogólny

Na obszarze dorzecza Wisły średni ładunek zanieczyszczeń pochodzący od

wywierane

na ilościowy

powierzchniowych i podziemnych

Podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę gospodarki komunalnej, rolnictwa

i przemysłu na obszarze dorzecza Wisły są zasoby wód powierzchniowych, stanowiące tutaj

v.p l

nieskanalizowanych kanalizacji

stan

wód

-

pobory

wód

Monitor Polski Nr 49                — 3280 —                Poz. 549


ponad 85 % poborów wody. Zdecydowana większość wody, bo ok. 73% przeznaczana jest na cele przemysłowe. Od kilku lat obserwuje się spadek zużycia wody, który na obszarze dorzecza Wisły w przypadku przemysłu przyniósł zmniejszenie ilości zużywanej wody o ok.

40%, a w odniesieniu do gospodarki komunalnej o ok. 33% . Związane jest to z racjonalizacją szaniem strat wody w sieciach wodociągowych i ograniczanie jej marnotrawstwa przez obszarze dorzecza Wisły wynosi rocznie ok. 6049,0 mln m3.

zużycia wody w przemyśle, likwidacją nadmiernie wodochłonnych technologii, zmniejodbiorców, co jest m.in. skutkiem stałego wzrostu cen wody. Całkowite zużycie wody na Główną przyczyną nieosiągnięcia dobrego stanu wód podziemnych do 2015 roku jest

nadmierny, długotrwały pobór wód podziemnych, który przekracza dostępne zasoby depresji, zmianą kierunków przepływu wód podziemnych, negatywnym oddziaływaniem na ekosystemy zależne od wód podziemnych oraz na wody powierzchniowe. Dodatkowo

w rejonach nadmorskich na skutek eksploatacji wód podziemnych istnieje ryzyko wystąpienia ascenzji wód słonych. W poniższych tabelach przedstawiono pobór wód powierzchniowych i podziemnych.

Tabela

7. Pobór wód powierzchniowych na obszarze dorzecza Wisły [oszacowano na podstawie danych z GUS, 2007] Lp. 1 2 3

w. rcl

Użytkownik wody Pobory dla rolnictwa i nawodnień wodę (sieci wodociągowych) Pobory dla publicznego zaopatrzenia w Pobory wody dla przemysłu (z ujęć własnych) Łącznie Lp. 1 2 Użytkownik wody Pobory dla publicznego zaopatrzenia w wodę Pobory dla przemysłu w tym IPPC (sieci wodociągowych) Łącznie

Tabela

8. Pobór wód podziemnych na obszarze dorzecza Wisły [oszacowano na podstawie danych z GUS, 2007] Pobór wody [tys. m3/rok] 631,1 112,6 743,7

ww

Analizę wpływów antropogenicznych uzupełniona została o prognozę rozwoju do

2015 roku zmierzającą do oceny możliwych zmian w środowisku wodnym w wyniku przyszłej

.go

Pobór wody [tys. m3/rok] 673,1 528,2 4376,2 5577,5

dyspozycyjne. Skutkuje to obniżeniem zwierciadła wód podziemnych, powstawaniem lejów

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3281 —                Poz. 549


działalności człowieka. Do wykonania prognozy wykorzystano dane z oficjalnych dokumentów strategicznych rozwoju kraju, m.in.: Strategię Rozwoju Kraju na lata 2007-2015, II Politykę Ekologiczną Kraju, Strategię Gospodarki Wodnej, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Zebrane informacje odnośnie identyfikacji znaczących oddziaływań

antropogenicznych, oceny stanu wód oraz prognoza rozwoju posłużyły do oceny ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych tzn. wskazania tych części wód, dla których istnieje analizy na obszarze dorzecza Wisły wydzielono: środowiskowych, środowiskowych, środowiskowych, środowiskowych, środowiskowych. ryzyko, iż do roku 2015 nie osiągną one dobrego stanu wód. W wyniku przeprowadzonej 1017 jednolitych części wód rzek zagrożonych

288 jednolitych części wód jezior zagrożonych nieosiągnięciem celów 4 jednolite części wód przybrzeżnych zagrożone nieosiągnięciem celów 5 jednolitych części wód przejściowych zagrożonych nieosiągnięciem celów 21 jednolitych części wód podziemnych zagrożonych nieosiągnięciem celów

w. rcl

Niedobory wód podziemnych

Stopień wykorzystania zasobów wód podziemnych został opracowany przez zespół

pod kierownictwem T. Hordejuka (2008). Został on wyrażony w procentach jako stosunek

poboru całkowitego do zasobów wód podziemnych. Na tej podstawie można określić w 5 stopniowej skali (bardzo wysoki, wysoki, umiarkowany, niski, brak rezerw)

szacunkowy stopień wielkości rezerw wód podziemnych, który został wyrażony i zaprezentowany w postaci graficznej na rysunku

2. Brakiem rezerw, ich niskim lub umiarkowanym stopniem na obszarze dorzecza Wisły charakteryzują się obszary na których prowadzone jest intensywne wydobycie węgla kamiennego – Górnośląski Okręg Przemysłowy oraz obszary które są pod silną presją aglomeracji miejsko – przemysłowych. W latach 2005 – 2007 Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej opracowały temat pt. „Identyfikacja oddziaływań zmian poziomów zwierciadła wód podziemnych w regionach

ww

wodnych”. W tych opracowaniach zostały zidentyfikowane leje depresji o znaczeniu regionalnym oraz obszary o trwałym, antropogenicznym obniżeniu zwierciadła wód podziemnych. Leje depresji wywołane są na skutek długotrwałych odwodnień górniczych oraz eksploatacji przez ujęcia wód podziemnych w celu zaopatrzenia aglomeracji miejskich i przemysłowych. Granice lejów depresji zostały zaprezentowane na rysunku 2.

.go

v.p l

nieosiągnięciem celów

Monitor Polski Nr 49                — 3282 —                Poz. 549


Graficzne odwzorowanie punktowych i obszarowych źródeł zanieczyszczeń przedstawione zostało na mapie nr 20 (załącznik nr 1).

ww

Rysunek

2. Stopień wielkości rezerw wód podziemnych oraz granice lejów depresji

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3283 —                Poz. 549


5. Zmiany klimatu a gospodarowanie wodami w pierwszym cyklu planistycznym

W poniższym rozdziale omówiono zmiany klimatu na przestrzeni wielolecia 1971 –

2005. Na obszarze dorzecza Wisły występuje klimat umiarkowany o charakterze przejściowym pomiędzy klimatem lądowym i morskim, co jest efektem ścierania się mas wilgotnego powietrza znad Atlantyku z suchym powietrzem z głębi kontynentu

euroazjatyckiego. Wynikiem tego klimat obszaru dorzecza charakteryzuje się dużą latach. Zimy są wilgotne, typu oceanicznego, rzadziej pogodne, typu kontynentalnego. Pogoda kształtowana jest głównie przez stałe układy baryczne: niż islandzki, silniejszy zimą, i wyż azorski, aktywniejszy latem oraz sezonowo zmieniające się ciśnienia baryczne znad Azji: zimowy wyż wschodnioazjatycki i letni niż południowoazjatycki. Obszar Polski leży w strefie przeważających wiatrów zachodnich wynoszących 60% wszystkich dni wietrznych, które

wieją głównie od Czech po Norwegię i Szwecję. We wschodniej części obszaru dorzecza zwiększa się odsetek wiatrów wschodnich, a w górach – południowych. Wiatry zachodnie przeważają latem, tj. od lipca do września, natomiast zimą, zwłaszcza w grudniu i styczniu ich przewaga się zmniejsza, zaczynają wiać wiatry wschodnie. Widocznymi efektami ścierania się mas powietrza nad Polską jest zachmurzenie, które sięga 60 – 70% dni. Największe zachmurzenie ma miejsce w listopadzie natomiast najmniejsze w sierpniu i wrześniu. Średnia liczba dni pochmurnych, czyli takich gdy zachmurzenie jest powyżej 80%, wynosi 120 – 160 dni w roku, dni pogodnych (zachmurzenie poniżej 20%) jest 30 – 50.

ww

w. rcl

obszarze dorzecza Wisły

Zróżnicowanie przestrzenne oraz zmienność opadów atmosferycznych na

Na obszarze dorzecza Wisły roczna suma opadów jest zróżnicowana w granicach 500

– 700 mm. Opady poniżej 500 mm występują tylko na stosunkowo niewielkim obszarze dorzecza. Jest to środkowy obszar zachodniej części obszaru dorzecza Wisły poprzez Nizinę Mazowiecką, gdzie sumy roczne przekraczają nieznacznie 500 mm. Podwyższone sumy

w granicach 600 – 700 mm i większe zaznaczają się na obszarach wyżynnych obszaru

dorzecza. W obrębie Karpat daje się zauważyć wyraźne zmniejszenie się rocznych sum opadów z zachodu ku wschodowi, a więc od Beskidu Śląskiego do Beskidu Sądeckiego

i w Beskidzie Niskim, gdzie wynoszą one zaledwie 850 – 900 mm. Ponowny wzrost do 1000 – 1300 mm zaznacza się w Bieszczadach (Paszyński, Niedźwiedź 1991). Rozkład średnich miesięcznych i rocznych sum opadów atmosferycznych (mm) dla

wybranych miast na obszarze dorzecza Wisły przedstawia poniższa tabela.

.go

kapryśnością pogody i znacznymi wahaniami przebiegu pór roku w następujących po sobie

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3284 —                Poz. 549


Tabela

9. Średnie miesięczne i roczne sumy opadów atmosferycznych (mm) na obszarze dorzecza Wisły (1971-2000) Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Stacja Białystok Chojnice Kielce Kraków Lublin Mława Nowy Sącz Rzeszów Terespol Toruń Warszawa I 29 34 34 35 27 28 32 29 23 26 22 II 24 25 29 30 27 23 28 26 22 23 22 III 31 36 35 35 30 31 33 31 26 28 IV 39 32 39 50 43 35 54 47 37 29 V 52 50 53 74 56 47 81 72 52 48 VI 71 69 71 94 71 77 82 65 72 VII 86 70 VIII 63 57 IX X XI XII 39 41 Rok 577 550

104 101 91 71

.go

62 53 38 80 62 52 37 28 35 51 71 73 59 49 38

Źródło: Dekadowy Biuletyn Agrometeorologiczny 2001-2 i Biuletyn Państwowej Służby HydrologicznoMeteorologicznej 2003-2007, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa

W 30-leciu 1971 – 2000 uśredniona roczna suma opadów atmosferycznych na obszarze dorzecza Wisły obliczona na podstawie 11 stacji meteorologicznych, przedstawionych w tabeli powyżej, wynosiła 582 mm. Najniższe średnie opady wystąpiły w lutym (25 mm), gdzie najniższe średnie miesięczne odnotowano na stacjach w Terespolu i Warszawie (22 mm). Miesiącem najobfitszym w opady był lipiec ze średnią 80 mm, gdzie najwyższe średnie odnotowano w Nowym Sączu. Na poniższym rysunku przedstawiono rozkład wysokości średnich rocznych opadów atmosferycznych w wieloleciu 1971-2000.

ww

2005

Rysunek

3. Opady atmosferyczne - wysokości średnie roczne (mm) – 1971-2000

Źródło: Atlas klimatu Polski pod redakcją Haliny Lorenc, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa

dorzecza Wisły wyróżnić można obszary charakteryzujące się trenem: rosnącym, malejącym

w. rcl

Ze względu na wysokość opadów notowaną w poszczególnych latach na obszarze

v.p l

57 46 40 51 43 42 81 77 56 42 40 44 601 81 71 76 60 68 60 55 62 50 39 48 40 39 35 38 39 39 663 544 630 75 68 59 43 37 37 573 86 66 41 35 36 697 34 36 33 39 35 516 531 519 35

Monitor Polski Nr 49                — 3285 —                Poz. 549


oraz obszary nie wykazujące się wyraźnymi zmianami. Obszary trendów rosnących znajdują się w północnej części obszaru dorzecza, aż po Białystok, Mławę i Toruń. Malejącymi trendami wykazuje się środkowy obszar dorzecza od Płocka poprzez Siedlce, Warszawę aż po i Lublinem to tereny gdzie nie zaobserwowano żadnego wyraźnego trendu. Zmienność tą przedstawia poniższy rysunek.

Kozienice i Opoczno. Południowa część obszaru dorzecza wraz z Krakowem, Tarnowem

Rysunek

4. Trendy rocznych sum opadów atmosferycznych na obszarze Polski w okresie 1891-2000

Źródło: Zawora T., Ziernicka A.

2003. Precipitation variability in time in Poland in the light of multi-annual mean

ww

Lp. 1 2 3 4 5 6 7 Hel Kielce Kraków Lublin

w. rcl

123-128.

values (1891-2000). Studia Geograficzne 75 Acta Universitatis Wratislaviensis No 2542, Wrocław 2003,

Jednakże Żmudzka (2002) oraz Kożuchowski (2004) uważają iż wysokość opadów na

obszarze dorzecza w drugiej połowie XX wieku nie wykazuje określonego kierunku (istotnego trendu) zmian. Wzrasta natomiast zmienność opadów wyrażona współczynnikiem

zmienności będącym stosunkiem odchylenia standardowego do wartości średniej, co jest dowodem postępującej niestabilności naszego klimatu, a w praktyce przejawia się

zwiększeniem częstości występowania zarówno okresów z niedostatkiem jak i nadmiarem

opadów. Poniżej przedstawiono wielkość opadów na przestrzeni lat 1971 – 2005 dla

trzynastu wybranych stacji meteorologicznych znajdujących się na obszarze dorzecza Wisły.

Tabela

10. Roczne średnie sumy opadów atmosferycznych (mm) na obszarze dorzecza Wisły Stacja 1971 - 2000 577 942 547 578 600 662 572 1991 - 2000 573 879 574 590 626 669 590 2001 - 2005 555 1007 664 582 670 685 575 Białystok Bielsko-Biała Chojnice

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3286 —                Poz. 549


8 9 10 11 12 13 14 15 16

Łeba Mława Nowy Sącz Rzeszów Terespol Toruń Warszawa Włodawa Zakopane

632 543 696 629 512 528 519 515 1107

638 573 703

681 538 768

Źródło: Mały rocznik statystyczny Polski 2009, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa

dorzecza Wisły

Na obszarze dorzecza Wisły zaznacza się ogólna tendencja spadku średniej rocznej temperatury powietrza z południowego zachodu na północny wschód. Najwyższe wartości średniej rocznej temperatury powietrza – ponad 8 °C notuje się na obszarze południowej części Kotliny Sandomierskiej oraz środkowej części Niziny Mazowieckiej. Wartości najniższe – poniżej 7 °C, jeśli chodzi o nizinną część obszaru dorzecza występują na Pojezierzu Suwalskim (rys. 5). Najniższe wartości średniej rocznej temperatury odnotowano na stacji w Zakopanem i wyniosła 5,4 °C.

ww

2005

w. rcl

Rysunek

5. Temperatura powietrza - średnia roczna (°C) – 1971-2000

Źródło: Atlas klimatu Polski pod redakcją Haliny Lorenc, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa

Izotermy najchłodniejszego miesiąca stycznia na obszarze dorzecza Wisły mają przebieg południkowy. Temperatury mniejsze niż -5 °C notuje się na wschodzie obszaru dorzecza, i rosną w stronę zachodu (rys. 6).

.go

Rozkład przestrzenny oraz zmienność temperatury powietrza na obszarze

v.p l

666 695 527 483 529 526 558 532 518 502 992 1198

Monitor Polski Nr 49                — 3287 —                Poz. 549


Źródło: Atlas klimatu Polski pod redakcją Haliny Lorenc, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa 2005

ww

2005

Rysunek

7. Temperatura powietrza - średnia miesięczna (°C) Lipiec

Źródło: Atlas klimatu Polski pod redakcją Haliny Lorenc, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa

w. rcl

Rozkład przestrzenny temperatur powietrza na obszarze dorzecza w najcieplejszym miesiącu lipcu jest w porównaniu ze styczniem odmiennie zróżnicowany (tab. 11). W nizinnej części obszaru dorzecza najwyższe wartości przekraczają 18 °C występują w środkowej części Niziny Mazowieckiej. A także lokalnie w zachodniej części Kotliny Sandomierskiej. Obszary najchłodniejsze o wartościach poniżej 17 °C obejmują północno – wschodnia część Pojezierza Mazurskiego, Wysoczyznę Białostocką oraz obszar Beskidów (rys. 7).

.go

Rysunek

6. Temperatura powietrza - średnia miesięczna (°C) Styczeń

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3288 —                Poz. 549


Tabela

11. Średnie miesięczne i roczne wartości temperatur powietrza (°C) na obszarze dorzecza Wisły (1971-2000) Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Stacja Białystok Chojnice Kielce Kraków Lublin Mława Rzeszów Terespol Toruń Warszawa Zakopane I -3,5 -2,1 -2,9 -2,3 -3,1 -2,8 -2,6 -3,1 -1,6 -2,2 -3,7 II -2,7 -1,4 -1,6 -0,9 -2,0 -2,0 -1,3 -2,2 -0,8 -1,2 -2,9 III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok 6,9 7,3

1,0 6,8 12,8 15,7 17,2 16,5 11,9 7,0 1,8 1,8 6,5 12,2 15,0 16,8 16,6 12,2 7,6 2,5 3,1 8,0 13,4 16,2 17,8 17,5 13,2 8,4 2,8 1,8 7,4 13,1 15,8 17,3 17,0 12,6 7,6 2,1

2,1 7,2 12,9 15,7 17,3 16,9 12,4 7,6 2,1

1,7 7,1 12,9 15,7 17,3 17,1 12,4 7,5 2,1 2,7 8,0 13,4 16,4 17,9 17,4 13,2 8,3 2,8

1,8 7,8 13,7 16,4 17,8 17,3 12,6 7,6 2,2

.go

1971 - 2000 6,9 8,1 1991 - 2000 7,2 8,4 7,4 8,6 7,9 8,6 7,9 8,8 7,9 8,2 7,9 7,3 8,1 7,4 8,1 7,4 7,7 7,3 7,6 8,4 7,7 8,5 7,7 8,0 7,7

2,7 7,6 13,3 16,3 18,0 17,3 13,1 8,3 3,1 2,6 7,9 13,7 16,5 18,1 17,7 13,0 8,1 2,8 0,3 4,8 10,1 12,8 14,5 14,2 10,4 6,1 0,8

Źródło: Dekadowy Biuletyn Agrometeorologiczny 2001-2 i Biuletyn Państwowej Służby HydrologicznoMeteorologicznej 2003-2007, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa

W 30-leciu 1971 – 2000 średnia roczna wartość temperatury powietrza na obszarze dorzecza Wisły obliczona na podstawie 11 stacji meteorologicznych, przedstawionych w tabeli powyżej, wynosiła 7,4 °C. Najniższe średnie temperatury wystąpiły w styczniu (-2,7 °C), gdzie najniższe średnie miesięczne odnotowano na stacji w Zakopanem (-3,7 °C). Miesiącem najcieplejszym był lipiec ze średnią 17,3 °C, gdzie najwyższe średnie odnotowano w Rzeszowie (17,9 °C). Analiza wartości średniej rocznej temperatury powietrza na obszarze dorzecza w II połowie XX wieku pozwala wyróżnić w tym okresie ostatnie 20-lecie, w którym nastąpiło wyraźne ocieplenie. Średnie roczne temperatury wykazały tendencję rosnącą. Poniżej przedstawiono średnią roczną temperaturę na przestrzeni lat 1971 – 2005 dla szesnastu wybranych stacji meteorologicznych znajdujących się na obszarze dorzecza Wisły.

Tabela

12. Średnie roczne temperatury powietrza (°C) na obszarze dorzecza Wisły L.p. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Stacja 2001 - 2005 Białystok Chojnice

ww

Hel Kielce Kraków Lublin Łeba Mława

w. rcl

Bielsko-Biała

v.p l

-1,6 -0,5 -1,1 7,4 -0,6 8,0 -1,3 7,4 -1,0 7,3 -0,7 0,0 -0,4 -2,5 8,0 -1,2 7,6 8,1 8,1 5,4

Monitor Polski Nr 49                — 3289 —                Poz. 549


10 11 12 13 14 15 16

Nowy Sącz Rzeszów Terespol Toruń Warszawa Włodawa Zakopane

8,2 7,9 7,5 8,1 8,1 7,5 5,4

8,5 8,2 7,9

8,7 8,5 8,1

Źródło: Mały rocznik statystyczny Polski 2009, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa

Obserwowane i prognozowane skutki globalnego ocieplenia w Polsce

obszarze Polski wykazały, że powierzchnia regionu umiarkowanie ciepłego i ciepłego o sumie temperatury ≥10,0°C wynoszącej odpowiednio 2400 – 2800 i 2800 – 3200°C w okresie 19712000 wynosiła odpowiednio 62 i 0%. Dla scenariusza podniesienia się temperatury powietrza o 1°C wartości te będą wynosiły 75 i 22%. Przy niezmienionej sumie opadów atmosferycznych i podwyższonej temperaturze powietrza na skutek zwiększonego parowania wzrośnie powierzchnia regionów o niedostatecznym uwilgotnieniu atmosfery i zmniejszy się powierzchnia regionów wilgotnych i optymalnego uwilgotnienia. Dla scenariusza wzrostu temperatury powietrza o 1°C powierzchnia regionów wilgotnego, optymalnego uwilgotnienia i umiarkowanie suchego na obszarze Polski zmieni się z 10, 70 wilgotnościowych określone były przez wartości współczynnika hydrotermicznego a t sumę średnią dobową temperatury. Z ekstrapolacji trendu temperatury powietrza można

ww

w. rcl

i 20% do 9, 48 i 43% (rys. 8,

9) (Ziernicka-Wojtaszek 2009, 13(3), 803-812). Zasięgi regionów Sielianinowa K=10P/t w okresie od czerwca do sierpnia gdzie P oznacza sumę opadów, przyjąć, że wspomniane wyżej zmiany zaistnieją na początku trzeciej dekady XXI.

.go

Badania dotyczące zmian granic zasięgów regionów rolniczo-klimatycznych na

v.p l

8,5 8,7 8,3 8,6 7,8 8,0 5,8 5,8

Monitor Polski Nr 49                — 3290 —                Poz. 549


Ustka

Lębork

Koszalin Świnoujście Resko

Elbląg

Kętrzyn

Suwałki

Ustka

Lębork

Szczecin

Koszalin Świnoujście Resko Szczecinek Chojnice Szczecin Piła Toruń Gorzów Wlkp.

Elbląg

Kętrzyn

Suwałki

Olsztyn

Gorzów Wlkp.

Mława

Ostrołęka

Białystok

Słubice

Zielona Góra

Płock Słubice Poznań Koło Zielona Góra Leszno Kalisz Łódź Włodawa Sulejów Zgorzelec Legnica Wrocław Jelenia Góra Częstochowa Opole Kłodzko Katowice Racibórz Kraków Bielsko-Biała Nowy Sącz Tarnów Rzeszów Przemyśl Lesko Kielce Sandomierz Zamość Wieluń Puławy Lublin Warszawa Siedlce Terespol

Zgorzelec

Jelenia Góra

Suma ≥10°C

Chłodny 1600° – 2000° Umiarkowanie chłodny 2000° – 2400° Umiarkowanie ciepły 2400° – 2800° Ciepły 2800° – 3200° Bardzo ciepły 3200° – 3600° Rysunek

8. Regiony pluwiotermiczne na obszarze Polski w latach 1971-2000

Źródło: Ziernicka-Wojtaszek A.

2009. Weryfikacja współczesnych zmian klimatu. Acta Agrophysica, 13(3), 803-812.

w. rcl

Źródło: 13(3), 803-812.

rolniczo-klimatycznych regionalizacji Polski w świetle

W celu sprawdzenia powiększania się zjawiska suszy w ostatnim 10-leciu XX w.

porównano wartości temperatury, opadów i stopnia uwilgotnienia wierzchniej warstwy gleby w okresie 1971-2000 i 1991-2000. Stwierdzono, że wzrost temperatury powietrza wyniósł 0,5 °C, suma opadów atmosferycznych wzrosła o 11 mm, natomiast stopień uwilgotnienia gleby zmniejszył się o 0,5 w przyjętej skali (tab. 13). Umowna skala wilgotności wierzchniej warstwy gleby przedstawia się następująco: 0 – wilgotność klęskowo niedostateczna, 10 – wilgotność niedostateczna, 20 – wilgotność dostateczna, 30 – wilgotność nadmierna,

ww

40 – wilgotność klęskowo nadmierna.

.go

temperatury

Ziernicka-Wojtaszek A.

Regiony termiczne

Regiony wilgotnościowe

współczynnika Umiarkowanie suchy 1,0 – 1,3 Optymalnego uwilgotnienia 1,3 – 1,6 Wilgotny > 1,6

Rysunek

9. Regiony pluwiotermiczne na obszarze Polski w latach 1971-2000 scenariusz +1°C

2009.Weryfikacja

rolniczo-klimatycznych regionalizacji Polski w świetle współczesnych zmian klimatu. Acta Agrophysica,

v.p l

Szczecinek Chojnice Olsztyn Piła Mława Ostrołęka Białystok Toruń Płock Poznań Koło Warszawa Siedlce Terespol Leszno Kalisz Łódź Włodawa Sulejów Puławy Legnica Wieluń Lublin Wrocław Kielce Częstochowa Opole Sandomierz Zamość Kłodzko Katowice Racibórz Kraków Tarnów Rzeszów Bielsko-Biała Przemyśl Nowy Sącz Lesko

Wartości

Monitor Polski Nr 49                — 3291 —                Poz. 549


Tabela

13. Różnice temperatury, sum opadów i oceny wilgotności wierzchniej warstwy gleby w miesiącach IV, V, VII, VIII i X w okresach 1971-2000 i 1991-2000 Stacja Kraków Przemyśl Warszawa Siedlce Toruń Elbląg Polska Temp. (°C) 0,7 0,5 0,4 0,4 0,5 0,5 0,5 10 25 0 0 -5 10 11 Suma opadów (mm) Wilg. gleby (j.um.) -0,5 -0,4 -0,8 -0,4

Źródło: Ziernicka-Wojtaszek A.

2009. Weryfikacja rolniczo-klimatycznych regionalizacji Polski w aspekcie

Można zauważyć, że przy wzroście temperatury powietrza i nieznacznym wzroście sumy opadów atmosferycznych nastąpiło powiększenie się zjawiska suszy na skutek zwiększonej ewapotranspiracji. Potwierdzają to badania Pressa (1963), z których wynika iż przy wzroście temperatury powietrza o 1,0 °C wartość optymalna opadów atmosferycznych w skali miesiąca powinny być wyższa o 5 mm. Ziernicka (2004) wykazała, że przy wzroście temperatury powietrza o 1,0 °C, niedobór opadów okresie wegetacyjnym IV-X wyniesie 6,3 mm, a przy wzroście temperatury o 2,0 °C – 14,5 mm na obszarze Polski bez uwzględnienia zróżnicowania regionalnego. W związku z rosnącą wartością współczynnika zmienności opadów i wzrostem częstości

ww

w. rcl

od stanów wody i wartości przepływów. jakichkolwiek działań zidentyfikowanych w PGW.

występowania zachmurzenia typu konwekcyjnego należy spodziewać się zwiększenia częstości zarówno powodzi, opadów o dużej intensywności jak i okresów suszy. Fakt ten należy uwzględnić w analizie dynamiki zmian zanieczyszczeń wody zależnych w dużej mierze Obserwowany i prognozowany wzrost temperatury powietrza spowodowany

zmianami klimatu może wpłynąć na procesy fizyczne, chemiczne i biologiczne w ciekach

i zbiornikach wodnych, a niekiedy prowadzić do pogorszenia jakości wody. Dla potrzeb przyszłych planów niezbędne jest uwzględnienie badań nad zmianami klimatu w celu podjęcia właściwych działań zapobiegających pogorszeniu stanu wód. Na podstawie pozyskanych danych dla obszaru Polski oraz założonego horyzontu

czasowego dla pierwszego cyklu planowania wg RDW można stwierdzić, iż przewidywane zmiany klimatu Polski, a więc także na obszarze dorzecza Wisły nie będą znaczące wobec

.go

współczesnych zmian klimatu. Acta Agrophysica 13(3), 803-812.

v.p l

-0,5 -0,3 -0,5

Monitor Polski Nr 49                — 3292 —                Poz. 549


6. Określenie i odwzorowanie obszarów chronionych

RDW wymaga od państw członkowskich dokonywania przeglądu oraz uaktualniania rejestru obszarów chronionych (art. 6). W Polsce przegląd ten miał miejsce w roku 2007, czyli cztery lata po sporządzeniu pierwszego rejestru tych obszarów w roku 2003, którego roku miały na celu aktualizację wykazów:

zawartość była przedmiotem Raportu do KE w roku

2005. Prace przeprowadzone w 2007 wód powierzchniowych i podziemnych, które są lub mogą być wykorzystywane

dla zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia - wyznaczonych na wodnej, transponowanej ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne,

mocy RDW, ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki części wód przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym obszary wyznaczone jako kąpieliska – wyznaczone na mocy dyrektywy Rady 76/160/EWG z dnia 8 grudnia 1975 r. dotyczącej jakości wody w kąpieliskach (Dz. Urz. WE L 31 z 05.02.1976, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 1, str. 26) (uchylonej dyrektywą 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 r. dotyczącą zarządzania jakością wody w kąpieliskach i uchylającą dyrektywę 76/160/EWG (Dz. Urz. UE L 64 z 04.03.2006, str. 37)), transponowanej przez ustawę z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, a w szczególności przez rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach (Dz. U. Nr 183, poz.1530),

ww

w. rcl

o ustawę z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), 1033), oraz rozporządzenia wykonawcze do ww. ustaw: ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241, poz. 2093),

wód powierzchniowych i podziemnych uznanych za wrażliwe oraz obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych, z których należy ograniczyć odpływ azotu do tych wód – wyznaczonych na mocy dyrektywy 91/676/EWG transponowanej do polskiego prawodawstwa poprzez: o ustawę z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. o ustawę z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147, poz.

o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu

o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3293 —                Poz. 549


mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 4, poz. 44), o rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (Dz. U. Nr 80, poz. 479), obszarów przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków, dla których

utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie – i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego

w tym obszarów wyznaczonych na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego ptactwa (wersja ujednolicona) (Dz. Urz. UE L 20 z 26.01.2010, str. 7), U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.), a w szczególności przez: obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25, poz. 133),

o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie oraz na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. WE L 206 z 22.07.1992, str. 7, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 2, str. 102), transponowanej również przez ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, a w szczególności przez rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. Nr 77, poz. 510).

o znaczeniu ekonomicznym, podtrzymano decyzję o braku potrzeb wyznaczania tego typu obszarów, z uwagi na brak ekonomicznego znaczenia gatunków występujących w wodach poza urządzeniami specjalnie do tego wyznaczonymi. W przypadku wykazu obszarów wrażliwych na substancje biogenne pochodzenia

komunalnego, stanowiącego element wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (Dz. Urz. WE L 135 z 30.05.1991, str. 40; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 2, str. 26), przyjęto kontynuację zasięgu występowania obszaru na terenie całego kraju. Dla obszaru dorzecza Wisły zostały sporządzone następujące wykazy: Wykaz jednolitych części wód powierzchniowych wykorzystywanych do poboru wody dla zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia; graficzne odwzorowanie wykazu przedstawione zostało na mapie nr 16 (załącznik nr 1),

ww

w. rcl

W odniesieniu do wykazu obszarów przeznaczonych do ochrony gatunków wodnych

.go

transponowanej przez ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3294 —                Poz. 549


Wykaz jednolitych części wód podziemnych wykorzystywanych do poboru wody dla zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia; graficzne odwzorowanie wykazu przedstawione zostało na mapie nr 17 (załącznik nr 1),

Wykazy części wód przeznaczonych do celów rekreacyjnych, a w szczególności do (załącznik nr 1),

kąpieli; graficzne odwzorowanie wykazu przedstawione zostało na mapie nr 15 Wykazy wód powierzchniowych i podziemnych uznanych za wrażliwe oraz

obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych, z których należy ograniczyć odpływ azotu do tych wód; graficzne odwzorowanie wykazu przedstawione zostało na mapie nr 18 (załącznik nr 1),

utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie; graficzne odwzorowanie wykazu przedstawione zostało na mapie nr 19 (załącznik nr 1); na mapie przedstawiono obszary Natura 2000 zgodnie ze stanem na styczeń 2009 r., Wykaz obszarów wrażliwych na substancje biogenne pochodzenia komunalnego; ze względu na zasięg występowania obszaru na terenie całego kraju, mapa nie została załączona.

ww

w. rcl

.go

Wykaz obszarów przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków, dla których

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3295 —                Poz. 549


7. Monitoring wód oraz ocena stanu

Program monitoringu środowiska, został opracowany w celu dokonania spójnej

i jednolitej oceny stanu części wód we wszystkich obszarach dorzeczy oraz w sposób zgodny ustanowienia programów monitoringu, zgodnie z wymogami unijnymi, to: umożliwienie jednolitej klasyfikacji wód w ramach UE,

z działaniami w tym zakresie podejmowanymi na terenie całego obszaru UE. Cele weryfikacja podstaw oceny oraz dotrzymania celów środowiskowych,

obserwowanie długoterminowych zmian oraz identyfikowanie trendów,

ustalanie natężenia zanieczyszczeń oraz wywieranych przez nie oddziaływań Zasady organizacji i funkcjonowania monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych zostały opracowane przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska zgodnie z wymaganiami RDW.

Wody powierzchniowe

Monitoring wód powierzchniowych na obszarach dorzeczy w Polsce prowadzony jest

w. rcl

i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685). pozyskanie umożliwiający spójnego i całościowego wskaźników biologicznych, fizykochemicznych i wykonywane przez służbę hydrologiczno-meteorologiczną.

zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form części wód powierzchniowych

Sieć monitoringu wód powierzchniowych zaprojektowana została w sposób obrazu stanu ekologicznego

i chemicznego na obszarze dorzecza dla każdej jednolitej części wód. Na obszarze dorzecza Wisły, sieć monitoringu wód powierzchniowych zgodnie z Państwowym Monitoringiem Środowiska (PMŚ), składa się z 1617 punktów, których większość pełni równocześnie wiele funkcji oraz przynależy do kilku rodzajów monitoringu. Ich rozmieszczenie przedstawiono na mapie nr 13 (załącznik nr 1).

Do prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych wyróżnia się następujące sieci: monitoring diagnostyczny jednolitych część wód powierzchniowych, monitoring operacyjny jednolitych część wód powierzchniowych, monitoring badawczy jednolitych część wód powierzchniowych. chemicznych wykonywane przez

ww

W ramach poszczególnych rodzajów monitoringu prowadzone są badania:

wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska oraz wskaźników hydromorfologicznych

.go

pomoc przy planowaniu oraz kontroli skuteczności działań,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3296 —                Poz. 549


Monitoring diagnostyczny

Celem monitoringu diagnostycznego jednolitych części wód powierzchniowych jest: ustalenie stanu jednolitych części wód powierzchniowych,

określenie rodzajów oraz oszacowania wielkości znacznych oddziaływań wynikających z działalności człowieka, na które narażone są jednolite części wód powierzchniowych w danym obszarze dorzecza, zaprojektowanie przyszłych programów monitoringu, powierzchniowych w warunkach naturalnych,

dokonania oceny długoterminowych zmian stanu jednolitych części wód

powierzchniowych w warunkach szeroko rozumianych oddziaływań wynikających z działalności człowieka. Zakres i częstotliwość prowadzonych badań dla poszczególnych elementów klasyfikacji stanu ekologicznego i chemicznego są zmienne i szczegółowo określone w rozporządzeniu w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. Określa się następujące kryteria wyboru jednolitych części wód powierzchniowych do monitorowania w ramach monitoringu diagnostycznego:

ww

w. rcl

państwa, międzynarodowej sieci interkalibracyjnej.

występowanie w ciekach znacznych zmienności przepływu wód, powierzchnia zlewni (powierzchnia jest większa niż 2500 m2), powierzchnia jednolitej części wód powierzchniowych, takiej jak jezioro lub inny

zbiornik naturalny, w tym jezioro i inny naturalny zbiornik wodny uznane za silnie zmienioną jednolitą część wód powierzchniowych, przekracza 50 ha, przekraczanie przez daną jednolitą część wód powierzchniowych granicy państwa bądź zlokalizowanie tej jednolitej części wód powierzchniowych przy granicy

uznanie jednolitej części wód powierzchniowych za referencyjną, zaliczenie jednolitej części wód powierzchniowych do badania w ramach

Monitoring operacyjny

Celem monitoringu operacyjnego wód powierzchniowych jest: ustalenie stanu jednolitych części wód powierzchniowych, które zostały określone jako zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych, ustalenie stanu jednolitych części wód powierzchniowych, dla których określono

specyficzny cel użytkowania,

.go

dokonanie oceny długoterminowych zmian stanu jednolitych części wód

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3297 —                Poz. 549


ustalenie stanu wód powierzchniowych w obszarach, które zostały zawarte w wykazach, o których mowa w art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, które zostały przyjęte dla dokonanie oceny zmian stanu wód powierzchniowych wynikających z programów, poprawy jakości jednolitych części wód powierzchniowych, uznanych za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych.

Zakres i częstotliwość pomiarów i badań poszczególnych wskaźników ustalane są dla

każdego operacyjnego punktu pomiarowo-kontrolnego osobno, z uwzględnieniem

wskaźników i częstotliwości określonych w odpowiednich przepisach prawnych, tj. wód powierzchniowych i podziemnych.

Określa się następujące kryteria wyboru jednolitych części wód powierzchniowych do monitorowania w ramach monitoringu operacyjnego: zaklasyfikowanie jednolitej części wód powierzchniowych jako zagrożonej niespełnieniem określonych dla niej celów środowiskowych, odprowadzanie do danej jednolitej części wód powierzchniowych substancji z listy

w. rcl

z 04.02.2006, str. 1), występowanie jednolitej części wód związki azotu ze źródeł rolniczych, 2001 r. – Prawo wodne, 100 m3 na dobę wody przeznaczonej do spożycia,

substancji priorytetowych,

występowanie w jednolitej części wód powierzchniowych źródeł zanieczyszczeń,

o których mowa w rozporządzeniu (WE) nr 166/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 stycznia 2006 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń i zmieniającym dyrektywę Rady 91/689/EWG i 96/61/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG) (Dz. Urz. UE L 33 powierzchniowych w obszarze

zanieczyszczonym lub zagrożonym zanieczyszczeniami powodowanymi przez występowanie jednolitej części wód powierzchniowych w obszarze wrażliwym na zaliczenie jednolitej części wód powierzchniowych do wód stanowiących miejsce

eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych, bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków lub powiązanie jednolitej części wód z obszarami chronionymi, o których mowa w art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 18 lipca zaliczenie jednolitej części wód powierzchniowych do jednolitych części wód powierzchniowych przeznaczonych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia, jeżeli dana jednolita część wód powierzchniowych dostarcza średnio powyżej

ww

.go

w rozporządzeniu w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3298 —                Poz. 549


przeznaczenie jednolitej części wód powierzchniowych do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych, zalecenia wynikające z planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i programu wodno-środowiskowego kraju.

Monitoring badawczy

Monitoring badawczy jednolitych części wód powierzchniowych prowadzi się w celu:

wyjaśnienia przyczyn nieosiągnięcia celów środowiskowych określonych dla danej jednolitej części wód powierzchniowych, jeżeli wyjaśnienie tych przyczyn jest

niemożliwe na podstawie danych oraz informacji uzyskanych w wyniku pomiarów wyjaśnienia przyczyn niespełnienia celów środowiskowych przez daną jednolitą część wód powierzchniowych, jeżeli z monitoringu diagnostycznego wynika, że cele środowiskowe wyznaczone dla danej jednolitej części wód powierzchniowych nie zostaną osiągnięte, i gdy nie rozpoczęto realizacji monitoringu operacyjnego dla tej jednolitej części wód powierzchniowych, określenia wielkości i wpływów przypadkowego zanieczyszczenia,

ustalenia przyczyn wyraźnych rozbieżności między wynikami oceny stanu

w. rcl

jakości. przypadkowego zanieczyszczenia. monitorowania w ramach monitoringu badawczego: celów środowiskowych określonych dla powierzchniowych są niewystarczające, jednolitych części wód powierzchniowych,

ekologicznego na podstawie biologicznych i fizykochemicznych elementów

Zakres i częstotliwość pomiarów i badań w monitoringu badawczym wód

powierzchniowych uwzględnia uwarunkowania wynikające z przyczyn podjęcia decyzji o przeprowadzeniu monitoringu badawczego, a także jest dostosowany do lokalnych warunków tak, aby ich wyniki dostarczyły informacji o koniecznym programie działań dla osiągnięcia celów środowiskowych lub o szczególnych środkach zaradczych przeciw skutkom Określa się następujące kryteria wyboru jednolitych części wód powierzchniowych do wyniki badań monitoringu diagnostycznego do wyjaśnienia przyczyn nieosiągnięcia danej jednolitej części wód

ww

konieczność ustalenia przyczyn, które mogą uniemożliwić osiągnięcie celów środowiskowych w sytuacji, gdy nie został ustanowiony monitoring operacyjny konieczność określenia wielkości i wpływu na środowisko przypadkowego zanieczyszczenia wód powierzchniowych na skutek poważnej awarii, która jest

objęta obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska,

.go

i badań prowadzonych w ramach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3299 —                Poz. 549


konieczność ustalenia przyczyn rozbieżności między wynikami oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych na podstawie elementów biologicznych i fizykochemicznych, z uwarunkowaniami lokalnymi.

konieczność zebrania dodatkowych informacji o stanie wód w związku

Ocena stanu wód powierzchniowych

Ocena stanu wód jest wykonywana w oparciu o klasyfikację wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego,

potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. W PGW ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych została przyjęta w oparciu o rozporządzenie z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Na podstawie tego rozporządzenia GIOŚ opracował ocenę stanu części wód, dla których w ramach PMŚ prowadzony był monitoring. Przedstawiona w ramach planów ocena stanu została zweryfikowana w oparciu o istniejące dokumenty opracowane na potrzeby prac planistycznych tj. „Opracowanie analizy presji i wpływów zanieczyszczeń antropogenicznych opracowania programów działań i planów gospodarowania wodami” z maja 2007 roku. Z uwagi na zmianę rozporządzenia w sprawie klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych w trakcie prac planistycznych ocena przedstawiona w ramach planów została uszczegółowiona o dodatkowe materiały przekazane przez GIOŚ (m.in. „Ocena stanu wód w dorzeczach na podstawie wyników monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych w latach 2008 – 2010”) oraz w oparciu o dane pochodzące z regionalnych zarządów gospodarki wodnej poparte konsultacjami z terenowo odpowiedzialnymi jednostkami WIOŚ.

Ocenę stanu części wód powierzchniowych przedstawiono w postaci map nr 9, 10 (załącznik nr 1)

ww

Wody podziemne

Monitoring wód podziemnych

Monitoring wód podziemnych na obszarach dorzeczy w Polsce prowadzony jest zgodnie z rozporządzeniem w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych

części wód powierzchniowych i podziemnych.

w. rcl

w szczegółowym ujęciu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych dla potrzeb

.go

U. Nr 122, poz.1018).

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3300 —                Poz. 549


Monitoring jednolitych części wód podziemnych prowadzi się w sposób umożliwiający ocenę stanu jednolitych części wód podziemnych oraz ustalenie czasowej i przestrzennej zmienności elementów fizykochemicznych i ilościowych. Na obszarze dorzecza Wisły, sieć monitoringu wód podziemnych, zgodnie z PMŚ, składa kilku rodzajów monitoringu. Ich rozmieszczenie przedstawiono na mapie nr 14 (załącznik nr 1). Określa się następujące formy monitoringu jednolitych części wód podziemnych: monitoring stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych, monitoring stanu ilościowego jednolitych części wód podziemnych.

się z 710 punktów, których większość pełni równocześnie wiele funkcji oraz przynależy do

Zakres monitoringu stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych jest określony w załączniku 4 do ww. rozporządzenia w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. Obejmuje takie parametry jak: ogólne: odczyn, temperatura, przewodność elektrolityczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny, nieorganiczne: amoniak, antymon, arsen, azotany, azotyny, bor, chlorki, chrom,

w. rcl

Monitoring stanu chemicznego

wód podziemnych: monitoring diagnostyczny stanu podziemnych, Monitoring diagnostyczny z działalności człowieka, wpływ na badane wody podziemne.

cyjanki, fluorki, fosforany, glin, kadm, magnez, mangan, miedź, nikiel, ołów, potas,

rtęć, selen, siarczany, sód, srebro, wapń, wodorowęglany, żelazo.

Określa się następujące rodzaje monitoringu stanu chemicznego jednolitych części chemicznego jednolitych części wód

monitoring operacyjny stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych, monitoring badawczy stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych.

ww

Celem monitoringu diagnostycznego jednolitych części wód podziemnych jest: uzupełnienie i sprawdzenie procedury oceny wpływu oddziaływań wynikających dokonanie oceny długoterminowych zmian wynikających zarówno z warunków

naturalnych, jak również z oddziaływań wynikających z działalności człowieka.

Zakres monitoringu diagnostycznego stanu chemicznego może ulec poszerzeniu

o inne elementy fizykochemiczne charakteryzujące rodzaj działalności człowieka mającej

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3301 —                Poz. 549


Monitoring diagnostyczny stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych prowadzi się raz w roku z następującą częstotliwością: co najmniej co 3 lata – dla wód podziemnych o zwierciadle swobodnym, co najmniej co 6 lat – dla wód podziemnych o zwierciadle napiętym. Monitoring operacyjny

Celem monitoringu operacyjnego jednolitych części wód podziemnych jest: uznanych za zagrożone niespełnieniem określonych dla

ustalenie stanu chemicznego wszystkich jednolitych części wód podziemnych nich środowiskowych,

ustalenie obecności długoterminowych tendencji wzrostowych stężenia wszelkich człowieka.

zanieczyszczeń spowodowanych oddziaływaniami wynikającymi z działalności Zakres monitoringu operacyjnego stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych obejmuje określenie wartości elementów fizykochemicznych, spośród wymienionych w załączniku 4 do rozporządzenia w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych, charakteryzujących rodzaj zidentyfikowanej działalności człowieka mającej wpływ na badane wody podziemne oraz elementów fizykochemicznych, których wartości stwierdzone na podstawie monitoringu diagnostycznego stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych są wyższe od wartości granicznych elementów fizykochemicznych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 38a ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne.

prowadzi się z następującą częstotliwością: monitoring diagnostyczny

w. rcl

stanu chemicznego monitoring diagnostyczny stanu chemicznego

Monitoring operacyjny stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych co najmniej 2 razy w roku, z wyłączeniem roku, w którym prowadzony jest jednolitych części wód

podziemnych – dla wód podziemnych o zwierciadle swobodnym, co najmniej raz w roku, z wyłączeniem roku, w którym prowadzony jest jednolitych części wód

ww

Monitoring badawczy fragmentu w celu:

podziemnych – dla wód podziemnych o zwierciadle napiętym.

Monitoring badawczy stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych może

być ustanowiony w odniesieniu do danej jednolitej części wód podziemnych lub jej wyjaśnienia przyczyn nieosiągnięci celów środowiskowych określonych dla danej jednolitej części wód podziemnych, jeżeli wyjaśnienie tych przyczyn jest

.go

v.p l

celów

Monitor Polski Nr 49                — 3302 —                Poz. 549


niemożliwe na podstawie danych oraz informacji uzyskanych w wyniku pomiarów i badań prowadzonych w ramach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych,

wyjaśnienie przyczyn niespełnienia celów środowiskowych przez daną jednolitą część wód podziemnych, jeżeli z monitoringu diagnostycznego stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych wynika, że cele środowiskowe wyznaczone

dla danej jednolitej części wód podziemnych nie zostaną osiągnięte, i gdy nie części wód podziemnych dla danej jednolitej części wód podziemnych, zanieczyszczenie jednolitej części wód podziemnych.

rozpoczęto realizacji monitoringu operacyjnego stanu chemicznego jednolitych zidentyfikowania zasięgu i stężeń zanieczyszczeń, jeżeli nastąpiło przypadkowe

Zakres i częstotliwość monitoringu badawczego stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych wynikają z uwarunkowań związanych z przyczyną podjęcia decyzji o przeprowadzeniu monitoringu badawczego i powinny być stosowane do lokalnych warunków tak, aby jego wyniki dostarczyły informacji o konkretnym programie działań dla osiągnięcia celów środowiskowych lub o szczególnych środkach zaradczych przeciwdziałającym skutkom przypadkowego zanieczyszczenia w odniesieniu do tych jednolitych części wód podziemnych, dla których podjęto decyzję o przeprowadzeniu monitoringu badawczego.

Monitoring stanu ilościowego

wpływu poboru wód na wielkość zasobów JCWPd m.in. położenie zwierciadła wód podziemnych, kształtowanie się składu chemicznego - ascenzja lub ingresja wód słonych na skutek sczerpywania zasobów wód podziemnych, stan ekosystemów wód powierzchniowych i lądowych bezpośrednio zależnych od wód podziemnych. Zakres monitoringu stanu ilościowego jednolitych części wód podziemnych obejmuje

pomiary zwierciadła wód podziemnych oraz określenie dostępnych zasobów wód podziemnych i rzeczywistego poboru wód podziemnych w odniesieniu do każdej jednolitej części wód podziemnych. z częstotliwością: Monitoring stanu ilościowego jednolitych części wód podziemnych prowadzi się raz w tygodniu – dla wód podziemnych o zwierciadle swobodnym, raz w miesiącu – dla wód podziemnych o zwierciadle napiętym.

ww

dokonuje się raz w roku.

w. rcl

Celem monitoringu stanu ilościowego wód podziemnych jest określenie stopnia

Ustalenia wielkości dostępnych zasobów i rzeczywistego poboru wód podziemnych

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3303 —                Poz. 549


Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych, określa się następujące kryteria wyboru jednolitych części wód podziemnych do monitorowania: monitoring diagnostyczny stanu chemicznego jednolitych części wód

podziemnych prowadzi się dla jednolitych części wód podziemnych, które spożycia,

dostarczają średniorocznie powyżej 100 m3 na dobę wody przeznaczonej do monitoring operacyjny stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych prowadzi się dla jednolitych części wód podziemnych uznanych za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych,

dla jednolitych części wód podziemnych, które dostarczają średniorocznie powyżej 100 m3 na dobę wody przeznaczonej do spożycia.

Ocena stanu wód podziemnych

Ocena stanu (chemicznego i ilościowego) jednolitych części wód podziemnych wykonana została w 2008 roku w oparciu o klasyfikację wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód

w. rcl

z wymaganiami RDW” z listopada 2008 roku. Ocena stanu jednolitych części wód

podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896) i opublikowana w „Raporcie o stanie chemicznym i ilościowym jednolitych części wód podziemnych dla obszarów dorzeczy zgodnie podziemnych przyjęta w Planach

gospodarowania wodami w części oceny stanu chemicznego pochodzi z „Raportu o stanie chemicznym i ilościowym jednolitych części wód podziemnych dla obszarów dorzeczy zgodnie z wymaganiami RDW” z listopada 2008, natomiast w części oceny stanu ilościowego

jednolitych części wód podziemnych z „Opracowania analizy presji i wpływów zanieczyszczeń

antropogenicznych w szczegółowym ujęciu jednolitych części wód powierzchniowych

i podziemnych dla potrzeb opracowania programów działań i planów gospodarowania wodami” z maja 2007 roku. Ostateczny stan jednolitych części wód podziemnych określa gorszy ze stanu ilościowego lub chemicznego określonej jednolitej części wód podziemnych. Ocenę stanu części wód podziemnych przedstawiono w postaci map nr 11, 12 (załącznik nr 1)

ww

Obszary chronione

chronionych, czyli:

Programy monitoringu wymienione powyżej prowadzi się również obrębie obszarów obszary Natura 2000, ustanowione na podstawie dyrektywy Habitatowej 92/43/EWG lub dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG,

.go

monitoring stanu ilościowego jednolitych części wód podziemnych prowadzi się

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3304 —                Poz. 549


obszary narażone na działanie azotanów pochodzenia rolniczego ustanowione na mocy dyrektywy 91/676/EWG, art. 7 RDW, kąpieliska. obszary ochrony ujęć wód do picia, które mogą być ustanowione na mocy

obszary przeznaczone do celów rekreacyjnych, w tym wyznaczone jako

Specjalne zasady monitorowania obszarów Natura 2000 realizowane są wtedy, gdy znajdują się tam ekosystemy lądowe bezpośrednio zależne od wód podziemnych (podmokłe przenikają do wód podziemnych bardzo szybko. W obszarach tych została zwiększona liczba a w pozostałych elementach monitoringu utrzymany jest ten sam jego zakres jak dla innych terenów. W przypadku, obszarów narażonych na zanieczyszczenie azotanami monitoring jest realizowany w uwzględnieniem rozporządzenia w sprawie kryteriów wyznaczania wód i torfowiska). Z uwagi na brak izolacji od powierzchni, zanieczyszczenia w tych obszarach

punktów monitoringu, szczególnie stanu ilościowego, w tym poziomu zwierciadła wody,

wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Minimalny wymagany zakres badań obejmuje: azotany, tlen rozpuszczony, azot amonowy, azot azotynowy. pitną, monitoring jest realizowany z uwzględnieniem wymogów rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728). W przypadku podziemnych wód wykorzystywanych do zaopatrzenia w wodę pitną, W przypadku powierzchniowych wód wykorzystywanych do zaopatrzenia w wodę

w sieci monitoringu jednolitych części wód podziemnych znajdują się punkty pomiarowokontrolne, w których monitorowane są wody z obszarów ujęć. W przypadku wód przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym wyznaczone jako

kąpieliska, monitoring jest realizowany w uwzględnieniem rozporządzenia w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach.

ww

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3305 —                Poz. 549


8. Cele środowiskowe oraz odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych

Cele środowiskowe dla wód powierzchniowych oraz obszarów chronionych, ustalonych na mocy art. 4 RDW

W pierwszym cyklu planowania gospodarowania wodami w Polsce, cele środowiskowe dla części wód zostały oparte głównie na wartościach granicznych poszczególnych wskaźników fizyko-chemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych

świadczących o stanie chemicznym wody, odpowiadających warunkom osiągnięcia przez te wody dobrego stanu, z uwzględnieniem kategorii wód, wg rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych. Zastosowane podejście, polegające na przyjęciu za cele środowiskowe wartości granicznych odpowiadających dobremu stanowi wód, związane było z niekompletnym zrealizowaniem prac w zakresie opracowania warunków referencyjnych dla poszczególnych typów wód, a tym samym brakiem możliwości ustalenia wartości celów środowiskowych wg wód. Dodatkowo, z uwagi na trwające prace w zakresie opracowywania metodyk oceny stanu hydromorfologicznego oraz fakt, że monitoring w zakresie badań stanu chemicznego jest jeszcze w fazie kształtowania i rozbudowy ustalenie celów środowiskowych zostało oparte o dostępne wartości graniczne wskaźników podanych w rozporządzeniu w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych. Przy ustalaniu celów środowiskowych dla jednolitych części wód powierzchniowych brano pod uwagę aktualny stan JCWP w związku z wymaganym zgodnie z RDW warunkiem niepogarszania ich stanu. Dla jednolitych części wód, będących obecnie w bardzo dobrym stanie/potencjale ekologicznym, celem środowiskowym będzie utrzymanie tego stanu/potencjału. Ponadto, ustalając cele uwzględniano także różnicę pomiędzy naturalnymi, a silnie zmienionymi oraz sztucznymi częściami wód. Dla naturalnych części wód celem będzie osiągnięcie co najmniej dobrego stanu ekologicznego, dla silnie zmienionych i sztucznych części wód – co najmniej dobrego potencjału ekologicznego. będzie dodatkowo utrzymanie co najmniej dobrego stanu chemicznego. Dla obszarów chronionych funkcjonujących na obszarach dorzeczy, nie zostały

ww

Ponadto, w obydwu przypadkach, w celu osiągnięcia dobrego stanu/potencjału konieczne

obecnie podwyższone cele środowiskowe, z uwagi na częstokroć wyższe wymagania

w stosunku do wartości granicznych wskaźników jakości wody przyjętych jako wartości

w. rcl

charakterystycznych wymagań względem poszczególnych typów we wszystkich kategoriach

.go

określających stan ekologiczny wód powierzchniowych oraz wskaźników chemicznych

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3306 —                Poz. 549


graniczne dla dobrego stanu ekologicznego bądź dla dobrego lub powyżej dobrego potencjału ekologicznego wód, niż w poszczególnych aktach prawa, regulujących sposób postępowania i wymagania co do stanu wód w obrębie obszarów chronionych. Wyjątkiem w tym zakresie będą prawdopodobnie wymagania zgodne z wymogami wynikającymi z planów ochrony dla obszarów Natura 2000 wyznaczonych na podstawie dyrektywy brak planów ochrony ww. obszarów, nie zostaną zaostrzone cele środowiskowe dla części wód, na których takie obszary zostały wyznaczone. Celem środowiskowym dla tych obszarów

79/409/EWG oraz dyrektywy 92/43/EWG, jednak w obecnym cyklu planistycznym z uwagi na

będzie zatem osiągnięcie lub utrzymanie co najmniej dobrego stanu. Weryfikacja celów środowiskowych uwzględniająca ten zakres tematyczny będzie miała miejsce w kolejnych cyklach planistycznych.

Poniżej zestawiono w ujęciu tabelarycznym informacje o wartościach granicznych dla dobrego stanu i dobrego potencjału ekologicznego wód, jak również wymagań dla bardzo dobrego stanu ekologicznego wód, w zakresie podstawowych wskaźników biologicznych i fizyko-chemicznych wody. Wskaźniki stanu hydrologicznego i morfologicznego wód obecnie zostały wyznaczone w sposób ogólny (bez wartości liczbowych) jedynie dla I klasy jakości wód wg rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, zatem nie są one uwzględniane dla wskazania wartości odpowiadających rozporządzenia pojęciu celu środowiskowego. Wskaźniki stanu chemicznego zostały określone w ramach

w. rcl

w sprawie sposobu klasyfikacji stanu

.go

jednolitych

powierzchniowych, które w załączniku nr 8 wprowadza wartości graniczne chemicznych wskaźników jakości wody, wypełniając tym samym przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/105/EWG z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy Rady 82/176/EWG, 83/513/EWG, 84/156/EWG, 84/491/EWG i 86/280/EWG oraz zmieniającej dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 348 z 24.12.2008, str. 84) art. 13, który stanowi, że państwa członkowskie wprowadzają przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne tej dyrektywy nie później niż do 13 lipca 2010 r. W tabelach tych podano również informację o ilościach części wód, w poszczególnych kategoriach wód na obszarze dorzecza, dla których wymagane jest osiągnięcie odpowiednich wartości wskaźników, odpowiadających celom środowiskowym. Wskazano również ilości części wód w poszczególnych kategoriach, dla których konieczne jest przedłużenie terminu osiągnięcia określonych celów środowiskowych, z uwagi na występujące specyficzne

ww

uwarunkowania, uniemożliwiające osiągnięcie tych celów do roku 2015.

v.p l

części wód

Monitor Polski Nr 49                — 3307 —                Poz. 549


Tabela

14. Wartości graniczne wybranych wskaźników wód odnoszących się do dobrego i wyższego niż dobry stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych Wartości graniczne wskaźników jakości wód według kategorii jednolitych części wód powierzchniowych morskie wody jeziora, jeziora silnie struga, strumień, wewnętrzne, wody zmienione oraz inne potok, rzeka (w tym przejściowe i naturalne i sztuczne wody silnie przybrzeżne zbiorniki wodne zmienione), kanał 0,05 0,5 2 0,02 0,05 0,5 2

Nazwa wskaźnika

Arsen (mg As/l) Bar (mg Ba/l) Bor (mg B/l) Chrom sześciowartościowy (mg Cr+6/l) Chrom ogólny (suma +Cr3 i +Cr8) (mg Cr/l) Cynk (mg Zn/l) Miedź (mg Cu/l) Fenole lotne (indeks fenolowy) (mg/l) Węglowodory ropopochodne – indeks olejowy (mg/l) Glin (mg Al/l)

.go

0,05 1 0,05 0,01 0,2 0,4 0,05 0,05 0,04 0,02 0,005 0,002 0,05 0,05 0,002 1,5 0,0008 0,05 -

w. rcl

Wskaźnik nieuwzględniany w klasyfikacji wód (warunki referencyjne w trakcie ustalania).

Cyjanki wolne (mg CN/l) Cyjanki związane (mg Me (CN)x/l) Selen (mg Se/l)

Molibden (mg Mo/l)

Srebro (mg Ag/l) Tal (mg Tl/l)

Tytan (mg Ti/l)

Wanad (mg V/l)

ww

Antymon (mg Sb/l) Fluorki (mg F/l) Beryl (mg Be/l) Kobalt (mg Co/l) Cyna1 (mg Sn/l)

1

v.p l

0,02 0,05 1 0,05 0,01 0,2 0,4 0,05 0,05 0,04 0,02 0,005 0,002 0,05 0,05 0,002 1,5 0,0008 0,05 -

Tabela

15. Wartości graniczne wybranych wskaźników jakości biologicznej i fizyko - chemicznej wód ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód

Monitor Polski Nr 49                powierzchniowych płynących na obszarze dorzecza, uznanych za naturalne oraz silnie zmienione, bądź sztuczne                ww        Wartość dla dobrego stanu ekologicznego Liczba JCWP naturalnych Wartość dla potencjału ekologicznego dobrego lub powyżej dobrego Liczba JCWP wykazujących obecnie bardzo dobry lub dobry stan ekologiczny Liczba wszystkich JCWP Liczba JCWP wykazujących obecnie bardzo dobry lub dobry potencjał ekologiczny Liczba JCWP silnie zmienionych bądź sztucznych 35 / 60        1 2                Nazwa wskaźnika                Wartość dla bardzo dobrego stanu ekologicznego                ELEMENTY BIOLOGICZNE 35 / 60        1 2 3 4                Chlorofil „a” (μg/l) 0,55 / 0,50 , 5 6 0,50 , 0,45        3 4                < 20 / < 25                1                2                3                4                Wskaźnik okrzemkowy IO Makrofitowy Indeks Rzeczny 35 / 36,8 , 35        7 8 2                >0,75 / >0,70 , 0,55 / 0,50 , 5 6 5 6 >0,70 , >0,65 0,50 , 0,45 7 8 ≥44,5 / ≥47,1 , 7 8 2 35 / 36,8 , 35 2 ≥37,9 ELEMENTY FIZYKO CHEMICZNE 24 282 24                — 3308 —                ≤ 22 50 50 2660                Temperatura wody ° ( C) Zawiesina ogólna (mg/l) 6 6                ≤ 25                1698                215                962                BZT5 (mg O2/l) 12 12                ≤3                ChZT Mn (mg O2/l) 10 0,4 250 300 300 250 0,4 10                w. rcl v.p l                ≤6                ≤5                ≤ 0,2                Azot ogólny (mg N/l) Fosfor ogólny (mg P/l) Siarczany (mg SO4/l)                ≤ 150                .go                Chlorki (mg Cl/l)                ≤ 200                Dla rzek nizinnych piaszczysto gliniastych, rzek nizinnych żwirowych o pow. zlewni ≥ 5000 km2, małych i średnich rzek na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych, a także cieków łączących jeziora; 2 Dla wielkich rzek nizinnych; 3 Dla potoków tatrzańskich krzemianowych i węglanowych oraz potoków sudeckich; 4 Dla potoków wyżynnych krzemianowych z substratem gruboziarnistym, potoków wyżynnych krzemianowych z substratem drobnoziarnistym, potoków wyżynnych węglanowych z substratem drobnoziarnistym, potoków wyżynnych węglanowych z substratem gruboziarnistym, małych rzek wyżynnych krzemianowych, małych rzek wyżynnych węglanowych, średnich rzek wyżynnych zachodnich, potoków fliszowych, małych rzek fliszowych, średnich rzek wyżynnych wschodnich; 5 Dla potoków nizinnych lessowych                1                Poz. 549


Monitor Polski Nr 49                lub gliniastych, potoków nizinnych piaszczystych, potoków nizinnych żwirowych, potoków organicznych; 6 Dla rzek nizinnych piaszczysto gliniastych, rzek nizinnych żwirowych, małej i średniej rzeki na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych oraz cieków łączących jeziora; obszar zlewni powinien być mniejszy niż 5000 km 2; 7 Dla potoków nizinnych lessowych lub gliniastych, potoków nizinnych piaszczystych, rzek nizinnych piaszczysto gliniastych, rzek przyujściowych będących pod wpływem wód słonych, potoków organicznych, rzek w dolinie zatorfionej, cieków łączących jeziora; 8 Dla potoków nizinnych żwirowych oraz rzek nizinnych żwirowych.                Tabela

16. Wartości graniczne wybranych wskaźników jakości biologicznej i fizyko chemicznej wód ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód                ww        Wartość dla dobrego stanu ekologicznego Liczba JCWP naturalnych Wartość dla potencjału ekologicznego dobrego lub powyżej dobrego Liczba wszystkich JCWP Liczba JCWP wykazujących obecnie bardzo dobry lub dobry stan ekologiczny Liczba JCWP wykazujących obecnie bardzo dobry lub dobry potencjał ekologiczny Liczba JCWP silnie zmienionych bądź sztucznych        1 2 3                jezior                Nazwa wskaźnika                Wartość dla bardzo dobrego stanu ekologicznego                — 3309 —                Chlorofil „a” (μg/l) 0,55 0,55                ELEMENTY BIOLOGICZNE 1 2 3 1 2 3 <5 / <7 /<10 / 8 / 13 / 19 / 4 4 <10 23 8 / 13 / 19 / 4 23                > 0,83        6 6                Wskaźnik okrzemkowy dla 5 jezior OIJ Makrofitowy Indeks Stanu ekologicznego 0,679 – 0,340 / 7 0,679 – 0,270 481 221 2,5 / 1,7 / 1,5 / 4 1 ≥4 1,51/ 22/ 1,63/ 2,54 0,061/ 0,092/ 0,103/ 0,124 1,5 / 2 / 1,6 / 4 2,5 1 2 0,06 / 0,09 / 3 4 0,10 / 0,12        1 2 3 1 2 3                0,679 – 0,340 / 7 0,679 – 0,270 ELEMENTY FIZYKO CHEMICZNE 2,5 / 1,7 / 1,5 / 4 1 ≥4        1 2 3                1 – 0,680                w. rcl        450 11 31        3                2,5 / 1,7 / 1,5 / 4 1                1                2                3                ≥4                Przezroczystość – widzialność Krążka Secchiego (m) Tlen rozpuszczony (mg O2/l) Azot całkowity (mg N/l) Fosfor ogólny (mg P/l)                1,5 / 2 / 1,6 / 4 2,5 1 2 0,06 / 0,09 / 3 4 0,10 / 0,12                1                2                3                .go                Dla jezior stratyfikowanych o Współczynniku Schindlera<2; 2 Dla jezior stratyfikowanych o Współczynniku Schindlera>2; niestratyfikowanych o Współczynniku Schindlera>2; 6 Dla jezior ramienicowych głębokich; 7 Dla jezior ramienicowych płytkich.                1                Dla jezior niestratyfikowanych o Współczynniku Schindlera<2;                4                Dla jezior                Poz. 549


v.p l

Tabela 17 Wartości graniczne wybranych wskaźników jakości biologicznej i fizyko- chemicznej wód ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód

Monitor Polski Nr 49                przejściowych na obszarze dorzecza, uznanych za naturalne oraz silnie zmienione, bądź sztuczne                ww        Wartość dla dobrego stanu ekologicznego Liczba JCWP naturalnych Wartość dla potencjału ekologicznego dobrego lub powyżej dobrego Liczba wszystkich JCWP Liczba JCWP wykazujących obecnie bardzo dobry lub dobry stan ekologiczny Liczba JCWP wykazujących obecnie bardzo dobry lub dobry potencjał ekologiczny Liczba JCWP silnie zmienionych bądź sztucznych        1, a 2, a                Nazwa wskaźnika                Wartość dla bardzo dobrego stanu ekologicznego                Chlorofil „a” (μg/l)                3,76 / 5,5 / 3, b 4, b 7,5 / 3,8 / 5, b 6, b 23,2 / 20 / 7, b 2                — 3310 —                Przezroczystość – widzialność Krążka Secchiego (m) 4 5 brak 4        1, 2, a, c                ELEMENTY BIOLOGICZNE 1, a 2, a 3,76 / 5,5 / 1, a 2, a <1,94 / <2,5 / 3, b 4, b 7,5 / 3,8 / 3, b 4, b 5, <5 / <2,5 / <1 5, b 6, b 23,2 / 20 / b 6, b 7, b / <10 / <1,2 7, b 2 ELEMENTY FIZYKO CHEMICZNE 1, a 2, a 3, b 1, a 2, a >6 / >4 / >5 / 4,5 / 3 / 4, b 5, b 6, 3, b 4, b >6 / >1 / >2,5 3,75 / 4,5 / b 5, b 6, b 0,75 / 1,9 4,5 / 3 / 3, b 4, b 3,75 / 4,5 / 5, b 6, b 0,75 / 1,9        1, a 2, a                BZT5 (mg O2/l)        1, 2, a, c 3                ≤2 0,40 / 0,53 b, c 4, a, c / 0,27 / 5, b, c 6, 0,98 / 1,90 b, c 7, b, c / 0,30 0,40 / 3 b, c 4, 0,53 / 0,27 a, c 5, b, c / 0,98 / 6, b, c 7, 1,90 / 0,30                1, 2, a, c                5                brak                brak                Azot ogólny (mg N/l)        b, c 1, a, c 1, a, c                <0,25 / 3, b, c 4, <0,35 / <0,18 a, c 5, b, c / <0,65 / 6, b, c 7, <1,25 / <0,20                w. rcl v.p l                b, c                1, a, c                Fosfor ogólny (mg P/l)                <0,022 / 2, a, c <0,03 / 3, b, c <0,031 / 4, b, c <0,028 / 5, b, c <0,080 / 6, b, c <0,10 / 7, b, c <0,0205 0,035 / 2, a, c 0,045 / 3, b, c 0,045 / 4, b, c 5, 0,032 / 0,12 b, c 6, b, c / 0,15 / 7, b, c 0,03 0,035 / 2, a, c 0,045 / 3, b, c 0,045 / 4, b, c 0,032 / 5, b, c 6, 0,12 / 0,15 b, c 7, b, c / 0,03                .go                Dla akwenu morskich wód wewnętrznych w obszarze Zatoki Gdańskiej; 2 Dla akwenu wód przejściowych w obszarze ujściowym Wisły w Zatoce Gdańskiej; 3 Dla akwenu wód przejściowych w obszarze ujściowym Świny w Zatoce Pomorskiej; 4 Dla akwenu wód przejściowych w obszarze ujściowym Dziwny w Zatoce Pomorskiej; 5 Dla akwenu Zalewu Wiślanego; 6 Dla akwenu Zalewu Szczecińskiego; 7 Dla akwenu Zalewu Puckiego; a Wartości średnie z pomiarów w miesiącach V – IX; b Wartości średnie roczne; c Wartości średnie z całej kolumny wody.                1                Poz. 549


Monitor Polski Nr 49                Tabela

18. Wartości graniczne wybranych wskaźników jakości biologicznej i fizyko chemicznej wód ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód                ww        Wartość dla dobrego stanu ekologicznego Liczba JCWP naturalnych Wartość dla potencjału ekologicznego dobrego lub powyżej dobrego Liczba wszystkich JCWP Liczba JCWP wykazujących obecnie bardzo dobry lub dobry stan ekologiczny Liczba JCWP wykazujących obecnie bardzo dobry lub dobry potencjał ekologiczny Liczba JCWP silnie zmienionych bądź sztucznych        1, 2, a 3,                przybrzeżnych na obszarze dorzecza, uznanych za naturalne oraz silnie zmienione, bądź sztuczne                Nazwa wskaźnika                Wartość dla bardzo dobrego stanu ekologicznego                — 3311 —                Chlorofil „a” (μg/l)                ELEMENTY BIOLOGICZNE 1, 2, a 3, 1, 2, a 3, <2,10 / <1,50 3,15 / 1,90 a 2, b a 2, b / <2,10 / 3,15 ELEMENTY FIZYKO CHEMICZNE 3,15 / 1,90 a 2, b / 3,15 3,5 / 3,8 6 2        1, a 2, b                Przezroczystość – widzialność Krążka Secchiego (m) 3,5 / 3,8        1, a 2, b                >4,7 / >5 4 4                1, a                2, b                5                brak                1                BZT5 (mg O2/l)        1, a, c 3, a, 1, a, c 3,                ≤2                1, a, c                Azot ogólny (mg N/l)                w. rcl        3                3, a,                Fosfor ogólny (mg P/l)                <0,25 / <0,20 c 2, b, c / <0,25 1, a, c <0,022 / 3, a, c <0,020 / 2, b, c <0,025                0,40 / 0,30 c 2, b, c / 0,40 1, a, c 0,033 / 3, a, c 0,030 / 2, b, c 0,038                0,40 / 0,30 a, c 2, b, c / 0,40 1, a, c 0,033 / 3, a, c 0,030 / 2, b, c 0,038                1 Dla akwenu Zatoki Gdańskiej oraz pasa wód przyległych do Mierzei Wiślanej; 2 Dla akwenu Zatoki Pomorskiej oraz pasa wód przyległych do Wolińskiego Parku Narodowego; środkowego wybrzeża; a Wartości średnie z pomiarów w miesiącach V – IX; b Wartości średnie roczne; c Wartości średnie z całej kolumny wody.                .go                Dla akwenu wód przybrzeżnych                Poz. 549


v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3312 —                Poz. 549


Cele środowiskowe dla wód podziemnych ustalonych na mocy Art. 4 RDW

Zgodnie z definicją umieszczoną w RDW dobry stan wód podziemnych oznacza stan osiągnięty przez część wód podziemnych, jeżeli zarówno jej stan ilościowy, jak i chemiczny jest określony, jako co najmniej „dobry”.

RDW w art. 4 przewiduje dla wód podziemnych następujące główne cele środowiskowe: zapobieganie podziemnych, zapobieganie pogarszaniu się stanu (z zastrzeżeniami wymienionymi w RDW), dopływowi lub ograniczenia dopływu zanieczyszczeń wód do

wszystkich

zapewnienie równowagi pomiędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych, wdrożenie działań niezbędnych dla odwrócenia znaczącego i utrzymującego się rosnącego trendu stężenia każdego zanieczyszczenia powstałego w skutek działalności człowieka.

Dla spełnienia wymogu niepogarszania stanu części wód, dla części wód będących w co najmniej dobrym stanie chemicznym i ilościowym, celem środowiskowym będzie utrzymanie tego stanu.

Stan chemiczny wód podziemnych

wartości progowych elementów fizykochemicznych określających stan chemiczny wód podziemnych odpowiadających warunkom osiągnięcia przez te wody dobrego stanu wg rozporządzenia w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych. Zgodnie z powyższym cele środowiskowe są reprezentowane przez wartości progowe, określone dla klasy III jakości wód podziemnych, przy jednoczesnym uwzględnieniu zapisów mówiących, że stan chemiczny uznaje się za dobry w przypadku, gdy przekroczenia wartości progowych dla dobrego stanu chemicznego występują, ale są one związane z naturalnie podwyższonym tłem niektórych jonów lub ich wskaźników. Dodatkowymi parametrami, środowiskowych są: które uwzględniane są w wyznaczaniu celów

ww

w. rcl

Ocena stanu chemicznego wód podziemnych prowadzona jest głównie na podstawie

brak efektów zasolenia występującego na skutek oddziaływania antropogenicznego (nadmierna eksploatacja wód podziemnych, ascenzja wód zasolonych), mineralizacji, na takim poziomie, że nie wykazują efektów zasolenia wód podziemnych zmiany przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW), świadczącej o ogólnej

.go

v.p l

wód części podziemnych

Monitor Polski Nr 49                — 3313 —                Poz. 549


wskaźniki fizykochemiczne wód podziemnych są na takim poziomie, że nie zagrażają osiągnięciu celów środowiskowych przez wody powierzchniowe.

Stan ilościowy wód podziemnych

Głównym wyznacznikiem dobrego stanu ilościowego dla jednolitych części wód przy długoterminowej średniorocznej wartości poboru z ujęć wód podziemnych. Opisane jest to wzorem:

podziemnych jest zapewnienie zasobów wód podziemnych dostępnych do zagospodarowania

ΔQ = ZD – PU* Gdzie:

ZD – dostępne do zagospodarowania zasoby JCWPd * - wg Herbich (2006) Dodatkowymi środowiskowych są: do:

PU – całkowity pobór wód podziemnych (w tym odwodnienia)

parametrami,

.go

które uwzględniane są w

poziom wód podziemnych nie podlega takim wahaniom, które mogłyby doprowadzić

W ustalaniu celów środowiskowych dla jednolitych części wód podziemnych brane są pod uwagę wszystkie wyżej wymienione parametry dla oceny stanu chemicznego i ilościowego. Poniżej zestawiono w ujęciu tabelarycznym informacje o wartościach granicznych

wybranych wskaźników jakości fizykochemicznej wód ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód podziemnych (tab. 19). W tabelach tych podano również parametry dla ustalenia celów środowiskowych dla jednolitych części wód podziemnych na obszarze dorzecza oraz informację o ilościach części wód wykazująca obecnie dobry stan chemiczny i ilościowy

ww

(tab. 20).

w. rcl

o niespełnienia celów środowiskowych przez wody powierzchniowe, o wystąpienia szkód w ekosystemach lądowych zależnych od wód podziemnych, kierunki zmian krążenia wód podziemnych nie powodują intruzji wód słonych.

o wystąpienia znacznych obniżeń zwierciadła wód podziemnych,

v.p l

wyznaczaniu celów

Monitor Polski Nr 49                — 3314 —                Poz. 549


Tabela

19. Wartości graniczne wybranych wskaźników jakości fizykochemicznej wód, ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód podziemnych

Nazwa wskaźnika

Tło hydrogeochemiczne1) (zakres wartości stężeń charakterystycznych)

Wartość dla Wartość dla bardzo dobrego stanu dobrego stanu chemicznego chemicznego klasa I klasa II

ELEMENTY OGÓLNE Odczyn (pH) Ogólny węgiel organiczny (mgC/l) Przewodność elektrolityczna w 20 ° (μS/cm) Temperatura (°C) Tlen rozpuszczony (mg/l) Amonowy jon (mgNH4/l) AntymonH (mgSb/l) ArsenH (mgAs/l) 6,5 – 8,5 1 - 10 200 - 700 4 - 20 0-5

5

.go

700 2500*) 12 <10 > 1 0,5 - 1 ELEMENTY NIEORGANICZNE 0,5 1,0 0,005*) 0,01*) 10 0,005*) 0,01*) 25 0,15 0,5 0,05 1*) 150 0,05*) 0,05*) 0,1 0,5 1 0,5*) 0,2 0,003 0,05 0,03 0,3 0,0005 0,5 60 0,01 0,1 0,02 0,05 0,5 0,5*) 0,1 0,001 0,02

0-1

w. rcl

0 – 0,001 0,00005 – 0,02 0-5 0 – 0,3 0,01 – 0,3 0 – 0,0005 0,01 – 0,50 2 - 60

H

AzotanyH (mgNO3/l)

AzotynyH (mg NO2/l) Bar (mgBa/l)

Beryl (mgBe/l) BorH (mgB/l)

Chlorki (mgCl/l) Cyjanki wolneH (mgCN/l) Cyna (mgSn/l) Cynk (mgZn/l)

H

Chrom (mgCr/l)

0,0001 – 0,01

ww

Fluorki (mgF/l) Fosforany (mgPO4/l) Glin (mgAl/l)

H H

0 – 0,02

0,005 – 0,05 0,05 – 0,5 0,01 - 1 0,05 – 0,1 0,0001 – 0,0005 0 – 0,001

Kadm (mgCd/l) Kobalt (mgCo/l)

v.p l

Wartość dla umiarkowanego stanu chemicznego klasa III 6,5 – 9,5 10*) 10*) 2500*) 16 < 0,51 1,5 0,005*) 0,02 50 0,5 0,7 0,1 1*) 250 0,05*) 0,05*) 0,2 1 1,5 1 0,2 0,005 0,2

Monitor Polski Nr 49                — 3315 —                Poz. 549


Magnez (mgMg/l) Mangan (mgMn/l) Miedź (mgCu/l) Molibden (mgMo/l) NikielH (mgNi/l) Ołów (mgPb/l) Potas (mgK/l) Rtęć (mgHg/l) SelenH (mgSe/l) Siarczany (mgSO4/l) Sód (mgNa/l) SrebroH (mgAg/l) Tal (mgTl/l) Tytan (mgTi/l) Uran (mgU/l) Wanad (mgV/l) Wapń (mgCa/l)

H H

0,5 - 30 0,01 – 0,4 0,001 – 0,02 0 – 0,003 0,001 – 0,005 0,001 – 0,01 0,5 - 10 0,00005 – 0,001 0,00001 – 0,005 5 – 60

30 0,05 0,01

50 0,4

100 1*)

0,003 0,005 0,01 10*)

0,001*) 0,005 60

.go

60 200*) 0,05 0,01 0,001 0,001 0,01 0,05 0,009 0,009 0,02 100 0,004 50 200 0,2 350 1 ELEMENTY ORGANICZNE 0,01 0,02 0,00001 0,001 0,00002 0,005 0,03 0,005 0,1 0,0001*) 0,0001*) 0,0005*) 0 0 0,005 0,001 0,01 0,0001*) 0,0001*) 0,0005*) 0 0 0 0

1 – 60

0 – 0,001 0 - 0,01

0 – 0,01

0,000003 – 0,0003 0,000006 – 0,004 2 - 200

Wodorowęglany (mgHCO3/l) Żelazo (mgFe/l)

w. rcl

60 - 360 0,02 - 5

H

AOX – adsorbowe związki chloroorganiczne (mgCl/l) Benzo(a)pirenH (mg/l) BenzenH

H

0 – 0,0001

0,000001 – 0,00001

ww

Suma pestycydów3)H (mg/l) Substancje powierzchniowo

BTX - lotne węglowodory aromatyczne Fenole (indeks fenolowy) Substancje ropopochodne Pestycydy2) H (mg/l)

0 – 0,001

v.p l

0,05 0,2 0,02* 0,01

)

0,02*) 0,02

0,025 10*)

0,1*) 15

0,001*) 0,01*) 250*)

0,001*) 0,01*) 250*) 200*) 0,1*) 0,02 0,1 0,03 0,05 200 500 5

0,06

0,00005 0,01 0,1*) 0,01 0,3 0,0001*) 0,0001*) 0,0005*)

Monitor Polski Nr 49                — 3316 —                Poz. 549


W przypadku metali podane wartości graniczne odnoszą się do ich formy rozpuszczonej.

1)

Tło hydrogeochemiczne wg Katalogu wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych Termin „pestycydy" obejmuje organiczne: insektycydy, herbicydy, fungicydy, nematocydy, akarycydy, algicydy, rodentycydy,

i metod ich oznaczania - S. Witczak, A. F. Adamczyk, 1995 (zmodyfikowane).

2)

slimicydy, a także produkty pochodne oraz ich pochodne metabolity, a także produkty ich rozkładu i reakcji; oznacza się jedynie te pestycydy, których występowania w wodzie można oczekiwać; określone dla pestycydów wartości graniczne stosuje się do każdego poszczególnego pestycydu.

3)

Suma pestycydów oznacza sumaryczna zawartość poszczególnych pestycydów wykrytych i oznaczonych ilościowo w ramach

badań monitoringowych

H

podziemnych w punkcie pomiarowym

)

* Brak dostatecznych podstaw do zróżnicowania wartości granicznych w niektórych klasach jakości; przy klasyfikacji do oceny przyjmuje się klasę o najwyższej jakości spośród klas posiadających tę samą wartość graniczną

ww

w. rcl

- element fizykochemiczny, dla którego nie dopuszcza się przekroczenia wartości granicznej przy określaniu klasy jakości wód

.go

czynne anionowe (mg/l) Substancje powierzchniowo czynne anionowe i nieanionowe (mg/l) Tetrachloroeten H (mg /l) Trichloroeten H (mg /l) WWAH – wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (mg/l)

0

0,1

0 - 0005 0 – 0,003

0,001 0,001

0,000001 – 0,0001

0,0001

v.p l

0,2 0,5 0,01 0,05 0,01 0,05 0,0002 0,0003

Monitor Polski Nr 49                — 3317 —                Poz. 549


Tabela

20. Parametry dla ustalenia celów środowiskowych dla jednolitych części wód podziemnych na obszarze dorzecza Wartość progowa dla parametru Liczba JCWPd wykazująca obecnie dobry stan chemiczny i ilościowy

Nazwa parametru

Odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych (derogacje)

Zgodnie z art. 4 RDW cele środowiskowe powinny zostać osiągnięte do 2015 roku. Dyrektywa przewiduje odstępstwa od założonych celów środowiskowych, jeżeli ich

ww

przyczyn.

osiągnięcie dla danej części wód w ustalonym terminie nie będzie możliwe z określonych W myśl art. 4 RDW, odstępstwa zdefiniowane są następująco: odstępstwa czasowe – dobry stan wód może zostać osiągnięty do roku 2021 lub najpóźniej do 2027 (art. 4.4 RDW), ustalenie celów mniej rygorystycznych (art. 4.5 RDW),

w. rcl

PARAMETRY CHEMICZNE Określona dla klasy III wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie Wskaźniki fizykokryteriów i sposobu chemiczne oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896) Występowanie Nie występuje efektów zasolenia Zmiany PEW świadczące o Nie występuje zasoleniu Zagrożenie dla osiągnięcia celów Nie występuje środowiskowych przez wody powierzchniowe PARAMETRY ILOŚCIOWE Nieprzekraczanie Pobór wód dostępnych zasobów do podziemnych zagospodarowania Znaczne zmiany położenia zwierciadła Nie występują wody Zmiana kierunków Nie występuje krążenia wody

.go

90

v.p l

Liczba wszystkich JCWPd 69

Monitor Polski Nr 49                — 3318 —                Poz. 549


czasowe pogorszenie stanu wód (art. 4.6 RDW), nieosiągnięcie celów ze względu na realizację nowych inwestycji (art. 4.7 RDW).

Odstępstwa czasowe, czyli przedłużenie terminu realizacji zadań RDW do 2021 lub 2027 roku, można wyznaczyć dla części wód ze względu na: brak możliwości technicznych wdrażania działań, dysproporcjonalne koszty wdrożenia działań,

warunki naturalne niepozwalające na poprawę stanu części wód.

Dążenie do osiągnięcia celów mniej rygorystycznych jest możliwe dla tych części wód, do stanu (potencjału) dobrego jest niemożliwe ze względu na: brak możliwości technicznych wdrożenia działań, dysproporcjonalne koszty wdrożenia działań.

RDW dopuszcza wyznaczenie derogacji dla jednolitych części wód również w sytuacji, gdy osiągnięcie celów jest niemożliwe w wyniku: nowych zmian w charakterystykach fizycznych jednolitych części wód,

Stosowanie powyższych odstępstw w osiągnięciu celów środowiskowych możliwe jest w określonych warunkach, wymienionych w art. 4 RDW. RDW dopuszcza realizację inwestycji mających wpływ na stan wód, powodujących zmiany w charakterystykach fizycznych jednolitych części wód, jeżeli cele którym służą, stanowią nadrzędny interes społeczny i/lub korzyści dla środowiska naturalnego i dla społeczeństwa. Na obszarze dorzecza Wisły zidentyfikowano następujące główne inwestycje tego typu: inwestycje z zakresu ochrony przeciwpowodziowej.

1. Budowa zbiornika wodnego Kąty-Myscowa. Inwestor: RZGW Kraków.

Cel inwestycji: Ochrona przed skutkami suszy, ochrona przed powodzią, produkcja energii elektrycznej, aktywizacja gospodarcza terenu. Lokalizacja: województwo podkarpackie; powiat jasielski; gmina: Krempna, Nowy Żmigród.

ww

redukcji).

Parametry inwestycji: Lokalizacja zapory - 133,6 km rzeki Wisłoki, powierzchnia zlewni – 297 km2, pojemność całkowita zbiornika - 65,5 mln m3 (w tym pojemność powodziowa - 19,5 mln m3), maksymalna powierzchnia zalewu przy maksymalnym poziomie piętrzenia - 427 ha, odpływ gwarantowany - 2,25 m3/s, redukcja fali powodziowej 100-letniej - 304 m3/s (78 % Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 r.

w. rcl

nowych form zrównoważonej działalności gospodarczej człowieka.

.go

które zostały zmienione w wyniku działalności człowieka w taki sposób, że doprowadzenie ich

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3319 —                Poz. 549


2. Ekologiczne bezpieczeństwo stopnia wodnego Włocławek: modernizacja Stopnia Wodnego Włocławek i poprawa bezpieczeństwa powodziowego zbiornika włocławskiego. Inwestor: RZGW Warszawa. energii, ochrona przeciwpowodziowa.

Cel inwestycji: Zapewnienie bezpieczeństwa pracy Stopnia Wodnego Włocławek, produkcja Lokalizacja: województwo: mazowieckie, kujawsko-pomorskie.

Parametry inwestycji: W ramach przedsięwzięcia realizowane będą trzy zadania:

przebudowa i remont obiektów Stopnia Wodnego Włocławek: zapory czołowej, dla ryb, i lewego wału Rosicy,

systemu kontrolno-pomiarowego (ASTKZ), jazu, śluzy z awanportami oraz przepławki rozbudowa zapory bocznej Borowiczki i rozbudowa wałów wstecznych Słupianki przebudowa dwóch zapór bocznych Zbiornika Włocławskiego: zapory w Nowym Duninowie, zapory Jordanów – Tokary – Radziwie oraz makroniwelacja w czaszy zbiornika. Koszt - 152 550 000 zł.

Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 r.

Inwestor: WZMiUW w Białymstoku. dł. 4 670 mb.

Cel inwestycji: zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego poprzez budowę budowli na Lokalizacja: województwo podlaskie; powiat Białystok; gmina Dobrzyniewo. Koszt inwestycji: 9 340 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2008 – 2010 r.

4. Modernizacja węzła wodnego wraz z jazem piętrzącym na rzece Pilicy w km 264+728. Inwestor: Śląski ZMiUW. Cel inwestycji: utrzymanie węzła wodnego poprzez modernizację sterowania mechanizmów wyciągowych zamknięć jazu wraz z remontem korpusu jazu i syfonu. Lokalizacja: województwo śląskie; powiat Częstochowski; gmina Koniecpol. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

ww

Inwestor: Śląski ZMiUW.

5. Remont koryta rzeki Pilicy w km 292+450-292+570 wraz z odbudową 2 jazów w węźle

wodnym w miejscowości Szczekociny.

w. rcl

3. Przebudowa budowli przeciwpowodziowych (grobli) na rzece Supraśl.

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3320 —                Poz. 549


Cel inwestycji: utrzymanie węzła wodnego poprzez odbudowę 2 jazów piętrzących wraz z remontem koryta rzeki na odcinku 120 km. Lokalizacja: województwo śląskie; powiat Zawierciański; gmina Szczekociny. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2009 – 2010 r.

6. Remont zbiornika wodnego Dzibice. Inwestor: Śląski ZMiUW.

Cel inwestycji: Odmulenie czaszy zbiornika wodnego wraz z remont urządzeń budowli. Lokalizacja: województwo śląskie; powiat Zawierciański; gmina Kroczyce. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2009 – 2010 r.

7. Poprawa bezpieczeństwa powodziowego miejscowości Ostrowiec Świętokrzyski w oparciu o regulację rzeki Modły z wykorzystaniem istniejącego zbiornika w Częstocicach jako polderu zalewowego do redukcji fali powodziowej. Inwestor: WZMiUW w Kielcach.

Cel inwestycji: poprawa bezpieczeństwa powodziowego poprzez regulację rzeki Modły wykonanie śluzy i polderu zalewowego w oparciu o istniejący zbiornik w Częstocicach. Lokalizacja: województwo świętokrzyskie; powiat Ostrowiec; gmina Bodzechów. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2012 – 2015 r.

8. Budowa zbiornika Ćmielów. Inwestor: WZMiUW w Kielcach. Koszt inwestycji: 9 665 000 zł.

Cel inwestycji: Budowa zbiornika Ćmielów. Koszt inwestycji: 17 770 000 zł.

Lokalizacja: województwo świętokrzyskie; powiat Ostrowiec; gmina Ćmielów. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2012 – 2015 r.

9. Odbudowa zbiornika wodnego w Bochotnicy. Inwestor: WZMiUW w Lublinie.

Cel inwestycji: Odbudowa zbiornika wodnego w Bochotnicy. Koszt inwestycji: 5 000 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

ww

Lokalizacja: województwo lubelskie, powiat Puławy, gmina Kazimierz Dolny.

10. Kształtowanie przekroju poprzecznego i podłużnego rzeki Bętlewianki w km 0+700 – 2+500 w celu zwiększenie możliwości retencjonowania w dolinie wody do nawodnień. Inwestor: WZMiUW we Włocławku. Cel inwestycji: utrzymanie retencji dolinowej poprzez regulację rzek i kanałów.

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3321 —                Poz. 549


Lokalizacja: województwo kujawsko – pomorskie; powiat lipnowski; gmina Dobrzyń n/ Wisłą. Koszt inwestycji: 3 000 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2012 – 2013 r.

11. Projekt budowy zbiornika wodnego zlokalizowanego na rzece Łydyni. Inwestor: Urząd Gminy Regiminie.

Cel inwestycji: Retencjonowanie wód powierzchniowych na potrzeby rolnictwa, poprawę poprawę czystości wód ,wykorzystanie potencjału zmagazynowanych wód dla celów budowy MEW o mocy 49kw. Koszt inwestycji: 500 000 zł. Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat ciechanowski; gmina Regimin. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2007 – 2013 r.

stosunków wodnych na terenie deficytowym w wody powierzchniowe i o niskich opadach,

12. Rozbudowa wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w dolinie Opolskiej w km 19+840 23+360 i obwałowania wstecznego prawego rzeki Chodelki. Inwestor: WZMiUW w Lublinie.

Cel inwestycji: Rozbudowa wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w dolinie Opolskiej w km Lokalizacja: województwo lubelskie. Koszt inwestycji: 14 367 000 zł.

Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2007 – 2012 r.

13. Rozbudowa wału przeciwpowodziowego odcinek Wisły w dolinie Puławsko – Parchacko Bochotnickiej w km 0+000 - 4+580. Inwestor: WZMiUW w Lublinie. Parchacko – Bochotnickiej.

Cel inwestycji: Rozbudowa wału przeciwpowodziowego odcinek Wisły w dolinie Puławsko – Lokalizacja: województwo lubelskie; powiat Puławy; gmina Kazimierz Dolny. Koszt inwestycji: 18 364 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2007 – 2011 r.

ww

14. Rozbudowa wału przeciwpowodziowego Dęblin- Stężyca Piotrowice w km 0+000-14+312 Inwestor: WZMiUW w Lublinie. Cel inwestycji: Rozbudowa wału przeciwpowodziowego Dęblin- Stężyca Piotrowice. Lokalizacja: województwo lubelskie; powiat Ryki; gmina Stężyca. Koszt inwestycji: 12 812 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2009 – 2013 r.

w. rcl

19+840 - 23+360 i obwałowania wstecznego prawego rzeki Chodelki.

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3322 —                Poz. 549


15. Odbudowa koryta rzeki Por i regulacja stosunków wodnych w jej dolinie. Odbudowa i modernizacja koryta rzeki Por dla uregulowania gospodarki wodnej na użytkach rolnych oraz odbudowa (kształtowanie przekroju podłużnego i poprzecznego i układu poziomego koryta rzeki na odcinku 4+150-15+050 na dł. 10,90km). Inwestor: WZMiUW w Lublinie.

Cel inwestycji: Odbudowa koryta rzeki Por i regulacja stosunków wodnych w jej dolinie. Odbudowa i modernizacja koryta rzeki Por dla uregulowania gospodarki wodnej na użytkach rolnych. Lokalizacja: województwo lubelskie; powiat Zamość; gmina Sulów Radecznica. – 4 400 000 zł.

Koszt inwestycji: Odbudowa koryta rzeki Por i regulacja stosunków wodnych w jej dolinie, koszt Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011- 2012 r.

16. Budowa wału wiślanego w Piotrkowicach w km 14+312 - 16+312 na dł. 2,00 km oraz pompownia w miejscowości Piotrowice – Maciejowice. Inwestor: WZMiUW w Lublinie.

Cel inwestycji: ochrona przed powodzią Piotrkowic poprzez budowę wału wiślanego w Piotrkowicach oraz pompowni. Lokalizacja: województwo lubelskie; powiat Ryki; gmina Stężyca. Koszt inwestycji: Budowa wału wiślanego koszt - 7500 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 – 2012 r.

17. Rozbudowa wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w dolinie Janiszewskiej. Inwestor: WZMiUW w Lublinie. Cel inwestycji: Rozbudowa wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w dolinie Janiszewskiej. Lokalizacja: województwo lubelskie; powiat Kraśnik; gmina Annopol. Koszt inwestycji: 11 726 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 – 2012 r.

18. Zabezpieczenie skarpy w miejscowości Wyszogród na odcinku od istniejącego ubezpieczenia brzegu Wisły w km 586+800 do ubezpieczeń przy nowym moście. Cel inwestycji: Zabezpieczenie skarpy przed dalszym postępowaniem osuwiska. Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat płocki; gmina Wyszogród. Koszt inwestycji: 6 066 400 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2008 – 2009 r. Inwestor: RZGW w Warszawie.

ww

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3323 —                Poz. 549


19. Budowa śluzy Guzianka II. Inwestor: RZGW w Warszawie. śluzy w Guziance. Koszt inwestycji: 26 700 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r. Cel inwestycji: Poprawa bezpieczeństwa na stopniu wodnym „Guzianka”. Odciążenie istniejącej Lokalizacja: województwo warmińsko-mazurskie; powiat piski; gmina Ruciane-Nida.

20. Poprawa bezpieczeństwa powodziowego w newralgicznych miejscach na Wiśle. Inwestor: RZGW w Warszawie.

w miejscowości Rakowo-Drwały rozebranie ostróg i wykonanie opaski brzegowej. Lokalizacja: województwo lubelskie: powiat rycki; gmina Stężyca; powiat garwoliński; gmina Maciejowice; województwo mazowieckie: powiat płocki; gmina Wyszogród. Koszt inwestycji: 16 756 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

21. Remont Śluzy na Żeraniu i Kanału Żerań – Zegrze. Inwestor: RZGW w Warszawie.

Cel inwestycji: Remont Śluzy na Żeraniu, pogłębienie bazy sprzętu przeciwpowodziowego i awanportu, odmulenie Kanału Żerań-Zegrze. Koszt inwestycji: 42 000 000 zł. Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat m.st. Warszawa; gmina Warszawa. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 r.

22. Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego Zbiornika Sulejów na Pilicy w km 153,0 – 159,3 Inwestor: RZGW w Warszawie. 159,3. Cel inwestycji: Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego Zbiornika Sulejów na Pilicy w km 153,0 – Lokalizacja: województwo łódzkie; powiat piotrkowski; gmina Sulejów. Koszt inwestycji: 50 000 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 r.

ww

przyległych do zbiornika.

23. Remont zapór bocznych jeziora zegrzyńskiego Kania - Popowo i Arciechów - Kuligów wraz z umocnieniem prawego brzegu rzeki Bug w miejscowości Kania Polska. Cel inwestycji: Remont i przebudowa zapór bocznych w celu poprawienie ochrony terenów Inwestor: RZGW w Warszawie.

w. rcl

.go

Cel inwestycji: Ubezpieczenie brzegów Wisły w km 397 – 398, 406, 417, 429 oraz w km 599

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3324 —                Poz. 549


Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat legionowski; gmina Serock. Koszt inwestycji: 17 000 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

24. Udrożnienie ujściowego odcinka rzeki Bug od ujścia do rzeki Narew do km 3+300. Inwestor: RZGW w Warszawie. Zegrzyńskiego. Koszt inwestycji: 5 000 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

Cel inwestycji: Usunięcie namułów naniesionych przez rzekę Bug w miejscu ujścia do Jeziora Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat legionowski; gmina Serock.

25. Ubezpieczenie lewego brzegu rzeki Bug w miejscowości Dorohusk. Inwestor: RZGW w Warszawie.

Cel inwestycji: Ubezpieczenie lewego brzegu rzeki Bug w miejscowości Dorohusk. Lokalizacja: województwo lubelskie; powiat chełmski; gmina Dorohusk. Koszt inwestycji: 1 665 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

26. Ubezpieczenie brzegów rzeki Kamiennej na odcinkach: Bałtów (28 –

30) i Rudka Bałtowska (km 33). Inwestor: RZGW w Warszawie.

Cel inwestycji: Ubezpieczenie brzegów rzeki Kamiennej przed erozją. Lokalizacja: województwo świętokrzyskie; powiat ostrowiecki; gmina Bałtów. Koszt inwestycji: 700 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

27. Zabezpieczenie skarpy w km 30 rzeki Kamiennej - prawy brzeg. Inwestor: RZGW w Warszawie. Cel inwestycji: Usunięcie osuwiska w 30-tym km rzeki Kamiennej. Zagrożenie dla budynku usytuowanego w odległości 2,5 m od skarpy. Koszt inwestycji: 150 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

28. Modernizacja jazu i pompowni zbiornika Brody. Inwestor: RZGW w Warszawie. Cel inwestycji: Podniesienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego rzeki Kamiennej. Lokalizacja: województwo świętokrzyskie; powiat ostrowiecki; gmina Bałtów.

ww

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3325 —                Poz. 549


Lokalizacja: województwo świętokrzyskie. Koszt inwestycji: 1 200 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 r.

29. Udrożnienie koryta rzeki Kamiennej na odcinkach: Ćmielów (km 23 - 64), Kunów-Brody (71

83) i Dziurów – Starachowice (km 89-95). Inwestor: RZGW w Warszawie. Kamiennej. starachowicki; gmina Starachowice, Brody. Koszt inwestycji: 400 000 zł.

Cel inwestycji: Udrożnienie koryta w celu prawidłowego spływu wód powodziowych na rzece Lokalizacja: województwo świętokrzyskie; powiat ostrowiecki; gmina Ćmielów, Kunów; powiat

Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 r.

30. Ubezpieczenie dwóch odcinków erodowanego lewego brzegu Pisy w km 3,0 – 4,0 Inwestor: RZGW w Warszawie. Cel inwestycji: Zatrzymanie procesu intensywnej erozji lewego brzegu Pisy, stwarzającej zagrożenie dla bezpieczeństwa budynku Ośrodka „Caritas-u”. Lokalizacja: województwo mazowieckie. Koszt inwestycji: 2 917 000 zł.

Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

31. Wykonanie ubezpieczenia prawego brzegu Bugu w km 4,2 – 4,8 w miejscowości Kania Polska. Inwestor: RZGW w Warszawie. powiatowej Kania - Popowo.

Cel inwestycji: Zabezpieczenie brzegu przed postępującą erozją, która zagraża drodze Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat legionowski; gmina Serock. Koszt inwestycji: 2 919 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

ww

32. Zabezpieczenie erodowanego brzegu Wisły w km 406 w miejscowości Drachalica. Cel inwestycji: Zatrzymanie dynamicznej erozji brzegu. Przeciwdziałanie zniszczeniu stopy wału ppow. chroniącego ok. 1,5 tys. ha gruntów rolnych oraz 2 tys. gospodarstw.

Inwestor: RZGW w Warszawie.

Lokalizacja: województwo lubelskie; powiat rycki; gmina Strężyca. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 r.

Koszt inwestycji: 600 000 zł.

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3326 —                Poz. 549


33. Zabezpieczenie erodowanego prawego brzegu Wieprza w km 43 w miejscowości Blizocin Inwestor: RZGW w Warszawie. Cel inwestycji: Zatrzymanie rozwijającej się dynamicznie erozji brzegu. Przeciwdziałanie zniszczeniu drogi powiatowej biegnącej w odległości ok. 0,5-1,0 m. Lokalizacja: województwo lubelskie; gmina Kock. Koszt inwestycji: 520 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 r.

34. Przebudowa wału przeciwpowodziowego prawobrzeżnej doliny Wisły na odcinku: Antoniówka, Świerżowska – Kolonia Bączki. Inwestor: WZMiUW w Warszawie. 11,960 km.

Cel inwestycji: Przebudowa wału przeciwpowodziowego prawobrzeżnej doliny Wisły – dług. Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat garwoliński; gmina Maciejowice. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 – 2013 r.

35. Modernizacja wału przeciwpowodziowego ma odcinku Wisły w km 525+000-537+400 Inwestor: WZMiUW w Warszawie. Cel inwestycji: Modernizacja wału przeciwpowodziowego – dł. 10,680 km. Koszt inwestycji: 30 000 000 zł.

Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat Nowodworski; gmina Łomianki. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 – 2015 r.

36. Przebudowa wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w km 541+400-546+800. Inwestor: WZMiUW w Warszawie. Cel inwestycji: Przebudowa wału przeciwpowodziowego – dł. 4,630 km. Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat Nowodworski; gmina Czosnów. Koszt inwestycji: 24 000 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 – 2012 r.

ww

zbiornika.

37. Modernizacja (przebudowa) ubezpieczenia skarpy odwodnej zapory czołowej zbiornika wodnego „Ruda” na rzece Mławka. Inwestor: WZMiUW w Warszawie. Cel inwestycji: Modernizacja (przebudowa) ubezpieczenia skarpy odwodnej zapory czołowej

Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat mławski; gmina Lipowiec Kościelny. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2012 – 2015 r.

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3327 —                Poz. 549


38. Poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, stanu ekologicznego, retencji i stanu technicznego obiektów Kanału Augustowskiego wraz z jeziorem Serwy, rzeką: Marychą, Czarną Hańczą, Rospudą i Nettą. Inwestor: RZGW w Warszawie.

Cel inwestycji: Wykonanie robót budowlanych na Kanale Augustowskim mających na celu podniesienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego oraz zdolności transportowych Kanału. Lokalizacja: województwo podlaskie. Koszt inwestycji: 25 000 000 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r. inwestycje z zakresu poprawy i

z dostosowywaniem i rozwojem rolnictwa i leśnictwa

1. Projekt odtworzenia kształtowanie przekroju podłużnego i poprzecznego oraz układu poziomego rzeki Różnicy w km 12+700-17+120, wieś Kurzątki. Inwestor: WZMiUW w Olsztynie. rolnictwa i leśnictwa.

Cel inwestycji: Poprawa i rozwijanie infrastruktury związanej z dostosowywaniem i rozwojem Lokalizacja: województwo warmińsko-mazurskie, powiat ełcki; gmina Prostki. z obiektów melioracyjnych, wymiana zniszczonej kiszki faszynowej. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2012 – 2013 r.

Parametry inwestycji: Odmulenie dna cieku, wymaga odbudowy, utrudniony jest spływ wody

2. Projekt odtworzenia kształtowanie przekroju podłużnego i poprzecznego oraz układu poziomego rzeki Staświnki, gmina Wydminy km 8+000-17+230. Inwestor: WZMiUW w Olsztynie. rolnictwa i leśnictwa.

Cel inwestycji: Poprawa i rozwijanie infrastruktury związanej z dostosowywaniem i rozwojem Lokalizacja: województwo warmińsko-mazurskie; powiat giżycki; gmina Wydminy. Parametry inwestycji: Zabudowa wyrw umocnienie stopy skarpy i skarp. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 – 2012 r.

ww

rolnictwa i leśnictwa.

3. Projekt odtworzenia kształtowanie przekroju podłużnego i poprzecznego oraz układu poziomego rzeki Kamienny Bród w km 17+440-22+268, wieś Turowo Zocie. Inwestor: WZMiUW w Olsztynie. Cel inwestycji: Poprawa i rozwijanie infrastruktury związanej z dostosowywaniem i rozwojem

w. rcl

.go

v.p l

rozwijania infrastruktury związanej

Monitor Polski Nr 49                — 3328 —                Poz. 549


Lokalizacja: województwo warmińsko-mazurskie; powiat ełcki; gmina Kalinowo. Parametry inwestycji: Rzeka wymaga odbudowy, konieczne jest zwiększenie średnicy rurociągów co umożliwi swobodny odpływ wód. Wymiana kiszki faszynowej na dł. 8250 m, przebudowa 6 przepustów rurowych. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 – 2012 r.

4. Projekt odtworzenia kształtowanie przekroju podłużnego i poprzecznego oraz układu poziomego rzeki Różynki Ełckiej w km 3+000-8+240, wieś Czypryki. Inwestor: WZMiUW w Olsztynie. rolnictwa i leśnictwa.

Cel inwestycji: Poprawa i rozwijanie infrastruktury związanej z dostosowywaniem i rozwojem Lokalizacja: województwo warmińsko-mazurskie; powiat ełcki; gmina Prostki. wody z obiektów melioracyjnych).

Parametry inwestycji: Odmulenie dna cieku, rzeka wymaga odbudowy (utrudniony jest spływ Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 – 2012 r.

6. Regulacja rzeki Łomżyczka.

Inwestor: WZMiUW w Białymstoku.

Lokalizacja: województwo podlaskie; powiat Łomża. Koszt inwestycji: 26 305 600 zł.

Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2008 – 2013 r.

7. Regulacja rzeki Kukawka.

Inwestor: WZMiUW w Białymstoku.

Cel inwestycji: Przebudowa rzeki na dł. 14,5 km, budowle regulacyjne 10 szt. Lokalizacja: województwo podlaskie; powiat Wysokie Mazowieckie; gmina Ciechanowiec Koszt inwestycji: 4 624 463 zł. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2008 – 2013 r.

8. Regulacja rzeki Rokietnica.

ww

Inwestor: WZMiUW w Białymstoku. Cel inwestycji: Przebudowa rzeki na dł. 25,7 km, budowle regulacyjne 13 szt. Lokalizacja: województwo podlaskie; powiat Wysokie Mazowieckie; gmina Kulesze Kościelne Koszt inwestycji: 8 716 665 zł.

Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2008 – 2013 r.

9. Modernizacja istniejących progów na rzece Nurzec.

w. rcl

Cel inwestycji: Przebudowa rzeki – 0,8 km budowle regulacyjne – 16 szt. wały i groble -890 mb.

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3329 —                Poz. 549


Inwestor: WZMiUW w Białymstoku. Cel inwestycji: Modernizacja istniejąca progów w ilości 85 szt. Brańsk, Orla, Kleszcze. Koszt inwestycji: 16 900 000 zł. Lokalizacja: województwo podlaskie; powiat: Bielsko Podlaski, Hajnówka; gmina: Rudka, Boćki,

Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2012 – 2013 r.

10. Denaturalizacja rzeki Ełk ,modernizacja urządzeń wodnych Modzelówka. Inwestor: WZMiUW w Białymstoku. Cel inwestycji: Budowle regulacyjne szt. 3, wały i groble 4,3 km. Koszt inwestycji: 3 378 581 zł.

Lokalizacja: województwo podlaskie; powiat Grajewo; gmina Grajewo. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2012 - 2011 r.

11. Rzeka Nurzec (jaz z mostem i elektrownią w miejscowości Wyszonki Nagórki). Inwestor: WZMiUW w Białymstoku. Cel inwestycji: Jaz z mostem i elektrownią. Koszt inwestycji: 4 123 175 zł.

Lokalizacja: województwo podlaskie; powiat Wysokie Mazowieckie; gmina Klukowo. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 r.

12. Przebudowa rzeki Brzozówka.

Inwestor: WZMiUW w Białymstoku.

Cel inwestycji: Przebudowa rzeki na dł. 12,6 km, remont budowli 5 szt. Lokalizacja: województwo podlaskie; powiat Sokółka, Mońki, Białystok; gmina Korycin, Jasionówka Czarna Białostocka. Koszt inwestycji: 800 000 zł.

Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 - 2011 r.

13. Polder Stężycko – Maciejowicki z budowlami odwadniającymi i użytkowymi z pompownią w Prażmowie i śluzą w Młynkach. Inwestor: WZMiUW w Lublinie. Cel inwestycji: Dokumentacja, roboty. Lokalizacja: województwo lubelskie; powiat Ryki; gmina Stężyca. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 – 2012 r.

ww

Koszt inwestycji: 20 000 000 zł.

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3330 —                Poz. 549


14. Odbudowa (kształtowanie) przekroju podłużnego i poprzecznego oraz układu poziomego koryta rzeki Kosarzewka w km 0+000-24+000. Inwestor: WZMiUW w Lublinie. Cel inwestycji: Dokumentacja, roboty. Koszt inwestycji: 12 000 000 zł.

Lokalizacja: województwo lubelskie; powiat lubelski; gmina: Strzyżewice, Jabłonna, Bychawa Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 – 2011 r.

15. Modernizacja przekroju podłużnego i poprzecznego koryta rzeki Łydyni od km 23+300 do km 28+350 wraz z budowlami. Inwestor: WZMiUW w Warszawie. 5,050 km.

Cel inwestycji: Modernizacja przekroju podłużnego i poprzecznego koryta rzeki Łydyni – dł. Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat Ciechanowski; gmina Ciechanów. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 – 2012 r.

16. Przebudowa (modernizacja) przekroju podłużnego i poprzecznego koryta rzeki Płonki od km 12+700 do km 19+000 w miejscowości Płońsk. Inwestor: WZMiUW w Warszawie. Płonki – dł. 6,300 km.

Cel inwestycji: Przebudowa (modernizacja) przekroju podłużnego i poprzecznego koryta rzeki Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat Płoński; gmina: Płońsk, Dzierzążnia. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 – 2013 r.

17. Budowa budowli wodnych wraz z remontem koryta rzeki – rzeka Węgierka w km 0+000 17+600. Inwestor: WZMiUW w Warszawie. - dług. 17,600km.

Cel inwestycji: Budowa budowli wodnych wraz z remontem koryta rzeki –rzeka Węgierka Lokalizacja: województwo mazowieckie; powiat makowski; gmina Płoniawy – Brawura; powiat przasnyski; gmina Przasnysz. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2010 – 2014 r. inwestycje związane rozwojem gospodarczym regionu

ww

1. Kompleksowa rekonstrukcja Kanału Augustowskiego.

Inwestor: RZGW w Warszawie.

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3331 —                Poz. 549


Cel inwestycji: Usprawnienie żeglugi, przywrócenie charakteru zabytkowego, rozwój gospodarczy regionu. Lokalizacja: województwo podlaskie. Koszt inwestycji: 49 906 000 zł.

Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2009 – 2010 r.

2. Remont jazu z mostem drogowym w miejscowości Krutyński Piecek. Inwestor: RZGW w Warszawie. mazurskich. Koszt inwestycji: 900 000 zł.

Cel inwestycji: Remont jazu z mostem drogowym usprawni gospodarkę wodną na terenie jezior Lokalizacja: województwo warmińsko-mazurskie; powiat mrągowski, gmina Piecki. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2011 r.

3. Budowa elektrociepłowni o mocy 2 x 800 MW zlokalizowanej w rejonie Kopalni Węgla „Bogdanka”. Inwestor: Polska Grupa Energetyczna Elektrociepłownia Lublin – Wrotków sp. z o.o. Cel inwestycji: Jednym z wariantów zabezpieczenia potrzeb wodnych elektrowni jest budowa Lokalizacja: województwo lubelskie; powiat świdnicki; gmina Trawniki. Parametry inwestycji: Brak ostatecznej decyzji odnośnie zabezpieczenia potrzeb wodnych elektrowni - jednym z wariantów jest budowa Zbiornika Oleśniki. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2012 r. Narew” . Zbiornika Oleśniki.

4. Kompleks turystyczny na „Szlaku Wodnym im. Króla Stefana Batorego” i na „Szlaku Pisa Inwestor: Urząd Miejski w Nowogrodzie.

Cel inwestycji: Kompleks turystyczny nad rzeką Narew w Nowogrodzie oraz nad rzeką Pisą w Serwatkach, Morgownikach, Balikach i Ptakach. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2012 r. Lokalizacja: województwo mazowieckie, podlaskie.

ww

regionu.

5. Rewitalizacja Kanału Elbląskiego na odcinkach: Jezioro Drużno - Miłomłyn, Miłomłyn Zalewo, Miłomłyn – Ostróda - Stare Jabłonki. Inwestor: RZGW w Gdańsku – beneficjent projektu. Cel inwestycji: Poprawa warunków żeglugowych na Kanale, poprawa bezpieczeństwa użytkowników Kanału, poprawa funkcjonalności Kanału, zwiększenie turystyki pobytowej

regionu, wzrost atrakcyjności turystycznej Polski, wzmocnienie potencjału rozwojowego

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3332 —                Poz. 549


Lokalizacja: województwo warmińsko – mazurskie; powiat elbląski; gmina: Elbląg, Gronowo Elbląskie, Markusy, Pasłęk, Rychliki; powiat ostródzki (Małdyty, Morąg, Łukta, m. i gm. Ostróda, Miłomłyn); powiat iławski; m. i gmina Iława, m. i gmina Zalewo. Parametry inwestycji: W skład projektu wchodzą następujące zadania inwestycyjne: przebudowa śluz: Ostróda, Zielona, Mała Ruś, Miłomłyn, przebudowa Kanału na szlaku żeglownym Miłomłyn – Jezioro Drużno, przebudowa Kanału na szlaku żeglownym Miłomłyn – Iława,

przebudowa Kanału na szlaku żeglownym Miłomłyn – Ostróda – Stare jabłonki,

przebudowa Kanału Elbląskiego na szlaku żeglownym jez. Ruda Woda – jez. Bartężek, odbudowa pochylni: Całuny, Jelenie, Oleśnica, Buczyniec, Kąty, miejsce postojowe w Buczyńcu,

rozbudowa Izby historii Kanału na terenie pochylni Buczyniec, oznakowanie turystyczne na obiektach Kanału. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2009 – 2015 r.

6. Pętla Żuławska - rozwój turystyki wodnej. Pomorskiego.

Inwestor: RZGW w Gdańsku – Partner projektu, Beneficjent Projektu – Marszałek Województwa Cel inwestycji: rozwój gospodarczy regionu pomorskiego i warmińsko-mazurskiego poprzez turystyczny rozwój dróg wodnych, budowa i rozwój zintegrowanego produktu turystycznego charakteryzującego się wysoką konkurencyjnością w skali kraju, będącego atrakcją turystyczną województwa - gospodarza EURO 2012, rozwój dróg wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego poprzez budowę wysokiej jakości infrastruktury żeglarskiej, wydłużenie sezonu turystycznego poprzez zwiększenie ruchu turystycznego, w tym międzynarodowego na obszarze delty Wisły oraz Zalewu Wiślanego, poprawa stanu środowiska naturalnego na szlakach wodnych Żuław Wiślanych i Zalewu Wiślanego, w tym zrównoważone wykorzystanie obszarów objętych systemem Natura

2000. Parametry inwestycji: W ramach projektu przewidziano stworzenie wysokiej jakości oraz bezpiecznej infrastruktury turystycznej służącej zarówno aktywnemu uprawianiu sportów wodnych oraz turystyce rekreacyjnej. Przewidziano stworzenie portów i przystani żeglarskich oraz pomostów cumowniczych służących zarówno aktywnemu uprawianiu sportów wodnych jak również innym formom turystyki. zadanie pn.: Budowa stanowisk cumowniczych przy śluzach: Biała Góra, Szonowo, W ramach zadań inwestycyjnych planuje się: Rakowiec, Michałowo, Gdańska Głowa, Przegalina (w awanportach poszczególnych śluz powstaną stanowiska cumownicze o charakterze stałym dla jednostek

ww

w. rcl

.go

zagospodarowanie przy pochylniach: Całuny, Jelenie, Oleśnica, Buczyniec, Kąty,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3333 —                Poz. 549


pływających, utwardzone ciągi piesze oraz schody lub trapy łączące stanowiska cumownicze z ciągami pieszymi), zadanie pn.: Elektryfikacja śluzy Gdańska Głowa (elektryfikacja wrót śluzy oraz zamknięć obiegowych, rozdzielnia z urządzeniami energetycznymi i sterującymi stacji transformatorowej, automatyczny system pomiaru poziomu wody (w głowie górnej, głowie dolnej i komorze śluzy), system sygnalizacji świetlnej. Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2008 – 2011 r. Lokalizacja: województwo pomorskie, projekt obejmuje swym zasięgiem obszar 15 gmin (w obudowie), linia energetyczna zasilająca (kablowa lub napowietrzna) z istniejącej

w Michałowie

Inwestor: RZGW w Gdańsku – beneficjent projektu.

Cel inwestycji: Powstanie małej elektrowni wodnej o mocy 0,5 MW, jest kolejnym etapem zaplanowanych działań w kierunku ochrony środowiska, poprzez promowanie odnawialnych źródeł energii, co wpłynie korzystnie na stan czystości środowiska naturalnego i lokalny rozwój społeczno – gospodarczy poprzez: uatrakcyjnienie terenu jako miejsca zamieszkania i gospodarowania będące wynikiem redukcji zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery, Lokalizacja: województwo warmińsko – mazurskie; powiat elbląski; gmina Gronowo Elbląskie Parametry inwestycji: Zakres projektu obejmuje wykonanie następujących obiektów: budowę kanału ziemnego doprowadzającego wodę do elektrowni, budowę ujęcia wody umożliwiającego pobór wody i rozdział na turbiny, budowę bloku elektrowni, którego hala zostanie wyposażona w trzy turbozespoły zamontowane w układzie poziomym z trzema generatorami asynchronicznymi, budowę wylotu elektrowni w postaci kanału ziemnego z ubezpieczeniem dna

Termin rozpoczęcia realizacji inwestycji: 2009 r. (zakończenie przewidziane jest w pierwszym kwartale 2011r).

ww

kamiennego oraz rud cynku i ołowiu, na wydobycie których zostały udzielone koncesje w latach odwadnianiem górotworu, wytworzeniem leja depresji. Ograniczenie niekorzystnego wpływu

2008 – 2009 przez Ministra Środowiska. Wymienione inwestycje związane są z intensywnym

w. rcl

mające znaczący wpływ na wody podziemne.

uatrakcyjnienie terenu pod względem turystycznym.

i skarp, wyprowadzenie mocy za pomocą linii kablowej NN.

inwestycje (wydana koncesja na wydobywanie kopaliny) związane z górnictwem

W poniższej tabeli zestawiono listę inwestycji związanych z wydobywaniem węgla

.go

7. Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii poprzez budowę małej elektrowni wodnej

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3334 —                Poz. 549


na środowisko nie jest możliwe przy zastosowaniu dostępnych środków technicznych i proporcjonalnych nakładów finansowych. Inwestycje te są niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i surowcowego kraju.

Tabela

21. Zestawienie inwestycji związanych z wydobywaniem węgla kamiennego oraz rud cynku i ołowiu, na wydobycie których zostały udzielone koncesje w latach 2008 – 2009 przez Ministra Środowiska Lp. Inwestycja Inwestor Gmina/ Województw o Wierzbinek, Piotrków Kuj./ wielkopolskie , kuj.-pom. Powierzchnia [tys m2] Parametry odwodnienia

1

.go

Bytom, Piekary Śl, Radzionków/ śląskie M. Bytom/ śląskie Puchaczów, Cyców, Ludwin/ lubelskie M. Jaworzno, Chrzanów/ małopolskie Klucze/ małopolskie Obszar górniczy: 12 130,0 Teren górniczy: 16 140,0 Obszar górniczy: 727,862 Teren górniczy: 1 393,093 Obszar górniczy: 73 365,492 Teren górniczy: 86 642,826 Obszar górniczy: 8 090,98 Teren górniczy: 9 651,382 Obszar górniczy: 1 815,757 Teren górniczy: 2 111,994 Brak danych Brak danych Brak danych Eksploatacja na poziomie: +251,0 do 200,2 m n.p.m. Planowana wielkość odwodnienia: 307,6 m3/h

Odkrywka węgla brunatnego Złoże „Tomisławice”

KWB „Konin”

Obszar górniczy: 17 401,5 Teren górniczy: 153 161,85

2

w. rcl

Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. Południowy Koncern Węglowy S.A. Zakład GórniczoHutniczy „Bolesław” S. A.

3

4

5

6

ww

Kopalnia węgla kamiennego Złoże „Centrum” Kopalnia węgla kamiennego Złoże „BytomI1” Kopalnia węgla kamiennego Złoże „Bogdanka” Kopalnia węgla kamiennego Złoże „Byczyna” Kopalnia cynku i ołowiu Złoże „Klucze I”

Kompania Węglowa S.A.

„EKO-PLUS” Sp z o.o.

v.p l

Rzędna obniżenia zwierciadła wody: + 40 m n.p.m. Dopływ max: 6000 m3/h Depresja R: 6000 m Brak danych Stan zagospodarow ania Rozpoczęcie działalności – trwa odwadnianie Rozpoczęcie działalności – VII 2008 Rozpoczęcie działalności – do VIII.2009 Rozpoczęcie działalności 6.IV.2009 Rozpoczęcie działalności 31.XII.2008 Rozpoczęcie działalności - do 2.II.2010

Monitor Polski Nr 49                — 3335 —                Poz. 549


W tabelach poniżej przedstawiono dane odnośnie jednolitych części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych oraz wskazanych do derogacji na obszarze dorzecza Wisły.

Tabela

22. Odstępstwa od celów środowiskowych dla JCWP na obszarze dorzecza Wisły zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych liczba JCWP Wody powierzchniowe rzeki jeziora przybrzeżne przejściowe 1019 287 4 5 % JCWP 38 % 60 % 67 % 100 %

Tabela

23. Odstępstwa od celów środowiskowych dla JCWPd na obszarze dorzecza Wisły

w. rcl

zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych % JCWPd 21 % Wody podziemne liczba JCWPd 21

Tabelaryczne zestawienie odstępstw od osiągnięcia celów środowiskowych dla każdej

JCW, zostało zamieszczone w załączniku nr 2.

ww

.go

liczba JCWPd 21

v.p l

wskazane do odstępstw od celów środowiskowych % JCWP 33 % 60 % 67 % 100 % liczba JCWP 871 287 4 5 wskazane do odstępstw od celów środowiskowych % JCWPd 21 %

Monitor Polski Nr 49                — 3336 —                Poz. 549


9. Podsumowanie analizy ekonomicznej korzystania z wód

Podstawowym celem analizy ekonomicznej korzystania z wód jest analiza zwrotu kosztów za usługi wodne, zarówno na poziomie finansowym, jak i ekonomicznym dla wdrożenia zasady „zanieczyszczający płaci” oraz „użytkownik płaci”. poszczególnych sektorów gospodarki i form korzystania z wód oraz określenie stopnia Użytkownicy wód w Polsce zobowiązani są do ponoszenia kosztów korzystania z zasobów wodnych, poprzez uiszczanie opłat za pobór wód i zrzut ładunków zanieczyszczeń, na

podstawie ustalanych corocznie przez Radę Ministrów stawek opłat, przyczyniając się w ten sposób do realizacji przepisów art. 9 RDW. W polskim systemie prawnym funkcjonuje również

system zwolnień z opłat, wynikający z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (zwolnienie wody do przerzutów, celów energetycznych, nawodnień rolniczych i napełniania stawów rybnych).

Charakterystyka ekonomiczna obszaru dorzecza

Obszar dorzecza Wisły wynosi 183 171 km2. Na podstawie danych GUS obliczono, iż na koniec 2007 r. obszar dorzecza zamieszkiwało 24,5 mln mieszkańców, co stanowiło ok. 62 % populacji całej Polski. Stopa bezrobocia wyniosła 14,0 %, z kolei średnie wynagrodzenie brutto w 2007 r. wynosiło 2 391,88 zł. W odniesieniu do całkowitej ilości przedsiębiorstw Polski, wartość procentowa podmiotów gospodarczych na obszarze dorzecza Wisły wynosiła 56,47 %. Poniższa tabela przedstawia przedsiębiorstwa pogrupowane według sektorów przemysłu oraz ich procentowy udział na obszarze dorzecza.

Tabela

24. Struktura przedsiębiorstw na obszarze dorzecza Wisły Sektory przemysłu

w. rcl

Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo Rybactwo Górnictwo i przetwórstwo przemysłowe Budownictwo Usługi Handel hurtowy i detaliczny Administracja publiczna i obrona narodowa Edukacja SUMA Ochrona zdrowia i pomoc społeczna

Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę

ww

.go

2.28 0.05 0.11 0.80 2.71 4.45

v.p l

% przedsiębiorstw na obszarze dorzecza 10.29 10.67 38.99 29.64 100.00

Monitor Polski Nr 49                — 3337 —                Poz. 549


Zwrot kosztów usług wodnych w sektorze komunalnym

Źródłem danych do obliczeń były dane pochodzące z badań ankietowych przeprowadzonych przez poszczególne RZGW wśród operatorów, po ich eksperckiej weryfikacji. Jako rok bazowy dla obliczeń przyjęto 2006.

Usługi wodno-kanalizacyjne w sektorze komunalnym świadczone są przez podmioty zajmujące wymienionych usług. Z tego powodu opis statystyczny próby stanowiącej przedmiot badań zwrotu kosztów w sektorze: należy dążyć do rozdzielenia rachunku kosztów obu usług. których można podzielić wg ich statusu prawnego na:

się dostarczaniem wody, odbiorem i oczyszczaniem ścieków lub świadczeniem obu prowadzony jest oddzielnie dla obu usług. Jest to zgodne z wiodącymi zaleceniami w zakresie Rynek usług zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków obsługiwany jest przez operatorów,

zakłady budżetowe wraz z pozostałymi jednostkami działającymi na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.), podmioty prawa handlowego- spółki, pozostałe formy prawne.

Zakres analiz

wody oraz odbioru i oczyszczania ścieków. Dodatkowo został przeprowadzony szereg analiz, charakteryzujących strukturę świadczonych usług: wpływ dotacji na stopę zwrotu kosztów,

ww

koszty. w granicach 4,3 mld zł.

Zwrot kosztów w sektorze komunalnym – zaopatrzenie w wodę

Wartość rynku zaopatrzenia w wodę w Polsce w roku bazowym 2006 oscylowała

w. rcl

produkcji, kosztem dostarczania wody, związek między podatkiem VAT i ceną usług, finansowanie skrośne,

Podstawowym celem analizy było określenie stopnia zwrotu kosztów usług dostarczania

badanie związku jednostkowego kosztu dostarczania wody w zależności od wielkości związek jednostkowego kosztu dostarczania wody z wysokością strat, związek między wysokością opłat za korzystanie ze środowiska a jednostkowym

zależność pomiędzy formą prawną operatora a kosztami świadczonych usług, wpływ odpisów amortyzacyjnych, opłat za dzierżawę i podatku od nieruchomości na

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3338 —                Poz. 549


Finansowy zwrot kosztów Finansową stopę zwrotu kosztów obliczono porównując całkowite koszty dostarczania wody z całkowitymi przychodami z tej działalności. Należy jednak wziąć pod uwagę potencjalne

przekłamanie wynikające z faktu, iż część podmiotów prowadzi również inną działalność (np. utrzymanie dróg, gospodarka odpadami), ponadto świadczą one usługi (np. laboratoryjne, projektowe).

Dane zawarte w tabeli poniżej uwzględniają dopłaty gmin do działalności operatorów, w kolejnej tabeli – zostały skorygowane o wysokość dopłat.

Tabela

25. Finansowa stopa zwrotu kosztów Koszty zaopatrzenia w Obszar dorzecza Wisła Polska wodę mln zł

Przychody ze sprzedaży mln zł 1851,5

1814,6

3235,5

Wpływ dotacji na zwrot kosztów

Jedynie niewielka część operatorów ujawniła uzyskiwane od gminy dotacje. W tabeli poniżej przedstawiono finansową stopę zwrotu kosztów po eliminacji dotacji gmin. Zarówno na uwzględnienia dotacji.

Tabela

26. Wpływ dotacji na stopę zwrotu kosztów

w. rcl

Koszty zaopatrzenia w wodę Obszar dorzecza sprzedaży mln zł 1833,2 mln zł Wisła 1814,6 Polska 3235,5 3359,0

obszarze dorzecza Wisły jak i w skali Polski jest ona niewiele mniejsza od stopy zwrotu bez

Badanie związku jednostkowego kosztu dostarczania wody w zależności od wielkości produkcji Statystyczna analiza badanej zbiorowości nie wykazała jakiegokolwiek związku

ww

pomiędzy roczną wielkością sprzedaży, a jednostkowym kosztem

Badanie związku jednostkowego kosztu dostarczania wody z wysokością strat Zbadano związek strat z kosztem dostarczenia wody zarówno biorąc pod uwagę same straty, jak i sumę strat i zużycia na cele technologiczne. W obu przypadkach nie uzyskano

związku tych wielkości z kosztem jednostkowym zaopatrzenia w wodę. Stopień dopasowania

.go

3387,0 Skorygowane przychody ze

v.p l

Finansowa stopa zwrotu % 102,0 104,7 Finansowa stopa zwrotu % 101,0% 103,8%

Monitor Polski Nr 49                — 3339 —                Poz. 549


równań regresji w obu przypadkach nie przekraczał 0,02 przy wartościach wymaganych od 0,9 wzwyż.

Badanie związku jednostkowego kosztu dostarczania wody z wysokością opłat za korzystanie ze środowiska - pobór wody za pobór, a jednostkowym kosztem produkcji. Nie stwierdzono istotnego statystycznie związku pomiędzy jednostkowymi płatnościami

Ma to racjonalne uzasadnienie – najwyższe opłaty związane są z poborem wysokiej klasy wód z uzdatnianiem. przedstawiona jest w tabeli 27.

podziemnych, niewymagających uzdatniania – nie występuje więc składowa kosztów związana Statystyka roli opłat za korzystanie ze środowiska w kosztach zaopatrzenia w wodę

Tabela

27. Udział opłat za pobór wód w kosztach zaopatrzenia w wodę Obszar dorzecza Wisła Polska

wartość podatku „VAT należny” dla całego przedsiębiorstwa a nie dla działalności zaopatrzenia w wodę). W efekcie przeprowadzenie jakiejkolwiek analizy nie było możliwe. Formy własności operatorów, a koszty świadczonych przez nich usług Obliczenia wskazują, że koszty w zakładach budżetowych są nieco niższe, a w spółkach wyższe od przeciętnej dla całego kraju. Jest to jednak obraz statyczny dotyczący pojedynczego roku, a koszty operatora zależą od strategii jego działalności w dłuższym okresie czasu. Tak więc wyniki te nie pozwalają na rzetelne wnioskowanie czy konkretny rodzaj formy prawnej umożliwia obniżenie rzeczywistych kosztów.

Zróżnicowanie cen wg poszczególnych grup taryfowych – subwencje krzyżowe (skrośne) Przeprowadzone w badaniach obliczenia pozwalają zaryzykować przypuszczenie, że przynajmniej 21% wody jest sprzedawana w sytuacji subwencji krzyżowych. Nie wykazano natomiast wpływu różnicowania kosztów na decyzję o zróżnicowaniu taryf Obliczenia wykazały również brak wpływu różnicowania cen na finansową stopę zwrotu. Badanie związku jednostkowego kosztu dostarczania wody z wysokością odpisów amortyzacyjnych, opłat za dzierżawę infrastruktury oraz podatku od nieruchomości

ww

w. rcl

Podatek VAT w procesie zaopatrzenia w wodę

Informacje nt podatku VAT często okazywały się niemiarodajne (operatorzy podają

.go

w wodę ogółem 2,68% 2,81%

Udział opłat za pobór wód w kosztach zaopatrzenia

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3340 —                Poz. 549


Wszystkie 3 analizowane kategorie stanowią istotną składową w strukturze kosztów operatorów. Odnosząc sumę kosztów z tytułu: amortyzacji, opłat za użyczenie/dzierżawę i podatku od nieruchomości - do kosztów ogółem, otrzymano wskaźnik 24,1%.

Zwrot kosztów w sektorze komunalnym – odbiór i oczyszczanie ścieków

bazowy obliczeń) do poziomu 3,4 mld zł. Finansowy zwrot kosztów

Wartość rynku odbioru i oczyszczania ścieków zbliżyła się w Polsce w roku 2006 (rok

Finansową stopę zwrotu kosztów obliczono porównując całkowite koszty odbioru jak w przypadku zaopatrzenia w wodę, wziąć pod uwagę potencjalne przekłamanie wynikające z faktu, iż część podmiotów prowadzi również inną działalność (np. utrzymanie dróg, gospodarka odpadami), ponadto świadczą one usługi (np. laboratoryjne, projektowe). Dane w tabeli poniżej uwzględniają dopłaty gmin do działalności operatorów.

Tabela

28. Finansowa stopa zwrotu kosztów

i odprowadzania ścieków z całkowitymi przychodami z tej działalności. Należy jednak, podobnie

Przychody ze Obszar dorzecza sprzedaży mln zł

w. rcl

mln zł Wisła 1868,2 1845,3 Polska 3263,3 3221,9

.go

Koszty odbioru i oczyszczania ścieków

Wpływ dotacji na stopę zwrotu kosztów

Łączna kwota dotacji jest niewielka (54,5 mln zł w 2006 r. co stanowi ok. 1,6%

przychodów) – nie wpływają zatem istotnie na stopę zwrotu. zmalała do poziomu 99,6% (dla całego kraju)- czyli o 1,7%.

Po korekcie o wielkość dotacji od gmin finansowa stopa zwrotu dla usługi odbioru ścieków

Badanie związku jednostkowego kosztu odbioru i oczyszczania ścieków w zależności od wielkości operatora Statystyczna analiza badanej zbiorowości nie wykazała jakiegokolwiek związku

ww

i oczyszczania ścieków.

pomiędzy roczną wielkością świadczonych usług, a jednostkowym kosztem odbioru

Badanie związku jednostkowego kosztu dostarczania wody z wysokością opłat za korzystanie ze środowiska – odbiór i oczyszczanie ścieków Nie stwierdzono istotnego statystycznie związku pomiędzy jednostkowymi płatnościami za zrzut, a jednostkowymi kosztami odbioru i oczyszczania.

v.p l

Finansowa stopa zwrotu % 101,2 101,3

Monitor Polski Nr 49                — 3341 —                Poz. 549


Udział opłat za zrzut ładunków zanieczyszczeń w kosztach odbioru i oczyszczania ścieków ukazuje poniższa tabela.

Tabela

29. Udział opłat za zrzut ładunków zanieczyszczeń w kosztach odbioru i oczyszczania ścieków Udział opłat za zrzut ładunków Obszar dorzecza Wisła Polska ścieków ogółem 2,90% 2,87% zanieczyszczeń w kosztach odbioru i oczyszczania

Opłata za zrzut ładunków nie odgrywa znaczącej roli w kosztach ani też w cenie usługi. prawnego (brak/częściowy brak pozwolenia) – może okazać się znacząca.

Wysokie jednostkowe opłaty za zrzut ładunków do wód nie determinują wysokich kosztów świadczenia usług. Udział opłat za zrzut w kosztach ogółem wyniósł przeciętnie 2,87%. Odchylenia pomiędzy RZGW były jednak znacznie większe niż dla opłat za pobór wód (tam było to 0,5%) – dla ładunków zanieczyszczeń udział wahał się od 1,7% do 10,2%. Średnia opłata za zrzut przypadająca na 1m3 ścieków podlegających opłacie (odebranych) wyniosła 7,8 gr/m3. Podatek VAT w procesie odbioru i oczyszczania ścieków

niemiarodajne (bardzo często podawano wartość podatku „VAT należny” dla całego przedsiębiorstwa a nie dla działalności odbiór i oczyszczanie ścieków). W efekcie przeprowadzenie jakiejkolwiek analizy nie było możliwe.

Formy własności operatorów, a koszty świadczonych przez nich usług Różnice dla kosztów jednostkowych pomiędzy dwoma podstawowymi grupami operatorów: (a) działającymi na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych i (b) spółkami wynosi ok. 1%. Odwrotnie niż w przypadku zaopatrzenia w wodę nieco wyższe koszty mają zakłady budżetowe. Różnice są jednak marginalne i nie mogą stanowić podstawy do jakiegokolwiek wnioskowania statystycznego. Jednak podobnie jak w przypadku zaopatrzenia w wodę, prezentowany obraz – jest obrazem statycznym, dotyczącym pojedynczego roku, a koszty operatora zależą od strategii jego działalności w dłuższym okresie czasu. Zróżnicowanie cen wg poszczególnych grup taryfowych – subwencje krzyżowe (skrośne) Sprawdzenie, czy zróżnicowanie cen wynika ze zróżnicowania cząstkowych kosztów trudno jest wyznaczyć maksymalne

3

ww

w wodę,

świadczenia usługi jest jednak w praktyce niemożliwe. Inaczej niż w przypadku zaopatrzenia dopuszczalne zróżnicowanie kosztu jednostkowego przypadającego na 1m odebranych ścieków (opłaty podlegają różnym

w. rcl

Informacje nt. podatku VAT przekazane w ankietach przez operatorów okazały się

.go

Jednak w przypadku niskiego stopnia oczyszczania lub nieuregulowanego statusu formalno-

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3342 —                Poz. 549


kombinacjom zanieczyszczeń i stawek za ich zrzut mnożonym przez różne współczynniki). W konsekwencji nadzwyczaj trudno jest oszacować zakres stosowanych subwencji krzyżowych.

Badanie związku jednostkowego kosztu odbioru i odprowadzania ścieków z wysokością odpisów amortyzacyjnych, opłat za dzierżawę infrastruktury oraz podatku od nieruchomości Wszystkie trzy analizowane kategorie stanowią istotną składową w strukturze kosztów operatorów. Odnosząc sumę kosztów z tytułu: amortyzacji, opłat za użyczenie/dzierżawę i podatku od nieruchomości - do kosztów ogółem, otrzymano wskaźnik 37,8%. Ekonomiczna stopa zwrotu kosztów w sektorze komunalnym

Obliczenia przeprowadzono łącznie dla całej działalności sektora wod-kan (zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków). W porównaniu do obliczeń stopy finansowej, modyfikacji podlega i ścieki) na sumę kosztów operatorów oraz kosztów środowiskowych i zasobowych. Te ostatnie mają umowną wartość

01. tabeli. Ekonomiczną stopę zwrotu kosztów w sektorze komunalnym przedstawiono w poniższej

pojęcie kosztów. Jest ono rozszerzone z kosztów ponoszonych przez operatorów (suma: woda

Tabela

30. Ekonomiczna stopa zwrotu kosztów w sektorze komunalnym

Koszty Przychody ze sprzedaży wody

w. rcl

zaopatrzenia w wodę odbioru i ścieków mln zł/r 1845,3 3221,9 oczyszczania KŚ Suma K mln zł/r 1814,6 3235,5 mln zł/r mln zł/r mln zł/r 1851,5 3387 2973,09 6632,99 4641,34 11098,74

RZGW/ wodne

Koszty

.go

Przychody ze sprzedaży usług odbioru mln zł/r 1868,2 3263,3 ścieków

regiony

Wisła

Polska

Ekonomiczna stopa zwrotu w sektorze komunalnym wynosi dla całego kraju 60%.

O takiej wartości zadecydowała duża kwota kosztów środowiskowych przypisanych do tego sektora.

Zwrot kosztów usług wodnych w sektorze przemysłu

ww

1

Zgodnie z RDW użytkownicy przemysłowi są to użytkownicy korzystający z własnych ujęć

oraz indywidualnych urządzeń do zrzutu zanieczyszczeń. Nie jest to do końca zgodne

z rzeczywistością, gdyż istnieją w praktyce zakłady przemysłowe pobierające wodę

Założenia do przyjęcia zerowej wartości kosztów zasobowych znajdują się w podrozdziale Oszacowanie kosztów środowiskowych i zasobowych

v.p l

Suma przychodów Ekonomiczna stopa zwrotu mln zł/r 3719,7 6650,3 % 56,1% 59,9%

Monitor Polski Nr 49                — 3343 —                Poz. 549


i odprowadzające ścieki do sieci komunalnej. Stosując podejście zgodnie z RDW, zostały one uwzględnione w obliczeniach dla sektora komunalnego. W obecnej chwili można przyjąć, że zwrot kosztów finansowych usług wodnych w tym sektorze wynosi 100%. Założenie takie jest w pełni uzasadnione z uwagi na fakt, iż w Polsce nie

są stosowane dopłaty do działalności operacyjnej związanej z poborem wody oraz odbiorem ścieków w przemyśle, natomiast opłaty za korzystanie ze środowiska ponoszone są przez wszystkie podmioty w tym sektorze.

Jednak, biorąc pod uwagę poziom ekonomiczny, stopa zwrotu jest inna. Aby oszacować ekonomiczną stopę zwrotu kosztów ponoszonych na bieżącą ochronę wód, należało oszacować zewnętrzne koszty środowiskowe. Wyniki przedstawiono w tabelach poniżej.

Tabela

31. Koszty netto ochrony wód w przemyśle

Koszty (netto) ochrony wód mln zł/rok

Tabela

32. Koszty środowiskowe i zasobowe w przemyśle

w. rcl

Koszty środowiskowe w mln zł/rok Koszty zasobowe 164,06 OBSZAR DORZECZA Koszty netto ochrony wód w mln zł/rok Koszty całkowite związane z gospodarką wodną mln zł/rok Ekonomiczna stopa zwrotu kosztów

Ekonomiczna stopa zwrotu kosztów w przemyśle

W poniższej tabeli przedstawiono koszty netto ochrony wód i koszty całkowite związane z gospodarką wodną w przemyśle w 2006 r.

Tabela

33. Koszty netto ochrony wód i koszty całkowite związane z gospodarką wodną w przemyśle w 2006 r.

ww

.go

obszar dorzecza Wisły 900,24 obszar dorzecza Wisły POLSKA 384,49 przyjęto umowną wartość 0 obszar dorzecza Wisły 900,24 1064,30 84,6%

v.p l

POLSKA 2 083,88 POLSKA 2 083,88 2 468,37 84,0%

Monitor Polski Nr 49                — 3344 —                Poz. 549


Zwrot kosztów usług wodnych w rolnictwie i leśnictwie

W przypadku sektora rolniczego w Polsce, wskazywana w RDW zasada „zanieczyszczający płaci” oraz „użytkownik płaci” nie jest egzekwowana w pełni. Pobory wody powierzchniowej do nawodnień rolniczych i leśnych oraz do napełniania stawów hodowlanych, kosztów utrzymania niezbędnej infrastruktury. zwolnione są z opłat. Przytoczone zwolnienie dotyczy również tylko częściowego ponoszenia Usługi wodne w sektorze rolnictwa i leśnictwa obejmują przede wszystkim kształtowanie hodowli ryb. Brakuje jednak szczegółowych danych dotyczących tych kosztów.

stosunków wodnych poprzez nawadnianie oraz odwadnianie, a także pobór wody na potrzeby

Zidentyfikowano dwa podstawowe źródła kosztów związanych z gospodarką wodną w sektorze rolnictwa. Dominujące są koszty środowiskowe, zaś drugim co do wielkości źródłem kosztów są koszty związane z działalnością melioracyjną. Pozostałe koszty to opłaty wniesione z tytułu poboru wód oraz zrzutu ładunków zanieczyszczeń, (odpowiednio: 4,6 + 0,25 mln zł) oraz opłaty nie naliczone za pobór w wysokości ok. 21-35 mln zł. Analiza zwrotu kosztów w tym sektorze została przeprowadzona na podstawie formularza statystycznego RRW-10 (Sprawozdanie ze stanu ilościowego oraz utrzymania wód i urządzeń melioracji wodnych) zawierającego dane za rok

2006. Ponieważ formularz ten odnosi się do obszarów województw, konieczne było przeliczenie zawartych w nim informacji na układ zlewniowy. Na podstawie danych z formularza obliczona została finansowa stopa zwrotu kosztów, zaś następnie uwzględniając obliczoną wysokość kosztów środowiskowych określono ekonomiczną stopę zwrotu kosztów.

Finansowa stopa zwrotu kosztów za usługi wodne w rolnictwie

Tabela

34. Finansowa stopa zwrotu w rolnictwie

ww

w. rcl

Wydatki poniesione przez beneficjentów w mln zł Wydatki ogółem w mln zł Finansowa stopa zwrotu kosztów w %

.go

103,6 195,2 53,1%

Identyfikacja poszczególnych rodzajów kosztów

v.p l

obszar dorzecza Wisły Polska 148,9 301,2 49,4%

Monitor Polski Nr 49                — 3345 —                Poz. 549


Ekonomiczna stopa zwrotu kosztów w rolnictwie

W stosunku do analizy finansowej, wydatki beneficjentów nie ulegają w obliczeniach zmianie, jednak w kosztach ogółem pojawiają się koszty zasobowe, środowiskowe i nie naliczone opłaty za pobór wód. W poniższej tabeli ukazano ekonomiczną stopę zwrotu kosztów w rolnictwie.

Tabela

35. Ekonomiczna stopa zwrotu kosztów w rolnictwie Wydatki i koszty w mln zł Wydatki poniesione przez beneficjentów Koszty melioracji ogółem Koszty środowiskowe Koszty razem

.go

195,2 12,77 8,7% 984,62 1192,6

Nie naliczone opłaty za pobór

Ekonomiczna stopa zwrotu kosztów w %

Zwrot kosztów w sektorze rolnictwa i leśnictwa jest stosunkowo niewielki. Wynika to z faktu, iż usługi wodne w tym sektorze zwolnione są z opłat za korzystanie ze środowiska, a ponadto użytkownicy nie ponoszą kosztów utrzymania infrastruktury. Wyjątkiem jest pobór wód podziemnych na potrzeby nawodnień, jednak w Polsce występuje on niezmiernie rzadko.

Zwrot kosztów usług wodnych w pozostałych formach korzystania z wód

Dla przeprowadzenia analizy zwrotu kosztów w pozostałych formach korzystania z wód, czyli w tzw. usługach bezpośredniego oddziaływania na wodę, obok wymaganych prawem UE sektorów: komunalnego, rolnictwa i przemysłu, biorąc jednocześnie pod uwagę brak wytycznych dla wskazania konkretnych form korzystania, umocowanych prawem unijnym, bądź krajowym, przyjęto jako trzy kolejne formy korzystania mogące znacząco oddziaływać na wody: hydroenergetykę, żeglugę,

ww

Hydroenergetyka

połów ryb, wszelkiego rodzaju sporty wodne itd. Z pewnym uproszczeniem przyjmuje się, że formy te nie oddziaływają znacząco na wody.

Formułując takie stwierdzenie pomijane są pewne koszty, tj. koszt uzyskania pozwolenia

w. rcl

zarządzanie ryzykiem powodziowym.

Zakłada się ponadto istnienie innych form korzystania z wód, takich jak rekreacyjny

Wykorzystanie wody do produkcji energii elektrycznej jest w zasadzie wolne od opłat.

v.p l

obszar dorzecza Wisły 103,6 Polska 148,9 301,2 1667,97 20,98 1990,1 7,5%

Monitor Polski Nr 49                — 3346 —                Poz. 549


wodnoprawnego na piętrzenie wód oraz przypadki obciążania użytkowników (dzierżawców) opłatą za użytkowanie gruntów pokrytych wodą, w granicach zasięgu jazu. Nie są to jednak klasyczne opłaty za piętrzenie czy wykorzystanie wody do celów hydroenergetycznych. W polskim systemie prawnym brak jest opłat rekompensujących negatywne zjawiska związane obniżenie zawartości tlenu).

z wykorzystaniem wody do celów hydroenergetycznych (takich jak: utrudniona migracja ryb, W zakresie hydroenergetyki, stopa zwrotu może być liczona, ale osobno dla poszczególnych amortyzacyjnych.

obiektów służących tym celom. Prawidłowa kalkulacja wymaga uwzględnienia odpisów

W zakresie działań związanych z zarządzaniem ryzykiem powodziowym, w Polsce nie istnieją żadne opłaty nakładane na potencjalnych beneficjentów (osoby, które doświadczają zmniejszenia ryzyka). Zabezpieczenia przed powodzią dostarczane są przez władze publiczne na zasadzie dóbr publicznych tzn. dostęp do nich jest nieograniczony, a użytkowanie wolne jest od opłat. Nieodpłatne dostarczanie usług polegających na zmniejszeniu ryzyka powodziowego nie oznacza automatycznie braku opłat za korzystanie ze środowiska, jednak faktycznie czynności związane z ograniczaniem ryzyka powodziowego nie podlegają opłatom za korzystanie ze W związku z powyższym w zakresie zarządzania ryzykiem powodziowym dopóty dopóki świadczenie to dostarczane będzie na zasadzie dóbr publicznych, liczenie stopy zwrotu nie ma merytorycznego sensu.

Żegluga

pasażerskich i km) oraz odrębnie za śluzowania. Zróżnicowanie stawek dotyczy poszczególnych dróg wodnych, rodzaju ładunku, sposobu transportu. W przypadku śluzowania zróżnicowanie dotyczy pory dnia. Przychody jednak są tak nikłe, iż nie można mówić o jakimkolwiek zwrocie kosztów, nawet ograniczonym do kosztów operacyjnych. Analiza opinii użytkowników dróg wodnych wskazuje, że podstawowym problemem jest jakość szlaków, a nie obciążenie kosztami opłat. W sytuacji niskiego natężenia przewozów, przychody z opłat są nikłe i nie wystarczają do utrzymania istniejących dróg, kłopotliwe jest też wykazanie celowości wsparcia takich inwestycji

ww

ze środków publicznych.

Dla żeglugi obliczenia stóp zwrotu nie są możliwe nawet w przypadku zawężenia do stopy finansowej. Przeszkodą formalną jest brak odpisów amortyzacyjnych (nie są naliczane), kolejnym źródłem niedokładności jest brak metodyki alokacji korzyści na poszczególnych

beneficjentów w obiektach służących między innymi żegludze. Przyjmowanie arbitralnych

w. rcl

środowiska i wprowadzanie w nim zmian.

Opłaty związane z żeglugą nakładane są w Polsce za: tkm ładunku (lub iloczyn miejsc

.go

Zarządzenie ryzykiem powodziowym

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3347 —                Poz. 549


założeń może zmienić obliczenia o kilkaset procent. Takie szacunki nie mogą być przesłanką do rewizji opłat wnoszonych przez beneficjentów

Oszacowanie kosztów zasobowych i środowiskowych

kosztów środowiskowych i zasobowych.

RDW wymaga, oprócz obliczenia kosztów finansowych usług wodnych, oszacowania Obliczenia zostały przeprowadzone dla obszaru całego kraju, dla poszczególnych obszarów dorzeczy oraz obszarów działania RZGW, uwzględniając podział na regiony wodne .

Koszty zasobowe

koszty utraconych korzyści występują wtedy, gdy istnieje alternatywny sposób (sposoby) wykorzystania danego dobra, wykluczający się z innymi. Koszt utraconych korzyści równy jest korzyściom z najlepszego alternatywnego wykorzystania danego dobra (zasobu). Obliczanie kosztów zasobowych odbywało się w 2 krokach:

określenie ilościowego deficytu zasobów wodnych w danej jednostce obliczeniowej (jednostką tą może być: cały kraj, dorzecze, obszar RZGW), przypisanie konkretnej wartości jednostkowej do korzyści utraconych w wyniku

przeprowadzonych analiz, ale jednocześnie wynika z pewnych założeń przyjętych z konieczności wywołanej brakiem odpowiedniego mechanizmu gromadzenia informacji. W przypadku pojawienia się możliwości pozyskania nowych, niedostępnych dotychczas informacji w tym zakresie będzie możliwe kolejne oszacowanie tych kosztów. Na chwilę obecną: brak jest w Polsce mechanizmu rejestrującego niezaspokojony popyt na wodę w sektorze przemysłowym, brak jest informacji o faktycznych deficytach zasobów wodnych, rozumianych jako odmowa/ ograniczenie pozwolenia wodno prawnego na pobór wód, wszystkie potrzeby związane z wykorzystaniem wód jako surowca są zaspokajane kosztem jakości wód powierzchniowych (poprzez obniżenie przepływu poniżej

ww

w. rcl

zasobów wód podziemnych), zostały wycenione w kosztach środowiskowych, (obecnie przyjęto wartość równą 0),

zidentyfikowanego deficytu wody (w zł/m3 deficytu wody rocznie).

Przypisanie wartości zerowej do kosztów zasobowych w Polsce jest rezultatem

przepływu nienaruszalnego) lub kosztem przyszłych pokoleń (trwałe zmniejszenie niekorzyści związane z obniżeniem przepływów poniżej poziomu nienaruszalnego istnieją poważne problemy metodologiczne z wyceną niekorzyści przyszłych pokoleń

.go

Koszt zasobowy = koszt alternatywny = koszt utraconych korzyści. Koszty zasobowe czyli

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3348 —                Poz. 549


przyjęcie założenia zaspokajania wszystkich bieżących potrzeb prowadzi do braku alternatywnych kosztów wykorzystania wód traktowanych jako surowiec, alternatywne wykorzystanie wód w innych celach (np. do rekreacji) ujęte zostało w szacunku kosztów środowiskowych.

Koszty środowiskowe

Prowadzone były one metodą wyceny warunkowej, czyli określają przeciętną skłonność zapłacenia za poprawę jakości wód. Zadeklarowana gotowość do płacenia na rzecz poprawy jakości wód jest utożsamiana z wartością utraconych korzyści wynikających z nieprawidłowego stanu zasobów wodnych. W roku 2007 opracowano metodę aktualizacji wyników w oparciu o zmianę podstawowych parametrów socjoekonomicznych oraz postępu prac w zakresie poprawy jakości wód.

Tabela

36. Wyniki oszacowania kosztów środowiskowych dla roku 2006 Ogółem, bez Bałtyku mln zł/rok 786,50 RZGW REGION WODNY

w. rcl

RZGW Gliwice ogółem MW 439,36 RZGW Kraków ogółem GW 776,40 775,50 RZGW Warszawa ogółem SW ogółem DW 2283,70 2245,30 661,60 661,60 RZGW Gdańsk

W tabeli zostały przedstawione wyniki obliczeń kosztów środowiskowych dla roku 2006.

ww

.go

Koszt środowiskowy - pieniężna wartość niekorzyści spowodowanych w środowisku (wodnym) przez użytkowników. Niekorzyści te związane są ze spadkiem wszystkich rodzajów użyteczności środowiska wodnego na skutek obniżenia jego jakości. Z uwagi na wiele użyteczności środowiska wodnego (np.: surowiec, miejsce rekreacji, środek transportu, podtrzymanie ekosystemów) niekorzyści mogą mieć charakter rynkowy (posiadać ceny) lub nierynkowy. Obliczenia przeprowadzono na podstawie badań A. Markowskiej z roku 2003.

v.p l

Ogółem z Bałtykiem mln zł/rok 1649,11 921,27 2133,97 2131,49 4621,25 4543,54 1538,44 1538,44

Monitor Polski Nr 49                — 3349 —                Poz. 549


obszar dorzecza Wisły OGÓŁEM POLSKA

4121,76 6693,80

9134,74 14844,12

Alokacji kosztów środowiskowych pomiędzy poszczególne sektory działalności, dokonano poprzez podział odpowiedzialności wg struktury zanieczyszczeń zrzucanych przez poszczególne sektory (tab. 37).

Tabela

37. Podział odpowiedzialności za koszty środowiskowe w roku 2006 RZGW RZGW Gliwice REGION WODNY ogółem MW RZGW Kraków ogółem GW RZGW Warszawa ogółem SW GOSPODARKA KOMUNALNA 69,4%

w. rcl

71,5% RZGW Gdańsk ogółem DW 61,3% 61,3% obszar dorzecza Wisły OGÓŁEM POLSKA 73,6% 70,1%

Wysoki udział sektora komunalnego w kosztach środowiskowych generowany jest

poprzez częściowe ujmowanie ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych z przemysłu, pomijanie specyficznych zanieczyszczeń również z tego sektora z uwagi na brak danych statystycznych w tym zakresie, stanowiących źródło danych wejściowych do analiz oraz w wyniku zastosowania znacznych uogólnień algorytmów wyliczania ładunku netto pochodzących z rolnictwa. środowiskowych w Polsce jest na tyle istotny, że jest to z pewnością główne źródło tych kosztów.

ww

Mimo powyższego, należy stwierdzić, iż udział sektora komunalnego w kosztach

.go

23,8% 71,5% 83,5% 24,0% 1,2% 83,5% 1,2% 70,8% 0,8% 0,8% 4,6% 4,6% 3,3% 5,0%

v.p l

PRZEMYSŁ ROLNICTWO 6,8% 4,5% 15,3% 15,3% 28,4% 27,6% 34,0% 34,0% 23,1% 24,9%

Monitor Polski Nr 49                — 3350 —                Poz. 549


10. Podsumowanie programów działań zapisanych w Programie wodno – środowiskowym kraju

W programie wodno-środowiskowym kraju zostały zebrane wyłącznie działania, zmierzające do utrzymania lub poprawy stanu wód, a których rozpoczęcie realizacji powinno nastąpić najpóźniej do 22 grudnia 2012 r.

W opracowanym po raz pierwszy dokumencie, działania których wykonanie pozwoli programów lub planów, tak więc będą one realizowane zgodnie z ich wewnętrznymi Przykładem mogą być tu działania wynikające wprost z Krajowego Programu Oczyszczania

osiągnąć cele środowiskowe w terminie do 2015 r. wynikają wprost z innych przyjętych już

Ścieków Komunalnych, zawierającego między innymi informacje o nakładach na inwestycje planowane do poniesienia w najbliższych latach, a których realizacja jest niezbędna w celu wypełnienia przez Polskę zobowiązań Traktatu Akcesyjnego w obszarze „Środowisko”. Kolejnym przykładem działań ujętych w pierwszym PWŚK, a wynikających bezpośrednio z innych zatwierdzonych przez stosowne organy dokumentów są działania z krajowego i wojewódzkich programów zwiększania lesistości. Szczegółowe informacje dot. sposobu doboru działań w PWŚK a podsumowanych w PGW zostało przedstawione poniżej.

na działania podstawowe i uzupełniające, zgodnie z art. 113a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, w zależności od wyników oceny zagrożenia nieosiągnięcia celów środowiskowych. Zaproponowane programy dla poszczególnych SCWP stanowią zbiór efektywnych, skutecznych i realnych do wykonania działań. Tak opracowane programy zagregowano następnie dla wszystkich obszarów dorzeczy wyznaczonych w Polsce. Reasumując, celem PWŚK jest przedstawienie zestawień działań, których wypełnienie w określonym czasie pozwoli uzyskać efekty w postaci lepszego stanu wód. Analiza możliwości technicznych, finansowych oraz czasowych wykazała, iż niektóre z części wód nie osiągną do 2015 r. założonych celów środowiskowych. Przepisy ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne i RDW dopuszczają takie „odstępstwo” w formie przedłużenia terminów lub ustalenia mniej rygorystycznych celów. Wszystkie tego typu przypadki należy opisać i uzasadnić. Ustalenia zawarte w PWŚK powinny zostać przeniesione do innych dokumentów szczebla

ww

krajowego i regionalnego, poprzez uwzględnienie ich zapisów w strategiach, programach operacyjnych i rozwojowych, planach zagospodarowania przestrzennego oraz studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a także w planach i programach

tematycznych związanych w sposób bezpośredni bądź pośredni z gospodarką wodną. Taka

sytuacja powinna umożliwić pełne wdrożenie zaplanowanych działań.

w. rcl

Działania wymienione w PWŚK dla poszczególnych SCWP i JCWPd, uwzględniają podział

.go

harmonogramami, nie generując przy tym żadnych dodatkowych kosztów dla budżetu Państwa.

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3351 —                Poz. 549


PWŚK uwzględnia wymagania RDW, w tym podział działań na działania podstawowe i działania uzupełniające. Działania podstawowe skierowane są do realizacji niemal we wszystkich częściach wód (tam gdzie jest to wymagane na podstawie wyników analiz sporządzonych na podstawie art. 5 RDW), na terenie całego kraju. W ramach działań podstawowych zastosowano podział na dwie grupy, tj. działania podstawowe grupy A i B. Działania podstawowe grupy A wynikają z: Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, i systemy kanalizacji zbiorczej,

Programu wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków Programu wyposażenia zakładów przemysłu rolno-spożywczego o wielkości nie zapewniające wymagane przez polskie prawo standardy ochrony wód, rolniczego,

programów przyjętych dla obszarów wrażliwych na zanieczyszczenia pochodzenia działań zapobiegających zanieczyszczeniu wód substancjami zanieczyszczającymi lub grupami substancji zanieczyszczających, stanowiących poważne zagrożenie dla środowiska wodnego lub za jego pośrednictwem środowiska przyrodniczego.

wspólnotowego w zakresie ochrony i przywracania właściwego stanu wód oraz ekosystemów od wód zależnych, czyli pozwalają na wypełnienie zobowiązań następujących dyrektyw zdefiniowanych w załączniku VI część A (zgodnie z art. 11 pkt 3 a RDW): dyrektywa Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (Dz. Urz. WE L 135 z 30.05.1991, str. 40; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 2, str. 26), dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (Dz.

ww

2, str. 68),

w. rcl

przez te części wód dobrego potencjału, w pozostałych dyrektywach), 3 RDW. Działania podstawowe wynikają z

Działania podstawowe grupy B obejmują:

działania dla silnie zmienionych i sztucznych części wód pozwalające na osiągnięcie działania wymagane na mocy części A załącznika VI RDW (działania wymagane zestawienie pozostałych działań podstawowych wymagane na mocy art. 11 ust.

Urz. WE L 375 z 31.12.1991, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t.

.go

mniejszej niż 4000 RLM odprowadzających ścieki bezpośrednio do wód w urządzenia

przepisów aktów prawa krajowego oraz

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3352 —                Poz. 549


dyrektywa 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 r. dotycząca zarządzania jakością wody w kąpieliskach i uchylająca dyrektywę 76/160/EWG (Dz. Urz. UE L 64 z 04.03.2006, str. 37), dyrektywa Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 4, str. 9),

przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. WE L 330 z 05.12.1998, str. 32; Dz. dyrektywa Rady 86/278/EWG z dnia 12 czerwca 1986 r. w sprawie ochrony

środowiska, w szczególności gleby, w przypadku wykorzystywania osadów ściekowych w rolnictwie (Dz. Urz. WE L 181 z 04.07.1986, str. 6; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 1, str. 265),

przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. WE L 206 z 22.07.1992, str. 7; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 2, str. 102, z późn. zm.), dyrektywa 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (wersja ujednolicona) (Dz. Urz. UE L 20 z 26.01.2010, str. 7), dyrektywa Rady 91/414/EWG z dnia 15 lipca 1991 r. dotycząca wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin (Dz. Urz. WE L z 19.08.1991, str. 1; Dz. Urz. UE

ww

w. rcl

5, t. 2, str. 410), L 24 z 29.01.2008, str. 8), wydanie specjalne rozdz.

15. t. 1, str. 248),

Polskie wydanie specjalne rozdz. 3, t. 11, str. 332),

dyrektywa Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi

(Dz. Urz. WE L 10 z 14.01.1997, str. 13; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. dyrektywa 2008/1/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 stycznia 2008 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz. Urz. UE dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz. Urz. WE L 175 z 05.07.1985, str. 40, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie

dyrektywa Rady 97/11/WE z dnia 3 marca 1997 r. zmieniająca dyrektywę

85/337/EWG w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre publiczne Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 3, str. 151), dyrektywa 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca

i prywatne przedsięwzięcia na środowisko, (Dz. Urz. WE L 73 z 14.03.1997, str. 5; Dz.

.go

dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3353 —                Poz. 549


dyrektywę 90/313/EWG (Dz. Urz. UE L 41 z 14.02.2003, str. 26; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 7, str. 375).

W PWŚK zawarto również działania, wynikające z przepisów następujących dyrektyw:

dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania z 30.04.2004, str. 56; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 8, str. 357), i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu (Dz. Urz. UE L 143 dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. stanu (Dz. Urz. UE L 372 z 27.12.2006, str. 19).

w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich

Zadania wynikające z realizacji przepisów dyrektywy 91/271/EWG obejmują realizację inwestycji związanych z wdrażaniem zapisów KPOŚK, Programu wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej oraz Programu wyposażenia zakładów przemysłu rolno - spożywczego o wielkości nie mniejszej niż 4000 RLM, odprowadzających ścieki bezpośrednio do wód, w urządzenia zapewniające wymagane przez polskie prawo standardy ochrony wód. Działania zidentyfikowane dla SCWP dotyczą budowy, systemów kanalizacyjnych, dążących dla zapewnienia prawidłowego zbierania i oczyszczania ścieków komunalnych oraz ścieków przemysłowych biologicznie rozkładalnych z niektórych dziedzin przemysłu, które nie są odprowadzane do oczyszczalni komunalnych, w celu redukcji ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska. Wszystkie zadania w tym zakresie mają ściśle określony termin wdrożenia wynikający ze stanowiska negocjacyjnego Polski w obszarze „Środowisko”. Dyrektywa 91/676/EWG wskazuje jako konieczne do realizacji, w celu ochrony wód rozbudowy bądź modernizacji obiektów oczyszczalni ścieków oraz budowy bądź modernizacji

przed zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego, programy opracowane dla obszarów wyznaczonych jako szczególnie narażone na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. W PWŚK zostały wskazane do realizacji zadania pochodzące ze wspomnianych programów działań tam gdzie zostały one ustalone, natomiast na pozostałych obszarach w ramach określenia działań uzupełniających, pozwalających na osiągnięcie przez wody azotu do wód z powierzchni użytkowanych rolniczo, głównie poprzez: prowadzenie monitoringu wód, wspieranie rolnictwa ekologicznego i rolnictwa zrównoważonego oraz prowadzenie właściwej techniki gospodarowania w zakresie uprawy roślin i hodowli zwierząt, ograniczającej straty związków azotowych do wód, np.:, przechowywanie nawozów naturalnych w odpowiednich warunkach. założonych celów, zostały wskazane działania polegające na ograniczeniu odpływu związków

ww

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3354 —                Poz. 549


Z dyrektywy 2006/7/WE przeniesiono do PWŚK zadania mające na celu kontrolowanie wody w kąpieliskach, zarządzanie jakością tej wody oraz udostępnianie społeczeństwu tych informacji. Wdrożenie powyższych wymagań nastąpi poprzez wskazanie jako koniecznych do

realizacji działań typu: objęcie nadzorem sanitarnym wody w kąpielisku i wykonywanie oceny iż wszelkie działania polegające na ograniczaniu zrzutów substancji zanieczyszczających na poprawę stanu wody w kąpieliskach.

jakości wody oraz informowanie mieszkańców o jakości wody w kąpielisku. Należy zaznaczyć, z poszczególnych sektorów (komunalny, przemysłowy, rolnictwo) będą miały pozytywny wpływ Dyrektywa 98/83/WE wskazała konieczność realizacji działań mających na celu

spełnianie przez wody wykorzystywane do zaopatrzenia ludności, odpowiednich norm opracowanie oceny jakości wody przeznaczonej do spożycia; informowanie mieszkańców

o jakości wody przeznaczonej do spożycia. Ponadto, tak jak w przypadku dyrektywy 2006/7/WE, wszelkie działania ograniczające zanieczyszczenie wód ze źródeł punktowych i rozproszonych będą realizować cele niniejszej dyrektywy. Dyrektywa 86/278/EWG ma na celu niedopuszczenie do negatywnego oddziaływania stosowanych w państwach członkowskich osadów ściekowych na środowisko naturalne oraz na ludzi i zwierzęta. Realizacja założeń tej dyrektywy została zapewniona poprzez umieszczenie również poprzez krajowe akty prawne, tj. przez rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. Nr 137, poz. 924) oraz przez rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984, z późn. zm.). Dyrektywa 92/43/EWG wskazuje na konieczność stworzenia spójnej Europejskiej Sieci Ekologicznej specjalnych obszarów ochrony siedlisk naturalnych i siedlisk gatunków, która pozwoli zachować te siedliska w odpowiednim dla nich stanie lub odtworzyć właściwe warunki dla uzyskania takiego stanu. Dyrektywa ta wskazuje również wymogi związane z realizacją inwestycji na obszarach Natura

2000. Polska jako państwo członkowskie stworzyła listę potencjalnych obszarów ochrony siedlisk i przekazała do Komisji Europejskiej. W PWŚK zostały uwzględnione odpowiednie działania zmierzające do utrzymania siedlisk we właściwym stanie, w zakresie zagadnień uzależnionych

ww

od stanu wód. Główne działania stanowiące w PWŚK element zapewniający wdrażanie tejże dyrektywy to: ochrona, zachowanie i przywracanie biotopów i naturalnych siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory; opracowanie i wdrożenie planu ochrony obszaru prawnie chronionego; ochrona, zachowanie ekosystemów od wód zależnych zgodnie z planami ochrony obszarów prawnie chronionych; kompleksowa ochrona układu hydrologicznego poprzez ochronę źródlisk i zapobieganie erozji; tworzenie korytarzy ekologicznych i stref buforowych.

w. rcl

w PWŚK zadania: zagospodarowanie osadów ściekowych. Obowiązek ten regulowany jest

.go

jakościowych. Działania te zostały przetransponowane do PWŚK poprzez następujące zapisy:

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3355 —                Poz. 549


Dyrektywa 79/409/EWG dotyczy ochrony wszystkich gatunków ptaków naturalnie występujących w stanie dzikim na europejskim terytorium państw członkowskich. Zadania związane z wdrażaniem dyrektywy skierowane są na ochronę, gospodarowanie i regulowanie

liczebności tych gatunków. Działania przewidziane w PWŚK dotyczą prawidłowego zgodnie z przepisami dyrektywy 79/409/EWG. Zadania przewidziane do wdrożenia na obszarach ochrony gatunkowej są tożsame z działaniami wdrażanymi na obszarach siedliskowych, oczywiście z uwzględnieniem cech charakterystycznych rozpatrywanego obszaru. Dyrektywa 91/414/EWG (zmieniona dyrektywami: 2005/25/WE,

gospodarowania na wyznaczonych obszarach Natura 2000, do której należą obszary wytyczone

2008/69/WE, 2009/82/WE, 2009/116/WE oraz 2009/117/WE) ustanawia w państwach dopuszczania przez KE substancji aktywnych do stosowania w środkach ochrony roślin. W Polsce zagadnienia dotyczące wprowadzania środków ochrony roślin do obrotu reguluje ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 849, z późn.

zm.) implementująca przepisy przedmiotowej dyrektywy. Aktem wykonawczym do ww. ustawy jest rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 maja 2005 r. w sprawie zakresu badań, informacji i danych dotyczących środka ochrony roślin i substancji aktywnej oraz zasad sporządzania ich oceny (Dz. U. Nr 100, poz. 839, z późn. zm.), które określa zakres dokumentacji Proponowane działanie wynikające i pozwalające na spełnienie celów dyrektywy 91/414/EWG to przede wszystkim: obowiązek stosowania środków ochrony roślin, dopuszczonych do obrotu zgodnie ustawą z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. Dyrektywa 96/82/WE wskazuje na konieczność eliminowania lub zmniejszenia skutków wymaganej do uzyskania zezwolenia na dopuszczenie środka ochrony roślin do obrotu.

dla środowiska z tytułu nadzwyczajnych zagrożeń, a także doskonalenie istniejącego systemu ratowniczego na wypadek zaistnienia awarii i klęsk żywiołowych. Jak zapisano w Polityce Ekologicznej Państwa do roku 2025 należy osiągnąć taki stan, aby awaryjność przemysłowych instalacji niebezpiecznych oraz środków transportowych (rurociągów, samochodów, wagonów kolejowych, statków) nie przekraczała średnich wskaźników dla państw OECD. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska obok podstawowych definicji i przepisów ogólnych w zakresie przeciwdziałania, zapobiegania i ograniczania skutków poważnych awarii przemysłowych określa również obowiązki prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie przemysłową oraz współpracę międzynarodową w tym samym zakresie pomiędzy różnymi instytucjami. Proponowane działania pozwalające na spełnienie celów dyrektywy 96/82/WE to wystąpienia awarii przemysłowej, obowiązki organów administracji związane z awarią

ww

przede wszystkim: opracowanie programu zapobiegania poważnym awariom przez zakłady

o zwiększonym bądź dużym ryzyku; opracowanie wewnętrznego i zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego przez odpowiedzialne służby; opracowanie planów operacyjno-

ratowniczych dla wszystkich gmin, w których znajdują się obiekty niebezpieczne; opracowanie

w. rcl

.go

członkowskich jednolite zasady dopuszczania do obrotu środków ochrony roślin oraz

v.p l

2006/75/WE,

Monitor Polski Nr 49                — 3356 —                Poz. 549


wojewódzkich planów zarządzania ryzykiem dla wszystkich województw oraz planów powiatowych dla tych powiatów, na terenie których znajduje się więcej niż 5 obiektów niebezpiecznych; zorganizowanie na szczeblu centralnym systemu analizy doświadczeń obiektów niebezpiecznych; opracowanie programu informowania

z przebiegu zaistniałych awarii i przebiegu akcji ratowniczych; prowadzenie krajowego rejestru społeczeństwa o nadzwyczajnych zagrożeniach środowiska i edukacji w tym zakresie, obejmującego działania na szczeblu lokalnym, regionalnym i centralnym; prace legislacyjne w analizowanym zakresie.

Dyrektywa 2008/1/WE dotyczy zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich

kontroli (IPPC). Uchyla ona dyrektywę 96/61/WE, której przepisy zostały transponowane do polskiego prawa ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska oraz poprzez instalacje, których funkcjonowanie, ze względu na rodzaj i skalę prowadzonej w nich działalności, mogą powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska, powinny uzyskać pozwolenie zintegrowane, natomiast wszystkie nowe instalacje muszą uzyskać pozwolenie zintegrowane przed uruchomieniem. akty wykonawcze do tej ustawy. Dyrektywa 2008/1/WE stanowi, że wszystkie istniejące

Proponowane działania wynikające i pozwalające na spełnienie celów dyrektywy 2008/1/WE to przede wszystkim: uzyskanie pozwolenia zintegrowanego w celu zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli przez zakłady prowadzące rodzaje działalności wymienione mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. Nr 122 poz. 1055); kontrola przestrzegania warunków w zakresie dopuszczalnych wartości emisji substancji zanieczyszczających środowisko; wydanie rozporządzenia Ministra Środowiska „w sprawie minimalnych wymagań wynikających z najlepszej dostępnej techniki, jakie muszą spełniać instalacje”. Dyrektywa 97/11/WE zmieniająca dyrektywę 85/337/EWG w sprawie oceny wpływu

skutków wywieranych przez niektóre publiczne i prywatne przedsięwzięcia na środowisko naturalne (Dz. Urz. WE L 73 z 14.03.1997, str. 5; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 3 str. 151), w polskim prawie ma umocowanie w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.), która wprowadza procedurę administracyjną – postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ). Postępowanie to wszczyna się dla przedsięwzięć mogących znacząco,

ww

bądź mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko lub obszar Natura

2000. Ponadto procedura, określona ww. ustawą przewiduje proces strategicznej oceny na środowisko dla projektów, m.in. dla programów w dziedzinie gospodarki wodnej, który nie jest regulowany przepisami dyrektywy 97/11/WE. Proces OOŚ obejmuje wielokierunkową i kompleksową analizę stanu środowiska oraz wskazuje potencjalne pozytywne jak i negatywne

oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska.

w. rcl

w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3357 —                Poz. 549


Dyrektywa 2003/4/WE określa konieczność udostępniania informacji o stanie wód, powietrza, gleby, przyrody itp., jak również informacji o działaniach lub środkach wpływających na środowisko lub zmierzających do jego ochrony, włączając podejmowane środki

administracyjne oraz programy działania. Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do wdrożenia ustaw, rozporządzeń i zarządzeń mających na celu umożliwienie społeczeństwu dostępu do informacji o środowisku będących w posiadaniu władz publicznych. Zaproponowane działania wpisane do PWŚK realizujące obowiązki nałożone dyrektywą 2003/4/WE to:

prowadzenie bazy danych o środowisku i udostępnianie informacji przez Państwową Inspekcję Ochrony Środowiska; publiczne udostępnianie informacji w zakresie planów ochrony środowiska

i planów gospodarki odpadami; informowanie mieszkańców o jakości wody przeznaczonej do postępowania w sprawach ocen oddziaływania na środowisko.

Dyrektywa 2004/35/WE została zaimplementowana do polskiego prawa ustawą z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. Nr 75, poz.493, z późn. zm.). Ustawa określa zasady odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w środowisku i naprawę szkód w środowisku. Przepisy ustawy stosuje się do zagrożenia szkodą w środowisku wywołaną emisją rozproszoną, pochodzącą z wielu źródeł, gdy jest możliwe ustalenie związku przyczynowego między bezpośrednim zagrożeniem szkodą w środowisku lub działania wynikające i pozwalające na spełnienie celów dyrektywy 2004/35/WE to: prowadzenie rejestru szkód w środowisku; prowadzenie działań naprawczych i kompensacyjnych w przypadku powstania szkody w środowisku. Dyrektywa 2006/118/WE określa kryteria oceny i stanu chemicznego wód podziemnych, szkodą w środowisku, a działalnością podmiotu korzystającego ze środowiska. Proponowane

a w szczególności normy jakości wód podziemnych. Dyrektywa reguluje sposób monitoringu wód podziemnych, określa sposób identyfikacji znaczących i utrzymujących się trendów wzrostowych zanieczyszczeń oraz inicjowanie działań mających na celu odwrócenie tych trendów. Określone są również środki zapobiegania wprowadzaniu zanieczyszczeń do wód podziemnych lub ich ograniczenia. Niniejsza dyrektywa została częściowo przetransponowana do prawodawstwa polskiego za pomocą rozporządzenia w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych. Działania zidentyfikowane jako zapewniające wdrożenie niniejszej dyrektywy to przede wszystkim: określenie dodatkowych punktów monitoringu jakości wód podziemnych; odizolowanie ognisk zanieczyszczeń; monitoring diagnostyczny dla potencjalnych wcześniej jako składowiska; uzupełnienie monitoringu dla eksploatowanych, wyłączonych

ww

ognisk zanieczyszczeń; systematyczna rekultywacja i rewitalizacja terenów użytkowanych z eksploatacji, rekultywowanych i zamkniętych składowisk odpadów oraz innych instalacji unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

w. rcl

.go

spożycia; informowanie mieszkańców o jakości wody w kąpielisku; przestrzeganie trybu

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3358 —                Poz. 549


Oprócz powyższych działań wynikających z realizacji dyrektyw wskazanych w załączniku VI A RDW, uwzględnione zostały działania podstawowe wymagane art. 11 pkt 3 (b-l) RDW, realizujące cele wymienione w RDW, w tym: działania służące spełnieniu wymogów art. 9, służące wdrożeniu zasady zwrotu

kosztów usług wodnych (art. 11 pkt 3b RDW), zidentyfikowane jako: analiza polityki opłat za wodę i ścieki; wprowadzenie koniecznych, wynikających z analizy, zmian w polityce opłat za wodę i ścieki; analiza opłat i koncesji za korzystanie z zasobów wodnych; analiza zwolnień z opłat za korzystanie z zasobów wodnych, działania służące propagowaniu skutecznego i zrównoważonego korzystania z wody

w celu niedopuszczenia do zagrożenia realizacji celów określonych w art. 4 (art. 11 racjonalizacji zużycia wody w zakładach przemysłowych; propagowanie idei

zrównoważonego rozwoju i upowszechnienie informacji o podejmowanych działaniach, akcjach, kampaniach na rzecz aktywnej ochrony środowiska, działania służące spełnieniu wymogów art. 7, włącznie ze środkami zabezpieczenia jakości wody w celu zredukowania poziomu uzdatniania wymaganego przy produkcji wody do picia (art. 11 pkt 3d RDW), zidentyfikowane jako: opracowanie warunków korzystania z wód regionu; opracowanie warunków korzystania z wód zlewni;

ww

w. rcl

celach środowiskowych, (art. 11 pkt 3f RDW),

opracowanie warunków korzystania z wód zlewni dla obszaru o podwyższonych działania służące kontroli poboru wody słodkiej powierzchniowej i podziemnej oraz retencja wody słodkiej powierzchniowej, w tym wykazy poborów wód i wymagane uprawnienia dla poboru i retencji (art. 11 pkt 3e RDW), zidentyfikowane jako: weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych na pobór wód, zwłaszcza na terenach o znacznym rozdysponowaniu wód zasobów wodnych; wprowadzenie ograniczeń farmaceutycznych; weryfikacja zapisów instrukcji gospodarowania wodą, w zużyciu wód na cele inne niż socjalno-bytowe, produkcji żywności i artykułów

działania służące ograniczeniu zanieczyszczeń, łącznie z wymogiem uprzedniego uzyskania zezwolenia na sztuczne zasilanie lub uzupełnianie części wód podziemnych

działania służące kontroli zrzutów ze źródeł punktowych mogących przyczynić się do zanieczyszczenia (art. 11 pkt 3g RDW), zidentyfikowane jako: działania wynikające z konieczności porządkowania systemu gospodarki ściekowej, np. prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków i wdrożenie harmonogramu wywozu nieczystości płynnych i osadów ściekowych z przydomowych oczyszczalni; kontrola przestrzegania harmonogramu wywozu ścieków; kontrola przestrzegania warunków w zakresie dopuszczalnych wartości emisji substancji zanieczyszczających środowisko,

.go

pkt

3c

RDW),

zidentyfikowane

jako:

v.p l

skuteczne wprowadzenie programu

Monitor Polski Nr 49                — 3359 —                Poz. 549


działania służące kontroli nad innymi znaczącymi niekorzystnymi oddziaływaniami na stan wody, a w szczególności oddziaływania hydromorfologiczne (art. 11 pkt 3i RDW): przeprowadzenie kontroli gospodarowania wodami w zakresie posiadanych pozwoleń oraz kontrole interwencyjne, działania służące zakazom bezpośredniego zrzucania zanieczyszczeń do wód podziemnych (art. 11 pkt 3j RDW): zakaz wprowadzania ścieków do wód, działania służące eliminowaniu zanieczyszczenia wód powierzchniowych substancjami określonymi w wykazie substancji priorytetowych (art. 11 pkt 3k RDW), zidentyfikowano jako: eliminacja zanieczyszczenia wód przez priorytetowe substancje niebezpieczne (wykaz I dyrektywy 76/464/EWG), poprzez: przeprowadzenie spisu zrzutów zawierających te substancje, ustalenie norm emisji tych substancji w zrzutach do wód bądź urządzeń kanalizacyjnych, wydawanie zezwoleń na odprowadzanie ścieków zawierających te substancje, opracowanie programów specjalnych ograniczania emisji priorytetowych substancji niebezpiecznych; ograniczenie zanieczyszczeń wód substancjami niebezpiecznymi (wykaz II dyrektywy 76/464/EWG), poprzez: przeprowadzenie spisu zrzutów zawierających te substancje, ustalenie norm emisji tych substancji w zrzutach do wód bądź urządzeń kanalizacyjnych, wydawanie zezwoleń na odprowadzanie ścieków zawierających te substancje, opracowanie programów mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wody,

ww

w. rcl

inne działania służące zapobieganiu stratom zanieczyszczeń z technicznych instalacji oraz służących zapobieganiu i/lub redukcję przypadkowych wydarzeń mogących zanieczyszczać wodę (art. 11 pkt 3l RDW), zidentyfikowanych jako: przeprowadzenie przez WIOŚ działań kontrolnych w zakresie wdrażania dyrektywy 2006/11/WE w sprawie zanieczyszczenia spowodowanego niektórymi substancjami niebezpiecznymi odprowadzanymi do środowiska wodnego oraz dyrektywy 80/68/EWG w sprawie ochrony wód gruntowych przed zanieczyszczeniem przez

.go

działania służące zapobieganiu lub kontroli wprowadzania zanieczyszczeń ze źródeł rozproszonych (art. 11 pkt 3h RDW), zidentyfikowane jako: stosowanie środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu; uzyskania pozwolenia zintegrowanego w celu zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli przez zakłady prowadzące rodzaje działalności wymienione w rozporządzeniu w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości; kontrola przestrzegania warunków w zakresie dopuszczalnych wartości emisji substancji zanieczyszczających środowisko; prowadzenie rejestru szkód w środowisku; prowadzenie działań naprawczych i kompensacyjnych w przypadku powstania szkody w środowisku; opracowanie wewnętrznego i zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego przez odpowiedzialne służby,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3360 —                Poz. 549


środki prawne, administracyjne i ekonomiczne niezbędne do zapewnienia optymalnego wdrożenia przyjętych działań, wynegocjowane porozumienia dotyczące korzystania ze środowiska, działania na rzecz ograniczenia emisji, zasady dobrej praktyki, rekonstrukcję terenów podmokłych,

ww

Celem wypełnienia obowiązku opracowania PWŚK, wykonany został Katalog działań zawierający zbiór działań, spośród których dokonywano wyboru w trakcie opracowywania programów dla poszczególnych części wód. Katalog składa się z dwóch części, tj. z części pierwszej, w której zawarto działania skierowane do wszystkich części wód bez względu na status zagrożenia nieosiągnięciem celów środowiskowych (obowiązujące na terenie całego kraju działania podstawowe) oraz z części drugiej, w której umieszczono działania wybierane jako działania podstawowe (tam gdzie zostały one zaplanowane), bądź te same działania jako działania uzupełniające, jeżeli zachodziła taka potrzeba, np. konieczność redukcji ładunku azotu poprzez budowę oczyszczalni ścieków, nie objętej wcześniej KPOŚK. Przy wyborze działań dla poszczególnych części wód kierowano się przede wszystkim wynikami oceny ryzyka nieosiągnięcia przez wody dobrego stanu oraz identyfikacji znaczących oddziaływań antropogenicznych i oceną ich wpływu na stan wód, jak również przepisami istniejących aktów prawnych, programów i dokumentów realizujących te zapisy, w zakresie spełniania wymagań nałożonych na Polskę i wypełnienia zadań wskazanych w aktach prawnych UE. Znaczącą rolę przy wyborze działań miały również wyniki konsultacji społecznych istotnych problemów gospodarki wodnej. W efekcie doboru działań dla poszczególnych części wód, jak

w. rcl

działania służące efektywnemu korzystaniu z wody i ponownemu jej wykorzystaniu, między innymi promowanie technologii polegających na efektywnym wykorzystaniu wody w przemyśle i wodooszczędnych technik nawodnień, przedsięwzięcia techniczne, badawcze, rozwojowe, demonstracyjne i edukacyjne.

.go

niektóre substancje niebezpieczne; opracowanie planów operacyjno-ratowniczych dla wszystkich gmin, w których znajdują się obiekty niebezpieczne; opracowanie wojewódzkich planów zarządzania ryzykiem dla wszystkich województw oraz planów powiatowych dla tych powiatów, na terenie których znajduje się więcej niż 5 obiektów niebezpiecznych (z liczby ok. 1200 obiektów niebezpiecznych na terytorium kraju). Drugi rodzaj działań wskazanych przez RDW oraz przetransponowanych do polskiego prawodawstwa poprzez ustawę z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne to działania uzupełniające, opracowane i wdrażane w uzupełnieniu do działań podstawowych dla realizacji celów wskazanych w art. 4 RDW. Dyrektywa zawiera otwartą listę działań uzupełniających w załączniku VI B, natomiast ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne w art. 113a ust. 3 wskazuje następujące działania tego typu:

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3361 —                Poz. 549


oraz obszarów dorzeczy ze względu na znaczne rozmiary nie zostały zamieszczone w części

tekstowej PWŚK. W celu przedstawienia ich w sposób czytelny, przejrzysty i nieskomplikowany, zaproponowane działania wraz z podaniem kosztów i jednostki odpowiedzialnej za realizację. Nieskomplikowana formuła programu pozwala na łatwe i szybkie dotarcie do pożądanych informacji. Dzięki programowi Microsoft Office Access możliwe jest generowanie raportów, których efektem będą programy działań w wybranym układzie: dla scalonej części wód, regionu wodnego, obszaru dorzecza, ze wskazaniem jednostki podziału administracyjnego kraju, zestawienie kosztów dla działań podstawowych i uzupełniających oraz kosztów działań w danej

kategorii. Szacuje się, iż łączny koszt działań na obszarze dorzecza Wisły wyniesie ok. 10,7 mld zł. Szczegółowe informacje na temat przewidywanych kosztów w podziale na regiony wodne, regionalne zarządy gospodarki wodnej, oraz scalone części wód powierzchniowych zawiera baza danych, która stanowi integralną część programu wodno-środowiskowego kraju. Komentarza wymaga podejście do sposobu oszacowania kosztów poszczególnych koszty działań, których realizacja wynika z obowiązków statutowych jednostek koszty działań dot. inwestycji komercyjnych oszacowane zostały na podstawie koszty działań, które wynikają z realizacji innych planów i programów zostały przyjęte bezpośrednio z tych dokumentów; w przypadku KPOŚK, koszty niektórych działań wynoszą „0” zł; wynika to z faktu, iż niektóre aglomeracje podłączone są do więcej niż jednej oczyszczalni ścieków; w tej sytuacji koszty podane są ogółem dla aglomeracji, a nie rozdzielone na poszczególne oczyszczalnie,

działań zawartych w PWŚK. Przyjęto następujące założenia:

ww

w. rcl

administracji państwowej i samorządowej przyjęto jako działania bezkosztowe,

aktualnych, na dzień opracowania PWŚK, cen rynkowych,

koszty działań wymagających pozyskania dodatkowych nakładów finansowych, innych niż podstawowy budżet jednostki, zostały oszacowane bezpośrednio przez jednostki odpowiedzialne za realizację określonych działań,

nie oszacowano kosztów związanych z działaniami dotyczącymi budowy przepławek

w celu zapewnienia ciągłości rzek i potoków, z uwagi na fakt, iż obszarem

.go

stworzono bazę danych Microsoft Office Access. Baza ta jest integralną częścią PWŚK, zawiera

v.p l

już wspomniano powyżej, działanie określone jako podstawowe, w niektórych częściach wód może stanowić działanie uzupełniające zmierzające do osiągnięcia założonych celów. Przeprowadzona weryfikacja oceny ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych po uwzględnieniu zaplanowanych i będących w trakcie realizacji działań podstawowych, zwłaszcza działań związanych z realizacją przepisów dyrektywy 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, pozwoliła na precyzyjne wskazanie odpowiednich działań uzupełniających tam gdzie to rzeczywiście konieczne. Opracowane programy działań dla części wód powierzchniowych, regionów wodnych

Monitor Polski Nr 49                — 3362 —                Poz. 549


jednostkowym dla tych działań jest obszar SCWP - bez wskazania szczegółowej lokalizacji i parametrów konkretnych inwestycji, co jest warunkiem określenia kosztów, w przypadku, gdy obszar objęty działaniem obejmował więcej niż jedną SCWP, koszt w zasięgu działania.

związany z jego realizacją rozdzielony został pomiędzy SCWP zlokalizowane

Podsumowanie programów działań dla wód powierzchniowych rzecznych i podziemnych szczególnym uwzględnieniem finansowania z budżetu państwa) przedstawiono w tabeli nr 38

uwzględniające informacje o kosztach ich realizacji, wraz ze źródłami finansowania (ze

setek zł. Dla wód powierzchniowych jezior, przejściowych i przybrzeżnych zakłada się, że wszystkie działania wyznaczone dla osiągnięcia dobrego stanu wód powierzchniowych rzek będą miały pozytywny wpływ na poprawę ich stanu jakościowego. Natomiast w zakresie wód podziemnych przyjmuje się, że wszystkie działania wyznaczone dla osiągnięcia dobrego stanu wód powierzchniowych będą miały wpływ na poprawę stanu chemicznego i ilościowego wód podziemnych. W związku z czym dla JCWPd zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych zaproponowano działania uzupełniające, zakładając jako podstawowe

i uzupełniające. Na obszarze dorzecza Wisły największy udział kosztów przypada na zadania wynikające z KPOŚK (działania podstawowe z grupy A) oraz działania wynikające z konieczności porządkowania systemu gospodarki ściekowej (działania podstawowe z grupy B). Natomiast największy udział w kosztach działań uzupełniających przypada na działania związane z wdrażaniem krajowego i wojewódzkiego programu zwiększania lesistości. Na obszarze dorzecza Wisły działania uzupełniające dla wód podziemnych zaplanowano

dla tych jednolitych części wód podziemnych, które są zagrożone niespełnieniem celów środowiskowych do 2015 roku. Większość przewidzianych kosztów przeznaczona jest na wykonanie projektów oraz dokumentacji hydrogeologicznych mających na celu udokumentowanie zasobów dyspozycyjnych oraz określenie granic obszarów ochronnych głównych zbiorników wód podziemnych. Pozwoli to na racjonalną gospodarkę zasobami wód podziemnych oraz ich ochronę przed zanieczyszczeniami. Ważnym aspektem ochrony zasobów wód podziemnych jest poszukiwanie i dokumentowanie alternatywnych źródeł zaopatrzenia aglomeracji w wodę przeznaczoną na cele socjalno – bytowe oraz weryfikacja pozwoleń wodno – prawnych. Działania uzupełniające mające na celu ochronę jakości wód podziemnych, oraz przywrócenie im dobrego stanu to przede wszystkim monitoring lokalny wokół źródeł zanieczyszczeń punktowych (m. in. składowiska odpadów) oraz ich rekultywacja. Całkowite

ww

w. rcl

działania takie jak dla właściwych wód powierzchniowych.

Zamieszczone w tabeli nr 38 podsumowanie uwzględnia podział działań na podstawowe

.go

i

39. Koszty dla działań podstawowych A i B oraz działań uzupełniających zaokrąglone zostały do

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3363 —                Poz. 549


oszacowanie kosztów działań uzupełniających w skali obszaru dorzecza będzie możliwe po dokładnej weryfikacji ilości, wielkości i typu źródeł zanieczyszczeń punktowych. Na obecnym etapie opracowano koszt jednostkowy prowadzenia monitoringu oraz rekultywacji składowisk odpadów i mogilników.

ww

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                Tabela

38. Podsumowanie programów działań w latach 2010 2015 na obszarze dorzecza Wisły – wody powierzchniowe Obszar dorzecza Wisły*                ww        — 3364 —                Ilość JCWP rzek Ilość niezagrożonych JCWP Ilość zagrożonych JCWP Ilość JCWP podlegających DEROGACJOM Koszty działań A Koszty działań B Koszty działań uzupełniających                Źródła finansowania działań A                Źródła finansowania działań B Źródła finansowania działań uzupełniających                w. rcl v.p l                2660 1641 1019 871 9 590 860 300,0 335 466 300,0 777 857 600,0 budżet państwa**, budżety JST, budżety operatorów, środki gospodarstwa rolnego, zadania ustawowe organów administracji publicznej, NFOŚiGW, WFOŚiGW, PROW (Program rolnośrodowiskowy), POIiŚ, RPO, EFS (Kapitał Ludzki) budżet państwa *** , zadania ustawowe organów administracji publicznej, budżety JST, budżety operatorów, środki gospodarstwa domowego/użytkownika obiektu, budżety zakładów, NFOŚiGW, WFOŚiGW, PROW (Program rolnośrodowiskowy), POIiŚ, RPO, MF EOG, SPPW, NMF. budżet JST, budżet Lasów Państwowych, środki właściciela gruntu, PROW (Program rolnośrodowiskowy), NFOŚiGW, WFOŚiGW, POIiŚ.                * Podmioty realizujące poszczególne działania znajdują się w bazie danych Microsoft Office Access stanowiącej załącznik do programu wodnośrodowiskowego kraju. ** tj. 46 200 PLN w ramach Programu wyposażenia zakładów przemysłu rolnospożywczego o wielkości nie mniejszej niż 4000 RLM odprowadzających ścieki bezpośrednio do wód w urządzenia zapewniające wymagane przez polskie prawo standardy ochrony wód. *** tj. 1 786 000 PLN w ramach wojewódzkich programów państwowego monitoringu środowiska, 8 153 250 PLN w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko: projekt POIS.05.03.0000186/09 pn „Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski".                .go                Poz. 549


Monitor Polski Nr 49                ww        Obszar dorzecza Wisły* 90        — 3365 —                Tabela

39. Podsumowanie programów działań w latach 20102015 na obszarze dorzecza Wisły – wody podziemne                tożsame z działaniami dla SCWP W PGW podano szacunkowo jednostkowe koszty danego działania, są one niewielkie i nie obciążają w żadnym stopniu budżetu państwa nie dotyczy                Ilość JCWPd Koszty działań podstawowych Koszty działań uzupełniających Źródła finansowania działań podstawowych Źródła finansowania działań uzupełniających                * Wskazania podmiotów realizujących poszczególne działania zawiera załącznik do programu wodnośrodowiskowego kraju                w. rcl v.p l                właściciele obiektów/ujęć, budżety JST, zakłady górnicze                .go                Poz. 549


Monitor Polski Nr 49                — 3366 —                Poz. 549


11. Wykaz pozostałych programów i planów wraz z krótką charakterystyką

Ustalenia PGW powinny znaleźć odzwierciedlenie w aktualizacjach dokumentów planistycznych i programowych na poziomie krajowym i regionalnym. Obowiązek adaptacji dotyczy przede wszystkim dokumentów powiązanych z procesem planowania.

Dokumentem nadrzędnym dla PGW jest Narodowa Strategia Gospodarowania Wodami. gospodarowania wodami/ochrony zasobów wodnych w innych obszarach środowiskowych czy

Pośrednio powiązane dokumenty planistyczne i programowe, dotykające zagadnień innych sektorach działalności, powinny uwzględniać najważniejsze kwestie planowania w

gospodarce wodnej. Prezentowane poniżej dokumenty krajowe i regionalne dotyczą przedmiotowych zagadnień i powinny być realizowane w zależności od potrzeb przy jednoczesnym zachowaniu zasady zrównoważonego rozwoju. Dokumenty planistyczne i programowe na poziomie krajowym w zależności od stopnia zbieżności tematycznej, w mniejszym, bądź większym stopniu powinny uwzględniać ustalenia PGW. Aktualnie w niektórych pojawiają się jedynie krótkie wzmianki o prowadzonych pracach planistycznych, inne natomiast w istotny sposób dotykają tych tematów. Szereg dokumentów sposób bardziej szczegółowy powinny uwzględniać założenia i cele planowania gospodarowania wodami. Na poziomie regionalnym obserwowana jest podobna sytuacja. W poszczególnych na tym szczeblu powstawał około 2005 roku, więc kolejne aktualizacje tych programów w

dokumentach pojawiają się wzmianki o prowadzonych pracach związanych z opracowaniem PWŚK i PGW, inne natomiast, np. wojewódzkie programy ochrony środowiska uwzględniają w sposób dość szczegółowy wykonane, czy planowane do wykonania zadania i prace w tym zakresie, uwzględniając je w swoich harmonogramach i kosztorysach. Z czasem aktualizacje poszczególnych dokumentów powinny zawierać coraz dokładniejsze informacje i elementy wypracowane w ramach procesu planowania gospodarowania wodami. Dotychczas to proces planowania gospodarowania wodami w dużym stopniu bazował na zapisach dokumentów planistycznych i programowych szczebla regionalnego, z uwagi na potrzebę uwzględnienia już zaplanowanych do realizacji polityk i programów, oczywiście jeżeli są one zgodne z założeniami i uzyskania efektu celowego, które następnie będą musiały zostać uwzględnione i przeniesione na poziom krajowy i regionalny do realizacji. Zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, ustalenia PGW oraz planów zarządzania ryzykiem powodziowym i planów przeciwdziałania skutkom suszy uwzględnia się w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województwa, w planach celami RDW. Na tak powstałej bazie zaplanowano odpowiednie zadania „dopełniające” dla

ww

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3367 —                Poz. 549


zagospodarowania przestrzennego województwa, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Wprowadzenie powyższego przepisu reguluje kwestie spójności powstających dokumentów w będzie odczuwalna dopiero po aktualizacji poszczególnych dokumentów związanych z kształtowaniem gospodarki przestrzennej kraju.

tych dwóch płaszczyznach bezpośrednio i ściśle ze sobą powiązanych. Realnie taka zmiana

KRAJOWE DOKUMENTY O CHARAKTERZE PLANISTYCZNYM I ROZWOJOWYM Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2015

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów 2007 – 2015.

4. Tematyka Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2015.

Dokument zatwierdzony przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 roku.

Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2015 jest nadrzędnym dokumentem polityki rozwoju realizację na przestrzeni kilkunastu lat. Dokument ten, stanowi podstawę do tworzenia innych opracowań na szczeblu rządowym i samorządu terytorialnego oraz umożliwia racjonalne wykorzystanie środków finansowych pozyskanych z Unii Europejskiej. Głównym celem strategii jest zmniejszenie istniejącego dystansu rozwojowego Polski, wobec krajów Unii, poprzez podniesienie poziomu i jakości życia swoich obywateli.

5. Wskazanie finansowania środki krajowe w kwocie 11,9 mld EUR z: o budżetu państwa,

ww

w. rcl

o budżetu jednostek samorządu terytorialnego, o funduszy celowych, o Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, o Europejskiego Funduszu Społecznego, o Funduszu Spójności,

społeczno – gospodarczego Polski. Wyznacza priorytetowe cele tej polityki i określa ich

o budżetu innych podmiotów sektora finansów publicznych, o środki prywatnych podmiotów gospodarczych w kwocie 6,4 mld EUR,

publiczne środki wspólnotowe w kwocie 86 mld EUR z:

o Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w kwocie 13,2 mld EUR, współfinansowanie w kwocie 3,9 mld EUR,

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3368 —                Poz. 549


o Europejskiego Funduszu Rybackiego w kwocie 0,7 mld EUR + współfinansowanie w kwocie 0,1 mld EUR, pozostałe źródła finansowania z: o Norweskiego Obszaru Gospodarczego.

6. Działania przewidziane do realizacji

o Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego,

Założenia określają następujące priorytety Strategii:

wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki w sektorze gospodarki wodnej przetwórstwa rybnego,

realizacja powyższego założenia przejawia się poprzez modernizację rybołówstwa i

wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości, rozwój obszarów wiejskich,

budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa, rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.

Narodowy Plan Rozwoju 2007 – 2013

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów 2007 – 2013.

4. Tematyka

i koncepcją modernizacji polskiej gospodarki. NPR ma za zadanie ukierunkować i ustabilizować działanie instytucji publicznych i społecznych, sprzyjać realizowaniu interesów różnych grup ludności. W ten sposób stanie się narzędziem programowania i koordynowania działań podmiotów publicznych, prywatnych i społecznych. Dla osiągnięcia celów rozwojowych określonych w NPR planowane jest podjęcie działań równocześnie w trzech wymiarach, tj.: strukturalnym - oddziaływanie na cechy strukturalne gospodarki, przestrzennym - oddziaływanie na zagospodarowanie przestrzeni kraju, regionalnym - oddziaływanie na rozwój i konkurencyjność regionów (województw). utrzymanie gospodarki na ścieżce wysokiego wzrostu gospodarczego, wzmocnienie konkurencyjności regionów i przedsiębiorstw oraz wzrost zatrudnienia,

ww

Jako główne cele strategiczne zostały wymienione:

w. rcl

„Narodowy Plan Rozwoju 2007 – 2013”.

Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 6 września 2005 r.

Narodowy Plan Rozwoju jest kompleksowym programem rozwoju społecznego

.go

poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3369 —                Poz. 549


podniesienie

poziomu

spójności

społecznej,

gospodarczej

i

przestrzennej

komunikacyjna do regionów.

5. Wskazanie finansowania

Plan finansowany będzie z następujących źródeł: publiczne fundusze krajowe – 40,5 mld euro, krajowe środki prywatne – 28,0 mld euro, Łączna kwota finansowania – 142,1 mld euro.

6. Działania przewidziane do realizacji

publiczne środki unijne oraz inne źródła zagraniczne – 73,6 mld euro.

ujętych w 24 kierunkach. Działania te wynikają z dokumentów strategicznych (horyzontalnych, sektorowych i regionalnych) i stanowią podstawę do opracowania programów operacyjnych.

Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów 2007 – 2013.

4. Tematyka rozwoju

„Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego na lata 2007 – 2013”.

w. rcl

regionalnego przez państwo oraz Strategia finansowana będzie z następujących źródeł: publiczne fundusze krajowe, krajowe środki prywatne, publiczne środki unijne oraz inne źródła zagraniczne. większa konkurencyjność województw,

NSRR została przyjęta przez Radę Ministrów dnia 2 października 2007 r.

NSRR jest dokumentem określającym uwarunkowania, cele i kierunki wspierania koordynacji polityki sektorowej

w województwach. Dokument określa priorytety i kryteria wyodrębniania obszarów wsparcia, zasady i kryteria wsparcia finansowego programów wojewódzkich z punktu widzenia polityki państwa. NSRR wskazuje również sposób koordynacji działań wszystkich ministrów oraz funduszy celowych, które są zgodne z celami i zasadami polityki rozwoju regionalnego państwa.

5. Wskazanie finansowania

ww

strategicznych:

6. Działania przewidziane do realizacji Realizacja działań Strategii będzie ukierunkowana na spełnienie założonych celów

.go

Do realizacji priorytetów Narodowego Planu Rozwoju zaproponowano 117 działań

v.p l

(zmniejszenie regionalnego zróżnicowania poziomu dochodów i dostępność

Monitor Polski Nr 49                — 3370 —                Poz. 549


większa spójność społeczna, gospodarcza przestrzenna, szybszy wzrost- wyrównywanie szans rozwojowych. realizacja pozwoli na wypełnienie założeń Strategii. Dla każdego z wymienionych celów zdefiniowano szereg działań priorytetowych, których

Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju

Koncepcja została przyjęta w dniu 5 października 1999 r. przez Radę Ministrów oraz

3. Realizacja zapisów 4.Tematyka dokumentem określającym

Okres około 25 lat począwszy od roku 1999.

Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju jest podstawowym zasady polityki państwa w dziedzinie przestrzennego zagospodarowania kraju. Zawiera ogólne kierunki rozwoju poszczególnych struktur i elementów przestrzennych, uwzględniające uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, priorytety oraz wodnych jest jednym z podstawowych problemów strategicznych Polski, warunkującym rozwój cywilizacyjny. Zgodnie z Koncepcją, cele strategiczne sektora gospodarki wodnej oprócz problemów

kształtowania ilości i jakości zasobów wodnych powinny uwzględniać także problematykę ochrony przed powodzią. Szczególny nacisk położony jest na użytkowe aspekty gospodarki wodnej – zarówno w kontekście zapewnienia zaopatrzenia w wodę, ochrony jakości wód jak i racjonalizacji zużycia wody przez odbiorców przemysłowych i gospodarkę komunalną, modernizacji dróg wodnych oraz ochronę przed powodzią. Realizacji celów strategicznych ma służyć proekologiczne gospodarowanie zasobami wód, poddanie regułom gospodarki rynkowej użytkowania wód w gospodarce, zintegrowanie działań prowadzonych na poziomach lokalnym, regionalnym i ponadregionalnym, zagospodarowanie szlaków śródlądowych, budowę zadaniowych zbiorników retencyjnych i stymulowanie małej retencji Z uwagi na termin opracowania KPPZK (1999 r.), nie uwzględnia ona istotnych zmian w obecnych

ww

uwarunkowaniach istniejących w kraju (chociażby przystąpienie do UE). W minionych latach przystępowano do opracowania nowej koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, jednak prace te nie były finalizowane. Obecnie trwa przygotowywanie dokumentu Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030, mającego zastąpić w systemie prawa dokument

w. rcl

sektorowe założenia rozwojowe, w tym stwierdzenie, że stan ilościowy i jakościowy zasobów

.go

w dniu 17 listopada 2000 r. przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej (M.P. z 2001 r. Nr 26, poz. 432).

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3371 —                Poz. 549


obecnie obowiązujący. W roku 2010 planowane są konsultacje projektu KPZK 2030 i opracowanie prognozy oddziaływania na środowisko skutków realizacji tego projektu.

Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016

1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka „Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”. Zatwierdzony przez Sejm RP w dniu 22 maja 2009 r. W latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016.

Dokument w głównej mierze określa zasady postępowania wobec środowiska oraz określa priorytety jego ochrony. Idea polega na zasadzie zrównoważonego rozwoju. Posiada strukturę podobną do "Polityki ekologicznej Państwa na lata 2003 - 2006", jednakże inaczej akcentuje potrzebę działań uznanych jako priorytetowe. 5.Wskazanie finansowania

Szacuje się, że niezbędne nakłady na wykonanie zadań określonych w polityce ekologicznej na lata 2009-2012 wyniosą 66,2 mld zł (ceny 2007 r.), a na lata 2013-2016 – 63,5

ww

6.Działania przewidziane do realizacji Działania systemowe wyszczególnione w dokumencie to:

w. rcl

Źródła finansowania: środki prywatne, Przewidywane koszty: ochrona powietrza atmosferycznego – 19,3 mld zł, ochrona wód i gospodarka wodna – 36,1 mld zł, gospodarka odpadami – 6,7 mld zł. promieniowanie jonizujące) - 4,1 mld zł.

mld zł.

środki publiczne a w nich NFOŚiGW, budżet jednostek samorządu terytorialnego, budżet państwa oraz środki zagraniczne (środki w ramach pomocy Unii Europejskiej oraz środki z Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu

Finansowego, Instrumentu Szwajcarskiego oraz innej pomocy bilateralnej).

na inne cele polityki ekologicznej dotyczące przedsięwzięć w zakresie ochrony przed hałasem i polami elektromagnetycznymi, ochrony powierzchni ziemi, ochrony przyrody, różnorodności przyrodniczej i krajobrazu, działalność badawczo-

rozwojową w ochronie środowiska, monitoring oraz pozostałą działalność w

ochronie środowiska (poważne awarie, chemikalia, biotechnologie i GMO,

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3372 —                Poz. 549


I. Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych rozwój metodologii wykonywania ocen oddziaływania na środowisko dla oraz dla osób oceniających. II. Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska dokumentów strategicznych oraz szkolenia dla projektodawców tych dokumentów

zastosowanie systemu „zielonych zamówień” w postępowaniach o udzielenie środków publicznych, eliminacja z rynku wyrobów szkodliwych dla środowiska,

zamówienia publicznego organizowanych przez wszystkie instytucje korzystające ze promocja tworzenia „zielonych miejsc pracy” z wykorzystaniem funduszy Unii

Europejskiej, promocja transferu do Polski najnowszych technologii służących

wykonanie analizy dotyczącej możliwości wprowadzenia w Polsce „zielonej” reformy podatkowej, przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii społecznej kształtującej zrównoważone wzorce konsumpcji, wprowadzenie etykiet informujących o produktach ekologicznych i ich promocja wśród społeczeństwa, opracowanie krajowego planu wycofania proszków do prania zawierających fosforany, wsparcie zastosowania pojazdów o niskiej emisji i wysokiej efektywności energetycznej z napędami alternatywnymi oraz wypracowanie rozwiązań hamujących napływ do

III. Zarządzanie środowiskowe stworzenie

w. rcl

ekologicznych i energetycznych. mechanizmów stymulujących należą: o wprowadzanie „zielonych zamówień” wyrobu lub świadczącej określoną usługę, kontroli,

krajowego

parku

zagranicznych

.go

pojazdów o niekorzystnych przystępowanie promujących w

ochronie środowiska przez finansowanie projektów w ramach programów unijnych,

i instytucji do systemów zarządzania środowiskowego. Do mechanizmów tych postępowaniach

o udzielenie zamówienia publicznego firmy posiadające certyfikaty zarządzania środowiskowego przez uzyskanie przez nie dodatkowych punktów, logo CP jako znaków jakości środowiskowej firmy będącej wytwórcą danego

o upowszechnienie wśród społeczeństwa logo EMAS i normy ISO 14001 a także

ww

o podniesienie prestiżu instytucji publicznej posiadającej certyfikat zarządzania przez akcję wśród społeczeństwa dotyczącą znaczenia takiego certyfikatu, posiadających certyfikaty zarządzania środowiskowego i uproszczenie trybu ich o ograniczenie częstotliwości kontroli, w zakresie ochrony środowiska, podmiotów

o ograniczenie kosztów związanych z wdrożeniem systemów zarządzania środowiskowego przez przedsiębiorstwa i instytucje.

v.p l

parametrach przedsiębiorstw

Monitor Polski Nr 49                — 3373 —                Poz. 549


IV. Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska doskonalenie metod udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie przez środowiska, dostępu do informacji o środowisku oraz kształtowanie zachowań promowanie etykiet znakujących aspekt środowiskowy produktów w celu ułatwienia wszystkie instytucje publiczne, rozwój szkolnej edukacji w zakresie ochrony

zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju (akcje, szkolenia dla nauczycieli i szkół), konsumentom zachowań proekologicznych, finansowe wspieranie przez fundusze udziału pozarządowych organizacji ekologicznych we wszystkich gremiach podejmujących decyzje dotyczące ochrony środowiska, szkolenia dla pracowników społeczeństwa do informacji o środowisku, grup społecznych.

ekologiczne projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe, zapewnienie

ściślejsza współpraca z dziennikarzami w zakresie edukacji ekologicznej wszystkich V. Rozwój badań i postęp techniczny

uruchomienie systemu zagranicznych stypendiów naukowych dla najlepszych absolwentów uczelni związanych z ochroną środowiska, umożliwienie finansowania przez fundusze ekologiczne wdrażania ekoinnowacji opracowanych w polskich

VI. Odpowiedzialność za szkody w środowisku

ww

prowadzenie

w. rcl

technologii środowiskowych. szkód w środowisku, szkoleń na temat gospodarczych, pełną realizację zadań kontrolnych,

placówkach naukowobadawczych, zwiększenie wymiany zespołów badawczych z najlepszymi zagranicznymi instytutami (wspierane finansowo przez fundusze ekologiczne), doposażenie w nowoczesną aparaturę naukową instytutów, uczelni i systemów monitoringu (finansowane przez NFOŚiGW), wspieranie platform

technologicznych jako miejsca powstawania rozwiązań innowacyjnych przez ośrodki naukowe i jednostki gospodarcze, wdrożenie systemu informatycznego resortu „Środowisko”, w tym wdrożenie Systemu Informatycznego Inspekcji Ochrony Środowiska „EKOINFONET”, uruchomienie krajowego systemu monitorowania

zakończenie prac nad pełną transpozycją przepisów dyrektywy 2004/35/WE do ustawodawstwa polskiego przez nowelizację ustawy o zapobieganiu i naprawie stworzenie bazy danych o szkodach w środowisku i działaniach naprawczych, odpowiedzialności sprawcy za szkody

w środowisku dla pracowników administracji, sądownictwa oraz podmiotów wzmocnienie kadrowe i aparaturowe Inspekcji Ochrony Środowiska pozwalające na

.go

instytucji publicznych oraz przedsiębiorców w zakresie przepisów o dostępie

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3374 —                Poz. 549


zapewnienie

w

budżecie

państwa

środków

na

rekultywacje

terenów

VII. Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym

wdrożenie wytycznych metodycznych dotyczących uwzględnienia w planach zagospodarowania przestrzennego wymagań ochrony środowiska i gospodarki oddziaływania na środowisko (wraz z poprawą jakości tych dokumentów), wodnej, w szczególności wynikających z opracowań ekofizjograficznych, prognoz

wdrożenie przepisów umożliwiających przeprowadzanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko już na etapie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (które jest opracowaniem planistycznym

zatwierdzenie wszystkich obszarów europejskiej sieci Natura 2000 oraz sporządzenie dla nich planów ochrony, wdrożenie koncepcji korytarzy ekologicznych,

uwzględnianie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, przestrzennej zależnie od typu środowiska, wprowadzenie mechanizmów

określenie zasad ustalenia progów tzw. chłonności środowiskowej oraz pojemności ochrony zasobów złóż kopalin przed

w. rcl

Działania związane z ochroną zasobów naturalnych: Ochrona przyrody: zachowaniem zagrożonych wyginięciem i genetycznej roślin, zwierząt i grzybów, drożności lądowych o przywrócenie chronionych, ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu, przydrożnych oraz terenów zieleni miejskiej,

zagospodarowaniem powierzchni uniemożliwiającym przyszłe wykorzystanie,

uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego wyników.

o dokończenie inwentaryzacji i waloryzacji różnorodności biologicznej Polski, o zadania wynikające z Krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej dotyczące przywracania właściwego stanu siedlisk gatunków oraz różnorodności ekologicznych przyrodniczych (ekosystemów) i ostoi gatunków na obszarach chronionych wraz z

ww

umożliwiających przemieszczanie się zwierząt i funkcjonowanie populacji w skali kraju, wsparcia procesu opracowania planów ochrony dla obszarów

o zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie potrzeb i właściwych metod

o wypracowanie metod skutecznej ochrony cennych przyrodniczo zadrzewień

.go

wodnych korytarzy

obejmującym teren całej gminy),

v.p l

zanieczyszczonych przed 30 kwietnia 2007 r.

Monitor Polski Nr 49                — 3375 —                Poz. 549


Ochrona i zrównoważony rozwój lasów: o realizacja przez Lasy Państwowe „Krajowego programu zwiększenia lesistości”, o dostosowanie składu gatunkowego drzewostanów do siedliska oraz zwiększenie różnorodności genetycznej i gatunkowej biocenoz leśnych, w tym realizacja programu restytucji jodły w Sudetach oraz ochrony i restytucji cisa w Polsce, systemu certyfikacji lasów,

o rozbudowę funkcji leśnych banków genów oraz wprowadzenie alternatywnego Racjonalne gospodarowanie zasobami wody:

o przyjęcie przez Rząd i Parlament Narodowej Strategii Gospodarowania Wodami do 2030 r. (z uwzględnieniem etapu 2015 r.), Ochrona powierzchni Ziemi:

o opracowanie krajowej strategii ochrony gleb, w tym walki z ich zakwaszeniem, o promocja rolnictwa ekologicznego i rolnictwa integrowanego, żywności oraz promocja takiej żywności, o rozwój monitoringu gleb, o waloryzacja terenów pod względem ich przydatności do produkcji zdrowej

o finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inicjatyw dotyczących rekultywacji terenów zdegradowanych i zdewastowanych,

w. rcl

Instytut Geologiczny, dla Gospodarowania Zasobami Geologicznymi: o ułatwienia przedsiębiorstw tematyczne, i utworzenie ich centralnego rejestru, prac nad o zakończenie systemem osłony masowymi ziemi, technologii pozyskiwania energii ze złóż,

o zakończenie opracowania systemu osłony przeciwosuwiskowej przez Państwowy

rozpoznawcze przez uchwalenie nowego prawa geologicznego i górniczego,

o ułatwienia w dostępie do map i danych geologicznych, o uzupełnienia mapy geośrodowiskowej Polski w skali 1:50 000 o nowe warstwy o uzupełnienie baz danych geologiczno-inżynierskich dla aglomeracji miejskich, dziedzictwa geologicznego Polski oraz inwentaryzacja stanowisk geologicznych przeciwosuwiskowej SOPO

o tworzenie stanowisk dokumentacyjnych i geoparków w celu prawnej ochrony

ww

i utworzenie centralnego rejestru osuwisk i terenów zagrożonych ruchami

o określenie obszarów zagrożonych naturalnymi mikrowstrząsami sejsmicznymi, złóż surowców energetycznych z jednoczesnym promowaniem nowych zwłaszcza węgla, w celu

o prowadzenie polityki koncesyjnej mającej na celu zwiększenie udokumentowania

.go

prowadzących prace

v.p l

poszukiwawczo-

Monitor Polski Nr 49                — 3376 —                Poz. 549


minimalizowania negatywnego wpływu na środowisko dotychczasowego sposobu eksploatacji, o promowanie wykorzystania metanu z pokładów węgla, podziemnych, geologicznych i eksploatacji kopalin, o wzmocnienie ochrony

o doskonalenie prawodawstwa dotyczącego ochrony zasobów kopalin i wód

o ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac o eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin, planowania przestrzennego,

niezagospodarowanych

sekwestracja dwutlenku węgla na terenie Polski,

o rozpoznanie geologiczne złóż soli kamiennej, wyczerpanych złóż ropy i innych struktur geologicznych pod kątem magazynowania ropy naftowej i gazu ziemnego oraz składowania odpadów, w tym promieniotwórczych, o dokończenie dokumentowania zasobów dyspozycyjnych wód leczniczych i termalnych oraz głównych zbiorników wód podziemnych.

w. rcl

Środowisko a zdrowie: wystąpienia awarii, Jakość powietrza: zadanie to jest szczególnie trudne zmienić w ciągu kilku lat, o modernizacja systemu energetycznego, w dyrektywie CAFE,

Działania związane z poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego: o doposażenie straży pożarnej w sprzęt do ratownictwa chemiczno-ekologicznego oraz sporządzanie wojewódzkich i powiatowych planów zarządzania ryzykiem

o dalsza redukcja emisji SO2, NOx i pyłu drobnego z procesów wytwarzania energii; dlatego, że struktura przemysłu energetycznego Polski jest głównie oparta na spalaniu węgla i nie można jej

o możliwie szybkie uchwalenie nowej polityki energetycznej Polski do 2030 r.,

ww

o podjęcie działań związanych z gazyfikacją węgla (w tym także z gazyfikacją podziemną) oraz z techniką podziemnego składowania dwutlenku węgla, o konieczne opracowanie i wdrożenie przez właściwych marszałków województw programów naprawczych w 161 strefach miejskich, w których notuje się przekroczenia standardów dla pyłu drobnego PM10 i PM2,5 zawartych

.go

o wykonanie bilansu pojemności struktur geologicznych, w których możliwa jest

v.p l

złóż kopalin w procesie

Monitor Polski Nr 49                — 3377 —                Poz. 549


o uruchomienie intermodalny), Ochrona wód:

pierwszej

linii

kolejowej

dla

samochodów

ciężarowych

o budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków z podwyższonym usuwaniem nich sieci kanalizacyjnych,

biogenów dla wszystkich aglomeracji powyżej 15 000 RLM oraz rozbudowa dla o uruchomienie działań zapisanych w planach gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy w Polsce oraz w programie wodno-środowiskowym kraju, o opracowanie programów działań specjalnych mających na celu ograniczenie i priorytetowe pochodzące przede wszystkim ze źródeł przemysłowych, o realizacja programów działań na obszarach szczególnie narażonych na azotany pochodzenia rolniczego, o wyposażenie oczyszczalnie ścieków, i płyty obornikowe, zakładów sektora rolno-spożywczego w wysokosprawne

o wyposażenie jak największej liczby gospodarstw rolnych w zbiorniki na gnojowicę

w. rcl

oraz stref ochrony ujęć wód podziemnych, Gospodarka odpadami: o zwiększenie stawek opłat za w tym zakresie,

o ustanowienie obszarów ochronnych dla głównych zbiorników wód podziemnych

o rozwój sieci monitoringu jakości wód powierzchniowych i podziemnych, o ścisła współpraca z państwami leżącymi nad Morzem Bałtyckim w realizacji programu ochrony wód tego morza w ramach Konwencji Helsińskiej, osadów ściekowych z dużych oczyszczalni ścieków, o wdrożenie najbardziej skutecznych i ekonomicznie opłacalnych metod odzysku

o zorganizowanie banku danych o odpadach (do końca 2009 r.), w gminach, dająca władzom samorządowym znacznie większe uprawnienia w zarządzaniu i kontrolowaniu systemu (do końca 2009 r.), składowanie odpadów zmieszanych biodegradowalnych oraz odpadów, które można poddać procesom odzysku, odzysku i recyklingu odpadów, a także wspieranie wdrożeń nowych technologii

o reforma obecnego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych

ww

o finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inwestycji dotyczących

o dostosowanie składowisk odpadów do standardów UE,

.go

zanieczyszczenia

powodowanego

v.p l

przez substancje niebezpieczne

przejeżdżających przez Polskę w tranzycie wschód - zachód (tzw. transport

Monitor Polski Nr 49                — 3378 —                Poz. 549


o wprowadzenie rozwiązań poprawiających skuteczność systemu recyklingu wyeksploatowanych pojazdów, o finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne modernizacji technologii prowadzących do zmniejszania ilości odpadów na jednostkę produkcji (technologie małoodpadowe),

o realizacja projektów dotyczących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększenia udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwieniu,

o intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów (np. opakowań, toreb foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach

o wzmocnienie przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli podmiotów odbierających odpady od wytwórców oraz podmiotów posiadających instalacje do odzyskiwania i unieszkodliwiania odpadów, o dokończenie akcji likwidacji mogilników, zawierających przeterminowane środki ochrony roślin i inne odpady niebezpieczne oraz akcji eliminacji PCB z transformatorów i kondensatorów, Oddziaływanie hałasu i pól elektromagnetycznych:

w. rcl

hałasem, lokalizację źródeł pól elektromagnetycznych, dotyczące Substancje chemiczne w środowisku: o szkolenia odpowiedzialnego na zakupy, naczynia jednorazowe), kondensatorów i innych urządzeń 1.Tytuł dokumentu Krajowy program zwiększenia lesistości. Aktualizacja 2003.

o sporządzenie map akustycznych dla miast powyżej 100 tys. mieszkańców oraz dla dróg krajowych i lotnisk, a także wynikających z nich programów ochrony przed

o zorganizowanie laboratorium referencyjnego do pomiaru pól w ramach Inspekcji Ochrony Środowiska i szkolenie specjalistów w zakresie ich pomiaru, a także opracowanie w Ministerstwie Środowiska procedur zapewniających bezpieczną

.go

stosowania zawierających te

domowych,

i postępowania z ich odpadami, wspierane finansowo przez fundusze ekologiczne oraz propagowanie produktów z substancji ulegających biodegradacji (np. torby

ww

o kontynuacja programów krajowe dotyczące usuwania PCB z transformatorów, związki wraz z dekontaminacją tych urządzeń, usuwanie azbestu, likwidacja mogilników.

Krajowy Program Zwiększenia Lesistości (aktualizacja 2003 r.)

v.p l

chemikaliów

Monitor Polski Nr 49                — 3379 —                Poz. 549


2.Zatwierdzenie Aktualizacja dokumentu „Krajowy program zwiększania lesistości” został zaakceptowany do realizacji przez Radę Ministrów RP w dniu 23 czerwca 1995 r. 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka po roku

2050. Został podzielony na cztery etapy:

Realizacja „Krajowego programu zwiększenia lesistości” obejmuje lata 1995-2020. Program zakłada zwiększenie zalesienia Polski do 30% do 2020 r. oraz do 33% pierwszy etap został zrealizowany w latach 1995-2000, drugi etap zaplanowany na lata 2001-2005, trzeci etap zaplanowany na lata 2006-2010, 5.Wskazanie finansowania finansowane z trzech źródeł: NFOŚiGW EKOFUNDUSZ RAZEM

czwarty etap zaplanowany na lata 2011 – 2020.

Koszty realizacji I etapu zalesień (lata 1995-2000) dotyczące gruntów państwowych były budżet państwa 214,2 mln zł (89,3%), 22,6 mln zł (9,4%), 3,0 mln zł (1,3%),

I etap programu zalesienia gruntów państwowych kosztował 239,8 mln zł, a zaplanowane przez Program koszty miały wynieść 75 mln zł. Ta trzykrotnie większa wartość spowodowana była kilkudziesięciu procentowym wzrostem inflacji pomiędzy cenami z roku 1994, a latami

19952000. Istotnym powodem było również zwiększenie zakresu powierzchni do zalesienia w latach 1998-2000. Koszty zalesień w ramach realizacji Programu w kolejnych okresach jego wdrażania określone zostały w następującej wysokości: w okresie 2001 – 2005 – 708 mln zł,

6.Działania przewidziane do realizacji.

ww

oraz 190 tys. gruntów niepaństwowych. Na lata 2001-2005 z przewidzianych 120 tys. ha

gruntów do zalesienia, zalesione zostało 95,4 tys. ha gruntów z czego 46,3 tys. ha gruntów państwowych oraz 49,1 tys. ha gruntów niepaństwowych. Natomiast w latach 2006-2010 i 120 tys. ha gruntów niepaństwowych.

zaplanowane do zalesienia jest 160 tys. ha gruntów z czego 40 tys. ha gruntów Skarbu Państwa

w. rcl

w okresie 2006 – 2010 – 1638 mln zł, w okresie 2011 – 2020 – 7704 mln zł,

239,8 mln zł (100%).

W latach 2001-2010 priorytetem jest zalesienie 90 tys. ha należących do Skarbu Państwa

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3380 —                Poz. 549


Etap trzeci w latach 2011-2020 przewiduje do zalesienia 130 tys. ha gruntów państwowych i 550 tys. ha pozostałych gruntów.

Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej

1. Tytuł dokumentu Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej.

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów W latach 2001-2020.

4. Tematyka

Dokument przyjęty przez Sejm w dniu 23 sierpnia 2001 r.

Strategia podkreśla znaczenie odnawialnych źródeł energii (OZE). Celem dokumentu jest zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie paliwowo-energetycznym kraju do 7,5% w 2010 roku i do 14% w 2020 roku w strukturze zużycia nośników pierwotnych. Główną korzyścią z rozwoju energetyki odnawialnej jest poprawa warunków klimatycznych przez redukcję emisji gazów cieplarnianych, głównie dwutlenku węgla.

5. Wskazanie finansowania Brak danych.

wspierające rozwój naukowy oraz edukacyjne, których realizacja powinna pozwolić na właściwe wdrożenie założeń strategii i tym samym zwiększenie wykorzystania energii z OZE, m. in.: kreowanie polityki dot. odnawialnych źródeł energii, przygotowanie programów rozwoju poszczególnych rodzajów OZE wraz

ww

w. rcl

z przeprowadzeniem analiz ekonomicznych, energetycznym, stworzenie systemu wspierania OZE,

6. Działania przewidziane do realizacji

Strategia przedstawia jedynie ogólne działania organizacyjne, formalno-prawne,

wprowadzenie niezbędnych zmian w przepisach prawa, zwłaszcza w Prawie

wsparcie finansowe przedsięwzięć z zakresu odnawialnych źródeł energii, wspieranie programów badawczych i demonstracyjnych, wprowadzenie programów informacyjnych w tym zakresie, wykorzystanie doświadczeń innych krajów w ramach współpracy międzynarodowej.

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3381 —                Poz. 549


Krajowa Strategia Ochrony i Zrównoważonego Użytkowania Różnorodności Biologicznej

1. Tytuł dokumentu oraz Program Działań na lata 2007-2013.

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów W latach 2007-2013.

4. Tematyka Przedmiotem Strategii jest cała

Krajowa Strategia Ochrony i Zrównoważonego Użytkowania Różnorodności Biologicznej

Dokument zatwierdzony przez Radę Ministrów w dniu 26 października 2007 roku.

.go

różnorodność biologiczna

wewnątrzgatunkowym, międzygatunkowym oraz ponadgatunkowym.

Głównym celem jest zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej w skali lokalnej, krajowej i globalnej oraz zapewnienie trwałości i możliwości rozwoju wszystkich poziomów jej organizacji z uwzględnieniem potrzeb rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, oraz konieczności zapewnienia odpowiednich warunków życia i rozwoju społeczeństwa. Zgodnie z przyjętymi założeniami rozwinięcie Krajowej Strategii stanowi program działań (opracowany na lata 2007 – 2013). Niektóre z zadań w nim wskazanych są działaniami długoterminowymi, które będą realizowane w kolejnych okresach.

5. Wskazanie finansowania

oszacowano na 281,1 mln zł.

Finansowanie będzie realizowane z następujących źródeł: i międzynarodowe,

6. Działania przewidziane do realizacji Działania strategiczne:

ww

w. rcl

i potencjalnych zagrożeń, różnorodności biologicznej, różnorodności biologicznej,

Łączny koszt działań planowanych do realizacji w okresie 2008 – 2013 w ramach Strategii

budżet państwa: 168,1 mln zł, z tego 88,4 mln zł to fundusze UE Inne środki krajowe, w tym NFOŚiGW i WFOŚiGW – 113,0 mln zł.

rozpoznanie i monitorowanie stanu różnorodności biologicznej oraz istniejących skuteczne usunięcie lub ograniczanie aktualnych pojawiających się zagrożeń zachowanie i/lub wzbogacanie istniejących oraz odtwarzanie utraconych elementów pełne zintegrowanie działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej z działaniami oddziaływujących na tę różnorodność sektorów gospodarki oraz administracji publicznej i społeczeństwa (w tym organizacji pozarządowych), przy

v.p l

na poziomie

Monitor Polski Nr 49                — 3382 —                Poz. 549


zachowaniu

właściwych

proporcji

pomiędzy

zapewnieniem

równowagi

podniesienie wiedzy oraz ukształtowanie postaw i aktywności społeczeństwa na rzecz ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, udoskonalenie mechanizmów i instrumentów służących i zrównoważonemu użytkowaniu różnorodności biologicznej,

rozwinięcie współpracy międzynarodowej w skali regionalnej i globalnej na rzecz ochrony i zrównoważonego użytkowania zasobów różnorodności biologicznej, użytkowanie różnorodności biologicznej w sposób

z uwzględnieniem równego i sprawiedliwego podziału korzyści i kosztów jej ochronę zasobów przyrody.

Realizację strategii i działań strategicznych oparto na 4 zasadach:

zasada konsolidacji – maksymalna integracja działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej na wszystkich poziomach realizowanej polityki ekologicznej państwa, zasada regionalizacji – opracowanie regionalnych strategii i programów i wyznaczenie organów koordynujących ich wdrażanie,

ww

1. Tytuł dokumentu 2006 -2013).

2. Zatwierdzenie

Strategia Ochrony Obszarów Wodno-Błotnych w Polsce

zatwierdzona 10 października 2006 r. przez Ministra Środowiska.

w. rcl

biologicznej. dolin, odtworzenie ciągłości ekologicznej rzek.

zasada umiędzynarodowienia – respektowanie międzynarodowych konwencji, porozumień i zasad w zakresie ochrony środowiska i różnorodności biologicznej, zasada uspołecznienia – potrzeba stworzenia mechanizmów wykorzystujących zaangażowanie potencjału społecznego w działania na rzecz ochrony różnorodności

Działania operacyjne wskazane w Dziale Gospodarka Wodna obejmują: wzmocnienie działań na rzecz osiągnięcia i utrzymania dobrego stanu wód, a także ekosystemów wodnych i od wód zależnych, w tym utrzymania wszędzie tam gdzie jest to możliwe, naturalnego lub zbliżonego do naturalnego charakteru rzek i ich

Strategia ochrony obszarów wodno-błotnych w Polsce wraz z planem działań (na lata

„Strategia ochrony obszarów wodno-błotnych w Polsce wraz z planem działań” została

.go

zachowania, w tym także kosztów zaniechania działań rozwojowych ze względu na

v.p l

ochronie zrównoważony,

przyrodniczej, a rozwojem społeczno-gospodarczym kraju,

Monitor Polski Nr 49                — 3383 —                Poz. 549


3.Realizacja zapisów Strategia obejmuje lata 2006-2013.

4. Tematyka ożywionej, a jednocześnie są ekosystemami

Obszary wodno-błotne stanowią jedno z największych źródeł wód słodkich dla przyrody zagrożonymi. Dlatego ich to jedno z ważniejszych zadań do realizacji. Strategia ta oparta jest na konwencji Ramsar i utrzymania obszarów określanych jako „wodno-błotne”.

5. Wskazania finansowania

z 1975 roku, która ma charakter międzynarodowej współpracy w zakresie ochrony

W zakresie działu „Gospodarka wodna”, omawiana Strategia szacuje środki konieczne do wskazanego programu oszacowano jako działania nie generujące dodatkowych kosztów, przeprowadzane w ramach środków własnych instytucji odpowiedzialnych za wdrożenie programu. Łączny koszt zaplanowanego programu działań we wszystkich jego działach, oszacowano na 23,727 mln zł, z czego około 3,276 mln zł będzie pochodzić ze środków budżetowych.

6. Działania przewidziane do realizacji

Zagadnienia dotyczące ochrony środowiska wodno-błotnego zostały uwzględnione w 2001 roku oraz „Strategia Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej” również z 2001 roku, przyjęta przez Ministra Środowiska. Główne cele/działania Strategii to:

ww

w. rcl

doskonalenie i harmonizacja przepisów prawnych, chronionych, wspierających ochronę obszarów wodno-błotnych, ich zagrożeń oraz potrzeb ochrony,

w dokumentach takiej rangi jak „II Polityka Ekologiczna Państwa” przyjęta przez Radę Ministrów

synchronizacja działań rożnych resortów, struktur zarządzania i organizacji, synchronizacja działań w zakresie zalesień siedlisk hydrogenicznych, ochrona prawna obiektów najcenniejszych przez włączanie ich w sieć obszarów wskazanie priorytetowych obszarów wymagających ochrony lub renaturyzacji, rozwój metod czynnej ochrony obszarów wodno-błotnych, usprawnienie i wdrożenie instrumentów finansowych w sferze ochrony środowiska, zapewnienie właściwej edukacji i promocji wartości obszarów wodno-błotnych, rozwój badań naukowych i monitoringu na obszarach wodno-błotnych, w tym stworzenie zintegrowanego monitoringu obszarów wodno-błotnych objętych

.go

realizacji działań w tym zakresie na kwotę 170,0 tys. zł. Większość działań w ramach

v.p l

ochrona

Monitor Polski Nr 49                — 3384 —                Poz. 549


ochroną w ramach sieci Natura 2000, obszarów objętych dyrektywą Azotanową i obszarów wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej.

Sektorowe programy operacyjne na lata 2007-2013

2013 znajdują się:

Wśród Sektorowych programów operacyjnych, zaplanowanych do wdrażania w okresie 2007 – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Program Operacyjny Pomoc Techniczna,

Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej,

Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej.

Z uwagi na fakt, iż praktycznie tylko Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko dot. zagadnień powiązanych bezpośrednio z gospodarką wodną, poniżej skupiono się na identyfikacji właśnie tego programu.

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007 - 2013

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie

Europejską decyzją z dnia 7 grudnia 2007 r. oraz uchwałą Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2008 r.

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka

atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów, poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Dokument zawiera m. in. opis stanu istniejącego poszczególnych sektorów oraz analizę SWOT (mocne i słabe strony, szanse

ww

i zagrożenia w poszczególnych sektorach).

5. Wskazanie finansowania Na początku wskazano środki finansowania całego projektu, natomiast kolejno środki Ogółem 37,566 mld euro: wybranych osi związanych z gospodarka wodną.

w. rcl

W latach 2007-2013.

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007 –

2013. „Program Infrastruktura i Środowisko 2007 - 1013” został zatwierdzony przez Komisję

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko określa cele służące podniesieniu

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3385 —                Poz. 549


środki unijne – 27,914 mld euro, wkład krajowy – 9,652 mld euro.

Środki na współfinansowanie krajowe pochodzić będą z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego, oraz z innych środków publicznych i prywatnych. z gospodarką wodną): o wkład wspólnotowy 2 783,9 mln euro, o Wysokość finansowania poszczególnych priorytetów (wybrane osie bezpośrednio związane gospodarka wodno-ściekowa: 3 275,2 mln euro:

wkład krajowy (krajowe środki publiczne) 491,3 mln euro, wody i

zadanie - Retencjonowanie

przeciwpowodziowego): 655,0 mln euro: o wkład wspólnotowy 556,8 mln euro, o wkład krajowy 98,2 mln euro,

przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska (w tym m.in. zadanie - Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki wodnościekowej): 667,0 mln euro:

6. Działania przewidziane do realizacji i zadań w ich obrębie:

ww

zapewnienia

w. rcl

o wkład krajowy 467,0 mln euro. właściwego poziomu

o wkład wspólnotowy 200,0 mln euro,

Wymienione działania odnoszą się do wymienionych powyżej osi priorytetowych gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM; wyposażenie

aglomeracji powyżej 15 tys. RLM w systemy kanalizacji oraz oczyszczalnie ścieków

zgodnie z wymogami dyrektywy 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków

komunalnych; działania dotyczą budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych oraz modernizacji systemów kanalizacji zbiorczej, retencjonowanie wody i zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego; zwiększenie ilości zasobów dyspozycyjnych niezbędnych dla ludności i gospodarki kraju oraz stopnia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i przeciwdziałania skutkom suszy wraz ze zwiększeniem naturalnej retencji dolin rzecznych z zachowaniem dobrego stanu ekologicznego; realizacja zadań z tzw. programów małej retencji, przygotowanych przez wszystkie województwa; projekty dotyczące modernizacji istniejącej infrastruktury lub budowy nowych obiektów, w celu bezpieczeństwa zarówno budowli

.go

zapewnienie

zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska (w tym m.in.

v.p l

bezpieczeństwa

Monitor Polski Nr 49                — 3386 —                Poz. 549


hydrotechnicznych, jak również bezpieczeństwa powodziowego; w ramach Małej Retencji Lasów Państwowych: o zwiększenie możliwości retencyjnych ekosystemów leśnych oraz przeciwdziałanie przyczynom suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych,

o przeciwdziałanie skutkom odpływu wód opadowych na terenach górskich; zwiększenie retencji i utrzymanie potoków górskich oraz związanej z nimi infrastruktury w dobrym stanie, ładunku zanieczyszczeń (w

wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki wodno-ściekowej; ograniczenie szczególności substancji niebezpiecznych) odprowadzanych przez przemysł do środowiska wodnego oraz zmniejszenie ilości

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie

„Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka”.

Zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej z dnia 1 października 2007 r. oraz uchwałą Rady Ministrów z dnia 30 października 2007 r. 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka Lata 2007-2013.

o innowacyjne przedsiębiorstwa. Dodatkowymi celami były: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności polskiej nauki,

ww

priorytetach:

innowacyjnością, nie wspierano lokalnej lub regionalnej. Program operacyjny Innowacyjna Gospodarka opiera się na 9 podstawowych badania i rozwój nowoczesnych technologii, infrastruktura strefy B+R, kapitał dla innowacji, inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia,

w. rcl

zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, międzynarodowym, tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy,

Dokument został opracowany dla rozwoju gospodarki w Polsce, opierając się

zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku

W ramach opisywanego programu mamy do czynienia z krajową i/lub międzynarodową

.go

nieoczyszczonych ścieków przemysłowych odprowadzanych do wód lub do ziemi.

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3387 —                Poz. 549


dyfuzja innowacji, polska gospodarka na rynku międzynarodowym, społeczeństwo informacyjne – budowa elektronicznej administracji, społeczeństwo informacyjne – zwiększanie innowacyjności, pomoc techniczna. 5.Wskazanie finansowania środki publiczne – krajowe: środki prywatne. 6.Działania przewidziane do realizacji

(budżet państwa) i wspólnotowe (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego), Łączna wielkość publicznych środków finansowych - 9 711 629 742 euro. Priorytet I - Badania i rozwój nowoczesnych technologii: wzmocnienie potencjału kadrowego nauki, naukowe,

wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy, wsparcie projektów B+R na rzecz przedsiębiorców realizowanych przez jednostki wsparcie projektów celowych.

Priorytet II - Infrastruktura sfery B+R:

ww

w. rcl

rozwój ośrodków o wysokim potencjale badawczym, Priorytet III - Kapitał dla innowacji: inicjowanie działalności innowacyjnej, wspieranie funduszy kapitału podwyższonego ryzyka, wsparcie wdrożeń wyników prac B+R, przemysłowego, kredyt technologiczny, Priorytet V - Dyfuzja innowacji: sieci o znaczeniu ponadregionalnym, wspieranie ośrodków innowacyjności,

wsparcie tworzenia wspólnej infrastruktury badawczej jednostek naukowych, inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej nauki.

tworzenie systemu ułatwiającego inwestowanie w MSP.

Priorytet IV - Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia: stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwa

nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym, wsparcie inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki. wspieranie rozwoju powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym, wspieranie instytucji otoczenia biznesu świadczących usługi proinnowacyjne oraz ich

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3388 —                Poz. 549


zarządzanie własnością intelektualną. Priorytet VI - Polska gospodarka na rynku międzynarodowym: paszport do eksportu, terenów inwestycyjnych, promocja turystycznych walorów Polski, promocja polskiej gospodarki.

rozwój sieci centrów obsługi inwestorów i eksporterów oraz powstawanie nowych

inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym,

Priorytet VII - Społeczeństwo informacyjne – budowa elektronicznej administracji.

Priorytet VIII - Społeczeństwo informacyjne – zwiększanie innowacyjności gospodarki: wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B, przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu – eInclusion, Priorytet IX - Pomoc techniczna: wsparcie zarządzania, wyposażenie instytucji, informacja i promocja, ewaluacja.

zapewnienie dostępu do Internetu na etapie „ostatniej mili”.

Regionalne Programy Operacyjne na lata 2007-2013

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie Regionalne Programy Operacyjne.

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka

poziomu życia i atrakcyjności terenu z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju. Program umożliwia wsparcie różnorodnym rodzajom inwestycji m.in.: inwestycji w infrastrukturę lokalną: o infrastruktura drogowa, o pobór i zaopatrzenie w wodę,

ww

w. rcl

W latach 2007-2013. o odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, o przesył energii elektrycznej i gazu, o poprawa jakości powietrza,

Zatwierdzenie 16 RPO nastąpiło w okresie wrzesień – grudzień 2007 r.

Regionalne Programy Operacyjne zawierają priorytety mające na celu zwiększenie

.go

wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3389 —                Poz. 549


o odnowa centrów miejscowości, o kompleksowe uzbrojenie terenu pod inwestycje, rozwoju turystyki i funkcji rekreacyjnej obszarów wiejskich: o rozwój agroturystyki,

o budowa i modernizacja lokalnej bazy turystycznej i rekreacyjnej, o promocja lokalnego produktu turystycznego, promowania regionalnego produktu i usług, lokalnej infrastruktury społecznej:

o wyrównanie szans w dostępie do edukacji, społeczeństwo informacyjne:

o podniesienie jakości podstawowej opieki medycznej,

o zwiększenie dostępu do internetu na obszarach wiejskich, ochrony dziedzictwa kulturowego, rozwoju obszarów wiejskich,

5. Wskazanie finansowania budżet państwa, inne środki publiczne, środki prywatne. ochrony przeciwpowodziowej.

o zwiększenie zakresu usług teleinformacyjnych dostępnych on-line,

6. Działania przewidziane do realizacji

gospodarki wodnej oraz ochrony zasobów wodnych, najczęściej wymieniane są działania zmierzające do realizacji nakreślonych celów: i przeciwpowodziowego, poprawa stanu środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa ekologicznego racjonalne kształtowanie i zachowanie zasobów naturalnych dla polepszenia

ww

w. rcl

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, i uzdrowiskowych.

budżety jednostek samorządu terytorialnego,

Liczne działania w zależności od planowanych do osiągnięcia efektów. W zakresie

warunków życia mieszkańców i stanowienia korzystnych warunków dla rozwoju gospodarki, przy uwzględnieniu zasad zrównoważonego rozwoju, budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków, sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, działania z zakresu sanitacji i racjonalnego gospodarowania wodą, zwłaszcza na

obszarach wiejskich i terenach objętych ochroną oraz na terenach turystycznych

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3390 —                Poz. 549


Program rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013

1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja zapisów W latach 2007 –

2013. 4.Tematyka „Program rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013”.

Zatwierdzony przez Komisję Europejską dnia 24 lipca 2007 r.

Dokument określa i opisuje działania które mają służyć rozwojowi obszarów wiejskich. na terenie całego kraju. 5.Wskazanie finansowania budżet państwa.

Opisuje on cztery główne osie priorytetowe. Program będzie realizowany w latach 2007-2013

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, 6.Działania przewidziane do realizacji oś.1 (gospodarcza) DZIAŁANIA:

W ramach PROW 2007-2013 wyróżniono cztery główne priorytety: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego

ww

oś.2 (środowiskowa) DZIAŁANIA: wspieranie

Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach

w. rcl

ułatwianie startu młodym rolnikom, renty strukturalne, modernizacja gospodarstw rolnych, rolnictwa i leśnictwa, działania informacyjne i promocyjne, grupy producentów rolnych, program rolnośrodowiskowy,

szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie,

korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów, zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej, poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności,

o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne,

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3391 —                Poz. 549


odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych, oś.3 (społeczna) DZIAŁANIA: tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, odnowa i rozwój wsi, oś.4 Leader DZIAŁANIA: wdrażanie lokalnych strategii rozwoju, wdrażanie projektów współpracy,

Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej,

podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej,

funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja. Dodatkowe działania to:

działania promujące równość mężczyzn i kobiet na poszczególnych etapach realizacji programu (projekt, realizacja, monitorowanie i ocena),

Strategia rozwoju społeczno – gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020

1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie „Strategia rozwoju społeczno – gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020”.

3.Realizacja zapisów 4.Tematyka

ww

rozwoju.

rozwoju. Polska Wschodnia została podzielona na pięć województw: lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, warmińsko – mazurskie. Na cele powyższego dokumentu wykonano analizę SWOT oraz określono potencjał rozwoju Polski Wschodniej oraz wskazano cele i kierunki jej

w. rcl

Horyzont czasowy strategii do roku 2020.

sposób zapobiegania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub

pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub

orientację seksualną na różnych etapach realizacji programu.

Zatwierdzony przez Radę Ministrów w dniu 30 grudnia 2008 r.

Dokument opisuje uwarunkowania zewnętrzne Polski Wschodniej a także strategię jej

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3392 —                Poz. 549


5.Wskazanie finansowania środki dostępne z Unii Europejskiej na wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski wschodniej, Fundusz Społeczny oraz Fundusz Spójności, fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich,

Europejski Bank Inwestycyjny – w nim wyróżniono kilka możliwości finansowania kredyty bezpośrednie, kredyty z gwarancjami rządowymi, linie kredytowe za pośrednictwem banków oraz kredyty dla banków na pożyczki dla beneficjentów (global loans). 6.Działania przewidziane do realizacji

Priorytety i cele realizacji strategii podzielono na cztery główne grupy: CEL 1− rozwój systemów infrastruktury technicznej i społecznej DZIAŁANIA:

rozbudowa i podnoszenie standardów infrastruktury społecznej, gospodarki przestrzennej stymulującej rozwój regionu, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego,

podnoszenie standardów i stworzenie spójnego układu komunikacyjnego oraz rozwój komunalnej infrastruktury ochrony środowiska,

w. rcl

poprawa stanu infrastruktury mieszkaniowej DZIAŁANIA: rozwój innowacyjności gospodarki regionu, wsparcie przedsiębiorczości, rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich, rozwój turystyki i lecznictwa uzdrowiskowego, tworzenie spójnego i efektywnego systemu promocji, rozwój funkcji metropolitalnych, DZIAŁANIA:

rozwój systemów informatycznych – szerokopasmowego dostępu do Internetu oraz regionalnej zintegrowanej platformy usług elektronicznych, oraz regionalnych połączeń komunikacyjnych jako czynników warunkujących wzrost mobilności zasobów ludzkich i racjonalnego kształtowania ośrodków osadniczych,

CEL 2 − baza ekonomiczna

ww

pracy

rozwój kadr gospodarki regionu, w tym kształcenia ustawicznego,

CEL 3 − wzrost konkurencyjności regionalnej gospodarki oraz jej zdolności do tworzenia miejsc

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3393 —                Poz. 549


restrukturyzację tradycyjnych gałęzi regionalnej gospodarki i dostosowanie jej do reguł wspólnego rynku, rozwój i podnoszenie konkurencyjności regionalnego agrobiznesu, wysokim poziomem konkurencyjności,

specjalizację województwa w wybranych sektorach produkcji i usług cechujących się rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz wzrost poziomu ich innowacyjności, rozwój społeczeństwa informacyjnego, CEL 4 − rozwój zasobów ludzkich DZIAŁANIA:

rozwój regionalnego potencjału B+R oraz jego wykorzystanie dla potrzeb gospodarki,

rozwój potencjału kadrowego nauki i sektora badawczo-rozwojowego, rozwój form kształcenia ustawicznego, aktywna polityka rynku pracy, zintegrowana polityka społeczna,

budowanie społeczeństwa obywatelskiego,

wyrównywanie szans edukacyjnych mieszkańców obszarów wiejskich.

spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej całej Polski Wschodniej i każdego z jej województw w rozszerzonej Unii Europejskiej z uwzględnieniem zasady trwałego i zrównoważonego rozwoju. PRIORYTETY STRATEGII:

ww

w. rcl

oddziaływanie na poprawę jakości kapitału ludzkiego, infrastruktury transportowej, transgranicznej, różnorodności biologicznej.

Celem strategicznym polityki państwa w latach 2007-2020 jest wzrost poziomu

budowanie społeczeństwa informacyjnego opartego na wiedzy, wspieranie gospodarki, wspieranie funkcjonowania MSP, zwiększenie dostępności komunikacyjnej Polski Wschodniej poprzez rozwijanie wykorzystanie położenia przy zewnętrznej granicy UE, rozwój współpracy wsparcie funkcji metropolitalnych miast Polski Wschodniej, konserwacja i wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego oraz ochrona

.go

doskonalenie systemu szkolnictwa z uwzględnieniem rynku pracy,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3394 —                Poz. 549


Strategia Gospodarki Wodnej 2005 r.

1. Tytuł dokumentu Strategia Gospodarki Wodnej.

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów 2005-2020.

4. Tematyka

Dokument przyjęty przez Radę Ministrów dnia 13 września 2005 r.

Określa podstawowe kierunki i zasady umożliwiające realizację idei trwałego i zrównoważonego rozwoju w gospodarowaniu wodami. Celem strategii jest: poszanowaniu zasad zrównoważonego użytkowania wód, wodnych i od wód zależnych, zaspokojenie uzasadnionych potrzeb wodnych ludności i gospodarki przy osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód, a w szczególności ekosystemów podniesienie skuteczności ochrony przed powodzią i skutkami suszy. „Strategia Gospodarki Wodnej” wyróżnia trzy osie problemowe: inwestycyjne),

oś techniczną (utrzymanie i odtworzenie majątku, nowe przedsięwzięcia

5. Wskazanie finansowania

6. Działania przewidziane do realizacji

ww

zwiększenie

wodnych ludności i gospodarki przy poszanowaniu zasad zrównoważonego użytkowania wód): opracowanie i wdrożenie Krajowego Programu Retencjonowania Wód, zasobów dyspozycyjnych poprzez dokończenie budowy

w. rcl

oś finansową (koszty utrzymania, finansowanie), fundusze Unii Europejskiej, fundusze ekologiczne, fundusze celowe, środki publiczne, kredyty bankowe, środki własne samorządu województw i gmin, środki własne przedsiębiorców i rolników.

oś instytucjonalną (zarządzanie wodami, koordynacja gospodarki wodnej).

Działania zmierzające do osiągnięcia I celu (zaspokojenie uzasadnionych potrzeb

wielozadaniowych zbiorników retencyjnych, rozwój małej retencji wodnej oraz budowę nowych zbiorników retencyjnych o znaczeniu ponadregionalnym tam, gdzie ich funkcje społeczne i gospodarcze będą uzasadniały wysokość nakładów,

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3395 —                Poz. 549


zwiększenie zasobów wód dla produkcji rolnej poprzez rozwój małej retencji wodnej oraz popieranie melioracji nawodnieniowych, udostępnienie obiektów piętrzących do budowy małych elektrowni wodnych, opracowanie i wdrożenie zasady zwrotu kosztów usług wodnych, przeznaczoną do spożycia, poprawa jakości wody w kąpieliskach,

poprawa jakości wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę

udokumentowanie warunków hydrogeologicznych na obszarach wydzielonych 123 zbiorników wód podziemnych wymagających szczególnej ochrony, utrzymanie i modernizację istniejących dróg wodnych, zwłaszcza o charakterze

Działania zmierzające do osiągnięcia II celu (osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód, a w szczególności ekosystemów wodnych i od wód zależnych): i Odry, opracowanie planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy Wisły realizacja programu wodno-środowiskowego kraju, na obszarach dorzeczy,

utworzenie programów monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych

ww

powodzią i skutkami suszy): opracowanie planów ochrony przeciwpowodziowej i przeciwdziałania skutkom suszy dla obszaru kraju, właściwe utrzymanie koryt rzecznych i stworzenie warunków dla swobodnego spływu wód powodziowych i lodów, zwiększenie retencji dolinowej rzek,

w. rcl

ścieków, oczyszczalnie ścieków, wprowadzonych do wód, zagospodarowanie osadów ściekowych, 85/337/EWG, 96/82/WE, 91/414/EWG.

realizację zadań Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, zapewnienie wyposażenia zakładów sektora rolno-spożywczego w oczyszczalnie doprowadzenie do wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w systemy kanalizacji ograniczenie lub eliminowanie substancji szczególnie szkodliwych i azotanów

realizacja przedsięwzięć służących wypełnieniu przepisów dyrektyw: 92/43/EWG,

Działania zmierzające do osiągnięcia III celu (podniesienie skuteczności ochrony przed

.go

turystycznym wraz z uwzględnieniem obiektów wpisanych do rejestru zabytków.

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3396 —                Poz. 549


stymulowanie działań zatrzymujących wodę w glebie poprzez modernizację melioracji szczegółowych, poprawę stanu technicznego w tym bezpieczeństwu, budowli hydrotechnicznych zagrażających

obowiązkowe

i modernizacyjnych na podstawie monitoringu sprawności technicznej, budowę i modernizację urządzeń przeciwpowodziowych,

utrzymanie rzek i związanej z nimi infrastruktury w dobrym stanie technicznym, i Odry w okresach zlodzenia, jednostką samorządu lokalnego,

odnowienie floty lodołamaczy dla zapewnienia swobodnego spływu wód Wisły komunalizację wałów przeciwpowodziowych, polegającą na przekazaniu ich tworzenie systemów obowiązkowych ubezpieczeń majątku od powodzi.

Projekt Polityki wodnej państwa do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016)

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka Projekt Polityki wodnej państwa do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016). Dokument w fazie zatwierdzania

umożliwiające realizację idei trwałego i zrównoważonego rozwoju w gospodarowaniu zasobami wodnymi w Polsce. Cel ten ma być osiągnięty przez zbudowanie sprawnie działającego systemu, który wykorzystując mechanizmy prawne oraz instrumenty ekonomiczne, będzie zapewniał osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód, a w szczególności ekosystemów wodnych i od wody zależnych, pozwalał na zaspokojenie uzasadnionych potrzeb wodnych, zwiększał bezpieczeństwo powodziowe kraju i chronił go przed skutkami suszy. Osiągnięcie najważniejszych z punktu widzenia społeczeństwa i rozwoju gospodarki narodowej celów Polityki wodnej, musi przebiegać przy pełnym integrowaniu ochrony i zrównoważonego gospodarowania wodą z innymi dziedzinami polityk wspólnotowych takich jak energetyka, transport, rolnictwo, rybołówstwo, polityka regionalna i turystyka. Polityka wodna tworzy podstawę do kontynuacji dialogu oraz rozwoju strategii dla dalszej integracji i rozwoju poszczególnych obszarów tych polityk. Polityka wodna państwa przewiduje dążenie do spełnienia szeregu celów. Celem

ww

nadrzędnym Polityki wodnej państwa do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu

2016) jest zapewnienie powszechnego dostępu ludności do czystej i zdrowej wody oraz istotne

w. rcl

Przewidziano zakres realizacji do 2030 r. z uwzględnieniem roku 2016.

Polityka wodna państwa do roku 2030 określa podstawowe kierunki i zasady działania

.go

v.p l

wykonanie robót remontowych

Monitor Polski Nr 49                — 3397 —                Poz. 549


ograniczenie zagrożeń wywoływanych przez powodzie i susze. Ma to nastąpić w połączeniu z utrzymaniem dobrego stanu wód i związanych z nimi ekosystemów, przy zaspokojeniu wyrównania dysproporcji regionalnych oraz uwzględnieniu integrowania ochrony środowiska wodnego z innymi dziedzinami gospodarki kraju. uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki, poprawie spójności terytorialnej i dążeniu do

Cele strategiczne dla osiągnięcia celu nadrzędnego są następujące: • • • •

osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu i potencjału wód oraz związanych z nimi ekosystemów,

zapewnienie dostępu do zasobów wodnych dla zaspokojenia potrzeb ludności, środowiska

ograniczenie negatywnych skutków powodzi i suszy oraz minimalizowanie ryzyka wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych,

wdrożenie systemu zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi i gospodarowania wodami.

Ramowy plan wdrożenia Polityki wodnej państwa przedstawia się następująco:

Z uwagi na wymogi średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju oraz przyjętej przez Rząd RP Polityki ekologicznej państwa, podstawowym okresem wdrożeniowym PWP są lata

20112016. Natomiast okres 2017-2030 dostosowany został do innych krajowych dokumentów strategicznych. Zakres planu wdrożenia Polityki wodnej państwa obejmuje: działania wynikające z wdrożenia dyrektyw UE zgodnie z terminami wymaganymi prawem,

ww

wdrażania (2011-2016) i okres docelowy (2017-2030). Ponadto reforma musi nie tylko respektować zakres i terminy realizacji polskich zobowiązań akcesyjnych w ramach wdrażania dyrektyw związanych z gospodarowaniem wodami, ale zdecydowanie ułatwiać i wspierać ich realizację. W okresie wstępnym (2011) zostanie uszczegółowiona koncepcja reformy i przygotowany plan jej wdrożenia. W okresie wdrażania (2011-2016) będą realizowane następujące 3 etapy:

w. rcl

▪ ▪ ▪ inne działania priorytetowe do roku 2016.

działania związane z wdrożeniem reformy gospodarki wodnej według ustalonego harmonogramu, jako narzędzia realizacji celów Polityki wodnej państwa,

Reforma obejmuje trzy okresy – okres wstępny (trwający kilka miesięcy), okres

.go

naturalnego oraz społecznie i ekonomicznie uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3398 —                Poz. 549


Etap I - przygotowanie reformy - (trwający około 18 miesięcy przy odpowiedniej koncentracji środków i zasobów ludzkich) w zakresie szczegółowych rozwiązań organizacyjnych (instytucjonalnych).

Etap II - wprowadzanie nowych rozwiązań, monitorowany na szczeblu centralnym (trwający około 18 miesięcy), w którym część zadań będzie realizowana zgodnie z dotychczasowym porządkiem.

Etap III - weryfikacja i kontrola efektów wdrożenia reformy (2014-2016) z uwzględnieniem działań korygujących.

5. Wskazanie finansowania Etap I i etap II : budżet państwa, fundusze ekologiczne, fundusze pomocowe, użytkownicy wód.

budżety jednostek samorządu terytorialnego,

Etap III Polityki wodnej państwa (podział w gospodarce wodnej na – a) zarządzanie zasobami wodnymi, b) utrzymanie wód i zarządzanie majątkiem Skarbu Państwa): o środki pochodzące z zastosowania

w. rcl

ekonomicznych, o budżet państwa, o fundusze ekologiczne, o fundusze pomocowe, Skarbu Państwa: o środki pochodzące z zastosowania ekonomicznych, o budżet państwa, o budżety jednostek samorządu terytorialnego, o fundusze ekologiczne, o fundusze pomocowe.

finansowanie zadań związanych z zarządzaniem zasobami wodnymi: nowego systemu instrumentów

finansowanie zadań związanych z utrzymaniem wód i zarządzaniem majątkiem nowego systemu instrumentów

ww

W Polityce wodnej państwa podano szacunkowy koszt wdrożenia reformy gospodarowania wodami, który wynosi 139 500 tys. zł, dla okresu od IV kwartału 2008 r. do 2016 r.

6. Działania przewidziane do realizacji Ramowy plan wdrożenia Polityki wodnej państwa obejmuje trzy główne rodzaje działań: działania związane z wdrożeniem reformy gospodarowania wodami:

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3399 —                Poz. 549


o opracowanie szczegółowej koncepcji realizacji reformy, o przygotowanie i wdrożenie nowych instrumentów zarządzania zasobami wodnymi oraz majątkiem Skarbu Państwa i utrzymaniem wód, zarządzania zasobami wodnymi,

o przygotowanie i wdrożenie nowej struktury organizacyjno - instytucjonalnej o przygotowanie i wdrożenie nowej struktury organizacyjno - instytucjonalnej zarządzania majątkiem Skarbu Państwa i utrzymaniem wód, o identyfikacja i plan zarządzania konfliktami w gospodarowaniu wodami, przed powodzią i suszą,

o opracowanie i wdrożenie nowoczesnych metod i programów dla zabezpieczenia

działania związane z wdrożeniem dyrektyw UE:

o zadania organizacyjno - prawne (do 2009 r.):

identyfikacja następstw wdrożenia dyrektyw UE dot. gospodarowania wodami w odniesieniu do polityk sektorowych i polityki rozwoju regionalnego, zakończenie prac nad podstawami wdrożenia dyrektywy 2007/60/WE, nowelizacja ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne oraz aktów

ww

szkody,

w. rcl

o wdrażanie RDW: podziemnych, o wdrożenie dyrektywy 2007/60/WE: powodziowego,

prawnych niższego rzędu zgodnie z dyrektywami UE, opracowanie krajowego programu udrożnienia rzek,

wdrożenie zmodernizowanego systemu monitoringu wód powierzchniowych i opracowanie programu wodno- środowiskowego kraju oraz projektów planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, opracowanie i wdrożenie polityk opłat za wodę, publikacja planów gospodarowania wodami wraz z przeprowadzeniem procesu konsultacji społecznych oraz ich aktualizacja i weryfikacja, wdrażanie ustaleń planów gospodarowania wodami i kontrola efektów, ustalenie kryteriów i priorytetów ochrony przed powodzią dla identyfikacji obecnego poziomu ochrony obszarów, w celu oceny rzeczywistego ryzyka ustalenie zasad wyceny majątku trwałego i ruchomego narażonego na dokonanie wstępnej oceny ryzyka powodziowego,

.go

o przygotowanie i wdrożenie nowych polityk zlewniowych,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3400 —                Poz. 549


analiza i ocena poziomu zagrożenia na potrzeby oceny skuteczności działań profilaktycznych, opracowanie map zagrożenia i ryzyka powodziowego, obecnego i ograniczenia przyszłego zagrożenia, ryzykiem powodziowym, wdrażanie, aktualizacja i powodziowym, r.): na

przestrzenna identyfikacja możliwości działań profilaktycznych dla obniżenia

opracowanie, konsultacje społeczne, opublikowanie planów zarządzania weryfikacja planów zarządzania

inne priorytetowe działania dla okresu wdrażania Polityki wodnej państwa (do 2016 o rozwiązanie problemu wydatkowania funduszy ze źródeł krajowych i unijnych przedsięwzięcia hydrotechniczne, mające negatywny wpływ na hydromorfologię cieków,

o opracowanie metodyki określania przepływów nienaruszalnych,

o rozwiązanie problemu utraty drożności ekologicznej cieków – opracowanie brakujących wojewódzkich programów udrażniania rzek oraz ich implementacja, niskie nakłady oraz niska efektywność wykorzystania środków unijnych na

w. rcl

o wdrożenie RDW, programu interwencyjnego dla Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych.

udrażnianie rzek,

.go

szkodliwych działań prowadzących do pogorszenia stanu wód w rozumieniu

o podjęcie działań w zakresie ograniczenia niezgodnych z zasadami RDW regulacji cieków dla zachowania i poprawy ekologicznej drożności cieków,

o podjęcie działań na rzecz zapobiegania i skutecznego zwalczania wycieków substancji ropopochodnych i innych substancji niebezpiecznych do wód,

o weryfikacja dotychczasowych planów inwestycyjnych pod kątem spełniania wymagań RDW i zgodności z nowymi założeniami polityki wodnej kraju.

Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych z 2003 r.

1. Tytuł dokumentu

ww

2. Zatwierdzenie

Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 16 grudnia 2003 r.

v.p l

ryzykiem powstrzymania najbardziej

Monitor Polski Nr 49                — 3401 —                Poz. 549


3. Realizacja zapisów Poszczególne działania przewidziane w programie są podzielone wg terminu ich realizacji, tj. na okresy do końca 2005 r., 2010 r., 2013 r., bądź do roku 2015, zgodnie z ustaleniami Traktatu Akcesyjnego Polski do UE.

4. Tematyka

KPOŚK stanowi realizację przepisów dyrektywy 91/271/EWG, transponowanych poprzez wodne. KPOŚK został przygotowany na podstawie uzyskanych w 2003 r. od gmin informacji

umieszczenie odpowiednich przepisów w art. 43 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo o stanie i zamierzeniach dotyczących realizacji przez gminę przedsięwzięć w zakresie wyposażenia terenów zabudowanych i przeznaczonych pod zabudowę, w zbiorcze sieci

przewiduje realizację zadań w zakresie budowy, rozbudowy i modernizacji obiektów oczyszczalni ścieków komunalnych oraz sieci kanalizacyjnej aby osiągnąć odpowiedni efekt ekologiczny w określonym czasie, wg następujących zasad: 31 grudnia 2005 r. zgodność z dyrektywą powinna być osiągnięta

w 674 aglomeracjach, z których ładunek zanieczyszczeń biodegradowalnych stanowi 69% całkowitego ładunku zanieczyszczeń tego typu pochodzącego z aglomeracji, 31 grudnia 2010 r. zgodność z dyrektywą powinna być osiągnięta

w. rcl

z aglomeracji, 31 grudnia 2013 r. zgodność z z aglomeracji, budżety jednostek samorządu terytorialnego, budżet państwa, fundusze zagraniczne, fundusze ekologiczne, kredyty i pożyczki krajowe, w tym bankowe, inne źródła finansowania.

w 1069 aglomeracjach, z których ładunek zanieczyszczeń biodegradowalnych

stanowi 86% całkowitego ładunku zanieczyszczeń tego typu pochodzącego dyrektywą powinna być osiągnięta

w 1165 aglomeracjach, z których ładunek zanieczyszczeń biodegradowalnych stanowi 91% całkowitego ładunku zanieczyszczeń tego typu pochodzącego 31 grudnia 2015 r. zgodność z dyrektywą powinna być osiągnięta we wszystkich aglomeracjach, z których ładunek zanieczyszczeń biodegradowalnych stanowi 100% całkowitego ładunku zanieczyszczeń tego typu pochodzącego z aglomeracji.

5. Wskazanie finansowania

ww

.go

kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków komunalnych (wg stanu na koniec 2002 r.). Program

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3402 —                Poz. 549


Nakłady finansowe niezbędne do realizacji KPOŚK oszacowano na 35 378 184 tys. PLN. W podziale na poszczególne okresy i rodzaje inwestycji, koszty te przedstawiają się następująco (tys. zł): o 2003 - 2005 r. – 2 092 200, o 2006 - 2010 r. – 5 939 400, o 2011 - 2013 r. – 9 263 000, o 2014 – 2015 r. – 6 792 000, RAZEM 2005 – 2015: 24 086 000, o 2003 - 2005 r. – 5 034 000, o 2011 r. – 2013 – 60 000, budowa i modernizacja sieci kanalizacyjnych:

rozbudowa, modernizacja i budowa oczyszczalni ścieków: o 2006 r. – 2010 – 4 042 000, o 2014 – 2015 r. – 2 156 000,

6. Działania przewidziane do realizacji

RAZEM 2005 – 2015: 11 292 000.

Zadania ujęte w KPOŚK przewidywały realizację:

2003 - 2005 r. – realizację zadań budowy, rozbudowy bądź modernizacji

Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych z 2005 r.

1. Tytuł dokumentu Aktualizacja załączników 1, 2, 3 i 4 do Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków

Komunalnych, stanowiących wykazy niezbędnych przedsięwzięć w zakresie wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków do końca 2005 r., 2010 r., 2013 r. i 2015 r.

2. Zatwierdzenie

ww

3. Realizacja zapisów

ich realizacji, tj. na okresy do końca 2005 r., 2010 r., 2013 r., bądź do roku 2015.

w. rcl

dot. 442 oczyszczalni ścieków oraz budowę 3006,6 km sieci kanalizacyjnej,

2006 - 2010 r. – realizację zadań budowy, rozbudowy bądź modernizacji dot. 301 oczyszczalni ścieków oraz budowę 3754 km sieci kanalizacyjnej, 2011 - 2013 r. – realizację zadań budowy, rozbudowy bądź modernizacji 2014 – 2015 r. – realizację zadań budowy, rozbudowy bądź modernizacji

dot. 30 oczyszczalni ścieków oraz budowę 8206,8 km sieci kanalizacyjnej, dot. 390 oczyszczalni ścieków oraz budowę 6034,6 km sieci kanalizacyjnej.

Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 7 czerwca 2005 r.

Poszczególne działania przewidziane w programie są podzielone wg terminu

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3403 —                Poz. 549


4. Tematyka Dokument stanowi aktualizację Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, stanowiący wypełnienie zobowiązań przyjętych w Traktacie Akcesyjnym Polski do 2003 r. Jednocześnie przepisy ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne zobowiązują Ministra Środowiska do aktualizacji postanowień KPOŚK z częstotliwością nie rzadszą niż raz na cztery lata. Efektem przeprowadzenia pierwszej aktualizacji jest opisywany dokument z 2005 r.,

UE w części dot. dyrektywy 91/271/EWG, zatwierdzonych przez Rząd RP w dniu 16 grudnia

stanowiący wykaz niezbędnych przedsięwzięć w zakresie wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków komunalnych w latach: 2005, 2006 – 2010, 2011 – 2013, 2014 –

2015. Aktualizacja przeprowadzona została na podstawie przeprowadzonych konsultacji z gminami, urzędami wojewódzkimi, wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska

i gospodarki wodnej, urzędami marszałkowskimi oraz przedsiębiorstwami wodociągowo kanalizacyjnymi, w zakresie przewidywanych zmian i uzupełnień KPOŚK, spowodowanych zwiększeniem rozpoznania problemów gospodarki wodnej w gminach oraz sposobów i programów ich rozwiązania.

5. Wskazanie finansowania budżet państwa,

budżety jednostek samorządu terytorialnego, fundusze zagraniczne,

Nakłady finansowe niezbędne do realizacji KPOŚK oszacowano na 42 642 569 tys. zł. W podziale na poszczególne okresy i rodzaje inwestycji, koszty te przedstawiają się następująco (tys. zł): budowa i modernizacja sieci kanalizacyjnych: o 2005 r. – 2 869 305,

ww

w. rcl

fundusze ekologiczne, kredyty i pożyczki krajowe, w tym bankowe, inne źródła finansowania. o 2006 r. – 2010 - 20 321 829, o 2011 r. – 2013 – 4 396 843, o 2014 – 2015 r. – 4 542 967, RAZEM 2005 – 2015: 32 130 944, o 2005 r. – 1 068 228, o 2006 r. – 2010 – 7 671 396, o 2011 r. – 2013 – 529 645, o 2014 – 2015 r. – 1 242 356,

rozbudowa, modernizacja i budowa oczyszczalni ścieków:

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3404 —                Poz. 549


RAZEM 2005 – 2015: 10 511 625.

6. Działania przewidziane do realizacji zrealizowania w zakresie: Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych określa działania do

systemów kanalizacji zbiorczej i modernizacji oczyszczalni ścieków w aglomeracjach, w których istniejące w 2004 r. oczyszczalnie spełniały wymagania prawa, systemów kanalizacji zbiorczej i oczyszczalni ścieków, które osiągną efekty ekologiczne w zakresie oczyszczania w terminie do końca 2005 r. do 2010, 2013 i 2015 r.,

systemów kanalizacji zbiorczej w gminach, niezbędnych do zapewnienia, że co przez te systemy.

Działaniami w zakresie realizacji KPOŚK przewidziano objęcie 1577 aglomeracji, 44 230 936 RLM (budowa, rozbudowa lub modernizacja 1734 oczyszczalni ścieków) oraz wybudowanie w okresie 2005 – 2015 37 221,40 km sieci kanalizacyjnej w aglomeracjach, w których oczyszczalnie ścieków osiągnęły efekt ekologiczny zgodny z wymaganiami prawa w poszczególnych terminach.

z 2009 r.

1. Tytuł dokumentu 2009.

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów okres 2007 – 2015 r.

4. Tematyka

ww

Prawo wodne, określającego konieczność dokonywania aktualizacji Krajowego Programu

Oczyszczania Ścieków Komunalnych przyjętego w 2003 r. i zaktualizowanego po raz pierwszy w roku

2005. KPOŚK stanowi wypełnienie zobowiązań przyjętych w Traktacie Akcesyjnym Polski do UE w części dot. dyrektywy 91/271/EWG. Ostateczna wersja dokumentu składa się z części opisowej oraz trzech załączników, w których wyodrębniono aglomeracje:

w. rcl

Aktualizacja

Krajowego

Programu

Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych 2009 – AKPOŚK

Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 2 marca 2010 r.

Termin realizacji poszczególnych działań przewidzianych w programie został określony

Dokument stanowi realizację przepisu art. 43 ust. 4c ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. –

.go

Oczyszczania Ścieków

najmniej 75 – 85% ludności w aglomeracjach do końca 2015 r. będzie obsługiwane

v.p l

Komunalnych

Monitor Polski Nr 49                — 3405 —                Poz. 549


priorytetowe dla wypełnienia wymogów Traktatu Akcesyjnego (Załącznik

1) – obejmuje on 1313 aglomeracji o łącznym RLM 44 161 819, nie stanowiące priorytetu dla wypełnienia wymogów Traktatu Akcesyjnego (Załącznik

2) – obejmuje on 322 aglomeracje o łącznym RLM 1 360 434,

pozostałe aglomeracje (Załącznik

3) – wykaz 104 aglomeracji o łącznym RLM 474 956, które nie spełniły wymogów formalnych, by znaleźć się w załączniku 1 lub

2. Aglomeracje te nie są wliczone do zakresu rzeczowego i finansowego AKPOŚK 2009.

5. Wskazanie finansowania budżet państwa,

budżety jednostek samorządu terytorialnego, krajowe fundusze ekologiczne, inne źródła finansowania.

środki pomocowe Unii Europejskiej,

Nakłady finansowe niezbędne do realizacji przedsięwzięć AKPOŚK 2009 oszacowano na kwotę 37 426 905 tys. zł. Koszty te przedstawiają się następująco: 1): aglomeracje priorytetowe dla wypełnienia wymogów Traktatu Akcesyjnego (Załącznik

6. Działania przewidziane do realizacji

ww

budowę

z poziomu gmin, przedstawiającą działania do zrealizowania do roku 2015 w zakresie: budowy i modernizacji kanalizacji sanitarnej, budowy, modernizacji bądź rozbudowy komunalnych oczyszczalni ścieków.

Działaniami w zakresie realizacji AKPOŚK 2009 przewidziano objęcie 1635 aglomeracji, o łącznym RLM 45 522

253. Przewiduje się, że realizacja załącznika 1 AKPOŚK 2009 będzie obejmować: 30 641 km sieci kanalizacyjnej,

w. rcl

o oczyszczalnie ścieków RAZEM o zagospodarowanie osadów Akcesyjnego (Załącznik 2): o oczyszczalnie ścieków RAZEM o systemy kanalizacyjne o zagospodarowanie osadów

o systemy kanalizacyjne

aglomeracje nie stanowiące priorytetu dla wypełnienia wymogów Traktatu 4 506 658,5 tys. zł,

Dokument jest aktualizacją poprzednich wersji KPOŚK uwzględniającą informacje

.go

19 165 918 tys. zł, 11 359 155,4 tys. zł, 1 312 886,1 tys. zł, 31 837 858 tys. zł, 1 042 859,8 tys. zł, 5 589 047,9 tys. zł. 39 529,6 tys. zł,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3406 —                Poz. 549


modernizację modernizację lub rozbudowę budowę budowę modernizację budowę modernizację lub rozbudowę

2 883 km sieci kanalizacyjnej, 569 oczyszczalni ścieków, 177 nowych oczyszczalni.

Przewiduje się, że realizacja załącznika 2 AKPOŚK 2009 będzie obejmować:

11 663 km sieci kanalizacyjnej, 72 km sieci kanalizacyjnej, 333 oczyszczalni ścieków.

REGIONALNE DOKUMENTY O CHARAKTERZE PLANISTYCZNYM I ROZWOJOWYM

1.Tytuł dokument 2.Zatwierdzenie Strategia ta została

Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego. uchwalona przez

.go

Sejmik Województwa

Strategia rozwoju dla województw

w dniu 3 lipca 2000 roku. Aktualizacja strategii nastąpiła w 2005 r. 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka Strategia obejmuje lata 2005-2020.

województwa pomorskiego. 5.Wskazanie finansowania Brak danych.

6.Działania przewidziane do realizacji

unijne, przede wszystkim Strategia Lizbońska oraz obowiązujące i opracowywane dokumenty krajowe m.in.: projekt Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 oraz projekt Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2013.

ww

odnoszące się do sfery gospodarczej, dwa do sfery przestrzennej i środowiska oraz dwa wzrost innowacyjności i efektywności gospodarowania, wzmacnianie mechanizmów rynkowych i otoczenia gospodarczego, zwiększenie przestrzennej konkurencyjności regionu, zachowanie i ochrona wartości przyrodniczych, racjonalna gospodarka zasobami, budowanie otwartej i konkurencyjnej społeczności,

do sfery społecznej, które dotyczą rozwoju strategii województwa pomorskiego:

w. rcl

Dokument określa cele i priorytety polityki rozwoju prowadzonej na terenie

Przy wyborze celów strategicznych punktem odniesienia są podstawowe dokumenty

Na postawie tych dokumentów sformułowano sześć celów strategicznych, dwa

v.p l

Pomorskiego

Monitor Polski Nr 49                — 3407 —                Poz. 549


wzrost tożsamości i spójności społecznej regionu. 1.Tytuł dokumentu i priorytety strategii oraz system wdrażania. 2.Zatwierdzenie

Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020. Tom II cele

Dokument jest aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego, uchwalonej przez Sejmik Województwa w dniu 14 lipca 2000 roku. 3.Realizacja zapisów Dokument obejmuje lata 2006-2020. 4.Tematyka

Działania mające na celu podniesienie poziomu rozwoju gospodarczego województwa oraz poprawę jakości życia mieszkańców. 5.Wskazania finansowania Brak danych.

6.Działania przewidziane do realizacji

Realizacja celów to przede wszystkim: mieszkańców regiony,

tworzenie jak najlepszych warunków rozwoju gospodarki i wzrostu zamożności

1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie

który w październiku 2006 roku wprowadził aktualizację Strategii Rozwoju. 3.Realizacja 4.Tematyka Dokument obejmuje lata 2006-2020. Dokument zawiera zasady zrównoważonego rozwoju, rozumianego jako zachowanie

ww

Brak danych.

równowagi pomiędzy celami gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi. 5.Wskazanie finansowania

w. rcl

wzrost poziomu cywilizacyjnego społeczeństwa, rozwój gospodarczy zrównoważony ekologicznie, stała poprawa ładu przestrzennego.

wszechstronna poprawa warunków życia człowieka w środowisku jego zamieszkania,

ochrona i pomnażanie wartości dziedzictwa kulturowego,

Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020.

Dokument zatwierdzono dnia 30 czerwca 2000 roku przez Sejmik Wojewódzki,

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3408 —                Poz. 549


6.Działania przewidziane do realizacji Cele strategiczne województwa świętokrzyskiego to: rozwój zasobów ludzkich, przyspieszenie rozwoju bazy ekonomicznej i wzrost innowacyjności województwa, ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody i dóbr kultury, wzmocnienie potencjału instytucjonalnego województwa, rozwój systemów infrastruktury technicznej i społecznej,

aktywizacja rolnictwa i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich. 1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka

Strategia uchwalona przez Sejmik Wojewódzki dnia 30 stycznia 2006 r. Zasięg realizacji strategii lata 2006-2020.

Dokument zawiera cele i działania dla województwa aby stało się ono regionem aktywnego i zrównoważonego rozwoju z wykorzystaniem walorów środowiska naturalnego, 5.Wskazania finansowania Brak danych.

6.Działania przewidziane do realizacji

w. rcl

Cele strategiczne dla województwa podlaskiego to: podniesienie konkurencyjności podlaskich i międzynarodowym, ochrona środowiska naturalnego, kulturowego,

wielokulturowej tradycji i położenia przygranicznego.

podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa, rozwój zasobów ludzkich zgodnie z potrzebami rynku pracy, firm w aspekcie krajowym

rozwój turystyki z wykorzystaniem walorów przyrodniczych i dziedzictwa wykorzystanie przygranicznego i transgranicznego położenia województwa, rozwój rolnictwa i tworzenie warunków wielofunkcyjnego rozwoju wsi.

ww

1.Tytuł dokumentu

Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku

2020. Aktualizacja.

.go

Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020 Roku.

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3409 —                Poz. 549


2.Zatwierdzenie Dokument uchwalony na posiedzeniu Sejmiku Województwa Mazowieckiego w dniu 29 maja 2006 r. 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka

Realizacja Strategii przewidziana na lata 2006-2020.

Tematem dokumentu są cele i działania wyznaczone przez województwo aby stać się

najbardziej rozwiniętym gospodarczo rejonem w Polsce. Rozwój musi mieć charakter rozwoju zrównoważonego, rozumianego jako zachowanie równowagi pomiędzy celami gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi. 5.Wskazanie finansowania Brak danych.

6.Działania przewidziane do realizacji województwa,

budowa społeczeństwa informacyjnego i poprawa jakości życia mieszkańców zwiększenie konkurencyjności regionu w układzie międzynarodowym, poprawa spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej regionu w warunkach zróżnicowanego rozwoju. wyznaczyć kierunki działań. 1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie

3.Realizacja zapisów 4.Tematyka

wizerunku atrakcyjnego w strukturze regionalnej Polski i Europy. 5.Wskazanie finansowania Brak danych.

ww

6.Działania przewidziane do realizacji Dla województwa łódzkiego cele to: wzrost ogólnego poziomu cywilizacyjnego województwa, poprawa pozycji konkurencyjnej,

w. rcl

Obowiązuje na lata 2007-2020.

Cele strategiczne Mazowsza są podzielone na pięć celów pośrednich, które pomagają

Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007-2020. Zatwierdzona prze Sejmik Województwa Łódzkiego dnia 31 stycznia 2006 r.

Dokument przedstawia strategię osiągnięcia do 2020 r. przez województwo łódzkie

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3410 —                Poz. 549


stworzenie rzeczywistego regionu społeczno-ekonomicznego posiadającego własną podmiotowość kulturową i gospodarczą. 1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja zapisów Okres realizacji lata 2000-2020. 4.Tematyka

Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000-2020.

Zatwierdzona 4 lipca 2005 r. przez Sejmik Województwa Śląskiego.

zaspokajania potrzeb mieszkańców regionu, stałego podnoszenia jakości życia i utrzymania regionu na ścieżce trwałego i zrównoważonego rozwoju. 5.Wskazanie finansowania Brak danych.

6.Działania przewidziane do realizacji

Założenia określają następujące priorytety Strategii: społecznych i gospodarczych w

wzrost wykształcenia mieszkańców oraz ich zdolności adaptacyjnych do zmian

.go

poczuciu bezpieczeństwa Sejmik Województwa

Dokument wskazuje działania jakie województwo chce zrealizować na rzecz

1.Tytuł dokumentu roku 2020.

2.Zatwierdzenie

w. rcl

i publicznego, wzrost innowacyjności i konkurencyjności gospodarki, atrakcyjności przestrzeni. Zatwierdzona przez Okres obejmuje lata 2005-2020. Brak danych.

rozbudowa oraz unowocześnienie systemów infrastruktury technicznej, poprawa jakości środowiska naturalnego i kulturowego oraz zwiększenie

Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do

ww

3.Realizacja zapisów 4.Tematyka

31 sierpnia 2005r.

Dokument zawiera cele i działania zmierzające do rozwoju województwa.

5.Wskazanie finansowania

v.p l

społecznego Warmińsko-Mazurskiego dnia

Monitor Polski Nr 49                — 3411 —                Poz. 549


6.Działania przewidziane do realizacji Cele strategicznego rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego: wzrost konkurencyjności gospodarki, wzrost aktywności społecznej,

wzrost liczby i jakości powiązań sieciowych. 1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie Projekt zatwierdzony przez Sejmik 30 stycznia 2006 r. 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka 5.Wskazanie finansowania

Strategia Województwa Małopolskiego na lata 2007-2013.

Strategia obejmuje lata 2007-2013.

Dokument określa cele i priorytety polityki rozwoju prowadzonej na terenie regionu. Środki finansowe przeznaczone na ochronę zasobów wodnych będą pochodzić z Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Narodowego 6.Działania przewidziane do realizacji

1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie

w. rcl

życia, Uchwalona przez Sejmik Województwa Dokument obejmuje lata 2007-2020. jak również działania mające

i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska.

Cele strategicznego rozwoju województwa małopolskiego: wzmocnienie konkurencyjności gospodarczej województwa, stworzenie warunków dla wszechstronnego rozwoju społecznego i wysokiej jakości wzmocnienie potencjału instytucjonalnego województwa.

Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2020. Kujawsko-Pomorskiego dnia

ww

3.Realizacja zapisów 4.Tematyka konkurencyjny

12 grudnia 2005r.

Strategia przedstawia cele jakie województwo zamierza osiągnąć aby region stał się podnieść poziom życia mieszkańców

przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju.

.go

v.p l

Województwa Małopolskiego dnia

Monitor Polski Nr 49                — 3412 —                Poz. 549


5.Wskazanie finansowania Brak danych. 6.Działania przewidziane do realizacji rozwój nowoczesnej gospodarki, rozwój zasobów ludzkich.

Cele strategiczne dla województwa kujawsko-pomorskiego:

unowocześnienie struktury funkcjonalno-przestrzennej regionu,

Dla województwa kujawsko-pomorskiego cele strategiczne zawierają 14 działań operacyjnych m.in.: gospodarcze wykorzystanie Wisły i Kaskady Dolnej Wisły oraz właściwe kształtowanie gospodarki wodnej. 1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie Dokument 20 października 2006 r. 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka

Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020. zatwierdzony przez Sejmik Województwa

.go

Strategia obejmuje lata 2007-2020.

partnerską i konkurencyjną pozycję w Polsce i Europie w oparciu o położenie geograficzne, potencjał demograficzny, walory środowiskowe, historyczne i kulturowe. 5.Wskazanie finansowania Nakłady finansowe na realizację strategii w latach 2007-2020 w obszarze ochrony

środowiska to 3324,43 mln zł. Z czego 478,14 mln zł to środki własne, 317,72 mln zł będzie finansowane z budżetu państwa, 215,11 mln zł finansowane z kredytów i pożyczek, 1950,02 mln zł finansowane ze środków unijnych, a 363,44 mln zł z innych źródeł. W strategii nie ma wyszczególnionej kwoty przeznaczonej na gospodarowanie wodami. 6.Działania przewidziane do realizacji Cele strategiczne dla województwa podkarpackiego:

ww

w. rcl

inwestycyjnej regionu,

Dokument przedstawia cele Strategii, które zapewnią województwu podkarpackiemu

tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki poprzez rozwijanie

przedsiębiorczości, zwiększenie jej innowacyjności oraz podniesienie atrakcyjności poprawa dostępności komunikacyjnej i infrastruktury technicznej województwa, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich sprzyjających powstawaniu rentownych gospodarstw rolnych oraz kreowaniu pozarolniczych źródeł dochodów,

v.p l

Podkarpackiego dnia

Monitor Polski Nr 49                — 3413 —                Poz. 549


poprawa jakości środowiska oraz zachowanie i ochrona zasobów przyrodniczych i wartości krajobrazowych, wszechstronny rozwój kapitału społecznego, umożliwiający pełne wykorzystanie potencjału i możliwości rozwoju osobistego mieszkańców regionu, wspieranie rozwoju gospodarczego regionu, wykorzystanie potencjału turystycznego i dziedzictwa kulturowego oraz ochrona wartości przyrodniczo-krajobrazowych, bezpieczeństwo zdrowotne ludności, integracja działań w zakresie pomocy społecznej.

Wojewódzkie programy ochrony środowiska i plany gospodarki odpadami

Program Ochrony Środowiska Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014.

2. Zatwierdzenie Nr XI/128/03 z dnia 30

Dokument uchwalony przez Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego, uchwała czerwca 2003 r. zmieniona uchwałą Nr XIV/189/03 z dnia 13 listopada 2003 r.

3. Realizacja zapisów W latach 2007-2010.

4. Tematyka

uwarunkowań zewnętrznych wynikających z polityki ekologicznej państwa i przepisów dotyczących ochrony środowiska, zawartych w strategiach i programach uchwalonych przez Sejmik Województwa. Program zawiera opis stanu istniejącego, cele środowiskowe i kierunki działań na lata 2007-2010, oraz wskaźnik oceny realizacji programu i nakłady finansowe.

5. Wskazanie finansowania Wskazania źródeł finansowania dla działań w celu kształtowania zasobów wodnych

i ochrony przed powodzią i skutkami suszy w latach 2007 - 2010 oraz dla działań w celu uzyskania dobrego stanu wód (nie wskazano wielkości środków): budżet państwa, fundusze celowe, budżety jednostek samorządu terytorialnego, budżet wojewody, środki prywatne.

ww

i skutkami suszy:

6. Działania przewidziane do realizacji Działania w celu kształtowania zasobów wodnych i ochrony przed powodzią

w. rcl

Program ochrony środowiska województwa warmińsko-mazurskiego zawiera opis

.go

1. Tytuł dokumentu

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3414 —                Poz. 549


poprawa stosunków wodnych poprzez zmniejszenia nierównomierności przepływów cieków, przede wszystkim na obszarach węzłów hydrograficznych, zagospodarowanie, identyfikacja głównych obszarów zasilania wód podziemnych i odpowiednie ich opracowanie bilansów i programów zlewniowych,

wdrażanie systemu zarządzania zasobami wodnymi, budowa urządzeń wstrzymujących erozję wodną,

weryfikacja obszarów zagrożonych niebezpieczeństwem powodzi,

poprawa zdolności retencyjnych poprzez odpowiednie rozwijanie retencji naturalnej lub budowę stopni wodnych, zbiorników retencyjnych oraz jazów, aktualizacja planów ochrony przeciwpowodziowej, utrzymanie i odnawianie urządzeń melioracyjnych,

budowa i modernizacja systemu zabezpieczenia przeciwpowodziowego, dokonanie przeglądu i określenie zasadności utrzymania całego systemu przeciwpowodziowego i melioracyjnego (powiat elbląski, braniewski), budowa i modernizacja dróg dojazdowych do obiektów osłony przeciwpowodziowej. Działania w celu uzyskania dobrego stanu wód: budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków oraz systemów kanalizacji,

ww

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów

1. Tytuł dokumentu

w. rcl

niezabudowanych, obszarach węzłów hydrograficznych, poprzez stosowanie zasad dobrej praktyki rolniczej, rekultywacja zdegradowanych systemów wodnych, monitorowanie stanu wód.

tworzenie wokół jezior i rzek stref ochronnych, zagospodarowanych trwałą zielenią i zwiększenie lesistości oraz rozbudowa systemu małej retencji w szczególności na renaturalizacja, polegająca głównie na odtworzeniu mokradeł, zwiększeniu zadrzewień i lesistości oraz na rozbudowie systemu małej retencji, ograniczenie dopływu do wód zanieczyszczeń pochodzących z rolnictwa m.in.

Program ochrony środowiska dla województwa świętokrzyskiego. Dokument uchwalony przez Sejmik Województwa Świętokrzyskiego, uchwała

nr IX/152/07 z dnia 20 września 2007 r. Lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy do 2014 roku.

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3415 —                Poz. 549


4. Tematyka Program zawiera diagnozę stanu istniejącego środowiska województwa świętokrzyskiego, ocenę realizacji „drugiej edycji” programu ochrony środowiska, priorytety listę działań priorytetowych.

5. Wskazanie finansowania źródeł finansowania:

polityki ekologicznej, strategię działań dla poprawy stanu środowiska, źródła finansowania, oraz

Przewidywane nakłady finansowania na wdrażanie programu w okresie 2007-2015 wg środki własne przedsiębiorstw – 1117,1 mln zł, budżet państwa – 1208,1 mln zł, fundusze unijne – 2380,4 mln zł.

6. Działania przewidziane do realizacji

budżety jednostek samorządu terytorialnego – 1815,9 mln zł, fundusze ekologiczne – 972,5 mln zł,

Lista przedsięwzięć priorytetowych w województwie 2007 – 2013 dotyczące gospodarki wodnej: kanalizacji i wodociągów,

gospodarka wodno-ściekowa - budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków,

1. Tytuł dokumentu Program

w. rcl

ochrony środowiska województwa Lata 2003-2006 z perspektywą do 2010 roku.

ochrona przed powodzią i suszą - budowa zbiorników, wałów, regulacje rzek,

program małej retencji, melioracje szczegółowe, denaturalizacja rzeki Nidy.

.go

2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010.

2. Zatwierdzenie

Uchwalony przez Sejmik Województwa Pomorskiego dnia 29 września 2003 roku,

uchwała nr 153/XIII/03.

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka

ww

Program realizuje politykę ekologiczna państwa. Jego celem jest osiągnięcie do 2010

roku stanu środowiska wymaganego przez UE. Program zawiera ocenę stanu środowiska, cele ekologiczne i kierunki działań do 2010 roku, ich źródła finansowania, oraz plan operacyjny na lata 2003-2006.

5. Wskazanie finansowania Struktura finansowania wdrażania Programu w latach 2003-2006 (tys. zł):

v.p l

świętokrzyskim na lata pomorskiego na lata

Monitor Polski Nr 49                — 3416 —                Poz. 549


fundusze ekologiczne (NFOŚiGW, WFOŚiGW)- wariant I - 605 921; wariant II795 877, wariant I - 526 888; wariant II - 489 033, wariant II - 1 438 331, budżety terenowe (miasta, gmin) w tym gminne i powiatowe fundusze ekologiczne-

podmioty gospodarcze (środki własne i kredyty bankowe) - wariant I - 790 331; fundusze pomocowe i strukturalne - wariant I - 579 576; wariant II - 1 951 336, budżet państwa- wariant I - 131 722; wariant II - 119

861. Poniżej zestawiono szacowany koszt wdrażania Programu w latach 2003-2006 w tys. zł.

Zagadnienia Jakość wód i stosunki wodne

.go

Koszty w latach 2003-2006 w tys. PLN Inwestycyjne 899 145 Pozainwestycyjne 20 670

Tabela

40. Szacunkowy koszt wdrażania Programu w latach 2003-2006 (tys. zł)

Brak danych dotyczących perspektywy do 2010 roku.

6. Działania przewidziane do realizacji

Celem działań jest zapewnienie odpowiedniej jakości użytkowej wód, racjonalizacja wykorzystania zasobów wody w zlewniach oraz ochrona przed powodzią i suszą. Kierunki działań: Zarządzanie zasobami wodnymi:

Zaopatrzenie w wodę:

w. rcl

wdrożenie Katastru Wodnego, poprawa zaopatrzenia w wodę mieszkańców sukcesywna wymiana i renowacja wodociągowej,

opracowanie planów gospodarowania wodą na obszarach dorzeczy, opracowanie warunków korzystania z wód regionu wodnego, opracowanie dokumentacji hydrogeologicznych zlewni i GZWP, stworzenie systemu informacji o gospodarce wodnej województwa pomorskiego. wdrożenie założeń „Studium zaopatrzenia m. Gdańska w wodę”, Żuław poprzez rozbudowę

i modernizację Centralnego Wodociągu Żuławskiego (CWŻ), modernizacja i rozbudowa ujęć wody i sieci wodociągowych w pasie nadmorskim intensyfikacja działań związanych z poprawą zaopatrzenia w wodę mieszkańców województwa pomorskiego (budowa, rozbudowa i modernizacja wodociągów, z uwzględnieniem specyficznych wymogów zasobów wód podziemnych,

ww

modernizacja ujęć wody oraz modernizacja i rozbudowa stacji uzdatniania wody wyeksploatowanych odcinków sieci

w celu dostosowania jakości wody do picia do standardów UE),

v.p l

Razem 919 915

Monitor Polski Nr 49                — 3417 —                Poz. 549


wyznaczenie obszarów prewencji i kontroli gospodarki ściekami, osadami ściekowymi, nawozami naturalnymi i organicznymi, likwidacja nieczynnych ujęć wody. Gospodarka ściekowa: ponad 15 tys.; ponad 2 tys.; poniżej 2 tys., rolno-spożywczego, w zakładach przemysłowych,

uporządkowanie gospodarki ściekowej w aglomeracjach o RLM: ponad 100 tys.;

modernizacja gospodarki ściekowej w zakładach przemysłowych, w tym sektora

wsparcie i egzekwowanie programów racjonalnej gospodarki wodno-ściekowej

zgodnie ze wskazaniami prawa ochrony środowiska,

sukcesywne ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko zanieczyszczeń obszarowych i punktowych, pochodzących z działalności rolniczej, wprowadzanie programów rolno-środowiskowych. Ochrona przed powodzią:

wdrażanie programu ochrony przed powodziowej miasta Gdańska,

wdrażanie projektu „Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – Etap

Ochrona przed suszą:

ww

roku 2015,

1. Tytuł dokumentu

w. rcl

i innych urządzeń wodnych, zalewowych, o zagrożeniu katastrofą wałów wiślanych, modernizacja floty lodołamaczy.

I”,

kontrola stanu wałów i urządzeń wodnych wraz z wytypowaniem odcinków

do rekonstrukcji i modernizacji oraz kontynuowanie budowy i modernizacji wałów wyznaczenie i ujęcie w planach zagospodarowania przestrzennego terenów stworzenie systemu monitorowania i ostrzegania o zagrożeniu powodzią, w tym

wdrażanie opracowanego Programu Małej Retencji Województwa Pomorskiego do kontynuacja budowy obiektów małej retencji oraz regulacja rzek i potoków

na obszarze województwa pomorskiego ze szczególną troską o zapewnienie warunków bytowania, rozmnażania i migracji organizmów wodnych.

Program ochrony środowiska województwa podlaskiego na lata 2007-2010.

.go

realizacja programów dostosowawczych w zakresie gospodarki wodno-ściekowej,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3418 —                Poz. 549


2. Zatwierdzenie Brak informacji

3. Realizacja zapisów Lata 2007-2010, z perspektywą do 2014 r.

4. Tematyka

Program realizuje cele polityki ekologicznej. Zawiera ocenę stanu aktualnego środowiska oraz zadania krótkookresowe do 2010 i długookresowe do 2014 roku.

5. Wskazanie finansowania Źródła finansowania: instytucjonalne: o NFOŚiGW, o WFOŚiGW, o Ekofundusz, o budżet państwa, o banki, przedmiotowe:

o fundusze pomocowe Unii Europejskiej,

o budżety jednostek samorządu terytorialnego,

w. rcl

określonych decyzjami administracyjnymi, o grzywny, o opłaty koncesyjne, za eksploatację kopalin, „zanieczyszczający płaci”, o opłaty za korzystanie ze środowiska, o środki mieszkańców i przedsiębiorców, o dotacje, spadki i darowizny. Celami działań w zakresie jakości wód jest: jakościowym i ilościowym, zapobieganie ochrona zanieczyszczeniom Morza wód wód Bałtyckiego przed

o administracyjne kary pieniężne wymierzane za niedopełnianie standardów

.go

realizowane powierzchniowych i substancjami

o kary i opłaty za brak pozwoleń w zakresie ochrony środowiska,

6. Działania przewidziane do realizacji

osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego wszystkich rodzajów wód pod względem podziemnych biogennymi

ww

ze szczególnym uwzględnieniem zapobiegania „u źródła”,

i niebezpiecznymi oraz przed nadmiernym eksploatowaniem zasobów żywych,

v.p l

zgodnie z zasadą

Monitor Polski Nr 49                — 3419 —                Poz. 549


przywracanie do picia,

wodom podziemnym

i

powierzchniowym

właściwego

stanu

zwiększenie retencyjności zlewni oraz poprawa stanu technicznego urządzeń zabezpieczenia przeciwpowodziowego, właściwe zagospodarowanie terenów hydrologiczną. Działania w zakresie gospodarki wodnej: o wyposażenie aglomeracji zagrożonych powodzią oraz

modernizacja oczyszczalni ścieków i rozwój sieci wodno-kanalizacyjnej: liczących powyżej 15 tys.

o wyposażenie aglomeracji liczących 2 - 15 tys. mieszkańców w oczyszczalnie ścieków do 2010 r., ograniczenie zanieczyszczeń azotowych pochodzących z rolnictwa (budowa nowoczesnych stanowisk do składowania obornika i zbiorników na gnojówkę w gospodarstwach rolnych) do 2010 r., zaprzestanie odprowadzania do Bałtyku substancji niebezpiecznych do 2006 r., redukcja biogenów w dorzeczu Wisły i Odry ze ścieków komunalnych o 75% do 2015

1. Tytuł dokumentu

z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.

2. Zatwierdzenie 19 lutego 2007 r. Dokument Zatwierdzony

w. rcl

deficytem wodnym. przez Sejmik W latach 2007-2010 z perspektywą do 2014 r.

r.,

przywrócenie prawidłowego funkcjonowania melioracji terenów zagrożonych

Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego na lata 2007-2010

.go

Województwa

w oczyszczalnie ścieków do 2015 r.,

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka

ww

Program realizuje cele polityki ekologicznej na szczeblu województwa. Zawiera ocenę

aktualnego stanu środowiska, oraz ważne dla Mazowsza kwestie ekologiczne. Wskazuje kierunki działań mające na celu poprawę środowiska, ochronę przyrody, wzrost wiedzy

ekologicznej, zrównoważone wykorzystanie materiałów wody i energii, oraz rozwój proekologicznych form działalności gospodarczej.

5. Wskazanie finansowania

v.p l

suszą mieszkańców Mazowieckiego dnia

ekologicznego, a przez to zapewnienie odpowiednich źródeł poboru wody

Monitor Polski Nr 49                — 3420 —                Poz. 549


Środki na realizację programu ochrony środowiska mogą pochodzić ze źródeł: budżet państwa,

budżety jednostek samorządu terytorialnego,

NFOŚiGW, fundusze UE, Ekofundusz, komercyjne kredyty bankowe, własne środki inwestorów.

kredyty udzielane na preferowanych warunkach,

Poniżej przedstawiono nakłady na realizację programu w latach 2007-2014.

Tabela

41. Nakłady na realizację programu w latach 2007-2014 Lp. 1 2 3 4 5 6 7 Cele główne

Zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska

Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii oraz rozwój proekologicznych form działalności w gospodarce Racjonalna gospodarka odpadami Utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych Zwiększenie lesistości i ochrona lasów Poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego Podniesienie poziomu wiedzy ekologicznej

.go

wód powierzchniowych i i modernizacja oczyszczalni ścieków

w. rcl

do poprawy jakości wód i ochrony zasobów, zmniejszenie deficytu i racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych, ograniczenie skutków występowania powodzi i suszy. budowa, rozbudowa i systemów kanalizacji zbiorczej,

Razem nakłady finansowe na realizację programu w latach 2007-2014

6. Działania przewidziane do realizacji

Celami strategicznymi gospodarki wodnej jest do 2014 roku:

osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych poprzez dążenie podziemnych, efektywne

ww

Kierunki działań związane z poprawą jakości wód: komunalnych

modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków przemysłowych oraz wprowadzanie technologii produkcji ograniczających zrzut substancji niebezpiecznych, ograniczenie spływu zanieczyszczeń powierzchniowych z rolnictwa,

v.p l

Szacunkowy 26 800,0 15 850,0 3 800,0 65,0 koszt w mln zł 2 200,0 25 540,0 26,0 74 281,0

Monitor Polski Nr 49                — 3421 —                Poz. 549


wspieranie

realizacji

indywidualnych

systemów

oczyszczania

ścieków

zapewnienie skutecznej ochrony wód podziemnych przed degradacją zwłaszcza głównych zbiorników wód podziemnych, zapewnienie mieszkańcom wody pitnej dobrej jakości. Kierunki działań związane z racjonalną gospodarką wodną:

poprawa zarządzania wodami poprzez opracowanie i realizację na obszarze województwa programu działań i planu gospodarowania wodami środkowej Wisły zgodnie z prawem wodnym i RDW, wprowadzanie zintegrowanego systemu informacyjnego o sposobie gospodarowania optymalizacja zużycia wody,

pełne zidentyfikowanie i zinstytucjonalizowanie poborów wód powierzchniowych i podziemnych, w szczególności w zakresie poborów dla celów bytowych i rolniczych oraz stopniowe eliminowanie wykorzystania wód podziemnych do celów przemysłowych, przywrócenie właściwego działania melioracji wodnych na terenach dotkniętych deficytem wód i realizacja zbiorników małej retencji,

Kierunki działań ochrony przed powodzią i suszą:

w. rcl

technicznych, nietechnicznych i innych rozwiązań w powiązaniu z ochroną przyrody, oraz suszą hydrologiczną, zabezpieczenia przeciwpowodziowego, realizacja Województwa Mazowieckiego”,

racjonalne wykorzystanie zasobów wód leczniczych i termalnych,

realizacja założeń Programu Ochrony i rozwoju Zasobów Wodnych województwa Mazowieckiego w zakresie udrożnienia rzek dla ryb dwuśrodowiskowych.

wdrożenie systemów ostrzegania i ochrony przeciwpowodziowej. przygotowanie forum dyskusyjnego z udziałem hydrotechników, przyrodników i ekologicznych organizacji pozarządowych dla wypracowania konsensusu dotyczącego ochrony przed powodzią

tworzenie warunków dla właściwego zagospodarowania terenów zagrożonych powodzią zwiększenie retencyjności zlewni oraz poprawa stanu technicznego urządzeń „Programu Małej Retencji

ww

zwiększenie liczby inwestycji związanych z budową i modernizacją obwałowań przeciwpowodziowych wzdłuż rzek: Wisła, Narew, Bug, Pilica, Bzura, systematyczna kontrola stanu wałów i urządzeń wodnych (w tym kanałów ulgi) oraz prowadzenie prac związanych z ich rekonstrukcją, modernizacją oraz rozbudową,

.go

zasobami wodnymi na obszarze województwa,

v.p l

w zabudowie rozproszonej,

Monitor Polski Nr 49                — 3422 —                Poz. 549


budowa polderów, realizacja zbiorników m.in.: Regimin na rzece Łydyni, Niewiadoma na rzece Cetyni, Strzegowo-Unierzyż na rzece Wkrze, ochrona terenów bagiennych i podmokłych oraz obszarów wododziałowych, i Radomki,

opracowanie i wdrożenie programu ochrony wód dla zlewni: Liwca, Omulwi, Łydyni opracowanie i wdrożenie programów przywrócenia prawidłowego funkcjonowania melioracji dla terenów zagrożonych deficytem wody, Mazowieckiego. 1.Tytuł dokumentu

wdrażanie Programu Budowy Zbiorników Retencyjnych na Terenie Województwa

„Program ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawskopomorskiego”. Aktualizacja na lata 2007-2010 z perspektywą na lata 2011-2014. 2.Zatwierdzenie 2005 r. 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa kujawsko - pomorskiego w dniu 3 października

i harmonogram przedsięwzięć ekologicznych, środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Opisuje on też i ocenia stan środowiska w województwie. 5.Wskazanie finansowania RPO,

ww

6.Działania przewidziane do realizacji związane z ochroną i racjonalnym użytkowaniem zasobów przyrodniczych: o wdrażanie sieci ekologicznej Natura 2000, o opracowanie planów ochrony dla obszarów Natura 2000,

w. rcl

Realizacja zadań do roku 2010 z perspektywą 2011-2014. PO (infrastruktura i środowisko), PROW, budżet państwa, fundusze ekologiczne, środki własne podmiotów gospodarczych.

Dokument w głównej mierze określa cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj

samorząd województwa, samorządy powiatowe i gminne,

o opracowanie planów ochrony dla rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych,

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3423 —                Poz. 549


o czynna ochrona gatunków ginących, zagrożonych oraz chronionych flory i fauny, o inwentaryzacja przyrodnicza i i wybranych obszarów, Tucholskie”, monitoring przyrodniczy województwa

o zakończenie działań zmierzających do utworzenia rezerwatu biosfery „Bory o ochrona i konserwacja tworów przyrody,

o zwiększenie lesistości województwa – zalesienie około 2000 ha gruntów, o wspieranie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów leśnych, o promocja walorów przyrodniczych i edukacja ekologiczna, walorów użytkowych,

związane z zasobami wodnymi i gospodarką wodno – ściekową:

o modernizacja i rozbudowa do 2010 roku komunalnych oczyszczalni ścieków z podwyższonym usuwaniem związków biogennych w aglomeracjach o liczbie równoważnych mieszkańców (RLM) powyżej 15000, o budowa, modernizacja i rozbudowa do 2015 roku komunalnych oczyszczalni ścieków w aglomeracjach o liczbie równoważnych mieszkańców (RLM) od 2000

ww

o projekt

w. rcl

o RLM poniżej 2000, o zagospodarowanie osadów ściekowych, wraz z urządzeniami podczyszczającymi, o budowa zbiorników wodnych, o melioracje szczegółowe, o realizacja programu małej retencji, „Ekologiczne zabezpieczenie Włocławku,

do 15000 (częściowo cel ten będzie zrealizowany do 2010 r.),

o budowa, modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków w miejscowościach

o budowa oczyszczalni przyzagrodowych w obszarach o rozproszonej zabudowie, gdzie budowa sieci kanalizacyjnych nie ma ekonomicznego uzasadnienia, o sukcesywna modernizacja istniejącej i realizacja nowej sieci kanalizacji sanitarnej,

o sukcesywna modernizacja istniejącej i budowa nowej sieci kanalizacji deszczowej o aktualizacja dostępnych zasobów pitnych wód podziemnych wraz z budową, przebudową, rozbudową oraz monitoringiem komunalnych ujęć wód, o ochrona przeciwpowodziowa (wały, regulacja wód),

.go

stopnia

o rewitalizacja przyrodniczych obszarów zdegradowanych i przywracanie ich

modernizacyjne na Stopniu Wodnym we Włocławku: budowa nowego stopnia wodnego bądź progu poniżej stopnia wodnego we

v.p l

Włocławek” zadania

Monitor Polski Nr 49                — 3424 —                Poz. 549


roboty regulacyjne na rzece Wiśle, modernizacja wału przeciwpowodziowego w Dolinie Ciechocińskiej, o działalność inspekcyjno-kontrolna służb Inspekcji Ochrony Środowiska, związane z gospodarką odpadami:

o opracowanie i uchwalenie aktualizacji Planu gospodarki odpadami województwa, o opracowanie aktualizacji powiatowych planów gospodarki odpadami, o opracowanie aktualizacji gminnych planów gospodarki odpadami, o tworzenie międzygminnych kompleksów komunalnych, unieszkodliwiania

o budowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów, o wdrożenie systemu selektywnej zbiórki odpadów, komunalne,

o zamykanie i rekultywacja składowisk odpadów na których składowane są odpady o inwentaryzacja i likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów,

o zamknięcie i rekultywacja składowisk odpadów przemysłowych,

o opracowanie i wdrażanie programów usuwania wyrobów zawierających azbest, o tworzenie Gminnych Punktów Zbierania Odpadów niebezpiecznych (GPZON), o organizacja systemu zbiórki, transportu i magazynowania odpadów medycznych

w. rcl

związane z klimatem akustycznym, związane z Polami elektromagnetycznymi, potencjalnymi źródłami poważnych awarii, wyznaczenie i o weryfikacja, zatwierdzenie niebezpieczne substancje, związane z ochroną powietrza: w województwie, związane z ochroną zasobów kopalin:

i weterynaryjnych,

o działalność inspekcyjno-kontrolna służb Inspekcji Ochrony Środowiska,

związane z poważnymi awariami i poważnymi awariami przemysłowymi: być

o intensyfikacja inspekcji i kontroli wszystkich zakładów mogących tras przewozu

.go

niebezpiecznych po drogach na terenie województwa,

o wyznaczenie bezpiecznych miejsc parkingowych dla pojazdów przewożących o działalność inspekcyjno-kontrolna służb Inspekcji Ochrony Środowiska,

ww

o sporządzenie i wdrażanie programów ochrony powietrza, o modernizacja/wymiana kotłów grzewczych/kotłowni zakładowych,

o działalność inspekcyjno-kontrolna służb Inspekcji Ochrony Środowiska,

o działalność systemu oceny jakości powietrza, tj. sieci stacji pomiarowych

v.p l

odpadów substancji

Monitor Polski Nr 49                — 3425 —                Poz. 549


o rekultywacja

wyrobisk

poeksploatacyjnych,

w

tym

wyznaczenie

o działalność inspekcyjno-kontrolna służb Inspekcji Ochrony Środowiska, związane z wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych:

o sporządzenie analizy dotyczącej wyznaczenia terenów dla lokalizacji elektrowni wiatrowych, w tym szczególnie parków wiatrowych oraz innych instalacji OZE, o zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej. 1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja W latach 2007-2015. 4.Tematyka

Program ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2007-2011. Zatwierdzony 22 kwietnia 2008 roku przez Sejmik Wojewódzki.

Program ochrony środowiska województwa lubelskiego zawiera opis uwarunkowań zewnętrznych wynikających z polityki ekologicznej państwa i zapisów dotyczących ochrony środowiska, zawartych w strategiach i programach uchwalonych przez Sejmik Województwa. 2015 oraz nakłady finansowe. 5.Wskazania finansowania Program zawiera opis stanu istniejącego, cele środowiskowe i kierunki działań na lata 2007-

W dokumencie przedstawiono wielkość finansowania zarówno przedsięwzięć zrealizowanych w 2007 r. jak i planowanych do realizacji. W zakresie działań dot. zarządzania zasobami wodnymi koszty oszacowano na 2 387 478 tys. zł. 6.Działania przewidziane do realizacji

ww

w. rcl

budżet państwa,

budżety jednostek samorządu terytorialnego,

Środki na realizację programu ochrony środowiska mogą pochodzić ze źródeł:

fundusze ekologiczne, fundusze UE,

własne środki inwestorów.

ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody, zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii, dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego, doskonalenie systemu zarządzania środowiskiem.

.go

v.p l

perspektywicznych wyrobisk pokopalnianych dla potrzeb magazynowania paliw,

Monitor Polski Nr 49                — 3426 —                Poz. 549


1.Tytuł dokumentu Program 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja 4.Tematyka ochrony środowiska województwa łódzkiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015.

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa Łódzkiego dnia 31 marca 2008 r. Program obejmuje lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015.

Dokument zawiera cele i priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym środki finansowe.

Koszty realizacji programu w latach 2008-2011 to 7,8 mld zł. Działania związane z ochroną wód w tym poprawę jakości, ochronę przeciwpowodziową, zmniejszenie deficytu wód oraz poprawę jakości powietrza pochłaniają najwięcej kosztów. fundusze własne inwestorów, budżet państwa, Dla działań związanych z ochroną środowiska potencjalnym źródłem finansowania są:

pożyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielane

6. Działania przewidziane do realizacji

ww

1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja

w. rcl

fundusze Unii Europejskiej, kredyty preferencyjne z Banku Ochrony Środowiska, kredyty międzynarodowych instytucji finansowych, kredyty, pożyczki udzielane przez banki komercyjne, ich jakości oraz ochrona przed powodzią, ochrona powierzchni ziemi i gleb przed degradacją, poprawa jakości powietrza. W latach 2007-2014.

przez Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej,

zagraniczna pomoc finansowa udzielana przez fundacje i programy pomocnicze,

ochrona zasobów wód podziemnych i powierzchniowych wraz z poprawą

ochrona i wzrost różnorodności biologicznej i krajobrazowej oraz wzrost lesistości,

Program ochrony środowiska województwa małopolskiego na lata 2007-2014. Uchwalony przez Sejmik Województwa Małopolskiego dnia 24 września 2007 r.

.go

5.Wskazanie finansowania

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3427 —                Poz. 549


4.Tematyka Dokument określa cele polityki ekologicznej województwa, którymi jest zapewnienie gospodarczego. 5.Wskazania finansowania W realizację. Programie przedstawiono bezpieczeństwa ekologicznego i tworzenie podstaw do zrównoważonego rozwoju społeczno-

harmonogram

krótkoterminowy i długoterminowy oraz koszty potrzebnych nakładów finansowych na ich Potrzeby finansowe na realizację długoterminowego Programu Ochrony Środowiska w tym na ochronę zasobów wodnych przewidziano 2 394,08 mln zł. 6.Działania przewidziane do realizacji

Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014 wynoszą ogółem – 10 428,48 mln zł,

poprawa stanu wód i racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi oraz ochrona przed powodzią i suszą, ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami, uporządkowanie gospodarki odpadami. 1.Tytuł dokumentu długoterminowe do roku

2015. 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja 4.Tematyka

harmonizację rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiska. 5.Wskazania finansowania Brak danych o finansowaniu działań od roku 2005.

Szacunkowe koszty działań z Programu ochrony środowiska woj. śląskiego w okresie 2001-2004, w zakresie ochrony zasobów wodnych wyniosły 2 553 500 tys. zł, w tym działania pozainwestycyjne - 3 500 tys. zł oraz działania inwestycyjne - 2 550 000 tys. zł. Potencjalne źródła finansowania Programu to: fundusze ekologiczne, budżety jednostek samorządu terytorialnego, podmioty gospodarcze, fundusze unijne,

ww

w. rcl

Program ochrony środowiska województwa śląskiego do 2004 r. oraz cele

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa Śląskiego dnia 15 kwietnia 2002 r.

W latach 2001-2004 wraz z celami długoterminowymi do 2015 r. Celem nadrzędnym Programu jest zasada zrównoważonego rozwoju, umożliwiająca

.go

v.p l

Programu Ochrony Środowiska

Monitor Polski Nr 49                — 3428 —                Poz. 549


budżet państwa. 6.Działania przewidziane do realizacji

utworzenie systemu kształtowania i wykorzystania zasobów wodnych, uporządkowanie i wdrożenie systemu gospodarki odpadami, polepszenie jakości powietrza, zagospodarowanie centrów miasta, kształtowanie ośrodków wiejskich. 1.Tytuł dokumentu rewitalizacja terenów poprzemysłowych oraz pogórniczych,

ukształtowanie regionalnego systemu obszarów chronionych,

Program ochrony środowiska dla województwa podkarpackiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014. 2.Zatwierdzenie Podkarpackiego. 3.Realizacja 4.Tematyka

Aktualizacja Programu nastąpiła 26 maja 2008 roku przez Sejmik Województwa

5.Wskazania finansowania

latach 2007-2010 oraz 2008-2011 (wg cen z grudnia 2006 r.) (tab. 42).

Tabela

42. Nakłady na realizację Programu Ochrony Środowiska Nazwa realizowanego działania Szacowane nakłady w mln zł w latach 2007-2010 1 179,4

w. rcl

% kosztów ogółem 25,80

Program obejmuje lata 2007-2010 z uwzględnieniem lat 2011-2014.

Program zwiera działania związane z ochroną środowiska oraz gospodarki wodnej.

Nakłady na realizację Programu Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego w

.go

2011-2014 654,1

Ochrona wód i efektywne wykorzystanie zasobów wodnych

ww

Środki

finansowe dostępne z Regionalnego

Programu

Podkarpackiego na lata 2007-2013 dotyczące działania Infrastruktura przeciwpowodziowa gospodarka i zaopatrzenie w wodę - 7 670,078 tys. euro,

i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi wynoszą 60 784,114 tys. euro w tym :

v.p l

Szacowane nakłady w mln zł w latach % kosztów ogółem 10,42

Operacyjnego Województwa

Monitor Polski Nr 49                — 3429 —                Poz. 549


zapobieganie zagrożeniom, w tym opracowanie i wdrożenie planów i instrumentów zapobiegania inne działania i zarządzania na rzecz zagrożeniom naturalnym i i technologicznym zagrożeniom - 38 350,389 tys. euro, ochrony - 5 113,385 tys. euro.

6. Działania przewidziane do realizacji gospodarka odpadami, ochrona przed polami elektromagnetycznymi, ochrona przed hałasem, i biologicznego,

środowiska

ochrona wód i kształtowanie stosunków wodnych,

ograniczenie zanieczyszczeń powietrza i przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochrona przyrody, krajobrazu i różnorodności biologicznej.

Plany gospodarowania odpadami województw

1. Tytuł dokumentu

2. Realizacja zapisów

3. Tematyka

Plan gospodarowania odpadami województwa. Plany realizowane w latach 2002-2015.

województwa które:

ww

4. Wskazanie finansowania źródłem finansowania planów gospodarowania odpadami są: o budżety jednostek samorządu terytorialnego, o fundusze ekologiczne, o fundusze przedakcesyjne, strukturalne i Fundusz Spójności. o środki własne przedsiębiorstw,

w. rcl

i ich negatywny wpływ na środowisko, zapobiec ich powstaniu, odzyskowi.

Wojewódzkie plany gospodarowania odpadami określają działania na terenie danego zapobiegają powstaniu odpadów lub ograniczają ilości powstających odpadów zapewniają zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapewniają zgodny z zasadami ochrony środowiska proces unieszkodliwiania

odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać

.go

przeciwdziałanie poważnym awariom oraz zapewnienie bezpieczeństwa chemicznego

v.p l

zapobieganie

Monitor Polski Nr 49                — 3430 —                Poz. 549


5. Działania przewidziane do realizacji Większość działań przewidzianych w przedmiotowych planach, mających na celu właściwe postępowanie z odpadami będzie wpływać na poprawę stanu wód podziemnych i powierzchniowych. Główne działania mające wpływ na wody to: właściwa lokalizacja składowisk odpadów, odpowiednie zabezpieczenie w infrastrukturę odpowiadającą normom, na składowiska, techniczne oraz

ograniczenie ilości odpadów biodegradowalnych w strumieniu odpadów trafiającym spełnienie unijnych norm dot. zmniejszenia ilości odpadów biodegradowalnych, podnoszenie świadomości ludności w zakresie gospodarki odpadami, czyli szeroko zakrojona edukacja.

Wojewódzkie programy udrażniania rzek

1. Tytuł dokumentu

Program ochrony i rozwoju zasobów wodnych w województwie kujawsko-pomorskim (udrożnienie rzek dla ryb dwuśrodowiskowych).

2. Zatwierdzenie Brak informacji Od roku 2004.

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka

obiekty hydrotechniczne. Obiekty hydrotechniczne ograniczają możliwości przemieszczania się ryb, co przyczynia się do zmniejszenia różnorodności ryb i innych organizmów wodnych. Program udrażniania rzek ma na celu ustalenie potrzeb budowy przepławek dla ryb oraz kolejności ich realizacji. Brak danych.

5. Wskazanie finansowania

ww

6. Działania przewidziane do realizacji Przy każdej budowli piętrzącej, która stanowi przegrodę dla wód rzeki, a tym samym przeszkodę uniemożliwiającą migrację ryb, wybudowanie urządzenia umożliwiającego migrację ryb w górę rzeki (budowa przepławek). I etap: budowle na rzekach gdzie występowały i występują ryby wędrowne. Poszczególne etapy realizacji przepławek ustalono pod kątem wymagań siedliskowych ryb. II etap: budowle w górnych odcinkach rzek, w których występowały ryby wędrowne.

w. rcl

Tematem dokumentu jest przywrócenie ciągłości biologicznej rzek, zakłóconej przez

.go

segregacji odpadów oraz ich ponownego wykorzystania,

v.p l

wyposażenie składowisk

Monitor Polski Nr 49                — 3431 —                Poz. 549


III etap: budowle na rzekach dość zasobnych w wodę, na których występują przegrody uniemożliwiające wędrówkę ryb w ich górnych odcinkach, lub przy połączeniu biegu dolnego i górnego (Mątawa). wędrownych + rzeka Mątawa. I etap – 21, II etap – 6, III etap – 12, IV etap –

25. 1.Tytuł dokumentu IV etap: budowle położone w górnych partiach rzeki głównej poza zasięgiem występowania ryb Przewidziano następujące ilości udrożnień do wykonania w poszczególnych etapach:

„Wojewódzki Program Ochrony Zasobów Wodnych dla województwa świętokrzyskiego ze szczególnym uwzględnieniem restytucji i ochrony ryb dwuśrodowiskowych, oraz przywrócenia możliwości wędrówek ryb”. 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa Świętokrzyskiego w dniu 30 maja 2005 r. Brak informacji odnośnie innych perspektyw czasowych.

dążących do przywrócenia drożności wód powierzchniowych w województwie oraz przywrócenia dróg migracji ryb dwuśrodowiskowych. 5.Wskazanie finansowania

i rozwój zasobów wodnych” w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb” udzielana jest w wysokości 100% kosztów kwalifikowalnych projektu. Udział publicznych środków wspólnotowych (IFWR) stanowi 75% w całości środków, a pozostałą część stanowią publiczne środki krajowe. Łącznie na finansowanie programu w latach 20042006 przewidziano 11 868 tyś Euro w skali kraju. 6.Działania przewidziane do realizacji

ww

hydrotechniczne),

w. rcl

wykonanie zarybień w celu odtworzenia gatunków. Priorytety udrażniania:

Dokument obejmuje opis stanu wód województwa świętokrzyskiego a także opis działań

Pomoc finansowa na projekty przeznaczone do realizacji w ramach Działania „Ochrona

udrożnienie rzek w wyniku budowy przepławek i urządzeń piętrzących,

Etap I – najwyższy priorytet - udrożnienie cieków Nidy oraz jej dorzecza (82 urządzenia

Etap II – wysoki priorytet – bezpośrednie dopływy Wisły oraz jej dorzecza,

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3432 —                Poz. 549


Etap III Koneckiej,

– średni priorytet – dorzecze Pilicy od Czarnej Włoszczowskiej do Czarnej

Etap IV – najniższy priorytet – rzeki tj. np. Niedzica, Opatówka. 1.Tytuł dokumentu 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja zapisów

„Program gospodarki wodnej województwa lubelskiego”.

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa Lubelskiego w dniu 4 lipca 2005 r.

W części II i III zawarte jest sprawozdanie z prac w latach 2001 – 2003 oraz działania 4.Tematyka

Dokument został opracowany w celu zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi poprzez realizację zadań w układach zlewniowych. Podzielony on został na trzy części: I – Identyfikacja stanu i problemów, II – Program działań, III – Strategia realizacji.

Część pierwsza opublikowana była w roku 2003 jako zebranie danych pozwalających na i zhierarchizowanie problemów ograniczających użytkowanie zasobów wodnych. Dokument ww. ma na celu doprowadzenie do osiągnięcia co najmniej dobrego stanu ekologicznego i chemicznego wód powierzchniowych oraz dobrego stanu ilościowego i chemicznego wód podziemnych do 2015 roku, a także osiągnięcia do 2015 roku stanu obszarów chronionych zgodnego ze wszystkimi normami i założonymi celami. 5.Wskazanie finansowania fundusze strukturalne:

ww

6.Działania przewidziane do realizacji Wyróżnione zostały kierunki działań związane z formami wykorzystania wód

w zlewniach rzek województwa tj.:

w. rcl

o Europejski Fundusz Społeczny (EFS; ESF), Fundusz Spójności, fundusze pomocowe - PHARE, ISPA i SAPARD, fundusze unijne – ERDF i ESF.

opis stanu użytkowania zasobów wodnych województwa lubelskiego oraz zidentyfikowanie

o Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR; ERDF), o Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOIGR; EAGGF), o Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa (FIWR; FIFG),

.go

planowane do 2006 r. Osiągnięcie dobrego stanu wód powinno być osiągnięte do roku 2015.

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3433 —                Poz. 549


I. Woda dla ludności DZIAŁANIA INWESTYCYJNE: budowa ( w uzasadnionych przypadkach) nowych ujęć wód podziemnych, budowa i rozbudowa sieci wodociągowych,

rozbudowa i modernizacja stacji uzdatniania wody gwarantujących uzyskanie wody pitnej o wymaganych parametrach jakościowych, budowa i rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej, budowa sieci kanalizacji deszczowej

z realizacją wymaganych urządzeń oczyszczających,

budowa i modernizacja komunalnych oczyszczalni ścieków, w tym realizacja KPOŚ, likwidacja szamb w terenach objętych siecią kanalizacyjną, wg warunków opisanych

budowa przydomowych oczyszczalni ścieków w obszarach o budowie rozproszonej w dokumentacji hydrogeologicznej (z wyłączeniem terenów stref ochronnych ujęć wody). DZIAŁANIA POZAINWESTYCYJNE: dokumentowanie zasobów wód podziemnych, podziemnych,

przebudowa systemu monitoringu stanu ilościowego i jakościowego zasobów wód

ww

mieszkańców, i prognoza).

II. Ekosystemy, mała retencja, rekreacyjne korzystanie z wód, energia odnawialna DZIAŁANIA INWESTYCYJNE: zbiorniki małej retencji oraz budowle towarzyszące,

w. rcl

przebudowa systemu monitoringu wody pitnej, zanieczyszczenia, odpadami województwa lubelskiego”, odwodnień kopalni oraz dużych ujęć komunalnych, mieszkańców – stan aktualny i prognoza),

ustanawianie i zagospodarowanie stref ochronnych komunalnych ujęć wody zlokalizowanych w obszarach GZWP, w terenach szczególnie narażonych na

zabezpieczenie otworów nieeksploatowanych studni ujęć perspektywicznych, realizacja działań z zakresu ochrony wód wynikających z „Planu gospodarowania prowadzanie monitoringu lokalnego zwierciadła wód podziemnych w rejonie opracowanie raportu „Woda i zdrowie” (wpływ jakości wody pitnej na zdrowie opracowanie programu oszczędzania wody w miastach powyżej 50 tys. opracowanie raportu „Sanitacja terenów o budowie rozproszonej – stan aktualny

.go

likwidacja nieużytkowanych studni kopanych w obszarach zwodociągowanych,

v.p l

na terenach zurbanizowanych wraz

Monitor Polski Nr 49                — 3434 —                Poz. 549


użytki ekologiczne, wyposażenie istniejących kąpielisk w niezbędną infrastrukturę sanitarną wymaganą przepisami, mała energetyka wodna (MEW), prowadzenie działań ochronnych źródeł, DZIAŁANIA POZAINWESTYCYJNE:

utrzymanie rzek w dobrym stanie hydromorfologicznym.

wykonanie programów działań dla ochrony siedlisk w ramach sieci Natura 2000, wykonanie studiów hydrologicznych dla potrzeb obiektów małej retencji, wykonanie studiów przyrodniczych dla obiektów małej retencji,

zurbanizowane (zwłaszcza w miastach i wsiach o zwartej zabudowie), opracowanie „Programu ochrony źródeł”, opracowanie „Program rozwoju turystyki wodnej”,

przebudowa systemu monitoringu stanu ilościowego i jakościowego wód powierzchniowych oraz monitoringu emisji zanieczyszczeń do tych wód. III. Woda dla gospodarki DZIAŁANIA INWESTYCYJNE: i odwodnienia),

DZIAŁANIA POZAINWESTYCYJNE: wydawanie

w. rcl

regulacja i udrożnienie rzek dla potrzeb melioracji, pozwoleń wodnoprawnych, w perspektywa”,

budowa, rozbudowa lub modernizacja systemów melioracyjnych (nawodnienia

budowa, rozbudowa lub modernizacja przemysłowych oczyszczalni oraz podczyszczalni ścieków, w tym obiektów, których zadaniem jest eliminowanie lub ograniczanie zrzutu substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego,

budowa rozbudowa lub modernizacja hodowlanych stawów rybnych, realizacja inwestycji w rolnictwie dla potrzeb programów „azotanowych”. kontynuowanie wydawania pozwoleń zintegrowanych, tym również dla podmiotów odprowadzających substancje szkodliwe dla środowiska wodnego,

ww

realizacja programów „azotanowych” – monitoring, badania, sprawozdawczość, opracowanie raportu „Ocena oraz analiza ekonomiczna zapotrzebowania na inwestycje wodno-melioracyjne oraz na wodę dla potrzeb rolnictwa – stan aktualny i opracowanie raportu „Ocena oraz analiza ekonomiczna gospodarki wodno ściekowej w przemyśle – stan aktualny i perspektywa”,

.go

coroczne sprzątanie i utrzymanie w porządku rzek przepływających przez obszary

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3435 —                Poz. 549


opracowanie raportu „Ocena oraz analiza ekonomiczna gospodarki wodno-ściekowej w rybactwie śródlądowym – stan aktualny i perspektywa”, IV. Ochrona przeciwpowodziowa DZIAŁANIA INWESTYCYJNE: zanieczyszczenia obszarowe – źródła i ocena stanu zagrożenia.

modernizacja i rozbudowa istniejących urządzeń przeciwpowodziowych, budowa nowych urządzeń przeciwpowodziowych, budowa i modernizacja średnich i dużych zbiorników, DZIAŁANIA POZAINWESTYCYJNE: przestrzennego,

udrożnienia rzek (w niezbędnym zakresie dla ochrony przeciwpowodziowej).

ustalenie rezerw powodziowych na dużych zbiornikach retencyjnych oraz aktualizacja instrukcji gospodarowania wodą na tych zbiornikach. V. Wody graniczne DZIAŁANIA INWESTYCYJNE: Granicy Państwa. DZIAŁANIA POZAINWESTYCYJNE:

realizacja prac dotyczących zabezpieczenia brzegów na rzece Bug – celem stabilizacji

VI. Działania systemowo-organizacyjne, realizacja i monitorowanie Programu Gospodarki Wodnej DZIAŁANIA INWESTYCYJNE: zaopatrzenie

w. rcl

w sprzęt komputerowy oraz z bazy WODA. utworzenie stosownych związków gmin, w obszarach zlewni pilotowych, opracowanie wojewódzkiej bazy danych WODA, opracowanie raportów z realizacji PGW – cykl 2 lata,

realizacja polsko – ukraińsko - białoruskich projektów i działań w zlewni rzeki Bug

przy współpracy z województwem podlaskim i mazowieckim.

.go

powiatów dla

kompleksowe wprowadzanie biernej ochrony przeciwpowodziowej do planowania

odpowiedzialnej za prowadzenie i aktualizację bazy WODA, zaopatrzenie w sprzęt komputerowy oraz oprogramowanie jednostek korzystających

DZIAŁANIA POZAINWESTYCYJNE:

ww

opracowanie wojewódzkiego programu poprawy jakości danych dotyczących

użytkowania wód oraz systemu ich gromadzenia i obiegu, opracowanie mapy komputerowej użytkowania wód stowarzyszonej z bazą WODA, opracowanie wskaźników bazowych dla potrzeb monitorowania PGW, coroczne,

v.p l

oprogramowanie jednostki realizacji PGW

Monitor Polski Nr 49                — 3436 —                Poz. 549


określanie wielkości wskaźników dla poszczególnych działań, cykliczne szkolenia z zakresu praktycznego stosowania przepisów prawnych i wdrażania RDW, ustanowienie Komitetu Sterującego dla potrzeb realizacji Programu oraz współpracy międzyinstytucjonalnej dla potrzeb wdrażania RDW. 1.Tytuł dokumentu udrożnienia rzek dla ryb dwuśrodowiskowych”. 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja zapisów 4.Tematyka Dokument stanowi

„Program ochrony i rozwoju zasobów wodnych Województwa lubelskiego w zakresie

W okresie lat 2007-2013.

uzupełnienie

.go

Programu gospodarki wodnej (wybudowanie przepławek) w ramach

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa Lubelskiego w dniu 30 listopada 2007 r.

lubelskiego. Ww. program jest jednym z pierwszych etapów działań zmierzających do poprawy warunków ekologicznych i przywracania różnorodności biologicznej. Głównym jego celem jest możliwość odbudowy dróg migracji ryb dwuśrodowiskowych oraz ochrona istniejących szlaków 5.Wskazanie finansowania Brak danych.

6.Działania przewidziane do realizacji udrożnienie rzek

w. rcl

odbudowa dróg migracji ryb dwuśrodowiskowych, Od roku 2006.

migracji, miejsc rozrodu i wychowu. Określa on priorytety udrożnienia rzek.

wyszczególnionych w tabeli 10 opisywanego dokumentu; zakwalifikowanie do monitoring oceniający skuteczność funkcjonowania przepławek.

danego etapu wynika ze znaczenia danej zlewni dla odbudowy populacji ryb,

1. Tytuł dokumentu łódzkiego.

Wojewódzki Program Ochrony i Rozwoju Zasobów Wodnych dla województwa

ww

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów

Uchwalony przez Sejmik Wojewódzki dnia 31 stycznia 2006 roku.

v.p l

województwa trzech etapów

Monitor Polski Nr 49                — 3437 —                Poz. 549


4. Tematyka Program zawiera kierunki działań jakie należy podjąć, aby osiągnąć cel: udrożnienie rzek województwa łódzkiego dla umożliwienia wędrówki ryb przez budowle piętrzące.

5. Wskazanie finansowania Brak danych.

6. Działania przewidziane do realizacji

Prace nad udrażnianiem rzek podzielono na 4 etapy:

Etap I i II – rzeki, w których występowały bądź występują ryby dwuśrodowiskowe. wodne wskazują możliwości wejścia tych ryb do nich.

Etap III – rzeki, w których ryby dwuśrodowiskowe nie występują i nie występowały, ale zasoby Etap IV – rzeki mniejsze, gdzie migracja ryb ma charakter lokalny i ogranicza się w zasadzie do perspektywie czasowej). I etap - 27 II etap - 74 III etap - 74 IV etap - 421

1. Tytuł dokumentu

tej samej rzeki i nie dotyczy ryb dwuśrodowiskowych (realizowany w najbardziej odległej Przewidziano następujące ilości udrożnień do wykonania w poszczególnych etapach:

Podkarpackiego w Zakresie Przywrócenia Możliwości Migracji oraz Restytucji Ryb Dwuśrodowiskowych.

2. Zatwierdzenie 2006 rok.

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka

i żerowiska ryb dwuśrodowiskowych, oraz wytypowanie do udrożnienia tych cieków, których biologiczna ciągłości jest obecnie zakłócona w wyniku przegrodzenia lub zmiany stosunków wodnych. Celem dokumentu jest również, stworzenie stabilnych podstaw przyrodniczych do prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w wodach morskich, oraz śródlądowych

5. Wskazanie finansowania Brak danych.

6. Działania przewidziane do realizacji Działania mają na celu:

ww

z zachowaniem równowagi i różnorodności biologicznej w środowisku wodnym.

w. rcl

Od 2006 roku.

Wojewódzki Program Ochrony i Rozwoju Zasobów Wodnych Województwa

Dokument ma na celu wybranie cieków łączących w przeszłości miejsca tarła

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3438 —                Poz. 549


przywrócenie drożności wybranych śródlądowych powierzchniowych wód płynących, poprawę efektywności działania urządzeń umożliwiających swobodną wędrówkę organizmów wodnych – przepławek dla ryb, zarówno w górę jak i w dół cieku, trwałą poprawę stanu populacji zapewnienie rybom dwuśrodowiskowym bezpiecznego przejścia przez te urządzenia, zwiększenie powierzchni żerowisk lub tarlisk dla ryb dwuśrodowiskowych, organizmów wodnych, ze uwzględnieniem stanu populacji ryb dwuśrodowiskowych. Prace nad udrażnianiem rzek podzielono na 5 etapów: wyjątkiem rzeki Sanna, stanowiącej trzeciorzędowy szlak.

Etap I - rzeki stanowiące drugorzędowe szlaki migracji ryb dwuśrodowiskowych z jednym Etap II – rzeki będące bezpośrednimi dopływami drugorzędowych i trzeciorzędowych szlaków

migracji ryb dwuśrodowiskowych o pow. zlewni powyżej 40 km2, lub przepływach średniorocznych większych od 0,25 m3/s. Etap III rzeki będące bezpośrednimi i pośrednimi dopływami drugorzędowych

i trzeciorzędowych szlaków migracji ryb dwuśrodowiskowych o pow. zlewni powyżej 40 km 2, lub przepływach średniorocznych większych od 0,25 m3/s. Etap IV – rzeki i potoki o pow. Zlewni powyżej 15 km2, lub przepływach średniorocznych w nich ryby łososiowate i nie występują warunki odpowiednie do ich bytowania. Etap V – pozostałe zabudowane rzeki i potoki, w których nie występują ryby łososiowate, o znacznym stopniu odkształcenia koryta i warunków hydrologicznych od stanu naturalnego. Przewidziano następujące ilości udrożnień do wykonania w poszczególnych etapach: I etap - 15 II etap - 51

III etap - 172 V etap - 143

IV etap – 115

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie 2006 rok.

ww

3. Realizacja zapisów Od 2006 roku.

w. rcl

większych od 0,25 m3/s. Cieki w całości zabudowane lub skanalizowane, nie występują

Projekt udrażniania biologicznego rzek województwa warmińsko-mazurskiego.

.go

v.p l

szczególnym

Monitor Polski Nr 49                — 3439 —                Poz. 549


4. Tematyka Tematem dokumentu jest wybranie cieków łączących w przeszłości miejsca tarła i żerowiska ryb, wytypowanie do udrożnienia tych cieków, których biologiczna ciągłości jest również, stworzenie stabilnych podstaw przyrodniczych do prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w wodach morskich, oraz śródlądowych z zachowaniem

obecnie zakłócona w wyniku przegrodzenia lub zmiany stosunków wodnych. Dokument określa równowagi

i różnorodności biologicznej w środowisku wodnym. Projekt zawiera kierunki działań, jakie

należy podjąć, aby osiągnąć udrożnienie rzek województwa, dla umożliwienia wędrówki ryb. Dotyczy on udrożnienia rzek przy budowlach piętrzących, które ograniczają, a niekiedy uniemożliwiają migrację ryb, zwłaszcza ryb dwuśrodowiskowych.

5. Wskazanie finansowania Brak danych.

6. Działania przewidziane do realizacji

Do udrożnienia zakwalifikowano przede wszystkim budowle stale piętrzące wodę przez cały rok, co wyklucza możliwość migracji ryb w rzece. Są to głównie piętrzenia przy elektrowniach wodnych, stawach rybnych, ujęciach wody oraz budowlach regulacyjnych tj. przegrodach stałych w korytach rzek, korygujące spadki dna. Projekt nie przewiduje budowy przepławek przy istniejących budowlach piętrzących służących rolnictwu

lub występują ryby dwuśrodowiskowe. Zadania udrożnienia tych rzek, przez budowę przy istniejących przegrodach urządzeń zapewniających migrację ryb, określono jako faza I priorytetowa. Jako fazę II, o nieznacznie mniejszym znaczeniu, określono udrożnienie tych rzek, w których jedynym przedstawicielem ryb dwuśrodowiskowych jest węgorz europejski, a migracja pozostałych ryb odbywa się w zasięgu jednej rzeki (zlewni). „Projekt udrażniania biologicznego rzek województwa warmińsko-mazurskiego” nie wskazuje konkretnych miejsc, w których należy przeprowadzić udrożnienie cieków, wskazuje jedynie ze sposób rozlokowania budowli hydrotechnicznych na ciekach.

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie

ww

roku.

3. Realizacja zapisów Od roku 2004.

w. rcl

Projekt udrażniania rzek województwa pomorskiego.

tj. dla nawodnień.

Jako priorytetowe zadania przyjęto udrożnienie tych rzek, w których występowały

Uchwała Sejmiku Województwa Pomorskiego Nr 355/XXIV/04 z dnia 14 czerwca 2004

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3440 —                Poz. 549


4. Tematyka Dokument zawiera informacje na temat przywrócenia ciągłości biologicznej rzek w województwie pomorskim, zaburzonej na skutek lokalizacji budowli hydrotechnicznych. w nich gatunków ryb, lub odtworzenie właściwości wpływających na W wielu przypadkach program spowoduje ożywienie rzek przez wprowadzenie występujących i rozwój organizmów.

5. Wskazanie finansowania Brak danych.

6. Działania przewidziane do realizacji

Przy opracowaniu działań kierowano się zasadą, że przy każdej budowli piętrzącej, która znajdować się urządzenie umożliwiające

.go

migrację ryb w górę

stanowi przegrodę dla wód rzeki, a tym samym przeszkodę umożliwiającą migrację ryb, winno rzeki. Praktycznie w każdym przypadku będzie to przepławka.

Etapy realizacji działań ustalono wg wymagań siedliskowych ryb.

I etap: budowle na rzekach, gdzie występują ryby wędrowne, których kierunkiem rozwoju jest możliwość wędrówki na tarła z morza w górę rzek, a następnie powrót po kilku latach narybku do morza. II etap: budowle na rzekach, w których występowały ryby wędrowne, przeważnie są to dopływy wędrowne będą do nich wchodzić. Dotyczy to głównie budowli w dolnym biegu rzek, gdzie budowa przepławki stwarza możliwość wejścia troci i łososi. III etap: budowle na rzekach dość zasobnych w wodę, na których występują liczne przegrody. IV etap: budowle położone w górnych partiach rzeki głównej poza zasięgiem występowania ryb wędrownych. I etap - 35 II etap - 1 III etap - 0 Przewidziano następujące ilości udrożnień do wykonania w poszczególnych etapach:

IV etap – 55

ww

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów Od roku 2005.

1. Tytuł dokumentu

udrożnienia rzek dla ryb dwuśrodowiskowych. Uchwalony przez Sejmik Województwa Śląskiego uchwałą z dnia 25 kwietnia

2005 roku nr II/34/3/2005.

w. rcl

rzek głównych o warunkach topograficznych i hydrograficznych pozwalających sądzić, że ryby

Program ochrony i rozwoju zasobów wodnych województwa śląskiego w zakresie

v.p l

życie

Monitor Polski Nr 49                — 3441 —                Poz. 549


4. Tematyka Program zawiera priorytety w zakresie kolejności udrożniania rzek, oraz określa działania zmierzające do poprawy istniejącej sytuacji wędrówki ryb oraz tarła w rzekach województwa śląskiego.

5. Wskazanie finansowania Brak danych.

6. Działania przewidziane do realizacji

Podział miejsc przewidzianych do udrożnienia pod względem priorytetowości działań:

ETAP I - Do udrożnienia w pierwszym etapie realizacji zakwalifikowano główne korytarze rzeczne województwa, które w przeszłości były miejscami tarliskowymi ryb wędrownych, rzeki dla certy gatunku, a mianowicie rzekę Wartę (krajowa ostoja ryb i minogów). Celem działania będzie udrożnienie

.go

którego historyczne tarliska zlewni w min. 40 km 2 oraz

3

na obszarze zlewni Warty. korytarzy rzecznych, o

ETAP II - Do udrożnienia w drugim etapie zakwalifikowano większe dopływy do głównych powierzchni przepływach historycznym ostoja ryb średniorocznych większych od 0,25 m /s. Cieki te charakteryzują się niskim stopniem zabudowy hydrotechnicznej, W tym etapie przeważnie odcinku przyujściowym, wstępowaniem ryb wędrownych, występowaniem ryb łososiowatych oraz dobrą jakością wody. i minogów), Soła, Żylica, Koszarawa.

ETAP III - Do udrożnienia w trzecim etapie zakwalifikowano większe dopływy do głównych korytarzy rzecznych o powierzchni zlewni min. 40 km 2 oraz przepływach średniorocznych większych od 0,25 m 3/s. Cieki te charakteryzują się znacznym stopniem zabudowy hydrotechnicznej na całej długości, z nielicznym występowaniem ryb łososiowatych lub ich możliwym występowaniem ze względu na fizjografię cieku oraz przeciętną jakość wody. Do tej kategorii zakwalifikowano też cieki o powierzchni zlewni poniżej 40 km 2 oraz przepływach średniorocznych mniejszych od 0,25 m 3/s, z występowaniem historycznym ryb wędrownych lub obecnym ryb łososiowatych, o niskiej zabudowie głównie na odcinku przyujściowym (Liswarta - krajowa ostoja ryb i minogów). ETAP IV - Do udrożnienia w czwartym etapie zakwalifikowano cieki o powierzchni zlewni min. 40 km oraz o przepływach średniorocznych większych od 0,25 m3/s. Cieki te są na znacznej swej długości zabudowane, skanalizowane, nie występują tam ryby łososiowate, a pod względem fizjografii nie nadają się do ich bytowania. W biegu cieku występują obiekty małej retencji, gospodarstwa stawowe. Są to przeważnie cieki o znaczeniu rolniczym. Do kategorii tej zaliczono także części głównych korytarzy rzecznych, których udrożnienie powinno nastąpić po wcześniejszym udrożnieniu zlokalizowanych poniżej przeszkód dla migracji ryb. ETAP V - Do udrożnienia w piątym etapie zakwalifikowano pozostałe zabudowane cieki województwa, charakteryzujące się złą jakością wody, brakiem ryb łososiowatych, dużym stopniem przekształcenia

ww

w. rcl

uwzględniono

następujące

cieki:

v.p l

znajdowały się Pilica (regionalna

Monitor Polski Nr 49                — 3442 —                Poz. 549


technicznego. Do tej kategorii zaliczono też miejsca na rzekach w górnej części, poza zasięgiem możliwego występowania ryb wędrownych, lub gdy udrożnienie cieku w tym miejscu otwiera niewielki jego odcinek: Wisła, Przemsza. Celem działania będzie udrożnienie rzeki

dla migracji pstrąga potokowego. Na wniosek Komisji Rolnictwa i Terenów Wiejskich Urzędu Przemsza, Czarna Przemsza na całej ich długości. dorzecza Wisły: Warta – 7 miejsc Pilica – 3 miejsca Soła – 5 miejsc Żylica – 2 miejsca Koszarawa – 1 miejsce Przemsza – 1 miejsce Wisła – 6 miejsc. 1.Tytuł dokumentu

Marszałkowskiego w Katowicach w etapie V przewidziano także udrożnienie rzek: Rawa, Brynica, Biała Wykaz rzek przewidzianych do udrożnienia na terenie woj. Śląskiego w obrębie obszaru

„Program Ochrony i Rozwoju Zasobów Wodnych Województwa mazowieckiego 2.Zatwierdzenie roku nr 98/06.

3.Realizacja zapisów 4.Tematyka

oraz opis jakości wód powierzchniowych wraz z ichtiofauną. Dodatkowo zawiera on rozdział odnośnie programu udrażniania rzek (sposoby udrażniania, etapy). 5.Wskazanie finansowania Finansowy Instrument Sterowania Rybołówstwa (FIFG).

ww

Priorytety udrażniania:

6.Działania przewidziane do realizacji

w. rcl

Brak informacji odnośnie innych perspektyw czasowych. umożliwienia migracji rybom, umożliwiających wędrówkę ryb dwuśrodowiskowy.

w zakresie udrożnienia rzek dla ryb dwuśrodowiskowych”.

Uchwalony przez Sejmik Województwa Mazowieckiego uchwałą z dnia 29 maja 2006

Dokument obejmuje charakterystykę sieci hydrograficznej województwa mazowieckiego

udrożnienie rzek w wyniku budowy przepławek i urządzeń hydrotechnicznych w celu modernizacja lub techniczne wyposażenie urządzenia lub zespołu urządzeń

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3443 —                Poz. 549


Etap I – 121 przegród na rzekach Zwolenia, Radomka, Wilga, Pilica, Drzewiczka, Świder, Jeziorka do ujścia Kraski, Narew, Wkra do km 40, Bug, Liwiec, Prut, Wymakracz, Płodownica, Bzura do ujścia Rawki, Łasica, Skrwa Prawa do granicy Brudzeńskiego PK;

Etap II – 98 przegród na rzekach Jeziorka powyżej ujścia Kraski, Wkra od km 40, Mławka do km 20, Orzyc, Omulew, Rozoga, Szkwa, Bzura powyżej ujścia Rawki, Skrwa Prawa powyżej górnej granicy Brudzeńskiego PK; od km 20, Rządza, Toczna, Pisia;

Etap III – 95 przegród na rzekach Iłżanka, Zagożdżonka, Okrzejka, Sona, Łydynia, Mławka Etap IV – 488 przegród zlokalizowanych na pozostałych ciekach.

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka

Program małej retencji dla województwa świętokrzyskiego. Synteza.

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa Świętokrzyskiego dnia 27 grudnia 2007 r. Realizacja projektu planowana jest do 2015 r.

wodnych. Okresowo występują niedobory wody, które nie są wystarczające na zaspokojenie potrzeb gospodarczych oraz utrzymaniu dobrego stanu ekologicznego wód powierzchniowych. Realizacja programu ma na celu zwiększenie retencji wodnej oraz złagodzenie skutków suszy poprzez odbudowę i modernizacje urządzeń piętrzących oraz budowę zbiorników retencyjnych. Podstawowym zdaniem zbiorników małej retencji oprócz retencji wody będzie ochrona przeciwpowodziowa terenów poniżej zbiornika, zaopatrzenie w wodę dla celów gospodarczych i rolniczych, wyrównanie przepływów poniżej zbiornika podczas niżówek.

5. Wskazanie finansowania WFOŚiGW, Głównymi źródłami finansowania programu będą: fundusze UE.

ww

1,157 mld zł.

6. Działania przewidziane do realizacji Działania programu malej retencji to przede wszystkim: budowa i odbudowa małych zbiorników retencyjnych, w tym stawów rybackich. zwiększenie retencji korytowej i dolinnej, ochrona siedlisk hydrogennych: bagien, torfowisk i mokradeł,

w. rcl

Na terenie województwa świętokrzyskiego występuje duża zmienność zasobów

Łączny koszt realizacji programu w woj. świętokrzyskim oszacowano na około

.go

Programy małej retencji

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3444 —                Poz. 549


ukierunkowane na zwiększenie retencji obszarowej kształtowanie krajobrazu zlewni, zwiększenie retencji glebowej i ograniczenie erozji, miejskich. inne techniczne formy retencji, w tym retencji wód opadowych na obszarach W ostatecznej wersji programu małej retencji zostało przyjętych do budowy lub danego regionu.

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka

przebudowy 173 szt. zbiorników, które spełniają konkretne funkcje w zależności od potrzeb

Program małej retencji dla województwa mazowieckiego.

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa Mazowieckiego dnia 21 kwietnia 2008 r. Realizacja projektu planowana jest do 2015 r.

W województwie mazowieckim głównym problemem jest mała dyspozycyjność zasobów wód powierzchniowych, niski stopień retencji wód oraz znaczne ich zanieczyszczenie. Występuje również zagrożenie powodziowe w dolinach rzek województwa oraz zanik Ochrona przeciwpowodziowa zawarta w programie małej retencji swoimi działaniami obejmuje małe cieki i zagrożenia w skali lokalnej, i są to: poldery przy głównych rzekach województwa, ekosystemów mokradłowych i łąkowych.

5. Wskazanie finansowania Brak danych.

6. Działania przewidziane do realizacji budowa nowych lub

w. rcl

ograniczenie zabudowy na terenach zalewowych, ochrona walorów przyrodniczych. modernizacja z uwzględnieniem jezior i stawów rybnych, ciekach, Zestawienie obiektów przewidzianych do budowy:

renaturyzacja przekształconych odcinków rzek i ich terenów zalewowych,

Działania programu małej retencji województwa mazowieckiego to: istniejących zbiorników wodnych,

ww

budowa nowych lub modernizacja istniejących budowli piętrzących na niewielkich budowa systemów progów i zastawek dla podwyższenia poziomu wody na

zdegradowanych obiektach torfowych (dolinowe obiekty melioracyjne).

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3445 —                Poz. 549


zbiorniki wodne: o w okresie 2007 – 2010 – 36, o w okresie 2011 – 2015 – 38, urządzenia korytowe: o w okresie 2007 – 2010 – 34, o w okresie 2011 – 2015 – 35, stawy rybne: o w okresie 2007 – 2010 – 6, o w okresie 2011 – 2015 – 4, inne obiekty: o w okresie 2007 – 2010 – 5, o w okresie 2011 – 2015 –

18.

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie

3. Realizacja zapisów 4.Tematyka

Wojewódzki program małej retencji dla województwa łódzkiego.

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa Łódzkiego dnia 28 marca 2006 r.

gospodarowania. W projekcie przedstawiono plany budowy i przebudowy obiektów do retencjonowania wody, które również znajdować się będą na obszarach objętych ochroną. Na terenie województwa znajduje się 88 rezerwatów przyrody, 7 parków krajobrazowych, 14 obszarów chronionego krajobrazu, obszary specjalnej ochrony ptaków, specjalne obszary ochrony siedlisk, użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne, 23 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe oraz bardzo liczne pomniki przyrody. Powoduje to, że obiekty małej retencji znajdujące się w ścisłym związku na obszarach chronionych (326 zbiorników małej retencji) muszą być indywidualnie rozpatrywane co do ich lokalizacji i wpływu na środowisko. Brak danych

5. Wskazanie finansowania

ww

gospodarcze:

6. Działania przewidziane do realizacji Zasadniczym celem programu małej retencji dla województwa łódzkiego jest stworzenie pełnego programu retencjonowania wód. W tym celu na terenie województwa zostanie zrealizowane 343 zbiorników małej retencji, które spełniają następujące funkcje:

w. rcl

Realizacja projektu planowana jest do 2015 r.

Dokument zawiera działania na rzecz zwiększenia zasobów wodnych i oszczędnego nimi

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3446 —                Poz. 549


o zaopatrzenie w wodę do nawodnień rolniczych, o hodowle ryb, o ochronę przeciwpowodziową, o ochronę przeciwpożarową, o aktywizacje gospodarcza regionu, przyrodnicze: o wykorzystanie energetyczne rzek i zbiorników,

o oddziaływanie obiektu retencyjnego na świat roślin i zwierząt,

o poprawę jakości wody(neutralizacja zanieczyszczeń biogennych, o powstrzymanie erozji dennej, rekreacyjne:

o wzbogacenie krajobrazu, powstrzymanie degradacji zasobów przyrodniczych,

o poprawa warunków wykorzystania obiektów dla potrzeb turystyki, rekreacji. Wśród 343 zbiorników można wyróżnić 192 obiekty o powierzchni mniejszej od 5 ha oraz 151 obiektów, których powierzchnia wynosi powyżej 5 ha.

1. Tytuł dokument 2008”.

„Program małej retencji województwa pomorskiego do roku

2015. Aktualizacja czerwiec

2. Zatwierdzenie

przyjęta Uchwałą Nr 787/137/08 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 5 sierpnia 2008 r.

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka Realizacja projektu planowana jest do 2015 r.

zwiększenie zasobów wodnych oraz:

ww

5. Wskazanie finansowania Obiekty małej retencji objęte programem planowane są do realizacji przy wsparciu finansowym z Funduszy Europejskich oraz z tzw. innych źródeł (m. in. z budżetu państwa).

w. rcl

na obszarach wykorzystywanych rolniczo, zwiększenie powierzchni jezior i stawów),

Zmiana programu Małej Retencji Województwa Pomorskiego do roku 2015 została

Program małej retencji na całym terenie województwa pomorskiego ma na celu poprawę mikroklimatu, warunków glebowych i zwiększenie bioróżnorodności poprawę stosunków wodnych na obszarach przyrodniczo cennych, poprawę walorów krajobrazowych i turystycznych regionu (oczka i zbiorniki wodne, poprawę zabezpieczenia przed lokalnymi podtopieniami i powodziami, zwiększenie zabezpieczenia pożarowego terenów wiejskich i leśnych.

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3447 —                Poz. 549


6. Działania przewidziane do realizacji Program opiera się na wykonaniu 91 obiektów, wykorzystaniu zbiorników naturalnych oraz istniejących urządzeń wodnych, znajdujących się na obszarze dorzecza Wisły:

wykorzystanie istniejących systemów nawodnień w celu utrzymania mokradeł zabagnienie terenów osuszanych na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci, odbudowę, remont i budowę nowych progów korekcyjnych w ciekach, wykorzystanie zbiorników przeciwpożarowych na terenach wiejskich, odbudowę, budowę i modernizację stawów rybnych,

i bagien oraz trwałych użytków zielonych, a także – jeżeli to możliwe – ponowne

wykonanie zbiorników retencyjnych na obszarach wiejskich i leśnych.

obszaru dorzecza Wisły przewiduje się wykonanie 91 obiektów na rzekach zestawionych w poniższej tabeli.

Tabela

43. Wykaz rzek na których przewiduje się wykonanie obiektów w ramach Programu małej retencji. Nazwa zlewni I. II. III. IV. VI. V. Liczba planowanych obiektów 7 szt. 8 szt. Rzeka Brda Rzeka Wda

Rzeka Wierzyca Rzeka Motława Rzeka Radunia Rzeka Łupawa Rzeka Słupia Rzeka Łeba Rzeka Reda

ww

XVII. Ogółem

1. Tytuł dokumentu

w. rcl

VII. VIII. IX. XI. X. Rzeka Piaśnica Rzeka Czarna Wda Rzeka Płutnica XII. XIII. Rzeki wpływające do Bałtyku XIV. XV. XVI. Rzeka Niechwaszcz Rzeka Mlusino Rzeka Nogat Czerska Struga

Program małej retencji województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2006-2015.

.go

8 szt. 6 szt. 4 szt. 5 szt. 10 szt. 12 szt. 1 szt. 2 szt. 8 szt. 3 szt. 1 szt. 9 szt. 2 szt. 3 szt. 2 szt. 91 szt.

W aktualizacji Programu małej retencji dla województwa pomorskiego w obrębie

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3448 —                Poz. 549


2. Zatwierdzenie Zatwierdzony przez Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego uchwałą z dnia 11 grudnia 2007 r.

3. Realizacja zapisów 4.Tematyka stanów wód powierzchniowych i gruntowych . 5.Wskazanie finansowania

Realizacja programu przewidziana jest na lata 2006-2015.

Celem programu małej retencji jest zwiększenie zasobów dyspozycyjnych oraz regulacja

Brak danych o źródłach finansowania przedsięwzięcia. z 2006 roku. zbiorniki – 154 426,

Zestawienie kosztów realizacji małej retencji do roku 2015 (w tys. zł): zbiorniki hodowlane – 48 765, stawy i oczka wodne – 1 003, MEW – 185 290,

obiekty nawadniane – 38 456, użytki ekologiczne – 20 539,

6. Działania przewidziane do realizacji

ww

w. rcl

RAZEM – 506

581. ich naturalnych zdolności retencyjnych, rybnych jak i rekreacyjnych, odtwarzanie mokradeł i bagien na terenach leśnych,

jeziora do podpiętrzenia – 58 102,

Działania mające na celu zwiększenie retencyjności zlewni to: stosowanie urządzeń piętrzących na wypływach z jezior w celu wykorzystania odbudowa i budowa systemów melioracyjnych oraz nawadniania użytków rolnych, stosowanie małych budowli piętrzących do zatrzymania wody w mokradłach, wprowadzenie zmian w sposobie uprawy użytków rolnych, zalesienie powierzchni o mało urodzajnych glebach przepuszczalnych, modernizacja istniejących lub budowa nowych stawów i zbiorników zarówno wykorzystanie naturalnych zagłębień terenu do gromadzenia wód opadowych, przywrócenie funkcji zbiornika retencyjnego zespołu jezior jeziora Jeziorak,

oczkach wodnych, dolinach rzecznych i obniżeniach terenu,

.go

Koszty realizacji zadań mają charakter orientacyjny, określono je na podstawie cen

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3449 —                Poz. 549


przywrócenie

poziomu

piętrzeń,

do

których

przystosowane

budowle

wpłynie na wielkość zasobów retencjonowanych wód. Do realizacji przewidziano następujące ilości obiektów: obiekty małej energetyki wodnej – 40, jeziora do podpiętrzenia – 178, jeziora i stawy do hodowli ryb – 144,

obiekty małej retencji jako użytki ekologiczne – 217.

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie nr II/43/1/2006.

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka

Zatwierdzony 16 stycznia 2006 r. przez Sejmik Województwa Śląskiego, uchwała

Projekt planowany do zrealizowania do 2012 roku.

Celem programu małej retencji województwa śląskiego jest poprawa stanu, odbudowa oraz ochrona przeciwpowodziowa.

5. Wskazanie finansowania

mln zł (nie uwzględniono kosztów związanych z utrzymaniem, eksploatacją i bieżącą konserwacją obiektów). Wsparcie finansowe dla „Projektu małej retencji województwa Śląskiego” będzie pochodzić ze środków unijnych, w formie dotacji z NFOŚiGW oraz WFOŚiGW. Przedsięwzięcie będzie również wymagać środków budżetowych i samorządowych.

6. Działania przewidziane do realizacji

ww

w. rcl

Kierunki działań w zakresie małej retencji to: gleb torfowych, równowagi ekologicznej biotopów,

oraz dążenie do powiększenia zasobów wodnych kraju pod względem ilościowym i jakościowym

Koszty realizacji programu, mające charakter szacunkowy, ustalono na poziomie 126,6

odbudowa, modernizacja i budowa urządzeń piętrzących, w celu wykorzystania

wody do nawodnień, spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony uzupełnienie i modernizacja obiektów melioracyjnych pod kątem zachowania odbudowa, modernizacja i budowa budowli piętrzących i stopni przeciwerozyjnych

dla podniesienia poziomu wody gruntowej na obszarach przyległych,

.go

Program małej retencji dla województwa śląskiego.

v.p l

hydrotechniczne w Systemie Wielkich Jezior Mazurskich, co w sposób znaczący

Monitor Polski Nr 49                — 3450 —                Poz. 549


odbudowa, modernizacja i budowa nowych sztucznych zbiorników wodnych o pojemności do 5 mln m3 na rzekach i potokach, odbudowa, modernizacja i budowa nowych stawów rybnych,

piętrzenie istniejących małych jezior i magazynowanie dodatkowych zasobów wody z jednoczesnym podniesieniem walorów krajobrazowych i estetycznych środowiska przyrodniczego. zbiorniki zaporowe, stawy ziemne).

1. Tytuł dokumentu

2. Zatwierdzenie Projekt zatwierdzony 25 października 2004 r.

3. Realizacja zapisów

4. Tematyka

Łącznie przewidziano do realizacji 92 obiekty małej retencji (suche zbiorniki, zbiorniki wodne,

.go

przez Sejmik Województwa i stanowiska

Program małej retencji województwa małopolskiego.

Realizacja programu planowana do 2015 roku.

Działania małej retencji województwa małopolskiego mają na celu powiększenie ochronę przeciwpowodziową. Na terenie województwa występują obszary chronione, parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu oraz użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe dokumentacyjne. Mając na uwadze szczególna troskę o te obszary, na terenie tym lokalizacja zbiorników planowo zależeć będzie od opinii Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody i dyrekcji parków krajobrazowych. Ogólnie zaplanowano budowę 64 zbiorników małej retencji oraz 4 poldery.

5. Wskazanie finansowania Brak danych.

ww

6. Działania przewidziane do realizacji

w. rcl

Koszty związane z realizacją programu: budowa polderów – 36 159 tys. zł, budowa zbiorników – 994 083 tys. zł, podpiętrzaniu jazów, podpiętrzaniu jezior,

zasobów wodnych pod względem ilościowym i jakościowym, poprawę stanu czystości wód,

Zabiegi zwiększające retencję w województwie będą polegać na: budowie i odbudowie urządzeń piętrzących na małych odcinkach,

wykorzystaniu stawów wiejskich i oczek wodnych jako miejsc retencji, wykorzystaniu istniejących wyrobisk jako zbiorników retencyjnych,

v.p l

Małopolskiego dnia

Monitor Polski Nr 49                — 3451 —                Poz. 549


budowie nowych zbiorników retencyjnych. 1.Tytuł dokumentu Synteza 2007-2013. 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja Projekt obejmuje lata 2007-2013. 4.Tematyka programu nawodnień rolniczych

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa Podlaskiego dnia 6 maja 2008 r.

poprzez zatrzymanie nadmiaru wody na terenie zlewni i wykorzystanie jej podczas trwających okresów posuszy. Magazynowanie wody będzie miało korzystny wpływ na postępującą degradację walorów przyrodniczych środowiska zlewni.

5. Wskazania finansowania Brak danych. W projekcie planuje się :

6. Działania przewidziane do realizacji

Nie przewiduje się budowy zbiorników retencyjnych o powierzchni większej od 5 mln m

3. Plan budowy małej retencji z wykorzystaniem do nawodnień rolniczych do 2013 r. przewiduje realizację 27 sztucznych zbiorników wodnych oraz 22 budowli piętrzących. 1.Tytuł dokumentu

2000-2015. Aktualizacja.

2. Zatwierdzenie 3.Realizacja 4.Tematyka

ww

stosunków wodnych.

zasobów dyspozycyjnych wód powierzchniowych, ochronę przed powodzią i regulację

w. rcl

wody. Zatwierdzona przez Wojewodę Podkarpackiego w 2000 r. Termin realizacji obejmuje lata 2000-2015.

odbudowę naturalnych zbiorników wodnych, stawów rybnych, modernizację i odbudowę budowli na ciekach stabilizujących poziom zwierciadła

Synteza programów małej retencji wodnej dla województwa podkarpackiego na lata

Celem programu jest realizacja efektywnej gospodarki wodnej poprzez zwiększenie

.go

Na terenie województwa podlaskiego konieczne jest zwiększenie zdolności retencyjnej

v.p l

województwa podlaskiego na lata

Monitor Polski Nr 49                — 3452 —                Poz. 549


5.Wskazania finansowania Brak danych. 6.Działania przewidziane do realizacji budowa zbiorników małej retencji, budowa i modernizacja obwałowań, regulacja rzek i potoków. Łączny koszt realizacji założeń programu wynosi 1 071 mln zł.

budowa dużych wielofunkcyjnych zbiorników retencyjnych,

Po zaktualizowaniu programu małej retencji planuje się wykonać 201 zbiorników wodnych.

Aktualizacja 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja 4.Tematyka

programu

.go

retencjonowania wód powierzchniowych

1.Tytuł dokumentu kujawsko-pomorskiego.

Dokument zatwierdzony Uchwałą Zarządu Województwa w 2006 r. Realizacja programu planowana jest do roku 2015.

zlewni poprzez realizowanie przedsięwzięć małej retencji. 5.Wskazania finansowania Brak danych.

W latach 2005-2015 planowane są do poniesienia następujące koszty na wykonanie obiektów małej retencji w zlewniach Warty i Wisły: budowle piętrzące na ciekach – 30,6 mln zł, podpiętrzenie jezior – 7,44 mln zł.

6.Działania przewidziane do realizacji

istniejących obiektów małej retencji pozwalających racjonalnie gospodarować zasobami wodnymi oraz wykorzystanie naturalnych zbiorników do magazynowania wody. Na obszarze województwa planowane jest wykonanie 83 budowli piętrzących oraz

ww

retencyjnych.

podpiętrzenie 70 jezior. W projekcie nie przewiduje się budowy dużych zbiorników

W latach 2005-2015 planowane są do realizacji następujące obiekty małej retencji: budowle piętrzące na ciekach – 83 szt., podpiętrzenie jezior – 70 szt.

w. rcl

Program zawiera działania związane ze zwiększeniem zasobów dyspozycyjnych wody w

Działania programu to przede wszystkich budowa, przebudowa lub modernizacja

v.p l

województwa

Monitor Polski Nr 49                — 3453 —                Poz. 549


1.Tytuł dokumentu „Aktualizacja programu małej retencji dla województwa lubelskiego”. 2.Zatwierdzenie 3.Realizacja zapisów Brak danych. 4.Tematyka z II części:

Zatwierdzony przez Sejmik Województwa Lubelskiego w dniu 3 października 2005 r.

Dokument dotyczący programu małej retencji w województwie lubelskim składa się

I część – przyrodnicza to opis warunków przyrodniczo – geologicznych, możliwości retencjonowania wód powierzchniowych,

II część opisuje możliwości lokalizacji budowy obiektów i urządzeń małej retencji wraz z zestawieniami tabelarycznymi, załącznikami mapowymi. Zamieszczone tu są również ogólne uwarunkowania i wymogi, jakie powinny spełniać obiekty małej retencji oraz konieczność ewentualnych badań i ocen specjalistycznych dla wymienionych obiektów z zakresu oddziaływania na środowisko przyrodnicze, hydrologii, zagrożenia ze strony obiektów i urządzeń. 5.Wskazanie finansowania Brak danych.

6.Działania przewidziane do realizacji

Plany ochrony parków narodowych

1. Temat dokumentu

2. Zatwierdzenie Plan ochrony parku narodowego.

ww

3. Realizacja 4.Tematyka

właściwy do spraw środowiska, na podstawie projektu planu przygotowanego przez dyrektora

parku narodowego, w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania projektu. Plan sporządza się na okres 20 lat.

w. rcl

budowa 393 obiektów małej retencji, Plan ochrony parku narodowego zawiera:

Szacunkowy koszt realizacji tych obiektów wynosi 1 mld 77 mln zł.

modernizacja, rozbudowa lub przebudowa 286 obiektów.

Plan ochrony dla parku narodowego ustanawia w drodze rozporządzenia Minister

.go

hydrologicznych, glebowych oraz użytkowania terenu pod kątem wpływu na

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3454 —                Poz. 549


cele ochrony przyrody oraz wskazanie przyrodniczych i społecznych uwarunkowań ich realizacji, identyfikację oraz określenie sposobów eliminacji lub ograniczania istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz ich skutków, wskazanie obszarów ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej,

określenie działań ochronnych na obszarach ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej, z podaniem rodzaju, zakresu i lokalizacji tych działań, wskazanie obszarów i miejsc udostępnianych dla celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych, sportowych, amatorskiego połowu ryb i rybactwa oraz określenie sposobów ich udostępniania, handlowa i rolnicza, przestrzennego

ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zewnętrznych.

5. Działania przewidziane do realizacji w szczególności:

w. rcl

naturalne procesy przyrodnicze, siedliska przyrodnicze oraz siedliska roślin, rzadko występujących, gatunków objętych ochroną ścisłą, rozwojowych i stadiów sukcesyjnych ekosystemów, krajobrazowych, walory krajobrazowe i wartości kulturowe.

Zakres ochrony zasobów, tworów i składników przyrody w parku narodowym obejmuje

występujących, objętych ochroną gatunkową oraz zagrożonych wyginięciem lub populacje roślin, zwierząt lub grzybów dziko występujących, w szczególności zagrożonych wyginięciem lub rzadko

występujących, z uwzględnieniem ich różnorodności genetycznej, różnorodność ekosystemową, z uwzględnieniem zmienności siedliskowej, faz różnorodność krajobrazową, z uwzględnieniem estetycznych i widokowych walorów przyrodę nieożywioną, w szczególności: wody, powietrze, gleby, jaskinie, głazy, skały, rzeźbę terenu, procesy rzeźbotwórcze i procesy glebowe,

ww

Zabiegi ochronne na obszarach parków narodowych, objętych ochroną czynną,

w stosunku do ekosystemów wodnych, mogą obejmować w szczególności:

.go

zwierząt

wskazanie miejsc, w których może być prowadzona działalność wytwórcza,

v.p l

lub grzybów dziko

Monitor Polski Nr 49                — 3455 —                Poz. 549


ograniczanie nadmiernego odpływu wód przez wykonywanie zastawek lub likwidację rowów odwadniających, ograniczanie dopływu substancji zanieczyszczonych wód, w tym ścieków, biogennych i eliminowanie dopływu

rekultywację i odtwarzanie terenów podmokłych i podtopień, drobnych zbiorników biegu cieków wodnych,

i cieków wodnych, w szczególności oczek wodnych oraz przywracanie naturalnego usuwanie zanieczyszczeń antropogenicznych,

zachowanie lub odtwarzanie różnorodności biologicznej właściwej dla danego typu

ekosystemu, w szczególności przez zachowanie lub przywracanie siedlisk roślin regulację struktury gatunkowej i liczebności populacji zwierząt, w szczególności ryb, w przypadku wystąpienia istotnych zaburzeń w strukturze troficznej ekosystemu lub składzie gatunkowym ichtiofauny, utrzymanie lub odtwarzanie możliwości migracji ryb, w szczególności przez budowę lub przebudowę urządzeń wodnych w sposób umożliwiający migrację ryb oraz zapewniający utrzymanie w ciekach co najmniej przepływu nienaruszalnego, ograniczenie wielkości poboru wód powierzchniowych i podziemnych,

Plany ochrony parków krajobrazowych

1. Temat dokumentu

2. Zatwierdzenie Plan ochrony parku krajobrazowego.

uchwały, w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania projektu planu albo odmawia jego ustanowienia, jeżeli projekt planu jest niezgodny z celami ochrony przyrody. Plan ochrony może być zmieniony, jeżeli wynika to z potrzeb ochrony przyrody.

3. Realizacja 4.Tematyka

ww

Dokument zawiera:

siedliska przyrodnicze, gatunki roślin objętych ochroną ścisłą i ochrona częściową, gatunki roślin rzadkich ujętych w Czerwonej Księdze Roślin, wykaz zwierząt prawnie chronionych, występujące

typy krajobrazów, wartości kulturowe (zabytki architektury, miejsca pamięci narodowej), itp.

w. rcl

Plan sporządza się na okres 20 lat.

eliminowanie obcych gatunków zagrażających rodzimym gatunkom.

Plan ochrony dla parku krajobrazowego ustanawia sejmik województwa w drodze

Dokument określa: powierzchnię, środowisko przyrodnicze, infrastrukturę, główne

.go

i zwierząt, a w razie potrzeby, przez wprowadzanie tych gatunków,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3456 —                Poz. 549


cele ochrony przyrody oraz przyrodnicze, społeczne i gospodarcze uwarunkowania ich realizacji, identyfikację oraz określenie sposobów eliminacji lub ograniczania istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz ich skutków, wskazanie obszarów realizacji działań ochronnych, krajobrazu,

określenie zakresu prac związanych z ochroną przyrody i kształtowaniem

wskazanie obszarów udostępnianych dla celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych, amatorskiego połowu ryb i dla innych form gospodarowania oraz określenie sposobów korzystania z tych obszarów,

strzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zewnętrznych.

5. Działania przewidziane do realizacji obejmuje w szczególności: ekologicznymi, różnorodność

Zakres ochrony zasobów, tworów i składników przyrody w parku krajobrazowym

w. rcl

biologiczną na poziomie i krajobrazowym, służące zrównoważonemu użytkowaniu różnorodności biologicznej. powietrza, wód i gleb, przez: o usuwanie zanieczyszczeń antropogenicznych, ograniczania stosowania tych środków, zachowanie lub poprawę stosunków wodnych przez: o ograniczanie nadmiernego odpływu wód,

krajobraz wraz z jego składnikami, walorami fizjonomicznymi i powiązaniami gatunkowym, ekosystemowym

charakterystyczne dla danego obszaru formy gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej ekosystemów i zachowaniu ich

Sposoby ochrony zasobów, tworów i składników przyrody obejmują w szczególności: eliminowanie lub ograniczanie źródeł zagrożeń, w szczególności zanieczyszczenia

ww

o kształtowanie prawidłowej gospodarki wodno-ściekowej, o eliminowanie lub zapobieganie skażeniom oraz erozji gleb przez promowanie takich sposobów gospodarowania gruntami, aby ograniczać rozmiary erozji gleb,

o ograniczanie stosowania chemicznych środków ochrony roślin przez promowanie

.go

ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze-

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3457 —                Poz. 549


o zachowanie lub odtwarzanie zbiorników i cieków wodnych oraz ekosystemów wodno-błotnych, w szczególności oczek wodnych i torfowisk, ekosystemów wodnych i wodno-błotnych, o gospodarowanie zasobami wodnymi w sposób uwzględniający potrzeby o zachowanie naturalnego charakteru cieków wodnych,

o zachowanie lub przywracanie dobrego stanu ekologicznego wód, w tym różnorodności biologicznej zbiorników i cieków wodnych, kształtowanie zagospodarowania przestrzennego w sposób

zachowanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz wartości kulturowych, w szczególności przez:

o kształtowanie zalesień w sposób optymalny dla ochrony różnorodności biologicznej i walorów krajobrazowych, o ochronę punktów, osi i przedpoli widokowych, ekologicznych,

o zachowanie ciągłości korytarzy ekologicznych i niewprowadzanie barier niewznoszenie obiektów zmniejszających walory przyrodnicze i krajobrazowe, uwzględnianie potrzeb ochrony przyrody w gospodarce człowieka, w tym

w. rcl

zrównoważonego rozwoju i w uzgodnieniu z w szczególności przez: o wzbogacanie zieleni i zadrzewień, o wprowadzanie gatunków zagrożonych konieczności ochrony ich zasobów genowych, względem przyrodniczym, o zachowanie lub odtwarzanie korytarzy ekologicznych, ryb, ochronę wartości kulturowych, w szczególności przez:

w gospodarce rolnej, leśnej, wodnej, rybackiej i turystyce,

ochronę czynną zasobów, tworów i składników przyrody w warunkach właścicielami gruntów,

o zachowanie lub odtwarzanie różnorodnych siedlisk przyrodniczych, w tym w razie potrzeby, wykonywanie zabiegów ochronnych, wyginięciem, z uwzględnieniem

o eliminowanie obcych gatunków roślin, zwierząt lub grzybów zagrażających rodzimym gatunkom, w tym ograniczanie możliwości ich rozprzestrzeniania, o obejmowanie szczególnymi formami ochrony obszarów i obiektów cennych pod

ww

o budowę podziemnych i nadziemnych przejść dla zwierząt oraz przepławek dla o konserwację lub przywracanie walorów zieleni zabytkowej,

.go

o ochronę otwartej przestrzeni przed nadmierną zabudową,

v.p l

umożliwiający

Monitor Polski Nr 49                — 3458 —                Poz. 549


o sprawowanie opieki nad zabytkami w rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zabytkach, zm.), w tym prowadzenie prac restauratorskich i konserwatorskich przy o dostosowywanie istniejących i nowo budowanych budynków i budowli do form architektonicznych charakterystycznych dla obszaru objętego ochroną, edukację ekologiczną społeczeństwa, o stosowanie dobrych praktyk rolniczych,

ochronę walorów przyrodniczych obszarów produkcji rolniczej i leśnej przez: o uwzględnianie potrzeb ochrony przyrody w gospodarce leśnej,

Plany ochrony rezerwatów przyrody

1. Temat dokumentu

2. Zatwierdzenie Plan ochrony rezerwatu przyrody.

Plan ochrony dla rezerwatu przyrody ustanawia w drodze zarządzenia Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska na podstawie projektu planu ochrony sporządzonego przez zarządzającego rezerwatem albo sprawującego nadzór nad rezerwatem, w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania projektu.

3. Realizacja 4.Tematyka

ww

w. rcl

Plan sporządza się na okres 20 lat. Dokument zawiera: uwarunkowań ich realizacji, handlowa i rolnicza,

organ, który uznał dany obszar za rezerwat przyrody lub, po uzgodnieniu z tym organem, przez

cele ochrony przyrody oraz wskazanie przyrodniczych i społecznych identyfikację oraz określenie sposobów eliminacji lub ograniczania istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz ich skutków, wskazanie obszarów ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej, określenie działań ochronnych na obszarach ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej, z podaniem rodzaju, zakresu i lokalizacji tych działań, wskazanie obszarów i miejsc udostępnianych dla celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych, sportowych, amatorskiego połowu ryb i rybactwa oraz określenie sposobów ich udostępniania, wskazanie miejsc, w których może być prowadzona działalność wytwórcza,

.go

o wdrażanie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i rozwój rolnictwa ekologicznego.

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3459 —                Poz. 549


ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz

planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, ograniczenia zagrożeń zewnętrznych.

5. Działania przewidziane do realizacji

morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dotyczące eliminacji lub

Zakres ochrony zasobów, tworów i składników przyrody w rezerwacie przyrody, tak samo jak w parku narodowym obejmuje w szczególności: naturalne procesy przyrodnicze; siedliska przyrodnicze oraz rzadko występujących, gatunków objętych

występujących, objętych ochroną gatunkową oraz zagrożonych wyginięciem lub populacje roślin, zwierząt lub grzybów dziko występujących, w szczególności ochroną ścisłą, z zagrożonych wyginięciem zmienności lub rzadko występujących, z uwzględnieniem ich różnorodności genetycznej, różnorodność ekosystemową, uwzględnieniem faz rozwojowych i stadiów sukcesyjnych ekosystemów,

.go

substancji biogennych i

siedliska roślin,

w stosunku do ekosystemów wodnych, mogą obejmować w szczególności: ograniczanie nadmiernego odpływu wód przez wykonywanie zastawek lub likwidację ograniczanie dopływu eliminowanie dopływu rowów odwadniających,

ww

w. rcl

krajobrazowych, walory krajobrazowe i wartości kulturowe. zanieczyszczonych wód, w tym ścieków, biegu cieków wodnych, usuwanie zanieczyszczeń antropogenicznych,

różnorodność krajobrazową, z uwzględnieniem estetycznych i widokowych walorów przyrodę nieożywioną, w szczególności: wody, powietrze, gleby, jaskinie, głazy, skały,

rzeźbę terenu, procesy rzeźbotwórcze i procesy glebowe,

Zabiegi ochronne na obszarach rezerwatów przyrody, objętych ochroną czynną,

rekultywację i odtwarzanie terenów podmokłych i podtopień, drobnych zbiorników i

cieków wodnych, w szczególności oczek wodnych oraz przywracanie naturalnego

zachowanie lub odtwarzanie różnorodności biologicznej właściwej dla danego typu zwierząt, a w razie potrzeby, przez wprowadzanie tych gatunków,

ekosystemu, w szczególności przez zachowanie lub przywracanie siedlisk roślin i

v.p l

zwierząt lub grzybów dziko siedliskowej,

Monitor Polski Nr 49                — 3460 —                Poz. 549


regulację struktury gatunkowej i liczebności populacji zwierząt, w szczególności ryb, w przypadku wystąpienia istotnych zaburzeń w strukturze troficznej ekosystemu lub składzie gatunkowym ichtiofauny,

utrzymanie lub odtwarzanie możliwości migracji ryb, w szczególności przez budowę lub przebudowę urządzeń wodnych w sposób umożliwiający migrację ryb oraz zapewniający utrzymanie w ciekach co najmniej przepływu nienaruszalnego, ograniczenie wielkości poboru wód powierzchniowych i podziemnych, eliminowanie obcych gatunków zagrażających rodzimym gatunkom.

Plany ochrony dla obszarów Natura 2000

1. Temat dokumentu

2. Zatwierdzenie „Plan ochrony dla obszaru Natura 2000”.

Plan ochrony obszaru Natura 2000 ustanawia w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw środowiska. Projekt planu ochrony obszaru Natura 2000 sporządza sprawujący nadzór nad obszarem tj. wojewoda w terminie 5 lat od dnia wyznaczenia tego obszaru, w uzgodnieniu z właściwymi miejscowo radami gmin.

3. Realizacja

4. Tematyka Plan sporządza się na okres 20 lat.

5. Działanie przewidziane do realizacji

ww

w. rcl

i gatunków, zakresu i lokalizacji, na okres stosowany do potrzeb, określa zakres monitoringu przyrodniczego, zawiera opis przebiegu granic obszaru. sporządzenia projektu planu, obszaru Natura 2000,

opis i ocena istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz opis warunków zachowania lub przywrócenia właściwego stanu ochrony siedlisk wskazanie zadań ochronnych, z określeniem sposobu ich wykonania, rodzaju,

określenie sposobów eliminacji lub ograniczania tych zagrożeń i ich skutków,

Dokumentacja planistyczna do celów planu ochrony obszaru Natura 2000 obejmuje: zebranie materiałów niepublikowanych i opracowań publikowanych, przydatnych do analiza istniejących opracowań planistycznych pod kątem ich zgodności z ochroną inwentaryzacja i ocena stanu siedlisk przyrodniczych oraz populacji gatunków roślin

i zwierząt, dla ochrony których został wyznaczony obszar Natura 2000,

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3461 —                Poz. 549


sporządzenie wykazu rodzajów użytków gruntowych położonych na obszarze Natura 2000 w obrębie siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin i zwierząt, dla ochrony wieczystych tych gruntów, których obszar ten został utworzony, z podaniem właścicieli i użytkowników określenie korytarzy ekologicznych umożliwiających przemieszczanie się gatunków zwierząt w obszarze Natura 2000 oraz łączących ten obszar z innymi obszarami przyrodniczymi w szczególności objętymi ochroną prawną,

sformułowanie wytycznych do innych planów i programów mających związek z ochroną obszarów Natura 2000, w szczególności parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz planów urządzania lasów, opracowanie map.

ww

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3462 —                Poz. 549


12. Krótka charakterystyka działań zastosowanych w celu informowania społeczeństwa, opis wyników i dokonanych na tej podstawie zmian w planie

I tura konsultacji społecznych

Ramy czasowe i przedmiot

I tura konsultacji społecznych prowadzona była od dnia 22 grudnia 2006 r. do dnia 22 czerwca 2007 r. i dotyczyła „Harmonogramu i programu prac związanych ze sporządzaniem należy przeprowadzić w drodze konsultacji społecznych”. Konsultowany dokument przedstawiał harmonogram (termin rozpoczęcia, czas trwania i termin zakończenia) realizacji poszczególnych działań mających na celu opracowanie PGW. Konsultacje przeprowadzone zostały przez KZGW przy współudziale poszczególnych RZGW na obszarach ich działania. Cel planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy wraz z zestawieniem działań, które

Celem działań prowadzonych podczas I tury konsultacji społecznych było zebranie uwag, temat RDW, przyczyn i poszczególnych etapów jej wdrażania, ze szczególnym uwzględnieniem ram czasowych i merytorycznych pierwszego cyklu planistycznego, jak również celów i skutków całego procesu planistycznego. Adresaci

zostaną zaproszeni reprezentanci możliwie wielu grup interesów, które odczują skutki wdrożenia PGW. Wyodrębniono następujące grupy: administracja samorządowa, administracja rządowa,

ww

inni.

Zapewniono również szeroko pojętemu społeczeństwu możliwość składania uwag do konsultowanego dokumentu.

w. rcl

użytkownicy wód różnych sektorów, ekologiczne organizacje pozarządowe,

opinii i komentarzy do konsultowanego dokumentu oraz przybliżenie społeczeństwu wiedzy na

Założono, że na obszarach RZGW do aktywnego udziału w konsultacjach społecznych

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3463 —                Poz. 549


Zastosowane działania Konsultacje przeprowadzono za pomocą badań ankietowych, posiedzeń rad gospodarki wodnej regionów wodnych i posiedzeń stałych komisji ds. udziału społeczeństwa, spotkań

konsultacyjnych organizowanych przez RZGW dla różnych środowisk oraz spotkań organizowanych przez różne instytucje i organizacje, w których uczestniczyli przedstawiciele RZGW.

Na obszarze dorzecza Wisły w badaniach ankietowych na ok. 8400 rozprowadzonych ankiet otrzymano nieco ponad 1100 odpowiedzi. Zorganizowano 2 wspólne posiedzenia Rad Regionów W spotkaniach tych uczestniczyło łącznie 200 osób. Natomiast wszystkich spotkań i Stałych Komisji, 3 posiedzenia Rad Regionów i 3 posiedzenia Stałych Komisji.

zorganizowano I Krajowe Forum Wodne, w którym uczestniczyło 85 osób, oraz przeprowadzono dodatkowe działania informacyjne i edukacyjne, które miały na celu wsparcie działań konsultacyjnych. Podczas I tury konsultacji społecznych wykorzystano różnego rodzaju narzędzia wspierające proces konsultacji, m.in. umieszczono artykuły w prasie, opracowano i rozprowadzano broszury informacyjne, zorganizowano wystawy, utworzono fora internetowe.

Podsumowanie wyników

etapem

w. rcl

konsultacji w procesie sporządzania

I tura konsultacji społecznych dot. „Harmonogramu i programu prac …” była pierwszym planów gospodarowania wodami

w Polsce. Działania tego typu prowadzone były w odniesieniu do gospodarowania wodami po raz pierwszy na tak szeroką skalę. W efekcie uzyskano uwagi, które pozwoliły na lepsze przygotowanie się do kolejnych etapów konsultacji oraz zwiększenie efektywności podejmowanych działań poprzez weryfikację sposobu przeprowadzania konsultacji.

II tura konsultacji społecznych

Ramy czasowe i przedmiot

II tura konsultacji społecznych prowadzona była od dnia 22 grudnia 2007 r. do dnia 22

ww

czerwca 2008 r. i dotyczyła „Przeglądu istotnych problemów gospodarki wodnej dla obszarów dorzeczy”. Konsultowano dokument określający dla każdego obszaru dorzecza wstępną listę najważniejszych problemów, które mogą utrudnić osiągnięcie dobrego stanu wód na danym obszarze. Konsultacje przeprowadzane zostały przez KZGW wspierany przez poszczególne RZGW na obszarach ich działania.

.go

konsultacyjnych zorganizowano 9 a uczestniczyło w nich co najmniej 170 osób. Ponadto

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3464 —                Poz. 549


Cel Celem działań prowadzonych podczas II tury konsultacji społecznych było zebranie uwag, opinii i komentarzy do konsultowanego dokumentu oraz dalsze przekazywanie informacji

o szeroko rozumianym procesie planowania w gospodarowaniu wodami w świetle prawodawstwa unijnego (RDW) oraz krajowego (ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne).

Adresaci

Podobnie jak w I turze konsultacji społecznych, niemożliwe było bezpośrednie

zaangażowanie całego społeczeństwa w proces konsultacji, dlatego założono, że na obszarach społecznych przyjęto następujące grupy docelowe: administracja samorządowa, administracja rządowa,

użytkownicy wód różnych sektorów, inni. konsultowanego dokumentu.

ekologiczne organizacje pozarządowe,

Zapewniono również szeroko pojętemu społeczeństwu możliwość składania uwag do

Zastosowane działania

wodnej regionów wodnych i posiedzeń stałych komisji ds. udziału społeczeństwa, spotkań konsultacyjnych organizowanych przez RZGW dla różnych środowisk oraz spotkań organizowanych przez różne instytucje i organizacje, w których uczestniczyli przedstawiciele RZGW. Na obszarze dorzecza Wisły w badaniach ankietowych na około 10 tys. rozprowadzonych ankiet otrzymano ponad 2,5 tys. odpowiedzi. Zorganizowano 5 spotkań Komisji ds. Udziału Społeczeństwa oraz 3 spotkania Rad Regionu. Łącznie odbyło się 8 spotkań, w których uczestniczyło 168 osób. Natomiast wszystkich spotkań konsultacyjnych zorganizowano 26, wzięło w nich udział łącznie 722 uczestników. Ponadto zorganizowano II Krajowe Forum Wodne, w którym uczestniczyło 320 osób, oraz wspierano konsultacje społeczne działaniami informacyjnymi i edukacyjnymi. Podczas II tury konsultacji wykorzystano ponownie różnego rodzaju narzędzia konsultacyjne: broszury, wystawy, artykuły w prasie, fora internetowe itp.

ww

w. rcl

Konsultacje przeprowadzono za pomocą badań ankietowych, posiedzeń rad gospodarki

.go

RZGW konsultacje adresowane będą głównie do zainteresowanych stron. W II turze konsultacji

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3465 —                Poz. 549


Podsumowanie wyników Przy organizacji II tury konsultacji społecznych uwzględniono wnioski wynikające z I tury. Przeprowadzono więcej spotkań konsultacyjnych, podczas których pozyskiwano uwagi do konsultowanego dokumentu, a w badaniach ankietowych uzyskano znacznie większy

procent zwrotu ankiet niż w I turze. W efekcie konsultacje społeczne „Przeglądu istotnych problemów gospodarki wodnej dla obszarów dorzeczy” spotkały się z dużym zainteresowaniem

społeczeństwa. Pozyskano ponad 5 tys. ankiet na temat istotnych problemów gospodarki wodnej oraz kilkadziesiąt uwag dotyczących zmian lub uzupełnienia konsultowanego dokumentu. Po zakończeniu II tury konsultacji społecznych wszystkie opinie zostały przeanalizowane i na ich podstawie wprowadzono zmiany w dokumencie, m.in. poszerzono

listę istotnych problemów o dodatkowe problemy występujące na obszarach dorzeczy wskazane w trakcie konsultacji, zweryfikowano zasięg występowania istotnych problemów w zlewniach bilansowych.

III tura konsultacji społecznych

Ramy czasowe i przedmiot

III tura konsultacji społecznych prowadzona była od dnia 22 grudnia 2008 r. do dnia 22 dorzecza Wisły”. Konsultowano dokumenty podsumowujące wszelkie informacje i działania, jakie należy przeprowadzić na obszarze danego dorzecza, aby do 2015 r. osiągnąć dobry stan wód. Konsultacje przeprowadzane były przez KZGW przy współudziale poszczególnych RZGW na obszarach ich działania.

Cel

uwag, opinii i komentarzy do konsultowanych dokumentów.

Adresaci

ww

których wdrożenie planów może mieć wpływ. Poszczególne grupy adresatów zostały określone już we wcześniejszych turach konsultacji, co miało zapewnić porównywalność wyników. Wyodrębnione zostały następujące grupy adresatów: administracja samorządowa, administracja rządowa, użytkownicy wód różnych sektorów,

w. rcl

czerwca 2009 r. i dotyczyła m.in. „Projektu planu gospodarowania wodami na obszarze

Celem działań prowadzonych podczas III tury konsultacji społecznych było zebranie

Konsultacje społeczne przeprowadzono z przedstawicielami grup społecznych, na

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3466 —                Poz. 549


ekologiczne organizacje pozarządowe, inni. konsultowanych dokumentów. Zapewniono również szeroko pojętemu społeczeństwu możliwość składania uwag do

Zastosowane działania

Podczas konsultacji społecznych przeprowadzono działania konsultacyjne oraz działania informacyjne, promocyjne oraz edukacyjne wspierające proces konsultacji.

zorganizowano posiedzenia rad gospodarki wodnej regionów wodnych i posiedzenia stałych komisji ds. udziału społeczeństwa oraz spotkania konsultacyjne w celu zaopiniowania konsultowanych dokumentów. Na obszarze dorzecza Wisły w badaniach ankietowych na około 8300 rozprowadzonych ankiet otrzymano ponad

1200. Zwołano 1 posiedzenie Rady Regionu oraz 5 wspólnych posiedzeń Rad Regionów i powołanych przy nich Stałych Komisji. Łącznie odbyło się 6 spotkań, w których uczestniczyło ponad 180 osób. Natomiast wszystkich spotkań konsultacyjnych zorganizowano 30, a wzięło w nich udział łącznie 1090 uczestników. Ponadto przeprowadzono dodatkowe działania, które miały na celu wsparcie działań konsultacyjnych. Działania informacyjne i promocyjne: opracowanie i zorganizowano III Krajowe Forum Wodne, w którym uczestniczyło około 280 osób, oraz

w. rcl

rozpowszechnienie wydarzeń, poszczególnych RZGW, publikacja artykułów w czasopismach, zorganizowanie wyjazdu studyjnego dla dziennikarzy, uruchomienie specjalnych linii telefonicznych.

.go

materiałów

W ramach działań konsultacyjnych przeprowadzono głównie badania ankietowe,

informacyjne, ankieta, plakat, mapa, spoty informacyjno-promocyjno-reklamowe), wysyłanie drogą mailową informacji nt. konsultacji społecznych i związanych z nimi udostępnienie informacji m.in. na stronie internetowej KZGW oraz na stronach

zorganizowanie paneli dyskusyjnych i konferencji prasowych, udzielenie wywiadów przez przedstawicieli KZGW i RZGW,

ww

v.p l

informacyjnych (broszury

Monitor Polski Nr 49                — 3467 —                Poz. 549


Działania edukacyjne: zorganizowanie i udział w szkoleniach, seminariach, sympozjach i innych spotkaniach społecznych. w celu dotarcia do użytkowników z informacją nt. procesu i przedmiotu konsultacji

Podsumowanie wyników

Konsultacje społeczne projektów PGW spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem społeczeństwa. W efekcie pozyskano ok. 4500 ankiet na temat projektów planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy w Polsce oraz ok. 3000 propozycji

i sugestii dotyczących zmian konsultowanego dokumentu. Po zakończeniu III tury konsultacji wprowadzono zmiany w niniejszym PGW. Najważniejsze z nich zestawiono poniżej: w rozdziale 1 uzupełniono skróty i pojęcia występujące w treści dokumentu oraz dodano słowniczek pojęć stosowanych w dokumencie, w rozdziale 2 zmieniono zakres i strukturę rozdziału,

rozdział 3 uzupełniono o ogólną charakterystykę obszaru dorzecza (powierzchnia, położenie na tle Polski, położenie wg podziału administracyjnego, struktura użytkowania gruntów, opis sieci rzecznej, ukształtowanie powierzchni terenu oraz

ww

prawną

w. rcl

w rozdziale 4 uporządkowano strukturę rozdziału, skorupiaków i mięczaków w warunkach naturalnych, podziemnych, operatora dla a kosztami, całych finansowanie obszarów przedstawiono

charakterystyka zasobów wód podziemnych),

w rozdziale 5 opisano warunki klimatyczne w odniesieniu do obszaru dorzecza, w rozdziale 6 usunięto wykaz części wód powierzchniowych do bytowania ryb, rozdział 7 uzupełniono o opis programów monitoringu wód powierzchniowych, w rozdziale 8 wskazano cele środowiskowe dla JCWPd oraz poszerzono zakres

rozdziału o odstępstwa od celów środowiskowych (derogacje) wyjaśniając, czym są derogacje i w jakich przypadkach są możliwe do zastosowania, w rozdziale 9 rozszerzono podsumowanie o wyniki dodatkowych analiz w sektorze komunalnym (wpływ dotacji, związek kosztów z wielkością produkcji, związek

kosztów z wysokością strat, związek kosztów z wysokością opłat za korzystanie ze środowiska, związek między podatkiem VAT a ceną usług, zależność między formą skrośne, dorzeczy wpływ a odpisów jak

amortyzacyjnych, opłat za dzierżawę i podatku od nieruchomości na koszty); wyniki nie,

w projektach, dla regionów wodnych; rozszerzono analizę o pozostałe sektory

.go

społecznych wszystkie opinie zostały dokładnie przeanalizowane i na ich podstawie

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3468 —                Poz. 549


oprócz komunalnego, przemysłu i rolnictwa, czyli: żeglugę, hydroenergetykę oraz zarządzanie ryzykiem powodziowym, rozdział 10 uzupełniono o informacje dotyczące harmonogramu wdrożenia proponowanych programów działań i ich kosztów; ponadto wyjaśniono, co zawierają działania podstawowe z grupy A i B oraz koszty działań A, B i uzupełniających,

rozdział 11 uzupełniono o analizę powiązań wskazanych dokumentów planistycznych z celami RDW; uzupełniono wykaz o brakujące dokumenty wskazane w trakcie dokumentów planistycznych i rozwojowych, konsultacji społecznych oraz uaktualniono zakres zadań scharakteryzowanych

w tym: grupy adresatów które wzięły udział w III turze konsultacji społecznych, działania jakie zastosowano podczas półrocznych konsultacji nt. PGW; dodatkowo zamieszczono wykaz zmian, jakie wprowadzono w ostatecznej wersji dokumentu na podstawie wyników konsultacji społecznych, rozdział 13 uszczegółowiono w zakresie organów właściwych ds. gospodarki wodnej o Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, marszałków województw, dyrektorów wojewódzkich zarządów melioracji i urządzeń wodnych, wojewodów oraz starostów,

ww

w. rcl

Prawo wodne, chronionych.

wraz z charakterystyką ich kompetencji zgodnie z ustawą dnia 18 lipca 2001 r.– w rozdziale 14 wskazano instytucje kompetentne do udzielania informacji z zakresu monitoringu wód powierzchniowych, podziemnych oraz obszarów

.go

w rozdziale 12 uszczegółowiono informacje z zakresu konsultacji społecznych,

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3469 —                Poz. 549


13. Wykaz właściwych władz

Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, głównymi organami oraz Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.

właściwymi w sprawach gospodarowania wodami są: minister właściwy ds. gospodarki wodnej, Ponadto jako organ właściwy ds. gospodarki morskiej wskazany jest Minister Infrastruktury. prawne, na mocy których powołuje się właściwe władze.

Poniżej zestawiono organy właściwe w sprawach gospodarowania wodami oraz akty

Tabela

44. Zestawienie organów właściwych w sprawach gospodarowania wodami Organ Minister Środowiska Adres ul. Wawelska 52/54 00-922 Warszawa

Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej

w. rcl

tel. +48 22 630 10 00 ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi tel. +48 22 623 10 00 Organ Ministerstwu Środowiska listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego Minister Środowiska zakresu działania Ministra Środowiska administracji rządowej Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach Prezes Krajowego Wodnej Zarządu Gospodarki czerwca 2006 r. w sprawie nadania statutu Krajowemu Zarządowi Gospodarki Wodnej

Minister Infrastruktury

Tabela

45. Zestawienie aktów prawnych powołujących właściwe władze oraz określające ich zakres działania Prawna podstawa działania M.P. Nr 92, poz. 789, z późn. zm. Dz. U. Nr 216, poz. 1606 Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm. Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm. Dz. U. Nr 108, poz. 744, z późn. zm. Zarządzenie nr 134 Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 2008 r. w sprawie nadania statutu Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16

ww

Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27

.go

tel. +48 22 57 92 900 00-844 Warszawa ul. Grzybowska 80/82 tel. +48 22 37 20 210 ul. Chałubińskiego 4/6, 00-928 Warszawa

v.p l

Strona www www.mos.gov.pl www.kzgw.gov.pl www.mi.gov.pl www.minrol.gov.pl

Monitor Polski Nr 49                — 3470 —                Poz. 549


Dz. U. z 2005 r. Nr Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne 239, poz. 2019, z późn. zm.

Zarządzenie nr 136 Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 listopada 2007 r. w sprawie nadania statutu Ministerstwu Infrastruktury Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskiej Minister Infrastruktury

morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie utworzenia

Ministerstwa Infrastruktury oraz zniesienia Ministerstwa Budownictwa, Ministerstwa

Gospodarki Morskiej i Ministerstwa Transportu Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej

Zarządzenie nr 141 Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie nadania statutu Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi

w. rcl

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wsi administracji rządowej

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju

Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach

Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne

Minister Środowiska

ww

zakresie,

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne minister właściwy

do spraw gospodarki wodnej składa Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej, co dwa lata, nie później niż do 30 czerwca, informacje o gospodarowaniu wodami dotyczącą: stanu zasobów wodnych państwa, stanu wykorzystywania zasobów wodnych, realizowania planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, współpracy międzynarodowej na wodach granicznych i realizacji umów w tym

.go

1589 1599

v.p l

M. P. Nr 90, poz. 980, z późn. zm. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm. Dz. U. Nr 216, poz. Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm. M. P. Nr 97, poz. 1074, z późn. zm. Dz. U. Nr 216, poz. Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm. Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.

Monitor Polski Nr 49                — 3471 —                Poz. 549


utrzymywania wód powierzchniowych oraz urządzeń wodnych, prowadzonych inwestycji, stanu ochrony ludności i mienia przed powodzią lub suszą.

Ponadto zgodnie z art. 89 ust. 4 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne minister właściwy do spraw gospodarki wodnej sprawuje nadzór nad działalnością Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w szczególności w zakresie:

zatwierdzania programów realizacji zadań związanych z utrzymywaniem wód lub urządzeń wodnych oraz inwestycji w gospodarce wodnej, lipca 2001 r. – Prawo wodne, Krajowego Zarządu,

zatwierdzania corocznego sprawozdania, o którym mowa w art. 91 ustawy dnia 18

zatwierdzania planu kontroli gospodarowania wodami wykonywanej przez Prezesa polecania przeprowadzenia kontroli nieujętych w planie kontroli.

Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej

Zgodnie z art. 89 oraz art. 90 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej jest centralnym organem administracji rządowej, wodami oraz korzystania z wód i wykonuje zadania określone ww. ustawą, a w szczególności: opracowuje projekty planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, opracowuje program wodno-środowiskowego kraju, opracowuje projekt planu ochrony przeciwpowodziowej oraz przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze kraju, z uwzględnieniem podziału na obszary dorzeczy, uzgadnia projekty warunków korzystania z wód regionu wodnego, prowadzi kataster wodny dla obszaru państwa, z uwzględnieniem podziału na sprawuje nadzór nad działalnością dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej, a w szczególności kontrolowanie ich działań, zatwierdzanie planów działalności oraz sprawozdań z ich wykonania, a także zlecanie przeprowadzenia doraźnej kontroli gospodarowania wodami w regionie wodnym,

ww

w. rcl

obszary dorzeczy, określonego ustawą,

właściwym w sprawach gospodarowania wodami, a w szczególności w sprawach zarządzania

sprawuje nadzór nad funkcjonowaniem państwowej służby hydrologicznometeorologicznej oraz państwowej służby hydrogeologicznej, reprezentuje Skarb Państwa w stosunku do mienia związanego z gospodarką wodną programuje, planuje i nadzoruje realizację zadań związanych z utrzymywaniem wód lub urządzeń wodnych oraz inwestycji w gospodarce wodnej,

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3472 —                Poz. 549


uzgadnia, w części dotyczącej gospodarki wodnej, projekty list programów priorytetowych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, o ochrony środowiska. których mowa w art. 415 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo Pełni on funkcję organu wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do marszałków województw i dyrektorów regionalnych lipca 2001 r. – Prawo wodne).

zarządów gospodarki wodnej, w sprawach określonych ustawą (art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 18 Prezes KZGW wykonuje prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa, w stosunku do wód istotnych dla kształtowania zasobów wodnych powierzchniowych: oraz ochrony przeciwpowodziowej, w szczególności wód podziemnych oraz śródlądowych wód w potokach górskich i ich źródłach,

w ciekach naturalnych, od źródeł do ujścia, o średnim przepływie z wielolecia równym lub wyższym od 2,0 m3/s w przekroju ujściowym, o których mowa w lit. b, granicznych, – Prawo wodne). w jeziorach oraz sztucznych zbiornikach wodnych, przez które przepływają cieki,

Zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne działania w zakresie gospodarowania wodami morskich wód wewnętrznych i wodami morza terytorialnego Prezes Krajowego Zarządu wykonuje we współpracy z właściwymi organami administracji morskiej. Prezes KZGW prowadzi kataster wodny dla obszaru państwa z uwzględnieniem podziału państwa na obszary dorzeczy i regiony wodne (art. 154 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne). Prezes KZGW oraz dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej wykonują kontrolę gospodarowania wodami zgodnie z art. 156 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne w zakresie: stanu realizacji planów i programów dotyczących gospodarki wodnej, ustalonych na podstawie ustawy, korzystania z wód, przestrzegania warunków ustalonych w decyzjach wydanych na podstawie ustawy, utrzymania wód oraz urządzeń wodnych, przestrzegania nałożonych na właścicieli gruntów obowiązków oraz ograniczeń, przestrzegania warunków obowiązujących w strefach i obszarach ochronnych ustanowionych na podstawie ustawy,

ww

w. rcl

w śródlądowych drogach wodnych (art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r.

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3473 —                Poz. 549


przestrzegania warunków obowiązujących na wałach przeciwpowodziowych oraz na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią, stanu zabezpieczenia przed powodzią oraz przebiegu usuwania skutków powodzi związanych z utrzymaniem wód oraz urządzeń wodnych, ustawiania i w wodach, i utrzymywania stałych urządzeń pomiarowych na

wykonywania w pobliżu urządzeń wodnych robót lub czynności, które mogą zagrażać tym urządzeniom lub spowodować ich uszkodzenie, wodnej. Prezesa KZGW, finansowane jest: utrzymywanie usuwania szkód związanych z ruchem zakładu górniczego w zakresie gospodarki

bieżącej

.go

działalności państwowej służby oraz informacji meteorologicznych, biuletynów, a

Ze środków budżetu państwa w części dotyczącej gospodarki wodnej, będących w dyspozycji hydrologiczno

- meteorologicznej oraz państwowej służby hydrogeologicznej,

utrzymywanie, odbudowa, rozbudowa, przebudowa i rozbiórka podstawowej sieci obserwacyjno-pomiarowej państwowej służby hydrologiczno - meteorologicznej oraz systemu gromadzenia, przetwarzania i wymiany danych, utrzymywanie, odbudowa, rozbudowa, przebudowa i rozbiórka hydrogeologicznych

w. rcl

utrzymywanie i rozwój komórek metodycznych, opracowywanie danych i hydrogeologicznych, hydrologicznych i dnia 18 lipca 2001 r.– Prawo wodne).

urządzeń pomiarowych państwowej służby hydrogeologicznej,

opracowywanie i publikowanie ostrzeżeń, ogólnych prognoz oraz komunikatów także roczników

hydrologicznych, meteorologicznych i hydrogeologicznych (art. 109 ust. 2 ustawy z

Organem opiniodawczo-doradczym Prezesa KZGW jest Krajowa Rada Gospodarki

Wodnej (art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne). Członków Krajowej Rady powołuje minister właściwy do spraw gospodarki wodnej na wniosek Prezesa KZGW spośród osób zgłoszonych przez ogólnopolskie organizacje zrzeszające jednostki samorządu terytorialnego, uczelnie, jednostki naukowo-badawcze i organizacje społeczne, gospodarcze, ekologiczne związane z gospodarką wodną (art. 97 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 lipca Tworzy się także rady gospodarki wodnej regionów wodnych jako organy opiniodawczodoradcze dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej (art. 100 ust. 1 ustawy z dnia organy samorządu terytorialnego, organizacje gospodarcze, rolnicze, rybackie oraz społeczne 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne). Rada regionu składa się z 30 członków zgłoszonych przez

ww

2001 r. – Prawo wodne).

v.p l

brzegach hydrologiczno-meteorologicznych

Monitor Polski Nr 49                — 3474 —                Poz. 549


związane z gospodarką wodną, a także przez zakłady korzystające z wód oraz właścicieli wód nie należących do Skarbu Państwa (art. 100 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne). Członków rady regionu powołuje Prezes KZGW na wniosek dyrektora RZGW na okres 4 lat. w poniższej tabeli. Organy współpracujące z Prezesem KZGW w zakresie wdrażania RDW zestawiono

Tabela

46. Organy współpracujące z Prezesem KZGW w zakresie wdrażania RDW Nazwa właściwych władz

Nazwa organów współpracujących Minister Środowiska, Minister Gospodarki, Minister Zdrowia,

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi,

Prezes KZGW

Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej

Prezesowi KZGW podlegają dyrektorzy RZGW (art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne).

Akty prawne regulujące działalność RZGW:

ww

ustanawiające statuty RZGW.

w. rcl

ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, Nr 130, poz. 874).

rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych (Dz. U. Nr 126, poz. 878 oraz z 2010 r.

Poniżej przedstawiono w tabelach podległość dyrektorów RZGW oraz akty prawne

.go

Minister Infrastruktury, Główny Inspektor Sanitarny, Główny Inspektor Ochrony Środowiska, wojewódzki inspektor ochrony środowiska, wojewódzki inspektor sanitarny, wojewodowie, marszałkowie.

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3475 —                Poz. 549


Tabela 47. Podległość dyrektorów RZGW, siedziby oraz strony www Nazwa organu Nazwa i adres organów podległych Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach Prezes KZGW Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie Dyrektor Regionalnego Zarządu Dane kontaktowe i strona www instytucji podległej

Gospodarki Wodnej w Warszawie

Tabela 48. Akty prawne ustanawiające statuty RZGW oraz przynależne regiony wodne Nazwa RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku Nadanie statutu

.go

www.krakow.rzgw.gov.pl ul. Zarzecze 13 B 03-194 Warszawa www.rzgw.warszawa.pl Wisły

Zarządzenie nr 86 Ministra Środowiska z dnia RZGW w Gdańsku (Dz. U. MŚ i GIOŚ z 2007 r.

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach

w. rcl

Nr 2, poz. 21, z późn. zm.) Nr 2, poz. 22, z późn. zm.) Nr 2, poz. 23, z późn. zm.) r. Nr 2, poz. 26, z późn. zm.)

22 grudnia 2006 r. w sprawie nadania statutu

Zarządzenie nr 87 Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie nadania statutu RZGW w Gliwicach (Dz. U. MŚ i GIOŚ z 2007 r.

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie

Zarządzenie nr 88 Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie nadania statutu RZGW w Krakowie (Dz. U. MŚ i GIOŚ z 2007 r.

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie

Zarządzenie nr 91 Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie nadania statutu RZGW w Warszawie (Dz. U. MŚ i GIOŚ z 2007

ww

Do zadań dyrektora regionalnego zarządu zgodnie z art. 92 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca

2001 r. – Prawo wodne należy w szczególności:

v.p l

ul. Franciszka Rogaczewskiego 9/19 80-804 Gdańsk www.rzgw.gda.pl ul. Sienkiewicza 2 44-100 Gliwice www.rzgw.gliwice.pl 31-109 Kraków ul. Marsz. J. Piłsudskiego 22 Przynależne regiony wodne region wodny Dolnej region wodny Małej Wisły, region wodny Górnej Odry, region wodny Czadeczki region wodny Górnej Wisły, region wodny Czarnej Orawy, region wodny Dniestru region wodny Środkowej Wisły region wodny Jarft, region wodny Niemna, region wodny Łyny i Węgorapy, region wodny Świeżej

Monitor Polski Nr 49                — 3476 —                Poz. 549


sporządzanie identyfikacji znaczących oddziaływań antropogenicznych i ocen ich wpływu na stan wód powierzchniowych i podziemnych w regionie wodnym, opracowywanie warunków korzystania z wód regionu wodnego, w regionie wodnym,

opracowywanie analiz ekonomicznych związanych z korzystaniem z wód sporządzanie i prowadzenie wykazów obszarów chronionych na podstawie przepisów ustawy oraz przepisów odrębnych, opracowywanie studiów ochrony przeciwpowodziowej w regionie wodnym,

opracowywanie projektów planów ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego,

koordynowanie działań związanych z ochroną przed powodzią oraz suszą informacyjnych ochrony przeciwpowodziowej, występowanie wodnego, na prawach strony w

prowadzenie katastru wodnego dla regionu wodnego,

prowadzonych na podstawie przepisów ustawy, w sprawach dotyczących regionu wykonywanie kontroli gospodarowania wodami, przez eksploatację zasobów wodnych,

planowanie przedsięwzięć związanych z odbudową ekosystemów zdegradowanych

ww

Główny Inspektor Ochrony Środowiska

Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest centralnym organem administracji rządowej,

powołanym do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz badania stanu środowiska, nadzorowanym przez ministra właściwego do spraw środowiska. Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 20 lipca 1991r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007r. Nr 44, poz. 287, z późn. zm.), do zadań Inspekcji Ochrony Środowiska między innymi należą:

w. rcl

środowiska, odpadami w zakresie ochrony zasobów wodnych,

uzgadnianie, w zakresie przedsięwzięć dotyczących gospodarki wodnej na terenie

regionu, projektów list przedsięwzięć priorytetowych przedkładanych przez w art. 414 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony

wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o których mowa

opiniowanie projektów gminnych, powiatowych i wojewódzkich planów gospodarki opiniowanie, w odniesieniu do bezpośrednich zagrożeń szkodą w wodach

i szkody w wodach, decyzji o których mowa w art. 13 ust. 3 oraz art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie.

.go

postępowaniach

w regionie wodnym, w szczególności prowadzenie ośrodków koordynacyjno -

v.p l

administracyjnych,

Monitor Polski Nr 49                — 3477 —                Poz. 549


kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym użytkowaniu zasobów przyrody, sposobu prowadzenia ewidencji wód powierzchniowych lub ich na potrzeby rolnictwa, części, stanowiących własność publiczną, istotnych dla regulacji stosunków wodnych kontrola przestrzegania decyzji ustalających warunki korzystania ze środowiska, udział w postępowaniu dotyczącym lokalizacji inwestycji,

udział w przekazywaniu do eksploatacji obiektów, które mogą pogorszyć stan środowiska, oraz urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem, kontrola eksploatacji urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem,

podejmowanie decyzji wstrzymujących działalność prowadzoną z naruszeniem ze środowiska,

współdziałanie w zakresie ochrony środowiska z innymi organami kontrolnymi, organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości oraz organami administracji państwowej i rządowej, obrony cywilnej, a także organizacjami społecznymi, organizowanie i koordynowanie państwowego monitoringu środowiska, prowadzenie badań jakości środowiska, obserwacji i oceny jego stanu oraz zachodzących w nim zmian, opracowywanie i pomiarowych,

Starostowie

w stosunku do starostów jest właściwy dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, zgodnie z przepisami art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne. Do ich zadań, zgodnie z ww. ustawą należy między innymi: (art. 15 ust. 2 pkt 3), dokonywanie podziału kosztów ponoszonych na utrzymywanie tworzących brzeg ustanawianie strefy ochronnej urządzeń pomiarowych służb państwowych, na wniosek właściwej służby, określając zakazy, nakazy, ograniczenia oraz obszary, na których obowiązują (art. 107 ust. 6), wody budowli lub murów niebędących urządzeniami wodnymi (art. 21 ust. 2), ustalanie na wniosek mającego interes prawny lub faktyczny linii brzegu dla wód

ww

w. rcl

wdrażanie

.go

metod analityczno-badawczych

wymagań związanych z ochroną środowiska, lub naruszaniem warunków korzystania

inicjowanie działań tworzących warunki zapobiegania poważnym awariom oraz usuwania ich skutków i przywracania środowiska do stanu właściwego, uzgadnianie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi.

Organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego

v.p l

i kontrolno-

Monitor Polski Nr 49                — 3478 —                Poz. 549


wydawanie pozwoleń wodnoprawnych (art. 140 ust. 1), zatwierdzanie statutu spółki, w przypadku niezgodności statutu z prawem starosta wzywa do usunięcia niezgodności statutu z prawem w określonym terminie, a jeżeli (art. 165 ust. 3),

niezgodności nie zostaną usunięte – odmawia, w drodze decyzji, jego zatwierdzenia włączanie zakładu do spółki, na wniosek spółki wodnej lub zainteresowanego 168),

zakładu, jeżeli jest to uzasadnione celami, dla których spółka została utworzona (art. nadzór i kontrola nad działalnością spółek wodnych (art. 178).

Organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do marszałków województw jest Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, zgodnie z przepisami art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne. z przepisów ww. ustawy. Marszałkowie województw realizują m.in. zadania z zakresu administracji rządowej wynikające Do ich zadań zgodnie z art. 140 ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne należy: wydawanie pozwoleń wodnoprawnych:

w. rcl

2001 r. – Prawo ochrony środowiska, zbiornikach wodnych usytuowanych na środowisko jest wymagane, glonów, materiałów,

o jeżeli szczególne korzystanie z wód, wykonywanie urządzeń wodnych lub eksploatacja instalacji bądź urządzeń wodnych są związane z przedsięwzięciami lub instalacjami, o których mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia

o o których mowa w art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, jeżeli dotyczą korzystania z wód i wykonywania urządzeń wodnych w sztucznych wodach płynących, będących

przedsięwzięciem, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu na

o na wykonanie urządzeń wodnych zabezpieczających przed powodzią, o na przerzuty wody i wykonanie niezbędnych do tego urządzeń wodnych, o na wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój o o których mowa w art. 122 ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, o na wydobywanie z wód powierzchniowych kamienia, żwiru, piasku oraz innych

ww

o na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska określone w przepisach wydanych na podstawie art. 45a ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. –

.go

Marszałkowie województw

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3479 —                Poz. 549


Prawo

wodne,

pochodzących

z

eksploatacji

instalacji

związanej

2001 r. – Prawo ochrony środowiska,

o wszystkie, o których mowa w art. 122 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, wymagane dla przedsięwzięcia, jeżeli jest organem właściwym do wydania jednego z tych pozwoleń,

o na wspólne korzystanie z wód, o którym mowa w art. 130 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, jeżeli jest organem właściwym do wydania pozwolenia wodnoprawnego dla jednego z zakładów.

Wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych działają na podstawie niżej wymienionych aktów prawnych: ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590, z późn. zm.),

ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne,

ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

województwa, zadania wynikające z wykonywania przez marszałka województwa praw właścicielskich w stosunku do wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa, istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa oraz w stosunku do pozostałych wód nie podlegających zarządzaniu przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej lub dyrektorów parków narodowych.

Minister Infrastruktury

Dział gospodarki morskiej obejmuje sprawy wskazane w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm.), do których należą sprawy: transportu morskiego i żeglugi morskiej, obszarów morskich, portów i przystani morskich, ochrony środowiska morskiego.

ww

morskich oraz dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej.

w. rcl

Wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych realizują, w imieniu marszałka

Minister Infrastruktury jest ministrem właściwym ds. gospodarki morskiej.

Minister Infrastruktury jest organem nadrzędnym w stosunku do dyrektorów urzędów

.go

Dyrektorzy wojewódzkich zarządów melioracji i urządzeń wodnych

v.p l

z przedsięwzięciami, o których mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia

Monitor Polski Nr 49                — 3480 —                Poz. 549


Kompetencje i terytorialny zakres działania organów administracji morskiej określa art. 42 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm.): do organów administracji morskiej należą sprawy z zakresu administracji rządowej morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej i innymi ustawami, w szczególności do organów administracji morskiej należą sprawy: o bezpieczeństwa żeglugi morskiej, o korzystania z dróg morskich oraz portów i przystani morskich, zasobów mineralnych dna morskiego,

związane z korzystaniem z morza w zakresie unormowanym ustawą o obszarach

o bezpieczeństwa związanego z badaniami, rozpoznawaniem i eksploatacją

o ochrony środowiska morskiego przed zanieczyszczeniem wskutek korzystania z morza oraz przez zatapianie odpadów i innych substancji w zakresie nieuregulowanym przepisami prawa geologicznego i górniczego, o uzgadniania decyzji w sprawie wydawania pozwoleń wodnoprawnych

i pozwoleń budowlanych na obszarze pasa technicznego, morskich portów i przystani, morskich wód wewnętrznych i morza terytorialnego, jak również wszelkich innych decyzji dotyczących zagospodarowania tego pasa, o budowy, utrzymywania i ochrony umocnień brzegowych, wydm i zalesień ochronnych w pasie technicznym, o wyznaczania dróg morskich, kotwicowisk i badania warunków ich żeglowności, o wydawania oraz uzgadniania decyzji wynikających z przepisów ustawy z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (Dz. U. Nr 166, poz.1361, z późn. zm.), planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, i przystani morskich,

ww

w. rcl

o sporządzania o planowania rozwoju portów i przystani morskich, o monitorowania i informowania o ruchu statków, wyposażenia morskiego oraz zgodności (Dz. U. z 2010 r. Nr 138, poz. 935), lipca 2001 r. – Prawo wodne.

o budowy i utrzymywania obiektów infrastruktury zapewniającej dostęp do portów

o nadzoru nad wprowadzonymi do obrotu lub oddanymi do użytku wyrobami rekreacyjnymi jednostkami pływającymi, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny

o zarządu nad morzem terytorialnym i morskimi wodami wewnętrznymi oraz nad gruntami pokrytymi tymi wodami, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 18

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3481 —                Poz. 549


Dyrektorzy urzędów morskich

Urzędy morskie działają na podstawie aktów prawnych: i administracji morskiej, ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 7 października

1991 r. w sprawie utworzenia urzędów morskich, określenia ich siedzib oraz 438, z późn. zm.). zarządzenia nadające statut urzędom morskim.

terytorialnego zakresu działania dyrektorów urzędów morskich (Dz. U. Nr 98, poz. W tabeli poniżej zestawiono podległość dyrektorów urzędów morskich, siedziby oraz

Tabela 49. Podległość dyrektorów urzędów morskich, siedziby oraz zarządzenia nadające statut urzędom morskim Nazwa organu Dane kontaktowe i podległej

Nazwa i adres

organu podległego

Dyrektor Urzędu

Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej

ww

które nadają im uprawnienia oraz regulują zasady żeglugi na wodach śródlądowych. Są nimi: ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2006 r. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 kwietnia 2004 r. zmieniające Nr 123, poz. 857, z późn. zm.), rozporządzenie w sprawie określenia siedzib i terytorialnego zakresu działania dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej (Dz. U. Nr 70, poz. 639),

w. rcl

Morskiego w Gdyni www.umgdy.gov.pl Minister Infrastruktury Dyrektor Urzędu Morskiego w Słupsku ul. Al. Sienkiewicza 18 76-200 Słupsk www.umsl.gov.pl

Urzędy żeglugi śródlądowej działają na podstawie niżej wymienionych aktów prawnych,

.go

strona www instytucji ul. Chrzanowskiego 10 81-338 Gdynia

v.p l

Akt prawny nadający statut Zarządzenie nr 29 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 22 czerwca 1995 w sprawie nadania statutu organizacyjnego UM w Gdyni, (Dz. U. MT i GW z 1995 r. Nr 7, poz. 15, z późn. zm.) Zarządzenie nr 30 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 22 czerwca 1995 w sprawie nadania statutu organizacyjnego UM w Słupsku, (Dz. U. MT i GW z 1995 Nr 7, poz. 16, z późn. zm.)

Monitor Polski Nr 49                — 3482 —                Poz. 549


rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie przepisów żeglugowych na śródlądowych drogach wodnych (Dz. U. Nr 212, poz. 2072).

W tabeli poniżej zestawiono podległość dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej.

Tabela

50. Podległość dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej, ich siedziby oraz strony www Nazwa organu Nazwa i adres organów podległych ul. Ks. Konarskiego 1/3 85-066 Bydgoszcz ul. Toruńska 8/4 80-822 Gdańsk www.bydg.uzs.gov.pl

Dyrektor Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Bydgoszczy

Dyrektor Urzędu Żeglugi Śródlądowej Minister Infrastruktury w Gdańsku

Dyrektor Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Krakowie

Dyrektor Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Warszawie

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Zgodnie z art. 78 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne minister właściwy do spraw rozwoju wsi określa w drodze rozporządzenia sposób: prowadzenia ewidencji: śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części, stanowiących własność publiczną, istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa, urządzeń melioracji wodnych, oraz zmeliorowanych gruntów,

Współpraca międzynarodowa

ww

rząd prowadzą współpracę międzynarodową zarówno z krajami należącymi do Wspólnoty Europejskiej jak również spoza niej. Współpraca odbywa się na podstawie umów Za współpracę polsko-słowacką w dziedzinie gospodarki wodnej odpowiedzialna jest

międzynarodowych pomiędzy państwami, których dotyczy. Polsko-Słowacka Komisja do spraw Wód Granicznych, która została utworzona na podstawie „Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Słowackiej o gospodarce wodnej na wodach granicznych” podpisanej w Warszawie dnia 14 maja 1997 r.

w. rcl

wodnych szczegółowych.

ustalania obszaru, na który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji

Zarówno organy właściwe do spraw gospodarki wodnej jak i inne reprezentujące polski

.go

www.gda.uzs.gov.pl ul. Skawińska 31/3 31-066 Kraków ul. Dubois 9 00 - 182 Warszawa

v.p l

Dane kontaktowe instytucji podległej www.uzswawa.republika.pl

Monitor Polski Nr 49                — 3483 —                Poz. 549


W ramach działania Polsko-Słowackiej Komisji do spraw Wód Granicznych zostały powołane 4 grupy robocze: regulacji cieków granicznych, grupa do spraw współpracy w dziedzinie przedsięwzięć przeciwpowodziowych, zaopatrzenia w wodę, melioracji przygranicznych, planowania i hydrogeologii (zwana Grupą R), wodach granicznych (zwana Grupą HyP), OPZ), (zwana Grupą WFD).

grupa do spraw współpracy w dziedzinie hydrologii i osłony przeciwpowodziowej na

grupa do spraw ochrony wód granicznych przed zanieczyszczeniem (zwana Grupą

grupa do spraw zapewnienia realizacji zadań wynikających z RDW Unii Europejskiej

W kolejnych tabelach zestawiono umowy dwustronne oraz wielostronne.

Tabela

51. Umowy dwustronne Państwo

Porozumienie między MOŚZNiL RP a Republika Białorusi

Państwowym Komitetem Republiki Białorusi ochrony środowiska

do spraw Ekologii o współpracy w dziedzinie Porozumienie między MOŚZNiL RP a

w. rcl

Republika Litewska Departamentem Ochrony Środowiska Republiki Litewskiej o współpracy w dziedzinie ochrony środowiska Federacja Rosyjska Porozumienie Rządu PRL i Rządu ZSRR o gospodarce wodnej na wodach granicznych Porozumienie między Rządem RP a Rządem FR o współpracy północno- wschodnich województw Rzeczypospolitej Polskiej i Federacja Rosyjska Obwodu Kaliningradzkiego Federacji wód granicznych) Umowa Między Rządem RP a Rządem Republika Słowacka wodach granicznych Ukraina na wodach granicznych

Rosyjskiej (tylko w części dotyczącej ochrony

ww

środowiska, Zalewu Wiślanego i monitoringu

Republiki Słowackiej o gospodarce wodnej na

Umowa między Rządem RP a Rządem Ukrainy 10.10.1996 o współpracy w dziedzinie gospodarki wodnej (Dz. U. z 1999 r. Nr 30, poz. 282)

.go

Nazwa umowy 20.05.1992 24.01.1992 17.07.1964 22.05.1992 14.05.1997

v.p l

terenów

Data podpisania (Dz. U. z 1965 r. Nr 12, poz. 78, z późn. zm.)

Monitor Polski Nr 49                — 3484 —                Poz. 549


Tabela

52. Umowy wielostronne Umowa Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku, Północno-Wschodniego Atlantyku, Morza Irlandzkiego i Północnego z 1992 r. (ASCOBANS) Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego z 1971 r. (Konwencja Ramsarska) Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego (Konwencja Helsińska - HELCOM) Data podpisania Data ratyfikacji i/lub wejścia w życie dla Polski

17.03.1992

22.11.1972

Konwencja o ochronie i użytkowaniu cieków

transgranicznych i jezior międzynarodowych

sporządzona w Helsinkach dnia 17 marca 1992 r. Wspólny projekt „Budowa polsko-białorusko2007-2009

ukraińskiej polityki wodnej w zlewni Bugu” na lata

ww

w. rcl

.go

09.04.1992 poz.

346) 702) 18.03.1992

703) 18-20.10.2006

v.p l

18.01.1996 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 96, poz. 1108, z późn. zm.) 22.03.1978 r. (Dz. U. z 1978 r. Nr 7, poz. 24, z późn. zm.) 24.06.1999 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, (Dz. U. z 2003 r. Nr 78, poz. Informacja o ratyfikacji (Dz. U. z 2003 r. Nr 78, poz. 01.09.2007 r.

Monitor Polski Nr 49                — 3485 —                Poz. 549


14. Punkty kontaktowe i procedury pozyskiwania źródłowej dokumentacji i informacji wykorzystanej do sporządzenia PGW

Punkty kontaktowe pozyskiwania źródłowej dokumentacji i informacji z zakresu planów gospodarowania wodami, w szczególności danych dotyczących działań na rzecz ograniczenia zanieczyszczeń, łącznie z wymogiem uprzedniego uzyskania działań związanych z ochroną wód przed zanieczyszczeniami pochodzącymi ze

zezwolenia na sztuczne zasilanie lub uzupełnienie części wód podziemnych oraz źródeł punktowych.

Organem właściwym do udzielania informacji z zakresu PGW jest Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Informacje adresowe podano poniżej.

Tabela 53. Dane adresowe KZGW Organ Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej

obszarze dorzecza. Informacje adresowe podano poniżej.

Tabela 54. Dane adresowe RZGW na obszarze dorzecza Wisły Nazwa instytucji

ww

Krakowie Warszawie

w. rcl

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku 80-804 Gdańsk Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach 44-100 Gliwice Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w 31-109 Kraków Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w

Instytucjami wspierającymi KZGW jest regionalny zarząd gospodarki wodnej właściwy na

.go

Adres ul. Grzybowska 80/82 00-844 Warszawa tel. +48 22 37 20 210 www.rzgw.gda.pl ul. Sienkiewicza 2 www.rzgw.gliwice.pl ul. Marsz. J. Piłsudskiego 22 www.krakow.rzgw.gov.pl ul. Zarzecze 13 B 03-194 Warszawa www.rzgw.warszawa.pl

ul. Franciszka Rogaczewskiego 9/19

v.p l

Strona www www.kzgw.gov.pl Dane kontaktowe i strona www

Monitor Polski Nr 49                — 3486 —                Poz. 549


Punkty

kontaktowe

pozyskiwania

aktualnych

danych

monitoringu

wód

i załącznikiem V RDW.

Organem właściwym do udzielania

informacji

powierzchniowych, podziemnych oraz obszarów chronionych jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska. Informacje adresowe podano poniżej.

Tabela 55. Dane adresowe GIOŚ Organ Główny Inspektor Ochrony Środowiska

Adres 00-922 Warszawa

ul. Wawelska 52/54

Procedury pozyskiwania źródłowej informacji

Zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko organ administracji zobowiązany jest do udostępnienia każdemu informacji przeznaczone. Udostępnienie informacji następuje w formie ustnej, pisemnej, wizualnej, dźwiękowej, elektronicznej lub w innej formie (art. 9 ust. 2 ww. ustawy). Ponadto organ administracyjny informuje na wniosek podmiotu żądającego informacji, o miejscu, w którym znajdują się dane na temat metod przeprowadzania pomiarów, w tym sposobów poboru i przekazania próbek oraz sposobu interpretacji uzyskanych danych, które posłużyły do wytworzenia udostępnianej informacji (art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko). Udostępnienie informacji następuje na pisemny wniosek, chyba że informacja ta nie wymaga wyszukiwania. Rodzaj informacji, która może być udostępniona reguluje art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko i są to między innymi materiały dotyczące środków takich jak: środki administracyjne, polityki, przepisy prawa dotyczące środowiska i gospodarki wodnej, plany, programy oraz porozumienia w sprawie ochrony środowiska, a także działania wpływające lub mogące wpłynąć na elementy środowiska takich o środowisku i jego ochronie znajdujących się w jego posiadaniu lub które są dla nich

ww

jak np. woda, powierzchnia ziemi, klimat, powietrze itp. oraz środki i działania, które mają na celu ochroną tych elementów. Organ administracyjny udostępnia niniejsze informacje bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wniosku.

w. rcl

.go

tel. +48 22 825 41 29

v.p l

z zakresu monitoringu wód

Strona www www.gios.gov.pl

powierzchniowych, podziemnych oraz obszarów chronionych zgodnie z art. 8

Monitor Polski Nr 49                — 3487 —                Poz. 549


Dane o dokumentach zawierających informację o środowisku i jego ochronie zamieszcza się w publicznie dostępnych wykazach (art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie zamieszcza się między innymi takie dane jak: informacje o projektach dokumentów np. polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie gospodarki wodnej oraz o projektach zmian tych

środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko). Zgodnie z art. 21 ust. 2 ww. ustawy

dokumentów, przed skierowaniem do postępowania z udziałem społeczeństwa, informacje o odstąpieniu bądź konieczności przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, o prognozach oddziaływania na środowisko itp.

ww

w. rcl

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3488 —                Poz. 549


15. Podsumowanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.),

i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach

dyrektywa 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz. Urz. WE L 197 z 21.07.2001, str. 30; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 6, str. 157).

Ustalenia zawarte w Prognozie oddziaływania na środowisko

Opracowanie Prognozy oddziaływania na środowisko stanowiło jeden z etapów procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły. W czasie tego postępowania analizowano możliwe znaczące

w. rcl

oddziaływania (bezpośrednie, pośrednie, (ochrona gatunków i siedlisk związanych z wodą), chronionych,

.go

skumulowane)

postanowień tego dokumentu na poszczególne komponenty środowiska, ludzi oraz dobra materialne i dobra kultury. Zwrócono uwagę na działania, które wymagają podjęcia niezbędnych środków ostrożności związanych z ich realizacją. Podczas strategicznej oceny oddziaływania projektu dokumentu nie zidentyfikowano działań, które mogłyby mieć znaczący negatywny wpływ na istniejące i proponowane obszary Natura 2000, jak również występujące tam siedliska i gatunki. Ponadto nie stwierdzono znaczącego negatywnego oddziaływania na inne obszary chronione oraz istniejące korytarze ekologiczne i obszary węzłowe. W Prognozie oddziaływania na środowisko zasugerowano następujące postulaty, które wskazanie działań zmierzających bezpośrednio do poprawy stanu siedlisk i gatunków wskazanie działań związanych z oceną stanu krajowego systemu melioracyjnego winny być rozpatrzone w dokumencie ostatecznym Planu:

ww

i zasadności istnienia niektórych z jego elementów – szczególnie w obszarach wskazanie działań zmierzających do renaturyzacji zdegradowanych siedlisk hydrogenicznych oraz zwiększania zasobów wodnych kraju,

v.p l

skutków realizacji

Monitor Polski Nr 49                — 3489 —                Poz. 549


wskazanie konkretnych działań uwzględniających strategię ochrony obszarów wodno – błotnych w Polsce na lata 2006–2013 (IOŚ

2006) oraz plany ochrony obszarów chronionych, oraz ich monitoring. inwentaryzację i ocenę stanu zasobów ekosystemów wodnych i hydrogenicznych

Należy zwrócić uwagę, iż cześć ww. działań zamyka się w ramach kategorii działań:

kształtowanie stosunków wodnych oraz ochrona ekosystemów od wód zależnych (w tym morfologia i zachowanie ciągłości biologicznej). Bieżąca ochrona walorów przyrodniczych: zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, użytków ekologicznych, pomników przyrody, stanowisk

dokumentacyjnych oraz ochrona, zachowanie i przywracanie biotopów i naturalnych siedlisk ptactwa oraz dyrektywy w sprawie siedlisk przyrodniczych) została wzięta pod uwagę już w projekcie Planu. Autor Prognozy wniknął w problemy, które zamykają się w ww. kategorii

działań. Proponowane w PGW opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 (niejednokrotnie związanych z ekosystemami wodnymi i wodno – błotnymi) daje możliwość uszczegółowienia zakresu działań na tych obszarach na etapie opracowywania dokumentów. Na poziomie Planu nie narzucono jakiegokolwiek zakresu dla tych planów zadań. Każdorazowo decyduje o tym właściwy wojewoda wraz z właściwymi radami gmin znającymi zatwierdzenia. lokalne warunki i zagrożenia a następnie przedkłada plan Ministrowi Środowiska celem

gospodarowania rolniczymi zasobami wodnymi na lata 2007 –

2015. Działania wskazane w dziale: „Gospodarka wodna” w „Strategii ochrony obszarów wodno – błotnych w Polsce na lata 2006–2013” zostały uwzględnione już na etapie opracowania projektu PGW. Zadania te miały charakter ogólny i dotyczyły „uwzględnienia problematyki ochrony obszarów wodno-błotnych w opracowywanych, w ramach wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej, projektach planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy. W PGW obszary wodno-błotne zostały uwzględnione przy wyznaczaniu obszarów chronionych na podstawie art. 6 i zał. IV ust. 1 pkt (v) RDW. Dodatkowo w PGW wskazano na „Strategię ochrony obszarów wodno – błotnych …”, jako na dokument planistyczny, który ze względu na podejmowaną tematykę związaną z RDW, powinien być realizowany zgodnie W ramach Prognozy oddziaływania na środowisko, zgodnie z art. 51 ustawy z dnia z wewnętrznym harmonogramem. 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko, przeanalizowano konieczność zaproponowania rozwiązań alternatywnych. Rozwiązania takie powinny być związane z ograniczeniem skali oddziaływania na poszczególne elementy

ww

w. rcl

Ponadto ocena stanu krajowego systemu melioracyjnego jest zadaniem Programu

.go

przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (działania wynikające z dyrektywy w sprawie dzikiego

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3490 —                Poz. 549


środowiska w stosunku do oddziaływań wynikających z rozwiązań pierwotnych. Z uwagi na charakter analizowanego dokumentu, zawierającego działania głównie o charakterze naprawczym, nie przewiduje się znaczących negatywnych oddziaływań. Dlatego też stwierdzono, iż nie ma konieczności wskazywania rozwiązań alternatywnych. Zaproponowane stosunkowo niewielkich kosztach środowiskowych.

działania powinny umożliwić uzyskanie założonego celu – dobrego stanu/potencjału wód, przy

Opinie właściwych organów (Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, Główny Inspektor Sanitarny)

Zgodnie z przepisami art. 53 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu

ocenach oddziaływania na środowisko stopień szczegółowości informacji wymaganych w Prognozie oddziaływania na środowisko został uzgodniony z Generalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska i Głównym Inspektorem Sanitarnym. W piśmie (z dnia 30.01.2009 r. znak: DOOŚ-073/322/2008/MK) Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska przedstawił zakres Prognozy, wskazując potrzebę opracowania dokumentu zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko. Ponadto

ww

w. rcl

korytarzom ekologicznym, projektowanego dokumentu, przedstawić propozycje przewidywanych

wskazał potrzebę by w Prognozie:

określić wpływ zapisów Planu na stan i funkcjonowanie obszarów podlegających

ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, a w szczególności na stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt oraz integralność i spójność obszarów Natura 2000, a zwłaszcza siedlisk jak i projektowane oraz potencjalne; ponadto szczegółową uwagę poświecić

i gatunków wodnych i zależnych od wody, uwzględnić zarówno obszary wyznaczone

ekosystemom, siedliskom i gatunkom wodnym i zależnym od wody a także zaproponować stosownie do skali projektu dokumentu, kierunki działań i rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji metod analizy skutków realizacji

postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej prowadzenia, przedstawić rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych,

zawrzeć informację o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko.

.go

informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3491 —                Poz. 549


Ponadto, Główny Inspektor Sanitarny w piśmie z dnia 08.01.2009 r., znak: GIS-HŚ-NZ073-25-1/DS/08/09 zaakceptował zaproponowany przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska zakres Prognozy, zwracając uwagę na potrzebę przeanalizowania oddziaływania na zdrowie ludzi.

Po opracowaniu Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Planu gospodarowania

wodami na obszarze dorzecza Wisły, przedmiotowy dokument wraz z projektem Planu został przedłożony Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska i Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu do opiniowania, zapewniając jednocześnie wypełnienie zobowiązań art. 54 ust. udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, W dniu 30 lipca 2009 r. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wydał opinię znak: DOOŚ-073/850/668/09/MK w przedmiotowej sprawie. Z uwagi na fakt, iż opinia zawierająca

uwagi wpłynęła po ustawowym terminie i po zakończeniu realizacji ostatecznej wersji Prognozy, uniemożliwiło to uwzględnienie uwag w treści Prognozy. Sugestie odnośnie projektu Planu zawarte w opinii GDOŚ zostały uwzględnione w ostatecznym dokumencie Planu. Główny Inspektor Sanitarny wydał pozytywną opinię do przedstawionych dokumentów.

Zgłoszone uwagi i wnioski

konsultacjami społecznymi projektu Planu, o których mowa w rozdziale 12, w okresie od dnia 21 maja do dnia 11 czerwca 2009 r. odbyły się konsultacje społeczne w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Informacja o przystąpieniu do przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko oraz postępowaniu z udziałem społeczeństwa dla projektu Planu została zamieszczona na stronie internetowej KZGW oraz poszczególnych regionalnych zarządów gospodarki wodnej. W trakcie konsultacji istniała możliwość zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy, którą stanowiły: projekt Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, opinie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i Głównego Inspektora

ww

Dokumentacja, o której mowa powyżej została wyłożona do wglądu w Krajowym Zarządzie Gospodarki Wodnej oraz zamieszczona na stronie internetowej www.kzgw.gov.pl. Uwagi i wnioski mogły być wnoszone w formie pisemnej, ustnej do protokołu lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem elektronicznym.

w. rcl

w prognozie oddziaływania na środowisko,

Poza prowadzonymi w okresie od dnia 22 grudnia 2008 r. do dnia 22 czerwca 2009 r.

Sanitarnego w sprawie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych Prognoza oddziaływania na środowisko opracowana dla projektu Planu.

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3492 —                Poz. 549


W ramach przeprowadzonych konsultacji społecznych na etapie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w formie pisemnej wpłynęło 6 uwag z kategorii ogólne (z czego 4 zostały uwzględnione) oraz 6 uwag z kategorii szczegółowe (z czego 3 zostały uwzględnione). W ramach kategorii: uwagi ogólne, nie uwzględniono dwóch uwag nawiązujących do obszerności poszczególnych rozdziałów oraz braku analizy wyceny kosztów programów działań, zostały uwzględnione, poprzez naniesienie zaproponowanych zmian w treści dokumentów.

wyjaśniając sposób takiego sporządzania dokumentów oraz ich zakres. Pozostałe 4 uwagi W ramach kategorii: uwagi szczegółowe, do Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły nie uwzględniono trzech uwag, które były niezasadne. Dotyczyły one wskazanych przyczyn słabego stanu chemicznego antropogenicznych …” oraz problemu uaktualnienia zakazów i nakazów na wyznaczonych strefach ochrony ujęć w kontekście Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego. Trzecia uwaga dotyczyła przedstawionej listy obszarów Natura 2000, sugerując brak uwzględnienia dwóch obszarów. Przedstawione w dokumencie obszary związane były z gatunkami oraz siedliskami wodnymi lub wodno – błotnymi, co jednocześnie stanowiło kompletność listy obszarów w tym zakresie. Pozostała część uwag została uwzględniona, zmieniając niektóre zapisy dokumentu.

przedstawiający rozmieszczenie GZWP na obszarze analizowanego dorzecza. Ponadto, w działaniach uzupełniających uszczegółowiono zapis dotyczący ograniczenia poboru dla przemysłu, dopisując zapis: „należy wykorzystywać wodę dobrej jakości z odwodnień”. Uwagi i sugestie wnoszone w ramach konsultacji społecznych w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dotyczyły wyłącznie dokumentu Prognozy.

Wyniki

w. rcl

postępowania dotyczącego

Prognoza została uzupełniona o charakterystykę regionu wodnego Małej Wisły oraz o rysunek

.go

transgranicznego

JCWPd, które oparto na wynikach pracy „Opracowanie analizy presji i wpływów zanieczyszczeń

środowisko

Analizując projekt Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły na

poziomie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, nie stwierdzono występowania znaczącego negatywnego oddziaływania o charakterze transgranicznym. Po analizie poszczególnych zadań zaproponowanych w ramach dorzecza Wisły nie stwierdzono działań, które zgodnie z kryteriami Konwencji o ocenach oddziaływania na

ww

środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonymi w Espoo dnia 25 lutego 1991 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 96, poz. 1110) mają charakter inwestycji mogących spowodować znaczące negatywne oddziaływanie transgraniczne. Zaproponowane w planie działania umożliwią utrzymanie bądź poprawę stanu wód oraz ekosystemów od wód zależnych. Realizacja założeń dokumentu poprzez inwestycje związane

v.p l

oddziaływania na

Monitor Polski Nr 49                — 3493 —                Poz. 549


z gospodarką komunalną (np. budowa oczyszczalni, kanalizacji, przydomowych oczyszczalni ścieków), ograniczenie zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego, redukcję zanieczyszczeń pochodzenia przemysłowego oraz zwiększanie lesistości i ochronę bioróżnorodności, następnie poprzez działania związane z zagospodarowaniem przestrzennym uwzględniającym wymagania i edukacyjnych umożliwi osiągnięcie poprawy stanu wód i ekosystemów od wód zależnych.

ochrony środowiska, a na końcu wprowadzenie działań prawnych, organizacyjnych Należy zauważyć, że postępowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania na inwestycyjnego, dla którego na poziomie uzyskiwania stosownych decyzji, zostanie zidentyfikowane zagrożenie.

środowisko będzie musiało być przeprowadzone w odniesieniu do każdego tego zamierzenia

Propozycje dotyczące metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji postanowień dokumentu

W rozdziale 7 przedstawiono szczegółowy opis programów monitoringu zarówno wód powierzchniowych, podziemnych jak i obszarów chronionych. Pierwotnie projekt Planu ograniczał się wyłącznie do przedstawienia map sieci monitoringu oraz map przedstawiających stan ekologiczny i chemiczny wód. Ostateczny dokument został uzupełniony o definicje, akty prawne i inne wyczerpujące informacje dotyczące metod i częstotliwości prowadzenia gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły.

Zarządu Gospodarki Wodnej składa Ministrowi Środowiska, nie później niż do dnia 15 maja coroczne sprawozdanie z postępu prac nad Planem, udziela informacji w tym zakresie, a także przedstawia własne wnioski w sprawach dotyczących kształtowania polityki państwa w zakresie gospodarowania zasobami wodnymi. Cyklicznie wykonywane badania stanu/potencjału wód są źródłem informacji potrzebnych do raportowania skuteczności działań przyjętych w planie. W przypadku stwierdzenia zagrożenia celów środowiskowych, analizuje się przyczyny powstania tego zagrożenia i uzupełnia Plan o dodatkowe działania.

ww

w. rcl

monitoringu wód, których jakość jest wskaźnikiem skuteczności realizacji postanowień Planu Zgodnie z art. 91 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne Prezes Krajowego

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3494 —                Poz. 549


16. Literatura

1. Błachuta J., Jarząbek A. i in.

2006. „Weryfikacja wskaźników dla przeprowadzenia oceny stanu ilościowego i morfologicznego jednolitych części wód powierzchniowych wraz ze zmianą ich wartości progowych dla uściślenia wstępnego wyznaczenia silnie zmienionych części wód, Warszawa.

2. Ciepielowski A.

1999. Podstawy gospodarowania wodą, Wyd. SGGW, Warszawa.

3. Chowaniec J., Freiwald P., Patorski R., Witek K.

2007. Identyfikacja oddziaływań zmian poziomów zwierciadła wód podziemnych w regionie wodnym górnej Wisły, PIG Kraków.

4. Cydzik D., Soszka H.

2003. Changes in water quality of Polish lakes in the years 19912000 (based on lake monitoring results). Limnological Review 3, 53-58.

5. GUS

2007. Ochrona środowiska, Warszawa.

6. GUS

2009. Mały rocznik statystyczny Polski 2009, Warszawa.

7. Herbich P., Paczyński B.

2007. Zasoby słodkich wód podziemnych Polski [w:] Paczyński B., Sadurski A. (red.), Hydrogeologia regionalna Polski, tom I, Wody słodkie, PIG Warszawa.

8. Herbich P. i in.

2007. Subregion środkowej Wisły nizinny [w:] Paczyński B., Sadurski A. (red.), Hydrogeologia regionalna Polski, tom I, Wody słodkie, PIG Warszawa.

ww

w. rcl

9. Hordejuk T. i in.

2008. Raport o stanie chemicznym i ilościowym jednolitych części wód podziemnych dla obszarów dorzeczy zgodnie z wymaganiami RDW, PIG Warszawa.

10. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Dekadowy Biuletyn Agrometeorologiczny 2001-2. Biuletyn Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej 2003-2007, IMGW, Warszawa.

11. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Geologiczny, Instytut Ochrony Środowiska

2007. „Opracowanie analizy presji i wpływów zanieczyszczeń antropogenicznych w szczegółowym ujęciu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych dla potrzeb opracowania programów działań i planów gospodarowania wodami”.

12. Jankowski J.

2007. Stan prac rekultywacyjnych w Polsce. [w:] Ochrona i rekultywacja jezior. R. Wiśniewski i J. Piotrowiak (red). Materiały konferencyjne. PZiTS Toruń, 83-94.

13. Kajak Z.

1998. Hydrobiologia – Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 355.

14. Kordalski Z., Lidzbarski M.

2005. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych w regionie wodnym Dolnej Wisły, PIG Oddział Geologii Morza, Gdańsk.

15. Kowalczyk A. i in.

2007. Subregion środkowej Wisły wyżynny część zachodnia [w:] Paczyński B., Sadurski A. (red.), Hydrogeologia regionalna Polski, tom I, Wody słodkie, PIG Warszawa.

16. Kozak A., Gołdyn R., Kowalczewska-Madura K.

2007. Rekultywacja Zbiornika Maltańskiego w Poznaniu. [w:] Ochrona i rekultywacja jezior. R. Wiśniewski i J. Piotrowiak (red). Materiały konferencyjne. PZiTS Toruń, 225-230.

.go

v.p l

Monitor Polski Nr 49                — 3495 —                Poz. 549


18. Krajewski S., Woźnicka M.

2007. Subregion środkowej Wisły wyżynny część wschodnia [w:] Paczyński B., Sadurski A. (red.), Hydrogeologia regionalna Polski, tom I, Wody słodkie, PIG Warszawa.

19. Krzanowski S.

2000. Wpływ retencji zbiornikowej na wybrane elementy środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem zmian reżymu przepływów w rzece poniżej zbiornika (na przykładzie dorzecza Sanu), Zesz. Nauk AR w Krakowie, Seria Rozprawy 259.

20. Lidzbarski M. i in.

2007. Region dolnej Wisły [w:] Paczyński B., Sadurski A. (red.), Hydrogeologia regionalna Polski, tom I, Wody słodkie, PIG Warszawa.

22. Lossow K.

1998. Ochrona i rekultywacja jezior – teoria a praktyka. [w:] Bioróżnorodność w środowisku wodnym. M. Kraska (red.) Idee Ekologiczne 13, Seria Szkice, nr 7: 55-70.

23. Małecka D., Chowaniec J., Małecki J.

2007. Region górnej Wisły [w:] Paczyński B., Sadurski A. (red.), Hydrogeologia regionalna Polski, tom I, Wody słodkie, PIG Warszawa.

24. MGGP S.A. Kraków, Przedsiębiorstwo Geologiczne PROXIMA S.A. we Wrocławiu

2008. „Identyfikacja programów działań wraz z analizą efektywności kosztowej oraz wskazaniem i uzasadnieniem konieczności zastosowania derogacji w regionach wodnych”.

ww

w. rcl

25. Nachlik E.

2004. Diagnoza gospodarki wodnej w Polsce. Praca zbiorowa pod redakcją Elżbiety Nachlik, Monografia, Seria Inżynieria Środowiska 319, Kraków.

26. Oficjalska H. i in.

2007. Identyfikacja zmian oddziaływań poziomów zwierciadła wód podziemnych w granicach regionalnego zarządu gospodarki wodnej w Warszawie, Warszawa.

27. Olszewski P. 1971 a. Ustalanie zasad prawidłowej ochrony jezior. Zesz. Nauk. WSR w Olsztynie, Seria C, Supl. 3: 15-21.

28. Olszewski P. 1971 b. Dotychczasowe wyniki eksperymentu nad odmładzaniem Jeziora Kortowskiego. Zesz. Nauk. WSR w Olsztynie, Seria C, Supl. 3: 23-31.

29. Paszyński J, Niedźwiedź T.

1991. Klimat [w:] Geografia Polski, Środowisko Przyrodnicze red. Starkel L. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

30. Pracownia Projektowa i Konsultingowa RS-EKO,

2007. „Weryfikacja ekspercka wstępnie wyznaczonych, silnie zmienionych części wód oraz weryfikacja szczegółowa wraz z uzasadnieniem”, Kraków.

31. Prażak J.

2007. Subregion środkowej Wisły wyżynny część centralna [w:] Paczyński B., Sadurski A. (red.), Hydrogeologia regionalna Polski, tom I, Wody słodkie, PIG Warszawa.

32. Premazzi G., Damiglio A., Cardoso A.C., Chiaudani G.

2003. Lake management in Italy: the implication of the Water Framework Directive. Lake & Reservoirs: Research and Management 8: 41-59.

33. Press H.

1963. Praktika selskochozjajstwiennoj melioracji. Moskwa.

.go

21. Lorenc H.

2005. Atlas klimatu Polski pod redakcją Haliny Lorenc, IMGW, Warszawa

v.p l

17. Kożuchowski K.

2004. Zmienność opadów atmosferycznych w Polsce w XX i XXI wieku, [w:] K. Kożuchowski (red.), Skala, uwarunkowania i perspektywy współczesnych zmian klimatycznych w Polsce, Łódź, 47-57.

Monitor Polski Nr 49                — 3496 —                Poz. 549


35. Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Środowiska

2004. „Raport dla Obszaru Dorzecza Wisły z realizacji artykułu 3, załącznika I Dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (OJ L 327, 22.12.2000)”, Warszawa.

36. Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Środowiska

2005. „Raport dla Obszaru Dorzecza Odry z realizacji art. 5 i 6, zał. II, III, IV Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE”, Warszawa.

38. Rzeczpospolita Polska Minister Środowiska

2007. „Raport dla Komisji Europejskiej: Program monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych w Polsce według wymagań Dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r., ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej”, Warszawa.

39. Słota H.

1997. Zarządzanie systemami gospodarki wodnej, IMGW w Warszawie.

40. Słota H.

2000. Zarządzanie gospodarka wodna w Polsce, Informator, IMGW w Krakowie

41. Solarczyk A.

2007. Hydrometeorologiczne uwarunkowania bilansu biogenów rekultywowanego Jeziora Rudnickiego Wielkiego w

2005. [w:] Ochrona i rekultywacja jezior. R. Wiśniewski i J. Piotrowiak (red). Materiały konferencyjne. PZiTS Toruń: 157172.

ww

w. rcl

42. Typologia wód powierzchniowych i wyznaczenie części wód powierzchniowych i podziemnych zgodnie z wymogami ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE; IMGW, IOŚ, PIG, Instytut Morski, Warszawa 2004 r.

43. Wiśniewski R.

2007. Skład chemiczny osadów dennych Jeziora Kortowskiego po 50 latach rekultywacji. [w:] Ochrona i rekultywacja jezior. R. Wiśniewski i J. Piotrowiak (red). Materiały konferencyjne. PZiTS Toruń: 191-200.

44. Wytyczne i rekomendacje dla procesu planowania według Ramowej Dyrektywy Wodnej Projekt Bliźniaczy PL 2003/IB/EN/02.

45. Zawora T., Ziernicka A.

2003. Precipitation variability in time in Poland in the light of multi-annual mean values (1891-2000). Studia Geograficzne 75 Acta Universitatis Wratislaviensis No 2542, Wrocław, 123-128.

46. Ziernicka A.

2004. Globalne ocieplenie a efektywność opadów atmosferycznych. Acta Agrophysica, 3(2), 393-397.

47. Ziernicka-Wojtaszek A.

2006. Zmienność opadów atmosferycznych na obszarze Polski w latach 1971-2000. Klimatyczne aspekty środowiska geograficznego, IGiGP UJ, 139-148, ISBN 83-88424-16-5.

48. Ziernicka-Wojtaszek A.

2009. Weryfikacja rolniczo-klimatycznych regionalizacji Polski w świetle współczesnych zmian klimatu. Acta Agrophysica, 13(3), 803-812.

.go

37. Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Środowiska

2005. „Raport dla Obszaru Dorzecza Wisły z realizacji art. 5 i 6, zał. II, III, IV Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE”, Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Środowiska, Warszawa.

v.p l

34. Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Środowiska

2004. „Raport dla Obszaru Dorzecza Odry z realizacji artykułu 3, załącznika I Dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (OJ L 327, 22.12.2000)”, Warszawa.

Monitor Polski Nr 49                — 3497 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

49. Żmudzka E.

2002. O zmienności opadów atmosferycznych na obszarze Polski nizinnej w drugiej połowie XX wieku. Wiad. IMGW T. XXV(XLVI), 4, 23-38.

Monitor Polski Nr 49                — 3498 —                Poz. 549


17. Spis tabel

Tabela

1. Dyspozycyjne i perspektywiczne zasoby wód podziemnych na obszarze dorzecza Wisły (wg P. Herbich i in.,

2003) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

2. Główne zbiorniki wód podziemnych na obszarze dorzecza Wisły . . . . . . . . . . . . . . Tabela

3. Wartości referencyjne dla chlorofilu α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

4. Zestawienie liczbowe zarejestrowanych w latach 2003—2007 zagrożeń nadzwyczajnych mogących oddziaływać na stan zasobów wodnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

5. Oszacowany łączny ładunek zanieczyszczeń w ściekach nieoczyszczonych, pochodzący od mieszkańców niepodłączonych do kanalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

6. Średni ładunek zanieczyszczeń pochodzący od mieszkańców niepodłączonych do kanalizacji w przeliczeniu na km2 powierzchni obszaru dorzecza . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

7. Pobór wód powierzchniowych na obszarze dorzecza Wisły [oszacowano na podstawie danych z GUS, 2007] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

8. Pobór wód podziemnych na obszarze dorzecza Wisły [oszacowano na podstawie danych z GUS, 2007] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

9. Średnie miesięczne i roczne sumy opadów atmosferycznych (mm) na obszarze dorzecza Wisły (1971—2000) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

10. Roczne średnie sumy opadów atmosferycznych (mm) na obszarze dorzecza Wisły . . . . Tabela

11. Średnie miesięczne i roczne wartości temperatur powietrza (°C) na obszarze dorzecza Wisły (1971—2000) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

12. Średnie roczne temperatury powietrza (°C) na obszarze dorzecza Wisły . . . . . . . . . . Tabela

13. Różnice temperatury, sum opadów i oceny wilgotności wierzchniej warstwy gleby w miesiącach IV, V, VII, VIII i X w okresach 1971—2000 i 1991—2000 . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

14. Wartości graniczne wybranych wskaźników wód odnoszących się do dobrego i wyższego niż dobry stanu ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych . . . . . . . . . Tabela

15. Wartości graniczne wybranych wskaźników jakości biologicznej i fizykochemicznej wód ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód powierzchniowych płynących na obszarze dorzecza, uznanych za naturalne oraz silnie zmienione, bądź sztuczne . Tabela

16. Wartości graniczne wybranych wskaźników jakości biologicznej i fizykochemicznej wód ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód jezior . . . . . . . . . . . . Tabela

17. Wartości graniczne wybranych wskaźników jakości biologicznej i fizykochemicznej wód ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód przejściowych na obszarze dorzecza, uznanych za naturalne oraz silnie zmienione, bądź sztuczne . . . . . . . . . . . Tabela

18. Wartości graniczne wybranych wskaźników jakości biologicznej i fizykochemicznej wód ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód przybrzeżnych na obszarze dorzecza, uznanych za naturalne oraz silnie zmienione, bądź sztuczne . . . . . . . . . . . Tabela

19. Wartości graniczne wybranych wskaźników jakości fizykochemicznej wód, ustalonych jako cele środowiskowe dla jednolitych części wód podziemnych . . . . . . . . . . . . . Tabela

20. Parametry dla ustalenia celów środowiskowych dla jednolitych części wód podziemnych na obszarze dorzecza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

21. Zestawienie inwestycji związanych z wydobywaniem węgla kamiennego oraz rud cynku i ołowiu, na wydobycie których zostały udzielone koncesje w latach 2008—2009 przez Ministra Środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

22. Odstępstwa od celów środowiskowych dla JCWP na obszarze dorzecza Wisły . . . . . . Tabela

23. Odstępstwa od celów środowiskowych dla JCWPd na obszarze dorzecza Wisły . . . . . Tabela

24. Struktura przedsiębiorstw na obszarze dorzecza Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

25. Finansowa stopa zwrotu kosztów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

26. Wpływ dotacji na stopę zwrotu kosztów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

27. Udział opłat za pobór wód w kosztach zaopatrzenia w wodę . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

28. Finansowa stopa zwrotu kosztów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

29. Udział opłat za zrzut ładunków zanieczyszczeń w kosztach odbioru i oczyszczania ścieków Tabela

30. Ekonomiczna stopa zwrotu kosztów w sektorze komunalnym . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

31. Koszty netto ochrony wód w przemyśle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

32. Koszty środowiskowe i zasobowe w przemyśle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.go

w. rcl

ww

v.p l

3260 3261 3272 3277 3279 3279 3280 3280 3284 3285 3288 3288 3291 3307 3308 3309 3310 3311 3314 3317 3334 3335 3335 3336 3338 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3343

Monitor Polski Nr 49                — 3499 —                Poz. 549


ww

w. rcl

Tabela

33. Koszty netto ochrony wód i koszty całkowite związane z gospodarką wodną w przemyśle w 2006 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

34. Finansowa stopa zwrotu w rolnictwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

35. Ekonomiczna stopa zwrotu kosztów w rolnictwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

36. Wyniki oszacowania kosztów środowiskowych dla roku 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

37. Podział odpowiedzialności za koszty środowiskowe w roku 2006 . . . . . . . . . . . . . . Tabela

38. Podsumowanie programów działań w latach 2010—2015 na obszarze dorzecza Wisły — wody powierzchniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

39. Podsumowanie programów działań w latach 2010—2015 na obszarze dorzecza Wisły — wody podziemne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

40. Szacunkowy koszt wdrażania Programu w latach 2003—2006 (tys. zł) . . . . . . . . . . . Tabela

41. Nakłady na realizację programu w latach 2007—2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

42. Nakłady na realizację Programu Ochrony Środowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

43. Wykaz rzek, na których przewiduje się wykonanie obiektów w ramach Programu małej retencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

44. Zestawienie organów właściwych w sprawach gospodarowania wodami . . . . . . . . . Tabela

45. Zestawienie aktów prawnych powołujących właściwe władze oraz określające ich zakres działania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

46. Organy współpracujące z Prezesem KZGW w zakresie wdrażania RDW . . . . . . . . . . Tabela

47. Podległość dyrektorów RZGW, siedziby oraz strony www . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

48. Akty prawne ustanawiające statuty RZGW oraz przynależne regiony wodne . . . . . . . . Tabela

49. Podległość dyrektorów urzędów morskich, siedziby oraz zarządzenia nadające statut urzędom morskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

50. Podległość dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej, ich siedziby oraz strony www . . . Tabela

51. Umowy dwustronne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

52. Umowy wielostronne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

53. Dane adresowe KZGW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

54. Dane adresowe RZGW na obszarze dorzecza Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tabela

55. Dane adresowe GIOŚ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.go

v.p l

3364 3365 3416 3420 3428 3447 3469 3469 3474 3475 3475 3481 3482 3483 3484 3485 3485 3486

3343 3344 3345 3348 3349

Monitor Polski Nr 49                — 3500 —                Poz. 549


18. Spis rysunków

Rysunek

1. Pokrycie terenu obszaru dorzecza Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rysunek

2. Stopień wielkości rezerw wód podziemnych oraz granice lejów depresji . . . . . . . . . Rysunek

3. Opady atmosferyczne — wysokości średnie roczne (mm) — 1971—2000 . . . . . . . . . Rysunek

4. Trendy rocznych sum opadów atmosferycznych na obszarze Polski w okresie 1891—2000 Rysunek

5. Temperatura powietrza — średnia roczna (°C) — 1971—2000 . . . . . . . . . . . . . . . . Rysunek

6. Temperatura powietrza — średnia miesięczna (°C) Styczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . Rysunek

7. Temperatura powietrza — średnia miesięczna (°C) Lipiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rysunek

8. Regiony pluwiotermiczne na obszarze Polski w latach 1971—2000 . . . . . . . . . . . . . Rysunek

9. Regiony pluwiotermiczne na obszarze Polski w latach 1971—2000 scenariusz +1°C . . . 3254 3282 3284 3285 3286 3287 3287 3290 3290

ww

w. rcl

.go

v.p l

Załączniki do Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły z dnia 22 lutego 2011 r. (poz. 549)

Monitor Polski Nr 49        Załącznik nr 1                ww        — 3501 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


Monitor Polski Nr 49                — 3502 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3503 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3504 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3505 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3506 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3507 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3508 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3509 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3510 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3511 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3512 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3513 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3514 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3515 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3516 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3517 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3518 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3519 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3520 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

Załącznik nr 2

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                ww        CHARAKTERYSTYKA JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD RZECZNYCH        — 3521 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


Monitor Polski Nr 49                — 3522 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3523 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3524 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3525 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3526 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3527 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3528 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3529 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3530 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3531 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3532 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3533 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3534 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3535 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3536 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3537 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3538 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3539 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3540 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3541 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3542 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3543 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3544 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3545 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3546 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3547 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3548 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3549 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3550 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3551 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3552 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3553 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3554 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3555 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3556 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3557 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3558 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3559 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3560 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3561 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3562 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3563 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3564 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3565 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3566 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3567 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3568 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3569 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3570 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3571 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3572 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3573 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3574 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3575 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3576 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3577 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3578 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3579 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3580 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3581 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3582 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3583 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3584 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3585 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3586 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3587 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3588 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3589 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3590 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3591 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3592 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3593 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3594 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3595 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3596 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3597 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3598 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3599 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3600 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3601 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3602 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3603 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3604 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3605 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3606 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3607 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3608 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3609 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3610 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3611 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3612 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3613 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3614 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3615 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3616 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3617 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3618 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3619 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3620 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3621 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3622 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3623 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3624 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3625 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3626 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3627 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3628 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3629 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3630 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3631 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3632 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3633 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3634 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3635 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3636 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3637 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3638 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3639 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3640 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3641 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3642 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3643 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3644 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3645 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3646 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3647 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3648 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3649 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3650 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3651 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3652 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3653 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3654 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3655 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3656 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3657 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3658 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3659 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3660 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3661 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3662 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3663 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3664 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3665 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3666 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3667 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

ww

CHARAKTERYSTYKA JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD JEZIORNYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3668 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3669 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3670 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3671 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3672 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3673 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3674 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3675 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3676 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3677 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3678 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3679 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3680 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3681 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3682 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3683 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3684 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3685 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3686 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3687 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3688 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3689 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3690 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3691 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3692 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3693 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

ww

CHARAKTERYSTYKA JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PRZEJŚCIOWYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3694 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

CHARAKTERYSTYKA JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PRZYBRZEŻNYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3695 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

CHARAKTERYSTYKA JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3696 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3697 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3698 —                Poz. 549


ww

w. rcl

.go

v.p l

Załącznik nr 3

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                ww        Mapa nr

1. GRANICE OBSZARÓW DORZECZY I REGIONÓW WODNYCH        — 3699 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Mapa nr

2. JEDNOLITE CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH

Monitor Polski Nr 49 — 3700 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Mapa nr

3. SCALONE CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3701 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Mapa nr

4. JEDNOLITE CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3702 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Mapa nr

5. TYPY JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH RZECZNYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3703 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Mapa nr

6. TYPY JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH JEZIORNYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3704 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3705 —                Mapa nr

7. TYPY JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRZYBRZEŻNYCH I PRZEJŚCIOWYCH                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49                — 3706 —                Poz. 549


Mapa nr

8. EKOREGIONY

ww

w. rcl

.go

v.p l

ww

Mapa nr

9. OCENA STANU JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH RZECZNYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3707 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3708 —                Mapa nr

10. OCENA STANU JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH JEZIORNYCH, PRZEJŚCIOWYCH I PRZYBRZEŻNYCH                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Mapa nr

11. OCENA STANU ILOŚCIOWEGO JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH

Monitor Polski Nr 49 — 3709 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Mapa nr

12. OCENA STANU CHEMICZNEGO JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PODZIEMNYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3710 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Mapa nr

13. SIEĆ MONITORINGU WÓD POWIERZCHNIOWYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3711 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Mapa nr

14. SIEĆ MONITORINGU WÓD PODZIEMNYCH

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3712 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3713 —                Mapa nr

15. WYKAZ WÓD PRZEZNACZONYCH DO CELÓW REKREACYJNYCH, W TYM KĄPIELISKOWYCH                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

Monitor Polski Nr 49 — 3714 —                Mapa nr

16. WYKAZ WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRZEZNACZONYCH DO POBORU WODY W CELU ZAOPATRZENIA LUDNOŚCI W WODĘ PRZEZNACZONĄ DO SPOŻYCIA                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Monitor Polski Nr 49 — 3715 —                Mapa nr

17. WYKAZ WÓD PODZIEMNYCH PRZEZNACZONYCH DO POBORU WODY W CELU ZAOPATRZENIA LUDNOŚCI W WODĘ PRZEZNACZONĄ DO SPOŻYCIA                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Monitor Polski Nr 49 — 3716 —                Mapa nr

18. OBSZARY SZCZEGÓLNIE NARAŻONE NA ZANIECZYSZCZENIA ZWIĄZKAMI AZOTU ZE ŹRÓDEŁ ROLNICZYCH                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Monitor Polski Nr 49 — 3717 —                Mapa nr

19. OBSZARY PRZEZNACZONE DO OCHRONY SIEDLISK LUB GATUNKÓW, DLA KTÓRYCH UTRZYMANIE LUB POPRAWA STANU WÓD JEST WAŻNYM CZYNNIKIEM W ICH OCHRONIE                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


ww

Mapa nr

20. PUNKTOWE I OBSZAROWE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ

Monitor Polski Nr 49 — 3718 —                w. rcl .go v.p l                Poz. 549


PODGLĄD CZEŚCI STRONY NIEDOSTĘPNY! ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ STRONY POBIERZ PDF.

pobierz plik

Monitor Polski Nr 49, poz. 549 z 2011 - Strona 91 - pozostałe dokumenty:

porady prawne online

Informujemy, iż zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631), dalsze rozpowszechnianie artykułów i porad prawnych publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione.