- Zadaj pytanie
- Prawo na co dzień
- Prawo dla firm
Klucz do sukcesu
- Podatki
- Wzory dokumentów
- Kodeksy i akty prawne
Baza profesjonalnych dokumentów prawnych
- Forum prawne
- Oferta
- Więcej
Dziennik Ustaw Nr 144, poz. 1401 z 2003
Wyszukiwarka
| Tytuł: | Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 czerwca 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia standardów nauczania dla poszczególnych kierunków studiów i poziomów kształcenia |
|---|---|
| Status aktu prawnego: | Obowiązujący |
| Data ogłoszenia: | 2003-08-20 |
| Data wydania: | 2003-06-13 |
| Data wejscia w życie: | 2003-09-04 |
| Data obowiązywania: | 2003-08-20 |
Treść dokumentu: Dziennik Ustaw Nr 144, poz. 1401 z 2003
1401
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 13 czerwca 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia standardów nauczania dla poszczególnych kierunków studiów i poziomów kształcenia Na podstawie art. 4a ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385, z późn. zm.1)) zarządza się, co następuje: §
1. W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie określenia standardów nauczania dla poszczególnych kierunków studiów i poziomów kształcenia (Dz. U. Nr 116, poz. 1004) wprowadza się następujące zmiany:
1) w § 1: a) po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu: „1a) architektura i urbanistyka,”, b) pkt 5 otrzymuje brzmienie: „5) informacja naukowa i bibliotekoznawstwo,”, c) po pkt 15 dodaje się pkt 15a w brzmieniu: „15a) energetyka,”, d) po pkt 28 dodaje się pkt 28a w brzmieniu: „28a) informatyka,”, e) pkt 66 otrzymuje brzmienie: „66) edukacja techniczno–informatyczna,”; ———————
1)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63, poz. 314, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, Nr 43, poz.163, Nr 105, poz. 509 i Nr 121, poz. 591, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 590, Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz. 770 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 50, poz. 310, Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1115 i 1118, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924, Nr 103, poz. 1129, Nr 111, poz. 1193 i 1194 i Nr 126, poz. 1383, z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i 34, Nr 150, poz.1239, Nr 153, poz. 1271 i Nr 200, poz. 1683 oraz z 2003 r. Nr 65, poz. 595, Nr 128, poz. 1176 i Nr 137, poz. 1304.
2) § 3 otrzymuje brzmienie: „§ 3.
1. Łączna liczba godzin zajęć dydaktycznych realizowanych w systemie studiów wieczorowych nie może być niższa niż 80%, a w systemie studiów zaocznych niższa niż 60% łącznej liczby godzin zajęć wskazanej w standardach nauczania dla poszczególnych kierunków studiów, przy zachowaniu wszystkich treści programowych standardów nauczania dla studiów dziennych.
2. Liczba godzin zajęć dydaktycznych przewidziana w standardach nauczania na realizację wymienionych w tych standardach przedmiotów w przypadku realizowania tych studiów w systemie wieczorowym lub zaocznym jest taka sama jak w przypadku realizowania ich w systemie dziennym.”;
3) po § 3 dodaje się § 3a w brzmieniu: „§ 3a. Jeżeli w ramach kierunku studiów jest prowadzona specjalizacja nauczycielska, uwzględnia się także wymogi określone w standardach kształcenia nauczycieli, zgodnie z odrębnymi przepisami.”;
4) załączniki nr 5, 40, 42, 46, 47, 62, 65, 66 i 68 do rozporządzenia otrzymują brzmienie określone odpowiednio w załącznikach nr 1—9 do niniejszego rozporządzenia;
5) dodaje się załączniki nr 1a, 15a, 28a do rozporządzenia w brzmieniu określonym odpowiednio w załącznikach nr 10—12 do niniejszego rozporządzenia. §
2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Minister Edukacji Narodowej i Sportu: K. Łybacka
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9706 — Poz. 1401
Załączniki do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 czerwca 2003 r. (poz.1401)
Załącznik nr 1
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: INFORMACJA NAUKOWA I BIBLIOTEKOZNAWSTWO STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2 500, w tym 1 215 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo powinien posiadać niezbędną wiedzę ogólnohumanistyczną i przygotowanie zawodowe. Wiedza i umiejętności nabyte w trakcie studiów powinny przygotowywać do pracy we wszystkich typach bibliotek w zakresie szeroko pojętej informacji bibliotecznej, księgarskiej, naukowej i wydawniczej oraz do pracy naukowej. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKA Obowiązkowa praktyka biblioteczna w wymiarze co najmniej 40 dni roboczych. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Przedmiot do wyboru
2. Historia filozofii
3. Historia i teoria kultury
4. Język obcy
5. Wychowanie fizyczne B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE
1. Literatura polska i powszechna
2. Naukoznawstwo
3. Komunikacja społeczna
4. Historia książki 390 30 60 60 180 60 825 60 45 30 90 390 825 1 215
5. Teoria i metodologia nauki o książce, bibliotece i informacji
6. Zagadnienia wydawnicze i księgarskie
7. Czytelnictwo
8. Bibliotekarstwo
9. Technologia i informacja
10. Bibliografia i inne źródła informacji
11. Nauka o informacji VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Przedmiot do wyboru W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszej wiedzy z zakresu historii, podstaw ochrony własności intelektualnej, przedmiotu przyrodniczego lub innego przedmiotu niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów.
2. Historia filozofii Przegląd zagadnień filozoficznych w perspektywie historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ontologicznej i epistemologicznej.
3. Historia i teoria kultury Etapy rozwoju ogólnoludzkiej cywilizacji. Rozwój kultury od antycznej do nowożytnej: okresy rozwoju, ogólne cechy, prądy, style i paradygmaty. Analiza wybranych zjawisk kultury XX wieku.
4. Język obcy Opanowanie w mowie i piśmie jednego języka obcego.
5. Wychowanie fizyczne Uczestnictwo w zajęciach ruchowych, zgodnie z wyborem studenta lub wskazaniami lekarskimi. B. i C. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE I KIERUNKOWE
1. Literatura polska i powszechna Pojęcie literatury, jej istota i funkcja. Periodyzacja dziejów literatury. Konteksty literatury. Kryteria wartościowania utworów. Literatura w książce, czasopiśmie, filmie i telewizji. Przegląd naj-
30 60 60 240 90 90 30
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9707 — 8. Bibliotekarstwo Poz. 1401
ważniejszych zjawisk w literaturze polskiej i światowej.
2. Naukoznawstwo Teoria i metodologia nauki. Psychologia nauki. Socjologia nauki. Organizacja nauki. Naukometria i prognozy rozwoju. Historia nauki.
3. Komunikacja społeczna Teorie i modele komunikacji społecznej. Społeczne systemy komunikacji. Czynniki sytuacyjne w procesach komunikacji społecznej. Komunikacja masowa, komunikacja społeczna a „cywilizacja informatyczna”. Komunikacja społeczna w warunkach transformacji cywilizacyjnych.
4. Historia książki Dzieje książki, jej formy, treści i funkcje, przemiany w jej wytwarzaniu, rozpowszechnianiu i użytkowaniu.
5. Teoria i metodologia nauki o książce, bibliotece i informacji Prezentacja nauki o książce, bibliotece i informacji obejmująca objaśnienia terminologiczne, charakterystykę przedmiotu każdej z dyscyplin, jej zakresu, struktury, metod badawczych i źródeł.
6. Zagadnienia wydawnicze i księgarskie Ogólna charakterystyka współczesnego ruchu wydawniczego w Polsce i na świecie. Typy wydawnictw. Struktura organizacyjna wydawnictwa. Typologia książki. Typografia. Korekta. Poligrafia. Dystrybucja i reklama. Podstawowe pojęcia związane z problematyką księgarską. Formy działalności księgarskiej. Organizacja współczesnego księgarstwa w Polsce i na świecie. Badania rynku. Międzynarodowe targi książki.
7. Czytelnictwo Czytelnik i czytelnictwo jako przedmiot badań różnych nauk. Książka wobec innych środków masowego przekazu. Czytelnictwo jako zjawisko społeczne. Kultura czytelnicza i jej wyznaczniki. Praca z czytelnikiem. Rola książki i czytelnictwa w pedagogice społecznej. Historia badań nad czytelnictwem.
Wyjaśnienia terminologiczne. Kategorie bibliotek i ich zadania. Prawo. Zawód bibliotekarza. Ogólne zasady działalności bibliotecznej. Teoria, historia i praktyka klasyfikacji piśmiennictwa. Konserwacja i przechowywanie zbiorów. Biblioteczna służba informacyjna. Kierunki rozwoju współczesnego bibliotekarstwa.
9. Technologia i informacja Ogólna charakterystyka technologii informacyjnej wykorzystywanej w bibliotekach i centrach informacyjnych. Rodzaje, budowa i zasady działania komputerów. Oprogramowanie.
10. Bibliografia i inne źródła informacji Podstawowe terminy i pojęcia bibliografii. Kierunki rozwoju bibliografii w przeszłości w Polsce i w świecie. Organizacja i tendencje rozwojowe bibliografii współczesnej. Typologia i podstawowy zasób spisów bibliograficznych i pokrewnych źródeł informacyjnych polskich i obcych, zasady heurystyki bibliograficznej. Zasady i techniki sporządzania spisów bibliograficznych. Formatowanie opisu bibliograficznego. Analiza formatu MARC.
11. Nauka o informacji Rodowody nauki o informacji a zdolność postrzegania i badania fenomenu informacji społecznej: humanistyczny, matematyczno-cybernetyczny, przyrodniczy. Budowanie pomostów między różnymi nurtami nauki o informacji. Prakseologiczna „nauka o informacji naukowej” — informatologia w ujęciu Marii Dembowskiej. Główne ośrodki i kierunki badań informacyjnych w Polsce. èródła i narzędzia informacji naukowej. Organizacja systemów rozpowszechniania informacji. Użytkownicy informacji i ich potrzeby. VII. ZALECENIA Ze względu na to, iż większość absolwentów podejmuje pracę w bibliotekach publicznych, zalecane jest wprowadzanie do programów studiów zajęć z zakresu psychologii, pedagogiki i socjologii.
Załącznik nr 2
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: OCEANOGRAFIA STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku oceanografia trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3 700, w tym 1 560 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Celem kształcenia na kierunku oceanografia jest przygotowanie kadr na potrzeby nauki, gospodarki morskiej i ochrony środowiska. Absolwent powinien posiadać znajomość dyscyplin oceanograficznych
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9708 — Poz. 1401
chemiczne żywych układów (węglowodory, cukrowce, lipidy, białka, kwasy nukleinowe). Procesy chemiczne związane z życiem (oddychanie, fotosynteza, przemiany kwasów nukleinowych, synteza białek). Komórka jako jednostka życia — składniki i struktura komórki. Właściwości komórek roślinnych i zwierzęcych. Typy komórek i tkanek. Rozmnażanie się komórek — cykl komórkowy. Podstawowe mechanizmy dziedziczności. Podstawy systematyki oraz przegląd podstawowych grup taksonomicznych roślin i zwierząt. Populacja i interakcje międzypopulacyjne. Ekologia środowiska — zależności biocenotyczne, zarys biogeografii. Podstawowe prawa i teorie ewolucji.
opartą na szerokiej podstawie nauk ścisłych. Absolwent powinien posiadać biegłą znajomość języka zachodniego. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Program studiów powinien zawierać odpowiednie dla danej specjalności praktyki laboratoryjne i terenowe. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język obcy 375 120 375 465 720 1 560
2. Chemia ogólna Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne, obliczenia stechiometryczne. Struktura elektronowa i układ okresowy pierwiastków, wiązania chemiczne. Prawo równowagi chemicznej. Równowagi w roztworach elektrolitów. Teoria dysocjacji. Równowagi kwasowo–zasadowe. Iloczyn jonowy wody, skala pH. Prawo iloczynu rozpuszczalności. Roztwory buforowe. Reakcje utleniania i redukcji. Elektrochemia. Przewodnictwo elektrolitów. Elektroliza. Potencjały elektrodowe, ogniwa. Związki kompleksowe.
3. Geologia ogólna Budowa Ziemi — jej właściwości fizyczne i chemiczne. Geneza i budowa litosfery. Procesy endogeniczne (plutonizm, wulkanizm, sejsmiczność). Procesy egzogeniczne (wietrzenie, erozja, denudacja, akumulacja). Struktura dna oceanu światowego w świetle teorii tektoniki globalnej. Cykle sedymentacyjno–orogeniczne w dziejach Ziemi. Geochronologia na tle rozwoju świata organicznego.
4. Podstawy matematyki Pojęcie funkcji, funkcji różnowartościowej, wzajemnie jednoznacznej, odwrotnej. Pojęcie grupy, ciała. Różne układy współrzędnych w R2. Równania prostej. Ciało liczb zespolonych. Postać trygonometryczna. Rozwiązywanie równań z jedną niewiadomą. Równanie prostej i płaszczyzny. Pojęcie przestrzeni liniowej, liniowej niezależności, bazy, wymiaru. Macierze, działania na macierzach, wyznacznik, rząd macierzy, macierz odwrotna, równania macierzowe. Przekształcenia liniowe. Obraz i jądro. Rząd przekształcenia liniowego, związek z wymiarem jądra. Postać macierzowa przekształceń liniowych. Układy równań liniowych. Twierdzenie Cramera. Twierdzenie Kroneckera — Capelliego. Metoda Gaussa. Wektory i wartości własne. Formy dwuliniowe, kwadratowe, ich określoność, kryterium Sylwestra. Iloczyn skalarny, iloczyn wektorowy, iloczyn mieszany, własności.
5. Wstęp do fizyki Kinetyczna teoria gazów. Podstawowe pojęcia i definicje termodynamiczne. Pierwsza zasada
2. Przedmioty humanistyczne (etyka, filozofia, ekonomia, prawo — do wyboru) 120
3. Zastosowanie komputerów
4. Wychowanie fizyczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Biologia ogólna
2. Chemia ogólna
3. Geologia ogólna
4. Podstawy matematyki
5. Wstęp do fizyki
6. Metody statystyczne w oceanografii C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Geologia morza
2. Hydrobiologia
3. Hydrochemia
4. Podstawy fizyki morza
5. Oceanografia biologiczna
6. Oceanografia fizyczna
7. Oceanografia chemiczna
8. Ekologia ogólna VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Biologia ogólna Biologia jako nauka. Poziomy organizacji życia. Budowa i właściwości materii żywej. Składniki 75 60 465 60 120 75 60 90 60 720 45 90 75 90 90 120 120 90
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9709 — Poz. 1401
przemiany. Klasyfikacja wód gruntowych i powierzchniowych. Migracje zanieczyszczeń w środowisku wodnym: biochemiczne procesy zużywające tlen, samooczyszczanie, eutrofizacja.
termodynamiki (przemiany gazowe, praca i ciepło, pojemność cieplna). Druga zasada termodynamiki (procesy odwracalne i nieodwracalne; procesy cykliczne, entropia). Elektrostatyka. Elektromagnetyzm. Ruch falowy — zasada superpozycji drgań. Optyka — polaryzacja, dyfrakcja, interferencja. Promieniowanie ciała doskonale czarnego. Podstawy mechaniki kwantowej. Elementy fizyki jądrowej — cyklotron, synchrotron.
6. Metody statystyczne w oceanografii Podstawy statystyki, rachunek prawdopodobieństwa, parametry i statystyki rozkładów, korelacje, testowanie rozkładu normalnego. Test t, Test F, analiza wariancji ANOVA, Test C2, metody nieparametryczne i regresja. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Geologia morza Geneza i ewolucja wód oceanu. Procesy geologiczne we wszechoceanie: endogeniczne i egzogeniczne. Elementy strukturalne dna oceanicznego: szelf, skłon kontynentalny, strefy przejściowe, grzbiety śródoceaniczne, platformy oceaniczne. Charakterystyka osadów morskich i ich geneza. Tempo sedymentacji, miąższość warstwy osadowej i prawidłowości w przestrzennym rozmieszczeniu osadów morskich.
2. Hydrobiologia Specyfika warunków życia w wodzie. Wpływ czynników fizycznych (ruch wody, temperatura, światło), chemicznych (gazy i elektrolity) i edaficznych na zjawiska biotyczne. Biologia organizmów wodnych: pływalność, ruch, opływowy kształt ciała, osmoregulacja i jonoregulacja, przystosowanie anatomiczne do oddychania w wodzie, odżywianie się organizmów wodnych, rozmnażanie i rozwój. Formacje ekologiczne: przegląd i charakterystyka. Charakterystyka biologiczna środowiska wodnego: ekosystem morski, jeziora (ogólna charakterystyka jezior — pochodzenie, opis biologiczny poszczególnych dziedzin jezior, typologia jezior), zbiorniki zaporowe, stawy, rzeki, źródła i estuaria. Produktywność ekosystemów wodnych — zróżnicowanie siedliskowe. Skład gatunkowy wybranych ekosystemów wodnych. Problemy hydrobiologii stosowanej: eutrofizjacja, saprolizacja (system saprobowy), acydifikacja.
3. Hydrochemia Charakterystyka fizykochemicznych właściwości wody. Struktura molekularna lodu i wody ciekłej. Jonizacja wody, jon hydronowy, dualistyczna rola wody w układach kwas — zasada. Rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności. Układ węglanowy. Twardość i agresywność wody. Sposoby przedstawiania składu chemicznego wody. Substancje nieorganiczne w wodzie i ich przemiany. Substancje organiczne w wodzie i ich
4. Podstawy fizyki morza Ziemia jako układ termodynamiczny. Siły działające na masy wodne i ich ruch. Woda jako ośrodek fizyczny. Struktura molekularna wody morskiej. Elementy termodynamiki wody morskiej. Pochłanianie i rozpraszanie światła w wodzie. Molekularna wymiana masy, ciepła i pędu. Bilans cieplny kolumny wodnej. Fale dźwiękowe w morzu i osłabianie natężenia dźwięku w morzu. Akustyczna detekcja obiektów biologicznych w morzu.
5. Oceanografia biologiczna Znaczenie i rola oceanografii biologicznej jako nauki o życiu we wszechoceanie. Ogólna charakterystyka oceanu jako środowiska życia — rola i znaczenie wybranych czynników fizycznych, chemicznych i dynamicznych. Biologiczne strefy w morzu: pelagial (rejon nerytyczny i wód otwartych), bental (strefa litoralu i głębokiego dna). Charakterystyka biocenotyczna formacji ekologicznych w morzu (plankton, bentos, nekton). Roślinność morska. Zwierzęta w morzu. Biogeografia: charakterystyka biocenotyczna wód polarnych, umiarkowanych, subtropikalnych i tropikalnych. Produktywność metody pomiaru produkcji biologicznej, produkcja poszczególnych poziomów troficznych, regionalizacja produktywności. Biologiczne wykorzystanie mórz: rybołówstwo i pozyskiwanie innych zasobów żywych oraz marikultura.
6. Oceanografia fizyczna Historia odkryć i badań oceanograficznych. Ziemia jako planeta wód. Zasoby wodne i krążenie wody na Ziemi. Siły motoryczne ruchu wody w przyrodzie. Pola wymiany masy i energii w systemie ocean — atmosfera — ląd. Pola temperatury, zasolenia i gęstości. Okresowe termo–, halo– i piknokliny. Lody na morzach. Falowanie i wahania okresowe wód. Prądy — typy prądów. Ogólny system krążenia wód oceanu. Procesy mieszania wód morskich i wywołane nimi zjawiska. Bilans energii i substancji w oceanie (bilanse: cieplny, mechaniczny, wodny, soli). Charakterystyki oceanograficzne oceanów i wybranych mórz.
7. Oceanografia chemiczna Migracja związków chemicznych z podłoża zlewni. Połączenia chemiczne w wodzie morskiej. Stałość składu chemicznego wód morskich. Klasyfikacja pierwiastków w wodzie morskiej. Procesy chemiczne w strefie kontaktowej: atmosfera — woda morska. Rozpuszczalność gazów w wodzie morskiej. Organiczne kompleksy w wodzie morskiej. Cykle biogeochemiczne w morzu: węgla, azotu, fosforu, żelaza, manganu, krzemu, siarki i pierwiastków śladowych.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9710 — Poz. 1401
Pierwiastki promieniotwórcze w wodzie morskiej. Zawiesiny organiczne i nieorganiczne w morzu. Zjawiska sorpcyjne w warstwie kontaktowej woda — osad denny. Skład chemiczny wód interstycjalnych. Powstawanie konkrecji manganowych i innych. Skład chemiczny wód różnych regionów — oceanów i mórz, w tym Bałtyku i estuariów.
8. Ekologia ogólna Ekologia — cel i przedmiot badań, podstawowe pojęcia: siedlisko, nisze ekologiczne, środowisko, pojęcie czynnika ograniczającego w odniesieniu do prawa minimum i tolerancji ekologicznej. Formy życiowe, spektra ekologiczne. Struktura i dynamika populacji, biocenoz i ekosystemów. Sukcesja ekologiczna.
STUDIA ZAWODOWE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku oceanografia trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2 200, w tym 1 410 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwenci studiów zawodowych na kierunku oceanografia otrzymują tytuł zawodowy licencjata. Powinni oni posiadać szeroką wiedzę z zakresu nauk o morzu i nauk przyrodniczych oraz dotyczącą oddziaływania człowieka na środowisko morskie, a także umiejętności obsługi aparatury specjalistycznej oraz prowadzenia badań oceanograficznych. Nabyte umiejętności powinny umożliwić absolwentom podjęcie pracy w zespołach naukowo-technicznych działających w placówkach badawczych, w terenowych laboratoriach badawczych, w urzędach kontroli i kształtowania środowiska oraz gospodarki morskiej. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Razem IV. PRAKTYKI Formę, zakres i czas trwania praktyki określa uczelnia, uwzględniając wymagania w tym zakresie organu przyznającego uprawnienia zawodowe związane z ukończeniem określonej specjalizacji. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE I MINIMALNE 225 120 225 435 420 330 1 410 Zależnie od wybranej specjalizacji i specjalności. VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Matematyka i statystyka Elementy logiki. Liczby, zbiory, odwzorowania. Podstawowe funkcje jednej i wielu zmiennych oraz ich właściwości. Równania i układy równań. Ciągi i szeregi liczbowe. Elementy rachunku różniczkowego i całkowego. Liczby zespolone. Elementy geometrii analitycznej. Elementy rachunku macierzowego. Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Podstawy statystyki i zasady opracowywania danych doświadczalnych. Metody regresji. Zastosowania metod statystycznych w badaniach oceanograficznych.
2. Fizyka z elementami fizyki morza Podstawowe zjawiska i procesy fizyczne. Podstawy mechaniki klasycznej. Elementy termodynamiki fenomenologicznej. Elementy hydromechaniki. Grawitacja. Elementy akustyki. ElekB. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Matematyka i statystyka
2. Fizyka z elementami fizyki morza
3. Informatyka
4. Biologia ogólna
5. Chemia ogólna i analityczna
6. Geologia ogólna C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Oceanografia fizyczna
2. Oceanografia biologiczna
3. Oceanografia chemiczna
4. Hydrobiologia
5. Hydrochemia
6. Geologia morza D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE 435 90 90 60 45 90 60 420 90 75 90 60 60 45 330
A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język obcy
2. Przedmiot do wyboru (filozofia, etyka, logika, ekonomia, ochrona własności intelektualnej, zasady bezpieczeństwa lub inny)
3. Wychowanie fizyczne
45 60
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9711 — Poz. 1401
Historia odkryć i badań oceanograficznych. Zasoby wodne i krążenie wody na Ziemi. Siły motoryczne ruchu wody w przyrodzie. Pola wymiany masy i energii w systemie ocean — atmosfera — ląd. Pola temperatury, zasolenia i gęstości. Zjawiska okresowe: termoklina, haloklina i piknoklina. Lody na morzach. Falowanie i wahania okresowe wód. Krążenie wód oceanu — prądy. Mieszanie wód morskich i wywołane nimi zjawiska. Bilans energii i substancji w oceanie: cieplny, mechaniczny, wodny, soli. Charakterystyki oceanograficzne oceanów i wybranych mórz.
tryczne i magnetyczne właściwości materii. Fale elektromagnetyczne. Elementy optyki falowej i geometrycznej. Podstawy mechaniki kwantowej. Spektroskopia atomowa i molekularna. Elementy fizyki jądrowej. Hydromechanika i termodynamika wód morskich. Elementy optyki, akustyki i dynamiki morza. Promieniowanie słoneczne i jego wpływ na morze.
3. Informatyka Funkcjonowanie komputera i urządzeń peryferyjnych. Obsługa komputerów osobistych. Systemy operacyjne jednego i wielu użytkowników. Lokalne sieci komputerowe. Programy użytkowe: edytory tekstów, grafika, pakiety obliczeniowe i statystyczne, bazy danych — zastosowania w oceanografii.
4. Biologia ogólna Poziomy organizacji życia. Budowa i właściwości materii żywej. Składniki chemiczne organizmów (węglowodory, węglowodany, lipidy, białka, kwasy nukleinowe). Procesy chemiczne związane z życiem (oddychanie, fotosynteza, przemiany kwasów nukleinowych, synteza białek). Komórka jako jednostka życia — składniki i struktura. Właściwości komórek roślinnych i zwierzęcych. Typy komórek i tkanek. Rozmnażanie się komórek — cykl komórkowy. Podstawowe mechanizmy dziedziczności. Systematyka oraz przegląd podstawowych grup taksonomicznych roślin i zwierząt. Populacja i interakcje międzypopulacyjne. Ekologia środowiskowa — zależności biocenotyczne, zarys biogeografii. Podstawowe prawa i teorie ewolucji.
5. Chemia ogólna i analityczna Fundamentalne pojęcia i prawa chemii. Systematyka i właściwości pierwiastków. Otrzymywanie, budowa i właściwości podstawowych połączeń nieorganicznych, organicznych i kompleksowych. Podstawowe procesy chemiczne. Elementy termodynamiki chemicznej. Równowagi chemiczne. Równowaga w roztworach elektrolitów. Równowagi fazowe. Rozpuszczalność. Procesy sorpcji. Układy koloidalne. Osmoza. Przewodnictwo elektrolitów. Elektroliza. Ogniwa. Korozja. Oznaczanie i wykrywalność substancji. Metody rozdziału. Klasyczne i instrumentalne metody analizy chemicznej.
6. Geologia ogólna Budowa i właściwości fizyczno–chemiczne Ziemi. Teoria tektoniki płyt. Procesy endogeniczne: plutonizm, wulkanizm, metamorfizm. Procesy egzogeniczne: wietrzenie, erozja, akumulacja osadów lądowych, sedymentacja morska. Diageneza osadów. Geochronologia dziejów Ziemi. Cykle sedymentacyjno–diastroficzne. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Oceanografia fizyczna
2. Oceanografia biologiczna Ogólna charakterystyka oceanu jako środowiska życia — rola i znaczenie wybranych czynników fizycznych, chemicznych i dynamicznych. Biologiczne strefy w morzu: pelagial, bental. Charakterystyka biocenotyczna formacji ekologicznych w morzu. Roślinność morska. Zwierzęta w morzu. Biogeografia — charakterystyka biocenotyczna wód różnych stref klimatycznych. Metody pomiaru produkcji biologicznej. Produkcja poszczególnych poziomów troficznych. Regionalizacja produktywności. Biologiczne wykorzystanie mórz: rybołówstwo i pozyskiwanie innych zasobów żywych, marikultura.
3. Oceanografia chemiczna Rozpowszechnienie i klasyfikacja pierwiastków w wodzie morskiej. Skład chemiczny wód morskich. Rozpuszczalność gazów w wodzie morskiej. Cykle biogeochemiczne w morzu: węgla, azotu, fosforu, żelaza, manganu, krzemu, siarki i pierwiastków śladowych. Pierwiastki promieniotwórcze w wodzie morskiej. Zawiesiny organiczne i nieorganiczne w morzu. Migracja związków chemicznych z podłoża do zlewni. Procesy wymiany pierwiastków w warstwach kontaktowych woda — osad i woda — atmosfera. Skład chemiczny wód różnych regionów — oceanów i mórz, w tym Bałtyku, i estuariów.
4. Hydrobiologia Specyfika warunków życia w wodzie. Wpływ czynników fizycznych i edaficznych na zjawiska biotyczne. Biologia organizmów wodnych: pływalność, ruch, opływowy kształt ciała, osmoregulacja i jonoregulacja, przystosowanie anatomiczne do oddychania w wodzie, odżywianie organizmów wodnych, rozmnażanie i rozwój. Formacje ekologiczne. Charakterystyka biologiczna środowiska wodnego: ekosystemu morskiego, jezior, zbiorników zaporowych, stawów, rzek, źródeł i estuariów. Produktywność ekosystemów wodnych — zróżnicowanie siedliskowe. Skład gatunkowy wybranych ekosystemów wodnych. Problemy hydrobiologii stosowanej: eutrofizacja, saprolizacja , acydifikacja.
5. Hydrochemia Fizykochemiczne właściwości wody. Struktura lodu i wody ciekłej. Skład chemiczny wód natu-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9712 — Poz. 1401
ralnych. Twardość i agresywność wody. Substancje nieorganiczne i organiczne w wodzie i ich przemiany. Klasyfikacja wód gruntowych i powierzchniowych. Migracja substancji i zanieczyszczeń w środowisku wodnym. Biochemiczne procesy zużywające tlen, samooczyszczanie.
6. Geologia morza Pochodzenie i ewolucja oceanów i skorupy ziemskiej typu oceanicznego. Wpływ czynników geologicznych na zmiany poziomu i objętości wód w oceanie. Budowa geologiczna i rzeźba elementów strukturalnych dna oceanu. Procesy endogeniczne i egzogeniczne. Geneza, typy, skład chemiczny oraz tempo sedymentacji i prawidłowości przestrzennego rozmieszczenia osadów morskich.
D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Wykaz przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz ich treści programowe ustalają uczelnie, uwzględniając określone dla danej specjalizacji wymagania. VII. ZALECENIA
1. Przynajmniej 60 % zajęć wyszczególnionych w grupach B, C i D powinno być realizowane jako ćwiczenia audytoryjne bądź laboratoryjne.
2. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu — w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe — przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.
Załącznik nr 3
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: OCHRONA DÓBR KULTURY STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku ochrona dóbr kultury trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3 200, w tym 1 830 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent, przyswajając w trakcie studiów wiadomości z zakresu historii sztuki, historii kultury, zabytkoznawstwa oraz konserwatorstwa i muzealnictwa, zdobywa wszechstronną wiedzę o zabytkach sztuki i kultury, ze szczególnym uwzględnieniem ich substancji, struktury technicznej i artystycznego ukształtowania, a także późniejszych transformacji. Dodatkowo w ramach zajęć odbywanych w obrębie poszczególnych specjalności absolwenci zdobywają wiedzę szczegółową w zakresie wybranych dziedzin, w szczególności: — historii sztuki — przygotowanie do własnej pracy badawczej w zakresie historii architektury i sztuk plastycznych przy pogłębionej znajomości procesu powstawania dzieła sztuki i zagrożeń dla jego substancji materialnej, — konserwatorstwa — przyswajając szereg umiejętności technicznych (między innymi rysunek, fotografię, techniki komputerowe) oraz poszerzając zakres wiedzy o takie specjalistyczne obszary, jak: historia kultury materialnej, historia organizacji i techniki budownictwa, historia i teoria ochrony i konserwacji zabytków, absolwent uzyskuje przygotowanie do prowadzenia wszechstronnych badań dotyczących zabytków na potrzeby konserwatorskie, dokumentacji uzyskiwanych wyników, — muzealnictwa — znawstwo dotyczące sztuk plastycznych, a przede wszystkim wielu dziedzin rzemiosła artystycznego, wiedzę w zakresie znaczenia i funkcji muzeów oraz przygotowanie do pracy w instytucjach muzealnych i antykwarycznych. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Dla tego kierunku nie ustala się obligatoryjnej formy praktyki. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Historia filozofii ze szczególnym uwzględnieniem estetyki
2. Lektorat z języka zachodniego 390 60 120 390 570 870 1 830
Dziennik Ustaw Nr 144 3. Lektorat z języka łacińskiego 4. Wychowanie fizyczne 5. Podstawy informatyki 6. Przedmiot do wyboru B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Wstęp do historii sztuki 2. Historia sztuki powszechnej 3. Historia sztuki polskiej 4. Nauki pomocnicze historii 5. Proseminarium z historii sztuki 6. Metodologia historii sztuki 7. Historia doktryn artystycznych 8. Zarys technologii i technik sztuk plastycznych 9. Fotografia dokumentalna 10. Wstęp do konserwatorstwa i muzealnictwa 11. Historia i teoria ochrony i konserwacji zabytków C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE — 9713 — 60 60 60 30 570 60 120 90 30 60 30 30 30 60 30 30 870 6. Przedmiot do wyboru Poz. 1401
W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania dodatkowej wiedzy z zakresu ekonomii, podstaw ochrony własności intelektualnej, przedmiotu przyrodniczego lub innego przedmiotu niezwiązanego bezpośrednio z kierunkiem studiów. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Wstęp do historii sztuki Zajęcia typu propedeutycznego zaznajamiające z przedmiotem badań, charakterystyką i dziejami dyscypliny, podstawowymi pojęciami historii sztuki, klasyfikacją i typologią sztuk plastycznych, terminologią i podstawowymi czynnościami badawczymi.
2. Historia sztuki powszechnej Prezentacja dziejów sztuki od pradziejów do czasów współczesnych.
3. Historia sztuki polskiej Dzieje sztuki polskiej od końca X w. poprzez wszystkie epoki do czasów współczesnych.
4. Nauki pomocnicze historii Przedstawienie dziejów nauk pomocniczych historii, niezbędnych historykowi sztuki, takich jak: paleografia, neografia gotycka, epigrafika, sfragistyka, atrybuty i symbole władzy i urzędu.
5. Proseminarium z historii sztuki Wprowadzenie w warsztat naukowy historyka sztuki i przygotowanie do samodzielnej pracy badawczej.
6. Metodologia historii sztuki Ukazanie w zwięzłym zarysie głównych etapów rozwoju metod badawczych historii sztuki ze specjalnym ukierunkowaniem na metody współczesnej nauki o sztuce.
7. Historia doktryn artystycznych Prezentacja poglądów pisarzy o sztuce lub twórców formujących normy artystyczne dzieła lub opisujących proces twórczy (w wybranych tekstach). Dzieje krytyki artystycznej i związanych z nią teorii wartości dzieła sztuki.
8. Zarys technologii i technik sztuk plastycznych Zapoznanie z historią najważniejszych technik sztuk plastycznych i ze stosowanymi materiałami od wczesnego średniowiecza do czasów najnowszych oraz z podstawami analizy materialnej dzieła sztuki.
9. Fotografia dokumentalna Wiadomości ogólne i praktyczna nauka fotografii dokumentalnej wraz z obróbką materiałów światłoczułych.
Zestaw przedmiotów kierunkowych ustala wydział prowadzący kierunek. VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Historia filozofii ze szczególnym uwzględnieniem estetyki Zajęcia mają na celu zapoznanie z dziejami myśli filozoficznej stanowiącej podstawę zjawisk i prądów kulturowych, wraz z głównymi doktrynami i kategoriami estetycznymi.
2. Lektorat z języka zachodniego Celem jest opanowanie jednego z języków zachodnich w stopniu umożliwiającym swobodne porozumiewanie się i korzystanie z literatury fachowej.
3. Lektorat z języka łacińskiego Poznanie podstawowych reguł gramatycznych i zasobu słownictwa niezbędnych w samodzielnej pracy badawczej.
4. Wychowanie fizyczne åwiczenia ogólnorozwojowe, pływanie, gry zespołowe, rekreacja.
5. Podstawy informatyki Zapoznanie się ze standardowymi programami komputerowymi oraz ich zastosowaniem do potrzeb pracy naukowej.
Dziennik Ustaw Nr 144 10. Wstęp do konserwatorstwa i muzealnictwa — 9714 — C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Poz. 1401
Wstępne zapoznanie studentów ze współczesnymi metodami konserwacji oraz z muzeum jako instytucją naukowo-kulturalną, a także wprowadzenie w problematykę i charakter ich przyszłej pracy zawodowej przy jednoczesnym przyswojeniu sobie podstawowych pojęć i terminów w tym zakresie.
11. Historia i teoria ochrony i konserwacji zabytków Kształtowanie się myśli konserwatorskiej i jej współczesny stan, ze szczególnym uwypukleniem problematyki analizy wartościującej zabytki.
Blok przedmiotów dających przygotowanie do prowadzenia pracy badawczej i konserwatorskiej w zakresie ochrony wybranego rodzaju zabytków kultury, w szczególności: architektury i sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego lub różnorodnych obiektów muzealnych. Nazwy przedmiotów kierunkowych i ich treści programowe ustala wydział prowadzący ten kierunek studiów. W grupie przedmiotów kierunkowych powinno znaleźć się przynajmniej 60 godzin wykładów monograficznych i 120 godzin seminariów. VII. ZALECENIA Program studiów powinien zawierać odpowiednie dla danej specjalności praktyki i zajęcia warsztatowe.
Załącznik nr 4
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku pedagogika trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3 200, w tym 1 425 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent kierunku studiów pedagogika powinien dysponować rzetelnym przygotowaniem teoretycznym o charakterze interdyscyplinarnym zorientowanym na konkretną specjalność pedagogiczną (w szczególności: przedszkolną, wczesnoszkolną, społeczno-opiekuńczą, rewalidacyjną), posiadać umiejętności prowadzenia badań naukowych, dostrzegania oraz samodzielnego rozwiązywania problemów teoretycznych i praktycznych z zakresu swojej specjalności oraz powinien być nastawiony na działalność prospołeczną i samodoskonalenie. Absolwent kierunku pedagogika powinien być przygotowany do pracy w różnych szkołach i placówkach, poradniach specjalistycznych, zakładach pracy, służbie zdrowia, a także sądownictwie, w charakterze wychowawcy, doradcy, kuratora sądowego. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 405 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Ciągłe praktyki zawodowe w minimalnym wymiarze 150 godzin. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Filozofia
2. Antropologia kulturowa
3. Socjologia
4. Etyka
5. Logika
6. Metodologia badań
7. Informatyka
8. Język obcy
9. Wychowanie fizyczne
10. Przedmiot do wyboru (humanistyczny, przyrodniczy lub ścisły, w zależności od zainteresowań studenta) 405 30 45 30 15 15 30 30 120 60 765 255 1 425
30
Dziennik Ustaw Nr 144 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania 2. Psychologia ogólna 3. Psychologia rozwoju człowieka 4. Psychologia społeczna 5. Socjologia edukacji 6. Historia wychowania 7. Pedagogika ogólna 8. Współczesne kierunki pedagogiczne 9. Pedagogika porównawcza 10. Pedagogika społeczna 11. Teoria wychowania 12. Dydaktyka ogólna 13. Pedagogika specjalna 14. Pedagogika resocjalizacyjna 15. Andragogika 16. Pedagogika pracy C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1. Pedeutologia 2. Podstawy prawne i organizacyjne oświaty 3. Media w edukacji 4. Edukacja zdrowotna 5. Edukacja ekologiczna — 9715 — 765 30 30 60 30 45 60 60 60 45 60 60 60 45 45 45 30 255 30 30 45 30 30 2. Psychologia ogólna Poz. 1401
Główne kierunki psychologii. Psychologia jako nauka o człowieku i jego funkcjonowaniu. Biologiczne podstawy zachowania człowieka. Procesy poznawcze (procesy odbioru i przetwarzania informacji). Procesy emocjonalno-motywacyjne. Uczenie się i pamięć. Osobowość. Różnice indywidualne, ich wykrywanie i pomiar. Metody badawcze psychologii. Badania podstawowe, stosowane i diagnostyczne. Miejsce psychologii wśród innych nauk o człowieku.
3. Psychologia rozwoju człowieka Pojęcie rozwoju. Rodzaje zmian rozwojowych. Charakterystyka czynników oraz mechanizmów warunkujących rozwój. Metody psychologii rozwojowej. Charakterystyka rozwoju fizycznego i psychicznego człowieka. Rozwój emocji i uczuć. Rozwój poznawczy jednostki. Rozwój moralno-społeczny. Rozwój osobowości. Dzieciństwo, adolescencja, dojrzałość, starość — rozwój i przystosowanie.
4. Psychologia społeczna Psychologia społeczna w systemie nauk psychologicznych. Człowiek w sytuacji społecznej. Postawy społeczne i wartości. Kształtowanie postaw. Grupy społeczne, struktury i procesy grupowe. Zachowanie się człowieka w interakcjach społecznych. Atrakcyjność interpersonalna. Werbalna i niewerbalna komunikacja interpersonalna. Agresja. Uprzedzenia i stereotypy.
5. Socjologia edukacji Teorie i nurty w zakresie socjologii edukacji. Ideologie edukacyjne, zagadnienia selekcyjnej i socjalizacyjnej funkcji edukacji. Socjologiczne aspekty funkcjonowania współczesnych systemów edukacji. Pedagogiczne konteksty współczesnej kultury popularnej (w szczególności: muzyka, moda, reklama).
6. Historia wychowania Ideały wychowawcze oraz rola, miejsce i możliwości instytucji oświatowych, środowisk wychowawczych, w tym rodziny w poszczególnych epokach (od starożytności po wiek XX). Dzieje instytucji edukacyjnych, myśli pedagogicznej (teorie, systemy i zapatrywania o różnym stopniu ogólności) oraz wzorce wychowawczo-obyczajowe poszczególnych grup społecznych. Wiedza o poziomie wykształcenia oraz cechach kultury europejskiej w poszczególnych epokach.
7. Pedagogika ogólna Historyczny proces kształtowania się różnych typów wiedzy o edukacji oraz ich współczesny status i przydatność. Stereotypy w myśleniu o edukacji i pedagogice. Powstanie pedagogiki, ewolucja tożsamości pedagogiki w szerokim kontekście cywilizacyjnym, w tym także w kontekście humanistycznego myślenia o człowieku
6. Metodyka pracy wychowawczo-opiekuńczej 45
7. Diagnostyka pedagogiczna VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania Rozwój ontogenetyczny człowieka. Wady wrodzone, zespoły genetyczne i chromosomalne. Okresy rozwoju człowieka, uwarunkowania i cechy, czynniki genetyczne, paragenetyczne matki oraz czynniki środowiskowe wpływające na rozwój człowieka. Pojęcie normy w ocenie rozwoju. Metody oceny rozwoju biologicznego. Deficyty środowiskowe jako czynniki upośledzające rozwój i zdolność uczenia się. Najczęstsze choroby w wieku przedszkolnym i szkolnym. Profilaktyka zaburzeń rozwoju. Istota zdrowia i choroby. Współczesne filozofie zdrowia. Uwarunkowania zdrowia. Zdrowotne przyczyny niepowodzeń szkolnych. Zdrowie psychiczne. Cywilizacyjne i społeczne zagrożenia zdrowia. Ochrona zdrowia dziecka. 45
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9716 — Poz. 1401
istoty celów wychowania oraz źródeł ich stanowienia. Podmiotowość w wychowaniu. Wychowanie na tle różnych koncepcji rzeczywistości społecznej. Wychowanie jako byt społeczny. Ontologiczne, epistemologiczne i metodologiczne aspekty konstruowania szczegółowych teorii wychowania. Proces wychowania moralnego i jego struktura. Teoretyczne podstawy metod oraz technik wychowania. Samowychowanie czy samokształtowanie człowieka. Wychowanie a przemiany współczesnego świata. ˚ycie bez wychowania — podstawowe tezy antypedagogiki.
i świecie oraz meandrów rozwoju nauk humanistycznych. Pedagogika — pedagogia. Różnorodne trendy w badaniach naukowych. Metodologiczne problemy w pedagogice humanistycznie zorientowanej (naturalizm — antynaturalizm, badania ilościowe — badania jakościowe). Kategorialny system pojęciowy polskiej pedagogiki humanistycznie zorientowanej (edukacja — wychowanie — kształcenie — nauczanie — uczenie się) oraz jego filozoficzne i teoretyczne zaplecze.
8. Współczesne kierunki pedagogiczne Orientacja we współczesnym stanie teorii i koncepcji pedagogicznych, w szczególności w zakresie głównych nurtów teoretycznych w naukach o wychowaniu w XX w. i najnowszych trendów. Ukazanie genealogii współczesnych teorii i koncepcji edukacyjnych. Prognozowanie kierunków dalszego rozwoju teorii i praktyki wychowawczej. Orientacje metodologiczne w pedagogice. Podstawowe antynomie w pedagogice XX w. Wybrane ideologie wychowawcze XX w. Pedagogika emancypacyjna. Współczesne nurty krytyki szkoły. Idea deskolaryzacji społeczeństwa. Współczesne nurty przemian oświatowych.
9. Pedagogika porównawcza Pedagogika porównawcza jako subdyscyplina pedagogiczna: geneza, koncepcje, główni przedstawiciele. Globalizacja świata współczesnego. Megatrendy rozwoju. Pedagogika w świecie współczesnym — główne kierunki, orientacje. Orientacje ideowe teorii i praktyki wychowania. Systemy wychowawczo-oświatowe w poszczególnych państwach — analiza porównawcza. Polityka edukacyjna państwa (na wybranych przykładach).
10. Pedagogika społeczna Problematyka środowiskowych uwarunkowań procesów wychowawczych oraz analiza warunków umożliwiających zaspokojenie potrzeb rozwojowych człowieka (jednostek i grup ludzkich) w różnych fazach jego życia i w różnorodnych sytuacjach życiowych (w pracy, w nauce, czasie wolnym, w miejscu zamieszkania, w rodzinie, grupie rówieśniczej i towarzyskiej oraz działalności kulturalnej). Geneza, ewolucja, stan i prognozy pedagogiki społecznej. Pedagogiczna aktywność wychowawców nieprofesjonalnych w środowisku lokalnym. Typowe środowiska wychowawcze w środowiskach lokalnych (struktura, funkcje, przemiany). Szkoła środowiska, uspołeczniona, samorządowa. Metody i problemy pracy społeczno-wychowawczej w środowisku. Edukacja ustawiczna. Pedagogika czasu wolnego.
11. Teoria wychowania Kontrowersje wokół istoty i właściwości wychowania. Antropologiczne podstawy wychowania. Teleologia wychowania — spory wokół
12. Dydaktyka ogólna Istota dydaktyki, zagadnienia i funkcje oraz jej miejsce wśród nauk pedagogicznych. Istota i podstawy kształcenia instrumentalnego i kształcenia kierunkowego (przedmiotowego). Cele kształcenia i ich kategoryzacja — kategorie wyników nauczania — uczenia się, kryteria postępu i rozwoju, ewaluacja procesu kształcenia. Dobór treści nauczania, kreowanie programów kształcenia. Złożony charakter kształtowania pojęć i reguł. Podstawowe prawidłowości procesu uczenia się. Wielostronne uwarunkowania procesu uczenia się. Uczenie się przez rozwiązywanie zadań. Psychodydaktyczne zasady kształcenia. Rola aktywności emocjonalnej w procesie kształcenia. Kształtowanie postaw twórczych w procesie nauczania — uczenia się. Kompetencje dydaktyczne. Znaczenie dialogu, wpływ relacji uczeń — nauczyciel na jakość procesu kształcenia. Główne problemy modernizacji systemu dydaktycznego w Polsce. Nauczanie strukturalne jako warunek unowocześniania procesu kształcenia. Innowacje dydaktyczne a unowocześnianie procesu kształcenia. Dydaktyczne uwarunkowania współczesnego modelu kształcenia. Wychowanie a nauczanie.
13. Pedagogika specjalna Przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej. Relacje pedagogiki specjalnej z innymi dyscyplinami naukowymi. Rozmiary niepełnosprawności w populacji generalnej i młodzieżowej. Zasady i metody pracy pedagogicznej z osobami niepełnosprawnymi. System kształcenia specjalnego w Polsce na tle systemów w innych państwach. Subdyscypliny pedagogiki specjalnej. Postawy społeczne wobec niepełnosprawnych (deontologia w praktyce), idea integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem. Problemy osób niepełnosprawnych dorosłych funkcjonujących samodzielnie, w rodzinach i wspólnotach.
14. Pedagogika resocjalizacyjna Typologia zaburzeń przystosowania społecznego. Pojęcie niedostosowania społecznego i zagrożenia nim. Odpowiedzialność prawna nieletnich. Systemy oraz instytucje prewencyjne i kontroli społecznej. Resocjalizacja w środowisku otwartym i instytucjach resocjalizacyjnych. Strategia postępowania resocjalizacyjnego. Metody
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9717 — Poz. 1401
— metodyka mediów. Umiejętności przygotowania i przetwarzania komunikatów medialnych.
i techniki wychowania resocjalizującego (psychoterapeutyczne, socjoterapeutyczne, kulturotechniczne). Profilaktyka uzależnień i przemocy w szkole.
15. Andragogika Geneza i ewolucja andragogiki jako nauki o człowieku dorosłym. Psychologiczne aspekty funkcjonowania ludzi dorosłych i starszych. Przedmiot i zadania andragogiki (pedagogiki dorosłych) i gerontologii. Współczesne teorie kształcenia dorosłych. Problem edukacji ustawicznej dorosłych. Potrzeby kulturalno-oświatowe ludzi dorosłych i starszych oraz ich urzeczywistnianie.
16. Pedagogika pracy Pojęcie, przedmiot i zadania pedagogiki pracy. Człowiek — wychowanie — praca jako podstawowe układy odniesienia w pedagogice pracy, obszary problemowe pedagogiki pracy — kształcenie przedzawodowe, prozawodowe, zawodowe i edukacja ustawiczna dorosłych. Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki pracy. Pedagogika pracy wśród nauk pedagogicznych i nauk o pracy. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Pedeutologia Geneza, istota i przedmioty pedeutologii. Rys historyczny instytucji nauczyciela i zawodu nauczycielskiego. Osobowość nauczyciela. Dobór kandydatów do zawodu nauczycielskiego. Kształcenie kandydatów na nauczycieli. Start i adaptacja w zawodzie nauczycielskim. Funkcjonowanie nauczyciela w zawodzie. Rozwój zawodowy nauczyciela. Dokształcanie, doskonalenie i samokształcenie nauczyciela. Transformacje w strukturze, pozycji i funkcji społecznej nauczyciela i zawodu nauczycielskiego. Warunki pracy i życia nauczycieli. Pomiar i ocena efektów pracy nauczyciela.
2. Podstawy prawne i organizacyjne oświaty Uwarunkowania współczesnej edukacji jako przesłanki wyjściowe dla reform oświatowych. Stan i prognozy rozwoju polskiego systemu oświatowego w świetle aktów normatywnych: ustawy systemowe i okołosystemowe (Konstytucja RP, ustawa o systemie oświaty, ustawa o samorządzie powiatowym, ustawa o samorządzie gminnym, ustawa o samorządzie województwa, Karta Nauczyciela, Konwencja o prawach dziecka). Struktura i stan systemu edukacji publicznej oraz niepublicznej w Polsce. Geneza, ewolucja i istota reformy polskiej oświaty w zakresie jej demokratyzacji i uspołecznienia. Reforma systemu edukacji w 1998 r.
3. Media w edukacji Teoretyczna wiedza o współczesnych środkach komunikowania. Media wizualne, audialne i audiowizualne oraz ich wykorzystanie w edukacji
4. Edukacja zdrowotna Zdrowie — aspekty i mierniki, zachowania zdrowotne, style życia. Edukacja zdrowotna. Metody w edukacji zdrowotnej. Wybrane obszary edukacji zdrowotnej, w szczególności edukacja żywieniowa, w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia psychicznego, seksualnego (zapobieganie HIV/AIDS), w profilaktyce uzależnień, w zależności od potrzeb i specjalizacji studentów.
5. Edukacja ekologiczna Elementy składowe środowiska życia człowieka, jego struktura i wzajemne powiązania. Kierunki aktualnych i przyszłych zmian w środowisku przyrodniczym i społeczno-kulturowym. Ârodowiskowe uwarunkowania i możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka. Zasady zróżnicowanego rozwoju i prośrodowiskowego stylu życia. Cele i znaczenie ruchów ekologicznych oraz indywidualnych działań na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska. Rola i zadania nauczyciela — wychowawcy w upowszechnianiu wiedzy ekologiczno-środowiskowej, zapobieganiu jej deformacji i kreowaniu pozytywnych postaw wobec środowiska życia człowieka.
6. Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej Formy i metody pracy opiekuńczo-wychowawczej w placówkach opieki częściowej i całkowitej dla dzieci, młodzieży i osób w wieku poprodukcyjnym. Planowanie i organizacja pracy opiekuńczo-wychowawczej w środowisku lokalnym — między innymi w domach dziecka, w świetlicy szkolnej, internatach. Zajęcia praktyczne w placówkach opiekuńczych różnego typu, pogłębianie rozumienia specyfiki zmian zachodzących wraz z wiekiem w psychofizycznej i społecznej kondycji człowieka, nabywanie umiejętności świadczenia usług ludziom starym.
7. Diagnostyka pedagogiczna Diagnoza pedagogiczna — podstawy teoretyczne i praktyczne. Etyczne aspekty diagnozy. Pomiar warunków życia dzieci i młodzieży w rodzinie i w instytucjach wspomagających oraz kompensujących zaburzenia rozwoju — w żłobku, przedszkolu, szkole, domu dziecka, rodzinie zastępczej, rodzinie opiekuńczej lub rodzinnym domu dziecka. Podstawowe elementy diagnozy — opis warunków rozwoju, poziom zaspokajania podstawowych potrzeb dziecka, programy wspomagania rozwoju. VII. ZALECENIA Pozostałą liczbę godzin, uwzględniających także przedmioty kształcenia umiejętności zawodowych, rady wydziałów wypełnią zgodnie z własnymi preferencjami lub własnymi oryginalnymi programami kształcenia specjalistycznego.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9718 — STUDIA ZAWODOWE Poz. 1401
I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku pedagogika trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2 200, w tym 1 245 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent studiów zawodowych na kierunku pedagogika otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien dysponować podstawową wiedzą ogólnopedagogiczną, socjologiczną i psychologiczną niezbędną do zrozumienia społeczno-kulturowego kontekstu kształcenia, wychowania czy pracy opiekuńczej oraz do konstruowania własnego rozwoju zawodowego. Powinien także opanować praktyczne umiejętności w zakresie komunikacji społecznej, posługiwania się warsztatem diagnostycznym, wzbogacania oraz doskonalenia swojej wiedzy i kompetencji w zakresie praktycznego działania oraz tworzenia własnego warsztatu metodycznego. Studia są podstawą do zdobycia rzetelnego przygotowania zawodowego, rozwinięcia umiejętności refleksyjnego spojrzenia na własną rolę zawodową oraz pogłębionego rozumienia rzeczywistości edukacyjnej. Absolwent uzyskuje podstawowe kwalifikacje zawodowe zależne od wybranej specjalizacji, z możliwością orientacji na konkretną specjalność pedagogiczną (w szczególności: pedagogikę opiekuńczo-wychowawczą, edukację zintegrowaną, rewalidacyjną, społeczno-kulturalną). Powinien być przygotowany do pracy w różnych placówkach oświatowo-wychowawczych, poradniach specjalistycznych, zakładach pracy, służbie zdrowia a także w sądownictwie, w charakterze wychowawcy, doradcy lub kuratora sądowego. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Razem IV. PRAKTYKI Student powinien w czasie studiów odbyć praktykę odpowiednią dla wybranej specjalizacji i specjalności w wymiarze co najmniej 8 tygodni. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE: A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO:
1. Wybrane zagadnienia z filozofii
2. Wprowadzenie do socjologii
3. Metody badań pedagogicznych 255 30 30 30 255 300 90 600 1 245
4. Etyka zawodowa
5. Język obcy
6. Przedmiot do wyboru
7. Wychowanie fizyczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE:
1. Biomedyczne podstawy rozwoju
2. Historia wychowania
3. Wprowadzenie do pedagogiki
4. Teoretyczne podstawy wychowania
5. Podstawy dydaktyki ogólnej
6. Wprowadzenie do psychologii
7. Psychologia rozwojowa i osobowości
8. Socjologia wychowania
9. Pedagogika społeczna
10. Pedagogika pracy C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE:
1. Edukacja zdrowotna
2. Patologie społeczne
3. Media w edukacji D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE
15 60 30 60 300 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 90 30 30 30 600
W zależności od wybranej specjalizacji i specjalności. VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Wybrane zagadnienia z filozofii Dzieje myśli filozoficznej w kręgu europejskim. Wybrane szkoły i kierunki filozoficzne w epoce starożytnej (Platon, Arystoteles), średniowiecznej (św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu), nowożytnej (Kartezjusz, Hume, Kant, Hegel, Marks, Nietzsche, Husserl, Heidegger). Analiza i interpretacja tekstów źródłowych wybranych filozofów.
2. Wprowadzenie do socjologii Podstawowe pojęcia i teorie współczesnej socjologii (funkcjonalizm i teoria ról społecznych), interakcjonizm symboliczny, etnometodologia, socjologia fenomenologiczna. Pojęcia filozofii społecznej: liberalizm, etatyzm, społeczeństwo obywatelskie. Problem socjologiczny a kwestia społeczna. Problemy ogólne socjologii edukacji w odniesieniu do roli zawodowej — ocena, autorytet, władza, analogia sytuacji nauczyciela czy pedagoga, analogia sytuacji ucznia, rodzice, manipulacja, konflikt i patologia.
Dziennik Ustaw Nr 144 3. Metody badań pedagogicznych — 9719 — Poz. 1401
nesans i humanizm — sacrum i humanum w edukacji, nowe funkcje wiedzy i wykształcenia, podstawy nowoczesnego świeckiego systemu szkolnego, humanistyczna myśl pedagogiczna. Edukacja w Polsce okresu reformacji i kontrreformacji. Korzenie szkoły i pedagogiki współczesnej w XVII/XVIII w., odkrycie dzieciństwa, programy szkolne, państwo, kościół a edukacja. Polska reforma szkolna XVIII w., Konarski, oryginalność reformy KEN. Szkoła i wychowanie Polaków w okresie zaborów, kompensacyjna rola edukacji domowej, tajne nauczanie. Kształtowanie się nowoczesnej struktury szkolnej w Europie w XIX w., myśl pedagogiczna, nowe obszary zainteresowań pedagogiki w XIX i XX w. Przekształcenie rodziny i społeczeństwa jako czynnik przemian edukacyjnych: kwestia kobieca, rola państwa, organizacji politycznych i społecznych. Oświata polska w okresie II Rzeczypospolitej, narodowe i europejskie odniesienia. Pedagogika polska XIX i XX w. Polski ruch pedagogiczny. Szkoła polska jawna i tajna w czasie drugiej wojny światowej, szkoła i wychowanie po II wojnie, uwarunkowania polityczne, ekonomiczne i pedagogiczne. Pedagogika polska w XX w.
Strategie i typologia badań pedagogicznych ze względu na cel, organizację, przedmiot i procedurę. Metody i techniki badań pedagogicznych. Organizacja i etapy badań pedagogicznych. Zasady opracowania materiałów badawczych. Znaczenie badań pedagogicznych w monitorowaniu reform i zmian oświatowych. Mierzenie jakości pracy placówek oświatowo-wychowawczych.
4. Etyka zawodowa Nauczyciel jako zawód i rola społeczna (kształcenie, status prawny). Osobowość nauczyciela (struktura, potrzeby i poczucie kontroli) a kategoria odpowiedzialności zawodowej i etycznej. Problemy deontologiczne zawodu pedagoga. Badania nad zawodem pedagoga. Zagadnienia etyczne edukacji.
5. Język obcy Czynne opanowanie języka obcego w mowie i piśmie.
6. Przedmiot do wyboru W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z dziedziny niezwiązanej bezpośrednio z kierunkiem studiów.
7. Wychowanie fizyczne Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, relaksacyjnych, turystycznych, sportowych (do wyboru przez studenta lub według wskazań lekarskich). B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania Rozwój ontogenetyczny człowieka. Wady wrodzone, zespoły genetyczne i chromosomalne. Okresy rozwoju człowieka, uwarunkowania i cechy, czynniki genetyczne, paragenetyczne oraz czynniki środowiskowe wpływające na rozwój człowieka. Pojęcie normy w ocenie rozwoju. Metody oceny rozwoju biologicznego. Schorzenia wieku dziecięcego. Uwarunkowania zdrowia. Profilaktyka zaburzeń rozwoju. Istota zdrowia i choroby. Uwarunkowania zdrowia. Zdrowotne przyczyny niepowodzeń szkolnych. Zdrowie psychiczne. Cywilizacyjne i społeczne zagrożenia zdrowia. Ochrona zdrowia dziecka.
2. Historia wychowania Podstawy europejskich tradycji edukacyjnych: starożytność grecka i rzymska, starożytne chrześcijaństwo. Wieki średnie: rodzina, wychowanie stanowe, dominacja kościoła, budowa systemu szkolnego, kompendia wiedzy, myśl o nauce i wychowaniu, uniwersytety, szkolnictwo w Polsce wieków średnich, europeizacja wychowania, Akademia Krakowska. Re-
3. Wprowadzenie do pedagogiki Pedagogika jako dyscyplina nauk o wychowaniu. Pedagogika a nauki pogranicza oraz pedagogika ogólna a ogólne dyscypliny pedagogiczne. Przedmiot badań pedagogiki, jej źródła i tożsamość. Teoretyczność i praktyczność pedagogiki jako nauki. Podstawowe kategorie pedagogiczne.
4. Teoretyczne podstawy wychowania Istota i funkcje socjalizacji oraz wychowania. Podstawowe właściwości procesu wychowawczego. Granice oddziaływań wychowawczych. Podmiotowość w wychowaniu. Aksjologiczne i teleologiczne przesłanki wychowania. Odmienność źródeł stanowienia celów. Wartości a prawomocność wychowania. Proces wychowania społeczno-moralnego. Bezpośrednie i pośrednie mierniki procesu wychowania. Wychowawca i zakresy jego odpowiedzialności. Współczesne wyzwania wychowania.
5. Podstawy dydaktyki ogólnej Przedmiot i metody badań dydaktycznych, podstawowe pojęcia dydaktyczne. Cele i wyniki kształcenia. Program szkolny. Metody dydaktyczne. Zasady dydaktyczne. Ârodki dydaktyczne. Proces dydaktyczny i jego uwarunkowania. Szkoła jako podstawowy składnik systemu edukacji. Przemiany oświatowe.
6. Wprowadzenie do psychologii Główne kierunki psychologii. Psychologia jako nauka o człowieku i jego funkcjonowaniu. Biologiczne podstawy zachowania człowieka. Procesy poznawcze (procesy odbioru i przetwarzania in-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9720 — Poz. 1401
życia. Proces edukacji zdrowotnej (cele, koncepcje, etapy). Metody aktywizujące i interaktywne. Planowanie (diagnozowanie potrzeb), realizacja i ewaluacja w edukacji zdrowotnej. Edukacja zdrowotna w szkole, koncepcja, strategia, organizacja. Wybrane obszary edukacji zdrowotnej, w zależności od potrzeb studentów: edukacja do samopielęgnacji i samoopieki, aktywności fizycznej, racjonalnego żywienia, bezpieczeństwa, zapobiegania patologiom społecznym (w szczególności: używaniu substancji psychoaktywnych, przemocy) i wybranym chorobom, edukacja seksualna, kształtowanie umiejętności życiowych (psychospołecznych) sprzyjających zdrowiu.
formacji). Procesy emocjonalno-motywacyjne. Uczenie się i pamięć. Osobowość. Różnice indywidualne, ich wykrywanie i pomiar. Metody badawcze psychologii. Badania podstawowe, stosowane i diagnostyczne. Miejsce psychologii wśród innych nauk o człowieku.
7. Psychologia rozwojowa i osobowości Pojęcie rozwoju. Rodzaje zmian rozwojowych. Charakterystyka czynników oraz mechanizmów warunkujących rozwój. Metody psychologii rozwojowej. Charakterystyka rozwoju fizycznego i psychicznego człowieka. Rozwój poznawczy jednostki. Rozwój emocji i uczuć. Rozwój moralno-społeczny. Rozwój osobowości. Dzieciństwo, adolescencja, dojrzałość, starość — rozwój i przystosowanie. Osobowość i różnice indywidualne. Podejścia behawioralne, poznawcze, psychodynamiczne, humanistyczne i poznawcze do osobowości.
8. Socjologia wychowania Główne przesłanki socjologii edukacji (funkcjonalnej, konfliktowej, interakcjonistycznej i humanistycznej), ich odrębność. Socjologia edukacji a pedagogika społeczna. Problem socjologiczny a kwestia społeczna. Problemy ogólne socjologii edukacji w odniesieniu do roli zawodowej — ocena, autorytet, władza, analogia sytuacji nauczyciela czy pedagoga, analogia sytuacji ucznia, rodzice, manipulacja, konflikt, patologia i naznaczenie.
9. Pedagogika społeczna Etapy rozwoju pedagogiki społecznej. Założenia metodologiczne i praktyczne w pedagogice społecznej. Główne (podstawowe) pojęcia. Edukacja środowiskowa: istota — wymiary — aktualne problemy. Praca socjalna w środowisku lokalnym. Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnej w procesie zmiany społecznej. Pedagogiczna i socjotechniczna aktywność wychowawców nieprofesjonalnych. Współdziałanie (warunki rozwoju wzajemnych interakcji) szkoły i środowiska.
10. Pedagogika pracy Pojęcie, przedmiot i zadania pedagogiki pracy. Człowiek — wychowanie — praca jako podstawowe układy odniesienia w pedagogice pracy, obszary problemowe pedagogiki pracy — kształcenie przedzawodowe, prozawodowe, zawodowe i edukacja ustawiczna dorosłych. Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki pracy. Pedagogika pracy wśród nauk pedagogicznych i nauk o pracy. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Edukacja zdrowotna Zdrowie jako kluczowe pojęcie w edukacji zdrowotnej. Czynniki determinujące zdrowie jednostki i populacji. Zachowania zdrowotne i styl
2. Patologie społeczne Pojęcia patologii społecznej. Charakterystyka zachowań patologicznych. Teorie wyjaśniające zjawiska patologii społecznych, między innymi teoria anomii R. Mertona, koncepcja kontroli społecznej E. Durkheima, teoria podkultur A. Cohena. Przyczyny patologii tkwiące we właściwościach współczesnego świata. Profilaktyka i przezwyciężanie społecznych patologii.
3. Media w edukacji Pojęcie, klasyfikacja i właściwości mediów drukowanych i elektronicznych. Funkcje mediów w edukacji szkolnej i kształceniu równoległym. Język i mechanizmy wyjaśniające oddziaływanie mediów. Ocena pedagogiczna środków przekazu (czasopism, filmów, programów telewizyjnych, programów multimedialnych, zasobów Internetu). Zagrożenia wychowawcze mediów. Koncepcje kształcenia z wykorzystaniem mediów: kształcenie multimedialne, nauczanie zdalne. Potrzeba i cele powszechnej edukacji medialnej. D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Listę przedmiotów oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji. VII. ZALECENIA
1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu — w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe — przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.
2. W realizacji przedmiotów kierunkowych, specjalizacyjnych i specjalnościowych należy uwzględnić aktywne formy nauczania w wymiarze nie mniejszym niż połowa wymiaru zajęć.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9721 — Poz. 1401
Załącznik nr 5
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA SPECJALNA STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku pedagogika specjalna trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3 400, w tym 2 040 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent powinien dysponować wiedzą dotyczącą prawidłowości rozwojowych człowieka, dewiacji organicznych i społecznych oraz możliwości edukacyjnych, rehabilitacyjnych, resocjalizacyjnych i terapeutycznych osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. Powinien posiadać umiejętności w zakresie wybranej specjalności odpowiadającej typowi placówki specjalnej bądź rodzajowi niepełnosprawności lub niedostosowania. Ponadto powinien opanować metody stymulacji, usprawniania, terapii i kształcenia adekwatnego do możliwości psychofizycznych tych osób. Absolwent powinien znać język obcy umożliwiający korzystanie z literatury w zakresie pedagogiki specjalnej oraz mieć zdolność dostrzegania i samodzielnego rozwiązywania problemów naukowych, edukacyjnych i rehabilitacyjnych, a także umiejętność przygotowania publikacji z zakresu swojej działalności. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE, ZAWODOWE I SPECJALIZACYJNE Razem: IV. PRAKTYKI Minimalny okres praktyk wynosi 3 miesiące. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Filozofia 300 60 300 390 1 350 2 040
1. Anatomia i fizjologia układu nerwowego człowieka
2. Auksologia
3. Dydaktyka ogólna
4. Genetyka
5. Historia wychowania
6. Pedagogika ogólna
7. Psychologia ogólna
8. Psychologia rozwojowa C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Biblioterapia
2. Dydaktyka specjalna
3. Ergoterapia
4. Historia kształcenia specjalnego
5. Kinezyterapia
6. Logopedia
7. Metodologia badań w pedagogice specjalnej
8. Muzykoterapia
9. Patologia ogólna człowieka
10. Patologia społeczna
11. Pedeutologia
12. Pedagogika specjalna
13. Psychiatria i psychopatologia dzieci i młodzieży
14. Psychologia kliniczna
15. Psychoterapia
16. Rehabilitacja przez twórczość
17. Ustawodawstwo społeczne
18. Przedmioty specjalnościowe ustalane przez radę wydziału VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Filozofia Platon, Arystoteles, św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu, Kartezjusz, Hume, Kant, Hegel, Marks, 45 30 45 30 60 60 60 60 1 350 30 45 30 30 30 30 30 30 30 30 30 90 30 45 30 30 30 750
2. Informatyka i techniczne środki dydaktyczne 30
3. Język obcy
4. Socjologia
5. Wychowanie fizyczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 120 30 60 390
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9722 — 5. Historia wychowania Poz. 1401
Nietzsche, Husserl, Heidegger. Antropologia filozoficzna, filozofia krytyczna, filozofia postheideggerowska.
2. Informatyka i techniczne środki dydaktyczne Nabycie umiejętności na poziomie elementarnym do korzystania ze współczesnych narzędzi informatycznych oraz współczesnych urządzeń audytywnych i wizualnych wykorzystywanych w procesie nauczania.
3. Język obcy Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.
4. Socjologia Podstawowe pojęcie i teorie współczesnej socjologii (funkcjonalizm i teoria ról społecznych), interakcjonizm symboliczny, etnometodologia, socjologia fenomenologiczna. Pojęcia filozofii społecznej: liberalizm, etatyzm, społeczeństwo obywatelskie.
5. Wychowanie fizyczne Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, turystycznych, sportowych (do wyboru przez studenta lub według wskazań lekarskich). B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Anatomia i fizjologia układu nerwowego człowieka Budowa i czynności neuronu. Rdzeń kręgowy. Gałęzie i sploty nerwowe rdzenia kręgowego. Układ nerwowy autonomiczny. Mózgowie (budowa i czynności poszczególnych części mózgu). Rola i znaczenie zmysłów. Możliwości kompensacyjne tkwiące w układzie nerwowym.
2. Auksologia Prokreacja, rozwój zarodkowy człowieka, fazy rozwoju somatycznego i motorycznego człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem dojrzewania płciowego. Ruch jako czynnik rozwoju człowieka, pojęcie i zasady zdrowego trybu życia, ochrona zdrowia i zapobieganie chorobom cywilizacyjnym.
3. Dydaktyka ogólna Programy nauczania: typy, struktura, zasady konstruowania i ewaluacji, organizacja procesu nauczania i uczenia się, metody i środki nauczania, style pracy nauczycieli i uczniów, pomiar i ocena osiągnięć szkolnych.
4. Genetyka Rozwój genetyki. Udział czynników genetycznych w patogenezie chorób. Rodzaje dziedziczenia: autosomalne dominujące, autosomalne recesywne, sprzężone z płcią, poligenowe. Kliniczne zespoły aberracji chromosomowych. Organizacja poradnictwa genetycznego w Polsce.
Koncepcja wychowania w czasach antycznych, Komeński, Rousseau, Pestalozzi, Herbart, Dewey, Nowe Wychowanie. Instytucjonalizacja opieki nad dzieckiem, przemiany instytucji edukacyjnych (przedszkole, szkoła, uniwersytet).
6. Pedagogika ogólna Naturalizm, socjologizm, pedagogika chrześcijańska, pedagogika krytyczna, postmodernizm w pedagogice. Ideologie wychowawcze, teorie oddziaływań wychowawczych. Współczesne instytucje wychowawcze.
7. Psychologia ogólna Procesy poznawcze (mechanizmy przetwarzania informacji i uczenia się, struktura inteligencji, zdolności umysłowe, mowa i porozumiewanie się), procesy emocjonalno-motywacyjne, psychologia różnic indywidualnych.
8. Psychologia rozwojowa Główne teorie rozwoju człowieka (Freud, Piaget, Wygotski), czynniki sprzyjające i hamujące rozwój, stadia rozwojowe a możliwości i zadania wychowania. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Biblioterapia Terapeutyczny wpływ książki w procesie leczenia, rekonwalescencji i rehabilitacji. Biblioterapia kliniczna i wychowawczo-humanistyczna. Proces biblioterapii: identyfikacja, projekcja, katharsis.
2. Dydaktyka specjalna Dydaktyka ogólna a dydaktyka specjalna. Podział dydaktyki specjalnej (dydaktyka korekcyjna, dydaktyka resocjalizacyjna, dydaktyka terapeutyczna, oligofrenodydaktyka, surdodydaktyka, tyflodydaktyka). Miejsce i rola dydaktyki specjalnej w szkolnictwie ogólnodostępnym (kształceniu integracyjnym). Specyfika procesu nauczania i uczenia się osób niepełnosprawnych (w nauczaniu specjalnym). Metody i środki nauczania preferowane w kształceniu tych osób. Zagadnienie efektywności w nauczaniu specjalnym.
3. Ergoterapia Podstawowe wiadomości z fizjologii i organizacji pracy. Kompensacyjny i terapeutyczny charakter pracy u osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. Preferowane techniki w ergoterapii osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. Ekonomiczne aspekty ergoterapii.
4. Historia kształcenia specjalnego Stosunek do osób ułomnych (niepełnosprawnych) i „trudnych” od starożytności do XVIII wieku. Poglądy znanych osób na temat życia osób niepełnosprawnych. Rola i znaczenie haseł Wiel-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9723 — Poz. 1401
i poczucie kontroli). Pedagog specjalny (zadania, predyspozycje, kształcenie, osobowość). Problemy deontologiczne zawodu pedagoga specjalnego. Badania nad zawodem pedagoga specjalnego.
kiej Rewolucji Francuskiej w kształtowaniu się poglądów na życie osób niepełnosprawnych. Rozwój instytucjonalnego kształcenia i sprawowania opieki nad osobami niepełnosprawnymi i wykolejonymi społecznie w XIX i XX w. w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Kształcenie pedagogów specjalnych w Polsce od 1922 r. Czołowi pedagodzy specjalni w Polsce.
5. Kinezyterapia Odchylenia od normy w budowie ciała i postawie ciała. Systematyka i metodyka ćwiczeń korygujących poszczególne partie mięśniowe i funkcje organizmu. Próby wydolnościowe organizmu oraz sprawności fizycznej.
6. Logopedia Budowa i czynności aparatu mowy. Kształtowanie się mowy dziecka w zależności od przebiegu rozwoju psychofizycznego dziecka. Etiologia i klasyfikacja zaburzeń mowy. Diagnostyka i terapia logopedyczna.
7. Metodologia badań w pedagogice specjalnej Swoiste cechy osób niepełnosprawnych (sytuacja, diagnoza, terapia, populacja) jako przedmiot badań naukowych. Elementy warsztatu empirycznego: typy badań empirycznych, rodzaje i techniki obserwacji, narzędzia pomiaru (ankieta, kwestionariusz, test), zasady ilościowej i jakościowej interpretacji wyników, podstawowe pojęcia statystyki opisowej i indukcyjnej. Studium indywidualnych przypadków jako źródło poznania, rozwoju, rehabilitacji i karier osób niepełnosprawnych.
8. Muzykoterapia Rola terapeutyczna muzyki. Programy muzyczne o charakterze pobudzającym, tonizującym i relaksacyjnym. Konstrukcja i przebieg seansów muzykoterapeutycznych w zależności od rodzaju choroby bądź niepełnosprawności.
9. Patologia ogólna człowieka Zdrowie a choroba, konsekwencje choroby dla człowieka, wyzdrowienie. Âmierć jako naturalna konsekwencja życia, prawo do godnego umierania. Patologia poszczególnych układów (organów). Zaburzenia przemiany węglowodanowej, tłuszczowej, białkowej, wodnej i mineralnej. Zmiany postępowe, zapalenia i nowotwory.
10. Patologia społeczna Rozwój cywilizacji a dewiacje społeczne. Bezrobocie jako problem społeczny. Determinanty oraz rozwój alkoholizmu i narkomanii w Polsce, prostytucja homoseksualna. Rozwody w Polsce i ich skutki społeczne. Człowiek w sytuacji trudnej, rozmiary samobójstw w Polsce.
11. Pedeutologia Nauczyciel jako zawód (kształcenie, status prawny). Osobowość nauczyciela (struktura, potrzeby
12. Pedagogika specjalna Przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej. Relacje pedagogiki specjalnej z innymi dyscyplinami naukowymi. Rozmiary niepełnosprawności w populacji generalnej i młodzieżowej. Zasady i metody pracy pedagogicznej. System kształcenia specjalnego w Polsce na tle systemów w innych państwach. Subdyscypliny pedagogiki specjalnej. Postawy społeczne wobec niepełnosprawnych (deontologia w praktyce), idea integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem. Problemy osób niepełnosprawnych dorosłych funkcjonujących samodzielnie, w rodzinach i wspólnotach.
13. Psychiatria i psychopatologia dzieci i młodzieży Podstawowe dynamizmy życia psychicznego. Zaburzenia podstawowych procesów psychicznych. Etiologia i patogeneza chorób: nerwice, psychopatie, charakteropatie, psychozy, zespół wodogłowia, mózgowe porażenie dziecięce, padaczka, zespoły depresyjne, schizofrenia dziecięca. Zaburzenia zachowania dzieci szkolnych. Nerwice, psychozy i agresja w okresie dojrzewania.
14. Psychologia kliniczna Koncepcje związku między funkcjami ustrojowymi i psychicznymi. Koncepcje potrzeb, uczenia się, wymiany systemowe. Ego i warunki patologii jego rozwoju. Patologia osobowości w ujęciu humanistycznym. Zaburzenia funkcji percepcyjnych, emocjonalne, w kształtowaniu się funkcji „ja”, w zachowaniu społecznym. Problemy w rozwoju seksualnym. Funkcje symptomów: przystosowawcza, komunikacyjna, katarktyczna, dekompensacyjna.
15. Psychoterapia Zadania psychoterapii w zależności od stanu psychicznego, emocjonalnego i osobowości jednostki. Psychoterapia indywidualna i grupowa, dyrektywna i niedyrektywna, bezpośrednia i pośrednia, powierzchowna i głęboka.
16. Rehabilitacja przez twórczość Wykorzystanie możliwości rehabilitacyjnych tkwiących w procesie tworzenia dzieła oraz kontaktów ze sztuką. Doskonalenie własnych sprawności jako technik kompensacyjno-terapeutycznych osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie.
17. Ustawodawstwo społeczne Ustawodawstwo społeczne wśród innych norm prawnych. Deklaracja praw dziecka. Rodzice
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9724 — VII. ZALECENIA Poz. 1401
a dzieci oraz dzieci a rodzice w świetle kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Nieletni w świetle kodeksu postępowania karnego. Regulacje prawne: o postępowaniu w sprawach nieletnich, o wychowaniu w trzeźwości i o zapobieganiu narkomanii.
Pozostała liczba godzin musi stanowić uzupełnienie jednej, kilku lub wszystkich grup przedmiotów A, B, C — stosownie do decyzji wydziałów prowadzących studia na kierunku pedagogika specjalna.
STUDIA ZAWODOWE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku pedagogika specjalna trwają nie mniej niż 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć w czasie studiów wynosi około 2 200, w tym 1 230 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent studiów zawodowych na kierunku pedagogika specjalna otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien dysponować wiedzą dotyczącą prawidłowości rozwojowych człowieka, odchyleń organicznych i społecznych oraz możliwości edukacyjnych, rehabilitacyjnych, resocjalizacyjnych osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. Powinien posiadać kompetencje praktyczne w zakresie wybranej specjalności odpowiadającej typowi placówki specjalnej bądź rodzajowi odchylenia od normy psychofizycznej i społecznej. Absolwent powinien znać język obcy, posiadać umiejętności posługiwania się nowoczesnymi środkami przekazu informacji oraz mieć zdolność dostrzegania i samodzielnego rozwiązywania problemów edukacyjnych, rehabilitacyjnych i resocjalizacyjnych. Absolwent powinien być przygotowany do pracy w różnych formach organizacyjnych, w szczególności: placówkach oświatowo-wychowawczych, poradniach specjalistycznych, w warsztatach terapii zajęciowej, agendach służb socjalnych i resocjalizacyjnych, w oświatowych władzach samorządowych, w sądownictwie, w charakterze wychowawcy, nauczyciela, także nauczyciela wspierającego, pedagoga szkolnego, doradcy, kuratora, terapeuty. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Razem IV. PRAKTYKI Student powinien w czasie studiów odbyć praktykę w wymiarze 15 tygodni. 270 270 390 300 1 230 V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Filozofia
2. Socjologia
3. Informatyka
4. Metody badań pedagogicznych
5. Język obcy
6. Wychowanie fizyczne
7. Przedmiot do wyboru B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Biomedyczne podstawy rozwoju
2. Psychologia ogólna
3. Psychologia rozwojowa i osobowości
4. Psychologia kliniczna
5. Pedagogika ogólna
6. Historia wychowania
7. Dydaktyka
8. Pedagogika specjalna
9. Pedeutologia z deontologią zawodu C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Media w edukacji osób niepełnosprawnych
2. Diagnostyka pedagogiczna
3. Edukacja i rehabilitacja osób niewidomych i słabo widzących
4. Edukacja i rehabilitacja osób niesłyszących i słabo słyszących
5. Edukacja i rehabilitacja osób upośledzonych umysłowo
6. Edukacja i rehabilitacja osób przewlekle chorych
7. Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością ruchową
8. Edukacja i resocjalizacja osób niedostosowanych społecznie 270 30 30 30 30 60 60 30 270 30 30 30 30 30 30 30 30 30 390 30 30 30 30 30 30 30 30
Dziennik Ustaw Nr 144 9. Metody terapii, np. biblioterapia, logopedia, muzykoterapia, arteterapia, ergoterapia, kinezyterapia 10. Seminarium dyplomowe — 9725 — Poz. 1401
laksacyjnych, turystycznych, sportowych (do wyboru przez studenta lub według wskazań lekarskich).
90 60
7. Przedmiot do wyboru W zależności od zainteresowania studenta, w szczególności: historia, język polski, wiedza o polityce, etyka, nauka o kulturze, podstawy ochrony własności intelektualnej i przemysłowej. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania Rozwój ontogenetyczny człowieka. Wady wrodzone, zespoły genetyczne i chromosomalne. Okresy rozwoju człowieka, uwarunkowania i cechy, czynniki genetyczne, paragenetyczne matki oraz czynniki środowiskowe wpływające na rozwój człowieka. Pojęcie normy w ocenie rozwoju. Metody oceny rozwoju biologicznego. Schorzenia dziecięce. Uwarunkowania zdrowia. Profilaktyka zaburzeń rozwoju. Istota zdrowia i choroby. Współczesne filozofie zdrowia. Uwarunkowania zdrowia. Zdrowotne przyczyny niepowodzeń szkolnych. Zdrowie psychiczne. Cywilizacyjne i społeczne zagrożenia zdrowia. Ochrona zdrowia dziecka.
2. Psychologia ogólna Główne kierunki psychologii. Psychologia jako nauka o człowieku i jego funkcjonowaniu. Biologiczne podstawy zachowania człowieka. Procesy poznawcze (procesy odbioru i przetwarzania informacji). Procesy emocjonalno-motywacyjne. Uczenie się i pamięć. Osobowość. Różnice indywidualne, ich wykrywanie i pomiar. Metody badawcze psychologii. Badania podstawowe, stosowane i diagnostyczne. Miejsce psychologii wśród innych nauk o człowieku.
3. Psychologia rozwojowa i osobowości Pojęcie rozwoju. Główne teorie rozwoju człowieka (Freud, Piaget, Wygotski), czynniki sprzyjające i hamujące rozwój, stadia rozwojowe a możliwości i zadania wychowania. Metody psychologii rozwojowej. Rozwój poznawczy jednostki. Rozwój emocji i uczuć. Rozwój moralno-społeczny. Rozwój osobowości. Osobowość i różnice indywidualne. Podejścia behawioralne, psychodynamiczne, humanistyczne i poznawcze do osobowości.
4. Psychologia kliniczna Psychologia kliniczna jako nauka o zaburzeniach zachowania. Pojęcie normy. Klasyfikacja zaburzeń zachowania. Teorie wyjaśniające zaburzenia zachowania. Diagnoza kliniczna. Pomoc psychologiczna. Główne nurty w psychoterapii. Zastosowanie psychologii klinicznej w rehabilitacji i resocjalizacji.
5. Pedagogika ogólna Cele, zadania, zasady, metody i środki wychowania. Proces kształtowania się różnych typów wie-
D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE 300 W zależności od wybranej specjalności lub specjalizacji VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Filozofia Dzieje myśli filozoficznej w kręgu europejskim. Wybrane szkoły i kierunki filozoficzne w epoce starożytnej (Platon, Arystoteles), średniowiecznej (św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu), nowożytnej (Kartezjusz, Hume, Kant, Hegel, Marks, Nietzsche, Husserl, Heidegger). Analiza i interpretacja tekstów źródłowych wybranych filozofów.
2. Socjologia Podstawowe pojęcia i teorie współczesnej socjologii (funkcjonalizm i teoria ról społecznych), interakcjonizm symboliczny, etnometodologia, socjologia fenomenologiczna. Pojęcia filozofii społecznej: liberalizm, etatyzm, społeczeństwo obywatelskie. Problem socjologiczny a kwestia społeczna. Problemy ogólne socjologii edukacji w odniesieniu do roli zawodowej — ocena, autorytet, władza, analogia sytuacji nauczyciela czy pedagoga, analogia sytuacji ucznia, rodzice, manipulacja, konflikt, patologia i naznaczenie.
3. Informatyka Nabycie umiejętności niezbędnych do korzystania ze współczesnych narzędzi informatycznych oraz współczesnych urządzeń audytywnych i wizualnych wykorzystywanych w procesie nauczania.
4. Metody badań pedagogicznych Metodologiczne aspekty badań pedagogicznych. Rola teorii w badaniach pedagogicznych. Typologia badań pedagogicznych ze względu na cel, organizację, przedmiot i procedurę. Strategie ilościowe i jakościowe. Organizacja i etapy badań. Zasady opracowania materiałów badawczych. Znaczenie badań pedagogicznych w monitorowaniu reform oświatowych. Mierzenie jakości pracy placówek oświatowo-wychowawczych.
5. Język obcy Czynne opanowanie języka obcego w mowie i piśmie.
6. Wychowanie fizyczne Uczestnictwo w zajęciach ruchowych: ogólnorozwojowych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych, re-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9726 — Poz. 1401
dza niezbędna do refleksji oraz krytycznego ustosunkowania się do mediów tworzonych dla i przez niepełnosprawnych.
dzy o edukacji oraz ich współczesny status i przydatność. Stereotypy w myśleniu o edukacji i pedagogice. Rozwój pedagogiki, ewolucja tożsamości pedagogiki w szerokim kontekście cywilizacyjnym i kulturowym. Pedagogika — pedagogia. Różnorodne trendy w badaniach naukowych. Kategorialny system pojęciowy polskiej pedagogiki humanistycznie zorientowanej (edukacja — wychowanie — kształcenie — nauczanie — uczenie się) oraz jego filozoficzne i teoretyczne zaplecze.
6. Historia wychowania Koncepcja wychowania w czasach antycznych. Komeński, Rousseau, Pestalozzi, Herbart, Dewey, Nowe Wychowanie. Instytucjonalizacja opieki nad dzieckiem, przemiany instytucji edukacyjnych (przedszkole, szkoła, uniwersytet).
7. Dydaktyka Programy nauczania: typy, struktura, zasady konstruowania i ewaluacji. Organizacja procesu nauczania i uczenia się, metody i środki nauczania, style pracy nauczycieli i uczniów, pomiar i ocena osiągnięć szkolnych.
8. Pedagogika specjalna Przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej. Relacje pedagogiki specjalnej z innymi dyscyplinami naukowymi. Rozmiary niepełnosprawności w populacji generalnej i młodzieżowej. Zasady i metody pracy pedagogicznej z osobami odchylonymi od normy. System kształcenia specjalnego w Polsce na tle systemów w innych państwach. Subdyscypliny pedagogiki specjalnej. Postawy społeczne wobec niepełnosprawnych (deontologia w praktyce), idea integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem. Problemy osób niepełnosprawnych dorosłych funkcjonujących samodzielnie, w rodzinach i wspólnotach.
9. Pedeutologia z deontologią zawodu Nauczyciel jako zawód (kształcenie, status prawny). Osobowość nauczyciela (struktura, potrzeby i poczucie kontroli). Pedagog specjalny (zadania, predyspozycje, kształcenie, osobowość). Problemy deontologiczne zawodu pedagoga specjalnego. Badania nad zawodem pedagoga specjalnego, zagadnienia etyczne edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zespół orzekania zawodowego. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Media w edukacji osób niepełnosprawnych Wielokontekstowe funkcje mediów oraz mechanizmy ich oddziaływania. Pedagogiczna analiza i ocena przekazów medialnych. Zasady gromadzenia i posługiwania się instrumentarium współczesnej biblioteki (mediateki) z wykorzystaniem możliwości Internetu. Najnowsze technologie informatyczne jako narzędzia tworzenia i przetwarzania komunikatów medialnych. Wie-
2. Diagnostyka pedagogiczna Aspekty teoretyczne (definicje, terminologia, koncepcje), praktyczne (diagnoza w „ciągu zdarzeń pedagogicznych”, w ocenie warunków skuteczności kształcenia i rozwoju dziecka) i etyczne diagnozy pedagogicznej. Przebieg mechanizmu uczenia się (procesy instrumentalne i kierunkowe) w diagnozie pedagogicznej (norma, zaburzenia, opóźnienia rozwojowe). Cechy i rodzaje diagnozy, procedury diagnostyczne, narzędzia i techniki pomiaru wybranych aspektów funkcjonowania dziecka. Diagnoza w ocenie gotowości do podejmowania zadań edukacyjnych (gotowość do opanowania umiejętności czytania, pisania, nabywania kompetencji matematycznych) i ocena osiągnięć w opanowywaniu podstawowych technik szkolnych — standardy wymagań. Konstruowanie portretów psychologiczno-pedagogicznych jako wskazanie do postępowania pedagogicznego. Diagnoza i ewaluacja edukacyjna, diagnoza ilościowa i jakościowa w doskonaleniu systemu kształcenia.
3. Edukacja i rehabilitacja osób niewidomych i słabo widzących Podstawy tyflopedagogiki, podstawowe pojęcia i czynniki powodujące uszkodzenie wzroku. Wczesna interwencja. Diagnoza i rehabilitacja widzenia. Techniki brajlowskie. Metody, formy, środki do zaspokojenia potrzeb dzieci niewidomych i słabo widzących. Adaptacja środowiska do funkcjonowania wzrokowego. Orientacja przestrzenna.
4. Edukacja i rehabilitacja osób niesłyszących i słabo słyszących Podstawy surdopedagogiki, podstawowe pojęcia, czynniki i warunki powodujące wady słuchu. Metody kompensacji i korektury wady słuchu. Formy porozumiewania się. Nowe technologie ułatwiające komunikację.
5. Edukacja i rehabilitacja osób upośledzonych umysłowo Podstawy rehabilitacji osób upośledzonych umysłowo. Problem diagnozy. Kierunki rehabilitacji — nauczanie specjalne, wychowanie ukierunkowujące i interwencyjne. Szanse rehabilitacyjne, możliwości kształcenia i funkcjonowanie społeczne oraz zawodowe.
6. Edukacja i rehabilitacja osób przewlekle chorych Pojęcie i właściwości choroby przewlekłej. Wpływ choroby na funkcjonowanie psychiczne i społeczne jednostki. Przedmiot, cele i zadania pedagogiki terapeutycznej. Terapia wychowawcza i jej rodzaje. Znaczenie i rola rodziny w terapii dziecka chorego. Zasady postępowania w procesie rehabilitacji.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9727 — Poz. 1401
la sądowa). Przepisy prawne regulujące postępowanie z nieletnimi.
7. Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością ruchową Przyczyny i rodzaj niepełnosprawności ruchowej. Obraz psychopedagogiczny dzieci z uszkodzeniami narządu ruchu, pierwotne i wtórne skutki niepełnosprawności i ich wpływ na rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny dziecka. Funkcjonowanie osób niepełnosprawnych dorosłych. Rehabilitacja medyczna, psychologiczna, zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych ruchowo.
8. Edukacja i resocjalizacja osób niedostosowanych społecznie Podstawy pedagogiki resocjalizacyjnej. Podstawowe pojęcia i diagnoza niedostosowania społecznego (w tym relacja: niedostosowanie społeczne a przestępczość). Przyczyny i rodzaje niedostosowania społecznego. Cele, zasady, metody pracy resocjalizacyjnej. Profilaktyka — podstawowe założenia i formy działań. Placówki resocjalizacyjne. Wychowanie resocjalizacyjne w środowisku otwartym (między innymi kurate-
9. Metody terapii według autorskich programów D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Listę przedmiotów oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji. VII. ZALECENIA
1. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu — w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe — przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.
2. W realizacji przedmiotów kierunkowych, specjalizacyjnych i specjalnościowych należy uwzględnić aktywne formy nauczania w wymiarze nie mniejszym niż połowa wymiaru zajęć.
Załącznik nr 6
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: TURYSTYKA I REKREACJA STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku turystyka i rekreacja trwają co najmniej 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3 400, w tym 1 365 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent kierunku turystyka i rekreacja powinien posiadać wiedzę humanistyczną — pozwalającą poznać potrzeby ludzkie oraz zrozumieć związki i procesy społeczne odzwierciedlające się w turystyce i rekreacji, przyrodniczą — dającą podstawy zrozumienia systemu człowiek — środowisko oraz ekonomiczną, organizacyjną i prawną — umożliwiającą ocenę i świadome wykorzystywanie mechanizmów typowych dla gospodarki rynkowej. Absolwent powinien posiadać umiejętności: kierowania oraz samodzielnego planowania i realizacji złożonych przedsięwzięć organizacyjnych w zakresie turystyki i rekreacji, samodzielnego opracowywania i realizacji imprez turystycznych, zajęć i imprez rekreacyjnych, swobodnego nawiązywania kontaktów z ludźmi oraz posługiwania się językami obcymi. Absolwent powinien być przygotowany do zajmowania stanowisk w jednostkach obsługi ruchu turystycznego i rekreacji, do pracy w hotelach, domach wypoczynkowych, ośrodkach rekreacyjnych oraz do pracy w administracji samorządowej i rządowej na stanowiskach odpowiedzialnych za rozwój turystyki i rekreacji oraz w organizacjach społecznych. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. RZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Program studiów przewiduje praktyki zawodowe, łącznie z zajęciami praktycznymi i terenowymi w liczbie 120 godzin w ramach przedmiotów kierunkowych. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Filozofia
2. Pychologia 255 30 30 255 360 750 1 365
Dziennik Ustaw Nr 144 3. Socjologia 4. Historia kultury i sztuki 5. Języki obce B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Ekonomia 2. Organizacja i zarządzanie 3. Podstawy marketingu 4. Finanse przedsiębiorstw i podstawy rachunkowości 5. Podstawy informatyki 6. Podstawy statystyki 7. Fizjologia pracy i wypoczynku 8. Pedagogika czasu wolnego 9. Wychowanie zdrowotne i promocja zdrowia 10. Ekologia C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1. Geografia turystyczna 2. Krajoznawstwo 3. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne 4. Podstawy turystyki 5. Teoria i metodyka rekreacji 6. Ekonomika turystyki i rekreacji 7. Marketing usług turystycznych i rekreacyjnych 8. Informatyka w turystyce i rekreacji 9. Prawo w turystyce i rekreacji 10. Metody i techniki obsługi ruchu turystycznego 11. Zajęcia praktyczne (ćwiczenia terenowe i praktyki zawodowe) 12. Obozy, rekreacja ruchowa, turystyka kwalifikowana 13. Usprawnienie ruchowe VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 1. Filozofia — 9728 — 30 45 120 360 60 2. Psychologia 30 30 30 45 30 45 30 30 30 750 60 30 45 30 45 45 30 30 45 60 120 120 90 Poz. 1401
wilizacji. Turystyka i rekreacja jako formy poznania i przeżywania świata oraz jako przyczyna i podstawa refleksji filozoficznej. Turystyka i rekreacja wobec przyrody. Antropomorfizacja przyrody. Poznanie jedności organicznej z przyrodą a kategorie mistycyzmu, panteizmu, deizmu i ateizmu.
Cele i zadania psychologii. Procesy poznawcze. Zachowanie się człowieka i jego determinanty. Charakterystyka potrzeb ludzkich. Motywacja w turystyce i rekreacji. Emocje i ich źródła. Postawy i ich komponenty. Współczesne koncepcje osobowości. Zainteresowania. Człowiek w sytuacji trudnej. Lęki i stresy. Poznawanie i ocenianie ludzi. Komunikowanie się ludzi. Negocjacje. Psychoprofilaktyczne wartości turystyki i rekreacji.
3. Socjologia Pojęcie socjologii i jej znaczenie w turystyce i rekreacji. Podstawy i formy organizacji życia społecznego, wielkie i małe struktury społeczne. Rodzina jako grupa i instytucja społeczna. Terytorialne postaci życia zbiorowego. Różnicowanie się stylów życia i potrzeb w sferze czasu wolnego i wypoczynku. Kultura i jej wpływ na życie społeczne. Kultura masowa a czas wolny. Osobowość społeczna, rola społeczna, uwarunkowania roli turysty i rekreanta.
4. Historia kultury i sztuki Wpływ kultury starożytnej na kulturę i sztukę wieków późniejszych (religia i mitologia, porządki architektoniczne, człowiek w plastyce, teatr, sport). Cechy charakterystyczne dla europejskich stylów architektonicznych poszczególnych epok. Analiza najwybitniejszych dzieł sztuki z zakresu architektury, malarstwa i rzeźby — typ, styl, kierunek, kompozycja, analiza treści i formy. Miejsce i rola dzieł sztuki i kultury w turystyce.
5. Języki obce Czynne opanowanie języka, ze szczególnym uwzględnieniem następujących tematów: terminologia geograficzna i geografia Polski, cechy charakterystyczne stylów architektonicznych oraz elementy historii Polski, zagadnienia społeczno-polityczne, baza noclegowo-hotelowa oraz żywieniowa, formy spędzania czasu wolnego: kino, teatr, muzea, galerie, sport, formy rekreacji, język biznesu i reklama, korespondencja handlowa, prowadzenie rozmów i negocjacji. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Ekonomia Podstawowe problemy ekonomii. Potrzeby a działalność gospodarcza. Racjonalność gospodarowania. Teoria rynku. Gospodarka rynkowa i mechanizm rynkowy. Elementy rynku: popyt,
Filozofia jako nauka. Dzieje filozofii. Główne kierunki filozoficzne i ich znaczenie dla rozwoju cy-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9729 — Poz. 1401
współzależności liniowej dwóch cech (korelacja — regresja). Rozkład i dystrybuanta zmiennej losowej — rozkład normalny. Weryfikacja hipotez statystycznych — podstawowe testy istotności. Analiza szeregów czasowych (wyodrębnianie trendu i wahań sezonowych). Zasady prognozowania.
podaż, cena. Wartość i cena. Istota, funkcja, rodzaje pieniądza. Przedsiębiorstwo (firma) na rynku. Konkurencja. Produkt narodowy, dochód narodowy. Handel międzynarodowy. Bilans płatniczy i handlowy. Kurs walut. Cła. Kontyngenty. Procesy integracyjne w gospodarce światowej.
2. Organizacja i zarządzanie Przedmiot i kierunki rozwoju organizacji i zarządzania. Cele, rodzaje i funkcje struktur systemowo-organizacyjnych. Formalne i nieformalne struktury organizacyjne. Zarządzanie i jego funkcje. Techniki zarządzania. Podejmowanie decyzji kierowniczych. Zarządzanie personelem. Współczesny menedżer i warunki jego sukcesu. Organizacja pracy własnej menedżera. Organizacja i zarządzanie w turystyce i rekreacji.
3. Podstawy marketingu Pojęcie i elementy marketingu. Marketing tradycyjny i współczesny. Funkcje marketingu. Badania marketingowe — pojęcie, przedmiot, etapy badań, klasyfikacja, sposób wykorzystania wyników badań. Segmentacja i typologia rynku. Marketing-mix, cechy charakterystyczne, elementy. Produkt: klasyfikacja, fazy „cyklu życia” produktu. Strategia dystrybucji. Strategia cen jako przykład strategii marketingowej. Strategia promocji — reklama, public relations, znak firmowy. Kadry jako element strategii marketingowej.
4. Finanse przedsiębiorstw i podstawy rachunkowości Rola i funkcja finansów i rachunkowości w firmie (koszty, przychody, rozchody, ceny usług i ich kalkulacja, środki gospodarcze, kapitały, wyniki finansowe, cash flow, wartość rynkowa, dywidendy, inwestycje). Planowanie finansów i kontrola w firmie. Syntetyczna analiza wskaźnikowa sytuacji finansowej firmy. Biznesplan. Sprawozdawczość finansowa w firmie (bilans, rachunek wyników). Zasady prowadzenia rachunkowości w firmie. System podatkowy i kredytowy.
5. Podstawy informatyki System operacyjny. Zarządzanie danymi dyskowymi. Edytor tekstu (pisanie i edycja dokumentu, drukowanie dokumentu, formatowanie tekstu, style, układ strony, praca z tabelami i ramkami). Arkusz kalkulacyjny (wprowadzenie, edycja i formatowanie danych, tworzenie formuł i stosowanie własnych funkcji, sporządzanie wykresów, drukowanie dokumentów, zarządzanie bazami danych). Sieci komputerowe (organizacja, zasady korzystania z Internetu).
6. Podstawy statystyki Charakterystyka prawidłowości statystycznych — podstawowe pojęcia. Skale pomiaru i klasyfikacja cech. Podstawowe charakterystyki liczbowe rozkładu jednej zmiennej. Metody badania
7. Fizjologia pracy i wypoczynku Sprawność do pracy i sprawność ruchowa. Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Praca dynamiczna i statyczna. Procesy energetyczne i zmiany fizjologiczne podczas wysiłku fizycznego. Zmęczenie, jego istota, postacie. Wypoczynek. Odnowa biologiczna. Elementy ergonomii. Praca i wypoczynek a problem starzenia się. Przystosowanie ustroju do zmieniających się warunków środowiska. Znaczenie turystyki i rekreacji w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym.
8. Pedagogika czasu wolnego Pojęcie czasu wolnego oraz jego znaczenie wychowawcze, zdrowotne i kulturotwórcze. Historia problematyki czasu wolnego. Rola intencjonalnych i naturalnych środowisk wychowawczych w procesie wychowania i socjalizacji w czasie wolnym. Edukacja ustawiczna w kulturze fizycznej. Elementy andragogiki. Przemiany społeczne a zmiany w sferze rekreacji.
9. Wychowanie zdrowotne i promocja zdrowia Zdrowie i czynniki warunkujące: definicje, aspekty zdrowia, kryteria i ocena zdrowia. Edukacja zdrowotna: historia, definicje, koncepcje. Cele, podejścia, etapy: edukacja zdrowotna w różnych okresach życia. Realizacja celów w edukacji zdrowotnej — higiena osobista i otoczenia: bezpieczeństwo i pierwsza pomoc. ˚ywność i żywienie. Psychospołeczne aspekty zdrowia, seksualność człowieka, życie bez nałogów. Promocja zdrowia: koncepcja, definicje, podejścia w promocji zdrowia, strategia dokonywania zmian. Projekty w promocji zdrowia — struktura, organizacja, diagnoza, planowanie, ewolucja procesu wyników, podejście siedliskowe: zdrowe miasto (gmina), szkoła, zakład pracy promujący zdrowie.
10. Ekologia Elementy środowiska i czynniki ekologiczne. Prawa i zasady ekologiczne dotyczące organizacji życia. Struktura ekosystemów i współzależności występujące w ich obrębie. Biosfera jako środowisko życia, zasoby biotyczne Ziemi. Człowiek — przyroda, sprzężenia zwrotne. Ekorozwój — nowy trend XXI wieku. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Geografia turystyczna Terminologia geografii turystycznej. Elementy kartografii turystycznej. Podstawowe metody oceny atrakcyjności środowiska przyrodniczego
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9730 — 6. Ekonomika turystyki i rekreacji Poz. 1401
dla turystyki. Atrakcyjność turystyczna krajobrazu naturalnego i kulturowego Polski. Regiony turystyczne Polski. Szlaki turystyczne Polski. Geograficzne uwarunkowania rozwoju turystyki światowej. Regiony turystyczne Europy. Szlaki turystyki międzynarodowej w Europie. Atrakcyjność turystyczna krajów pozaeuropejskich (wybrane przykłady).
2. Krajoznawstwo
Turystyka i rekreacja w gospodarce narodowej i regionalnej. Turystyka i rekreacja a sfera konsumpcji. Rynek turystyczny i jego elementy. Polityka turystyczna. Efekt mnożnikowy w turystyce i rekreacji. Międzynarodowa wymiana w turystyce. Przedsiębiorstwo turystyczne i rekreacyjne jako kategoria rynkowa.
7. Marketing usług turystycznych i rekreacyjnych
Krajoznawstwo — jego ewolucja, zakres i funkcje we współczesnym społeczeństwie. Historia krajoznawstwa w Polsce od oświecenia do czasów współczesnych. Główne kierunki i formy pracy krajoznawczej w Polsce. Organizacja krajoznawstwa w Polsce. Rola kadry turystycznej w realizacji celów krajoznawstwa. Zastosowanie metod krajoznawczych. Atrakcje i walory krajoznawcze jako podstawa tworzenia produktu turystycznego. Inwentaryzacja krajoznawcza. Treści krajoznawcze w programowaniu imprez turystycznych. Trasy i szlaki turystyki krajoznawczej w Polsce.
3. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne Przyrodnicze i przestrzenne czynniki warunkujące rozwój turystyki i rekreacji. Planowanie przestrzenne zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego. Elementy zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego. Geograficzne strefy kraju i ich zagospodarowanie. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne form obszarów chronionych. Zagospodarowanie turystyczne terenów miejskich i wiejskich. Urządzenia turystyczne i rekreacyjne.
4. Podstawy turystyki Podstawowe pojęcia i definicje. Kryteria klasyfikacji zjawisk turystycznych. Zarys dziejów turystyki. Potrzeby i motywy uprawiania turystyki. Uwarunkowania rozwoju turystyki. Charakterystyka podstawowych form ruchu turystycznego. Krajowy i zagraniczny ruch turystyczny. Struktura aktywności turystycznej ludności. Wpływ turystyki na człowieka, środowisko naturalne, społeczno-kulturowe i gospodarcze. Organizacja turystyki w Polsce i na świecie.
5. Teoria i metodyka rekreacji Podstawowe pojęcia. Funkcje społeczno-wychowawcze rekreacji: „Sport dla wszystkich” w cyklu życia człowieka. Klasyfikacja form rekreacji. Paradygmat zdrowia we współczesnej rekreacji fizycznej. Minimum aktywności ruchowej. Ârodowiska i grupy rekreacyjne. Bariery rekreacji. Planowanie i programowanie. Motoryczność człowieka w ontogenezie. Rekreacja osób niepełnosprawnych. Rekreacja a praca zawodowa. Metodyka ćwiczeń rekreacyjnych dla osób w różnym wieku. Trening zdrowotny. Fitness: programy, placówki. Imprezy sportowo-rekreacyjne. Organizacja rekreacji w Polsce i na świecie.
Produkt na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych — klasyfikacja, fazy życia produktu. Marketingowa strategia sprzedaży usług turystycznych i rekreacyjnych. Strategia dystrybucji na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych. Różnicowanie cen usług turystycznych i rekreacyjnych jako przykład strategii marketingowej. Strategia promocji na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych — reklama, public relations, znak firmowy.
8. Informatyka w turystyce i rekreacji Âwiatowe systemy rezerwacyjne, ich zasięg i zasady działania. Nowe technologie wprowadzane do usprawnienia obsługi ruchu turystycznego. Programy komputerowe przeznaczone do obsługi bazy noclegowej, biur podróży i dla tour-operatorów. Programy informacyjne i systemy rezerwacji o zasięgu ogólnopolskim i regionalnym.
9. Prawo w turystyce i rekreacji Podstawy i zasady stosowania prawa. Obowiązki administracyjne związane z podróżowaniem, z podejmowaniem działalności gospodarczej w turystyce i rekreacji oraz z zapewnieniem bezpieczeństwa uczestników turystyki i rekreacji. Podstawy prawa cywilnego i postępowania cywilnego. Umowy o świadczenie usług turystycznych i rekreacyjnych. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa organizatorów turystyki i rekreacji. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa w turystyce i rekreacji. Ustawa o kulturze fizycznej. Ustawa o usługach turystycznych.
10. Metody i techniki obsługi ruchu turystycznego Formy obsługi ruchu turystycznego. Pojęcie imprezy turystycznej i podstawowe zasady organizacji, aktywizacji i obsługi imprez. Prowadzenie pertraktacji handlowych. Usługi ubezpieczeniowe w turystyce — podstawowe dokumenty. Dokumenty podróży zagranicznych (w tym: paszporty, wizy, czeki podróżnicze). Techniki programowania, kalkulacji i organizowania imprez turystycznych. Realizacja imprezy i kontrola jej przebiegu.
11. Zajęcia praktyczne (ćwiczenia terenowe i praktyki zawodowe) åwiczenia terenowe obejmują zagadnienia poznawcze przewidziane w programach różnych
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9731 — 13. Usprawnienie ruchowe Poz. 1401
przedmiotów. Wynikiem zajęć jest opracowanie projektu przedstawiającego rozwiązanie poznanych w praktyce problemów. Praktyka zawodowa obejmuje praktykę asystencką dającą możliwość empirycznej weryfikacji wiedzy poznanej w czasie studiów oraz rozwijania pewności w działaniu.
12. Obozy, rekreacja ruchowa, turystyka kwalifikowana Celem tych zajęć praktycznych jest nabycie przez studentów kwalifikacji specjalistycznych w wybranych formach rekreacji lub turystyki, także będących alternatywą dla rekreacji i turystyki masowej.
Podstawowym celem przedmiotu jest podniesienie poziomu sprawności i wydolności fizycznej studentów oraz wykształcenie nawyków ruchowych przydatnych na całe życie i w przyszłej pracy zawodowej. Udział w zajęciach z zakresu najpopularniejszych dyscyplin sportowych w szczególności: gimnastyki, zespołowych gier sportowych, atletyki terenowej, pływania. VII. ZALECENIA Przedmioty objęte standardami nauczania mogą być realizowane oddzielnie lub łączone w szersze bloki tematyczne.
STUDIA ZAWODOWE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku turystyka i rekreacja trwają co najmniej 3 lata 6 (semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2 200, w tym 1 200 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent studiów zawodowych na kierunku turystyka i rekreacja otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien dysponować wiedzą przyrodniczą, społeczną, ekonomiczną i organizacyjno-prawną oraz umiejętnościami praktycznymi umożliwiającymi działalność zawodową w sferze turystyki i rekreacji. Absolwent kierunku turystyka i rekreacja może podjąć pracę w biurach podróży, hotelach, ośrodkach wypoczynkowych, sportowych i rekreacyjnych, a także w administracji i organizacjach społecznych na stanowiskach kierowniczych i wykonawczych związanych z turystyką i rekreacją. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Razem: IV. PRAKTYKI Praktyka zawodowa minimum 15 tygodni. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język obcy
2. Podstawy informatyki 150 120 30 150 225 525 300 1 200 D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Zależnie od wybranej specjalności VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język obcy Czynne opanowanie co najmniej jednego języka obcego w mowie i w piśmie. 300 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Historia kultury i sztuki
2. Ekonomia
3. Organizacja i zarządzanie
4. Psychologia
5. Fizjologia człowieka
6. Ekologia C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Geografia turystyczna
2. Prawo w turystyce i rekreacji
3. Ekonomika turystyki i rekreacji
4. Marketing usług turystycznych i rekreacyjnych
5. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne
6. Podstawy turystyki
7. Teoria i metodyka rekreacji
8. Metody i techniki obsługi ruchu turystycznego
9. Rekreacja ruchowa i usprawnienie fizyczne
10. Obozy i turystyka kwalifikowana 225 45 45 30 30 45 30 525 45 45 30 30 30 30 30 45 120 120
Dziennik Ustaw Nr 144 2. Podstawy informatyki — 9732 — Poz. 1401
zycznych. Reakcje na wysiłek fizyczny osób w różnym wieku. Zmęczenie — rodzaje, lokalizacja i objawy. Wypoczynek, sposoby jego aktywacji. Przystosowanie ustroju do zmieniających się warunków środowiska.
Wprowadzenie do informatyki: budowa komputera, system informacyjny, zarządzanie danymi dyskowymi. Edytor tekstu (pisanie, edycja, formatowanie i drukowanie tekstu). Arkusz kalkulacyjny (wprowadzanie, edycja i formatowanie danych, stosowanie funkcji i sporządzanie wykresów). Sieci komputerowe (organizacja i zasady korzystania z Internetu). B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Historia kultury i sztuki Wpływ kultury starożytnej na kulturę i sztukę wieków późniejszych. Cechy charakterystyczne dla europejskich stylów architektonicznych poszczególnych epok. Analiza najwybitniejszych dzieł sztuki z zakresu malarstwa, rzeźby i architektury. Miejsce i rola dzieła sztuki i kultury w turystyce.
2. Ekonomia Podstawowe problemy ekonomii. Potrzeby a działalność gospodarcza. Racjonalność gospodarowania. Teoria rynku. Gospodarka i mechanizm rynkowy. Elementy rynku: popyt, podaż, cena. Wartość i cena. Funkcje i rodzaje pieniądza. Przedsiębiorstwo na rynku. Konkurencja, dochód narodowy, produkt narodowy. Handel międzynarodowy. Bilans płatniczy i handlowy. Kurs walut. Cła. Kontyngenty. Procesy integracyjne w gospodarce światowej.
3. Organizacja i zarządzanie Przedmiot i kierunki rozwoju organizacji i zarządzania. Cele, rodzaje i funkcje struktur systemowo-organizacyjnych. Formalne i nieformalne struktury organizacyjne. Zarządzanie i jego funkcje. Techniki zarządzania. Podejmowanie decyzji kierowniczych. Zarządzanie personelem. Współczesny menedżer i warunki jego sukcesu. Organizacja pracy własnej menedżera. Organizacja i zarządzanie w turystyce i rekreacji.
4. Psychologia Cele i zadania psychologii. Procesy poznawcze. Zachowanie się człowieka i jego determinanty. Charakterystyka potrzeb ludzkich. Motywacja w turystyce i rekreacji. Emocje i ich źródła. Postawy i ich komponenty. Współczesne koncepcje osobowości. Zainteresowania. Człowiek w sytuacji trudnej. Stres. Poznawanie i ocenianie ludzi. Komunikowanie się ludzi. Negocjacje. Psychoprofilaktyczne wartości turystyki i rekreacji.
5. Fizjologia człowieka Rola ośrodkowego układu nerwowego w regulacji czynności poszczególnych narządów organizmu. Budowa i funkcja mięśni. Krew, jej skład, właściwości i rola. Czynność układu krążenia. Budowa i czynność układu oddechowego. Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Procesy energetyczne i zmiany fizjologiczne podczas wysiłków fi-
6. Ekologia Elementy środowiska i czynniki ekologiczne. Prawa i zasady ekologiczne dotyczące organizacji życia. Struktura ekosystemów i współzależności występujące w ich obrębie. Biosfera jako środowisko życia. Zasoby biotyczne Ziemi. Człowiek — przyroda: sprzężenia zwrotne. Ekorozwój. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Geografia turystyczna Podstawowe metody oceny atrakcyjności środowiska przyrodniczego dla turystyki. Atrakcyjność turystyczna krajobrazu naturalnego i kulturowego Polski. Regiony turystyczne Polski. Szlaki turystyczne Polski. Regiony turystyczne Europy. Szlaki turystyki międzynarodowej w Europie. Atrakcyjność turystyczna wybranych krajów pozaeuropejskich.
2. Prawo w turystyce i rekreacji Podstawy i zasady stosowania prawa. Obowiązki administracyjne związane z podróżowaniem, z podejmowaniem działalności gospodarczej w turystyce i rekreacji oraz zapewnieniem bezpieczeństwa uczestników turystyki i rekreacji. Podstawy prawa cywilnego i postępowania cywilnego. Umowy o świadczenie usług turystycznych i rekreacyjnych. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa organizatorów turystyki i rekreacji. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa w turystyce i rekreacji. Ustawa o kulturze fizycznej. Ustawa o usługach turystycznych.
3. Ekonomika turystyki i rekreacji Turystyka i rekreacja w gospodarce narodowej i regionalnej. Turystyka i rekreacja a sfera konsumpcji. Rynek turystyczny i jego elementy. Polityka turystyczna. Efekt mnożnikowy w turystyce i rekreacji. Międzynarodowa wymiana w turystyce. Przedsiębiorstwo turystyczne i rekreacyjne jako kategoria rynkowa.
4. Marketing usług turystycznych i rekreacyjnych Produkt na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych: fazy życia produktu. Marketingowa strategia sprzedaży usług. Strategia dystrybucji na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych. Różnicowanie cen usług turystycznych i rekreacyjnych. Strategia promocji na rynku usług turystycznych i rekreacyjnych: reklama, public relations, znak firmowy.
5. Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne Przyrodnicze i przestrzenne czynniki warunkujące rozwój turystyki i rekreacji. Planowanie prze-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9733 — Poz. 1401
ży zagranicznych (paszporty, wizy, czeki podróżne). Usługi ubezpieczeniowe w turystyce — podstawowe dokumenty. Techniki programowania, kalkulacji i organizowania imprez turystycznych. Realizacja imprezy i kontrola jej przebiegu.
strzenne zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego. Elementy zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego. Geograficzne strefy kraju i ich zagospodarowanie. Zagospodarowanie turystyczne obszarów chronionych, terenów miejskich i wiejskich. Urządzenia turystyczne i rekreacyjne.
6. Podstawy turystyki Podstawowe pojęcia i definicje. Klasyfikacja zjawisk turystycznych. Zarys dziejów turystyki. Uwarunkowania rozwoju turystyki. Charakterystyka podstawowych form ruchu turystycznego. Krajowy i zagraniczny ruch turystyczny. Struktura aktywności turystycznej ludności. Wpływ turystyki na człowieka, środowisko naturalne, społeczno-kulturowe i gospodarcze. Organizacja turystyki w Polsce i na świecie.
7. Teoria i metodyka rekreacji Podstawowe pojęcia z zakresu rekreacji. Istota rekreacji fizycznej, jej funkcje i znaczenie w życiu człowieka. Rola rekreacji w promocji zdrowia. Ogniwa procesu rekreacji: programowanie, realizacja, ocena efektów. Metody, formy i środki stosowane w rekreacji. Metodyka ćwiczeń rekreacyjnych dla osób w różnym wieku. Trening zdrowotny — obciążenia wysiłkowe w treningu zdrowotno–rekreacyjnym. Imprezy sportowo-rekreacyjne. Wychowanie i kształcenie do rekreacji. Ârodowiska i grupy rekreacyjne. Organizacja rekreacji w Polsce i wybranych krajach.
8. Metody i techniki obsługi ruchu turystycznego Formy obsługi ruchu turystycznego. Pojecie imprezy turystycznej — podstawowe zasady organizacji, aktywizacji i obsługi imprez. Prowadzenie pertraktacji handlowych. Dokumenty podró-
9. Rekreacja ruchowa i usprawnienie fizyczne Celem przedmiotu jest podniesienie poziomu sprawności i wydolności fizycznej studentów oraz zapoznanie ich z podstawowymi formami rekreacji ruchowej (gier, zabaw i sportów rekreacyjnych).
10. Obozy i turystyka kwalifikowana Przedmiot realizowany poza terenem uczelni ma umożliwić studentom uczestnictwo w różnych formach turystyki kwalifikowanej. D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając specyfikę realizowanych w ramach kierunku studiów specjalności zawodowych (takich jak: hotelarstwo i gastronomia, obsługa ruchu turystycznego, pedagogika czasu wolnego). VII. ZALECENIA Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu — w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe — przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.
Załącznik nr 7
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: WYCHOWANIE FIZYCZNE STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku wychowanie fizyczne trwają co najmniej 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3 300, w tym 1 110 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Dzięki uzyskanemu na studiach wykształceniu z zakresu nauk przyrodniczych i społecznych oraz opanowaniu umiejętności nauczania ruchu i usprawniania ciała absolwent powinien posiadać kwalifikacje umożliwiające kompetentne oddziaływanie środkami fizycznymi na organizm i środkami społecznymi na osobowość w celu zaspokojenia doraźnych potrzeb wychowanków w zakresie somatyczno-motorycznego rozwoju oraz przygotowania ich do dbałości o zdrowie, sprawność i budowę własnego ciała po zakończeniu edukacji. Wymaga to, poza gruntowną znajomością metod diagnozy i prognozy rozwoju fizycznego i psychicznego, umiejętności programowania środków kształcenia i wychowania fizycznego oraz kultury i wrażliwości pedagogicznej, gwarantujących efektywną realizację zajęć lekcyjnych i pozaszkolnych w zakresie wychowania fizycznego, sportu, rekreacji i turystyki młodzieży szkolnej.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9734 — Poz. 1401
7. Teoria i metodyka sportów indywidualnych
8. Teoria i metodyka sportów zespołowych
9. Muzyka, rytm, taniec
Miejscem zatrudnienia absolwentów mogą być szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne lub ponadpodstawowe, szkoły wyższe, placówki oświatowo-wychowawcze, kluby sportowe oraz organizacje społeczne kultury fizycznej i turystyki. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Praktyka pedagogiczna minimum 150 godzin. Dwa obozy (letni i zimowy) trwające łącznie nie mniej niż 20 dni. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Filozofia
2. Język obcy
3. Metodologia badań naukowych
4. Informatyka B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Anatomia
2. Biologia
3. Fizjologia człowieka
4. Biochemia
5. Antropologia
6. Antropomotoryka
7. Biomechanika
8. Pedagogika
9. Psychologia
10. Socjologia
11. Historia kultury fizycznej C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Teoria wychowania fizycznego
2. Teoria sportu
3. Teoria rekreacji i turystyki
4. Wychowanie zdrowotne i ochrona środowiska
5. Medycyna sportowa
6. Metodyka wychowania fizycznego 190 30 120 20 20 360 45 20 40 20 20 30 25 60 50 30 20 560 45 45 30 30 20 60 190 360 560 1 110
160 110 20 20 20
10. Zabawy i gry ruchowe
11. åwiczenia korekcyjne z elementami rehabilitacji VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Filozofia
Filozofia w europejskim kręgu kulturowym — powstanie i rozwój. Sokratyczna i Platońska wizja człowieka. Arystoteles — człowiek jako substancja. Hedonizm Arystypa z Cyreny i epikureizm. Augustyn Aureliusz i św. Tomasz z Akwinu wobec człowieka i jego ciała. Kartezjusz — dualizm duszy i ciała. Oświeceniowe teorie człowieka: Hume, Holbach, Rousseau, Kant. Heglizm: miejsce człowieka w historii i świecie. Marks — człowiek jako istota społeczna. Bergson o związkach duszy i ciała. Heidegger — człowiek jako pasterz chroniący prawdę bycia. Sartre — jednostka ludzka twórcą wartości i sensu istnienia.
2. Język obcy Czynne opanowanie jednego języka w mowie i w piśmie.
3. Metodologia badań naukowych Metodologia nauki. Pojęcie nauki. Aparatura pojęciowa badań naukowych. Metody badań pedagogicznych stosowane w naukach o kulturze fizycznej. Techniki badań pedagogicznych w naukach o kulturze fizycznej. Pomiar w naukach o kulturze fizycznej. Narzędzia badawcze. Etapy badań naukowych. Warunki poprawności badań naukowych.
4. Informatyka Wprowadzenie do informatyki, budowa komputera, system operacyjny. Opanowanie podstawowych umiejętności korzystania z wybranego edytora tekstów oraz jednego z aktualnie stosowanych programów statystycznych (tworzenie plików z danymi, wykonywanie obliczeń statystycznych). B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Anatomia Tematyka obejmuje wiadomości z prawidłowej budowy człowieka, w której wydzielono 4 układy: układ kostny (wymagana jest znajomość budowy poszczególnych kości, połączeń stałych występujących między nimi oraz znajomość budowy i ruchomości stawów), układ mięśniowy (obejmuje wiedzę o położeniu mięśni w grupach topograficznych i czynnościowych, znajomość
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9735 — Poz. 1401
wania edukacji. Biospołeczne uwarunkowania i skutki aktywności ruchowej, ich ocena oraz wykorzystanie w przeciwdziałaniu ujemnym skutkom stylu i trybu życia człowieka. Chronobiologiczne podstawy pracy nauczyciela, ich wykorzystanie w kształtowaniu aktywności ruchowej.
przyczepów i rodzajów wykonywanych przy ich udziale ruchów), układy trzewne (wiadomości dotyczą budowy i podstawowych funkcji poszczególnych narządów wchodzących w skład systemów: pokarmowego, oddechowego, naczyniowego, dokrewnego i moczowo-płciowego oraz ich współdziałania), układ nerwowy (wymagana jest znajomość ogólnej budowy centralnego układu nerwowego, ośrodków i dróg nerwowych w nim występujących, zakres unerwienia ciała przez nerwy układu obwodowego i autonomicznego, a także budowa i funkcje narządów zmysłów).
2. Biologia Wiadomości z cytologii powinny zawierać informacje dotyczące budowy poszczególnych komponentów komórki zwierzęcej (cytoplazmy, błony komórkowej, jądra komórkowego, siateczki śródplazmowej, rybosomów, lizosomów, mitochondrium, Aparatu Golgiego, GERL, centrum komórkowego cytoszkieletu), ze szczególnym uwzględnieniem ich funkcji w procesach zachodzących w komórce (transport przez błony, transkrypcja, translacja, ekspresja informacji genetycznej, biosynteza białek, oddychanie komórkowe, mejoza, mitoza, cykl komórkowy). Materiał z zakresu histologii powinien zawierać wiadomości o rodzajach i budowie poszczególnych tkanek (nabłonkowej, łącznej, właściwej, oporowej, krwi, mięśniowej, nerwowej), jak również informacje o ich występowaniu i funkcjach.
3. Fizjologia człowieka Rola ośrodkowego układu nerwowego w regulacji czynności poszczególnych narządów organizmu. Budowa i funkcja mięśni. Rola krwi, jej skład oraz właściwości fizyczne i chemiczne. Czynność układu krążenia krwi. Budowa i czynność układu oddechowego. Przemiana materii. Kalorymetria. Hormony. Termoregulacja i jej mechanizmy. Fizjologiczna klasyfikacja wysiłków fizycznych. Pojęcie wydolności fizycznej oraz czynniki ją warunkujące (testy wysiłkowe). Reakcje fizjologiczne na wysiłek fizyczny u dzieci i młodzieży.
4. Biochemia Podstawowe zagadnienia z chemii ogólnej i chemii organicznej. Równowaga kwasowo-zasadowa. Aminokwasy i białka. Enzymy. Glikoliza, cykl Krebsa, łańcuch oddechowy. Cykl pentozowy. Glukoneogeneza, ß-oksydacja kwasów tłuszczowych. Biosynteza białka. Budowa hemoglobiny i mioglobiny. Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny i oksymioglobiny.
5. Antropologia Biospołeczne skutki ewolucyjnych przemian i stan współczesnej ludzkiej populacji, wynikające z nich zagrożenia, ich ocena i rola środków kultury fizycznej w ich eliminowaniu. Biologiczny rozwój osobnika i populacji (czynniki kształtujące i sposoby oceny) jako przesłanka programo-
6. Antropomotoryka Uwarunkowania i przejawy motoryczności człowieka — podstawowe pojęcia, struktura, systematyka: strona potencjalna i efektywna, predyspozycje, zdolności, umiejętności, sprawność motoryczna i sprawność fizyczna. Rozwój motoryczności człowieka w ontogenezie: aspekty jakościowe i ilościowe. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania predyspozycji motorycznych — odziedziczalność a wyćwiczalność. Somatyczne i rozwojowe uwarunkowania sprawności motorycznej — aspekty teoretyczne i implikacje praktyczne. Testowanie sprawności motorycznej.
7. Biomechanika Parametry biochemiczne mięśni, stawów i łańcuchów ruchowych. Składniki obciążeń treningowych: praca, moc, przerwy odpoczynkowe a metody treningu. Statyczne i dynamiczne formy ruchu, ich kryteria. Ârodki ciężkości i ich przemieszczenia na lądzie, w wodzie i na śniegu. Pomiary sił reakcji oraz pracy i mocy podczas ruchu. Topografia momentów sił mięśniowych oraz proces ich treningu. Zasady i specyfika pomiarów parametrów biochemicznych człowieka.
8. Pedagogika Podstawy pedagogiki (pojęcie, rozwój, przedmiot i metody badań, dziedziny i dyscypliny szczegółowe) z elementami historii myśli pedagogicznej. Nowe koncepcje edukacyjne. Teoria i organizacja kształcenia (cele i proces, treści, zasady, metody, środki i formy kształcenia, kontrola i ocena). Edukacja alternatywna a kultura fizyczna. Teoria i organizacja wychowania (zmienność celów, społeczno-pedagogiczne uwarunkowania rozwoju wychowanka, interakcje wychowawcze, dziedziny wychowania a cele główne, zasady i metody wychowania, środowiska wychowawcze, edukacja zdrowotna i prorodzinna, źródła trudności wychowawczych). Wychowanie równoległe i współczesne jego funkcje. Nauczyciel wychowania fizycznego i trener. Pedagogika kultury fizycznej.
9. Psychologia Psychologia jako nauka. Psychologia sportu. Procesy sensoryczne i percepcyjne. Wyobraźnia. Rodzaje i struktura myślenia. Percepcja i myślenie w sporcie. Strategia i przeszkody w rozwiązywaniu problemów i podejmowaniu decyzji. Struktura i metody badania zdolności i inteligencji. Istota, teorie i rodzaje pamięci oraz uczenia się. Determinanty uczenia się motorycznego. Wymiary i metody badania temperamentu. Style działania w wychowaniu fizycznym i sporcie.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9736 — Poz. 1401
gnoza rozwoju sportu. Tożsamość i tendencje integracyjne różnych form sportu.
Teorie i metody badania procesów emocjonalnych. Regulacja emocji w sporcie. Teoria i pomiar procesów motywacyjnych. Motywacja osiągnięć w wychowaniu fizycznym i sporcie. Teoria, struktura i pomiar osobowości. Osobowość sportowców.
10. Socjologia Socjologia jako dyscyplina naukowa. Powstanie i rozwój socjologii kultury fizycznej. Społeczeństwo, kultura, kultura fizyczna. Socjologiczna koncepcja osobowości. Społecznie uznawane wartości ciała. Uczestnictwo w kulturze i kulturze fizycznej. Moralność jako zjawisko społeczne. Zasady fair play. Socjologia zawodu. Procesy profesjonalizacji w kulturze fizycznej. Kultura masowa a kultura fizyczna. Narodowe i etniczne uwarunkowania kultury fizycznej. Państwo, polityka i kultura fizyczna. Symboliczne, społeczne i cywilizacyjne funkcje sportu. Dewiacje w sporcie wychowawczym.
11. Historia kultury fizycznej Kultura fizyczna w epoce antycznej, w Âredniowieczu, w dobie Odrodzenia i Oświecenia. Kierunki i czynniki rozwoju kultury fizycznej w Europie w XIX i XX w. Systemy wychowania fizycznego: szwedzki, niemiecki, angielski. Rola TG „Sokół”. Wychowanie fizyczne w szkole polskiej w XIX i XX w. Park H. Jordana i pozaszkolne ośrodki wychowania fizycznego. Rozwój sportu w Europie i w Polsce w XIX i XX w. Nowożytne igrzyska olimpijskie. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Teoria wychowania fizycznego Ontologiczne i aksjologiczne podstawy wychowania fizycznego. Kultura fizyczna jako ogół uznawanych wartości i utrwalonych zachowań dotyczących ciała. Wychowanie fizyczne jako międzypokoleniowy przekaz wzorów wartości i zachowań wobec ciała. Orientacja biotechniczna, kulturowa i humanistyczna w polskiej teorii wychowania fizycznego. Teleologiczne podstawy wychowania fizycznego. Usprawnianie organizmu, nauczanie ruchu i kształtowanie postaw wobec ciała w aspekcie zadań aktualistycznych i prospektywnych wychowania fizycznego. Prakseologiczne podstawy wychowania fizycznego.
2. Teoria sportu Sport we współczesnym świecie, teoria sportu jako nauka i przedmiot nauczania (z uwzględnieniem wiedzy o treningu), systemowy opis procesu treningu z charakterystyką struktury ramowej i czasowej, a także rozpatrzeniem rodzajów treningu i rodzajów przygotowania, opis i analiza efektów adaptacyjnych, z uwzględnieniem charakterystyki obciążeń oraz rodzajów i kryteriów kontroli, sport i trening w kolejnych fazach ontogenezy, dobór i kwalifikacja do wyczynu, etapizacja treningu, współzawodnictwo sportowe, pro-
3. Teoria rekreacji i turystyki Podstawowe pojęcia z zakresu rekreacji. Istota rekreacji fizycznej, jej funkcje i znaczenie w życiu człowieka. Rola rekreacji fizycznej w promocji zdrowia. Ogniwa procesu rekreacji. Metody, formy i środki stosowane w rekreacji. Obciążenia wysiłkowe w treningu sportowo-rekreacyjnym. Wychowanie do rekreacji. Historia turystyki. Turystyka jako zjawisko społeczne. System organizacji turystyki. Krajoznawstwo. Całoroczne zajęcia krajoznawczo-turystyczne w szkole. Wycieczka — biwaki — obozy wędrowne — turystyka kwalifikowana. Terenoznawstwo turystyczne. Bezpieczeństwo i higiena w turystyce. Ochrona przyrody.
4. Wychowanie zdrowotne i ochrona środowiska Pojęcie zdrowia — implikacje filozoficzne, religijne, kulturowe, społeczne i naukowe. Biomedyczny model zdrowia i choroby, jego ograniczenia. Holistyczno-systemowa koncepcja zdrowia. Promocja zdrowia, geneza, założenia. Narodowy Program Zdrowia. Wychowanie zdrowotne jako proces edukacyjny i społeczny (potencjał zdrowia, siedlisko prozdrowotne, szkoła promująca zdrowie). Zasadnicze elementy zdrowego trybu życia (żywienie, stres, używki, aktywność fizyczna). Stan zdrowia ludności w Polsce. Czynniki ryzyka w chorobach cywilizacyjnych. Ârodowisko bytowania człowieka a zdrowie (ekologizm). Higiena środowiska (mikroklimat, klimat akustyczny i świetlny). Ergonomiczne aspekty siedzącej pracy ucznia. Higiena ubioru i hartowanie. Higiena organizacyjna procesu nauczania.
5. Medycyna sportowa Organizacja opieki medycznej w sporcie. Współczesne metody badania narządu ruchu. Podstawowe wiadomości z fizjologii narządu ruchu i traumatologii sportu. Postępowanie w nagłych wypadkach zagrożenia życia. Pierwsza pomoc w urazach sportowych. Profilaktyka stanów przeciążeniowych. Przeciwwskazania zdrowotne do uprawiania ćwiczeń fizycznych. Doping w sporcie, odnowa biologiczna.
6. Metodyka wychowania fizycznego Proces oraz warunki wstępne kształcenia i wychowania fizycznego. Ârodowiskowe i społeczne aspekty tego procesu. Podstawowe środki komunikacji nauczyciela z uczniem. Założenia szkolnej kultury fizycznej. Diagnoza i prognoza pedagogiczna w procesie wychowania fizycznego. Morfofunkcjonalne, programowe i metodyczne uwarunkowania procesu wychowania fizycznego. Planowanie, metody i formy, kontrola i ocena w wychowaniu fizycznym, bezpieczeństwo i higiena zajęć wychowania fizycznego, z uwzględnieniem warunków trudnych. Hospitacja lekcji wychowania fizycznego. Pozalekcyjne i pozaszkolne formy wychowania fizycznego i sportu.
Dziennik Ustaw Nr 144 7. Teoria i metodyka sportów indywidualnych — 9737 — 9. Muzyka, rytm, taniec Poz. 1401
Lekka atletyka. Charakterystyka i systematyka lekkiej atletyki. Organizacja i sędziowanie zawodów. Lekka atletyka w szkole. Technika i metodyka nauczania — start niski, biegi krótkie, sztafety, skoki i rzuty. Lekcje lekkiej atletyki w szkole. Ocena techniki nauczanych konkurencji, trójbój — 100 m, pchnięcie kulą, bieg 800/1 500 m. Gimnastyka. Wyposażenie studentów w umiejętności stosowania ruchu jako środka kształtującego fizyczną i psychiczną osobowość człowieka. Studenci powinni nabyć umiejętności stosowania ćwiczeń gimnastycznych w celu wszechstronnego przygotowania organizmu do wysiłku fizycznego oraz zapobiegania i kompensowania skutków wpływów środowiska i współczesnej cywilizacji, a także umiejętność poprawnego wykonania, asekuracji oraz metodyki nauczania elementów ćwiczeń z zakresu programów wychowania fizycznego w szkołach. Pływanie. Podstawowe cechy środowiska wodnego, znajomość sił działających na człowieka. Gry i zabawy w wodzie w początkowym nauczaniu pływania. Rola ćwiczeń oswajających w wodzie. Umiejętność zachowania się w wodzie ćwiczących, zasady organizacji lekcji. Pływanie podstawowe na piersiach i na grzbiecie. Charakterystyka pływania sportowego. Systematyka ćwiczeń pływania sportowego. Podstawowe zasady pływania synchronicznego (kobiety), gry w piłkę wodną (mężczyźni) i skoków do wody.
8. Teoria i metodyka sportów zespołowych Cele i zadania nauczania gier sportowych w przygotowaniu zawodowym nauczycieli wychowania fizycznego. Zespołowe gry sportowe (koszykówka, piłka ręczna, piłka siatkowa, piłka nożna i inne) jako środki wychowania fizycznego. Znaczenie gier sportowych w doraźnej stymulacji psychofizycznego rozwoju oraz przygotowaniu do uczestnictwa w kulturze fizycznej. Metodyka nauczania zespołowych gier sportowych. Elementy taktyki w poszczególnych grach zespołowych. Gry i zabawy ruchowe w lekcyjnych i pozalekcyjnych zajęciach z wychowania fizycznego. Przepisy i organizacja zawodów w sportach zespołowych.
Przekazanie studentom wiadomości z zakresu ćwiczeń muzyczno-ruchowych, a także kształcenie umiejętności łączenia ruchu z muzyką, poznanie polskiego dorobku kulturalnego oraz uwrażliwienie na estetykę ruchu. Program przedmiotu obejmuje: ćwiczenia rytmiczne, pięć polskich tańców narodowych, wybrane tańce regionalne oraz wybrane tańce towarzyskie (z grupy tańców standardowych i latynoamerykańskich). Nowości taneczno-gimnastyczne, które pojawiają się w zależności od panujących trendów.
10. Zabawy i gry ruchowe Zapoznanie z szerokim repertuarem zabaw i gier ruchowych. Przygotowanie konspektu i przeprowadzenie zabawy lub gry (z poszczególnych rodzajów). Opracowanie konspektu lekcji opartego na zabawach i grach ruchowych do realizacji w różnych warunkach. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu teorii i metodyki przedmiotu.
11. åwiczenia korekcyjne z elementami rehabilitacji Celem przedmiotu jest przygotowanie studenta do prowadzenia zajęć z gimnastyki korekcyjnej w szkołach, przedszkolach i placówkach oświatowo-wychowawczych, a także przygotowanie do celowego stosowania ćwiczeń korekcyjnych i wyrównawczych w lekcjach wychowania fizycznego oraz indywidualnych ćwiczeń, z uwzględnieniem stanu zdrowia, jego zagrożeń i rozwoju dziecka. Zapoznanie studenta z najczęściej spotykanymi odchyleniami w stanie zdrowia i rozwoju dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem wad postawy, sposobami diagnozowania, środkami i metodami szeroko pojętego postępowania korekcyjnego, z uwzględnieniem potrzeb indywidualizacji. VII. ZALECENIA Różnicę między łącznym godzinowym wymiarem zajęć w czasie studiów a ich liczbą określoną w standardach nauczania należy przeznaczyć na rozszerzenie treści z przedmiotów wchodzących w skład minimum programowego oraz na realizację innych przedmiotów ważnych dla wykształcenia ogólnego i zawodowego absolwenta.
STUDIA ZAWODOWE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku wychowanie fizyczne trwają co najmniej 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2 200, w tym 1 335 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent studiów zawodowych na kierunku wychowanie fizyczne otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien dysponować niezbędną wiedzą biologiczną i społeczną oraz umiejętnościami umożliwiającymi kompetentne oddziaływanie środkami fizycznymi na organizm i środkami pedagogicznymi na osobowość oraz przygotowanie do pracy zawodowej jako nauczyciel wychowania fizycznego (po spełnieniu dodatkowych wymogów określonych odrębnymi przepisami). Miejscem zatrudnienia absolwenta mogą być szkoły podstawowe i ponadpodstawowe, placówki wychowania pozaszkolnego, organizacje sportowe i placówki kultury fizycznej.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9738 — VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 1. Język obcy Poz. 1401
III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Razem: IV. PRAKTYKI Praktyka pedagogiczna minimum 150 godzin. Dwa obozy szkoleniowe (letni i zimowy) trwające łącznie nie mniej niż 20 dni. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język obcy
2. Podstawy informatyki
3. Przedmiot do wyboru B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Anatomia
2. Fizjologia człowieka
3. Antropologia
4. Pedagogika
5. Psychologia
6. Historia kultury fizycznej
7. Biochemia
8. Biomechanika C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Teoria wychowania fizycznego
2. Teoria rekreacji i turystyki
3. Antropomotoryka
4. Wychowanie zdrowotne i ochrona środowiska
5. Metodyka wychowania fizycznego
6. Teoria i metodyka dyscyplin sportowych
7. Muzyka, rytm, taniec
8. Zabawy i gry ruchowe
9. åwiczenia korekcyjne z elementami rehabilitacji ruchowej D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE 180 120 30 30 255 45 45 15 45 45 30 15 15 570 45 30 45 30 60 270 30 30 30 330 180 255 570 330 1 335
Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i w piśmie.
2. Podstawy informatyki Wprowadzenie do informatyki, budowa komputera, system operacyjny. Opanowanie podstawowych umiejętności korzystania z wybranego edytora tekstów oraz jednego z aktualnie stosowanych programów statystycznych (tworzenie plików z danymi, wykonywanie obliczeń statystycznych).
3. Przedmiot do wyboru Do wyboru przedmiot niezwiązany bezpośrednio z kierunkiem studiów. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Anatomia Poznanie prawidłowej budowy człowieka, z podziałem na: układ kostny (budowa poszczególnych kości, połączenia stałe między nimi oraz budowa i ruchomość stawów), układ mięśniowy (położenie mięśni w grupach topograficznych i czynnościowych, przyczepy i rodzaje wykonywanych przy ich udziale ruchów), układy trzewne (budowa i podstawowe funkcje poszczególnych narządów wchodzących w skład systemów: pokarmowego, oddechowego, naczyniowego, dokrewnego i moczowo-płciowego oraz ich współdziałania), układ nerwowy (ogólna budowa centralnego układu nerwowego, ośrodków i dróg nerwowych w nim występujących, zakres unerwienia ciała przez nerwy układu obwodowego i autonomicznego, a także budowa i funkcje narządów zmysłów).
2. Fizjologia człowieka Rola ośrodkowego układu nerwowego w regulacji czynności poszczególnych narządów organizmu. Budowa i funkcja mięśni. Rola krwi, jej skład oraz właściwości fizyczne i chemiczne. Układ krążenia. Układ oddechowy. Przemiana materii. Kalorymetria. Hormony. Termoregulacja i jej mechanizmy. Fizjologiczna klasyfikacja wysiłków fizycznych. Pojęcie wydolności fizycznej oraz czynniki ją warunkujące (testy wysiłkowe). Reakcje fizjologiczne na wysiłek fizyczny u dzieci i młodzieży.
3. Antropologia Biospołeczne skutki ewolucyjnych przemian i stan współczesnej ludzkiej populacji, wynikające z nich zagrożenia, ich ocena i rola środków kultury fizycznej w ich eliminowaniu. Biologiczny rozwój osobnika i populacji (czynniki kształtujące i sposoby oceny) jako przesłanka programowania edukacji.
Przedmioty określane przez jednostkę prowadzącą kierunek studiów.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9739 — 8. Biomechanika Poz. 1401
Biospołeczne uwarunkowania i skutki aktywności ruchowej, ich ocena oraz wykorzystanie w przeciwdziałaniu ujemnym skutkom stylu i trybu życia człowieka. Chronobiologiczne podstawy pracy nauczyciela, ich wykorzystanie w kształtowaniu aktywności ruchowej.
4. Pedagogika Podstawy pedagogiki (pojęcie, rozwój, przedmiot i metody badań, dziedziny i dyscypliny szczegółowe) z elementami historii myśli pedagogicznej. Nowe koncepcje edukacyjne. Teoria i organizacja kształcenia (cele i proces, treści, zasady, metody, środki i formy kształcenia, kontrola i ocena). Edukacja alternatywna a kultura fizyczna. Teoria i organizacja wychowania (zmienność celów, społeczno-pedagogiczne uwarunkowania rozwoju wychowanka, interakcje wychowawcze, dziedziny wychowania a cele główne, zasady i metody wychowania, środowiska wychowawcze, edukacja zdrowotna i prorodzinna, źródła trudności wychowawczych). Wychowanie równoległe i współczesne jego funkcje. Nauczyciel wychowania fizycznego i trener. Pedagogika kultury fizycznej.
5. Psychologia Psychologia jako nauka. Psychologia sportu. Procesy sensoryczne i percepcyjne. Wyobraźnia. Rodzaje i struktura myślenia. Percepcja i myślenie w sporcie. Strategia i przeszkody w rozwiązywaniu problemów i podejmowaniu decyzji. Struktura i metody badania zdolności i inteligencji. Istota, teorie i rodzaje pamięci oraz uczenia się. Determinanty uczenia się motorycznego. Wymiary i metody badania temperamentu. Style działania w wychowaniu fizycznym i sporcie. Teorie i metody badania procesów emocjonalnych. Regulacja emocji w sporcie. Teoria i pomiar procesów motywacyjnych. Motywacja osiągnięć w wychowaniu fizycznym i sporcie. Teoria, struktura i pomiar osobowości. Osobowość sportowców.
6. Historia kultury fizycznej Kultura fizyczna w epoce antycznej, w Âredniowieczu, w dobie Odrodzenia i Oświecenia. Kierunki i czynniki rozwoju kultury fizycznej w Europie w XIX i XX w. Systemy wychowania fizycznego: szwedzki, niemiecki, angielski. Rola TG „Sokół”. Wychowanie fizyczne w szkole polskiej w XIX i XX w. Park H. Jordana i pozaszkolne ośrodki wychowania fizycznego. Rozwój sportu w Europie i w Polsce w XIX i XX w. Nowożytne igrzyska olimpijskie.
7. Biochemia Podstawowe zagadnienia z chemii ogólnej i chemii organicznej. Równowaga kwasowo-zasadowa. Aminokwasy i białka. Enzymy. Glikoliza, cykl Krebsa, łańcuch oddechowy. Cykl pentozowy. Glukoneogeneza, ß-oksydacja kwasów tłuszczowych. Biosynteza białka. Budowa hemoglobiny i mioglobiny. Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny i oksymioglobiny.
Parametry biomechaniczne mięśni, stawów i łańcuchów ruchowych. Składniki obciążeń treningowych: przerwy odpoczynkowe a metody treningu. Statyczne i dynamiczne formy ruchu, ich kryteria. Ârodki ciężkości i ich przemieszczenia na lądzie, w wodzie i na śniegu. Pomiary sił reakcji oraz pracy i mocy podczas ruchu. Topografia momentów sił mięśniowych oraz proces ich treningu. Zasady i specyfika pomiarów parametrów biomechanicznych człowieka. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Teoria wychowania fizycznego Ontologiczne i aksjologiczne podstawy wychowania fizycznego. Kultura fizyczna jako ogół uznawanych wartości i utrwalonych zachowań dotyczących ciała. Wychowanie fizyczne jako międzypokoleniowy przekaz wzorów wartości i zachowań wobec ciała. Orientacja biotechniczna, kulturowa i humanistyczna w polskiej teorii wychowania fizycznego. Teleologiczne podstawy wychowania fizycznego. Usprawnianie organizmu, nauczanie ruchu i kształtowanie postaw wobec ciała w aspekcie zadań aktualistycznych i prospektywnych wychowania fizycznego. Prakseologiczne podstawy wychowania fizycznego.
2. Teoria rekreacji i turystyki Podstawowe pojęcia z zakresu rekreacji. Istota rekreacji fizycznej, jej funkcje i znaczenie w życiu człowieka. Rola rekreacji fizycznej w promocji zdrowia. Ogniwa procesu rekreacji. Metody, formy i środki stosowane w rekreacji. Obciążenia wysiłkowe w treningu sportowo-rekreacyjnym. Wychowanie do rekreacji. Historia turystyki. Turystyka jako zjawisko społeczne. System organizacji turystyki. Krajoznawstwo. Całoroczne zajęcia krajoznawczo-turystyczne w szkole. Wycieczka — biwaki — obozy wędrowne — turystyka kwalifikowana. Terenoznawstwo turystyczne. Bezpieczeństwo i higiena w turystyce. Ochrona przyrody.
3. Antropomotoryka Uwarunkowania i przejawy motoryczności człowieka — podstawowe pojęcia, struktura, systematyka: strona potencjalna i efektywna, predyspozycje, zdolności, umiejętności. Sprawność motoryczna i sprawność fizyczna. Rozwój motoryki człowieka w ontogenezie: aspekty jakościowe i ilościowe. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania predyspozycji motorycznych, odziedziczalność a wyćwiczalność. Somatyczne i rozwojowe uwarunkowania sprawności motorycznej — aspekty teoretyczne i implikacje praktyczne. Testowanie sprawności motorycznej. Uczenie motoryczne.
4. Wychowanie zdrowotne i ochrona środowiska Pojęcie zdrowia — implikacje filozoficzne, religijne, kulturowe, społeczne i naukowe. Biome-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9740 — Poz. 1401
dzie i ratownictwo wodne. Korekcyjne i kompensacyjne formy ruchu w wodzie. Zespołowe gry sportowe. Cele i zadania nauczania gier sportowych w przygotowaniu zawodowym nauczycieli wychowania fizycznego. Zespołowe gry sportowe (koszykówka, piłka ręczna, piłka siatkowa, piłka nożna i inne) jako środki wychowania fizycznego. Znaczenie gier sportowych w doraźnej stymulacji psychofizycznego rozwoju oraz przygotowaniu do uczestnictwa w kulturze fizycznej. Metodyka nauczania zespołowych gier sportowych. Elementy taktyki w poszczególnych grach zespołowych. Gry i zabawy ruchowe w lekcyjnych i pozalekcyjnych zajęciach z wychowania fizycznego. Przepisy i organizacja zawodów w sportach zespołowych.
dyczny model zdrowia i choroby, jego ograniczenia. Holistyczno-systemowa koncepcja zdrowia. Promocja zdrowia, geneza, założenia. Narodowy Program Zdrowia. Wychowanie zdrowotne jako proces edukacyjny i społeczny (potencjał zdrowia, siedlisko prozdrowotne, szkoła promująca zdrowie). Zasadnicze elementy zdrowego trybu życia (żywienie, stres, używki, aktywność fizyczna). Stan zdrowia ludności w Polsce. Czynniki ryzyka w chorobach cywilizacyjnych. Ârodowisko bytowania człowieka a zdrowie (ekologizm). Higiena środowiska (mikroklimat, klimat akustyczny i świetlny). Ergonomiczne aspekty siedzącej pracy ucznia. Higiena ubioru i hartowanie. Higieniczna organizacja procesu nauczania.
5. Metodyka wychowania fizycznego Proces oraz warunki wstępne kształcenia i wychowania fizycznego. Ârodowiskowe i społeczne aspekty tego procesu. Podstawowe środki komunikacji nauczyciela z uczniem. Założenia szkolnej kultury fizycznej. Diagnoza i prognoza pedagogiczna w procesie wychowania fizycznego. Morfofunkcjonalne, programowe i metodyczne uwarunkowania procesu wychowania fizycznego. Planowanie, metody i formy, kontrola i ocena w wychowaniu fizycznym, bezpieczeństwo i higiena zajęć wychowania fizycznego, z uwzględnieniem warunków trudnych. Hospitacja lekcji wychowania fizycznego. Pozalekcyjne i pozaszkolne formy wychowania fizycznego i sportu.
6. Teoria i metodyka dyscyplin sportowych Lekka atletyka. Charakterystyka i systematyka lekkiej atletyki. Organizacja i sędziowanie zawodów. Lekka atletyka w szkole. Technika i metodyka nauczania — start niski, biegi krótkie, sztafety, skoki i rzuty. Lekcje lekkiej atletyki w szkole. Ocena techniki nauczanych konkurencji, 3-bój — 100 m, pchnięcie kulą, bieg 800/1 500 m. Gimnastyka. Wyposażenie studentów w umiejętności stosowania ruchu jako środka kształtującego fizyczną i psychiczną osobowość człowieka. Nabycie przez studentów umiejętności stosowania ćwiczeń gimnastycznych w celu wszechstronnego przygotowania organizmu do wysiłku fizycznego oraz zapobiegania i kompensowania skutków negatywnego wpływu środowiska i współczesnej cywilizacji, a także umiejętność poprawnego wykonania, asekuracji oraz metodyki nauczania elementów ćwiczeń z zakresu programów wychowania fizycznego w szkołach. Pływanie i ratownictwo wodne. Podstawowe cechy środowiska wodnego, znajomość sił działających na człowieka. Gry i zabawy w wodzie w początkowym nauczaniu pływania. Rola ćwiczeń oswajających w wodzie. Metodyka nauczania pływania podstawowego. Pływanie podstawowe na piersiach i na grzbiecie. Elementy pływania alternatywnego. Bezpieczeństwo w wo-
7. Muzyka, rytm, taniec Cel i zadania ćwiczeń muzyczno-ruchowych. Kształcenie umiejętności łączenia ruchu z muzyką. Polski dorobek kulturalny. Uwrażliwienie studentów na estetykę ruchu. åwiczenia rytmiczne, pięć polskich tańców narodowych, wybrane tańce regionalne oraz wybrane tańce towarzyskie (z grupy tańców standardowych i latynoamerykańskich). Nowości taneczno-gimnastyczne, które pojawiają się w zależności od panujących trendów.
8. Zabawy i gry ruchowe Zapoznanie z szerokim zasobem zabaw i gier ruchowych. Przygotowanie konspektu i przeprowadzenie zabawy lub gry (z poszczególnych rodzajów). Opracowanie konspektu lekcji opartego na zabawach i grach ruchowych do realizacji w różnych warunkach. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu teorii i metodyki przedmiotu.
9. åwiczenia korekcyjne z elementami rehabilitacji ruchowej Przygotowanie studenta do prowadzenia zajęć z gimnastyki korekcyjnej w szkołach, przedszkolach i placówkach wychowania pozaszkolnego, a także przygotowanie do celowego stosowania ćwiczeń korekcyjnych i wyrównawczych w lekcjach wychowania fizycznego oraz indywidualnych ćwiczeń, z uwzględnieniem stanu zdrowia, jego zagrożeń oraz rozwoju dziecka. Zapoznanie studenta z najczęściej spotykanymi odchyleniami w stanie zdrowia i rozwoju dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem wad postawy, sposobami diagnozowania, środkami i metodami szeroko pojętego postępowania korekcyjnego, z uwzględnieniem potrzeb indywidualizacji. D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.
Dziennik Ustaw Nr 144 VII. ZALECENIA — 9741 — Poz. 1401
Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu,
w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe — przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy.
Załącznik nr 8
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: EDUKACJA TECHNICZNO-INFORMATYCZNA STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku edukacja techniczno-informatyczna trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3 500, w tym nie więcej niż 400 godzin na realizację pracy magisterskiej. Standardy nauczania obejmują 1 650 godzin. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent magisterskich studiów na kierunku edukacja techniczno-informatyczna otrzymuje tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera. Kształcenie w ramach interdyscyplinarnego techniczno-humanistycznego kierunku studiów pozwala na uzyskanie gruntownej wiedzy z dziedziny techniki oraz informatyki (zwłaszcza komputerowego wspomagania prac inżynierskich, naukowo-badawczych i procesu dydaktycznego) połączonej z kompleksowym przygotowaniem w zakresie pedagogiki, psychologii, socjologii i zarządzania zasobami ludzkimi w różnych gałęziach przemysłu, administracji gospodarczej oraz nauce. Absolwenci mogą znaleźć zatrudnienie głównie jako: nauczyciele przedmiotów technicznych oraz informatycznych w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych oraz jako inżynierowie przygotowani do pracy twórczej i zarządzania zasobami ludzkimi w różnych gałęziach przemysłu, administracji gospodarczej oraz w nauce. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Program studiów powinien zawierać minimum 8 tygodni praktyki. 240 360 1 050 1 650 V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język obcy
2. Przedmiot humanistyczny lub ekonomiczny do wyboru (w tym: filozofia, ekonomia, marketing, elementy prawa)
3. Wychowanie fizyczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Matematyka
2. Fizyka
3. Chemia
4. Zarządzanie środowiskiem
5. Organizacja pracy, zarządzanie i elementy ergonomii C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Nauka o materiałach
2. Inżynieria wytwarzania
3. Mechanika techniczna (w tym wytrzymałość materiałów i mechanika płynów)
4. Termodynamika techniczna
5. Podstawy konstrukcji i eksploatacji maszyn (w tym grafika inżynierska i zapis konstrukcji)
6. Automatyka i robotyka 240 120
30 90 360 150 90 60 30 30 1 050 105 135 105 30
135 45
7. Elektrotechnika, elektronika i mechatronika 90
8. Podstawy informatyki i systemów informatycznych
9. Programy użytkowe i techniki multimedialne 60 135
10. Komputerowe wspomaganie w technice i nowoczesne techniki informatyczne 150
11. Sieci komputerowe i aplikacje sieciowe 60
Dziennik Ustaw Nr 144 VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Matematyka — 9742 — Poz. 1401
-organizacyjny. Elementy organizacji produkcji. Cykl produkcyjny i zasady organizacji pracy. Cykl organizacyjny. Jakość pracy i produktu i jej kryteria. Podstawy zarządzania przez jakość. Procesy decyzyjne. Motywacyjne techniki zarządzania. Naukowe podstawy ergonomii. Ergonomia korekcyjna i koncepcyjna. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Prawne podstawy ochrony pracy.
Elementy logiki i teorii zbiorów. Liczby zespolone. Podstawy geometrii analitycznej. Algebra macierzy. Rozwiązywanie układów algebraicznych równań liniowych. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej. Szeregi liczbowe. Różniczkowanie i całkowanie funkcji wielu zmiennych. Równania różniczkowe zwyczajne. Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Statystyka matematyczna. Planowanie eksperymentu.
2. Fizyka Zasady dynamiki układów punktów materialnych. Elementy mechaniki relatywistycznej. Podstawowe prawa elektrodynamiki i magnetyzmu. Zasady optyki geometrycznej i falowej. Elementy optyki relatywistycznej. Podstawy akustyki. Mechanika kwantowa i budowa atomu. Fizyka laserów. Podstawy krystalografii. Metale i półprzewodniki. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów.
3. Chemia Budowa pierwiastków i związków chemicznych. Elementy chemii nieorganicznej. Kwasy, zasady, sole. Typy reakcji — reakcje utleniania i redukcji. Elementy chemii organicznej. Węglowodory, ropa naftowa, polimery. Elementy chemii fizycznej. Oddziaływanie miedzycząsteczkowe. Stany skupienia materii. Termochemia. Równowaga chemiczna. Kinetyka chemiczna. Równowagi fazowe. Zjawiska powierzchniowe. Elektrochemia. Korozja. Elementy spektroskopii. Elementy krystalochemii. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów.
4. Zarządzanie środowiskiem Koncepcja zrównoważonego rozwoju. Ochrona środowiska. Ekologia przemysłowa. Modele i definicje zarządzania środowiskiem i zarządzania środowiskowego. Systemy zarządzania środowiskowego. Systemy niesformalizowane i sformalizowane. Czystsza produkcja jako niesformalizowany system zarządzania środowiskowego. Systemy zarządzania środowiskowego według ISO serii 14000, EMAS i innych krajowych norm. Ekonomiczne i prawne aspekty funkcjonowania systemów zarządzania. Najlepsze dostępne praktyki, techniki i technologie.
5. Organizacja pracy, zarządzanie i elementy ergonomii Podstawy teorii zarządzania i organizacji pracy. Kierunek naukowego zarządzania. Kierunek administracyjny. Kierunek stosunków międzyludzkich. Podejście systemowe. Postęp techniczno-
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Nauka o materiałach Materia i jej składniki. Materiały techniczne: naturalne (drewno) i inżynierskie (metale, polimery, ceramika, kompozyty) i porównanie ich struktury, własności i zastosowania. Zasady doboru materiałów inżynierskich. Umocnienie metali i stopów oraz kształtowanie ich struktury i własności metodami technologicznymi (krystalizacja, odkształcenie plastyczne, rekrystalizacja, obróbka cieplno-plastyczna, przemiany fazowe podczas obróbki cieplnej, dyfuzja, pokrycia i warstwy powierzchniowe). Warunki pracy i mechanizmy zużycia i dekohezji (własności mechaniczne, odporność na pękanie, zmęczenie, pełzanie, korozja, zużycie trybologiczne). Stale, odlewnicze stopy żelaza, metale nieżelazne i ich stopy. Materiały spiekane i ceramiczne, szkła i ceramika szklana. Materiały polimerowe, kompozytowe, specjalne i funkcjonalne. Materiały budowlane. Metody badania materiałów. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
2. Inżynieria wytwarzania Procesy wytwarzania materiałów inżynierskich i rola doboru materiałów. Procesy technologiczne kształtowania struktury i własności inżynierskich stopów metali (obróbka cieplna, metalurgia proszków, wytwarzanie i kształtowanie materiałów ceramicznych, szkieł, materiałów polimerowych i kompozytowych, odlewanie i obróbka plastyczna metali i stopów). Obróbka ubytkowa i inne technologie kształtowania postaci geometrycznej. Obróbka powierzchniowa i cieplno-chemiczna. Procesy cięcia termicznego oraz łączenia i spajania. Procesy i organizacja montażu. Technologia maszyn. Procesy technologiczne w budownictwie, w elektrotechnice, elektronice i optoelektronice. Projektowanie procesów technologicznych i projektowanie materiałowe. Aspekty ekonomiczne, technologie proekologiczne, recykling, zapewnienie jakości. Automatyzacja i robotyzacja procesów wytwarzania. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
3. Mechanika techniczna, w tym wytrzymałość materiałów i mechanika płynów Statyka, kinematyka i dynamika punktu i układu punktów materialnych. Równowaga układów płaskich i przestrzennych (wyznaczanie niewiadomych wielkości podporowych). Analiza sta-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9743 — Poz. 1401
tor. Maszyny szeregowa i bocznikowa prądu stałego oraz asynchroniczna i synchroniczna prądu przemiennego. Silniki elektryczne. Struktura i projektowanie napędu elektrycznego. Układy elektromechaniczne. Elementy metrologii. Przyrządy półprzewodnikowe. Elementy bezzłączowe, diody, tranzystory, wzmacniacze mocy, wzmacniacz operacyjny, w układach liniowych i nieliniowych. Drgania elektryczne, generatory. Układy prostownikowe i zasilające. Stabilizowane zasilacze parametryczne, kompensacyjne i impulsowe. Układy dwustanowe i cyfrowe. Półprzewodnikowe realizacje układów cyfrowych. Architektura mikrokomputerów. Mikroprocesor i mikrokontroler. Elementy techniki mikroprocesorowej, fotoniki i mechatroniki. Układy mechatroniczne i fotoniczne. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
tyczna belek, słupów, ram i kratownic. Kinematyka i elementy dynamiki bryły sztywnej. Ruch złożony. Przyśpieszenie Coriolisa. Naprężenia dopuszczalne, nośność graniczna i związki między stanem odkształcenia i naprężenia. Hipotezy wytężenia. Układy liniowo-sprężyste. Analiza wytrzymałościowa płyt i powłok cienkościennych. Elementy mechaniki płynów. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w postaci laboratoriów i projektów.
4. Termodynamika techniczna Termiczne równanie stanu. Modele gazów, związek pomiędzy parametrami termicznymi. Pierwsza i druga zasada termodynamiki. Sposoby doprowadzania i wyprowadzania energii. Praca mechaniczna, energia, entalpia, ciepło. Bilansowanie procesów technicznych. Para wodna, gazy wilgotne — podstawowe informacje i parametry. Spalanie paliw. Obiegi termodynamiczne. Podstawowe wiadomości o silniku cieplnym, ziębiarce, pompie ciepła, siłowni parowej, siłowni jądrowej i elektrociepłowni. Sprawność energetyczna.
5. Podstawy konstrukcji i eksploatacji maszyn (w tym grafika inżynierska i zapis konstrukcji) Grafika inżynierska. Zapis konstrukcji. Normalizacja i unifikacja. Elementy maszynoznawstwa. Klasyfikacja maszyn. Proces konstruowania i wytwarzania maszyn. Tolerancje i pasowania, chropowatość powierzchni, odchyłki kształtu i położenia. Połączenia nierozłączne i rozłączne. Łożyska i łożyskowanie. Osie i wały. Mechanizmy śrubowe. Sprzęgła. Hamulce. Przekładnie cierne, pasowe, z paskiem zębatym, łańcuchowe i zębate. Procesy i systemy eksploatacji, niezawodność i bezpieczeństwo, diagnostyka techniczna maszyn. Podstawy trybologii maszyn. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie projektów.
6. Automatyka i robotyka Podział układów automatyki. Sprzężenie zwrotne. Opis analityczny członów i układów — modele matematyczne. Przekształcenie Laplace’a. Charakterystyki członów automatycznej regulacji. Transmitancje operatorowa i widmowa. Działania na schematach blokowych układów automatycznej regulacji. Obiekty sterowania. Regulatory. Układy automatycznej regulacji. Ocena jakości regulacji. Stabilność układów automatyki. Kryteria stabilności. Struktura manipulatorów i robotów. Kinematyka manipulatorów. Statyka i dynamika manipulatorów. Sterowanie manipulatorów. Roboty przemysłowe. Układy komunikacji z otoczeniem: sensory i układy wizyjne. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
7. Elektrotechnika, elektronika i mechatronika Podstawy elektrostatyki i elektromagnetyzmu. Rozwiązywanie obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego. Moc i energia w obwodach jednofazowych i trójfazowych. Transforma-
8. Podstawy informatyki i systemów informatycznych Informatyka: pojęcia podstawowe. Systemy liczbowe: binarny i heksadecymalny. System komputerowy: sprzęt i oprogramowanie. Zasada działania komputera. Oprogramowanie podstawowe, narzędziowe i użytkowe. Klasy oprogramowania użytkowego. Zadania oprogramowania narzędziowego. Zasady ochrony danych i oprogramowania. Ochrona prawna oprogramowania komputerowego. Internet i Intranet. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
9. Programy użytkowe i techniki multimedialne Programy narzędziowe: edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne. Bazy danych: modele danych. Relacyjne bazy danych: postacie, projektowanie baz danych, operacje na bazie danych. Kompilatory i języki programowania. Programowanie proceduralne i obiektowe. Język programowania: składnia języka i struktura programu. Multimedia: digitalizacja. Grafika komputerowa: grafika wektorowa i rastrowa, formaty plików graficznych, transformacje, oprogramowanie użytkowe (edytory graficzne), kompresja, barwa w grafice komputerowej. Animacja: podstawowe i specjalne techniki animacji. Video: podstawy obróbki cyfrowej. Dźwięk: próbkowanie dźwięku, generowanie komputerowe dźwięku, oprogramowanie, formaty plików dźwiękowych. Urządzenia systemu multimedialnego (monitory, drukarki, karty graficzne, telewizyjne, frame grabber, skanery, kamery, aparaty cyfrowe, karty dźwiękowe — budowa i działanie). Prezentacje multimedialne: zasady projektowania i oprogramowanie. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
10. Komputerowe wspomaganie w technice i nowoczesne techniki informatyczne Systemy komputerowego wspomagania CAx: Systemy komputerowego wspomagania projek-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9744 — Poz. 1401
dźwięk na stronach internetowych. Hipertekst. Języki programowania HTML, Java. Poczta elektroniczna. Ochrona zasobów w sieciach komputerowych. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
towania CAD. Systemy komputerowego wspomagania wytwarzania CAM. Systemy komputerowego wspomagania projektowania materiałowego CAMD. Metody sztucznej inteligencji. Systemy ekspertowe: budowa, metody pozyskiwania wiedzy, mechanizmy wnioskowania. Hybrydowe systemy ekspertowe. Sztuczne sieci neuronowe: model, klasyfikacja, metody uczenia. Algorytmy ewolucyjne: algorytmy ewolucyjne, metody zarządzania populacją i jej transformacjami. Modelowanie matematyczne w technice: badania operacyjne, metody numeryczne, MES/MEB, statystyczne i sztucznej inteligencji. Komputerowe wspomaganie badań w technice: zastosowanie oprogramowania użytkowego i metod sztucznej inteligencji. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
11. Sieci komputerowe i aplikacje sieciowe Sieci komputerowe: klasyfikacje, architektura, protokoły. Sprzęt sieciowy oprogramowania. Zarządzanie sieciami. Zasady pracy w sieciach komputerowych: wersje sieciowe oprogramowania użytkowego. Internet: oprogramowanie i narzędzia internetowe. Narzędzia internetowe: tworzenie stron WWW, tekst, grafika, animacja,
VII. ZALECENIA
1. W grupach przedmiotów B, C i D zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, pracownie problemowe, ćwiczenia, projekty i prace przejściowe ) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40 % zajęć.
2. W przypadku gdy absolwent uzyskuje tytuł zawodowy inżyniera, przy ustalaniu szczegółowego planu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji w FEANI (10 % przedmioty ogólne, 35 % przedmioty podstawowe, 55 % przedmioty techniczne).
3. W szczegółowych planach studiów specjalności nauczycielskich liczba godzin przewidzianych na realizację przedmiotów informatycznych (łącznie z dydaktyką informatyki) nie powinna być mniejsza niż
600. Część zajęć z tego zakresu może być zrealizowana w ramach indywidualnych prac lub projektów przejściowych oraz dyplomowych.
STUDIA ZAWODOWE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku edukacja techniczno-informatyczna trwają 6 semestrów (gdy absolwent otrzymuje tytuł zawodowy licencjata) lub co najmniej 7 semestrów (gdy absolwent otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera). Łączna liczba godzin zajęć wynosi odpowiednio około 2 200 lub około 2 500, w tym nie więcej niż 300 godzin na realizację pracy dyplomowej. Standardy nauczania obejmują 1 140 godzin. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent zawodowych studiów na kierunku edukacja techniczno-informatyczna otrzymuje tytuł zawodowy licencjata lub inżyniera. Kształcenie w ramach interdyscyplinarnego techniczno-humanistycznego kierunku studiów pozwala na połączenie wiedzy z dziedziny techniki oraz informatyki (zwłaszcza komputerowego wspomagania prac inżynierskich, naukowo-badawczych i procesu dydaktycznego) z podstawowym przygotowaniem w zakresie pedagogiki, psychologii, socjologii i zarządzania zasobami ludzkimi w różnych gałęziach przemysłu, administracji gospodarczej oraz nauce. Absolwenci mogą znaleźć zatrudnienie głównie jako: nauczyciele przedmiotów technicznych oraz informatycznych w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych oraz administratorzy i osoby obsługujące szkolne systemy informatyczne oraz programiści tworzący szkolne pomoce dydaktyczne wspomagane komputerowo. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Program studiów powinien zawierać praktykę w łącznym wymiarze co najmniej 15 tygodni. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język obcy
2. Przedmiot humanistyczny lub ekonomiczny do wyboru (w szczególności: filozofia, ekonomia, marketing, elementy prawa)
3. Wychowanie fizyczne 180 90 180 300 660 1 140
30 60
Dziennik Ustaw Nr 144 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Matematyka 2. Fizyka 3. Chemia 4. Zarządzanie środowiskiem 5. Organizacja pracy, zarządzanie i elementy ergonomii C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1. Nauka o materiałach 2. Inżynieria wytwarzania 3. Mechanika techniczna (w tym wytrzymałość materiałów) 4. Podstawy konstrukcji i eksploatacji maszyn (w tym grafika inżynierska i zapis konstrukcji) 5. Elektrotechnika i elektronika 6. Podstawy informatyki i systemów informatycznych 7. Programy użytkowe i techniki multimedialne 8. Komputerowe wspomaganie w technice i nowoczesne techniki informatyczne 9. Sieci komputerowe i aplikacje sieciowe VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Matematyka — 9745 — 300 120 60 60 30 30 660 90 90 90 Poz. 1401
pa naftowa, polimery. Elementy chemii fizycznej. Oddziaływanie międzycząsteczkowe. Stany skupienia materii. Termochemia. Równowaga chemiczna. Kinetyka chemiczna. Równowagi fazowe. Zjawiska powierzchniowe. Elektrochemia. Korozja. Elementy spektroskopii. Elementy krystalochemii. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów.
4. Zarządzanie środowiskiem Koncepcja zrównoważonego rozwoju. Ochrona środowiska. Ekologia przemysłowa. Modele i definicje zarządzania środowiskiem i zarządzania środowiskowego. Systemy zarządzania środowiskowego. Systemy niesformalizowane i sformalizowane. Czystsza produkcja jako niesformalizowany system zarządzania środowiskowego. Systemy zarządzania środowiskowego według ISO serii 14000 i innych aktualnych krajowych i międzynarodowych norm. Ekonomiczne i prawne aspekty funkcjonowania systemów zarządzania. Najlepsze dostępne praktyki, techniki i technologie.
5. Organizacja pracy, zarządzanie i elementy ergonomii Podstawy teorii zarządzania i organizacji pracy. Kierunek naukowego zarządzania. Kierunek administracyjny. Kierunek stosunków międzyludzkich. Podejście systemowe. Postęp techniczno-organizacyjny. Elementy organizacji produkcji. Cykl produkcyjny i zasady organizacji pracy. Cykl organizacyjny. Jakość pracy i produktu i jej kryteria. Podstawy zarządzania przez jakość. Procesy decyzyjne. Motywacyjne techniki zarządzania. Naukowe podstawy ergonomii. Ergonomia korekcyjna i koncepcyjna. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Prawne podstawy ochrony pracy. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Nauka o materiałach Materia i jej składniki. Materiały techniczne: naturalne (drewno) i inżynierskie (metale, polimery, ceramika, kompozyty) i porównanie ich struktury, własności i zastosowania. Zasady doboru materiałów inżynierskich. Umocnienie metali i stopów oraz kształtowanie ich struktury i własności metodami technologicznymi (krystalizacja, odkształcenie plastyczne, rekrystalizacja, obróbka cieplno-plastyczna, przemiany fazowe podczas obróbki cieplnej, dyfuzja, pokrycia i warstwy powierzchniowe). Warunki pracy i mechanizmy zużycia i dekohezji (własności mechaniczne, odporność na pękanie, zmęczenie, pełzanie, korozja, zużycie trybologiczne). Stale, odlewnicze stopy żelaza, metale nieżelazne i ich stopy. Materiały spiekane i ceramiczne, szkła i ceramika szklana. Materiały polimerowe, kompozytowe. Materiały budowlane. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
90 60 60 90 60 30
Elementy logiki i teorii zbiorów. Liczby zespolone. Podstawy geometrii analitycznej. Algebra macierzy. Rozwiązywanie układów algebraicznych równań liniowych. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej. Szeregi liczbowe. Różniczkowanie i całkowanie funkcji wielu zmiennych. Równania różniczkowe zwyczajne. Statystyka matematyczna.
2. Fizyka Zasady dynamiki układów punktów materialnych. Elementy mechaniki relatywistycznej. Podstawowe prawa elektrodynamiki i magnetyzmu. Zasady optyki geometrycznej i falowej. Elementy optyki relatywistycznej. Podstawy akustyki. Mechanika kwantowa i budowa atomu. Fizyka laserów. Podstawy krystalografii. Metale i półprzewodniki. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów.
3. Chemia Budowa pierwiastków i związków chemicznych. Elementy chemii nieorganicznej. Kwasy, zasady, sole. Typy reakcji — reakcje utleniania i redukcji. Elementy chemii organicznej. Węglowodory, ro-
Dziennik Ustaw Nr 144 2. Inżynieria wytwarzania — 9746 — Poz. 1401
dy półprzewodnikowe. Elementy bezzłączowe, diody, tranzystory, wzmacniacze mocy, wzmacniacz operacyjny, w układach liniowych i nieliniowych. Sposoby wytwarzania drgań elektrycznych, generatory. Układy prostownikowe i zasilające. Stabilizowane zasilacze parametryczne, kompensacyjne i impulsowe. Układy dwustanowe i cyfrowe. Arytmetyka cyfrowa i funkcje logiczne. Wybrane półprzewodnikowe realizacje układów cyfrowych. Schematy blokowe i architektura mikrokomputerów. Elementy techniki mikroprocesorowej. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
Procesy wytwarzania materiałów inżynierskich i rola doboru materiałów. Procesy technologiczne kształtowania struktury i własności inżynierskich stopów metali (obróbka cieplna, metalurgia proszków, wytwarzanie i kształtowanie materiałów ceramicznych, szkieł, materiałów polimerowych i kompozytowych, odlewanie i obróbka plastyczna metali i stopów). Obróbka ubytkowa i inne technologie kształtowania postaci geometrycznej. Obróbka powierzchniowa i cieplno-chemiczna. Procesy cięcia termicznego oraz łączenia i spajania. Procesy i organizacja montażu. Technologia maszyn. Procesy technologiczne w budownictwie, w elektrotechnice, elektronice i optoelektronice. Projektowanie procesów technologicznych i projektowanie materiałowe procesów wytwarzania. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
3. Mechanika techniczna (w tym wytrzymałość materiałów) Statyka, kinematyka i dynamika punktu i układu punktów materialnych. Równowaga układów płaskich i przestrzennych (wyznaczanie niewiadomych wielkości podporowych). Analiza statyczna belek, słupów, ram i kratownic. Kinematyka i elementy dynamiki bryły sztywnej. Ruch złożony. Przyśpieszenie Coriolisa. Naprężenia dopuszczalne, nośność graniczna i związki między stanem odkształcenia i naprężenia. Hipotezy wytężenia. Układy liniowo-sprężyste. Analiza wytrzymałościowa płyt i powłok cienkościennych. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w postaci laboratoriów i projektów.
4. Podstawy konstrukcji i eksploatacji maszyn (w tym grafika inżynierska i zapis konstrukcji) Grafika inżynierska. Zapis konstrukcji. Normalizacja i unifikacja. Elementy maszynoznawstwa. Klasyfikacja maszyn. Proces konstruowania i wytwarzania maszyn. Tolerancje i pasowania, chropowatość powierzchni, odchyłki kształtu i położenia. Połączenia nierozłączne i rozłączne. Łożyska i łożyskowanie. Osie i wały. Mechanizmy śrubowe. Sprzęgła. Hamulce. Przekładnie cierne, pasowe, z paskiem zębatym, łańcuchowe i zębate. Procesy i systemy eksploatacji, niezawodność i bezpieczeństwo. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie projektów.
5. Elektrotechnika i elektronika Podstawy elektrostatyki i elektromagnetyzmu. Rozwiązywanie obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego. Moc i energia w obwodach jednofazowych i trójfazowych. Transformator. Maszyny szeregowa i bocznikowa prądu stałego oraz asynchroniczna i synchroniczna prądu przemiennego. Silniki elektryczne. Struktura i projektowanie napędu elektrycznego. Przyrzą-
6. Podstawy informatyki i systemów informatycznych Informatyka: pojęcia podstawowe. Systemy liczbowe: binarny i heksadecymalny. System komputerowy: sprzęt i oprogramowanie. Zasada działania komputera. Oprogramowanie podstawowe, narzędziowe i użytkowe. Klasy oprogramowania użytkowego. Zadania oprogramowania narzędziowego. Zasady ochrony danych i oprogramowania. Ochrona prawna oprogramowania komputerowego. Internet i Intranet. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
7. Programy użytkowe i techniki multimedialne Programy narzędziowe: edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne. Bazy danych: modele danych. Relacyjne bazy danych: postacie, projektowanie baz danych, operacje na bazie danych. Kompilatory i języki programowania. Programowanie proceduralne i obiektowe. Język programowania: składnia języka i struktura programu. Multimedia: digitalizacja. Grafika komputerowa: grafika wektorowa i rastrowa, formaty plików graficznych, transformacje, oprogramowanie użytkowe (edytory graficzne), kompresja, barwa w grafice komputerowej. Animacja: podstawowe i specjalne techniki animacji. Urządzenia systemu multimedialnego. Prezentacje multimedialne: zasady projektowania i oprogramowanie. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
8. Komputerowe wspomaganie w technice i nowoczesne techniki informatyczne. Systemy komputerowego wspomagania CAx: zastosowanie oprogramowania użytkowego i metod sztucznej inteligencji. Metody sztucznej inteligencji. Systemy ekspertowe. Sztuczne sieci neuronowe. Algorytmy ewolucyjne: algorytmy ewolucyjne. Modelowanie matematyczne w technice: metody numeryczne, statystyczne i sztucznej inteligencji. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów.
9. Sieci komputerowe i aplikacje sieciowe Sieci komputerowe. Sprzęt sieciowy, oprogramowania. Zasady pracy w sieciach komputero-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9747 — Poz. 1401
ria akredytacji w FEANI (10 % przedmioty ogólne, 35 % przedmioty podstawowe, 55 % przedmioty techniczne).
wych: wersje sieciowe oprogramowania użytkowego. Internet. Narzędzia internetowe: tworzenie stron WWW. Poczta elektroniczna. Ochrona zasobów w sieciach komputerowych. W programie nauczania należy zapewnić co najmniej 40 % zajęć w formie laboratoriów i projektów. VII. ZALECENIA
1. W grupach przedmiotów B, C i D zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, pracownie problemowe, ćwiczenia) powinny stanowić łącznie nie mniej niż 40 % zajęć.
2. W przypadku gdy absolwent uzyskuje tytuł zawodowy inżyniera, przy ustalaniu szczegółowego planu studiów należy mieć na uwadze kryte-
3. W szczegółowych planach studiów liczba godzin przewidzianych na realizację przedmiotów informatycznych (łącznie z dydaktyką informatyki) nie powinna być mniejsza niż
300. Jeżeli absolwent otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera, wymagane jest wykonanie pracy dyplomowej w formie projektu oraz łącznie co najmniej 900 godzin zajęć w grupie przedmiotów kierunkowych, których liczba może być rozszerzona w szczególności o: automatykę i robotykę, termodynamikę techniczną, mechatronikę, metalurgię, techniki wytwarzania, materiały inżynierskie, maszynoznawstwo, metody badania materiałów.
Załącznik nr 9
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: ZARZĄDZANIE I MARKETING STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku zarządzanie i marketing trwają co najmniej 4,5 roku (9 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3 000, w tym 1 425 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwenci znajdują zatrudnienie w handlu, przemyśle, usługach, w różnego rodzaju agencjach konsultingowych, w organizacjach gospodarczych, organizacjach pracodawców. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Dla tego kierunku nie przewiduje się obligatoryjnej formy praktyki. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Języki obce 300 120 300 615 510 C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1 425
1. Podstawy marketingu
2. Badania rynkowe i marketingowe
3. Rachunkowość (finansowa i zarządcza)
4. Finanse
5. Metody organizacji i zarządzania
6. Zarządzanie strategiczne
7. Zarządzanie produkcją
8. Zarządzanie kadrami 510 60 60 75 60 45 60 45 30
2. Przedmioty ogólnospołeczne (2—3) do wyboru spośród następujących: filozofia, socjologia, logika, historia gospodarcza, geografia ekonomiczna, psychologia 90
3. Wychowanie fizyczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Mikroekonomia
2. Makroekonomia
3. Matematyka
4. Statystyka
5. Ekonometria
6. Informatyka
7. Podstawy zarządzania
8. Prawo 90 615 90 90 90 75 60 60 60 90
Dziennik Ustaw Nr 144 9. Prognozowanie i symulacje 10. Badania operacyjne VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Mikroekonomia — 9748 — 45 30 7. Podstawy zarządzania Poz. 1401
Typologia, cele i efektywność organizacji. Synergia i efekt organizacyjny. Sterowanie, kierowanie, zarządzanie. Proces zarządzania. Rozwój zarządzania naukowego. Struktury organizacyjne. Procesy informacyjno-decyzyjne. Problematyka reorganizacji.
8. Prawo Ogólne wiadomości o prawie. Elementy prawa państwowego. Elementy prawa administracyjnego. Elementy prawa karnego. Wprowadzenie do prawa cywilnego. Podmioty stosunków cywilnoprawnych. Mienie i prawa rzeczowe. Zobowiązania. Ochrona własności przemysłowej. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Podstawy marketingu Otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa. Marketingowe systemy informacyjne i podstawy ich budowy. Polityka produktu. Polityka cen. Dystrybucja produktu. Polityka promocji.
2. Badania rynkowe i marketingowe Równowaga rynkowa. Elastyczność popytu i podaży. Analiza pojemności i chłonności rynku. Analiza dynamiki zjawisk rynkowych. Modelowanie i prognozowanie zjawisk rynkowych.
3. Rachunkowość Rachunkowość jako system informacyjny przedsiębiorstwa. Rachunkowość finansowa i zarządcza. Rachunkowość finansowa. Zasady i podstawy prawne rachunkowości. Majątek i kapitały przedsiębiorstwa. Bilans. Przychody. Koszty. Wynik finansowy. Rachunek zysków i strat. Operacje gospodarcze bilansowe i wynikowe. Zasady funkcjonowania kont księgowych. Plan kont. Ewidencja kapitałów, środków pieniężnych, papierów wartościowych, rozrachunków, majątku trwałego, zapasów. Wycena składników majątkowych. Metody ustalania wyniku finansowego. Sprawozdawczość finansowa. Rachunkowość zarządcza. Klasyfikacja kosztów. Rachunek kosztów pełnych. Rachunek kosztów zmiennych. Analiza progu rentowności. Kalkulacja cen. Rachunek kosztów standardowych. Budżetowanie i planowanie kosztów. Systemy sprawozdawczości wewnętrznej.
4. Finanse System finansowy w gospodarce rynkowej. Strumienie i zasoby finansowe w gospodarce. Struktura systemu bankowego. Bank centralny i banki komercyjne. Rynki finansowe. Funkcjonowanie giełdy. Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa w zarządzaniu sektorem publicznym.
5. Metody organizacji i zarządzania Ewolucja i dyfuzja metod organizacji i zarządzania. Metody organizatorskie. Metody zarządzania usprawniające pracę kierowniczą. Metody ukierunkowane na motywację. Style kierowania.
Rynek. Gospodarstwo domowe. Teoria zachowania się konsumenta. Teoria produkcji. Konkurencja doskonała i monopol. Równowaga przedsiębiorstwa. Oligopol. Alternatywne teorie przedsiębiorstwa. Rynki czynników produkcji. Równowaga konkurencyjna i elementy teorii dobrobytu.
2. Makroekonomia Gospodarka narodowa. Globalne: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomia keynesowska a makroekonomia klasyczna. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna, kursu walutowego. Polityka stabilizacyjna i model IS–IM. Wzrost gospodarczy.
3. Matematyka Funkcje jednej, dwóch oraz wielu zmiennych i ich zastosowania ekonomiczne (rachunek marginalny, ekstrema). Elementy rachunku całkowego. Wprowadzenie do równań różniczkowych i różnicowych — z zastosowaniami w ekonomii. Rachunek wektorów i macierzy. Układ równań i nierówności liniowych — przykłady ekonomiczne.
4. Statystyka Dane i podstawowe normy statystyczne. Zmienna losowa, podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Rozkłady z prób. Przedziały ufności. Testowanie hipotez statystycznych. Statystyczna miara współzależności zjawisk. Analiza dynamiki zjawisk. Techniki losowania prób. Projektowanie eksperymentów statystycznych.
5. Ekonometria Opisowe modele ekonometryczne. Estymatory, estymacja punktowa i przedziałowa. Klasyczny model regresji liniowej. Prognozowanie na podstawie modeli jedno- i wielorównaniowych. Ekonometryczna analiza popytu, produkcji i kosztów. Prognozowanie na podstawie szeregów czasowych.
6. Informatyka Sprzęt komputerowy. Standardowa konfiguracja komputerowa. Oprogramowanie. Systemy operacyjne. Pakiety oprogramowania firmowego. Programy użytkowe. Edytory tekstu. Arkusze kalkulacyjne. Bazy danych i ich wykorzystanie. Komputerowe wspomaganie zarządzania przedsiębiorstwem.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9749 — 9. Prognozowanie i symulacje Poz. 1401
Metody twórczego rozwiązywania problemów w zarządzaniu.
6. Zarządzanie strategiczne Koncepcje i cechy zarządzania strategicznego. Typologia strategii. Uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne. Modele zarządzania strategicznego. Sfery procesu zarządzania strategicznego. Strategie konkurencji.
7. Zarządzanie produkcją Systemy produkcyjne. Techniczne przygotowanie produkcji. Proces produkcji w przedsiębiorstwie. Sterowanie przebiegiem produkcji. Nowoczesne metody zarządzania produkcją. Metody humanizacji organizacji produkcji.
8. Zarządzanie kadrami Zarządzanie kadrami w systemie zarządzania przedsiębiorstwem. Podmioty zarządzania kadrami. Procedury i techniki zarządzania kadrami. Organizacje służb pracowniczych.
Narzędzia, metody i techniki komputerowego opracowywania prognoz prostych, wariantowych, opartych na modelach tendencji rozwojowej, przyczynowo-skutkowych, wielorównaniowych ekonometrycznych i nieekonometrycznych. W trakcie zajęć słuchacze zostają zaznajomieni co najmniej z jednym pakietem programów komputerowych, za pomocą którego będą mogli przeprowadzić analizę ilościową wybranych przez siebie zjawisk gospodarczych oraz dokonać prognoz.
10. Badania operacyjne Zakres badań operacyjnych. Programowanie liniowe. Zagadnienie transportowe. Programowanie całkowitoliczbowe (dyskretne) i sieciowe. Nieliniowe zadania optymalizacyjne. Problemy przydziału. Elementy teorii gier. Programowanie wielokryterialne. Teoria kolejek i systemy obsługi masowej. Modele symulacyjne i heurystyczne.
STUDIA ZAWODOWE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku zarządzanie i marketing trwają co najmniej 3 lata (6 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2 200, w tym 1 545 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwenci kierunku zarządzanie i marketing (otrzymują tytuł licencjata) przyswajają sobie niezbędne podstawy teoretyczne z zakresu nauk ekonomicznych i zarządzania, a także z dyscyplin komplementarnych, oraz uzyskują umiejętności analizy otoczenia przedsiębiorstwa, w szczególności środowiska rynkowego i konkurencyjnego firmy, analizy zasobów wewnętrznych przedsiębiorstwa oraz planowania strategii rozwoju i działania przedsiębiorstwa, w tym jego podstawowych strategii marketingowych, zarządzania produkcją, personelem i finansami firmy. Kluczową umiejętnością absolwentów kierunku jest przygotowanie do opracowania, wdrażania i kontroli programów operacyjnych strategii przedsiębiorstwa. Absolwenci kierunku znajdują zatrudnienie na stanowiskach operacyjnych, analitycznych i menedżerów średniego szczebla zarządzania w przedsiębiorstwach i agencjach konsultingowych. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 240 555 390 D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Razem: IV. PRAKTYKA Praktyka zawodowa w minimalnym wymiarze 6 tygodni. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Języki obce
2. Przedmioty ogólnospołeczne (2—3) do wyboru spośród następujących: filozofia, socjologia, logika, historia gospodarcza, geografia ekonomiczna, psychologia
3. Wychowanie fizyczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Mikroekonomia
2. Makroekonomia
3. Matematyka
4. Statystyka (opisowa)
5. Podstawy ekonometrii
6. Informatyka
7. Podstawy zarządzania
8. Podstawy marketingu 240 120
360 1 545
60 60 555 60 60 90 60 15 60 45 30
Dziennik Ustaw Nr 144 9. Finanse 10. Prawo C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1. Zachowania organizacyjne 2. Zarządzanie strategiczne 3. Badania rynkowe i marketingowe 4. Zarządzanie i planowanie marketingowe 5. Rachunkowość 6. Zarządzanie produkcją 7. Zarządzanie kadrami 8. Zarządzanie logistyką 9. Zarządzanie finansami przedsiębiorstw 10. Marketing w handlu i usługach D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE — 9750 — 45 90 390 30 45 45 45 75 30 30 30 30 30 360 Poz. 1401
laryczna i graficzna danych statystycznych. Podstawowe parametry opisu statystycznego dla danej cechy. Budowa tablicy korelacyjnej. Podstawowe parametry opisu statystycznego dla dwóch cech. Badanie współzależności dwóch cech. Wskaźniki korelacji. Indeksy statystyczne tendencji rozwojowej.
5. Podstawy ekonometrii Opisowy model ekonometryczny, konstrukcja, założenia o składniku losowym. Estymacja parametrów modelu ekonometrycznego. Heteroskedastyczność i autokorelacja w modelu ekonometrycznym. Prognozowanie na podstawie modelu ekonometrycznego. Analiza szeregów czasowych i prognozowanie. Modele wielorównaniowe — podstawowe zagadnienia.
6. Informatyka Sprzęt komputerowy. Standardowa konfiguracja komputerowa. Oprogramowanie. Systemy operacyjne. Pakiety oprogramowania firmowego. Programy użytkowe. Edytory tekstu. Arkusze kalkulacyjne. Bazy danych i ich wykorzystanie. Komputerowe wspomaganie zarządzania przedsiębiorstwem.
7. Podstawy zarządzania Proces, funkcje i umiejętności zarządzania. Przedsiębiorstwo i jego otoczenie jako obiekt zarządzania. Status własnościowy i formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstwa. Misja i cele przedsiębiorstwa. Planowanie strategiczne i operacyjne. Organizowanie i motywowanie w przedsiębiorstwie. Funkcja kontrolna zarządzania. Podstawowe zasady przedsiębiorstwa. Zarządzanie sferami działalności przedsiębiorstwa: marketingiem, logistyką, produkcją, personelem, kapitałem, technologią i informacją. Zarządzanie rozwojem przedsiębiorstwa.
8. Podstawy marketingu Otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa. Istota, funkcje i elementy marketingu. Marketingowe systemy informacyjne. Dziedziny i podstawowe metody badań marketingowych. Polityka produktu i ceny. Polityka promocji. Dystrybucja i formy sprzedaży produktów. Strategia marketingowa przedsiębiorstwa.
9. Finanse System finansowy w gospodarce rynkowej. Strumienie i zasoby finansowe w gospodarce. Budżet państwa — dochody, wydatki, polityka podatkowa. Budżety samorządów terytorialnych. Struktura systemu bankowego. Bank centralny i banki komercyjne. Rynki finansowe. Funkcjonowanie rynku (giełdy) papierów wartościowych.
(odpowiednie dla danej specjalizacji i specjalności) VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Mikroekonomia Rynek. Gospodarstwo domowe. Teoria zachowania się konsumenta. Teoria produkcji. Konkurencja doskonała i monopol. Równowaga przedsiębiorstwa. Oligopol. Alternatywne teorie przedsiębiorstwa. Rynki czynników produkcji. Równowaga konkurencyjna i elementy teorii dobrobytu.
2. Makroekonomia Gospodarka narodowa: popyt i podaż. Równowaga makroekonomiczna. Produkt społeczny, dochód narodowy. Budżet państwa, deficyt i dług publiczny. Pieniądz i system bankowy. Rynek pieniądza. Makroekonomia keynesowska a makroekonomia klasyczna. Cykl koniunkturalny. Inflacja, bezrobocie. Gospodarka otwarta. Równowaga zewnętrzna. Polityka budżetowa, monetarna, kursu walutowego. Polityka stabilizacyjna i model IS–IM. Wzrost gospodarczy.
3. Matematyka Funkcje jednej, dwóch oraz wielu zmiennych i ich zastosowania ekonomiczne (rachunek marginalny, ekstrema). Elementy rachunku całkowego. Wprowadzenie do równań różniczkowych i różnicowych — z zastosowaniami w ekonomii. Rachunek wektorów i macierzy. Układ równań i nierówności — przykłady ekonomiczne.
4. Statystyka opisowa Statystyka jako nauka. Podstawowe pojęcia. Etapy badań statystycznych. Prezentacja tabe-
10. Prawo System prawa i jego kategorie. Elementy prawa państwowego. Elementy prawa administra-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9751 — 5. Rachunkowość Poz. 1401
cyjnego. Elementy prawa karnego. Podstawy i elementy prawa cywilnego. Podmioty stosunków cywilnoprawnych. Mienie i prawa rzeczowe. Zobowiązania. Ochrona własności przemysłowej. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Zachowania organizacyjne Istota zachowań organizacyjnych. Zachowania jednostkowe i grupowe w organizacji. Zachowania międzyorganizacyjne — podstawowe relacje z otoczeniem: konkurencja, integracja. Reakcje strategiczne organizacji na otoczenie. Przywództwo, style kierowania i profil kompetencji współczesnego menedżera. Procesy komunikowania i negocjacji w organizacjach. Kultura organizacyjna i etyka zachowań organizacyjnych.
2. Zarządzanie strategiczne Istota, kategorie i zasady zarządzania strategicznego. Istota, cechy i poziomy strategii w przedsiębiorstwie. Procedura zarządzania strategicznego. Misja, wizja i cele strategiczne firmy. Analiza strategiczna makro- i mikrootoczenia przedsiębiorstwa. Badania otoczenia sektorowego przedsiębiorstwa. Analiza i planowanie portfela produkcji. Metody zintegrowanej analizy przedsiębiorstwa i jego otoczenia (SWOT). Strategie produktywno-rynkowe. Strategia dywersyfikacji. Strategie konkurencji. Pozycja strategiczna przedsiębiorstw a strategia technologiczna. Wdrażanie strategii a kontrola strategiczna.
3. Badania rynkowe i marketingowe Analiza rynku. Równowaga rynku i jej mechanizm. Elastyczność popytu i podaży. Analiza pojemności i jej mechanizm. Elastyczność popytu i podaży. Analiza pojemności i chłonności rynku. Analiza dynamiki zjawisk rynkowych. Badania marketingowe. Projektowanie i organizacja badań marketingowych. Techniki badań marketingowych. Pomiar i analiza danych. Metody badania postępowania konsumentów. Metody segmentacji rynku. Metody badania kształtowania produktu i cen. Metody analizy systemów dystrybucji. Badania skuteczności komunikacji marketingowej, w tym efektywności reklamy.
4. Zarządzanie i planowanie marketingowe Istota, proces i funkcje zarządzania marketingowego. Organizacja marketingu w przedsiębiorstwie. Misja rynkowa i rynek przedsiębiorstwa. Aktywne rynkowe przedsiębiorstwa. Cele marketingowe a strategiczny profil marketingowy przedsiębiorstwa. Planowanie strategii marketingowej przedsiębiorstwa. Strategiczny i taktyczno-operacyjny plan marketingowy firmy. Strategiczna i operacyjna kontrola marketingu.
Rachunkowość finansowa. Zasady i podstawy prawne rachunkowości. Majątek i kapitały przedsiębiorstwa. Bilans. Przychody. Wynik finansowy. Rachunek zysków i strat. Operacje gospodarcze, bilansowe i wynikowe. Zasady funkcjonowania kont księgowych. Plan kont. Ewidencja kapitałów, środków pieniężnych, papierów wartościowych, rozrachunków, majątku trwałego, zapasów. Wycena składników majątkowych. Metody ustalania wyniku finansowego. Sprawozdawczość finansowa. Rachunkowość zarządcza. Klasyfikacja kosztów. Rachunek kosztów pełnych. Rachunek kosztów zmiennych. Analiza progu rentowności. Kalkulacja cen. Rachunek kosztów standardowych. Budżetowanie i planowanie kosztów. Systemy sprawozdawczości wewnętrznej.
6. Zarządzanie produkcją Systemy produkcyjne. Techniczne przygotowanie produkcji. Proces produkcji w przedsiębiorstwie. Sterowanie przebiegiem produkcji. Nowoczesne metody zarządzania produkcją. Metody humanizacji organizacji produkcji.
7. Zarządzanie kadrami Zarządzanie kadrami w systemie zarządzania przedsiębiorstwem. Podmioty zarządzania kadrami. Procedury i techniki zarządzania kadrami. Organizacja służb pracowniczych. Zarządzanie personelem a marketing wewnętrzny.
8. Zarządzanie logistyką Marketing zakupów a logistyka. Metody badania i segmentacja rynku zaopatrzenia. Planowanie zakupów. Proces zakupów a kanały zasileń. Składowanie i magazynowanie. Logistyka dystrybucji i sprzedaży produktów przedsiębiorstwa. Organizacja i zarządzanie procesami logistycznymi w przedsiębiorstwie.
9. Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa Istota zarządzania finansami firmy. Zasady finansowania i inwestowania — kapitał obcy i jego pozyskiwanie, sposoby spłat i rozliczeń kredytów. Pozyskiwanie kapitału poprzez emisję akcji i obligacji. Koszty kapitałów — długów i kapitału własnego. Inwestowanie kapitału — inwestycje rzeczowe i pieniężne. Metody oceny projektów inwestycyjnych. Zarządzanie krótkoterminowe finansami firmy — zarządzanie majątkiem obrotowym i zobowiązaniami bieżącymi. Analiza fundamentalna działalności firmy (sektorowa i wskaźnikowa). Strategie podatkowe przedsiębiorstw.
10. Marketing w handlu i usługach Przedsiębiorstwa handlowe i usługowe jako podmioty rynku. Usługa i jej własności. Handel i inne sfery usług. Marketing handlowy jako no-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9752 — VII. ZALECENIA Poz. 1401
woczesna koncepcja zarządzania firmą handlową. Strategie i instrumenty marketingu handlowego. Technologia i technika handlu hurtowego i detalicznego. Badania marketingowe i segmentacja rynku usług. Strategie marketingowe usługi, cen usług, dystrybucji i promocji usług. Personel usługowy a marketing wewnętrzny i interakcyjny firmy. Marketing w działalności usługowej organizacji non-profit. D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają rady wydziałów, uwzględniając wymagania dla danej specjalizacji.
Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu (w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych), przez przedmioty specjalnościowe — przedmioty pogłębiające wykształcenie kierunkowe w określonych zakresach wiedzy. Zawodowy charakter studiów powinien znaleźć swoje odzwierciedlenie między innymi:
1) w praktyce zawodowej;
2) w grupie przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych ustalanych przez uczelnie; przebieg praktyki oraz sposób ujęcia przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych powinien być uzależniony od specyfiki uczelni i określonego przez nią profilu absolwenta.
Załącznik nr 10
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: ARCHITEKTURA I URBANISTYKA STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku architektura i urbanistyka trwają minimum 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć w czasie studiów wynosi około 3 700, w tym 2 670 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent studiów magisterskich kierunku architektura i urbanistyka otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera architekta. Wykształcony architekt powinien być światłym humanistą i utalentowanym twórcą, świadomym swojej społecznej odpowiedzialności, zdolnym do samodzielnego projektowania architektoniczno-budowlanego i urbanistycznego. Szczególnie powinien wykazywać odpowiednie umiejętności i wiedzę w dziedzinach: — kształtowania środowiska człowieka zgodnie z jego potrzebami użytkowymi, psychicznymi i biologicznymi, — tworzenia projektów spełniających wymagania estetyczne, technologiczne i techniczne, — historii i teorii architektury, urbanistyki, pokrewnych sztuk, nauk humanistycznych i socjologii, — sztuk pięknych, które wpływają na jakość architektury, — planowania regionalnego i kształtowania urbanistycznego, — rozumienia wielostronnych wzajemnych relacji, jakie mogą zachodzić pomiędzy ludźmi, ich potrzebami, budynkami i przestrzenią otaczającą, — rozumienia roli zawodu architekta w społeczeństwie oraz zasad etyki zawodowej, — metod pozyskiwania informacji i opracowywania koncepcji projektu, — rozumienia problemów konstrukcyjnych, budowlanych i inżynierskich, związanych z projektowaniem obiektów budowlanych, — rozwiązywania problemów z dziedziny fizyki budowlanej oraz funkcjonalnych i technologicznych w celu zapewnienia wewnątrz budynków odpowiedniego do potrzeb komfortu użytkowania oraz ochrony przed zewnętrznymi warunkami atmosferycznymi, — znajomości przepisów techniczno-budowlanych oraz ekonomiki realizacji i użytkowania budynków, — zasad organizacji procesu budowlanego i procedur oraz integracji projektowania architektonicznego i urbanistycznego w procesie inwestycyjnym. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 240
Dziennik Ustaw Nr 144 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI — 9753 — 660 770 2 670 — ekologia, ochrona środowiska — geologia i dendrologia 5. Plastyka Poz. 1401
30 30 135 60 1 770 495 90 90 60 15 30 120 60 30 360
6. Techniki komputerowe w projektowaniu C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
Zaleca się, aby student w czasie studiów odbył 2 praktyki wakacyjne i jedną praktykę przeddyplomową: — praktyka budowlana — 2 tygodnie, — praktyka inwentaryzacyjna architektoniczna i urbanistyczna — 2 tygodnie, — praktyka przeddyplomowa związana tematycznie z profilem dyplomowania — 2 tygodnie. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język obcy
2. Przedmiot do wyboru (w szczególności: humanistyczny, przyrodniczy)
3. Wychowanie fizyczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Nauki ścisłe w tym: — matematyka — geometria wykreślna — mechanika budowli — fizyka budowli
2. Nauki ekonomiczne i prawne w tym: — ekonomika procesu inwestycyjnego — zarządzanie — prawodawstwo
3. Nauki humanistyczne w tym: — filozofia — etyka zawodu architekta — estetyka — historia kultury i sztuki
4. Nauka o człowieku i środowisku w tym: — ergonomia — socjologia mieszkalnictwa i miasta — psychologia percepcji 240 120 30 90 660 225 60 60 60 45 60 30 15 15 75 15 15 15 30 105 15 15 15
1. Historia i teoria architektury i urbanistyki w tym: — historia architektury powszechnej — historia architektury polskiej — historia urbanistyki — konserwacja zabytków i rewaloryzacja — architektura współczesna — teoria architektury — teoria urbanistyki i ruralistyki — planowanie regionalne
2. Nauki inżynierskie w tym: — budownictwo ogólne i materiałoznawstwo — konstrukcje budowlane — instalacje budowlane — infrastruktura techniczna miasta — komunikacja — proces inwestycyjny
3. Projektowanie architektoniczne w tym: — elementy projektowania — mieszkalnictwo — usługi — biura — produkcja i technologia — widownie, duże przekrycia — rekreacja — wnętrza — modernizacja i konserwacja
4. Projektowanie urbanistyczne, planowanie regionalne i ruralistyka w tym: — elementy urbanistyczne — osadnictwo wiejskie — zespoły mieszkaniowe — zespoły śródmiejskie
180 105 30 15 15 15 570 60 120 60 60 60 60 60 45 45 345 30 30 60 45
Dziennik Ustaw Nr 144 — struktura miasta — studia i plany zagospodarowania przestrzennego — architektura krajobrazu i terenów zielonych VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 1. Język obcy — 9754 — 45 105 30 Poz. 1401
— rodzaje naprężeń występujących w elementach oraz sposoby ich obliczania, — metody wyznaczania wielkości mechanicznych niezbędnych do projektowania. Fizyka budowli. Zagadnienia współczesnej fizyki budowli, ochrona termiczna i akustyczna, mikroklimat pomieszczeń, technologia obiektów energooszczędnych i proekologicznych. Prawidłowa widoczność i akustyka w obiektach użyteczności publicznej.
2. Nauki ekonomiczne i prawne Ekonomika procesu inwestycyjnego. Podstawowe pojęcia i zasady ekonomii w organizacji warsztatu architekta, projektowaniu i realizacji inwestycji. Metody i techniki przeprowadzania rachunku opłacalności inwestycji, ocena okresu zwrotu nakładów i skutków podejmowania decyzji. Zarządzanie. Podstawy zarządzania firmą: podejmowanie decyzji kierowniczych, struktury organizacyjne, planowanie strategiczne i taktyczne, biznesplan, style i techniki kierowania, zatrudnianie i zarządzanie zasobami ludzkimi, elementy prawa w kierowaniu firmą. Prawodawstwo. Aktualny stan prawny w dziedzinie działalności architektoniczno-budowlanej i urbanistycznej, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących planowania przestrzennego. Aktualne prawo o zagospodarowaniu przestrzennym i prawo budowlane wraz z innymi obowiązującymi aktami prawnymi dotyczącymi tej dziedziny.
3. Nauki humanistyczne Filozofia. Pogłębienie świadomości antropologicznej przez przekazanie podstaw współczesnej refleksji filozoficznej na temat egzystencji ludzkiej i związków zachodzących między nią a formami i kształtem środowiska architektonicznego. Etyka zawodu architekta. Poszerzenie wiadomości z zakresu ogólnej etyki normatywnej o specyfikę zawodu architekta, w powiązaniu z praktyką życia zawodowego i warsztatu architekta. Estetyka. Rozwijanie wrażliwości estetycznej przez rozszerzenie zakresu refleksji nad sztuką i zaznajomienie z podstawowymi kategoriami estetycznymi. Historia kultury i sztuki. Dopełnienie problematyki historii i teorii architektury o wybrane zagadnienia sztuki od społeczeństw pierwotnych do współczesnych. Wprowadzenie terminologii i zagadnień relacji między historią sztuki a historią architektury.
4. Nauka o człowieku i środowisku Ergonomia. Zasady projektowania w aspekcie wymiarów fizycznych i fizjologii użytkownika jako jednostki. Wymiarowanie przestrzeni i elementów wyposażenia, oświetlenie, barwa, mikroklimat wnętrz i inne.
Doskonalenie, jako kontynuacja, znajomości języka obcego ze szczególnym uwzględnieniem terminologii dotyczącej architektury i urbanistyki. Opanowanie drugiego języka obcego na poziomie co najmniej podstawowym w zakresie komunikacji ogólnej i zawodowej.
2. Przedmiot do wyboru (w szczególności: humanistyczny, przyrodniczy) W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z dziedziny niezwiązanej bezpośrednio z kierunkiem studiów.
3. Wychowanie fizyczne Zajęcia w specjalistycznych grupach sportowych w zależności od poziomu sprawności fizycznej i indywidualnych zainteresowań studentów. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Nauki ścisłe Matematyka. Analiza matematyczna: funkcje, pochodne, całki. Geometria analityczna: rachunek wektorowy, skalarny i mieszany. Równanie prostej i płaszczyzny. Krzywe stożkowe. Powierzchnie obrotowe, walcowe i stożkowe. Geometria wykreślna. Metody odwzorowania i restytucji elementów przestrzeni. Geometryczne kształtowanie form architektonicznych z zastosowaniem wielościanów, brył i powierzchni. Wybrane zagadnienia inżynierskie związane z ukształtowaniem terenu. Perspektywa i aksonometria w konstruowaniu wizualizacji obiektów architektonicznych w kontekście przygotowania do świadomego użytkowania programów komputerowych. Mechanika budowli. Zasady kształtowania struktur i ustrojów budowlanych, ich zastosowania, podstawowe zależności pomiędzy warunkami ich pracy a proporcjami przekrojów w różnych rozwiązaniach materiałowych: — zasady tworzenia schematów statycznych analizowanych konstrukcji, — zasady modelowania i łączenia różnych obciążeń konstrukcji, — sposób przekazywania obciążeń z elementu na element, aż do fundamentu,
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9755 — C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Poz. 1401
Socjologia mieszkalnictwa i miasta. Koncepcje wyjaśniające związki między przestrzenią a życiem społecznym, psychologiczne uwarunkowania zachowań jednostek i zbiorowości; społeczne problemy mieszkalnictwa — zbiorowości terytorialne i sąsiedztwo; miasto jako system społeczno-przestrzenny, typy i procesy przeobrażeń struktury społeczno-przestrzennej miasta; miasto w świadomości społecznej. Psychologia percepcji. Czynniki warunkujące poprawność spostrzegania zarówno od strony fizjologicznej, jak i społecznej. Przegląd praw i zasad, a także przyczyn błędnego odbioru otaczającego świata, jak i percepcji samego siebie. Ekologia i ochrona środowiska. Proekologiczna polityka gospodarki przestrzennej, działania mające na celu zrównoważony rozwój środowiska przyrodniczego, kulturowego i społecznego — planowanie zintegrowane. Stan środowiska w Polsce: ochrona powietrza, wód i polityka gospodarki wodnej, ochrona gleb i krajobrazu, ochrona przed hałasem, gospodarka odpadami przemysłowymi i komunalnymi. Klimat miejski — systemy zieleni miejskiej. Transport a ekologia. Obszary zdegradowane i chronione w Polsce. Geologia i dendrologia. Zagadnienia dotyczące klasyfikacji gruntów, w szczególności ze względu na posadowienie budynków, warunki wpływające na głębokość posadowienia, wody gruntowe. Charakterystyka roślin drzewiastych i zielnych, możliwości ich zastosowania w komponowaniu przestrzeni, ich walory dekoracyjne, morfologia roślin, ich właściwości biologiczne i wymagania siedliskowe.
5. Plastyka Rysunek, malarstwo i rzeźba. Podstawy rysunku odręcznego z natury lub wyobraźni. Zjawiska świetlne i barwne, faktura powierzchni materiałów, struktury geometryczne, detale architektoniczne, przekształcanie dwuwymiarowych koncepcji architektonicznych i założeń urbanistycznych w różnorodne prezentacje przestrzenne. Studia plenerowe zieleni i krajobrazu, wnętrz i zespołów architektonicznych i urbanistycznych. åwiczenia kompozycyjne z rzeźby.
6. Techniki komputerowe w projektowaniu Podstawy pracy w programach CAD. Rysunek płaski, posługiwanie się warstwami i blokami, przygotowanie dokumentacji na bazie rysunków płaskich, drukowanie dokumentacji. Modelowanie przestrzenne 3D: narzędzia do modelowania 3D, modelowanie powierzchniowe i bryłowe, generowanie ujęć perspektywicznych. Podstawy wizualizacji projektów. Przygotowanie dokumentacji technicznej. Podstawy renderingu, efekty specjalne, animacje. Podstawowe informacje o Internecie.
1. Historia i teoria architektury i urbanistyki Historia architektury powszechnej. Całokształt dziejów architektury powszechnej na tle przemian kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych. Historia architektury polskiej. Całokształt dziejów architektury polskiej na tle przemian kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych. Historia urbanistyki. Całokształt historii urbanistyki na tle przemian kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych. Rola i udział twórcy i mecenasa w działaniach związanych z powstaniem założenia urbanistycznego, będącego wynikiem potrzeb indywidualnych lub społecznych oraz rezultatem istniejących w epoce środków technicznych. Konserwacja zabytków i rewaloryzacja. Zagadnienia ochrony obiektów zabytkowych, ich konserwacji oraz przystosowania do współczesnych wymagań i potrzeb funkcjonalnych. Zagadnienia rewaloryzacji historycznych zespołów urbanistycznych. Architektura współczesna. Podstawowe kierunki rozwoju myśli architektonicznej XX w., wyrobienie umiejętności stosowania kryteriów oceny dzieła architektonicznego z punktu widzenia lokalizacji, uwarunkowań kulturowych, użyteczności, konstrukcji i piękna. Zależność architektury w szczególności od prądów estetycznych, poglądów filozoficznych, dostępnych technologii. Teoria architektury. Kształtowanie przestrzeni architektonicznej jako relacji człowieka do jej cech. Podstawowe problemy projektowania architektonicznego w zakresie głównych dziedzin projektowania: mieszkalnictwa jednorodzinnego i wielorodzinnego, użyteczności publicznej i usług, miejsc pracy i produkcji, wypoczynku i rekreacji. Teoria urbanistyki i ruralistyki. Elementy kompozycji urbanistycznej, podstawy i teoria projektowania urbanistycznego oraz zasady kształtowania zespołów urbanistycznych o różnym stopniu złożoności, aż do problematyki planowania przestrzennego. Współczesne trendy występujące w rozwiązaniach urbanistycznych i planowaniu przestrzennym. Planowanie regionalne. Podstawowe problemy planowania regionalnego i zagospodarowania przestrzennego: regionalizacja, kształtowanie i realizacja polityki przestrzennej państwa, planowanie przestrzenne w Polsce i innych krajach.
2. Nauki inżynierskie Budownictwo ogólne i materiałoznawstwo. Zagadnienia techniczne związane z projektowaniem i realizacją obiektów budowlanych różnej skali i różnym przeznaczeniu, łącznie z ich bezpo-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9756 — Poz. 1401
Komunikacja. Zasady projektowania układów drogowo-ulicznych w miastach, klasyfikacja techniczno-funkcjonalna ulic i ich przekroje, węzły drogowe, systemy obsługi parkingowej i formy parkingów, garaże, systemy transportowe i ich wpływ na rozwój przestrzenny miast. Proces inwestycyjny. Podstawy organizacji, technologii i kosztorysowania przedsięwzięć inwestycyjnych, struktury procesu. Przystosowanie krajowego rynku budowlanego do współpracy z Unią Europejską.
średnim otoczeniem. Ustroje budowlane, elementy robót wykończeniowych wewnętrznych i zewnętrznych, materiałoznawstwo. Odwzorowania graficzne elementów budowlanych, przygotowanie dokumentacji architektoniczno-budowlanej. Nowoczesne technologie ogólnobudowlane dotyczące w szczególności: ścian i stropów, systemów elewacyjnych, materiałów wykończeniowych, systemów oświetleniowych. Rodzaje i możliwości zastosowania najnowszych materiałów, w tym w szczególności szkła konstrukcyjnego. Konstrukcje budowlane Konstrukcje drewniane i murowe. Drewno jako materiał konstrukcyjny. Podstawy wymiarowania i konstruowania elementów z drewna i materiałów drewnopochodnych. Projektowanie tradycyjnych konstrukcji drewnianych. Współczesne przykłady zastosowań konstrukcji z drewna. Konstrukcje murowe z elementów ceramicznych i betonów lekkich, fundamenty i mury oporowe, podstawy obliczania murów, współczesne przykłady zastosowań konstrukcji murowych. Konstrukcje żelbetowe. Cechy betonu i stali i istota ich współdziałania. Wymiarowanie i konstruowanie żelbetowych belek, słupów i płyt jednokierunkowo i krzyżowo zbrojonych. Zasady kształtowania konstrukcji żelbetowych: płytowo-żebrowych i gęstożebrowych stropów, schodów, ław i stóp fundamentowych. Konstrukcje wykonywane na miejscu przeznaczenia i prefabrykowane. Budynki o ścianowym i szkieletowym ustroju nośnym, stropodachy i dachy żelbetowe. Konstrukcje metalowe. Charakterystyka konstrukcji stalowych — tendencje rozwojowe. Stale konstrukcyjne budowlane. Metoda stanów granicznych. Pręty rozciągane, ściskane oraz zginane. Ustroje statycznie niewyznaczalne — przeguby plastyczne. Połączenia w konstrukcjach stalowych. Belki z kształtowników walcowanych na gorąco i blachownice. Słupy osiowo-ściskane jednolite i złożone. Belki kratowe. Hale jednonawowe i wielonawowe. Konstrukcje nośne płaskie i przestrzenne. Przestrzenne przekrycia prętowe o dużych rozpiętościach: ruszty siatkowe, siatkowe sklepienia łukowe, kopuły żebrowe i siatkowe. Wiszące przekrycia cięgnowe. Instalacje budowlane. Techniczne wyposażenie nowoczesnych budynków o różnym przeznaczeniu w podstawowe instalacje sanitarne, ich wpływ na architekturę obiektu i zagospodarowanie działki. Infrastruktura techniczna miasta Podstawy projektowania sieci energetycznych, gazowych, ciepłowniczych, wodociągowych i kanalizacyjnych oraz urządzeń do usuwania odpadów. Zasady współpracy urbanistów z projektantami systemów technicznego uzbrojenia współczesnych miast i osiedli.
3. Projektowanie architektoniczne Elementy projektowania. Podstawy teorii kształtowania przestrzeni architektonicznej jako relacji człowieka do jej cech; tworzenie nowej wartości przestrzeni o określonych cechach; ćwiczenia z zakresu kompozycji oraz projektowania prostych form architektonicznych. åwiczenie umiejętności i biegłości manualnej w zakresie technik przedstawiania rozwiązań architektonicznych. Zasady projektowania w aspekcie wymiarów fizycznych i fizjologii człowieka jako jednostki, z zastosowaniem pełnej integracji formy — funkcji — konstrukcji. Wymiarowanie przestrzeni i elementów wyposażenia, oświetlenie, barwa, mikroklimat wnętrz i inne. Mieszkalnictwo, usługi, biura, produkcja i technologia, widownie, duże przekrycia, rekreacja. Zagadnienia projektowania form i kompozycji architektonicznej o narastającym stopniu złożoności, tak w zakresie programu, jak i budowy, oraz kompozycji formy architektonicznej przy wykorzystaniu wiedzy z równolegle realizowanego programu budownictwa i konstrukcji budowlanych, nabytej wiedzy humanistycznej, planistycznej i ekonomicznej. Zadania projektowe dotyczyć powinny określonego miejsca i odnosić się do jego różnorakich uwarunkowań: od fizycznych po kulturowe. Wnętrza. Projektowanie wnętrz użyteczności publicznej o prostej funkcji i bogatych możliwościach kształtowania przestrzeni: wymagania użytkowników, relacja do przestrzeni zewnętrznej, światło, kolor, faktura, detal. Modernizacja i konserwacja. Opracowania projektowo-adaptacyjne obiektów architektury lub zespołów urbanistycznych, przystosowanie ich do współczesnych potrzeb.
4. Projektowanie urbanistyczne, planowanie regionalne i ruralistyka Elementy urbanistyczne. Podstawy kompozycji i kształtowania przestrzeni miejskiej oraz otwartego krajobrazu. Szkicowa prezentacja rozwiązań projektowych. Osadnictwo wiejskie. Struktura osadnictwa wiejskiego, projekt przekształceń istniejących układów ruralistycznych dostosowujących je do wymagań gospodarki rynkowej w oparciu o studia funkcjonalno-przestrzenne i krajobrazowe wsi.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9757 — Poz. 1401
funkcje i rodzaje systemów roślinnych, woda, niematerialne aspekty krajobrazu, ogród przydomowy, wnętrza w zabudowie wielorodzinnej, fragment parku o programie rekreacyjnym.
Zespoły mieszkaniowe, zespoły śródmiejskie, struktura miasta. Projektowanie układów w narastającym stopniu złożoności programu i czynników kompozycji — od małych zespołów mieszkaniowych poprzez wybrane obszary śródmiejskie, fragmenty miast do wizji rozwojowej miasta i jego struktury. Opracowanie różnych form prezentacji projektów urbanistycznych i planistycznych. Studia i plany zagospodarowania przestrzennego. Podstawowe opracowania planistyczne do skali lokalnej (plany miejscowe i inne) zgodne z obowiązującymi aktualnie regulacjami prawnymi i służące im studia. Architektura krajobrazu i terenów zielonych. Kształtowanie krajobrazu: ukształtowanie terenu,
VII. ZALECENIA
1. Projektowanie powinno być prowadzone w grupach nie większych niż 15 studentów na jedną osobę prowadzącą zajęcia.
2. Przy ustalaniu szczegółowego planu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji w FEANI dotyczące wymiaru godzin: — 10 % przedmioty kształcenia ogólnego, — 35 % przedmioty kształcenia podstawowego, — 55 % przedmioty kształcenia technicznego.
STUDIA ZAWODOWE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku architektura i urbanistyka trwają minimum 4 lata (8 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2 900, w tym 2 130 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwentowi studiów zawodowych kierunku architektura i urbanistyka zostaje nadany tytuł zawodowy inżyniera architekta. Powinien on być przygotowany do pełnienia pomocniczych, ewentualnie współautorskich i autorskich działań twórczych w zakresie projektowania i realizacji budynków. Powinna go cechować wysoka etyka i kultura, świadomość społecznej odpowiedzialności, rzetelna wiedza i zasób odpowiednich umiejętności, szczególnie w dziedzinach: — kształtowania środowiska człowieka zgodnie z jego potrzebami użytkowymi, psychicznymi i biologicznymi, — tworzenia projektów spełniających wymagania estetyczne, technologiczne i techniczne, — historii i teorii architektury, urbanistyki, pokrewnych sztuk, nauk humanistycznych i socjologii, — sztuk pięknych, które wpływają na jakość architektury, — planowania regionalnego i kształtowania urbanistycznego, — rozumienia wielostronnych wzajemnych relacji, jakie mogą zachodzić pomiędzy ludźmi, ich potrzebami, budynkami i przestrzenią otaczającą, — rozumienia roli zawodu architekta w społeczeństwie oraz zasad etyki zawodowej, — metod pozyskiwania informacji i opracowywania koncepcji projektu, — rozumienia problemów konstrukcyjnych, budowlanych i inżynierskich, związanych z projektowaniem obiektów budowlanych, — rozwiązywania problemów z dziedziny fizyki budowlanej oraz funkcjonalnych i technologicznych w celu zapewnienia wewnątrz budynków odpowiedniego do potrzeb komfortu użytkowania oraz ochrony przed zewnętrznymi warunkami atmosferycznymi, — znajomości przepisów techniczno-budowlanych oraz ekonomiki realizacji i użytkowania budynków, — zasad organizacji procesu budowlanego i procedur oraz integracji projektowania architektonicznego i urbanistycznego w procesie inwestycyjnym. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Zaleca się, aby student odbył w czasie studiów 2 praktyki wakacyjne i jedną praktykę przeddyplomową: — praktyka budowlana — 2 tygodnie, — praktyka inwentaryzacyjna architektoniczna i urbanistyczna — 2 tygodnie, — praktyka przeddyplomowa związana tematycznie z profilem dyplomowania — 2 tygodnie. 150 450 1 530 2 130
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9758 — — instalacje budowlane — infrastruktura techniczna miasta — komunikacja — proces inwestycyjny 3. Projektowanie architektoniczne w tym: — elementy projektowania — mieszkalnictwo — usługi — miejsca pracy 60 60 60 30 45 15 15 15 30 15 15 30 15 15 105 30 1 530 420 90 90 60 15 30 75 60 360 — rekreacja — wnętrza — modernizacja i konserwacja Poz. 1401
30 15 15 15 450 60 120 60 60 60 45 45 300 30 30 45 45 30 90
V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENI A OGÓLNEGO
1. Język obcy
2. Przedmiot do wyboru (w szczególności: humanistyczny, przyrodniczy)
3. Wychowanie fizyczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Nauki ścisłe w tym: — matematyka — geometria wykreślna — mechanika budowli — fizyka budowli
2. Nauki ekonomiczne i prawne w tym: — ekonomika procesu inwestycyjnego — zarządzanie — prawodawstwo
3. Nauki humanistyczne w tym: — etyka zawodu architekta — historia kultury i sztuki
4. Nauka o człowieku i środowisku w tym: — socjologia mieszkalnictwa i miasta — ekologia i ochrona środowiska
5. Plastyka
6. Informatyka C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Historia i teoria architektury i urbanistyki w tym: — historia architektury powszechnej — historia architektury polskiej — historia urbanistyki — konserwacja zabytków i rewaloryzacja — architektura współczesna — teoria architektury — teoria urbanistyki i ruralistyki
2. Nauki inżynierskie w tym: — budownictwo ogólne i materiałoznawstwo — konstrukcje budowlane 150 60 30 60 450 210
4. Projektowanie urbanistyczne i ruralistyka w tym: — elementy urbanistyczne — osadnictwo wiejskie — zespoły mieszkaniowe — zespoły śródmiejskie — struktura miasta — studia i plany zagospodarowania przestrzennego
— architektura krajobrazu i terenów zielonych 30 VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język obcy Doskonalenie, jako kontynuacja, znajomości języka obcego na poziomie zaawansowanym i średnio zaawansowanym, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii dotyczącej architektury i urbanistyki.
2. Przedmiot do wyboru (w szczególności: humanistyczny, przyrodniczy) W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z dziedziny niezwiązanej bezpośrednio z kierunkiem studiów.
3. Wychowanie fizyczne Zajęcia w specjalistycznych grupach sportowych w zależności od poziomu sprawności fizycznej i indywidualnych zainteresowań studentów. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Nauki ścisłe
180 105
Matematyka. Analiza matematyczna: funkcje, pochodne, całki. Geometria analityczna: rachunek wektorowy, skalarny i mieszany. Równanie pro-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9759 — Poz. 1401
Historia kultury i sztuki. Wybrane zagadnienia historii kultury i sztuki od społeczeństw pierwotnych do współczesnych. Wprowadzenie terminologii i zagadnień relacji między historią sztuki a historią architektury.
stej i płaszczyzny. Krzywe stożkowe. Powierzchnie obrotowe, walcowe i stożkowe. Geometria wykreślna. Metody odwzorowania i restytucji elementów przestrzeni. Geometryczne kształtowanie form architektonicznych z zastosowaniem wielościanów, brył i powierzchni. Wybrane zagadnienia inżynierskie związane z ukształtowaniem terenu. Perspektywa i aksonometria w konstruowaniu wizualizacji obiektów architektonicznych w kontekście przygotowania do świadomego użytkowania programów komputerowych. Mechanika budowli. Zasady kształtowania struktur i ustrojów budowlanych, ich zastosowania, podstawowe zależności pomiędzy warunkami ich pracy a proporcjami przekrojów w różnych rozwiązaniach materiałowych: — zasady tworzenia schematów statycznych analizowanych konstrukcji, — zasady modelowania i łączenia różnych obciążeń konstrukcji, — sposób przekazywania obciążeń z elementu na element, aż do fundamentu, — rodzaje naprężeń występujących w elementach oraz sposoby ich obliczania, — metody wyznaczania wielkości mechanicznych niezbędnych do projektowania. Fizyka budowli. Zagadnienia współczesnej fizyki budowli, ochrona cieplna, akustyczna, mikroklimat pomieszczeń, technologia obiektów energooszczędnych i proekologicznych.
2. Nauki ekonomiczne i prawne Ekonomika procesu inwestycyjnego. Podstawowe pojęcia i zasady ekonomiczne w organizacji warsztatu architekta w projektowaniu i realizacji inwestycji. Metody i techniki przeprowadzania rachunku opłacalności inwestycji, ocena okresu zwrotu nakładów i skutków podejmowania decyzji. Zarządzanie. Podstawy zarządzania firmą: podejmowanie decyzji kierowniczych, struktury organizacyjne, planowanie strategiczne i taktyczne, biznesplan, style i techniki kierowania, zatrudnianie i zarządzanie zasobami ludzkimi, elementy prawa w kierowaniu firmą. Prawodawstwo. Aktualny stan prawny w dziedzinie działalności architektoniczno-budowlanej i urbanistycznej, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących planowania przestrzennego. Aktualne prawo o zagospodarowaniu przestrzennym i prawo budowlane wraz z innymi obowiązującymi aktami prawnymi dotyczącymi tej dziedziny.
3. Nauki humanistyczne Etyka zawodu architekta. Elementy ogólnej etyki normatywnej w specyfice zawodu architekta, w powiązaniu z praktyką życia zawodowego i warsztatu architekta.
4. Nauka o człowieku i środowisku Socjologia mieszkalnictwa i miasta. Związki między przestrzenią a życiem społecznym, psychologiczne uwarunkowania zachowań jednostek i zbiorowości. Społeczne problemy mieszkalnictwa zbiorowości terytorialnych i sąsiedztwo. Procesy przeobrażeń struktury społeczno-przestrzennej miasta. Ekologia i ochrona środowiska. Proekologiczna polityka gospodarki przestrzennej, działania mające na celu zrównoważony rozwój środowiska przyrodniczego, kulturowego i społecznego. Ochrona powietrza, wód i polityka gospodarki wodnej, ochrona gleb i krajobrazu, ochrona przed hałasem, gospodarka odpadami przemysłowymi i komunalnymi. Systemy zieleni miejskiej. Transport a ekologia. Obszary zdegradowane i chronione w Polsce.
5. Plastyka Rysunek i techniki artystyczne, malarstwo i rzeźba. Podstawy rysunku odręcznego z natury lub wyobraźni. Zjawiska świetlne i barwne, faktura powierzchni materiałów, struktury geometryczne, detale architektoniczne, przekształcanie dwuwymiarowych koncepcji architektonicznych i założeń urbanistycznych w różnorodne prezentacje przestrzenne. Elementy kompozycyjne w rzeźbie.
6. Informatyka Podstawy pracy w programach CAD. Rysunek płaski, posługiwanie się warstwami i blokami. Opracowanie dokumentacji na bazie rysunków płaskich, drukowanie dokumentacji. Elementy modelowania przestrzennego 3D. Generowanie ujęć perspektywicznych. Podstawy wizualizacji projektów. Przygotowanie dokumentacji technicznej. Podstawowe informacje o Internecie. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Historia i teoria architektury i urbanistyki Historia architektury powszechnej. Dzieje architektury powszechnej na tle przemian kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych. Historia architektury polskiej. Historia architektury polskiej na tle przemian kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych zachodzących w Polsce. Historia urbanistyki. Historia urbanistyki na tle zmiennych uwarunkowań kulturowych, warunków geograficznych, społeczno-gospodarczych i politycznych. Założenia urbanistyczne jako wynik potrzeb indywidualnych i społecznych oraz rezultat istniejących w epoce środków technicznych.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9760 — Poz. 1401
wych i gęstożebrowych stropów, schodów, ław i stóp fundamentowych. Konstrukcje wykonywane na miejscu przeznaczenia i prefabrykowane. Budynki o ścianowym i szkieletowym ustroju nośnym, stropodachy i dachy żelbetowe. Konstrukcje metalowe. Charakterystyka konstrukcji stalowych — tendencje rozwojowe. Stale konstrukcyjne budowlane. Metoda stanów granicznych. Pręty rozciągane, ściskane oraz zginane. Ustroje statycznie niewyznaczalne — przeguby plastyczne. Połączenia w konstrukcjach stalowych. Belki z kształtowników walcowanych na gorąco i blachownice. Słupy osiowo-ściskane jednolite i złożone. Belki kratowe. Hale jednonawowe i wielonawowe. Konstrukcje nośne płaskie i przestrzenne. Przestrzenne przekrycia prętowe o dużych rozpiętościach: ruszty siatkowe, siatkowe sklepienia łukowe, kopuły żebrowe i siatkowe. Wiszące przekrycia cięgnowe. Instalacje budowlane. Techniczne wyposażenie nowoczesnych budynków o różnym przeznaczeniu w podstawowe instalacje sanitarne, ich wpływ na architekturę obiektu i zagospodarowanie działki. Infrastruktura techniczna miasta Podstawy projektowania sieci energetycznych, gazowych, ciepłowniczych, wodociągowych i kanalizacyjnych oraz urządzeń do usuwania odpadów. Zasady współpracy urbanistów z projektantami systemów technicznego uzbrojenia współczesnych miast i osiedli. Komunikacja. Zasady projektowania układów drogowo-ulicznych w miastach, klasyfikacja techniczno-funkcjonalna ulic i ich przekroje, węzły drogowe, systemy obsługi parkingowej i formy parkingów, garaże, systemy transportowe i ich wpływ na rozwój przestrzenny miast. Proces inwestycyjny. Podstawy organizacji, technologii i kosztorysowania przedsięwzięć inwestycyjnych, struktury procesu. Przystosowanie krajowego rynku budowlanego do współpracy z Unią Europejską.
Konserwacja zabytków i rewaloryzacja. Zagadnienia ochrony obiektów zabytkowych, ich konserwacji oraz przystosowania do współczesnych wymagań i potrzeb funkcjonalnych. Zagadnienia rewaloryzacji historycznych zespołów urbanistycznych. Architektura współczesna. Podstawowe kierunki rozwoju myśli architektonicznej XX w., wyrobienie umiejętności stosowania kryteriów oceny dzieła architektonicznego z punktu widzenia lokalizacji, uwarunkowań kulturowych, użyteczności, konstrukcji i piękna. Zależność architektury od prądów estetycznych, poglądów filozoficznych i dostępnych technologii. Teoria architektury. Podstawowe problemy projektowania architektonicznego w zakresie głównych dziedzin projektowania: mieszkalnictwa jednorodzinnego i wielorodzinnego, użyteczności publicznej i usług, miejsc pracy i produkcji, wypoczynku i rekreacji. Teoria urbanistyki i ruralistyki. Elementy kompozycji urbanistycznej, podstawy i teoria projektowania urbanistycznego oraz zasady kształtowania zespołów urbanistycznych o różnym stopniu złożoności. Współczesne trendy występujące w rozwiązaniach urbanistycznych i planowaniu przestrzennym.
2. Nauki inżynierskie Budownictwo ogólne i materiałoznawstwo. Zagadnienia techniczne związane z projektowaniem i realizacją obiektów budowlanych różnej skali i różnym przeznaczeniu, łącznie z ich bezpośrednim otoczeniem. Ustroje budowlane, elementy robót wykończeniowych wewnętrznych i zewnętrznych, materiałoznawstwo. Odwzorowania graficzne elementów budowlanych, przygotowanie dokumentacji architektoniczno-budowlanej. Nowoczesne technologie ogólnobudowlane dotyczące w szczególności: ścian i stropów, systemów elewacyjnych, materiałów wykończeniowych, systemów oświetleniowych. Rodzaje i możliwości zastosowania najnowszych materiałów, w tym w szczególności szkła konstrukcyjnego. Konstrukcje budowlane Konstrukcje drewniane i murowe. Drewno jako materiał konstrukcyjny. Podstawy wymiarowania i konstruowania elementów z drewna i materiałów drewnopochodnych. Projektowanie tradycyjnych konstrukcji drewnianych. Współczesne przykłady zastosowań konstrukcji z drewna. Konstrukcje murowe z elementów ceramicznych i betonów lekkich, fundamenty i mury oporowe, podstawy obliczania murów, współczesne przykłady zastosowań konstrukcji murowych. Konstrukcje żelbetowe. Cechy betonu i stali i istota ich współdziałania. Wymiarowanie i konstruowanie żelbetowych belek, słupów i płyt jednokierunkowo i krzyżowo zbrojonych. Zasady kształtowania konstrukcji żelbetowych: płytowo-żebro-
3. Projektowanie architektoniczne Elementy projektowania. Kształtowanie przestrzeni architektonicznej jako relacji człowieka do jej cech. Tworzenie nowej wartości przestrzeni o określonych cechach. Projektowanie prostych form architektonicznych. åwiczenie umiejętności i biegłości manualnej w zakresie technik przedstawiania rozwiązań architektonicznych. Zasady projektowania w aspekcie wymiarów fizycznych i fizjologii człowieka z zastosowaniem pełnej integracji formy — funkcji — konstrukcji. Wymiarowanie przestrzeni i elementów wyposażenia. Oświetlenie, barwa, mikroklimat wnętrz i inne. Mieszkalnictwo, usługi, miejsca pracy, rekreacja. Zagadnienia projektowania form i kompozycji architektonicznej o narastającym stopniu złożo-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9761 — Poz. 1401
kaniowych poprzez wybrane obszary śródmiejskie, fragmenty miast do wizji rozwojowej miasta i jego struktury. Opracowanie różnych form prezentacji projektów urbanistycznych i planistycznych. Studia i plany zagospodarowania przestrzennego. Podstawowe opracowania planistyczne w skali lokalnej (plany miejscowe i inne) zgodne z obowiązującymi aktualnie regulacjami prawnymi i służące im studia. Architektura krajobrazu i terenów zielonych. Kształtowanie krajobrazu: ukształtowanie terenu, funkcje i rodzaje systemów roślinnych, woda, mała architektura. Ogród przydomowy, wnętrza w zabudowie wielorodzinnej, fragment parku rekreacyjnego.
ności tak w zakresie programu, jak i budowy przy wykorzystaniu wiedzy z równolegle realizowanego programu budownictwa i konstrukcji budowlanych, nabytej wiedzy humanistycznej, planistycznej i ekonomicznej. Zadania projektowe dotyczyć powinny określonego miejsca i odnosić się do jego różnorakich uwarunkowań, od fizycznych po kulturowe. Wnętrza. Projektowanie wnętrz użyteczności publicznej o prostej funkcji i bogatych możliwościach kształtowania przestrzeni, w szczególności: wymagania użytkowników, relacja do przestrzeni zewnętrznej, światło, kolor, faktura, detal. Modernizacja i konserwacja. Opracowania projektowo-adaptacyjne obiektów architektury lub zespołów urbanistycznych, przystosowanie ich do współczesnych potrzeb.
4. Projektowanie urbanistyczne i ruralistyka Elementy urbanistyczne. Podstawy kompozycji i kształtowania przestrzeni miejskiej oraz otwartego krajobrazu. Szkicowa prezentacja rozwiązań projektowych. Osadnictwo wiejskie. Struktura osadnictwa wiejskiego, przekształcanie istniejących układów ruralistycznych zgodnie z wymaganiami gospodarki rynkowej w oparciu o studia funkcjonalno-przestrzenne i krajobrazowe wsi. Zespoły mieszkaniowe, zespoły śródmiejskie, struktura miasta. Projektowanie układów w narastającym stopniu złożoności programu i czynników kompozycji — od małych zespołów miesz-
VII. ZALECENIA
1. Projektowanie powinno być prowadzone w grupach nie większych niż 15 studentów na jedną osobę prowadzącą zajęcia.
2. Zajęcia seminaryjne i inne ćwiczenia powinny być prowadzone w grupach liczących nie więcej niż 30 studentów.
3. Przy ustalaniu szczegółowego planu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji w FEANI dotyczące wymiaru godzin: — 10 % przedmioty kształcenia ogólnego, — 35 % przedmioty kształcenia podstawowego, — 55 % przedmioty kształcenia technicznego.
Załącznik nr 11
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: ENERGETYKA STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku energetyka trwają nie mniej niż 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3 700, w tym 1 860 godzin określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent studiów magisterskich kierunku energetyka otrzymuje tytuł zawodowy magistra inżyniera. Studia magisterskie na tym kierunku mają zapewnić wykształcenie specjalistów, odpowiadające potrzebom zrównoważonego rozwoju kraju i rosnącej roli problemów związanych z ekologicznym wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii. Wykształcenie to powinno opierać się na gruntownej wiedzy z obszaru techniki cieplnej, elektroenergetyki, informatyki i ekoIII. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: 420 630 810 1 860 nomii. Absolwenci powinni być przygotowani do twórczej pracy w instytutach naukowych, w przedsiębiorstwach zajmujących się projektowaniem, realizacją inwestycji i eksploatacją w obszarze systemów energetycznych i zakładów związanych z wytwarzaniem, przetwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii, a także w jednostkach samorządu terytorialnego.
Dziennik Ustaw Nr 144 IV. PRAKTYKI — 9762 — Poz. 1401
Doskonalenie, jako kontynuacja, znajomości języka obcego na poziomie zaawansowanym i średnio zaawansowanym, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii energetycznej.
Program studiów powinien przewidywać minimum 8 tygodni praktyki. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Przedmioty do wyboru
2. Języki obce
3. Wychowanie fizyczne
4. Przedmioty prawnicze i ekonomiczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Matematyka
2. Fizyka
3. Chemia
4. Podstawy mechaniki i wytrzymałości materiałów
5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki
6. Informatyka
7. Podstawy automatyki
8. Podstawy konstrukcji maszyn C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Geometria i grafika inżynierska
2. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne
3. Maszyny elektryczne
4. Przesyłanie energii elektrycznej i technika zabezpieczeń 5.Termodynamika i wymiana ciepła
6. Mechanika płynów
7. Technologie i maszyny energetyczne 420 60 120 90 150 630 150 75 45 90 75 75 60 60 810 45 30 60 75 120 90 120
3. Wychowanie fizyczne Zajęcia w grupach sportowych w zależności od poziomu sprawności fizycznej i indywidualnych zainteresowań studentów.
4. Przedmioty prawnicze i ekonomiczne Podstawy prawa i ekonomii dotyczące kierunku studiów. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Matematyka Indukcja zupełna. Geometria analityczna w R3. Liczby zespolone. Rachunek macierzowy. Ciągi liczbowe. Funkcje wielu zmiennych. Rachunek całkowy, całki na liniach i powierzchniach. Równania różniczkowe. Funkcje zespolone. Residuum funkcji. Szeregi i przekształcenie Fouriera (widma). Przekształcenie Laplace’a. Równania różniczkowe cząstkowe pierwszego i drugiego rzędu. Zagadnienia optymalizacyjne. Podstawy probabilistyki. Wybrane metody numeryczne. Poglądowy opis eksperymentu losowego.
2. Fizyka Mechanika klasyczna, względność ruchu, równania ruchu Newtona, siły zachowawcze i niezachowawcze, energia, zasady zachowania w przyrodzie. Mechanika relatywistyczna, postulaty Einsteina, transformacja Lorenza, pęd i energia relatywistyczna. Fizyka statystyczna: rozkład Maxwella-Bolzmanna, tarcie wewnętrzne, przewodnictwo cieplne i elektryczne, dyfuzja. Fizyka kwantowa: mechanika kwantowa i teoria względności, kwantowy oscylator harmoniczny, kwantowanie momentu pędu, atom wodoru, optyka falowa i kwantowa, fizyka jądrowa. Bezpośrednia konwersja energii słonecznej i paliw na elektryczną.
3. Chemia Elementy budowy materii. Pierwiastki chemiczne, właściwości. Wiązania chemiczne. Typy związków chemicznych. Wzory strukturalne. Reakcje chemiczne. Elementy statyki i kinetyki chemicznej. Gazy rzeczywiste, ciecze, ciała stałe — właściwości, struktury. Roztwory. Korozja. Wybrane procesy chemii nieorganicznej i organicznej. Procesy spalania i korozji.
4. Podstawy mechaniki i wytrzymałości materiałów Równowaga sił. Tarcie ślizgowe i toczne. Ruch punktu materialnego i ciała sztywnego. Zasady Newtona. Zmiana pędu, krętu i energii dla punktu i ciała sztywnego. Równania ruchu ciała sztywnego, naprężenia, odkształcenia. Âciskanie i rozciąganie prętów. Zginanie, wytrzymałość
8. Podstawy metrologii i techniki eksperymentu 60
9. Systemy energetyczne
10. Gospodarka energetyczna
11. Ochrona środowiska w energetyce
12. Podstawy eksploatacji VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Przedmioty do wyboru W zależności od zainteresowań studenta możliwość uzyskania szerszego zakresu wiedzy z dziedziny niezwiązanej bezpośrednio z kierunkiem studiów.
2. Język obcy 45 45 75 45
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9763 — Poz. 1401
bach prostych i skośnych. Projektowanie przekładni zębatych.
złożona. Równania teorii sprężystości. Wytrzymałość płyt kołowo-symetrycznych, rur grubościennych. Stateczność i wytrzymałość powłok osiowo-symetrycznych. Naprężenie termiczne.
5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki Pole elektryczne i magnetyczne. Elektromagnetyzm. Teoria rozwiązywania obwodów elektrycznych. Prąd stały i zmienny, rozwiązywanie liniowych obwodów elektrycznych, obwody magnetyczne, elementy obwodu elektrycznego prądu przemiennego, analiza obwodów zawierających elementy R, L, C. Podstawy teorii czwórników. Obwody wielofazowe. Stany nieustalone w obwodach RC, RL i RLC. Elementy półprzewodnikowe. Podstawowe układy analogowe. Układy cyfrowe, przetworniki A/C i C/A. Elementy techniki mikroprocesorowej. Maszyny prądu stałego: wiadomości ogólne, właściwości ruchowe. Maszyny prądu przemiennego: zasada budowy i działania.
6. Informatyka Podstawowe pojęcia informatyki. Systemy operacyjne. Algorytm, program, schemat blokowy. Tworzenie i obsługa baz danych, systemy ekspertowe, charakterystyka sieci i systemów telekomunikacyjnych. Zbieranie i przetwarzanie danych. Bazy danych. Programowanie — wybrane języki programowania. Zasady wykorzystywania oprogramowania komercyjnego, techniki multimedialne, grafika, animacja, edytory tekstów. Grafika komputerowa.
7. Podstawy automatyki Podstawowe pojęcia automatyki, rodzaje układów automatyki. Elementy automatyki, własności elementów liniowych i nieliniowych. Zastosowanie transformat Fouriera, Laplace’a i „Z”. Modele sygnałów i ich charakterystyki. Modelowanie układów w przestrzeni stanów. Transmitancje. Schematy blokowe, przekształcenie schematów blokowych, sprzężenia zwrotne. Elementy podstawowe, regulatory. Stabilność układu. Sterowanie i regulacja. Układy dyskretne. Cyfrowe układy automatyki, schematy logiczne, sterowanie za pomocą elementów logicznych. Sterowalność i obserwowalność. Podstawy identyfikacji.
8. Podstawy konstrukcji maszyn Podstawowe wiadomości o projektowaniu maszyn. Zasady konstrukcji. Dokładność wymiarowa i zamienność części maszyn. Wytrzymałość zmęczeniowa elementów maszyn. Połączenia spawane. Połączenia i mechanizmy śrubowe. Układy wstępnie napięte. Wybrane połączenia kształtowe. Osie i wały, wyważanie wirników. Łożyskowanie, obliczanie łożysk ślizgowych z tarciem hydrodynamicznym i hydrostatycznym. Łożyska toczne, konstrukcja układu łożysk, obliczanie łożysk tocznych. Sprzęgła i hamulce. Przekładnie pasowe i łańcuchowe. Przekładnie zębate. Podstawowe parametry geometryczne i wytrzymałościowe kół zębatych walcowych o zę-
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Geometria i grafika inżynierska Zasady odwzorowania utworów trójwymiarowych (rzuty Mong’a, aksonometria) z zapisem ich cech geometrycznych. Geometria form inżynierskich z zastosowaniem wielościanów, brył i powierzchni — realizacja tradycyjna i z wykorzystaniem dostępnych programów komputerowych.
2. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne Wielkości charakteryzujące materiały. Materiały konstrukcyjne i ich własności: stopy metali, materiały ceramiczne, tworzywa sztuczne. Smary i oleje — ich własności. Materiały do pokryć powierzchniowych.
3. Maszyny elektryczne Podstawowe prawa elektromagnetyzmu w teorii maszyn, elementy konstrukcyjne, materiały. Transformatory. Maszyny prądu stałego. Charakterystyki eksploatacyjne (silnik, prądnica). Maszyny indukcyjne. Model matematyczny, wykres wektorowy. Bilans mocy, strat i sprawność. Maszyny synchroniczne — budowa i zasada działania. Współpraca z siecią sztywną, regulacja mocy. Silnik synchroniczny. Maszyny specjalne.
4. Przesyłanie energii elektrycznej i technika zabezpieczeń Podsystemy przesyłu i rozdziału energii elektrycznej. Sieci przesyłowe i rozdzielcze. Transformatory. Budowa linii i stacji transformatorowych. Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa. Izolacje. Przepięcia wewnętrzne i atmosferyczne. Ochrona przepięciowa i odgromowa. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych.
5. Termodynamika i wymiana ciepła Własności cieplne substancji. Ciepło, praca i energia wewnętrzna. I zasada termodynamiki dla układów zamkniętych i otwartych. II zasada termodynamiki. Własności płynów. Przemiany gazów doskonałych i rzeczywistych. Przemiany nieodwracalne. Własności i przemiany par, mieszanin i gazów wilgotnych. Praca maksymalna i egzergia. Przejścia fazowe. III zasada termodynamiki. Spalanie. Elementy kinetyki reakcji. Elementy termodynamiki procesów nierównowagowych. Ustalone i nieustalone przewodzenie ciepła dla prostej i złożonej geometrii. Konwekcja swobodna. Skraplanie i wrzenie. Promieniowanie. Złożona wymiana ciepła.
6. Mechanika płynów Ośrodki ciągłe. Metody opisu stanu i ruchu płynu. Elementy hydrostatyki. Kinematyka płynów. Płyn nielepki i modele płynu lepkiego. Równa-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9764 — 10. Gospodarka energetyczna Poz. 1401
nia ruchu płynu. Podobieństwo dynamiczne przepływów. Elementy hydrauliki. Płyny nieściśliwe i ściśliwe. Ustalone i nieustalone przepływy w przewodach. Przepływy z tarciem i wymianą ciepła i wewnętrznymi źródłami. Dysze, fale uderzeniowe. Przepływ przez palisadę profili. Modele przepływu w maszynach wirnikowych.
7. Technologie i maszyny energetyczne Formy energii pierwotnej i przetworzonej. Struktura zasobów energii. Silniki i maszyny robocze — podstawowe typy, zasady pracy, zakresy zastosowań. Podstawowe technologie przetwarzania energii pierwotnej na pracę, ciepło i energię elektryczną: silnik spalinowy, technologia parowa, gazowa, gazowo-parowa. Obiegi porównawcze i rzeczywiste. Podstawy obliczeń oraz budowa silników spalinowych, kotłów, turbin, pomp, wymienników ciepła. Perspektywiczne technologie energetyczne.
8. Podstawy metrologii i techniki eksperymentu Proces poznawczy, pomiar, jego niepewność, procesy badawcze, wielkości mierzalne, układy jednostek miar, systematyzowanie pojęć i definicji. Proces pomiarowy i jego podstawowe zadania, metody, struktura (na przykładach), opracowanie wyniku, ujawnianie błędów, niepewności, procedury statystyczne, regresja, korelacja. Projektowanie i realizowanie badań eksperymentalnych, optymalizacja procesu badawczego, dobór aparatury i realizacja badań.
9. Systemy energetyczne Wybrane zagadnienia ogólnej teorii systemów. Cechy i struktura dużych systemów energetycznych. Krajowy system energetyczny i jego podsystemy: paliw stałych, paliw ciekłych, gazoenergetyczny, elektroenergetyczny, ciepłoenergetyczny. Wybrane metody modelowania matematycznego systemów energetycznych. Optymalizacja kierunków rozwoju dużych systemów energetycznych. Zagadnienia systemowe energetyki przemysłowej.
Rola energii w rozwoju ludzkości. Racjonalizacja użytkowania energii. Bilanse materiałowe i energetyczne. Analiza egzergetyczna procesów cieplnych. Rachunek skumulowanego zużycia energii. Skojarzona gospodarka cieplno-elektryczna. Akumulacja energii. Zasady wykorzystania energii odpadowej.
11. Ochrona środowiska w energetyce Prognozy energetyczno-ekologiczne. Definicje procesu spalania oraz czystego środowiska naturalnego. Rodzaje zanieczyszczeń oraz ich szkodliwość: SO2, NOx, CO, sadza, węglowodory, CO2. Emisja substancji śladowych. Przepisy i regulacje prawne. Procesy oczyszczania paliw. Pierwotne metody zmniejszania emisji zanieczyszczeń. Metody wtórne zmniejszania emisji SO2 i NOx. Odpylanie gazów. Ochrona wód powierzchniowych i gospodarka ściekowa. Zagospodarowanie stałych odpadów paleniskowych. Ochrona przed hałasem. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym.
12. Podstawy eksploatacji Podstawowe pojęcia eksploatacyjne. Zasady eksploatacji urządzeń. Problemy niezawodności i odnowy. Sterowanie systemem eksploatacji urządzenia i grupy urządzeń (instalacji). Zbieranie i przetwarzanie danych eksploatacyjnych. Modelowanie matematyczne eksploatacji. Systemy diagnostyczne. VII. ZALECENIA
1. W grupie przedmiotów podstawowych i kierunkowych zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia) powinny stanowić nie mniej niż 40 % zajęć.
2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10 %, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty techniczne około 55 %).
STUDIA ZAWODOWE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku energetyka trwają nie mniej niż 3,5 roku (7 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 2 600, w tym 1 545 określonych w standardach nauczania. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent studiów zawodowych kierunku energetyka otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera. Studia na tym kierunku mają zapewnić wykształcenie specjalistów, odpowiadające potrzebom zrównoważonego rozwoju kraju i rosnącej roli problemów związanych z ekologicznym wytwarzaniem, przesyłem i dystrybucją energii. Wykształcenie to powinno być oparte na wiedzy technicznej z obszaru techniki cieplnej, elektroenergetyki, informatyki i ekonomii. Absolwenci powinni być przygotowani do pracy w przedsiębiorstwach zajmujących się głównie eksploatacją w obszarze systemów energetycznych i zakładów związanych z wytwarzaniem, przetwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii, a przede wszystkim jako specjaliści w dziedzinie energetyki w jednostkach samorządu.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9765 — VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO 1. Przedmiot do wyboru Poz. 1401
III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Razem: IV. PRAKTYKI Program studiów powinien przewidywać minimum 8 tygodni praktyki. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Przedmiot do wyboru
2. Języki obce
3. Wychowanie fizyczne 405 60 120 90 405 480 660 1 545
W zależności od zainteresowania studenta: historia, filozofia, język polski, wiedza o polityce, socjologia, psychologia, etyka, nauka o kulturze, podstawy ochrony własności intelektualnej i przemysłowej.
2. Język obcy Czynne opanowanie jednego języka obcego w mowie i piśmie.
3. Wychowanie fizyczne åwiczenia ogólnorozwojowe, próby sprawności fizycznej, ćwiczenia w zakresie gier zespołowych.
4. Przedmioty przygotowujące do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa energetycznego na rynku Podstawy prawa, inżynieria finansowa, ekonomia, zarządzanie, marketing. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Matematyka Indukcja zupełna. Geometria analityczna w R3. Liczby zespolone. Rachunek macierzowy. Ciągi liczbowe. Funkcje wielu zmiennych. Rachunek całkowy. Równania różniczkowe zwyczajne. Funkcje zespolone. Residuum funkcji. Szereg Fouriera. Wprowadzenie do równania różniczkowych cząstkowych. Podstawy statystyki. Wybrane metody numeryczne.
2. Fizyka Miejsce fizyki i jej rola w dzisiejszej nauce i technice. Wybrane problemy teorii względności, akustyki, fizyki atomowej i jądrowej — podstawowe zastosowania. Energia promienista. Bezpośrednia konwersja energii słonecznej i paliw na elektryczną.
3. Chemia Elementy budowy materii. Pierwiastki chemiczne, właściwości. Wiązania chemiczne. Typy związków chemicznych. Wzory strukturalne. Reakcje chemiczne. Elementy statyki i kinetyki chemicznej. Gazy rzeczywiste, ciecze, ciała stałe — właściwości, struktury. Roztwory. Korozja. Wybrane procesy chemii nieorganicznej i organicznej. Procesy spalania i korozji.
4. Mechanika techniczna Równowaga sił. Tarcie ślizgowe i toczne. Ruch punktu materialnego i ciała sztywnego. Zasady Newtona. Zmiana pędu, krętu i energii dla punktu i ciała sztywnego. Równania ruchu ciała sztywnego, naprężenia, odkształcenia. Âciskanie i rozciąganie prętów. Zginanie, wytrzymałość
4. Przedmioty przygotowujące do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa energetycznego na rynku 135 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Matematyka
2. Fizyka
3. Chemia
4. Mechanika techniczna
5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki
6. Informatyka
7. Podstawy automatyki
8. Podstawy konstrukcji maszyn C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Geometria i grafika inżynierska
2. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne
3. Maszyny elektryczne
4. Przesyłanie energii elektrycznej
5. Termodynamika techniczna
6. Mechanika płynów
7. Technologie i maszyny energetyczne
8. Miernictwo i systemy pomiarowe
9. Gospodarka i systemy energetyczne
10. Ochrona środowiska w energetyce
11. Eksploatacja w energetyce
12. Odnawialne źródła energii
13. Rynek energii 480 120 60 45 60 60 45 45 45 660 45 30 45 45 90 60 90 45 60 45 45 30 30
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9766 — Poz. 1401
i oleje — ich własności. Materiały do pokryć powierzchniowych.
złożona. Wytrzymałość płyt kołowo-symetrycznych, rur grubościennych. Stateczność i wytrzymałość powłok osiowo-symetrycznych, zbiorniki ciśnieniowe. Naprężenie termiczne.
5. Podstawy elektrotechniki i elektroniki Pole elektryczne i magnetyczne. Elektromagnetyzm. Teoria rozwiązywania obwodów elektrycznych. Obwody wielofazowe. Stany nieustalone w obwodach RC, RL i RLC. Elementy półprzewodnikowe. Podstawowe układy analogowe. Układy cyfrowe, przetworniki A/C i C/A.
6. Informatyka Algorytm, program, schemat blokowy. Sieci komputerowe. Zbieranie i przetwarzanie danych. Bazy danych. Zasady wykorzystywania oprogramowania komercyjnego. Grafika komputerowa.
7. Podstawy automatyki Zastosowanie transformat Laplace’a. Modele sygnałów i ich charakterystyki. Transmitancje. Schematy blokowe. Elementy podstawowe, regulatory. Stabilność. Sterowanie i regulacja. Układy dyskretne. Podstawy identyfikacji.
8. Podstawy konstrukcji maszyn Podstawowe wiadomości o projektowaniu maszyn. Zasady konstrukcji. Dokładność wymiarowa i zamienność części maszyn. Wytrzymałość zmęczeniowa elementów maszyn. Połączenia spawane. Połączenia i mechanizmy śrubowe. Układy wstępnie napięte. Wybrane połączenia kształtowe. Osie i wały, wyważanie wirników. Łożyskowanie, obliczanie łożysk ślizgowych z tarciem hydrodynamicznym i hydrostatycznym. Łożyska toczne, konstrukcja układu łożysk, obliczanie łożysk tocznych. Sprzęgła i hamulce. Przekładnie pasowe, linowe i łańcuchowe. Przekładnie zębate. Podstawowe parametry geometryczne i wytrzymałościowe kół zębatych walcowych o zębach prostych i skośnych. Projektowanie przekładni zębatych. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Geometria i grafika inżynierska Zasady odwzorowania utworów trójwymiarowych (rzuty Mong’a, aksonometria) z zapisem ich cech geometrycznych. Geometria form inżynierskich z zastosowaniem wielościanów, brył i powierzchni — realizacja tradycyjna i z wykorzystaniem dostępnych programów komputerowych. Geometryczne kształtowanie form inżynierskich z zastosowaniem wielościanów, brył i powierzchni — tradycyjne i z wykorzystaniem dostępnych programów komputerowych.
2. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne Wielkości charakteryzujące materiały. Materiały konstrukcyjne i ich własności: stopy metali, materiały ceramiczne, tworzywa sztuczne. Smary
3. Maszyny elektryczne Podstawowe prawa elektromagnetyzmu w teorii maszyn, elementy konstrukcyjne, materiały. Transformatory. Maszyny prądu stałego. Charakterystyki eksploatacyjne (silnik, prądnica). Maszyny indukcyjne. Bilans mocy, strat i sprawność. Maszyny synchroniczne — budowa i zasada działania. Współpraca z siecią sztywną, regulacja mocy. Silnik synchroniczny. Maszyny specjalne.
4. Przesyłanie energii elektrycznej Podsystemy przesyłu i rozdziału energii elektrycznej. Sieci przesyłowe i rozdzielcze. Transformatory. Budowa linii i stacji transformatorowych. Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa. Izolacje. Przepięcia wewnętrzne i atmosferyczne. Ochrona przepięciowa i odgromowa. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych.
5. Termodynamika techniczna Własności cieplne substancji. Ciepło, praca i energia wewnętrzna. I zasada termodynamiki dla układów zamkniętych i otwartych. II zasada termodynamiki. Własności płynów. Przemiany gazów doskonałych i rzeczywistych. Przemiany nieodwracalne. Własności i przemiany par, mieszanin i gazów wilgotnych. Analiza egzergetyczna. III zasada termodynamiki. Spalanie. Ustalone i nieustalone przewodzenie ciepła dla prostej i złożonej geometrii. Konwekcja swobodna. Skraplanie i wrzenie. Promieniowanie.
6. Mechanika płynów Ośrodki ciągłe. Metody opisu stanu i ruchu płynu. Elementy hydrostatyki. Kinematyka płynów. Płyn nielepki i modele płynu lepkiego. Równania ruchu płynu. Podobieństwo dynamiczne przepływów. Elementy hydrauliki. Płyny nieściśliwe i ściśliwe. Ustalone przepływy w przewodach. Przepływy z tarciem i wymianą ciepła. Dysze, fale uderzeniowe. Przepływ przez palisadę profili. Modele przepływu w maszynach wirnikowych.
7. Technologie i maszyny energetyczne Formy energii pierwotnej i przetworzonej. Struktura zasobów energii. Silniki i maszyny robocze — podstawowe typy, zasady pracy, zakresy zastosowań. Podstawowe technologie przetwarzania energii pierwotnej na pracę, ciepło i energię elektryczną: silnik spalinowy, technologia parowa, gazowa, gazowo-parowa. Obiegi porównawcze i rzeczywiste. Budowa silników spalinowych, kotłów, turbin, pomp, wymienników ciepła. Perspektywiczne technologie energetyczne.
8. Miernictwo i systemy pomiarowe Proces poznawczy, pomiar, jego niepewność, wielkości mierzalne, układy jednostek miar, systematyzowanie pojęć i definicji. Proces pomiaro-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9767 — Poz. 1401
ści i odnowy. Remonty, rozruchy i odstawienia podstawowych maszyn i urządzeń energetycznych. Zbieranie i przetwarzanie danych eksploatacyjnych. Diagnostyka podstawowych rodzajów uszkodzeń.
wy i jego podstawowe zadania, metody, struktura (na przykładach), opracowanie wyniku, ujawnianie błędów, niepewności, procedury statystyczne, regresja, korelacja, dobór aparatury i realizacja pomiarów.
9. Gospodarka i systemy energetyczne Rola energii w rozwoju ludzkości. Racjonalizacja użytkowania energii. Bilanse materiałowe i energetyczne. Krajowy system energetyczny i jego podsystemy: paliw stałych, paliw ciekłych, gazoenergetyczny, elektroenergetyczny, ciepłoenergetyczny. Rachunek skumulowanego zużycia energii. Skojarzona gospodarka cieplno-elektryczna. Akumulacja energii. Zasady wykorzystania energii odpadowej.
10. Ochrona środowiska w energetyce Rodzaje zanieczyszczeń oraz ich szkodliwość: SO2, NOx CO, sadza, węglowodory, CO2. Przepisy i regulacje prawne. Pierwotne metody zmniejszania emisji zanieczyszczeń. Metody wtórne zmniejszania emisji SO2 i NOx. Odpylanie gazów. Ochrona wód powierzchniowych i gospodarka ściekowa. Zagospodarowanie stałych odpadów paleniskowych. Ochrona przed hałasem. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym.
11. Eksploatacja w energetyce Podstawowe pojęcia eksploatacyjne. Zasady eksploatacji urządzeń. Problemy niezawodno-
12. Odnawialne źródła energii Potencjał i możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Podstawowe technologie energetyki odnawialnej: woda, wiatr, biomasa, słońce, geotermia. Lokalne i systemowe układy wytwarzania. Uwarunkowania ekonomiczne wykorzystania energii odnawialnej.
13. Rynek energii Segmenty rynku energii: paliwa, energia elektryczna, ciepło. Monopol naturalny. Prawo energetyczne. Instytucja regulatora. Specyfika i elementy rynku energii elektrycznej. Giełda energii elektrycznej. VII. ZALECENIA
1. W grupie przedmiotów podstawowych i technicznych zajęcia indywidualne (projekty, laboratoria, ćwiczenia) powinny stanowić około 40 % zajęć.
2. Przy ustalaniu szczegółowego planu i programu studiów należy mieć na uwadze kryteria akredytacji kierunku w FEANI (przedmioty nietechniczne około 10 %, przedmioty podstawowe około 35 % i przedmioty techniczne około 55 %).
Załącznik nr 12
STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: INFORMATYKA STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia magisterskie na kierunku informatyka trwają 5 lat (10 semestrów). Łączna liczba godzin zajęć wynosi około 3 600, w tym nie więcej niż 400 godzin na realizację pracy magisterskiej. Standardy nauczania obejmują 1 185 godzin dla osób, które uzyskają tytuł magistra, oraz 1 305 godzin dla osób, które uzyskają tytuł magistra inżyniera. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent magisterskich studiów informatycznych otrzymuje tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera. Absolwent powinien wykazywać się: — znajomością informatyki umożliwiającą samodzielne rozwiązywanie problemów informatycznych, w tym klasyfikację ich pod kątem złożoności, specyfikację i implementację rozwiązań, — umiejętnością przygotowywania, realizacji i weryfikacji projektów informatycznych, — umiejętnością praktycznego posługiwania się narzędziami informatycznymi i biegłością w programowaniu, — wiedzą umożliwiającą szybkie adaptowanie się do dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości informatycznej.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9768 — — matematyka dyskretna — metody probabilistyczne 2. Przedmioty z nauk ścisłych, przyrodniczych, technicznych lub społecznoekonomicznych Poz. 1401
60 30
W zależności od profilu studiów absolwent może znaleźć zatrudnienie jako: pracownik naukowy, projektant i twórca oprogramowania, kierownik zespołów programistycznych, administrator złożonych systemów informatycznych, projektant, twórca i administrator sieci komputerowych, specjalista w dziedzinie bezpieczeństwa systemów informatycznych. Ponadto absolwent studiów kończących się uzyskaniem tytułu zawodowego magistra inżyniera powinien posiadać wiedzę i umiejętności techniczne w zakresie obsługi sprzętu informatycznego i oprogramowania. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE (dla magistra) (dla magistra inżyniera) C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE (dla magistra) (dla magistra inżyniera) Razem: (dla magistra) (dla magistra inżyniera) IV. PRAKTYKI Dla tego kierunku nie ustala się na poziomie magisterskim obligatoryjnej formy praktyki. Na studiach, na których uzyskuje się tytuł zawodowy magistra inżyniera, formę, zakres i wymiar praktyki określa uczelnia, uwzględniając wymagania w tym zakresie organu nadającego uprawnienia zawodowe związane z odpowiednią specjalizacją. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język angielski
2. Przedmioty humanistyczne i społeczne (do wyboru w zależności od zainteresowań studenta) 60
3. Wychowanie fizyczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Matematyka w tym: — logika i teoria mnogości — algebra liniowa z geometrią analityczną — analiza matematyczna 90 345 / 405 225 30 45 60 270 120
120 60
3. Fizyka (obowiązuje magistra inżyniera) C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Podstawy informatyki w tym: — teoretyczne podstawy informatyki — algorytmy i struktura danych
2. Oprogramowanie w tym: — programowanie — systemy operacyjne — inżynieria oprogramowania
570 / 630 120 60 60 360 150 60 30 60 60 90 45 45 60
270
270
345 —
— 405
— bazy danych — projekt
3. Systemy w tym: — architektura komputerów — sieci komputerowe
4. Podstawy elektroniki i miernictwa (obowiązuje magistra inżyniera) VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1.Matematyka
570 — 1 185 —
— 630 — 1 305
Logika i teoria mnogości. Rachunek zbiorów, relacje, funkcje, teoria mocy, typy porządkowe. Logika pierwszego rzędu, logika zdaniowa. Dowody formalne, pojęcia poprawności i pełności systemu logicznego. Teorie formalne. Rezolucja. Algebra liniowa z geometrią analityczną. Podstawowe struktury algebraiczne (grupy, ciała). Przestrzenie wektorowe, macierze, przekształcenia liniowe. Elementy geometrii analitycznej. Układy równań i nierówności liniowych. Problemy obliczeniowe i algorytmy algebry liniowej. Analiza matematyczna. Ciągi liczbowe, cechy, zbieżność. Funkcje, podstawowe właściwości. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywistej. Pochodne wyższych rzędów, wzór Taylora. Szeregi liczbowe i funkcyjne, kryteria zbieżności. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywistej: całka nieoznaczona, całka Riemanna. Zastosowania całki oznaczonej. Podstawy równań różniczkowych. Matematyka dyskretna. Indukcja matematyczna. Kombinatoryka: zliczanie i generowanie obiektów kombinatorycznych. Grafy. Asymptotyka funkcji liczbowych. Podzielność liczb naturalnych. Funk-
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9769 — Poz. 1401
nia obiektowego. Języki specyfikacji i projektowania. Testowanie oprogramowania. Wybrane narzędzia wspomagające. Bazy danych. Model relacyjny bazy danych. Struktury bazy danych. Języki zapytań, optymalizacja zapytań. Zagadnienia implementacji baz danych. Projektowanie baz danych, architektura klient-serwer. Bazy rozproszone. Przetwarzanie transakcyjne. Bazy obiektowe. Projektowanie aplikacji baz danych. Projekt. Indywidualny lub zespołowy, zaawansowany projekt programistyczny.
cje tworzące. Rekurencja: definicje i równania rekurencyjne. Metody probabilistyczne. Przestrzeń probabilistyczna, prawdopodobieństwo warunkowe, niezależność zdarzeń. Zmienne losowe, momenty (wartość oczekiwana, wariancja). Rozkłady zmiennych losowych.
2. Przedmioty z dziedziny nauk ścisłych, przyrodniczych, technicznych lub społeczno-ekonomicznych Dobór przedmiotów uzależniony od specyfiki uczelni i zakładanego profilu absolwenta. Przykładowe przedmioty: systemy dynamiczne, fizyka, zastosowania informatyki, elektronika i elektrotechnika, automatyka, telekomunikacja, chemia, biologia, ekonomia, finanse, grafika komputerowa.
3. Fizyka (obowiązuje magistra inżyniera) Wstęp do fizyki klasycznej i kwantowej. Modelowanie procesów fizycznych. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Podstawy informatyki Teoretyczne podstawy informatyki. Algorytmy. Modele obliczeń, maszyny Turinga, obliczalność. Języki formalne, gramatyki i automaty. Złożoność obliczeniowa, klasy złożoności, NP-zupełność. Algorytmy i struktury danych. Dane i operacje na danych, pojęcie typu. Poprawność i złożoność algorytmu. Metody układania algorytmów: zstępująca, dziel i rządź, programowanie dynamiczne, algorytmy zachłanne, z nawrotami. Wyszukiwanie i sortowanie. Abstrakcyjne struktury danych (lista, stos, kolejka, słownik, kolejka priorytetowa) i metody ich realizacji. Struktury drzewiaste. Grafy, sposoby ich reprezentacji, podstawowe algorytmy grafowe.
2. Oprogramowanie Programowanie. Podstawy programowania (algorytmizacja, podstawowe konstrukcje programistyczne, typy danych, funkcje i procedury, rekursja, modularność). Zasady programowania strukturalnego. Zasady programowania obiektowego. Wybrane języki i środowiska programowania. Podstawy programowania współbieżnego. Systemy operacyjne. Zadania systemu operacyjnego. Współbieżność, procesy i wątki, zarządzanie procesami i wątkami, przełączanie kontekstu, szeregowanie zadań, wywłaszczanie. Problemy zastoju i zagłodzenia. Zarządzanie pamięcią, system plików. Bezpieczeństwo zasobów. Przykładowe systemy operacyjne. Inżynieria oprogramowania. Cykl projektowania i życia oprogramowania. Metodyka projektowa-
3. Systemy Architektura komputerów. Typy i formaty danych. Organizacja komputera. Model von Neumanna. Hierarchia pamięci, struktura adresowa. Urządzenia we-wy. Procesor, model programowy procesora (rejestry, adresowanie, repertuar instrukcji). Sprzętowe wsparcie dla systemów operacyjnych (stronicowanie pamięci, poziomy ochrony, przerwania). Systemy wieloprocesorowe. Sieci komputerowe. Typy sieci. Protokoły komunikacyjne: budowa, przeznaczenie, standardy. Internet (struktura, adresowanie, protokoły i standardy). Zagadnienia bezpieczeństwa. Podstawy programowania sieciowego. Systemy rozproszone.
4. Podstawy elektroniki i miernictwa (obowiązuje magistra inżyniera) Fizyczne podstawy działania przyrządów półprzewodnikowych: złącze p-n, diody półprzewodnikowe, tranzystory bipolarne i polowe, układy scalone, sensory. Układy elektroniczne: wzmacniacze, filtry aktywne, mnożniki, zasilacze, generatory, układy modulacji i demodulacji, układy logiczne kombinacyjne i sekwencyjne. Podstawy metrologii: pomiary podstawowych wielkości elektrycznych, wzorce, przetworniki pomiarowe, przetworniki A/C i C/A. VII. ZALECENIA
1. Kształcenie powinno się odbywać na podstawie bieżąco aktualizowanego sprzętu komputerowego i sieciowego oraz oprogramowania, w powiązaniu z popularnymi na rynku narzędziami i sprzętem informatycznym.
2. W całym programie studiów przedmioty informatyczne powinny stanowić co najmniej 60 % godzin. Zajęcia laboratoryjne i projektowe w ramach przedmiotów kierunkowych powinny stanowić przynajmniej 30 % godzin.
3. W przypadku studiów o profilu technicznym, których absolwenci uzyskują tytuł — magister inżynier, program studiów powinien uwzględniać kryteria akredytacji w FEANI — udział przedmiotów nietechnicznych około 10 %, podstawowych około 35 %, technicznych około 55 %.
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9770 — STUDIA ZAWODOWE Poz. 1401
I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku informatyka trwają co najmniej 6 semestrów (gdy absolwent otrzymuje tytuł licencjata) lub co najmniej 7 semestrów (gdy absolwent otrzymuje tytuł inżyniera). Łączny wymiar godzin zajęć wynosi odpowiednio: około 2 200 lub ok. 2 500, w tym nie więcej niż 300 godzin na realizację pracy dyplomowej. Standardy nauczania obejmują 1 245 godzin (na studiach, na których uzyskuje się tytuł zawodowy licencjata) lub 1 365 godzin (na studiach, na których uzyskuje się tytuł zawodowy inżyniera). II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent zawodowych studiów informatycznych (otrzymuje tytuł zawodowy licencjata lub inżyniera) powinien wykazywać się: — umiejętnością realizacji i weryfikacji komponentów systemów informatycznych zgodnie z ich specyfikacją, — umiejętnością administrowania średniej wielkości systemami informatycznymi, — umiejętnością praktycznego posługiwania się narzędziami informatycznymi i umiejętnością programowania, — przygotowaniem z zakresu podstaw informatyki umożliwiającym uzupełnianie wiedzy w szybko zmieniającej się rzeczywistości informatycznej. Ponadto absolwent studiów kończących się uzyskaniem tytułu zawodowego inżyniera powinien posiadać wiedzę i umiejętności techniczne w zakresie obsługi sprzętu informatycznego i oprogramowania. W zależności od profilu studiów absolwent może znaleźć zatrudnienie jako administrator średniej wielkości systemów komputerowych, programista, operator oraz prowadzący serwis systemów informatycznych. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE (dla licencjata) (dla inżyniera) C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE (dla licencjata) (dla inżyniera) D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Razem: (dla licencjata) (dla inżyniera) 225 270 — 420 — 330 1 245 — 225 — 330 — 480 330 — 1 365
IV. PRAKTYKI Formę, zakres i wymiar praktyki określa uczelnia, uwzględniając wymagania w tym zakresie organu nadającego uprawnienia zawodowe związane z odpowiednią specjalizacją. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄ˚ENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1. Język angielski 225 120
2. Przedmioty humanistyczne i społeczne (do wyboru w zależności od zainteresowań studenta) 45
3. Wychowanie fizyczne B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Matematyka w tym: — podstawy logiki i teorii mnogości — algebra liniowa z geometrią analityczną — analiza matematyczna — matematyka dyskretna — podstawy metod probabilistycznych
2. Przedmioty z nauk ścisłych, przyrodniczych, technicznych lub społeczno-ekonomicznych
3. Fizyka (obowiązuje inżyniera) C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Podstawy informatyki w tym: — teoretyczne podstawy informatyki — algorytmy i struktury danych
2. Oprogramowanie w tym: — programowanie — systemy operacyjne — podstawy inżynierii oprogramowania — bazy danych — projekt
3. Systemy w tym: — architektura komputerów — sieci komputerowe 60 270 / 330 180 30 45 45 30 30
90 60 420 / 480 60 15 45 300 150 30 30 45 45 60 30 30
Dziennik Ustaw Nr 144 4. Podstawy elektroniki i miernictwa (obowiązuje inżyniera) D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE — 9771 — Algorytmy i struktury danych. 60 330 Poz. 1401
Zależnie od wybranej specjalizacji i specjalności. VI. TREÂCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1. Matematyka Podstawy logiki i teorii mnogości. Rachunek zbiorów, relacje, funkcje. Logika pierwszego rzędu, logika zdaniowa. Dowody formalne, pojęcia poprawności i pełności systemu logicznego. Teorie formalne. Algebra liniowa z geometrią analityczną. Podstawowe struktury algebraiczne (grupy, ciała). Przestrzenie wektorowe, macierze, przekształcenia liniowe. Elementy geometrii analitycznej. Układy równań i nierówności liniowych. Problemy obliczeniowe i algorytmy algebry liniowej. Analiza matematyczna. Liczby rzeczywiste. Ciągi liczbowe: podstawowe właściwości, zbieżność. Granica i ciągłość funkcji. Pochodna funkcji jednej zmiennej rzeczywistej. Pochodne wyższych rzędów, wzór Taylora. Pojęcie całki funkcji jednej zmiennej rzeczywistej: całka nieoznaczona, całka Riemanna. Zastosowania całki oznaczonej. Matematyka dyskretna. Kombinatoryka: zliczanie i generowanie obiektów kombinatorycznych. Grafy. Asymptotyka funkcji liczbowych. Podzielność liczb naturalnych. Definicje i równania rekurencyjne. Podstawy metod probabilistycznych. Przestrzeń probabilistyczna, prawdopodobieństwo warunkowe, niezależność zdarzeń. Zmienne losowe, wartość oczekiwana, wariancja, rozkłady.
2. Przedmioty z nauk ścisłych, przyrodniczych, technicznych lub społeczno-ekonomicznych Dobór przedmiotów uzależniony od specyfiki uczelni i zakładanego profilu absolwenta. Przykładowe przedmioty: systemy dynamiczne, zastosowania informatyki, fizyka, podstawy elektrotechniki i elektroniki, podstawy telekomunikacji, podstawy automatyki, chemia, biologia, ekonomia, finanse, grafika komputerowa.
3. Fizyka (obowiązuje inżyniera) Wstęp do fizyki klasycznej i kwantowej. Modelowanie procesów fizycznych. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Podstawy informatyki Teoretyczne podstawy informatyki. Algorytmy. Modele obliczeń, maszyny Turinga, obliczalność. Języki formalne, gramatyki i automaty. Złożoność obliczeniowa, klasy złożoności, NP-zupełność.
Dane i operacje na danych, pojęcie typu. Poprawność i złożoność algorytmu. Wyszukiwanie i sortowanie. Abstrakcyjne struktury danych (lista, stos, kolejka, słownik, kolejka priorytetowa) i metody ich realizacji. Struktury drzewiaste, algorytmy rekurencyjne.
2. Oprogramowanie Programowanie. Podstawy programowania (algorytmizacja, podstawowe konstrukcje programistyczne, typy danych, funkcje i procedury, rekursja, modularność). Zasady programowania strukturalnego. Zasady programowania obiektowego. Wybrane języki i środowiska programowania. Systemy operacyjne. Zadania systemu operacyjnego. Współbieżność, procesy i wątki, zarządzanie procesami i wątkami, przełączanie kontekstu, szeregowanie zadań, wywłaszczanie. Problemy zastoju i zagłodzenia. Zarządzanie pamięcią, system plików. Bezpieczeństwo zasobów. Przykładowe systemy operacyjne. Podstawy inżynierii oprogramowania. Cykl projektowania i życia oprogramowania. Metodyka projektowania obiektowego. Języki specyfikacji i projektowania. Testowanie oprogramowania. Wybrane narzędzia wspomagające. Bazy danych. Model relacyjny bazy danych. Struktury bazy danych. Języki zapytań, optymalizacja zapytań. Zagadnienia implementacji baz danych. Projektowanie baz danych, architektura klient-serwer. Bazy rozproszone. Przetwarzanie transakcyjne. Bazy obiektowe. Projektowanie aplikacji baz danych. Projekt. Indywidualny lub zespołowy, złożony projekt programistyczny.
3. Systemy Architektura komputerów. Typy i formaty danych. Organizacja komputera. Model von Neumanna. Hierarchia pamięci, struktura adresowa. Urządzenia we-wy. Procesor, model programowy procesora (rejestry, adresowanie, repertuar instrukcji). Sprzętowe wsparcie dla systemów operacyjnych (stronicowanie pamięci, poziomy ochrony, przerwania). Systemy wieloprocesorowe. Sieci komputerowe.Typy sieci. Protokoły komunikacyjne: budowa, przeznaczenie, standardy. Internet (struktura, adresowanie, protokoły i standardy). Bezpieczeństwo sieci. Podstawy programowania sieciowego. Systemy rozproszone.
4. Podstawy elektroniki i miernictwa (obowiązuje inżyniera) Fizyczne podstawy działania przyrządów półprzewodnikowych: złącze p-n, diody półprzewodnikowe, tranzystory bipolarne i polowe, układy scalone, sensory. Układy elektroniczne: wzmacniacze, filtry aktywne, mnożniki, zasilacze, generatory, układy modulacji i demodulacji,
Dziennik Ustaw Nr 144 — 9772 — Poz. 1401
i sieciowy oraz oprogramowanie, w powiązaniu z popularnymi na rynku narzędziami i sprzętem informatycznym.
układy logiczne kombinacyjne i sekwencyjne. Podstawy metrologii: pomiary podstawowych wielkości elektrycznych, wzorce, przetworniki pomiarowe, przetworniki A/C i C/A. D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE I SPECJALNOÂCIOWE Listę przedmiotów specjalizacyjnych i specjalnościowych oraz treści programowe tych przedmiotów określają jednostki prowadzące kierunek studiów, uwzględniając wymagania danej specjalizacji. W przypadku studiów, w których absolwent uzyskuje tytuł inżyniera, przedmioty specjalizacyjne i specjalnościowe powinny być przedmiotami technicznymi. VII. ZALECENIA
1. Kształcenie powinno się odbywać w oparciu o bieżąco aktualizowany sprzęt komputerowy
2. W całym programie studiów przedmioty informatyczne powinny stanowić co najmniej 60 % godzin. Zajęcia laboratoryjne i projektowe w ramach przedmiotów kierunkowych powinny stanowić przynajmniej 30 % liczby godzin.
3. W przypadku studiów o profilu technicznym, których absolwenci uzyskują tytuł inżyniera, program studiów powinien uwzględniać kryteria akredytacji w FEANI — udział przedmiotów nietechnicznych około 10 %, podstawowych około 35 %, technicznych około 55 %.
4. Przez przedmioty specjalizacyjne należy rozumieć przedmioty przygotowujące do wykonywania zawodu — w szczególności do uzyskania uprawnień zawodowych, przez przedmioty specjalnościowe — przedmioty rozszerzające wiedzę dotyczącą obranej specjalności.
Dziennik Ustaw Nr 144, poz. 1401 z 2003 - pozostałe dokumenty: |
|---|
-
Dziennik Ustaw Nr 144, poz. 1403 z 20032003-08-20
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 sierpnia 2003 r. w sprawie ustanowienia opłaty wywozowej od zbóż i produktów przemysłu młynarskiego
-
Dziennik Ustaw Nr 144, poz. 1402 z 20032003-08-20
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 sierpnia 2003 r. w sprawie opłaty za udzielenie licencji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie transportu kolejowego
Newsletter
Na skróty
Informujemy, iż zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631), dalsze rozpowszechnianie artykułów i porad prawnych publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione.
- O nas
- Nasz zespół
- Kontakt
- Praca
- Reklama
- Regulamin
- Program partnerski
- Partnerzy
- Pomoc
- Mapa strony
- Tagi
- RSS
- Tematy
- Archiwum