Logowanie

Monitor Polski Nr 80, poz. 806 z 2011

Wyszukiwarka

Tytuł:

Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 17 sierpnia 2011 r. w sprawie wytycznych dla obwodowych komisji wyborczych, dotyczących zadań i trybu przygotowania oraz przeprowadzenia głosowania w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r.

Status aktu prawnego:Obowiązujący
Data ogłoszenia:2011-09-06
Data wydania:2011-08-17
Data wejscia w życie:2011-08-17
Data obowiązywania:2011-08-17

Treść dokumentu: Monitor Polski Nr 80, poz. 806 z 2011


Monitor Polski Nr 80                — 6391 —                Poz. 806

806

UCHWAŁA PAŃSTWOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ z dnia 17 sierpnia 2011 r. w sprawie wytycznych dla obwodowych komisji wyborczych, dotyczących zadań i trybu przygotowania oraz przeprowadzenia głosowania w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r. Na podstawie art. 79 § 1 i art. 161 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. — Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.1)) Państwowa Komisja Wyborcza uchwala, co następuje: §

1. Ustala się wytyczne dla obwodowych komisji wyborczych, dotyczące zadań i  trybu przygotowania

1)

oraz przeprowadzenia głosowania w  wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i  do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r., stanowiące załącznik do uchwały. §

2. Uchwała wchodzi w  życie z  dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu. Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej: wz. K. Czaplicki

Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w  Dz. U. z 2011 r. Nr 94, poz. 550, Nr 102, poz. 588, Nr 134, poz. 777, Nr 147, poz. 881, Nr 149, poz. 889 i Nr 171, poz. 1016.

Załącznik do uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 17 sierpnia 2011 r. (poz. 806)

WYTYCZNE DLA OBWODOWYCH KOMISJI WYBORCZYCH, DOTYCZĄCE ZADAŃ I TRYBU PRZYGOTOWANIA ORAZ PRZEPROWADZENIA GŁOSOWANIA W WYBORACH DO SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ I DO SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ, ZARZĄDZONYCH NA DZIEŃ 9 PAŹDZIERNIKA 2011 R. C z łonk ow ie k om i sj i

1. Członkowie komisji otrzymują od przewodniczącego komisji dokumenty potwierdzające członkostwo i funkcje pełnione w komisji. Dokument potwierdzający pełnienie funkcji przewodniczącego komisji wystawia zastępca przewodniczącego. W dniu wyborów członkowie komisji są obowiązani nosić identyfikatory z  imieniem i  nazwiskiem oraz funkcją pełnioną w komisji. Członkowie komisji nie mogą udzielać wyborcom pomocy w  głosowaniu, z  wyjątkiem pomocy udzielanej wyborcom niepełnosprawnym w zakresie, o którym mowa w art. 37c § 2 Kodeksu wyborczego, oraz polegającej na udzielaniu wyborcom informacji, o  których mowa w  pkt 20 i  23 niniejszych wytycznych.

2. Przewodniczący komisji kieruje pracami komisji, zwołuje jej posiedzenia i przewodniczy im. W razie nieobecności przewodniczącego jego obowiązki pełni zastępca przewodniczącego komisji. Podczas głosowania przewodniczący komisji odpowiada za utrzymanie porządku i spokoju, czuwa nad przestrzeganiem tajności głosowania, przestrzeganiem zakazu prowadzenia w lokalu wyborczym i na terenie budynku, w którym lokal ten się znajduje, w jakiejkolwiek formie agitacji wyborczej (art.  107 § 2 Kodeksu wyborczego) i  przestrzeganiem właściwego toku czynności podczas głosowania. Ma prawo zażądać opuszczenia lokalu przez osoby naruszające porządek i  spokój (art.  49 § 2 Kodeksu wyborczego), a w razie potrzeby zwrócić się do komendanta właściwego miejscowo komisariatu Policji o  zapewnienie koniecznej pomocy (art.  49 § 3 Kodeksu wyborczego). Przypadki zakłócenia głosowania odnotowuje się w  punkcie 16 protokołów głosowania w obwodzie. Mę żow ie za ufa nia i  obse r w a t or zy mi ęd z yna r odow i

3. Mężowie zaufania wyznaczeni przez pełnomocników wyborczych komitetów wyborczych, które zarejestrowały listę kandydatów na posłów lub kandydata na senatora w  danym okręgu wyborczym (lub upoważnione przez nich osoby), mogą być obecni w dniu wyborów w lokalu wyborczym podczas wszystkich czynności wykonywanych przez komisję. Do każdej komisji pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego spełniającego powyższy warunek może zgłosić po jednym mężu zaufania (art.  103 § 1 Kodeksu wyborczego). Mężowie zaufania przedstawią komisji zaświadczenie podpisane przez pełnomocnika wyborczego lub upoważnioną przez niego osobę, sporządzone według wzoru ustalonego przez Państwową Komisję Wyborczą uchwałą z  dnia 9 maja 2011  r. w  sprawie wzoru zaświadczenia dla mężów zaufania do obwodowych komisji wyborczych w  wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i  do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w  Rzeczypospolitej Polskiej (M. P. Nr 35, poz. 415). Jeżeli zaświadczenie wystawiła osoba upoważniona przez pełnomocnika, mąż zaufania okazuje komisji kserokopię tego upoważnienia. Zaświadczenia mogą różnić się między sobą wyglądem i układem graficznym, ale ich treść musi odpowiadać wzorowi ustalonemu

Monitor Polski Nr 80                — 6392 —                Poz. 806

przez Państwową Komisję Wyborczą. Komisja sprawdza zgodność treści przedłożonego zaświadczenia z ustalonym wzorem oraz tożsamość osoby okazującej zaświadczenie.

4. Podczas obecności w lokalu wyborczym mężowie zaufania noszą identyfikatory z  imieniem, nazwiskiem, funkcją oraz nazwą komitetu wyborczego, który reprezentują. Identyfikatory nie mogą zawierać elementów kampanii wyborczej. Mężowie zaufania mają prawo obserwować wszystkie czynności obwodowej komisji wyborczej, zarówno przed rozpoczęciem głosowania, w  trakcie jego trwania oraz po jego zakończeniu (art.  42 § 4 Kodeksu wyborczego), zgłaszać przewodniczącemu komisji na bieżąco uwagi i zastrzeżenia, wnosić uwagi do protokołu głosowania w  obwodzie, z  wymienieniem konkretnych zarzutów (art.  75 § 6 Kodeksu wyborczego), oraz być obecni przy transmisji danych z  protokołów do okręgowej komisji wyborczej, a także przy przekazywaniu protokołów głosowania pełnomocnikowi okręgowej komisji wyborczej, a następnie okręgowej komisji wyborczej. Mężowie zaufania nie mogą wykonywać żadnych czynności członka komisji, pomagać wyborcom w głosowaniu ani udzielać im wyjaśnień. Mężowie zaufania nie są uprawnieni także do liczenia ani do przeglądania kart do głosowania przed rozpoczęciem głosowania, w  trakcie głosowania i  po jego zakończeniu. Obserwacja czynności wykonywanych przez komisję obwodową nie uprawnia mężów zaufania do utrwalania pracy komisji za pomocą aparatów fotograficznych lub kamer. Dopuszczalne jest natomiast fotografowanie oraz filmowanie protokołów głosowania podanych do wiadomości publicznej przez obwodową komisję wyborczą. Wykonywanie uprawnień mężów zaufania nie może utrudniać pracy komisji, zakłócać powagi głosowania ani naruszać jego tajności. Niedopuszczalne jest także wchodzenie przez mężów zaufania do pomieszczenia za zasłoną, zapewniającego tajność głosowania, w  chwili, gdy w  pomieszczeniu tym znajduje się wyborca, nawet jeśli wyraził on na to zgodę. Przewodniczący komisji może wydawać polecenia o  charakterze porządkowym, w  przypadku gdy działania mężów zaufania wykraczają poza ich uprawnienia, utrudniają pracę komisji, zakłócają powagę głosowania lub naruszają jego tajność. Fakt ten należy odnotować w  punkcie 13 protokołów głosowania w obwodzie. Przewodniczący komisji informuje mężów zaufania o  przysługujących im prawach i  wskazuje im miejsce w lokalu wyborczym, z którego będą mogli obserwować przebieg głosowania.

5. Przy wszystkich czynnościach komisji mogą być również obecni obserwatorzy międzynarodowi zaproszeni przez Państwową Komisję Wyborczą. Obserwatorzy międzynarodowi przedstawią komisji zaświadczenie wydane przez Państwową Komisję Wyborczą. Obserwatorzy posiadają uprawnienia mężów zaufania, z wyjątkiem prawa do wnoszenia uwag do protokołów (art. 50 § 2 Kodeksu wyborczego). Nie mogą oni wykonywać żadnych czynności członka komisji, pomagać wyborcom w głosowaniu ani udzielać im wyjaśnień.

D zie nnik a r ze

6. W  czasie głosowania w  lokalu mogą przebywać dziennikarze posiadający ważne legitymacje dziennikarskie. Dziennikarze są obowiązani zgłosić swoją obecność przewodniczącemu komisji oraz stosować się do zarządzeń mających na celu zapewnienie powagi i tajności głosowania. Dziennikarze nie mogą przeprowadzać wywiadów w lokalu, w którym odbywa się głosowanie, ani przebywać w tym lokalu przed rozpoczęciem głosowania oraz po jego zakończeniu. L ok a l w y bor czy

7. W lokalu wyborczym powinny znajdować się: godło Rzeczypospolitej Polskiej, urna, pomieszczenia lub osłony zapewniające tajność głosowania umieszczone w takiej liczbie i w taki sposób, aby zapewnić sprawny jego przebieg. Miejsca za osłonami powinny być wyposażone w  przybory do pisania. W  miejscach tych należy także umieścić plakat informacyjny Państwowej Komisji Wyborczej o sposobie głosowania i warunkach ważności głosu. Lokal wyborczy powinien — w miarę możliwości — być tak urządzony, aby wyborca po otrzymaniu kart do głosowania bezpośrednio kierował się do miejsca za osłoną, a następnie w stronę urny. Komisja obowiązana jest sprawdzić, czy urna jest takiej wielkości, że pomieści wszystkie oddane karty do głosowania, oraz czy wykonana jest w  taki sposób, aby przez cały czas, od jej zamknięcia i  opieczętowania do jej otwarcia po zakończeniu głosowania, nie było możliwe wrzucenie do niej kart w inny sposób niż przez otwór do tego przeznaczony, ani wyjęcie bądź wysypanie się kart.

8. Na widocznym miejscu w  lokalu wywiesza się urzędowe obwieszczenia i informacje:

1) o  numerze i  granicach okręgu wyborczego do Sejmu i liczbie posłów wybieranych w tym okręgu oraz o  numerze i  granicach okręgu wyborczego do Senatu;

2) o  numerach i  granicach obwodów głosowania oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych;

3) o  zarejestrowanych w  danym okręgu wyborczym listach kandydatów na posłów, tj. o numerach i nazwach tych list wraz z danymi o kandydatach oraz informacje o skreślonych z list kandydatach;

4) o zarejestrowanych kandydatach na senatora;

5) o  sposobie głosowania i  warunkach ważności głosu;

6) o składzie komisji. Obwieszczenia i informacje powinny być dodatkowo umieszczone na wysokości umożliwiającej ich odczytanie przez wyborców niepełnosprawnych o ograniczonej sprawności ruchowej (art. 37c § 1 Kodeksu wyborczego).

9. Komisja powinna mieć w swojej siedzibie zapewniony dostęp do telefonu oraz znać numery telefonów, pod którymi pełnione będą dyżury członków okręgowej komisji wyborczej oraz dyżury

Monitor Polski Nr 80                — 6393 —                Poz. 806

w urzędzie gminy, a także numer telefonu do pełnomocnika ustanowionego przez okręgową komisję wyborczą, upoważnionego do telefonicznego przyjęcia danych, o których mowa w pkt

30. 10. W lokalu wyborczym oraz na terenie budynku (wewnątrz i na zewnątrz), w którym mieści się ten lokal, nie mogą być umieszczone hasła, napisy lub ulotki oraz inne materiały o  charakterze agitacyjnym (art.  107 § 2 Kodeksu wyborczego). Kontroli w  tym zakresie komisja dokonuje bezpośrednio przed dniem głosowania oraz ponownie przed rozpoczęciem głosowania, a także — w razie potrzeby — w trakcie głosowania. W razie umieszczenia takich materiałów komisja usuwa je; w  przypadku gdyby usunięcie ich przez komisję we własnym zakresie nie było możliwe, zwraca się ona o  pomoc do wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

11. W terminie uzgodnionym z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta), nie później jednak niż w  przeddzień wyborów, komisja skontroluje stan wyposażenia lokalu oraz oznakowania budynku, w  którym odbędzie się głosowanie. O  stwierdzonych brakach lub nieprawidłowościach komisja zawiadamia wójta (burmistrza, prezydenta miasta), a następnie sprawdza, czy zostały one usunięte. Komisja właściwa dla lokalu dostosowanego do potrzeb wyborców niepełnosprawnych sprawdza, nie później niż na 7 dni przed dniem wyborów, czy lokal oraz elementy jego wyposażenia spełniają warunki, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 29 lipca 2011 r. w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych (Dz. U. Nr  158, poz.  938). O  stwierdzonych niezgodnościach komisja niezwłocznie powiadamia pisemnie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), a następnie sprawdza, w przeddzień wyborów, czy zostały one usunięte. Z a da nia k om isj i p rzed d n i em wyb o ró w

12. Niezwłocznie po powołaniu komisja odbywa pierwsze posiedzenie, na którym dokonuje wyboru przewodniczącego komisji i jego zastępcy oraz, po zapoznaniu się z niniejszymi wytycznymi, ustala sposób wykonania swoich zadań. Niezwłocznie po ukonstytuowaniu się komisja podaje do publicznej wiadomości, w sposób zwyczajowo przyjęty, informację o  swoim składzie z uwzględnieniem pełnionych funkcji. W dniu głosowania informację o  składzie komisji wywiesza się w lokalu wyborczym.

13. Nie później niż na 3 dni przed dniem głosowania przewodniczący zwołuje posiedzenie komisji poświęcone organizacji jej pracy przed i w dniu głosowania. W czasie tego posiedzenia komisja ustala w  szczególności godziny rozpoczęcia pracy w  dniu głosowania. Informację o  godzinie rozpoczęcia pracy podaje się do publicznej wiadomości przede wszystkim przez jej wywieszenie w budynku, w którym mieści się lokal wyborczy, i w urzędzie gminy. Informacja ta jest przeznaczona dla mężów zaufania i  obserwatorów międzynarodowych w  celu umożliwienia im obecności przy wszystkich czynnościach komisji poprzedzających otwarcie lokalu. Komisja współdziała w tym zakresie z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta).

14. Komisja odbiera, najpóźniej w  przeddzień głosowania, karty do głosowania, formularze protokołów głosowania, pieczęć oraz spis wyborców wraz z listą wyborców, którzy udzielili pełnomocnictwa do głosowania. Do wykonania tego zadania komisja wyznacza co najmniej trzy osoby ze swego składu, przy czym jedną z nich powinien być przewodniczący komisji lub jego zastępca. Komisja ustala także miejsce i  sposób przechowywania odebranych materiałów do dnia głosowania. Przy odbiorze upoważnieni członkowie komisji dokładnie sprawdzają, czy:

1) karty do głosowania zostały dostarczone w odpowiedniej liczbie oraz czy dotyczą one właściwego okręgu;

2) karty do głosowania w wyborach do Sejmu są kompletne, tj. czy zawierają wszystkie listy kandydatów zarejestrowane w danym okręgu;

3) przekazano właściwą liczbę formularzy protokołów głosowania (po 4 egzemplarze): a) protokołu głosowania w  obwodzie na listy kandydatów na posłów wraz z wkładkami do protokołu zawierającymi wszystkie listy kandydatów zarejestrowane w danym okręgu, b) protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora wraz z  wydrukowanymi nazwiskami zarejestrowanych kandydatów na senatora, a  w  okręgach wyborczych, w których zarejestrowano tylko jednego kandydata na senatora — protokołu głosowania w obwodzie na kandydata na senatora;

4) przekazano właściwy spis wyborców, wraz z  listą wyborców, którzy udzielili pełnomocnictwa do głosowania;

5) przekazano komisji właściwą pieczęć (nazwa komisji wyborczej, numer i siedziba — miejscowość);

6) przekazano nakładki na karty do głosowania sporządzone w  alfabecie Braille’a  (każda komisja powinna otrzymać po 3 egzemplarze nakładek na karty do głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu);

7) przekazano formularze zaświadczeń potwierdzających wzięcie udziału w głosowaniu;

8) przygotowane zostały potrzebne materiały biurowe (poduszka do stempli, przybory do pisania, koperty, papier, sznurek, nawilżacze, taśma klejąca itp.). Komisja wyznaczona dla celów głosowania korespondencyjnego przez wyborców niepełnosprawnych sprawdza ponadto, czy w  spisie wyborców umieszczone są nazwiska wyborców, przy których w  rubryce „uwagi” umieszczona jest adnotacja o wysłaniu pakietu wyborczego. Odbiór dokumentów potwierdza się na piśmie, wymieniając ich rodzaj i ilość, w tym liczbę otrzymanych kart do głosowania (odrębnie do Sejmu i  do Senatu). Protokół odbioru otrzymuje organ przekazujący, a jego kopię włącza się do dokumentacji komisji. Gdyby komisji nie przekazano nakładek na karty do głosowania, komisja, odbierając wskazane wyżej dokumenty, sprawdza w  dziale ewidencji lud-

Monitor Polski Nr 80                — 6394 —                Poz. 806

ności urzędu gminy, czy żaden wyborca niepełnosprawny nie zgłosił zamiaru głosowania przy użyciu nakładki w tym obwodzie głosowania. Spis wyborców (wraz z  listą wyborców, którzy udzielili pełnomocnictwa do głosowania) przekazuje się przewodniczącemu komisji w  przeddzień głosowania, gdyby zatem przekazanie pozostałych dokumentów wymienionych wyżej nastąpiło wcześniej, przekazanie spisu należy potwierdzić odrębnie.

15. W przypadku gdy komisji zapewniono obsługę informatyczną, przewodniczący komisji odbiera, za pośrednictwem koordynatora gminnego do spraw obsługi informatycznej, login i hasło upoważniające do złożenia żądania wydania licencji oraz, po zatwierdzeniu i  podpisaniu żądania, do pobrania, z systemu komputerowego dostarczonego komisji przez Państwową Komisję Wyborczą, licencji do uwierzytelniania danych z protokołów głosowania sporządzanych w  systemie informatycznym, i  ich zapisu na nośniku elektronicznym. W  przypadku gdy przewodniczący komisji nie może odebrać loginu i  hasła, odbioru dokonuje, na podstawie pisemnego upoważnienia wystawionego przez przewodniczącego komisji, zastępca przewodniczącego komisji. Odbiór loginu i  hasła — wyłącznie po okazaniu dokumentu tożsamości oraz dokumentu potwierdzającego pełnienie funkcji w komisji osobie dokonującej przekazania — potwierdza się na piśmie. Protokół odbioru otrzymuje organ dokonujący przekazania, a  jego kopię włącza się do dokumentacji komisji. Informacja o loginie i haśle zostanie przekazana na kartce zabezpieczonej przed odczytaniem tego loginu i  hasła przez osoby niepowołane. Na kartce zostaną umieszczone dane identyfikujące komisję, dla której przeznaczone są login i hasło (określenie gminy, numeru i  siedziby właściwej obwodowej komisji wyborczej oraz imię i nazwisko przewodniczącego komisji obwodowej). Przewodniczący składa żądanie wydania licencji najpóźniej do godziny 1300 w dniu głosowania, a najpóźniej do godziny 2000 w dniu głosowania pobiera licencję. W  trakcie procedury składania żądania wydania licencji przewodniczący ustala indywidualne hasło zabezpieczające tę licencję. Przewodniczący komisji zabezpiecza otrzymaną licencję przed dostępem innych osób. W razie zniszczenia lub utraty otrzymanego loginu lub hasła przed złożeniem żądania wydania licencji lub pobraniem licencji albo utraty licencji przewodniczący komisji niezwłocznie kontaktuje się z  koordynatorem gminnym do spraw obsługi informatycznej w celu unieważnienia utraconego loginu i hasła lub licencji i otrzymania nowego loginu i  hasła. Na podstawie nowego loginu i  hasła przewodniczący komisji może złożyć żądanie wydania licencji i pobrać nową licencję. Ze względu na konieczność zachowania poufności hasła przekazanie nowego hasła w dniu głosowania może okazać się niemożliwe; w takim przypadku utrata hasła ograniczy możliwość korzystania przez komisję ze wspomagania informatycznego. Przewodniczący komisji najpóźniej w  przeddzień głosowania ustala z osobą odpowiedzialną za obsługę informatyczną miejsce i  harmonogram jej pracy.

Za da nia k omisji w   dniu w y bor ów pr zed o tw a r cie m lok a lu

16. W dniu wyborów komisja zbiera się w lokalu wyborczym w możliwie pełnym składzie, z udziałem przewodniczącego komisji lub jego zastępcy, na tyle wcześnie, aby wykonać wszystkie czynności związane z  przygotowaniem głosowania, lecz nie później niż o godz.

600. 17. Przed rozpoczęciem głosowania komisja, w możliwie pełnym składzie:

1) sprawdza dostarczone jej dokumenty oraz pieczęć komisji;

2) ponownie przelicza karty do głosowania, odrębnie do Sejmu i do Senatu;

3) ostemplowuje karty do głosowania — w  miejscu na to przeznaczonym — swoją pieczęcią; zaleca się ostemplowanie wszystkich kart do głosowania przed otwarciem lokalu, tj. przed godziną 700; w  razie niemożności wykonania tej czynności przed rozpoczęciem głosowania należy ostemplować karty bezpośrednio po godzinie 700, możliwie przed rozpoczęciem wydawania kart wyborcom; po ostemplowaniu wszystkich kart pieczęcią komisji należy je wraz z pieczęcią komisji odpowiednio zabezpieczyć;

4) rozkłada spis wyborców oraz karty do głosowania w  sposób ułatwiający prowadzenie głosowania;

5) sprawdza, czy w  lokalu wyborczym w  widocznym miejscu wywieszone są urzędowe obwieszczenia i  informacje, o  których mowa w  pkt  8, sprawdza również, czy dodatkowo są one umieszczone na wysokości umożliwiającej ich odczytanie z  wózka inwalidzkiego; w  razie stwierdzenia nieprawidłowości w  tym zakresie komisja podejmuje niezwłocznie działania dla ich usunięcia;

6) sprawdza, czy w  lokalu wyborczym oraz wewnątrz i na zewnątrz budynku, w którym mieści się lokal, nie znajdują się elementy służące prowadzeniu kampanii wyborczej (plakaty, ulotki, napisy); w razie umieszczenia takich materiałów komisja usuwa je; w przypadku gdyby komisja nie mogła tego uczynić sama, zwraca się o pomoc do wójta (burmistrza, prezydenta miasta); kontrolę w  tym zakresie należy przeprowadzać również w toku głosowania;

7) sprawdza, czy urna jest pusta, a  następnie zamyka ją i  opieczętowuje; urna powinna być ustawiona w takim miejscu, by była przez cały czas głosowania widoczna dla członków komisji i  mężów zaufania oraz obserwatorów międzynarodowych; ponadto możliwe jest wyznaczenie jednego członka komisji (rotacyjnie), którego zadaniem będzie czuwanie nad urną. Urny nie wolno wynosić z lokalu wyborczego; dotyczy to również urny zasadniczej w  obwodach głosowania utworzonych w  zakładach opieki zdrowotnej i  domach pomocy społecznej oraz urny do wrzucania kopert na kartę do głosowania w  obwodach głosowania utworzonych za granicą, wyznaczonych do głosowania korespondencyjnego.

Monitor Polski Nr 80                — 6395 —                Poz. 806

Z a da nia k om isj i w  trakci e g ł o so wan i a

18. O  godzinie 700 komisja otwiera lokal. Od chwili rozpoczęcia głosowania do czasu jego zakończenia komisja wykonuje swoje zadania w  składzie zapewniającym wyborcom udział w  głosowaniu bez zakłóceń przy wydawaniu kart do głosowania, ale co najmniej 3-osobowym, w  tym zawsze z  udziałem przewodniczącego komisji bądź jego zastępcy (art.  42 § 3 Kodeksu wyborczego). Wymóg obecności co najmniej 3 osób z komisji oznacza stałe przebywanie takiej liczby członków w pomieszczeniu, w którym znajduje się urna.

19. Głosowanie w  obwodach głosowania utworzonych w zakładach opieki zdrowotnej i domach pomocy społecznej może być rozpoczęte później niż o  godzinie

700. Ustaleń w  tym zakresie dokonuje obwodowa komisja wyborcza w  uzgodnieniu z okręgową komisją wyborczą. O ustaleniach tych powiadamia się wcześniej wyborców przez wywieszenie informacji bądź w inny sposób zwyczajowo przyjęty i informuje wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz dyrektora (kierownika) zakładu opieki zdrowotnej lub domu pomocy społecznej (art. 39 § 5 Kodeksu wyborczego).

20. Jeżeli w okresie po wydrukowaniu kart do głosowania, a  przed dniem wyborów, okręgowa komisja wyborcza skreśli z zarejestrowanej listy kandydatów na posłów nazwisko kandydata na posła lub unieważni rejestrację listy kandydatów bądź skreśli kandydata na senatora, wówczas obowiązana jest niezwłocznie zawiadomić o tym fakcie wszystkie obwodowe komisje wyborcze na obszarze danego okręgu wyborczego. W  takim przypadku nie dokonuje się druku nowych kart do głosowania. Okręgowa komisja wyborcza sporządza więc informację o nowym, prawidłowym brzmieniu karty do głosowania przez odwzorowanie właściwego arkusza takiej karty ze skreślonym nazwiskiem kandydata lub skreśloną listą kandydatów oraz o warunkach ważności głosu oddanego na takiej karcie. Otrzymaną informację o dokonanych skreśleniach i nowym brzmieniu karty do głosowania komisja obwodowa umieszcza w lokalu wyborczym przy właściwym obwieszczeniu oraz informuje ustnie o tym wyborców. Niedopuszczalne jest dokonywanie przez komisję jakichkolwiek skreśleń i  adnotacji na kartach do głosowania.

21. Przed wydaniem karty do głosowania komisja:

1) sprawdza tożsamość wyborcy na podstawie dowodu osobistego lub każdego innego dokumentu z fotografią, pod warunkiem że ustalenie tożsamości wyborcy na jego podstawie nie budzi wątpliwości (art. 52 § 1 Kodeksu wyborczego). Dokumentem tym nie może być „książeczkowy” dowód osobisty;

2) ustala, czy wyborca jest uprawniony do głosowania w tym obwodzie, przez sprawdzenie, czy jego nazwisko jest ujęte w spisie wyborców.

Komisje wyborcze wyznaczone do głosowania korespondencyjnego sprawdzają ponadto, czy w  rubryce spisu wyborców „Uwagi” odpowiadającej nazwisku danego wyborcy nie jest umieszczona informacja o wysłaniu do niego pakietu wyborczego. W przypadku umieszczenia takiej informacji komisja odmawia wydania kart do głosowania. Jeżeli wyborca poinformuje komisję, że nie otrzymał pakietu wyborczego, wówczas przewodniczący komisji lub jego zastępca telefonicznie potwierdza w dziale ewidencji ludności urzędu gminy, czy urząd posiada informację o niedoręczeniu temu wyborcy pakietu. W  przypadku potwierdzenia przez urząd niedoręczenia pakietu, przewodniczący lub jego zastępca skreśla adnotację w spisie o wysłaniu pakietu, w to miejsce wpisuje adnotację „pakiet niedoręczony” i  opatruje ją parafą, a komisja wydaje wyborcy karty do głosowania. Wyborca głosujący za granicą otrzymuje kartę do głosowania po okazaniu komisji obwodowej ważnego polskiego paszportu. W obwodach głosowania utworzonych za granicą na obszarze Unii Europejskiej oraz państw, do których można wjechać na podstawie polskiego dowodu osobistego, wyborca może zamiast paszportu okazać komisji ważny polski dowód osobisty.

22. Wyborcy wydaje się po jednej karcie do głosowania w wyborach do Sejmu i Senatu. Komisja odmawia ponownego wydania karty niezależnie od przyczyn tego żądania (np. z powodu pomyłkowego wypełnienia karty, zniszczenia jej itp.).

23. Przy wydawaniu kart do głosowania obwodowa komisja sprawdza, czy wydawane karty są ostemplowane jej pieczęcią. Ponadto komisja zwraca uwagę, by wyborca potwierdził własnoręcznym podpisem, w  przeznaczonej na to rubryce spisu wyborców, fakt otrzymania kart.  W  przypadku odmowy złożenia podpisu przewodniczący komisji w rubryce spisu wyborców „Uwagi” czyni adnotację „odmowa podpisu” i opatruje ją swoją parafą. Podobnie należy postąpić w  przypadku, gdy wyborca odmówił przyjęcia jednej z  kart do głosowania. Adnotacja powinna wówczas brzmieć „bez Sejmu” lub „bez Senatu”. Jeżeli wyborca, który odmówił przyjęcia jednej z  kart do głosowania, następnie będzie chciał otrzymać kartę do głosowania w  wyborach, w  których nie uczestniczył, komisja wydaje wyborcy tę kartę. Przewodniczący komisji w rubryce spisu wyborców w  rubryce „Uwagi” skreśla adnotację odpowiednio „bez Sejmu” lub „bez Senatu” i skreślenie to opatruje swoją parafą. Przy czynności potwierdzania przez wyborców otrzymania kart należy baczyć, by podpisy składane były w miejscach (w linii) odpowiadających nazwiskom. Możliwe jest składanie podpisu bez odwracania spisu. Na wniosek wyborcy komisja jest obowiązana wyjaśnić mu sposób głosowania w wyborach do Sejmu i  do Senatu oraz warunki ważności głosu, zgodnie z  informacjami umieszczonymi na karcie do głosowania. Ponadto komisja jest obowiązana, na prośbę wyborcy niepełnosprawnego, do przekazania ustnie

Monitor Polski Nr 80                — 6396 —                Poz. 806

treści obwieszczeń wyborczych w  zakresie informacji o  komitetach wyborczych biorących udział w  wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach i listach kandydatów. Przekaz dotyczący kandydatów i list kandydatów powinien się ograniczać do poinformowania wyborcy o  liczbie zarejestrowanych list kandydatów na posłów w danym okręgu wyborczym, ich numerach i  numerze strony, na której lista jest umieszczona na karcie do głosowania, oraz o liczbie kandydatów na konkretnej wskazanej przez wyborcę liście kandydatów. Odpowiednio, w odniesieniu do kandydatów na senatora, komisja informuje wyborcę o liczbie kandydatów. Czynności, o  których mowa, wykonuje przewodniczący komisji lub zastępca przewodniczącego w obecności członka komisji zgłoszonego przez inny komitet wyborczy.

24. W  dniu głosowania komisja dopisuje, zgodnie z art. 51 § 2—4 Kodeksu wyborczego, do spisu wyborców i umożliwia głosowanie:

1) osobie przedkładającej zaświadczenie o prawie do głosowania, które to zaświadczenie zatrzymuje i dołącza do spisu; odnosi się to także do osób, które na podstawie zaświadczenia chcą głosować w „swoim” obwodzie (wyborca otrzymał zaświadczenie w  związku z  zamiarem głosowania np. w  innej miejscowości, a  później odstąpił od tego zamiaru);

2) osobie pominiętej w spisie, jeżeli udokumentuje ona (np. przedstawiając dowód osobisty), iż stale zamieszkuje na terenie tego obwodu głosowania, a dział ewidencji ludności urzędu gminy, na żądanie komisji, potwierdzi telefonicznie, że pominięcie jest wynikiem pomyłki powstałej przy sporządzaniu spisu;

3) osobie skreślonej ze spisu dla danego obwodu głosowania w  związku z  umieszczeniem w  spisie wyborców w  zakładzie opieki zdrowotnej, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym, areszcie śledczym, w oddziale zewnętrznym takiego zakładu lub aresztu, jeżeli udokumentuje ona, iż opuściła tę jednostkę przed dniem głosowania;

4) obywatelowi polskiemu stale zamieszkującemu za granicą, a głosującemu w kraju na podstawie ważnego polskiego paszportu, jeśli udokumentuje, iż stale zamieszkuje za granicą. Podstawą dopisania takiego wyborcy do spisu jest wyłącznie ważny polski paszport. Podstawą nie może być okazanie dowodu osobistego, nawet w przypadku wyborców zamieszkujących stale za granicą na obszarze Unii Europejskiej, czy innego państwa, do którego można wjechać na podstawie polskiego dowodu osobistego. Udokumentowanie zamieszkiwania za granicą polega na okazaniu komisji dokumentu potwierdzającego ten fakt. Dokumentem takim jest np.: karta stałego pobytu, dokument potwierdzający zatrudnienie za granicą, dokument potwierdzający uprawnienie do korzystania ze świadczeń ubezpieczenia społecznego za granicą itp. Dane objęte spisem wpisuje się w odpowiednich rubrykach spisu na podstawie paszportu. W rubryce spisu „Uwagi” wpisuje się numer paszportu oraz miejsce i datę jego wydania. Przed dopisa-

niem do spisu obywatela polskiego stale zamieszkałego za granicą komisja jest obowiązana sprawdzić, czy w paszporcie nie ma odcisku pieczęci innej komisji z  datą 9 października 2011 r.; w takim przypadku należy odmówić dopisania nazwiska wyborcy do spisu, gdyż odcisk pieczęci komisji w paszporcie świadczy o wcześniejszym udziale w  głosowaniu. Po dopisaniu do spisu obywatela polskiego zamieszkałego za granicą, komisja jest obowiązana umieścić w  paszporcie na ostatniej wolnej stronie przeznaczonej na adnotacje wizowe odcisk swojej pieczęci i wpisać datę wyborów — „9 października 2011 r.”. Umieszczanie odcisku pieczęci obwodowej komisji w paszporcie nie dotyczy przypadków, gdy do głosowania przystępuje osoba zamieszkała w  kraju, której nazwisko jest ujęte w spisie, lub osoba przedkładająca zaświadczenie o  prawie do głosowania, posługująca się paszportem w  celu umożliwienia ustalenia jej tożsamości;

5) osobie, która chce głosować w obwodzie utworzonym w  zakładzie opieki zdrowotnej, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym, areszcie śledczym, w  oddziale zewnętrznym takiego zakładu lub aresztu, a  przybyła do tej jednostki przed dniem głosowania; dla dopisania tej osoby do spisu nie jest wymagane posiadanie zaświadczenia o  prawie do głosowania; w  celu uniknięcia trudności z  bieżącym potwierdzaniem przybycia do jednostki komisja wcześniej powinna zwrócić się do jej kierownika o  udostępnienie wykazu osób, które zostały przyjęte przed dniem głosowania, a nie były ujęte w wykazie przekazanym urzędowi gminy w celu sporządzenia spisu wyborców. Komisja nie jest uprawniona do dokonywania jakichkolwiek innych zmian w spisie wyborców.

25. Komisja dopuszcza do głosowania również osoby posiadające pełnomocnictwo do głosowania w imieniu wyborcy ujętego w spisie wyborców. Wyborca, który udzielił pełnomocnictwa do głosowania w jego imieniu, może w dniu głosowania doręczyć komisji oświadczenie o cofnięciu pełnomocnictwa, a także głosować osobiście, jeżeli nie głosował jeszcze w  jego imieniu pełnomocnik. Głosowanie osobiste wyborcy powoduje wygaśnięcie pełnomocnictwa do głosowania w  jego imieniu. Komisja nie dopuści natomiast do głosowania wyborcy, którego pełnomocnik wziął udział w głosowaniu w jego imieniu wcześniej. Również złożenie oświadczenia o  cofnięciu pełnomocnictwa jest w takiej sytuacji bezskuteczne. Fakt cofnięcia lub wygaśnięcia pełnomocnictwa do głosowania komisja obowiązana jest odnotować w spisie wyborców oraz na otrzymanej wraz ze spisem liście wyborców, którzy udzielili pełnomocnictwa do głosowania w ich imieniu. Pełnomocnik przed przystąpieniem do głosowania okazuje swój dowód osobisty lub inny dokument z fotografią oraz akt pełnomocnictwa sporządzony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub pracownika urzędu gminy działającego z upoważnienia wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Monitor Polski Nr 80                — 6397 —                Poz. 806

Przed wydaniem karty do głosowania komisja sprawdza w spisie wyborców, czy wyborca, który udzielił pełnomocnictwa, jest ujęty w  spisie wyborców, a także czy wyborca nie głosował wcześniej osobiście oraz czy w spisie nie odnotowano, że pełnomocnictwo wygasło z innej przyczyny lub zostało cofnięte. Jeżeli wyborca, który udzielił pełnomocnictwa, nie jest ujęty w  spisie wyborców, komisja jest obowiązana wyjaśnić telefonicznie w dziale ewidencji ludności urzędu gminy przyczynę nieumieszczenia wyborcy w spisie wyborców. Komisja odmawia wydania pełnomocnikowi karty do głosowania i  zatrzymuje akt pełnomocnictwa do głosowania w  przypadku wcześniejszego głosowania osobistego wyborcy, wygaśnięcia pełnomocnictwa z  innej przyczyny lub cofnięcia pełnomocnictwa. Po stwierdzeniu, że wyborca nie głosował osobiście, pełnomocnictwo nie wygasło z innej przyczyny i nie zostało cofnięte, komisja odnotowuje nazwisko i  imię (imiona) pełnomocnika wyborcy w spisie wyborców w rubryce „Uwagi” odpowiadającej pozycji, pod którą umieszczono nazwisko wyborcy, wraz z oznaczeniem „pełnomocnik”, akt pełnomocnictwa do głosowania załącza do spisu i  wydaje pełnomocnikowi karty do głosowania. Ponadto komisja odnotowuje fakt głosowania przez pełnomocnika na otrzymanej wraz ze spisem wyborców liście wyborców, którzy udzielili pełnomocnictwa do głosowania w ich imieniu. W  przypadku pełnomocnika przedkładającego zaświadczenie o prawie do głosowania komisja dopisuje pełnomocnika do spisu wyborców (pkt 24 ppkt 1), a następnie postępuje w sposób, o którym mowa wyżej. Pełnomocnik potwierdza otrzymanie kart do głosowania własnym czytelnym podpisem w rubryce spisu przeznaczonej na potwierdzenie otrzymania kart do głosowania przez wyborcę udzielającego pełnomocnictwa do głosowania.

26. W  komisjach, w  których wyborcy zgłosili zamiar głosowania przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w  alfabecie Braille’a, komisja wraz z kartami do głosowania wydaje wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, nakładki na te karty. Komisja informuje wyborcę, że po oddaniu głosu obowiązany jest on zwrócić komisji nakładki na karty. Komisja zwraca uwagę, aby wyborca wraz z  kartami nie wrzucił nakładek na karty do urny.

27. W  czasie głosowania komisja zwraca uwagę, by uprawnieni głosowali osobiście i  w  taki sposób, aby nienaruszona została tajność głosowania, a  także aby głosowanie nie zostało wykorzystane przez wyborców do prowadzenia agitacji wyborczej. Karty do głosowania wyborcy powinni wrzucać do urny w taki sposób, aby strona zadrukowana była niewidoczna (art.  52 § 7 Kodeksu wyborczego). Niedopuszczalne jest głosowanie za członka rodziny lub za inną osobę. Zakaz ten nie dotyczy osób posiadających pełnomocnictwo do głosowania, o  którym mowa w  pkt

25. Osobie niepełnosprawnej, na jej prośbę, może pomagać w głosowaniu inna osoba, w tym także niepełnoletnia; pomoc ta może mieć tylko techniczny charakter; nie może ona polegać na sugerowaniu wyborcy spo-

sobu głosowania lub na głosowaniu w  zastępstwie tego wyborcy; dopuszczalne jest, aby na życzenie osoby niepełnosprawnej w  pomieszczeniu za zasłoną przebywała osoba udzielająca pomocy. Pomocy w głosowaniu nie może udzielać członek komisji ani mąż zaufania (art. 53 Kodeksu wyborczego). Przeprowadzanie głosowania poza lokalem możliwe jest wyłącznie w  zakładach opieki zdrowotnej i domach pomocy społecznej przy zastosowaniu urny pomocniczej, o  czym mowa w pkt 63 i 64. Komisja zwraca uwagę, by wyborcy nie wynosili kart do głosowania poza lokal wyborczy. W przypadku gdy komisja zauważy, że wyborca wyniósł kartę do głosowania na zewnątrz, lub otrzyma informację, że w  lokalu wyborczym lub poza nim oferowane jest odstąpienie karty, obowiązana jest niezwłocznie zawiadomić Policję i  fakt ten opisać w punkcie 16 obu protokołów głosowania w obwodzie. Komisja zwraca również uwagę, aby wyborcy nie wrzucali do urny innych przedmiotów niż karty do głosowania. W razie stwierdzenia takich przypadków fakt ten należy opisać w punkcie 16 obu protokołów głosowania w obwodzie.

28. W obwodowych komisjach wyborczych wyznaczonych do głosowania korespondencyjnego, komisja przeprowadza głosowanie korespondencyjnie, postępując w sposób określony w uchwałach Państwowej Komisji Wyborczej: z  dnia 6 czerwca 2011 r. w sprawie warunków technicznych głosowania korespondencyjnego w  obwodach głosowania utworzonych za granicą (M. P. Nr  47, poz. 541) i z dnia 1 sierpnia 2011 r. w sprawie sposobu postępowania z  kopertami zwrotnymi i  pakietami wyborczymi w  wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i  do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, w  głosowaniu korespondencyjnym przeprowadzanym w  kraju (M. P. Nr  75, poz.  742). Komisje te, w  trakcie przeprowadzania głosowania, na bieżąco ustalają:

1) liczbę otrzymanych kopert zwrotnych;

2) liczbę kopert zwrotnych, w  których nie było oświadczenia o  osobistym i  tajnym oddaniu głosu;

3) liczbę kopert zwrotnych, w  których oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu nie było podpisane przez wyborcę;

4) liczbę kopert zwrotnych, w których nie było koperty na kartę do głosowania;

5) liczbę kopert zwrotnych, w  których znajdowała się niezaklejona koperta na kartę do głosowania;

6) liczbę kopert na kartę do głosowania wrzuconych do urny. W  przypadku gdy informacje z  ppkt 2—5 dotyczą jednej koperty zwrotnej, należy je uwzględnić w każdym z tych punktów. Dane, o których mowa, są zapisywane na arkuszu pomocniczym prowadzonym przez wskazanego członka komisji pod nadzorem przewodniczącego lub zastępcy przewodniczącego komisji.

Monitor Polski Nr 80                — 6398 —                Poz. 806

29. Głosowania nie wolno przerywać, chyba że w wyniku nadzwyczajnych wydarzeń zostanie ono przejściowo lub trwale uniemożliwione. Przez nadzwyczajne wydarzenie należy rozumieć wyłącznie takie, które realnie uniemożliwia głosowanie (np. katastrofa budowlana dotycząca budynku, w  którym znajduje się lokal wyborczy); nie są nadzwyczajnymi wydarzeniami sytuacje o  charakterze techniczno-organizacyjnym (brak właściwej pieczęci, trudność w dostaniu się do budynku lub lokalu przed rozpoczęciem głosowania itp.). O przyczynach uzasadniających — zdaniem komisji — zarządzenie przerwy w  głosowaniu, jego przedłużenie lub odroczenie komisja powiadamia niezwłocznie okręgową komisję wyborczą i za jej zgodą podejmuje uchwałę w tej sprawie. Uchwałę o  zarządzeniu przerwy w  głosowaniu, jego przedłużeniu lub odroczeniu komisja bezzwłocznie podaje do publicznej wiadomości oraz przesyła właściwej okręgowej komisji wyborczej i wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta). W  razie przerwania lub odroczenia głosowania komisja zakleja i opieczętowuje wlot urny, liczy niewykorzystane karty do głosowania, a  następnie spis wyborców i  niewykorzystane karty do głosowania umieszcza w odrębnych pakietach, opieczętowuje je i  opisuje. Urnę wraz z  pakietami oddaje na przechowanie przewodniczącemu komisji. Z czynności tych należy sporządzić protokół i podać w  nim liczbę niewykorzystanych kart do głosowania, odrębnie do Sejmu i do Senatu. Pieczęć komisji oddaje się zastępcy przewodniczącego, a gdyby zastępca był nieobecny — innemu członkowi komisji. Przed wznowieniem głosowania komisja stwierdza protokolarnie, czy pieczęcie na urnie i  pakietach z kartami oraz spisem nie zostały naruszone. Uchwałę o przerwaniu lub odroczeniu głosowania komisja załącza do protokołów głosowania w obwodzie i czyni o tym adnotację w protokołach głosowania (w  punkcie 13). W  razie naruszenia pieczęci lub braku pakietów albo dokumentów komisja opisuje stwierdzony stan w protokołach głosowania, zawiadamia o tym niezwłocznie okręgową komisję wyborczą oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i  następnie wykonuje czynności wskazane przez okręgową komisję wyborczą.

30. Komisja przekazuje Państwowej Komisji Wyborczej dane o  liczbie osób uprawnionych do głosowania oraz o  liczbie wyborców, którym wydano karty do głosowania w trakcie głosowania. Dane te przekazuje się według stanu na godzinę 900, 1400 oraz 1800, w  trybie i  na zasadach określonych w uchwale Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie trybu i sposobu przekazywania przez okręgowe i  obwodowe komisje wyborcze Państwowej Komisji Wyborczej w  trakcie głosowania danych o  liczbie osób uprawnionych do głosowania oraz o liczbie wyborców, którym wydano karty do głosowania w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i  do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r. (M. P. Nr 75, poz. 743).

31. Komisja, na żądanie wyborcy, obowiązana jest wydać zaświadczenie potwierdzające wzięcie udziału w głosowaniu. Zaświadczenie powinno zawierać następującą (odpowiednio) treść:

„Zaświadczenie Obwodowa Komisja Wyborcza Nr  ... w ....................................... zaświadcza, że Pan/Pani ..................................... otrzymał/otrzymała kartę/y

(imię i nazwisko wyborcy)

do głosowania w  wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej/i  do/Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 9 października 2011 r. .......................................

(miejscowość, data)

.............................”

(podpis)

Jeżeli z  wnioskiem o  wydanie zaświadczenia wystąpił pełnomocnik głosujący w  imieniu wyborcy ujętego w  spisie, wówczas w  zaświadczeniu po wyrazach „otrzymał/otrzymała” należy dodać wyrazy „jako pełnomocnik wyborcy”. Zaświadczenie podpisuje przewodniczący komisji lub zastępca przewodniczącego i opatruje pieczęcią komisji. Zaświadczenie sporządza się w dwóch egzemplarzach — jeden przekazuje się wyborcy, a drugi załącza się do spisu. Formularze zaświadczeń zapewnia wójt (burmistrz, prezydent miasta). Za da nia k omisji po za k ończe niu głosowan i a

32. O  godzinie 2100 przewodniczący komisji zarządza zakończenie głosowania. Komisja zamyka lokal; osobom przybyłym do lokalu przed tą godziną należy umożliwić oddanie głosu. Po opuszczeniu lokalu przez ostatniego wyborcę komisja zapieczętowuje wlot urny, zaklejając go paskiem papieru opatrzonym pieczęcią komisji i  podpisami jej członków. W  przypadku podjęcia przez komisję uchwały o  przedłużeniu głosowania lokal wyborczy jest zamykany później niż o godz. 2100, tj. o godzinie wynikającej z uchwały.

33. W obwodach głosowania utworzonych w zakładach opieki zdrowotnej, domach pomocy społecznej, zakładach karnych, aresztach śledczych, w oddziałach zewnętrznych takich zakładów i aresztów oraz w domach studenckich i zespołach domów studenckich, a także na polskich statkach morskich komisja może zarządzić wcześniejsze zakończenie głosowania, pod warunkiem że wszyscy wyborcy wpisani do spisu wyborców oddali swoje głosy. Zarządzenie wcześniejszego zakończenia głosowania może nastąpić nie wcześniej niż o  godzinie

1800. O  zarządzeniu zakończenia głosowania przewodniczący komisji niezwłocznie zawiadamia osobę kierującą jednostką, w  której utworzono obwód głosowania wyżej wskazany, wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz okręgową komisję wyborczą.

34. Po zamknięciu lokalu i po zakończeniu głosowania komisja przystępuje w  możliwie pełnym składzie do wykonania kolejnych czynności. W lokalu mogą przebywać poza członkami komisji wyłącznie mężowie zaufania i  obserwatorzy międzynarodowi. Nie mogą oni uczestniczyć w  liczeniu głosów ani pomagać członkom komisji w  wykonywaniu ich zadań. W przypadku gdy komisji zapewniono obsługę informatyczną, w  lokalu w  miejscu wyznaczonym przez przewodniczącego może przebywać również osoba odpowiedzialna za tę obsługę.

Monitor Polski Nr 80                — 6399 —                Poz. 806

35. Komisja przed przystąpieniem do sporządzenia protokołów głosowania w  obwodzie ustala liczbę wyborców, którzy głosowali na podstawie zaświadczenia o  prawie do głosowania. Liczbę tę komisja ustala na podstawie liczby zaświadczeń dołączonych do spisu wyborców. Następnie komisja, uwzględniając ustalenia, o  których mowa w pkt 28, sporządza zestawienie zawierające tytuł „Wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w  dniu 9 października 2011 r.” oraz następujące informacje:

1) numer obwodu;

2) adres komisji obwodowej;

3) imię i nazwisko przewodniczącego komisji obwodowej lub zastępcy przewodniczącego;

4) liczba osób głosujących na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania;

5) liczba otrzymanych przez komisję kopert zwrotnych;

6) liczba kopert zwrotnych, w  których nie było oświadczenia o  osobistym i  tajnym oddaniu głosu;

7) liczba kopert zwrotnych, w których oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu nie było podpisane przez wyborcę;

8) liczba kopert zwrotnych, w których nie było koperty na kartę do głosowania;

9) liczba kopert zwrotnych, w których znajdowała się niezaklejona koperta na kartę do głosowania;

10) liczba kopert na kartę do głosowania wrzuconych do urny. W przypadku gdy w danym obwodzie głosowania żaden wyborca nie głosował na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania, w zestawieniu należy wpisać „0”. Ppkt 5—10 wypełniają komisje wyznaczone dla celów głosowania korespondencyjnego. I. ROZLICZENIE KART DO GŁOSOWANIA

1. Liczba wyborców uprawnionych do głosowania (umieszczonych w spisie) w chwili zakończenia głosowania w tym: Liczba wyborców, którym wysłano pakiety wyborcze Komisja otrzymała kart do głosowania Liczba wyborców, którym wydano karty do głosowania (liczba podpisów w spisie) w tym: Liczba wyborców głosujących przez pełnomocnika (liczba kart do głosowania wydanych na podstawie otrzymanych przez komisję aktów pełnomocnictwa) Nie wykorzystano kart do głosowania

Zestawienie powinno być podpisane przez przewodniczącego komisji lub jego zastępcę i doręczone okręgowej komisji wyborczej wraz z protokołami głosowania w obwodzie.

36. Komisja przystępuje do ustalenia wyników głosowania i sporządzenia projektów: protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów i  protokołu głosowania w  obwodzie na kandydatów na senatora. W okręgach wyborczych, w których zarejestrowano tylko jednego kandydata na senatora, sporządza się projekt protokołu głosowania w  obwodzie na kandydata na senatora. (Ilekroć w  dalszej części wytycznych mowa jest o  „protokole głosowania w  obwodzie na kandydatów na senatora”, należy przez to rozumieć również „protokół głosowania w  obwodzie na kandydata na senatora”). Do tego celu wykorzystuje się dostarczone formularze protokołów. Czynności opisane w  pkt 37—51 dotyczą przygotowania projektów protokołów, ale należy wykonywać je na formularzach protokołów głosowania. Ze względów praktycznych we wskazanych wyżej punktach dla uproszczenia używane jest pojęcie „protokołu głosowania”, a  nie „projektu protokołu głosowania” lub „formularza protokołu głosowania”.

37. Liczby w  protokołach głosowania w  obwodzie wpisuje się w  następujący sposób: liczby jednocyfrowe wpisuje się w  ostatniej kratce z  prawej strony, liczby dwucyfrowe — w dwóch ostatnich kratkach z  prawej strony, liczby trzycyfrowe — w trzech ostatnich kratkach z prawej strony itd., czyli tak, aby ostatnia cyfra wpisywanej liczby wypadła w ostatniej kratce z prawej strony. Jeżeli ustalona przez komisję liczba wynosi zero, w ostatniej kratce z prawej strony należy wpisać cyfrę „0”.

38. W pierwszej kolejności komisja dokonuje rozliczenia kart do głosowania.

1a.

2.

3. 3a.

4.

Monitor Polski Nr 80                — 6400 —                Poz. 806

Komisja wpisuje w punkcie 2 protokołów głosowania w obwodzie ustaloną przed rozpoczęciem głosowania liczbę otrzymanych kart do głosowania w wyborach do Sejmu i w wyborach do Senatu. Następnie komisja przelicza niewykorzystane karty do głosowania, odrębnie do Sejmu i do Senatu. Liczby te wpisuje się w punkcie 4 protokołów. Karty niewykorzystane należy zapakować w pakiety, odrębnie karty do Sejmu i do Senatu, opieczętować je i opisać. Komisja ustala liczbę wyborców uprawnionych do głosowania, tj. umieszczonych w  spisie, łącznie z  osobami dopisanymi przez komisję w  trakcie głosowania. Liczby uprawnionych do głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu muszą być równe. Liczbę tę wpisuje się w punkcie 1 protokołów. W dalszej kolejności komisja ustala liczbę wyborców, którym wysłano pakiety wyborcze. Liczbę tę ustala się na podstawie liczby adnotacji w  spisie wyborców zawierających informacje o  wysłaniu pakietu wyborczego do wyborcy. Ustaleń tych dokonują komisje wyznaczone do głosowania korespondencyjnego, pozostałe komisje wpisują cyfrę „0” w tym punkcie protokołów. Liczbę wyborców, którym wysłano pakiety wyborcze w  wyborach do Sejmu, wpisuje się w punkcie 1a protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów, a  liczbę wyborców, którym wysłano pakiety wyborcze w wyborach do Senatu, wpisuje się w punkcie 1a protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora. Kolejną czynnością komisji jest ustalenie liczby wyborców, którym wydano karty do głosowania do Sejmu i do Senatu. Ustalenia tego dokonuje się na podstawie liczby podpisów w  spisie wyborców potwierdzających otrzymanie karty do głosowania (łącznie z adnotacjami „odmowa podpisu” zastępującymi podpisy). Należy zwrócić szczególną uwagę na adnotacje umieszczone w rubryce „Uwagi” spisu dotyczące sytuacji, gdy wyborcy pobrali jedną kartę do głosowania, np. „tylko do Sejmu” bądź „tylko do Senatu”. Liczby wyborców, którym wydano karty do głosowania w  wyborach do Sejmu i  do Senatu, mogą być różne. Liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania w wyborach do Sejmu, wpisuje się w punkcie 3 protokołu głosowania w  obwodzie na listy kandydatów na posłów, a liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania w wyborach do Senatu, wpisuje się w punkcie 3 protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora. Następnie komisja ustala liczbę wyborców głosujących przez pełnomocnika. Ustalenia tego dokonuje się na podstawie liczby podpisów pełnomocników głosujących w imieniu wyborców ujętych w spisie, znajdujących się obok dopisku „pełnomocnik” w rubryce spisu „Uwagi”. Uzyskaną liczbę komisja porównuje z liczbą otrzymanych aktów pełnomocnictwa, z  pominięciem aktów pełnomocnictwa, które komisja otrzymała od osób, których pełnomocnictwo wygasło lub zostało cofnięte. Liczby te powinny być równe. Jeżeli zachodzi rozbieżność pomiędzy tymi liczbami, komisja dokonuje ponownego przeliczenia.

Liczbę wyborców głosujących przez pełnomocnika wpisuje się w punkcie 3a odpowiednio protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów i protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora. Komisje w  obwodach głosowania utworzonych w zakładach opieki zdrowotnej, domach pomocy społecznej, zakładach karnych, aresztach śledczych, w  oddziałach zewnętrznych takich zakładów i  aresztów oraz domach studenckich i  zespołach domów studenckich, a  także za granicą i  na polskich statkach morskich, w tym punkcie protokołów głosowania wpisują cyfrę „0”. Na podstawie ustalonych danych komisja dokonuje rozliczenia kart do głosowania, tzn. ustala, czy suma liczby kart niewykorzystanych (punkt 4 protokołu) i  liczby wyborców, którym wydano karty do głosowania (punkt 3 protokołu), jest równa liczbie kart, które otrzymała komisja (punkt 2 protokołu). Rozliczenia należy dokonać oddzielnie w każdym z protokołów. W razie stwierdzenia niezgodności należy ponownie przeliczyć podpisy w  spisie, a  jeśli wynik rozliczenia kart będzie ten sam — przypuszczalną przyczynę niezgodności należy opisać w  punkcie 11 właściwego protokołu.

39. Komisja sprawdza, czy pieczęcie na urnie oraz na wlocie do urny pozostały nienaruszone, po czym otwiera urnę i wyjmuje z niej karty do głosowania. Zaleca się zachowanie staranności przy wyjmowaniu kart z urny, aby nie zostały one uszkodzone. Komisja wyznaczona do głosowania korespondencyjnego za granicą, przed przystąpieniem do wskazanych wyżej czynności, wykonuje czynności określone w  pkt 11 załącznika do uchwały Państwowej Komisji Wyborczej w  sprawie warunków technicznych głosowania korespondencyjnego w  obwodach głosowania utworzonych za granicą. Komisja wyznaczona do głosowania korespondencyjnego w  kraju, po otwarciu urny i  wyjęciu z niej kart, przystępuje do wykonania zadań określonych w  § 2 ust. 6 uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 1 sierpnia 2011 r. w sprawie sposobu postępowania z  kopertami zwrotnymi i  pakietami wyborczymi w  wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i  do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, w  głosowaniu korespondencyjnym przeprowadzanym w kraju.

40. Komisja przegląda wszystkie karty i wydziela z nich części kart całkowicie przedartych na dwie lub więcej części, których nie bierze się pod uwagę przy obliczeniach. Jako karty całkowicie przedarte traktuje się, w przypadku kart zbroszurowanych, także te karty, w których odłączono poszczególne strony bądź ich części. Karty takie należy zapakować w pakiet, opieczętować go i opisać.

41. Komisja oddziela karty do głosowania w  wyborach do Sejmu od kart do głosowania w wyborach do Senatu, liczy je (odrębnie do Sejmu i do Senatu) i odpowiednie liczby wpisuje w punkcie 5 właściwego protokołu. Komisje wyznaczone do głosowania korespondencyjnego podają w punkcie 5a właściwego protokołu liczby kart do głosowania wyjętych z kopert

Monitor Polski Nr 80                — 6401 —                Poz. 806

na karty do głosowania, ustalone w sposób określony w uchwałach, o których mowa w pkt 39.

5. 5a. Liczba kart wyjętych z urny w tym: Liczba kart wyjętych z kopert na karty do głosowania

Liczby te należy uwzględnić przy ustalaniu liczb kart wyjętych z urny, o których mowa wyżej.

Jeżeli liczba kart wyjętych z urny (punkt 5 protokołu) pomniejszona o liczbę kart wyjętych z kopert na karty do głosowania (punkt 5a protokołu) nie jest równa liczbie wyborców, którym wydano karty do głosowania (punkt 3 protokołu), wówczas przypuszczalną przyczynę tego stanu rzeczy należy omówić w punkcie 12 protokołu. Przyczynę tę należy ustalić po przeliczeniu kart ważnych i nieważnych. Analogicznie należy postąpić, jeżeli liczba kart wyjętych z  kopert na karty do głosowania (punkt 5a protokołu) jest większa od liczby wyborców, którym wysłano pakiety wyborcze (punkt 1a protokołu). Czynności te wykonuje się odrębnie w protokole głosowania w  obwodzie na listy kandydatów na posłów i w protokole głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora.

6.

7. Liczba kart nieważnych Liczba kart ważnych

Pozostałe komisje wpisują cyfrę „0” w punkcie 5a protokołów.

42. Komisja wydziela i  liczy karty nieważne, tj. inne niż ustalone urzędowo lub nieopatrzone pieczęcią komisji obwodowej, oddzielnie karty do Sejmu i do Senatu. Ustalone liczby kart nieważnych wpisuje się w  punkcie 6 właściwego protokołu. Karty nieważne należy zapakować w pakiety, odrębnie do Sejmu i  do Senatu, opieczętować je i opisać. Pozostałe karty są kartami ważnymi i na ich podstawie ustala się wyniki głosowania. Karty ważne należy policzyć, odrębnie do Sejmu i do Senatu. Liczbę kart ważnych wpisuje się w  punkcie  7 właściwego protokołu.

Suma kart nieważnych (punkt 6 protokołu) i  kart ważnych (punkt 7 protokołu) musi być równa liczbie kart wyjętych z urny (punkt 5 protokołu). Komisja pakuje karty do głosowania w wyborach do Senatu w tymczasowy pakiet i odkłada je.

43. Z kart ważnych do Sejmu komisja ustala liczbę głosów nieważnych oraz głosów ważnych oddanych na wszystkie listy kandydatów. Komisja jest obowiązana przejrzeć całą kartę do głosowania, a  nie poprzestać na miejscu, w  którym wyborca postawił znak „x”, gdyż może się okazać, że znak taki wyborca postawił przy nazwiskach kandydatów na więcej niż jednej liście, co powoduje nieważność głosu. W  trakcie przeglądania kart do głosowania komisja odkłada osobno karty z  głosami nieważnymi i osobno karty z głosami ważnymi. Dla ustalenia, czy głos na karcie jest ważny, czy nieważny, komisja stosuje poniższe reguły: — znakiem „x” postawionym w  kratce są dwie przecinające się linie, których punkt przecięcia znajduje się w  obrębie kratki (art.  227 § 1 Kodeksu wyborczego). Ustalenie, czy znak „x” postawiony jest w kratce, czy poza nią, należy do komisji, — uznania głosu za nieważny komisja dokonuje po okazaniu karty wszystkim członkom komisji uczestniczącym w  ustalaniu wyniku głosowania, — nieważne są głosy, jeżeli na karcie do głosowania wyborca postawił znak „x” w kratce przy na8. Liczba głosów nieważnych

zwiskach kandydatów z  różnych list kandydatów (tj. z więcej niż jednej listy) bądź nie postawił znaku w kratce przy nazwisku kandydata na żadnej liście (art. 227 § 2 Kodeksu wyborczego), — jeżeli na karcie do głosowania wyborca postawił znak „x” w kratce obok nazwisk dwóch lub więcej kandydatów z tej samej listy, to głos taki uważa się za ważnie oddany na daną listę i zalicza kandydatowi, którego nazwisko jest umieszczone wyżej na tej liście od innych nazwisk, przy których również postawiono znak „x” (art. 227 § 5 Kodeksu wyborczego), — jeżeli znak „x” został postawiony przy nazwisku kandydata, którego okręgowa komisja wyborcza skreśliła z zarejestrowanej listy kandydatów na posłów lub (oraz) unieważniła rejestrację listy kandydatów, wówczas przy ocenie, czy głos jest ważny, należy kierować się także zasadami, o których mowa w pkt 48, — wszelkie znaki, wykreślenia, przekreślenia, w  tym również i  znak „x” postawiony przez wyborcę poza przeznaczoną na to kratką, traktuje się jako dopiski, które nie wpływają na ważność głosu. Natomiast wszelkie znaki graficzne naniesione w obrębie kratki, w szczególności zamazanie kratki, przekreślenie znaku „x” w kratce itp., powodują nieważność głosu. Karty z głosami nieważnymi należy policzyć i ustaloną liczbę wpisać w  punkcie 8 protokołu głosowania na listy kandydatów na posłów. Karty te należy zapakować w pakiet, opieczętować go i opisać „Głosy nieważne z kart ważnych do Sejmu”.

Monitor Polski Nr 80                — 6402 —                Poz. 806

44. Po wydzieleniu i policzeniu głosów nieważnych komisja liczy głosy ważne i ich liczbę wpisuje w punkcie

9. 9. Liczba głosów ważnych oddanych łącznie na wszystkie listy kandydatów Następnie komisja sumuje liczby głosów nieważnych (punkt 8 protokołu) i  głosów ważnych (punkt 9 protokołu) i porównuje wynik z wcześniej wpisaną liczbą w  punkcie

7. Liczby te muszą być identyczne. Jeżeli występuje rozbieżność, należy poszukać przyczyny błędu i po sprostowaniu obliczeń właściwe liczby wpisać do protokołu.

45. Komisja ustala liczbę głosów ważnych oddanych na każdą z  list kandydatów. W  tym celu odrębnie grupuje karty z głosami oddanymi na poszczególne listy. Oblicza liczbę głosów oddanych na każdą z  list i  wpisuje ją przy numerze i nazwie listy na przygotowanych wcześniej arkuszach pomocniczych — odrębnych dla każdej listy z  jej numerem i  nazwą oraz nazwiskami i imionami umieszczonych na niej kandydatów.

Liczba głosów ważnych oddanych na listę:

Po dokonaniu tej czynności należy podsumować głosy ważne oddane na wszystkie listy kandydatów. Otrzymana liczba musi być identyczna z liczbą wpisaną w punkcie

9. 46. Kolejną czynnością jest ustalenie liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów z  każdej listy. Ustalone liczby komisja wpisuje przy nazwiskach poszczególnych kandydatów na arkuszach pomocniczych. Następnie komisja sprawdza prawidłowość ustalenia liczby głosów ważnych oddanych na każdą z list. W tym celu dodaje liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów z danej listy i uzyskany wynik wpisuje na arkuszu pomocniczym w rubryce „Razem”. Uzyskany wynik powinien być taki, jak liczba głosów ważnych oddanych na listę, ustalona w sposób opisany w pkt

45. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy na liście znajduje się nazwisko skreślonego kandydata.

47. Dane dotyczące punktu 10 („Na poszczególne listy kandydatów i  umieszczonych na nich kandydatów oddano następujące liczby głosów ważnych”) wypełnia się odrębnie, wpisując z arkuszy pomocniczych do protokołu po prawej stronie przy numerze i  nazwie każdej listy liczbę głosów, które oddano na tę listę, a  przy nazwiskach i  imionach kandydatów — otrzymaną przez nich liczbę głosów.

48. Jeżeli w okresie po wydrukowaniu kart do głosowania, a  przed dniem wyborów, okręgowa komisja wyborcza skreśliła z  zarejestrowanej listy nazwisko kandydata na posła lub unieważniła rejestrację listy kandydatów, wówczas tryb postępowania przy obliczaniu i ustalaniu wyników głosowania jest następujący:

1) jeżeli wyborca postawił znak „x” w kratce obok nazwiska skreślonego kandydata oraz postawił znak „x” w kratce obok nazwiska innego kandydata z tej samej listy, to głos jest ważny i zalicza się nieskreślonemu kandydatowi;

2) jeżeli wyborca postawił znak „x” w kratce obok nazwiska skreślonego kandydata oraz postawił

znak „x” w  kratce obok nazwiska kandydata z innej (ale tylko jednej) listy, to głos jest ważny i oddany na kandydata z innej listy i tę listę;

3) jeżeli wyborca postawił znak „x” jedynie w kratce obok nazwiska skreślonego kandydata, to głos jest ważny i oddany na listę, ale głosu tego nie zalicza się żadnemu kandydatowi z  tej listy (art. 227 § 4 Kodeksu wyborczego);

4) jeżeli wyborca postawił znak „x” w kratce obok nazwiska kandydata z  listy, której rejestrację unieważniono, oraz postawił znak „x” w kratce obok nazwiska kandydata z innej (ale tylko jednej) listy, to głos jest ważny i oddany na kandydata z innej listy i tę listę;

5) jeżeli wyborca postawił znak „x” jedynie w kratce obok nazwiska kandydata z listy, której rejestrację unieważniono, to głos jest nieważny. Skreślone nazwisko kandydata umieszcza się (pozostawia) w odpowiedniej części protokołu głosowania w obwodzie z adnotacją przy jego nazwisku „skreślony” w  miejscu przeznaczonym na wpisanie liczby głosów. Analogicznie postępuje się w przypadku unieważnionej rejestracji listy kandydatów.

49. Po sprawdzeniu prawidłowości danych komisja pakuje, w  odrębne pakiety według numerów i nazw list, karty ważne z głosami ważnymi. Staranne wykonanie tej czynności pozwoli na szybkie wyjaśnienie ewentualnych błędów w obliczeniach, a  także zarzutów wynikających z  uwag mężów zaufania lub protestów wyborców. Następnie komisja wypełnia w pozostałych punktach protokół głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów.

50. Komisja sprawdza, czy pakiet zawierający ważne karty do głosowania w  wyborach do Senatu nie został naruszony, i przystępuje do ustalenia wyników głosowania na kandydatów na senatora. Przy ustalaniu wyników głosowania w  wyborach do Senatu komisja odpowiednio stosuje opisane w  pkt 43 zasady dotyczące definicji znaku „x” i  ewentualnych dopisków na karcie do głosowania.

Monitor Polski Nr 80                — 6403 —                Poz. 806

Komisja uznaje za nieważne głosy, jeżeli na karcie do głosowania wyborca postawił znak „x” w kratkach przy nazwiskach więcej niż jednego kandydata bądź nie postawił znaku „x” w kratce przy żadnym nazwisku kandydata. W okręgu wyborczym, w którym został zarejestrowany tylko jeden kandydat, komisja uznaje za nieważne głosy, jeżeli na karcie do głosowania wyborca postawił zarówno znak „x” w  kratce oznaczonej słowem „TAK”, jak i  w  kratce oznaczonej słowem „NIE”, lub nie postawił znaku „x” w żadnej kratce. Jeżeli okręgowa komisja wyborcza skreśliła kandydata na senatora, wówczas przy ocenie, czy głos

8. Liczba głosów nieważnych Karty te należy zapakować w pakiet, opieczętować go i opisać „Głosy nieważne z kart ważnych do Senatu”.

9. Liczba głosów ważnych Następnie komisja sumuje liczby głosów nieważnych (punkt 8 protokołu) i  głosów ważnych (punkt 9 protokołu) i porównuje wynik z wcześniej wpisaną liczbą w punkcie

7. Liczby te muszą być identyczne. Jeżeli występuje rozbieżność, należy poszukać przyczyny błędu i po sprostowaniu obliczeń właściwe liczby wpisać do protokołu.

51. Komisja ustala liczbę głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów na senatora. Ustalenia tego komisja dokonuje na przygotowanych wcześniej arkuszach pomocniczych z nazwiskami i imionami wszystkich kandydatów na senatora. Żaden z  kandydatów nie może otrzymać więcej głosów, niż wynosi liczba głosów ważnych. Komisja oblicza sumę głosów oddanych na wszystkich kandydatów i  sprawdza, czy jest ona równa liczbie głosów ważnych wpisanej w punkcie 9 protokołu głosowania. W przypadku gdy któryś z powyższych warunków nie jest spełniony, komisja ponownie sprawdza poprawność ustalenia wyników głosowania na kandydatów na senatora. Po sprawdzeniu prawidłowości ustalenia liczby głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów na senatora komisja wypełnia punkt 10 protokołu. Sumę liczb głosów ważnych oddanych na wszystkich kandydatów komisja wpisuje w rubryce „Razem”. Komisja sprawdza, czy suma liczb głosów ważnych oddanych na wszystkich kandydatów wpisana w  rubryce „Razem” jest równa liczbie głosów ważnych wpisanej w  punkcie 9 protokołu głosowania. W przypadku gdy warunek ten nie jest spełniony, komisja ponownie sprawdza poprawność ustalenia wyników głosowania na kandydata na senatora. Jeżeli w okręgu wyborczym zarejestrowano tylko jednego kandydata na senatora, liczbę głosów ważnych za wyborem kandydata i  liczbę głosów ważnych przeciw wyborowi kandydata komisja wpisuje w odpowiednich pozycjach w punkcie 10 protokołu głosowania.

jest ważny, należy stosować odpowiednio zasady, o których mowa w pkt 48, z tym że:

1) jeżeli wyborca postawił znak „x” w kratce obok nazwiska skreślonego kandydata na senatora oraz postawił znak „x” w kratkach obok nazwiska tylko jednego nieskreślonego kandydata, głos taki uważa się za ważny i oddany na tego (nieskreślonego) kandydata;

2) jeżeli wyborca postawił znak „x” tylko w kratce obok nazwiska skreślonego kandydata, głos taki uważa się za nieważny. Karty z głosami nieważnymi należy policzyć i ustaloną liczbę wpisać w  punkcie 8 protokołu głosowania na kandydatów na senatora.

Następnie ustala się liczbę kart ważnych z głosami ważnymi i wpisuje w punkcie 9 protokołu głosowania na kandydatów na senatora.

Sumę liczb głosów ważnych za wyborem kandydata i  przeciw wyborowi kandydata komisja wpisuje w rubryce „Razem”. Komisja sprawdza, czy suma liczb głosów ważnych za wyborem kandydata i  przeciw wyborowi kandydata wpisana w rubryce „Razem” jest równa liczbie głosów ważnych wpisanej w punkcie 9 protokołu głosowania. W przypadku gdy warunek ten nie jest spełniony, komisja ponownie sprawdza poprawność ustalenia wyników głosowania na kandydata na senatora. Komisja pakuje karty ważne z  głosami ważnymi w pakiet, opieczętowuje go i opisuje „Głosy ważne z kart ważnych do Senatu”. Następnie komisja wypełnia w pozostałych punktach protokół głosowania w  obwodzie na kandydatów na senatora.

52. Do protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów i  do protokołu głosowania w  obwodzie na kandydatów na senatora mogą wnieść uwagi mężowie zaufania obecni przy pracach komisji oraz członkowie komisji uczestniczący w jej pracach. Uwagi mężów zaufania wpisuje się bezpośrednio do protokołu w  punkcie 14, a uwagi członków komisji w punkcie 15, bądź dołącza w  formie załącznika do protokołu. Komisja ma obowiązek ustosunkować się do wniesionych zarzutów, załączając do protokołu wyjaśnienia. Jeżeli mężowie zaufania i/lub członkowie komisji nie wnieśli uwag, we właściwym punkcie protokołu należy wpisać wyrazy „brak zarzutów”.

53. Komisja jest obowiązana sporządzić protokoły głosowania według wzorów określonych uchwałą Państwowej Komisji Wyborczej z  dnia 11 lipca 2011 r. w sprawie wzorów protokołów głosowania i  protokołów z  wyborów stosowanych w  wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (M. P. Nr 69, poz. 682). Protokoły głosowania sporządza się w  dostarczonym komisji systemie informatycznym, zatwierdzonym do użytku przez Państwową Komisję Wyborczą. Jeżeli komisja nie ma obsługi informatycz-

Monitor Polski Nr 80                — 6404 —                Poz. 806

nej lub zachodzą przeszkody w wykorzystaniu systemu informatycznego, protokoły sporządza się ręcznie.

54. Sporządzenie protokołów w systemie informatycznym odbywa się w następujący sposób:

1) przewodniczący komisji przekazuje osobie odpowiedzialnej za obsługę informatyczną sporządzone przez komisję projekty: protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów i  protokołu głosowania w  obwodzie na kandydatów na senatora; osoba ta dwukrotnie wprowadza wszystkie dane z  projektów protokołów do systemu informatycznego. W  trakcie wprowadzania danych system może sygnalizować na ekranie monitora błędy (w kolorze czerwonym) i  ostrzeżenia (w  kolorze niebieskim). Mimo tej sygnalizacji przygotowane dane liczbowe należy wprowadzić do końca;

2) w przypadku gdy po wprowadzeniu wszystkich danych liczbowych system sygnalizuje błędy lub błędy i ostrzeżenia, należy wydrukować zestawienia błędów i ostrzeżeń, bowiem bez usunięcia błędów protokół nie zostanie wydrukowany. Obowiązkiem komisji jest ustalenie przyczyny błędu i jego usunięcie przez wprowadzenie w  odpowiednich rubrykach prawidłowych danych liczbowych. W tym celu komisja powinna przeanalizować treść komunikatu o  błędzie, sprawdzić odpowiednie dane liczbowe na arkuszach pomocniczych, sprawdzić prawidłowość działań arytmetycznych, a jeśli to jest konieczne — powtórzyć czynności związane z  ustaleniem wyników głosowania. Wydrukowane zestawienie błędów i ostrzeżeń podpisują wszystkie osoby wchodzące w  skład komisji obwodowej uczestniczące w ustalaniu wyników głosowania. Dokument ten nie jest przesyłany do okręgowej komisji wyborczej;

3) w przypadku gdy system informatyczny nie sygnalizuje błędów (zostały usunięte lub ich nie było), a  jedynie sygnalizuje ostrzeżenia, należy wydrukować raport ostrzeżeń. Obowiązkiem komisji jest przeanalizowanie treści ostrzeżeń i — w razie stwierdzenia ich zasadności — dokonanie korekty danych liczbowych w  protokole. Jeżeli komisja, po analizie ostrzeżeń, dojdzie do wniosku, że dane liczbowe są prawidłowe, powinna wpisać zajęte stanowisko na wydruku raportu ostrzeżeń. W  każdym przypadku raport ostrzeżeń podpisują wszystkie osoby wchodzące w  skład komisji obwodowej uczestniczące w  ustalaniu wyników głosowania. Obwodowa komisja wyborcza przesyła wraz z protokołem do okręgowej komisji wyborczej podpisany wydruk raportu ostrzeżeń, jeśli aprobowała protokół bez wprowadzania zmian w  zakresie sygnalizowanym raportem ostrzeżeń;

4) jeśli system informatyczny nie sygnalizował błędów lub zostały one usunięte, drukowane są protokoły głosowania. Jeżeli ze względów technicznych nie dokonano transmisji danych do okręgowej komisji wyborczej i nie było możliwe dokonanie zapisu danych z protokołu na nośni-

ku elektronicznym, drukowane są również dodatkowe protokoły wyników głosowania; należy w nich skreślić: — wyraz „protokół” i wpisać „kopia protokołu”, — punkty 11—16, — ramkę z miejscem na symbol kontrolny systemu informatycznego i jego kod kreskowy. Awaria drukarki lub inne przeszkody w wydrukowaniu protokołów nie zwalniają komisji posiadającej obsługę informatyczną z obowiązku wprowadzenia danych z protokołów do systemu informatycznego;

5) komisja sprawdza zgodność danych w  wydrukowanych protokołach z  ustalonymi wynikami głosowania; sprawdzenia dokonuje się poprzez odczytanie na głos danych z  wydrukowanego protokołu i porównanie ich z danymi z projektu protokołu przekazanego osobie odpowiedzialnej za obsługę informatyczną komisji;

6) jeżeli pozwalają na to możliwości techniczne, osoba odpowiedzialna za obsługę informatyczną komisji dokonuje transmisji danych z protokołu za pośrednictwem publicznej sieci przesyłania danych; przewodniczący komisji uwierzytelnia licencją, o  której mowa w  pkt 15, zgodność przesyłanych danych z danymi zawartymi w protokole przyjętym przez komisję;

7) osoba odpowiedzialna za obsługę informatyczną komisji dokonuje zapisu danych z  protokołów na nośniku elektronicznym; przewodniczący komisji uwierzytelnia w systemie zapis licencją, o której mowa w pkt 15, zgodność danych zapisanych na nośniku z  danymi zawartymi w protokołach przyjętych przez komisję. Nośnik przekazywany jest pełnomocnikowi okręgowej komisji wyborczej.

55. Protokoły głosowania w  obwodzie (każdy w  dwóch egzemplarzach) podpisują wszyscy członkowie komisji obecni przy ich sporządzeniu, także ci, którzy wnieśli do nich uwagi; opatruje się je pieczęcią komisji. Powyższe obowiązki dotyczą zarówno komisji, w  których protokoły zostały sporządzone ręcznie, jak i komisji, w których protokoły zostały sporządzone w systemie informatycznym.

56. Komisja sporządza po jednej kopii protokołu głosowania w  obwodzie na listy kandydatów na posłów i protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora, które wywiesza w  miejscu łatwo dostępnym dla zainteresowanych i widocznym po zamknięciu lokalu. Kopia protokołu powinna być wywieszona w taki sposób, żeby możliwe było jej odczytanie także z  wózka inwalidzkiego. Wywieszenie kopii protokołów powinno nastąpić niezwłocznie po ich sporządzeniu. Jako kopię protokołu można wykorzystać wydruk dodatkowego egzemplarza projektu protokołu (w  komisjach korzystających ze wspomagania informatycznego), kserokopię protokołu lub odręcznie sporządzoną kopię na formularzu protokołu. Kopię poświadczają za zgodność z  oryginałem członkowie komisji obecni przy jej sporządzeniu, podpisując ją, parafując każdą stronę kopii i opatrując ją pieczęcią obwodowej komisji wyborczej.

Monitor Polski Nr 80                — 6405 —                Poz. 806

W przypadku sprostowań dokonywanych w protokole komisja obowiązana jest podać niezwłocznie treść sprostowanego protokołu do publicznej wiadomości.

57. Po jednym egzemplarzu protokołu głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów i protokołu głosowania w obwodzie na kandydatów na senatora umieszcza się w  odrębnych kopertach; koperty zakleja się, pieczętuje na złączeniach oraz odpowiednio opisuje: „Wybory do Sejmu Okręg wyborczy nr ...... Obwód głosowania nr ...... Gmina .......................... Adres siedziby Obwodowej Komisji Wyborczej .................................................................................... tel. .................”. „Wybory do Senatu Okręg wyborczy nr ...... Obwód głosowania nr ...... Gmina ........................... Adres siedziby Obwodowej Komisji Wyborczej ..................................................................................... tel. .................”.

58. Zabezpieczone, w sposób opisany wyżej, protokoły komisja przekazuje pełnomocnikowi okręgowej komisji wyborczej w rejonowym punkcie odbioru. Ponadto, jeżeli komisja obwodowa miała obsługę informatyczną, pełnomocnikowi okręgowej komisji wyborczej przekazywany jest nośnik, o którym mowa w pkt 54 ppkt 7, oraz raport ostrzeżeń, o którym mowa w pkt 54 ppkt 3 (jeżeli został sporządzony). W  rejonowym punkcie odbioru protokoły może odbierać wyłącznie pełnomocnik okręgowej komisji wyborczej lub osoba przez niego upoważniona, a  przekazanie protokołów z  komisji obwodowych potwierdza się na piśmie; protokoły z  punktu odbioru dostarcza się w stanie nienaruszonym okręgowej komisji wyborczej. W osobnej kopercie dostarcza się nośnik wraz z  raportem ostrzeżeń, o  których wyżej mowa. W  czasie przewożenia i  przekazywania kopert z  protokołami mogą być obecni mężowie zaufania i  obserwatorzy międzynarodowi.

59. Komisja, która nie korzystała ze wspomagania informatycznego lub nie miała możliwości transmisji danych liczbowych z protokołów do okręgowej komisji wyborczej, doręcza pełnomocnikowi również kopie protokołów głosowania w obwodzie na listy kandydatów na posłów i protokołu głosowania w  obwodzie na kandydatów na senatora. W przypadku komisji posiadających obsługę informatyczną, które nie miały możliwości transmisji danych liczbowych, pełnomocnikowi doręcza się również nośnik oraz raport ostrzeżeń, o  których mowa w pkt

58. Kopie protokołów w komisjach, które nie mają obsługi informatycznej, sporządza się z  wykorzystaniem dodatkowych formularzy protokołów głosowania, odrębnie do Sejmu i  do Senatu; w  tytule formularza należy wykreślić wyraz „protokół” i wpisać wyrazy „kopia protokołu”. W kopii protokołu wpisuje się wyłącznie dane w tabeli na górze pierwszej strony oraz dane liczbowe w  tabelach

w  punktach 1—10; pozostałe punkty oraz ramkę z miejscem na symbol kontrolny systemu informatycznego i jego kod kreskowy należy wykreślić. Kopie protokołów podpisują wszyscy członkowie komisji obecni przy ich sporządzeniu; opatruje się je pieczęcią komisji. Obowiązki te dotyczą zarówno komisji, w  których kopie protokołu zostały sporządzone ręcznie, jak i komisji, w których zostały one sporządzone w  systemie informatycznym, w sposób określony w pkt 54 ppkt

4. Jeżeli po wprowadzeniu przez pełnomocnika wszystkich danych liczbowych do systemu informatycznego system sygnalizuje błędy lub błędy i ostrzeżenia, należy wydrukować zestawienia błędów i  ostrzeżeń, które pełnomocnik przekazuje przewodniczącemu komisji obwodowej. Przewodniczący niezwłocznie zwołuje posiedzenie komisji w celu usunięcia błędów. Komisja w tym celu stosuje odpowiednio pkt 54 ppkt

2. Jeżeli system nie sygnalizował błędów, a jedynie ostrzeżenia, należy wydrukować raport ostrzeżeń, które pełnomocnik przekazuje przewodniczącemu komisji obwodowej. Przewodniczący niezwłocznie zwołuje posiedzenie komisji w  celu analizy treści raportu. Komisja w tym celu stosuje odpowiednio pkt 54 ppkt

3. Jeżeli system nie sygnalizował błędów lub zostały one usunięte, pełnomocnik przesyła dane z protokołu głosowania do okręgowej komisji wyborczej oraz zapisuje je na nośniku elektronicznym. Przewodniczący komisji obwodowej uwierzytelnia licencją, o której mowa w pkt 15, zgodność danych przesyłanych przez pełnomocnika i zapisywanych na nośniku z  danymi zawartymi w  protokole głosowania przyjętym przez komisję. Pełnomocnik drukuje kopię protokołu głosowania i raport ostrzeżeń, o którym mowa w pkt 58, które, po podpisaniu przez przewodniczącego komisji obwodowej, są przekazywane okręgowej komisji wyborczej wraz z protokołem głosowania sporządzonym przez komisję obwodową oraz nośnikiem, na którym zapisano dane z protokołu. O sposobie sprostowania błędów arytmetycznych komisja obwodowa zawiadamia telefonicznie pełnomocnika okręgowej komisji wyborczej i po uzyskaniu potwierdzenia, że błędy usunięto, sporządza nowy protokół głosowania z poprawnymi danymi arytmetycznymi. Protokół zawierający błędy stanowi dokument z  głosowania. Na pierwszej stronie protokołu należy uczynić adnotację „WADLIWY”. Adnotację tę opatrują podpisami wszyscy członkowie komisji obecni przy tej czynności. Adnotację opatruje się pieczęcią.

60. Jeżeli w komisji posiadającej obsługę informatyczną nie było możliwości dokonania transmisji danych z protokołu za pośrednictwem publicznej sieci przesyłania danych, pełnomocnik okręgowej komisji wyborczej, w zastępstwie komisji obwodowej, dokonuje transmisji tych danych (zapisanych na nośniku dostarczonym przez przewodniczącego komisji) do okręgowej komisji wyborczej. Dane z  protokołów dostarczonych przez komisje, które nie posiadały obsługi informatycznej, wprowadzane są do systemu informatycznego przez pełnomocnika okręgowej komisji wyborczej i przez niego są przesyłane do okręgowej komisji wyborczej.

Monitor Polski Nr 80                — 6406 —                Poz. 806

Przewodniczący komisji obwodowej uwierzytelnia licencją, o której mowa w pkt 15, zgodność danych przesyłanych przez pełnomocnika z danymi zawartymi w protokołach przyjętych przez komisję.

61. Drugie egzemplarze protokołów głosowania w obwodzie, spis wyborców wraz z  dołączonymi do niego zaświadczeniami oraz aktami pełnomocnictwa, listę wyborców, którzy udzielili pełnomocnictwa do głosowania, na którym komisja odnotowywała fakt głosowania przez pełnomocnika, oraz sporządzone wcześniej pakiety zawierające posegregowane karty do głosowania, a także wszystkie arkusze pomocnicze i niewykorzystane formularze protokołów (także błędnie wypełnione), pakuje się w  zbiorczą paczkę, którą opisuje się, pieczętuje i  zabezpiecza. Pozostałą dokumentację komisji (protokoły posiedzeń, uchwały, drugie egzemplarze raportu ostrzeżeń, itp.) komisja pakuje w  odrębną paczkę, którą opisuje i pieczętuje.

62. Po otrzymaniu informacji o  przyjęciu protokołów głosowania w  obwodzie przez okręgową komisję wyborczą przewodniczący obwodowej komisji przekazuje w depozyt wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wszystkie paczki z dokumentami oraz pieczęć komisji. Sposób przekazania należy uzgodnić wcześniej z osobami, którym depozyt jest przekazywany. Dokumenty stanowiące depozyt przechowywane są w archiwum urzędu gminy i mogą być udostępnione wyłącznie na żądanie Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, prokuratury i Policji. S z c z e gólne z a d an i a ko m i sj i w  o b w oda ch utworzonych w zakładach opieki zdrowotnej i   dom a c h pom ocy sp o ł eczn ej

63. Jedynie w  obwodach głosowania utworzonych w zakładach opieki zdrowotnej i domach pomocy społecznej dopuszczalne jest głosowanie przy zastosowaniu urny pomocniczej. Komisja obwodowa powołana dla takiego obwodu, po uzgodnieniu z okręgową komisją wyborczą, może stosować w głosowaniu (oprócz urny zasadniczej) urnę pomocniczą (art.  44 § 1 i  2 Kodeksu wyborczego). Urna pomocnicza służy do głosowania poza lokalem tylko przez tych wyborców, którzy są wpisani do spisu wyborców w danym obwodzie głosowania i wyrażą wolę takiego głosowania.

64. Głosowanie przy użyciu urny pomocniczej odbywa się w następujący sposób:

1) komisja ogłasza w  zakładzie opieki zdrowotnej lub domu pomocy społecznej przed dniem głosowania informację o  możliwości głosowania w  pomieszczeniach, w  których przebywają pacjenci obłożnie chorzy i pensjonariusze mający trudności w poruszaniu się;

2) komisja zbiera informacje, którzy wyborcy chcą głosować w  pomieszczeniu, w  którym przebywają, a następnie sporządza roboczy wykaz nazwisk i imion tych osób, ze wskazaniem numerów pomieszczeń, do których członkowie komisji powinni przynieść urnę;

3) komisja ustala orientacyjną liczbę kart do głosowania, z pewną nadwyżką w stosunku do wcześniejszych zgłoszeń (na wypadek zgłoszeń dodatkowych dokonanych w  trakcie głosowania), i przygotowuje pokwitowanie przyjęcia tych kart przez członków komisji, którzy przeprowadzą głosowanie poza lokalem wyborczym;

4) komisja, w drodze uchwały, określa czas (godziny) głosowania poza lokalem wyborczym i przerwę w głosowaniu, w tym czasie, w lokalu przy wykorzystaniu urny zasadniczej i  spisu wyborców. Zaleca się, aby przerwę w głosowaniu zarządzić w  czasie, gdy większość wyborców umieszczonych w  spisie oddała głosy w  lokalu wyborczym. Przerwa w  głosowaniu, o  której mowa, nie stanowi podstawy do przedłużenia czasu głosowania. Uchwałę komisji obwodowej o przerwie w głosowaniu należy wywiesić przed rozpoczęciem głosowania na drzwiach lokalu wyborczego. Uchwała powinna być wywieszona w taki sposób, żeby możliwe było jej odczytanie także z wózka inwalidzkiego;

5) przed przystąpieniem do głosowania poza lokalem wyborczym komisja pieczętuje wlot urny zasadniczej, a członkom komisji, którzy będą prowadzili głosowanie przy wykorzystaniu urny pomocniczej, wydaje za pokwitowaniem spis wyborców, odpowiednią liczbę kart do głosowania oraz roboczy wykaz pacjentów zakładu opieki zdrowotnej lub pensjonariuszy domu pomocy społecznej umożliwiający sprawne dotarcie do wyborców, którzy wyrazili wolę głosowania w  pomieszczeniu, w  którym przebywają. Następnie komisja sprawdza, czy urna jest pusta i pieczętuje ją. Komisja jest obowiązana dotrzeć z urną do każdego wyborcy, który wyraził wolę skorzystania z  tej formy udziału w  głosowaniu, a także umożliwić głosowanie innym wyborcom;

6) głosowanie poza lokalem wyborczym może prowadzić co najmniej dwóch członków komisji przez nią wyznaczonych, zgłoszonych przez różne komitety wyborcze; członkom komisji mogą towarzyszyć mężowie zaufania;

7) wyborca po otrzymaniu kart do głosowania kwituje ich odbiór podpisem w  spisie, a  członek komisji w  rubryce spisu „Uwagi” umieszcza litery „UP” (jako skrót od nazwy „urna pomocnicza”), w celu późniejszego rozliczenia kart do głosowania; podczas głosowania należy dbać o to, aby zachowana była tajność głosowania;

8) po zakończeniu głosowania poza lokalem komisji członkowie komisji rozliczają się protokolarnie z liczby otrzymanych wcześniej kart do głosowania (uwzględniając ich liczbę wymienioną w pokwitowaniu oraz liczbę znaków „UP” w spisie), zwracają niewykorzystane karty do głosowania i  pieczętują wlot urny pomocniczej; zapieczętowaną urnę oddaje się pod dozór przewodniczącemu komisji;

9) otwarcia urny pomocniczej komisja dokonuje po zakończeniu głosowania w obwodzie, przed otwarciem urny zasadniczej; po otwarciu urny pomocniczej komisja sprawdza, czy liczba kart każdego rodzaju wyjętych z  urny pomocniczej

Monitor Polski Nr 80                — 6407 —                Poz. 806

odpowiada liczbie osób, które głosowały przy wykorzystaniu urny pomocniczej. Jeżeli komisja nie stwierdzi rozbieżności, karty wyjęte z  urny pomocniczej włącza się do obliczeń wyników głosowania dokonywanych dla całego obwodu; w  przypadku stwierdzenia różnic należy wyjaśnić ich przypuszczalną przyczynę i  omówić w  punkcie 12 odpowiedniego protokołu głosowania lub w formie załącznika do protokołu;

10) w aktach komisji pozostają: roboczy wykaz wyborców, którzy zamierzali głosować przy użyciu urny pomocniczej, uchwała komisji o  przerwie w głosowaniu, pokwitowanie kart do głosowania, protokół rozliczenia kart do głosowania, a  także protokół sprawdzenia, czy pieczęcie urny zasadniczej na wlocie zapieczętowanym na czas przerwy nie zostały naruszone. Z a da nia k om isj i w  o b wo d ach u two rzony ch z a gr a nic ą or az n a p o l ski ch statkach mor s k ic h

65. Komisje w obwodach utworzonych za granicą oraz na polskich statkach morskich wykonują swoje zadania w  sposób określony w  niniejszych wytycznych, z tym że:

1) zadania wójta (burmistrza, prezydenta miasta) związane z obsługą i zapewnieniem techniczno-materialnych warunków pracy komisji wykonuje odpowiednio konsul lub kapitan statku;

2) w obwodach głosowania utworzonych za granicą i na polskich statkach morskich nie przeprowadza się głosowania przez pełnomocnika i  przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a;

3) komisji tych nie dotyczą pkt 58—60; tryb przekazania wyników głosowania oraz protokołów głosowania okręgowym komisjom wyborczym reguluje odrębna uchwała Państwowej Komisji Wyborczej.

66. Komisje w  obwodach utworzonych za granicą właściwe dla celów głosowania korespondencyjnego wykonują zadania, stosując odpowiednio niniejsze wytyczne dotyczące głosowania korespondencyjnego w obwodach głosowania w kraju oraz przepisy uchwały Państwowej Komisji Wyborczej w  sprawie warunków technicznych głosowania korespondencyjnego w  obwodach głosowania utworzonych za granicą.

pobierz plik

Monitor Polski Nr 80, poz. 806 z 2011 - pozostałe dokumenty:

  • Monitor Polski Nr 80, poz. 811 z 20112011-09-06

    Zarządzenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 23 sierpnia 2011 r. w sprawie ustalenia wzorów, stopu, próby, masy i wielkości emisji monet nominalnej wartości 2 zł i 10 zł, upamiętniających Powstania Śląskie, oraz terminu wprowadzenia ich do obiegu

  • Monitor Polski Nr 80, poz. 810 z 20112011-09-06

    Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie powołania okręgowych komisji wyborczych w celu przeprowadzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r.

  • Monitor Polski Nr 80, poz. 809 z 20112011-09-06

    Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 17 sierpnia 2011 r. w sprawie sposobu sporządzania i przekazania kart do głosowania dla obwodów głosowania utworzonych za granicą w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r.

  • Monitor Polski Nr 80, poz. 808 z 20112011-09-06

    Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 17 sierpnia 2011 r. w sprawie sposobu sporządzania i przekazywania kart do głosowania dla obwodów głosowania utworzonych na polskich statkach morskich w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r.

  • Monitor Polski Nr 80, poz. 807 z 20112011-09-06

    Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 17 sierpnia 2011 r. w sprawie sposobu drukowania kart do głosowania i sporządzania nakładek na karty do głosowania w alfabecie Braille'a oraz trybu ich przekazania obwodowym komisjom wyborczym w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r.

  • Monitor Polski Nr 80, poz. 805 z 20112011-09-06

    Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 17 sierpnia 2011 r. w sprawie wzorów kart do głosowania oraz nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille'a, w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej dla obwodów głosowania utworzonych w kraju

  • Monitor Polski Nr 80, poz. 804 z 20112011-09-06

    Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie wzorów kart do głosowania w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej dla obwodów głosowania utworzonych za granicą i na polskich statkach morskich

porady prawne online

Na skróty


Informujemy, iż zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631), dalsze rozpowszechnianie artykułów i porad prawnych publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione.