Dziennik Ustaw Poz. 631 z 2012

Tytuł:	Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa
Status aktu prawnego:	Obowiązujący
Data ogłoszenia:	2012-06-05
Data wydania:	2012-05-09
Data wejscia w życie:	2012-06-20
Data obowiązywania:	2012-06-20

Treść dokumentu: Dziennik Ustaw Poz. 631 z 2012

DZIENNIK USTAW

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa, dnia 5 czerwca 2012 r. Poz. 631

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA NAUKI ISZKOLNICTWA WYŻSZEGO

1) zdnia 9 maja 2012r. wsprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa ipołożnictwa2) Na podstawie art.9b ust.1 ustawy zdnia 27 lipca 2005r. – Prawo oszkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2012r. poz.572) zarządza się, co następuje: §

1. Określa się standardy kształcenia dla następujących kierunków studiów:

1) lekarskiego – stanowiące załącznik nr1 do rozporządzenia;

2) lekarsko-dentystycznego – stanowiące załącznik nr2 do rozporządzenia;

3) farmacji – stanowiące załącznik nr3 do rozporządzenia;

4) pielęgniarstwa – stanowiące załącznik nr4 do rozporządzenia;

5) położnictwa – stanowiące załącznik nr5 do rozporządzenia. §

2. Rozporządzenie wchodzi wżycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.3) Minister Nauki iSzkolnictwa Wyższego: B. Kudrycka

M  inister Nauki iSzkolnictwa Wyższego kieruje działem administracji rządowej – szkolnictwo wyższe, na podstawie § 1 ust. 2 pkt2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów zdnia 18 listopada 2011r. wsprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Nauki iSzkolnictwa Wyższego (Dz.U. Nr248, poz.1483).

2) N  iniejsze rozporządzenie dokonuje wzakresie swojej regulacji wdrożenia przepisów dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz. Urz. UE L 255 z 30.09.2005, str. 22, zpóźn.zm.).

3) N  iniejsze rozporządzenie było poprzedzone wzakresie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa ipołożnictwa rozporządzeniem Ministra Nauki iSzkolnictwa Wyższego zdnia 12lipca 2007r. w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia iwarunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia międzykierunkowe oraz makrokierunki (Dz.U. Nr164, poz.1166 oraz z2009r. Nr180, poz.1407), które traci moc zdniem wejścia wżycie niniejszego rozporządzenia, na podstawie art.37 pkt1 ustawy zdnia 18marca 2011r. ozmianie ustawy – Prawo oszkolnictwie wyższym, ustawy ostopniach naukowych itytule naukowym oraz ostopniach itytule wzakresie sztuki oraz ozmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr84, poz.455 iNr112, poz.654).

1)

 Dziennik Ustaw –2– Poz. 631

Załączniki do rozporządzenia Ministra Nauki iSzkolnictwa Wyższego zdnia 9maja 2012r. (poz.631)

Załącznik nr1

Standardy kształcenia dla kierunku studiów: Kierunek lekarski JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE

1. Jednolite studia magisterskie na kierunku lekarskim trwają nie krócej niż 12 semestrów.

2. Liczba godzin zajęć ipraktyk nie może być mniejsza niż

5700.

3. Liczba punktów ECTS wynosi nie mniej niż

360.

4. Studia mają profil praktyczny.

5.  ierunek studiów mieści się wobszarze kształcenia zzakresu nauk medycznych, nauk ozdrowiu oraz nauk okulturze K fizycznej. II. OGÓLNE EFEKTY KSZTAŁCENIA Dyplom lekarza uzyskuje absolwent studiów na kierunku lekarskim, który:

1) wzakresie wiedzy zna: a) rozwój, budowę ifunkcje organizmu człowieka wwarunkach prawidłowych ipatologicznych, b) objawy iprzebieg chorób, c) sposoby postępowania diagnostycznego iterapeutycznego właściwe dla określonych stanów chorobowych, d)  tyczne, społeczne iprawne uwarunkowania wykonywania zawodu lekarza oraz zasady promocji zdrowia, aswoją e wiedzę opiera na dowodach naukowych iprzyjętych normach;

2) wzakresie umiejętności potrafi: a) rozpoznać problemy medyczne oraz określić priorytety wzakresie postępowania lekarskiego, b) rozpoznać stany zagrażające życiu iwymagające natychmiastowej interwencji lekarskiej, c) zaplanować postępowanie diagnostyczne izinterpretować jego wyniki, d) wdrożyć właściwe ibezpieczne postępowanie terapeutyczne oraz przewidzieć jego skutki;

3) wzakresie kompetencji społecznych: a) potrafi nawiązać iutrzymać głęboki ipełen szacunku kontakt zchorym, b) kieruje się dobrem chorego, stawiając je na pierwszym miejscu, c) przestrzega tajemnicy lekarskiej ipraw pacjenta, d) posiada świadomość własnych ograniczeń iumiejętność stałego dokształcania się. III. SZCZEGÓŁOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA A. NAUKI MORFOLOGICZNE (np. anatomia, histologia, embriologia) Wzakresie wiedzy absolwent: A.W1.  mianownictwo anatomiczne, histologiczne iembriologiczne wjęzyku polskim iangielskim; zna A.W2.  zna budowę ciała ludzkiego w podejściu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja, głowa) oraz czynnościowym (układ kostno-stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy inarządy zmysłów, powłoka wspólna); A.W3. opisuje stosunki topograficzne między poszczególnymi narządami; A.W4. zna podstawowe struktury komórkowe iich specjalizacje funkcjonalne;

 Dziennik Ustaw –3– Poz. 631

A.W5. zna mikroarchitekturę tkanek, macierzy pozakomórkowej oraz narządów; A.W6.  stadia rozwoju zarodka ludzkiego, budowę iczynność błon płodowych iłożyska oraz etapy rozwoju poszczezna gólnych narządów. Wzakresie umiejętności absolwent: A.U1.  obsługuje mikroskop optyczny – także wzakresie korzystania zimmersji; A.U2.  rozpoznaje wobrazach zmikroskopu optycznego lub elektronowego struktury histologiczne odpowiadające narządom, tkankom, komórkom istrukturom komórkowym, dokonuje opisu iinterpretuje ich budowę oraz relacje między budową ifunkcją; A.U3. wyjaśnia anatomiczne podstawy badania przedmiotowego; A.U4.  wnioskuje orelacjach między strukturami anatomicznymi na podstawie przyżyciowych badań diagnostycznych, wszczególności zzakresu radiologii (zdjęcia przeglądowe, badania zużyciem środków kontrastowych, tomografia komputerowa oraz magnetyczny rezonans jądrowy); A.U5. posługuje się wmowie iwpiśmie mianownictwem anatomicznym, histologicznym oraz embriologicznym. B.  AUKOWE PODSTAWY MEDYCYNY (np. biofizyka, biologia molekularna, biochemia zelementami chemii, fizjoN logia, cytofizjologia, elementy patofizjologii, informatyka ibiostatystyka) Wzakresie wiedzy absolwent: B.W1. opisuje gospodarkę wodno-elektrolitową wukładach biologicznych; B.W2.  opisuje równowagę kwasowo-zasadową oraz mechanizm działania buforów iich znaczenie whomeostazie ustrojowej; B.W3.  irozumie pojęcia: rozpuszczalność, ciśnienie osmotyczne, izotonia, roztwory koloidalne irównowaga Gibbzna sa-Donnana; B.W4. zna podstawowe reakcje związków nieorganicznych iorganicznych wroztworach wodnych; B.W5. zna prawa fizyczne opisujące przepływ cieczy oraz czynniki wpływające na opór naczyniowy przepływu krwi; B.W6. zna naturalne isztuczne źródła promieniowania jonizującego oraz jego oddziaływanie zmaterią; B.W7. zna fizykochemiczne imolekularne podstawy działania narządów zmysłów; B.W8. zna fizyczne podstawy nieinwazyjnych metod obrazowania; B.W9. zna fizyczne podstawy wybranych technik terapeutycznych, wtym ultradźwięków inaświetlań; B.W10.  budowę prostych związków organicznych wchodzących wskład makrocząsteczek obecnych wkomórkach, zna macierzy zewnątrzkomórkowej ipłynów ustrojowych; B.W11.  opisuje budowę lipidów ipolisacharydów oraz ich funkcje wstrukturach komórkowych ipozakomórkowych; B.W12.  charakteryzuje struktury I-, II-, III- oraz IV-rzędowe białek; zna modyfikacje potranslacyjne ifunkcjonalne białka oraz ich znaczenie; B.W13.  funkcje nukleotydów wkomórce, struktury I- iII-rzędową DNA iRNA oraz strukturę chromatyny; zna B.W14.  funkcje genomu, transkryptomu iproteomu człowieka oraz podstawowe metody stosowane wich badaniu; zna opisuje procesy replikacji, naprawy irekombinacji DNA, transkrypcji itranslacji oraz degradacji DNA, RNA ibiałek; zna koncepcje regulacji ekspresji genów; B.W15.  opisuje podstawowe szlaki kataboliczne ianaboliczne, sposoby ich regulacji oraz wpływ czynników genetycznych iśrodowiskowych; B.W16.  profile metaboliczne podstawowych narządów iukładów; zna B.W17.  pojęcia: potencjał oksydacyjny organizmu istres oksydacyjny; zna B.W18.  enzymy biorące udział wtrawieniu, mechanizm wytwarzania kwasu solnego wżołądku, rolę żółci, przebieg zna wchłaniania produktów trawienia oraz zaburzenia znimi związane; B.W19.  konsekwencje niewłaściwego odżywiania, wtym długotrwałego głodowania, przyjmowania zbyt obfitych zna posiłków oraz stosowania niezbilansowanej diety; B.W20.  konsekwencje niedoboru witamin lub minerałów oraz ich nadmiaru worganizmie; zna B.W21.  zna sposoby komunikacji między komórkami, a także między komórką a macierzą zewnątrzkomórkową oraz szlaki przekazywania sygnałów wkomórce iprzykłady zaburzeń wtych procesach prowadzące do rozwoju nowotworów iinnych chorób; B.W22.  procesy takie jak: cykl komórkowy, proliferacja, różnicowanie istarzenie się komórek, apoptoza inekroza zna oraz ich znaczenie dla funkcjonowania organizmu;

 Dziennik Ustaw –4– Poz. 631

B.W23.  wpodstawowym zakresie problematykę komórek macierzystych iich zastosowania wmedycynie; zna B.W24.  podstawy pobudzenia iprzewodzenia wukładzie nerwowym oraz wyższe czynności nerwowe, atakże fizjozna logię mięśni prążkowanych igładkich oraz funkcje krwi; B.W25.  czynność imechanizmy regulacji wszystkich narządów iukładów organizmu człowieka, wtym układu: krążezna nia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, ipowłok skórnych oraz rozumie zależności istniejące między nimi; B.W26.  mechanizm działania hormonów oraz konsekwencje zaburzeń regulacji hormonalnej; zna B.W27. zna przebieg iregulację funkcji rozrodczych ukobiet imężczyzn; B.W28. zna mechanizmy starzenia się organizmu; B.W29.  podstawowe ilościowe parametry opisujące wydolność poszczególnych układów inarządów, wtym: zakres zna normy iczynniki demograficzne wpływające na wartość tych parametrów; B.W30.  związek między czynnikami zaburzającymi stan równowagi procesów biologicznych azmianami fizjologiczzna nymi ipatofizjologicznymi; B.W31.  podstawowe metody informatyczne ibiostatystyczne wykorzystywane wmedycynie, wtym medyczne bazy zna danych, arkusze kalkulacyjne ipodstawy grafiki komputerowej; B.W32.  podstawowe metody analizy statystycznej wykorzystywane wbadaniach populacyjnych idiagnostycznych; zna B.W33.  możliwości współczesnej telemedycyny jako narzędzia wspomagania pracy lekarza; zna B.W34.  zasady prowadzenia badań naukowych, obserwacyjnych i doświadczalnych oraz badań in vitro służących zna rozwojowi medycyny. Wzakresie umiejętności absolwent: B.U1.  wykorzystuje znajomość praw fizyki do wyjaśnienia wpływu czynników zewnętrznych, takich jak temperatura, przyspieszenie, ciśnienie, pole elektromagnetyczne oraz promieniowanie jonizujące, na organizm ijego elementy; B.U2.  ocenia szkodliwość dawki promieniowania jonizującego istosuje się do zasad ochrony radiologicznej; B.U3.  oblicza stężenia molowe iprocentowe związków oraz stężenia substancji wroztworach izoosmotycznych, jednoiwieloskładnikowych; B.U4.  oblicza rozpuszczalność związków nieorganicznych, określa chemiczne podłoże rozpuszczalności związków organicznych lub jej braku oraz praktyczne znaczenie dla dietetyki iterapii; B.U5.  określa pH roztworu iwpływ zmian pH na związki nieorganiczne iorganiczne; B.U6.  przewiduje kierunek procesów biochemicznych wzależności od stanu energetycznego komórek; B.U7.  opisuje zmiany wfunkcjonowaniu organizmu wsytuacji zaburzenia homeostazy, wszczególności określa jego zintegrowaną odpowiedź na wysiłek fizyczny, ekspozycję na wysoką iniską temperaturę, utratę krwi lub wody, nagłą pionizację, przejście od stanu snu do stanu czuwania; B.U8.  wykonuje proste testy czynnościowe oceniające organizm człowieka jako układ regulacji stabilnej (testy obciążeniowe, wysiłkowe); interpretuje dane liczbowe dotyczące podstawowych zmiennych fizjologicznych; B.U9.  posługuje się podstawowymi technikami laboratoryjnymi, takimi jak: analiza jakościowa, miareczkowanie, kolorymetria, pehametria, chromatografia, elektroforeza białek ikwasów nukleinowych; B.U10.  obsługuje proste przyrządy pomiarowe oraz ocenia dokładność wykonywanych pomiarów; B.U11.  korzysta zbaz danych, wtym internetowych, iwyszukuje potrzebną informację za pomocą dostępnych narzędzi; B.U12.  dobiera odpowiedni test statystyczny, przeprowadza podstawowe analizy statystyczne oraz posługuje się odpowiednimi metodami przedstawiania wyników; interpretuje wyniki metaanalizy, a także przeprowadza analizę prawdopodobieństwa przeżycia; B.U13.  wyjaśnia różnice między badaniami prospektywnymi i retrospektywnymi, randomizowanymi i kliniczno-kontrolnymi, opisami przypadków ibadaniami eksperymentalnymi oraz szereguje je według wiarygodności ijakości dowodów naukowych; B.U14.  planuje iwykonuje proste badanie naukowe oraz interpretuje jego wyniki iwyciąga wnioski. C.  AUKI PRZEDKLINICZNE (np. genetyka, mikrobiologia, immunologia, patologia, farmakologia ztoksykologią) N Wzakresie wiedzy absolwent: C.W1. C.W2. C.W3. zna podstawowe pojęcia zzakresu genetyki; opisuje zjawiska sprzężenia iwspółdziałania genów; opisuje prawidłowy kariotyp człowieka oraz różne typy determinacji płci;

 Dziennik Ustaw C.W4. –5– Poz. 631

opisuje budowę chromosomów oraz molekularne podłoże mutagenezy;

C.W5.  zasady dziedziczenia różnej liczby cech, dziedziczenia cech ilościowych, niezależnego dziedziczenia cech zna oraz dziedziczenia pozajądrowej informacji genetycznej; C.W6. C.W7. C.W8. zna uwarunkowania genetyczne grup krwi człowieka oraz konfliktu serologicznego wukładzie Rh; opisuje aberracje autosomów iheterosomów będące przyczyną chorób, wtym nowotworów onkogenezy; zna czynniki wpływające na pierwotną iwtórną równowagę genetyczną populacji;

C.W9.  podstawy diagnostyki mutacji genowych ichromosomowych odpowiedzialnych za choroby dziedziczne oraz zna nabyte, wtym nowotworowe; C.W10.  określa korzyści izagrożenia wynikające zobecności wekosystemie organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO); C.W11.  genetyczne mechanizmy nabywania lekooporności przez drobnoustroje ikomórki nowotworowe; zna C.W12.  klasyfikuje drobnoustroje, zuwzględnieniem chorobotwórczych iobecnych we florze fizjologicznej; C.W13.  epidemiologię zarażeń wirusami, bakteriami oraz zakażeń grzybami ipasożytami, zuwzględnieniem geograzna ficznego zasięgu ich występowania; C.W14.  wpływ abiotycznych ibiotycznych (wirusy, bakterie) czynników środowiska na organizm człowieka ipopuzna lację ludzi oraz drogi ich wnikania do organizmu człowieka; opisuje konsekwencje narażenia organizmu człowieka na różne czynniki chemiczne ibiologiczne oraz zasady profilaktyki; C.W15.  inwazyjne dla człowieka formy lub stadia rozwojowe wybranych pasożytniczych grzybów, pierwotniaków, zna helmintów istawonogów, zuwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania; C.W16.  omawia zasadę funkcjonowania układu pasożyt – żywiciel oraz zna podstawowe objawy chorobowe wywoływane przez pasożyty; C.W17.  objawy zakażeń jatrogennych, drogi ich rozprzestrzeniania się oraz patogeny wywołujące zmiany wposzczezna gólnych narządach; C.W18.  irozumie podstawy diagnostyki mikrobiologicznej iparazytologicznej; zna C.W19.  podstawy dezynfekcji, sterylizacji ipostępowania aseptycznego; zna C.W20.  podstawy rozwoju oraz mechanizmy działania układu odpornościowego, wtym swoiste inieswoiste mechazna nizmy odporności humoralnej ikomórkowej; C.W21. opisuje główny układ zgodności tkankowej; C.W22. zna typy reakcji nadwrażliwości, rodzaje niedoborów odporności oraz podstawy immunomodulacji; C.W23. zna zagadnienia zzakresu immunologii nowotworów; C.W24. określa genetyczne podstawy doboru dawcy ibiorcy oraz podstawy immunologii transplantacyjnej; C.W25. zna nazewnictwo patomorfologiczne; C.W26. zna podstawowe mechanizmy uszkodzenia komórek itkanek; C.W27.  określa przebieg kliniczny zapaleń swoistych inieswoistych oraz opisuje procesy regeneracji tkanek inarządów; C.W28.  definicję ipatofizjologię wstrząsu, ze szczególnym uwzględnieniem różnicowania przyczyn wstrząsu oraz zna niewydolności wielonarządowej; C.W29.  etiologię zaburzeń hemodynamicznych, zmian wstecznych izmian postępowych; zna C.W30.  zna zagadnienia z zakresu szczegółowej patologii narządowej, obrazy makro- i mikroskopowe oraz przebieg kliniczny zmian patomorfologicznych wposzczególnych narządach; C.W31.  opisuje konsekwencje rozwijających się zmian patologicznych dla sąsiadujących topograficznie narządów; C.W32.  wymienia czynniki chorobotwórcze zewnętrzne iwewnętrzne, modyfikowalne iniemodyfikowalne; C.W33.  wymienia postacie kliniczne najczęstszych chorób poszczególnych układów inarządów, chorób metabolicznych oraz zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej ikwasowo-zasadowej; C.W34. charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych; C.W35. zna główne mechanizmy działania leków oraz ich przemiany wustroju zależne od wieku; C.W36. określa wpływ procesów chorobowych na metabolizm ieliminację leków; C.W37. zna podstawowe zasady farmakoterapii; C.W38. zna ważniejsze działania niepożądane leków, wtym wynikające zich interakcji; C.W39. rozumie problem lekooporności, wtym lekooporności wielolekowej; C.W40. zna wskazania do badań genetycznych przeprowadzanych wcelu indywidualizacji farmakoterapii;

 Dziennik Ustaw –6– Poz. 631

C.W41.  podstawowe kierunki rozwoju terapii, wszczególności możliwości terapii komórkowej oraz terapii genowej zna icelowanej wokreślonych chorobach; C.W42. zna podstawowe pojęcia zzakresu toksykologii ogólnej; C.W43. zna grupy leków, których nadużywanie może prowadzić do zatruć; C.W44.  zna objawy najczęściej występujących ostrych zatruć, w tym alkoholami, narkotykami i innymi substancjami psychoaktywnymi, metalami ciężkimi oraz wybranymi grupami leków; C.W45. zna podstawowe zasady postępowania diagnostycznego wzatruciach. Wzakresie umiejętności absolwent: C.U1.  analizuje krzyżówki genetyczne oraz rodowody cech ichorób człowieka, atakże ocenia ryzyko urodzenia się dziecka zaberracjami chromosomowymi; C.U2. identyfikuje wskazania do wykonania badań prenatalnych; C.U3. podejmuje decyzję opotrzebie wykonania badań cytogenetycznych imolekularnych; C.U4. wykonuje pomiary morfometryczne, analizuje morfogram izapisuje kariotypy chorób; C.U5.  szacuje ryzyko ujawnienia się danej choroby upotomstwa woparciu opredyspozycje rodzinne iwpływ czynników środowiskowych; C.U6.  ocenia zagrożenia środowiskowe oraz posługuje się podstawowymi metodami pozwalającymi na wykrycie obecności czynników szkodliwych (biologicznych ichemicznych) wbiosferze; C.U7.  rozpoznaje najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie ich budowy, cykli życiowych oraz objawów chorobowych; C.U8.  posługuje się reakcją antygen – przeciwciało waktualnych modyfikacjach itechnikach dla diagnostyki chorób zakaźnych, alergicznych, autoimmunizacyjnych, chorób krwi inowotworowych; C.U9.  przygotowuje preparat irozpoznaje patogeny pod mikroskopem; C.U10.  interpretuje wyniki badań mikrobiologicznych; C.U11.  powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych inarządowych zobjawami klinicznymi choroby, wywiadem iwynikami oznaczeń laboratoryjnych; C.U12.  analizuje zjawiska odczynowe, obronne iprzystosowawcze oraz zaburzenia regulacji wywoływane przez czynnik etiologiczny; C.U13. wykonuje proste obliczenia farmakokinetyczne; C.U14.  dobiera leki wodpowiednich dawkach wcelu korygowania zjawisk patologicznych wustroju iwposzczególnych narządach; C.U15. projektuje schemat racjonalnej chemioterapii zakażeń, empirycznej icelowanej; C.U16. poprawnie przygotowuje zapisy wszystkich form recepturowych substancji leczniczych; C.U17. posługuje się informatorami farmaceutycznymi ibazami danych oproduktach leczniczych; C.U18.  szacuje niebezpieczeństwo toksykologiczne wokreślonych grupach wiekowych oraz wstanach niewydolności wątroby inerek, atakże zapobiega zatruciom lekami; C.U19. interpretuje wyniki badań toksykologicznych. D.  AUKI BEHAWIORALNE ISPOŁECZNE ZELEMENTAMI PROFESJONALIZMU (np.socjologia medycyny, N psychologia lekarska, etyka lekarska, historia medycyny, elementy profesjonalizmu, język angielski) Wzakresie wiedzy absolwent: D.W1.  aktualny stan wiedzy na temat społecznego wymiaru zdrowia ichoroby, wpływu środowiska społecznego zna (rodziny, sieci relacji społecznych) inierówności społecznych na stan zdrowia oraz społeczno-kulturowych różnic iroli stresu społecznego wzachowaniach zdrowotnych iautodestrukcyjnych; D.W2.  formy przemocy, modele wyjaśniające przemoc wrodzinie iwinstytucjach, społeczne uwarunkowania różzna nych form przemocy oraz rolę lekarza wjej rozpoznawaniu; D.W3.  rozumie znaczenie zdrowia, choroby, niepełnosprawności i starości w relacji do postaw społecznych, konsekwencje społeczne choroby iniepełnosprawności oraz bariery społeczno-kulturowe oraz zna aktualną koncepcję jakości życia uwarunkowaną stanem zdrowia; D.W4.  rozumie znaczenie komunikacji werbalnej iniewerbalnej wprocesie komunikowania się zpacjentami oraz pojęcie zaufania winterakcji zpacjentem;

 Dziennik Ustaw –7– Poz. 631

D.W5.  rozumie psychospołeczne konsekwencje hospitalizacji ichoroby przewlekłej; D.W6.  rozumie funkcjonowanie instytucji medycznych oraz społeczną rolę lekarza; D.W7.  podstawowe psychologiczne mechanizmy funkcjonowania człowieka wzdrowiu iwchorobie; zna D.W8.  rozumie rolę rodziny wprocesie leczenia; D.W9.  problematykę adaptacji do choroby jako sytuacji trudnej, etapów przystosowania do zagrażających wydarzeń zna ipotrzeb pacjentów, umierania iprocesu żałoby rodziny; D.W10.  rolę stresu wetiopatogenezie iprzebiegu chorób oraz rozpoznaje mechanizmy radzenia sobie ze stresem; zna D.W11.  mechanizmy oraz cele isposoby leczenia uzależnień od substancji psychoaktywnych; zna D.W12.  zasady motywowania pacjentów do prozdrowotnych zachowań iinformowania oniepomyślnym rokowazna niu; D.W13.  irozumie główne pojęcia, teorie, zasady ireguły etyczne służące jako ogólne ramy właściwego interpretowazna nia ianalizowania zagadnień moralno-medycznych; D.W14.  zasady altruizmu iodpowiedzialności klinicznej ima świadomość zasad funkcjonowania zespołu terapeuzna tycznego; D.W15. zna zasady pracy wgrupie; D.W16.  rozumie kulturowe, etniczne inarodowe uwarunkowania zachowań ludzkich; D.W17.  historię początków medycyny, medycynę ludów pierwotnych oraz najdawniejszych cywilizacji, atakże chazna rakterystyczne cechy medycyny średniowiecznej; D.W18. zna cechy medycyny nowożytnej ijej najważniejsze odkrycia; D.W19.  proces kształtowania się nowych dyscyplin medycznych oraz osiągnięcia czołowych przedstawicieli medyzna cyny polskiej iświatowej; D.W20. zna podstawy medycyny opartej na dowodach. Wzakresie umiejętności absolwent: D.U1.  uwzględnia wprocesie postępowania terapeutycznego subiektywne potrzeby ioczekiwania pacjenta wynikające zuwarunkowań społeczno-kulturowych; D.U2. D.U3. D.U4. dostrzega oznaki zachowań antyzdrowotnych iautodestrukcyjnych iwłaściwie na nie reaguje; wybiera takie leczenie, które minimalizuje konsekwencje społeczne dla chorego; buduje atmosferę zaufania podczas całego procesu leczenia;

D.U5.  przeprowadza rozmowę zpacjentem dorosłym, dzieckiem irodziną zzastosowaniem techniki aktywnego słuchania iwyrażania empatii, atakże rozmawia zpacjentem ojego sytuacji życiowej; D.U6.  informuje pacjenta ocelu, przebiegu iewentualnym ryzyku proponowanych działań diagnostycznych lub terapeutycznych iuzyskuje jego świadomą zgodę; D.U7. D.U8. D.U9. D.U10. D.U11. D.U12. przekazuje pacjentowi ijego rodzinie informacje oniekorzystnym rokowaniu; udziela porady wkwestii przestrzegania zaleceń terapeutycznych iprozdrowotnego trybu życia; identyfikuje czynniki ryzyka wystąpienia przemocy, rozpoznaje przemoc iodpowiednio reaguje; stosuje wpodstawowym stopniu psychologiczne interwencje motywujące iwspierające; komunikuje się ze współpracownikami zespołu, udzielając konstruktywnej informacji zwrotnej iwsparcia; przestrzega wzorców etycznych wdziałaniach zawodowych;

D.U13.  posiada zdolność rozpoznawania etycznych wymiarów decyzji medycznych iodróżniania aspektów faktualnych od normatywnych; D.U14.  przestrzega praw pacjenta, wtym: prawa do ochrony danych osobowych, prawa do intymności, prawa do informacji ostanie zdrowia, prawa do wyrażenia świadomej zgody na leczenie lub odstąpienie od niego oraz prawa do godnej śmierci; D.U15. wykazuje odpowiedzialność za podnoszenie swoich kwalifikacji iprzekazywanie wiedzy innym; D.U16.  rozpoznaje własne ograniczenia, dokonuje samooceny deficytów ipotrzeb edukacyjnych, planuje własną aktywność edukacyjną; D.U17.  krytycznie analizuje piśmiennictwo medyczne, w tym w języku angielskim, oraz wyciąga wnioski w oparciu odostępną literaturę; D.U18. porozumiewa się zpacjentem wjednym zjęzyków obcych.

 Dziennik Ustaw –8– Poz. 631

E.  AUKI KLINICZNE NIEZABIEGOWE (np. pediatria, choroby wewnętrzne, neurologia, geriatria, psychiatria, N dermatologia, onkologia, medycyna rodzinna, choroby zakaźne, rehabilitacja, diagnostyka laboratoryjna, farmakologia kliniczna) Wzakresie wiedzy absolwent: E.W1.  uwarunkowania środowiskowe iepidemiologiczne najczęstszych chorób; zna E.W2.  zasady żywienia dzieci zdrowych ichorych, szczepień ochronnych iprowadzenia bilansu zdrowia dziecka; zna E.W3.  irozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania ipostępowania terapeutycznego wprzypadku najczęstzna szych chorób dzieci: a) krzywicy, tężyczki, drgawek, b)  ad serca, zapalenia mięśnia sercowego, wsierdzia iosierdzia, kardiomiopatii, zaburzeń rytmu serca, niewyw dolności serca, nadciśnienia tętniczego, omdleń, c)  strych iprzewlekłych chorób górnych idolnych dróg oddechowych, wad wrodzonych układu oddechowego, o gruźlicy, mukowiscydozy, astmy, alergicznego nieżytu nosa, pokrzywki, wstrząsu anafilaktycznego, obrzęku naczynioworuchowego, d)  iedokrwistości, skaz krwotocznych, stanów niewydolności szpiku, chorób nowotworowych wieku dziecięcen go, wtym guzów litych typowych dla wieku dziecięcego, e)  strych i przewlekłych bólów brzucha, wymiotów, biegunek, zaparć, krwawień z przewodu pokarmowego, o choroby wrzodowej, nieswoistych chorób jelit, chorób trzustki, cholestaz ichorób wątroby oraz innych chorób nabytych iwad wrodzonych przewodu pokarmowego, f)  akażeń układu moczowego, wad wrodzonych układu moczowego, zespołu nerczycowego, kamicy nerkowej, z ostrej iprzewlekłej niewydolności nerek, ostrych iprzewlekłych zapaleń nerek, chorób układowych nerek, zaburzeń oddawania moczu, choroby refluksowej pęcherzowo-moczowodowej, g)  aburzeń wzrastania, chorób tarczycy iprzytarczyc, chorób nadnerczy, cukrzycy, otyłości, zaburzeń dojrzewaz nia ifunkcji gonad, h)  ózgowego porażenia dziecięcego, zapaleń mózgu iopon mózgowo-rdzeniowych, padaczki, m i) najczęstszych chorób zakaźnych wieku dziecięcego, j) zespołów genetycznych, k)  horób tkanki łącznej, gorączki reumatycznej, młodzieńczego zapalenia stawów, tocznia układowego, zapalec nia skórno-mięśniowego; E.W4.  zagadnienia: dziecka maltretowanego iwykorzystywania seksualnego, upośledzenia umysłowego, zaburzeń zna zachowania: psychoz, uzależnień, zaburzeń odżywiania iwydalania udzieci; E.W5.  podstawowe sposoby diagnostyki iterapii płodu; zna E.W6.  najczęściej występujące stany zagrożenia życia udzieci oraz zasady postępowania wtych stanach; zna E.W7.  irozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania ipostępowania terapeutycznego wodniesieniu do najzna częstszych chorób wewnętrznych występujących uosób dorosłych oraz ich powikłań: a)  horób układu krążenia, wtym: choroby niedokrwiennej serca, wad serca, chorób wsierdzia, mięśnia serca, c osierdzia, niewydolności serca (ostrej iprzewlekłej), chorób naczyń tętniczych iżylnych, nadciśnienia tętniczego: pierwotnego iwtórnego, nadciśnienia płucnego, b)  horób układu oddechowego, wtym: chorób dróg oddechowych, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, astc my oskrzelowej, rozstrzenia oskrzeli, mukowiscydozy, zakażeń układu oddechowego, chorób śródmiąższowych płuc, opłucnej, śródpiersia, obturacyjnego icentralnego bezdechu sennego, niewydolności oddechowej (ostrej iprzewlekłej), nowotworów układu oddechowego, c)  horób układu pokarmowego, wtym chorób: jamy ustnej, przełyku, żołądka idwunastnicy, jelit, trzustki, wąc troby, dróg żółciowych ipęcherzyka żółciowego, d)  horób układu wydzielania wewnętrznego, w tym chorób: podwzgórza i przysadki, tarczycy, przytarczyc, c kory irdzenia nadnerczy, jajników ijąder, atakże guzów neuroendokrynnych, zespołów wielogruczołowych, różnych typów cukrzycy izespołu metabolicznego: hipoglikemii, otyłości, dyslipidemii, e)  horób nerek i dróg moczowych, w tym: ostrych i przewlekłych niewydolności nerek, chorób kłębuszków c nerkowych iśródmiąższowych nerek, torbieli nerek, kamicy nerkowej, zakażeń układu moczowego, nowotworów układu moczowego, wszczególności raka pęcherza moczowego iraka nerki, f)  horób układu krwiotwórczego, wtym: aplazji szpiku, niedokrwistości, granulocytopenii iagranulocytozy, małoc płytkowości, białaczek ostrych, nowotworów mieloproliferacyjnych imielodysplastyczno-mieloproliferacyjnych, zespołów mielodysplastycznych, nowotworów zdojrzałych limfocytów B iT, skaz krwotocznych, trombofilii, stanów bezpośredniego zagrożenia życia whematologii, zaburzeń krwi wchorobach innych narządów;

 Dziennik Ustaw –9– Poz. 631

g)  horób reumatycznych, wtym: chorób układowych tkanki łącznej, układowych zapaleń naczyń, zapaleń stac wów zzajęciem kręgosłupa, chorób metabolicznych kości, wszczególności osteoporozy ichoroby zwyrodnieniowej stawów, dny moczanowej, h)  horób alergicznych, wtym: anafilaksji iwstrząsu anafilaktycznego oraz obrzęku naczynioruchowego, c i)  aburzeń wodno-elektrolitowych ikwasowo-zasadowych: stanów odwodnienia, stanów przewodnienia, zabuz rzeń gospodarki elektrolitowej, kwasicy izasadowicy; E.W8.  irozumie przebieg oraz objawy procesu starzenia się, atakże zasady całościowej oceny geriatrycznej iopieki zna interdyscyplinarnej wodniesieniu do pacjenta wpodeszłym wieku; E.W9.  rozumie przyczyny izna podstawowe odrębności wnajczęstszych chorobach występujących uosób starszych oraz zasady postępowania wpodstawowych zespołach geriatrycznych; E.W10. zna irozumie podstawowe zasady farmakoterapii chorób ludzi wpodeszłym wieku; E.W11. zna irozumie zagrożenia związane zhospitalizacją ludzi wpodeszłym wieku; E.W12.  irozumie podstawowe zasady organizacji opieki nad osobą starszą iobciążenia opiekuna osoby starszej; zna E.W13. zna irozróżnia podstawowe zespoły objawów neurologicznych; E.W14.  irozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania ipostępowania terapeutycznego wnajczęstszych chorozna bach układu nerwowego, wtym: a) bólach głowy: migrenie, napięciowym bólu głowy izespołach bólów głowy oraz neuralgii nerwu V, b)  horobach naczyniowych mózgu, wszczególności udarze mózgu, c c) padaczce, d)  akażeniach układu nerwowego, w szczególności zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, boreliozie, z opryszczkowym zapaleniu mózgu, chorobach neurotransmisyjnych, e)  tępieniach, wszczególności chorobie Alzheimera, otępieniu czołowym, otępieniu naczyniopochodnym iino nych zespołach otępiennych, f) chorobach jąder podstawy, wszczególności chorobie Parkinsona, g) chorobach demielinizacyjnych, wszczególności stwardnieniu rozsianym, h)  horobach układu nerwowo-mięśniowego, wszczególności stwardnieniu bocznym zanikowym irwie kulszoc wej, i)  razach czaszkowo-mózgowych, wszczególności wstrząśnieniu mózgu; u E.W15. zna podstawowe koncepcje patogenezy zaburzeń psychicznych; E.W16.  symptomatologię ogólną zaburzeń psychicznych oraz zasady ich klasyfikacji według głównych systemów zna klasyfikacyjnych; E.W17.  objawy, zasady diagnozowania ipostępowania terapeutycznego wnajczęstszych chorobach psychicznych, zna wtym: a) schizofrenii, b) zaburzeniach afektywnych iadaptacyjnych, c) zaburzeniach odżywiania, d) zaburzeniach związanych zprzyjmowaniem substancji psychoaktywnych; E.W18. zna zasady diagnostyki ipostępowania wstanach nagłych psychiatrii; E.W19. zna specyfikę zaburzeń psychicznych iich leczenia udzieci, młodzieży oraz wokresie starości; E.W20.  objawy zaburzeń psychicznych wprzebiegu chorób somatycznych, ich wpływ na przebieg choroby podstazna wowej irokowanie oraz zasady ich leczenia; E.W21.  posiada wiedzę na temat seksualności człowieka ipodstawowych zaburzeń znią związanych; E.W22.  przepisy dotyczące ochrony zdrowia psychicznego, ze szczególnym uwzględnieniem zasad przyjęcia do szpizna tala psychiatrycznego; E.W23.  uwarunkowania środowiskowe iepidemiologiczne najczęstszych nowotworów człowieka; zna E.W24.  podstawy wczesnej wykrywalności nowotworów izasady badań przesiewowych wonkologii; zna E.W25.  możliwości współczesnej terapii nowotworów (zuwzględnieniem terapii wielomodalnej), perspektywy terazna pii komórkowych igenowych oraz ich niepożądane skutki; E.W26.  zasady terapii skojarzonych wonkologii, algorytmy postępowania diagnostyczno-leczniczego wnajczęściej zna występujących nowotworach człowieka;

 Dziennik Ustaw – 10 – Poz. 631

E.W27.  irozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania ipostępowania terapeutycznego wnajczęstszych probzna lemach medycyny paliatywnej, wtym: a) leczeniu objawowym najczęstszych objawów somatycznych, b) postępowaniu wwyniszczeniu nowotworowym oraz profilaktyce ileczeniu odleżyn, c) najczęstszych stanach nagłych wmedycynie paliatywnej; E.W28. zna zasady postępowania paliatywnego zpacjentem wstanie terminalnym; E.W29. zna zasady leczenia bólu, wtym bólu nowotworowego iprzewlekłego; E.W30. zna irozumie pojęcie kalectwa, inwalidztwa iniepełnosprawności; E.W31. zna rolę imetody stosowane wrehabilitacji medycznej; E.W32.  irozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania ipostępowania terapeutycznego oraz profilaktycznego zna wnajczęstszych chorobach bakteryjnych, wirusowych, pasożytniczych igrzybicach, wtym zakażeniach pneumokokowych, wirusowym zapaleniu wątroby, nabytym niedoborze odporności AIDS, sepsie izakażeniach szpitalnych; E.W33.  podstawowe cechy, uwarunkowania środowiskowe iepidemiologiczne najczęstszych chorób skóry człowieka; zna E.W34.  irozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania ipostępowania terapeutycznego wnajczęstszych chorozna bach przenoszonych drogą płciową; E.W35.  irozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania ipostępowania terapeutycznego wnajczęstszych chorozna bach dziedzicznych; E.W36.  irozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania ipostępowania terapeutycznego wnajczęstszych chorozna bach ispecyficznych problemach wpraktyce lekarza rodzinnego; E.W37.  rodzaje materiałów biologicznych wykorzystywanych wdiagnostyce laboratoryjnej oraz zasady pobierania zna materiału do badań; E.W38. zna podstawy teoretyczne ipraktyczne diagnostyki laboratoryjnej; E.W39. zna irozumie możliwości iograniczenia badań laboratoryjnych wstanach nagłych; E.W40. wymienia wskazania do wdrożenia terapii monitorowanej; E.W41. definiuje podstawowe pojęcia farmakoekonomiczne. Wzakresie umiejętności absolwent: E.U1. przeprowadza wywiad lekarski zpacjentem dorosłym; E.U2. przeprowadza wywiad lekarski zdzieckiem ijego rodziną; E.U3. przeprowadza pełne iukierunkowane badanie fizykalne pacjenta dorosłego; E.U4. przeprowadza badanie fizykalne dziecka wkażdym wieku; E.U5. przeprowadza badanie psychiatryczne; E.U6. przeprowadza orientacyjne badanie słuchu ipola widzenia oraz badanie otoskopowe; E.U7. ocenia stan ogólny, stan przytomności iświadomości pacjenta; E.U8. ocenia stan noworodka wskali Apgar oraz ocenia jego dojrzałość, bada odruchy noworodkowe; E.U9. zestawia pomiary antropometryczne iciśnienia krwi zdanymi na siatkach centylowych; E.U10. ocenia stopień zaawansowania dojrzewania płciowego; E.U11. przeprowadza badania bilansowe; E.U12. przeprowadza diagnostykę różnicową najczęstszych chorób osób dorosłych idzieci; E.U13. ocenia iopisuje stan somatyczny ipsychiczny pacjenta; E.U14. rozpoznaje stany bezpośredniego zagrożenia życia; E.U15. rozpoznaje stan po spożyciu alkoholu, narkotyków iinnych używek; E.U16. planuje postępowanie diagnostyczne, terapeutyczne iprofilaktyczne; E.U17.  przeprowadza analizę ewentualnych działań niepożądanych poszczególnych leków oraz interakcji między nimi; E.U18.  proponuje indywidualizację obowiązujących wytycznych terapeutycznych oraz inne metody leczenia wobec nieskuteczności albo przeciwwskazań do terapii standardowej; E.U19. rozpoznaje objawy lekozależności iproponuje postępowanie lecznicze; E.U20. kwalifikuje pacjenta do leczenia domowego iszpitalnego; E.U21.  definiuje stany, wktórych czas dalszego trwania życia, stan funkcjonalny lub preferencje chorego ograniczają postępowanie zgodne zokreślonymi dla danej choroby wytycznymi;

 Dziennik Ustaw E.U22. E.U23. E.U24. E.U25. E.U26. E.U27. E.U28. E.U29. – 11 – Poz. 631

dokonuje oceny funkcjonalnej pacjenta niepełnosprawnego; proponuje program rehabilitacji wnajczęstszych chorobach; interpretuje badania laboratoryjne iidentyfikuje przyczyny odchyleń; stosuje leczenie żywieniowe (zuwzględnieniem żywienia dojelitowego ipozajelitowego); planuje postępowanie wprzypadku ekspozycji na zakażenie przenoszone drogą krwi; kwalifikuje pacjenta do szczepień; pobiera materiał do badań wykorzystywanych wdiagnostyce laboratoryjnej; wykonuje podstawowe procedury izabiegi lekarskie, wtym: a) pomiar temperatury ciała, pomiar tętna, nieinwazyjny pomiar ciśnienia tętniczego, b) monitorowanie parametrów życiowych przy pomocy kardiomonitora, pulsoksymetrię, c) badanie spirometryczne, leczenie tlenem, wentylację wspomaganą izastępczą, d) wprowadzenie rurki ustno-gardłowej, e)  strzyknięcia dożylne, domięśniowe ipodskórne, kaniulację żył obwodowych, pobieranie obwodowej krwi w żylnej, pobieranie posiewów krwi, pobieranie krwi tętniczej, pobieranie arterializowanej krwi włośniczkowej, f) pobieranie wymazów znosa, gardła iskóry, nakłucie jamy opłucnowej, g)  ewnikowanie pęcherza moczowego ukobiet imężczyzn, zgłębnikowanie żołądka, płukanie żołądka, enemę, c h)  tandardowy elektrokardiogram spoczynkowy wraz z interpretacją, kardiowersję elektryczną i defibrylację s serca, i) proste testy paskowe ipomiar stężenia glukozy we krwi; E.U30. asystuje przy przeprowadzaniu następujących procedur izabiegów lekarskich: a) przetaczaniu preparatów krwi ikrwiopochodnych, b) drenażu jamy opłucnowej, c) nakłuciu worka osierdziowego, d) nakłuciu jamy otrzewnowej, e) nakłuciu lędźwiowym, f) biopsji cienkoigłowej, g) testach naskórkowych, h) próbach śródskórnych iskaryfikacyjnych oraz interpretuje ich wyniki; E.U31.  interpretuje charakterystyki farmaceutyczne produktów leczniczych oraz krytycznie ocenia materiały reklamowe dotyczące leków; E.U32. planuje konsultacje specjalistyczne; E.U33. wdraża podstawowe postępowanie lecznicze wostrych zatruciach; E.U34. monitoruje stan chorego zatrutego substancjami chemicznymi lub lekami; E.U35. ocenia odleżyny istosuje odpowiednie opatrunki; E.U36. postępuje właściwie wprzypadku urazów (zakłada opatrunek lub unieruchomienie, zaopatruje izszywa ranę); E.U37. rozpoznaje agonię pacjenta istwierdza jego zgon; E.U38. prowadzi dokumentację medyczną pacjenta. F.  AUKI KLINICZNE ZABIEGOWE (np.anestezjologia iintensywna terapia, chirurgia ogólna, ortopedia ztraumatoN logią, medycyna ratunkowa, chirurgia onkologiczna, ginekologia ipołożnictwo, urologia, otorynolaryngologia, okulistyka, neurochirurgia, transplantologia, diagnostyka obrazowa) Wzakresie wiedzy absolwent: F.W1.  irozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania oraz postępowania terapeutycznego wodniesieniu do zna najczęstszych chorób wymagających interwencji chirurgicznej, zuwzględnieniem odrębności wieku dziecięcego, wtym wszczególności: a) ostrych iprzewlekłych chorób jamy brzusznej, b) chorób klatki piersiowej, c) chorób kończyn igłowy, d) złamań kości iurazów narządów;

 Dziennik Ustaw – 12 – Poz. 631

F.W2.  wybrane zagadnienia zzakresu chirurgii dziecięcej, wtym traumatologii iotorynolaryngologii, wady ichozna roby nabyte będące wskazaniem do leczenia chirurgicznego udzieci; F.W3.  zasady kwalifikacji iwykonywania oraz najczęstsze powikłania podstawowych zabiegów operacyjnych iinzna wazyjnych procedur diagnostyczno-leczniczych; F.W4.  zna zasady bezpieczeństwa okołooperacyjnego, przygotowania pacjenta do operacji, wykonania znieczulenia ogólnego imiejscowego oraz kontrolowanej sedacji; F.W5. zna leczenie pooperacyjne zterapią przeciwbólową imonitorowaniem pooperacyjnym; F.W6. zna wskazania izasady stosowania intensywnej terapii; F.W7. zna aktualne wytyczne resuscytacji krążeniowo-oddechowej noworodków, dzieci idorosłych; F.W8. zna zasady funkcjonowania zintegrowanego systemu państwowego ratownictwa medycznego; F.W9.  zna funkcje rozrodcze kobiety, zaburzenia z nimi związane oraz postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne dotyczące wszczególności: a) cyklu miesiączkowego ijego zaburzeń, b) ciąży, c) porodu fizjologicznego ipatologicznego oraz połogu, d) zapaleń inowotworów wobrębie narządów płciowych, e) regulacji urodzeń, f) menopauzy, g) podstawowych metod diagnostyki izabiegów ginekologicznych; F.W10. zna problematykę współcześnie wykorzystywanych badań obrazowych, wszczególności: a) symptomatologię radiologiczną podstawowych chorób, b) metody instrumentalne itechniki obrazowe wykorzystywane do wykonywania zabiegów leczniczych, c)  skazania, przeciwwskazania i przygotowanie pacjentów do poszczególnych rodzajów badań obrazowych w oraz przeciwwskazania do stosowania środków kontrastujących; F.W11.  choroby narządu wzroku, wszczególności: zna a)  na iwyjaśnia przyczyny, objawy, zasady diagnozowania oraz postępowania terapeutycznego wnajczęstszych z chorobach okulistycznych, b)  na okulistyczne powikłania chorób ogólnoustrojowych wraz zich okulistyczną symptomatologią oraz praz widłowe metody postępowania wtych przypadkach, c) postępowanie chirurgiczne wposzczególnych chorobach oka, d) zna podstawowe grupy leków stosowanych wokulistyce, ich działania niepożądane iinterakcje, e)  na grupy leków stosowanych ogólnie, zktórymi wiążą się powikłania iprzeciwwskazania okulistyczne oraz z wyjaśnia ich mechanizm; F.W12. zna zagadnienia zzakresu laryngologii, foniatrii iaudiologii, wtym: a)  rzyczyny, przebieg kliniczny, metody leczenia, powikłania oraz rokowanie wchorobach ucha, nosa, zatok p przynosowych, jamy ustnej, gardła ikrtani uosób dorosłych, b) choroby nerwu twarzowego iwybranych struktur szyi, c)  asady postępowania diagnostycznego iterapeutycznego wurazach mechanicznych ucha, nosa, krtani iprzełyku, z d) zasady postępowania wstanach nagłych wotorynolaryngologii, wszczególności wduszności krtaniowej, e) zasady postępowania diagnostycznego iterapeutycznego wzaburzeniach słuchu, głosu oraz mowy, f) zasady postępowania diagnostycznego iterapeutycznego wnowotworach głowy iszyi; F.W13.  irozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania ipostępowania terapeutycznego wprzypadku najczęstzna szych chorób ośrodkowego układu nerwowego wzakresie: a) obrzęku mózgu ijego następstw, ze szczególnym uwzględnieniem stanów nagłych, b) innych postaci ciasnoty wewnątrzczaszkowej zich następstwami, c) urazów czaszkowo-mózgowych, d) wad naczyniowych centralnego systemu nerwowego, e) guzów nowotworowych centralnego systemu nerwowego, f) chorób kręgosłupa irdzenia kręgowego; F.W14.  wpodstawowym zakresie problematykę transplantologii zabiegowej, wskazania do przeszczepienia nieodzna wracalnie uszkodzonych narządów itkanek oraz procedury ztym związane; F.W15. zna zasady wysuwania podejrzenia oraz rozpoznawania śmierci mózgu.

 Dziennik Ustaw Wzakresie umiejętności absolwent: F.U1.  asystuje przy typowym zabiegu operacyjnym, przygotowuje pole operacyjne iznieczula miejscowo okolicę operowaną; F.U2. F.U3. F.U4. F.U5. posługuje się podstawowymi narzędziami chirurgicznymi; stosuje się do zasad aseptyki iantyseptyki; zaopatruje prostą ranę, zakłada izmienia jałowy opatrunek chirurgiczny; zakłada wkłucie obwodowe; – 13 – Poz. 631

F.U6.  bada sutki, węzły chłonne, gruczoł tarczowy oraz jamę brzuszną waspekcie ostrego brzucha, atakże wykonuje badanie palcem przez odbyt; F.U7.  ocenia wynik badania radiologicznego wzakresie najczęstszych typów złamań, szczególnie złamań kości długich; F.U8.  wykonuje doraźne unieruchomienie kończyny, wybiera rodzaj unieruchomienia konieczny do zastosowania wtypowych sytuacjach klinicznych oraz kontroluje poprawność ukrwienia kończyny po założeniu opatrunku unieruchamiającego; F.U9. zaopatruje krwawienie zewnętrzne; F.U10.  wykonuje podstawowe zabiegi resuscytacyjne z użyciem automatycznego defibrylatora zewnętrznego i inne czynności ratunkowe oraz udziela pierwszej pomocy; F.U11.  działa zgodnie zaktualnym algorytmem zaawansowanych czynności resuscytacyjnych; F.U12.  monitoruje okres pooperacyjny woparciu opodstawowe parametry życiowe; F.U13.  rozpoznaje objawy podmiotowe iprzedmiotowe świadczące onieprawidłowym przebiegu ciąży (nieprawidłowe krwawienia, czynność skurczową macicy); F.U14.  interpretuje wyniki badania fizykalnego ciężarnej (ciśnienie tętnicze, czynność serca matki płodu) oraz wyniki badań laboratoryjnych świadczących opatologiach ciąży; F.U15. F.U16. F.U17. F.U19. interpretuje zapis kardiotokografii (KTG); rozpoznaje rozpoczynający się poród oraz nieprawidłowy czas jego trwania; interpretuje objawy podmiotowe iprzedmiotowe wczasie połogu; przeprowadza okulistyczne badanie przesiewowe;

F.U18.  ustala zalecenia, wskazania iprzeciwwskazania dotyczące stosowania metod antykoncepcji; F.U20.  rozpoznaje stany okulistyczne wymagające natychmiastowej pomocy specjalistycznej iudziela wstępnej, kwalifikowanej pomocy wprzypadkach urazów fizycznych ichemicznych oka; F.U21.  ocenia stan chorego nieprzytomnego zgodnie zobowiązującymi międzynarodowymi skalami punktowymi; F.U22. rozpoznaje objawy narastającego ciśnienia śródczaszkowego; F.U23.  ocenia wskazania do wykonania punkcji nadłonowej iuczestniczy wjej wykonaniu; F.U24.  asystuje przy typowych procedurach urologicznych (endoskopii diagnostycznej iterapeutycznej układu moczowego, litotrypsji, punkcji prostaty); F.U25. F.U26. wykonuje podstawowe badanie laryngologiczne wzakresie ucha, nosa, gardła ikrtani; przeprowadza orientacyjne badanie słuchu.

G.  RAWNE IORGANIZACYJNE ASPEKTY MEDYCYNY (np.higiena, epidemiologia, zdrowie publiczne, prawo P medyczne, medycyna sądowa) Wzakresie wiedzy absolwent: G.W1.  metody oceny stanu zdrowia jednostki ipopulacji, różne systemy klasyfikacji chorób iprocedur medyczzna nych; G.W2.  sposoby identyfikacji ibadania czynników ryzyka, wady izalety różnego typu badań epidemiologicznych zna oraz miary świadczące oobecności zależności przyczynowo-skutkowej; G.W3.  epidemiologię chorób zakaźnych iprzewlekłych, sposoby zapobiegania ich występowaniu na różnych etazna pach naturalnej historii choroby oraz rolę nadzoru epidemiologicznego; G.W4.  pojęcie zdrowia publicznego, jego cele, zadania, atakże strukturę iorganizację systemu ochrony zdrowia zna na poziomie krajowym iglobalnym oraz wpływ uwarunkowań ekonomicznych na możliwości ochrony zdrowia;

 Dziennik Ustaw – 14 – Poz. 631

G.W5.  zasady promocji zdrowia, jej zadania oraz główne kierunki działania, ze szczególnym uwzględnieniem znazna jomości roli elementów zdrowego stylu życia; G.W6.  regulacje prawne dotyczące udzielania świadczeń zdrowotnych, praw pacjenta, podstaw wykonywania zawozna du lekarza ifunkcjonowania samorządu lekarskiego; G.W7.  podstawowe regulacje dotyczące organizacji ifinansowania służby zdrowia, powszechnego ubezpieczenia zna zdrowotnego oraz zasady organizacji przedsiębiorstw podmiotu leczniczego; G.W8.  obowiązki prawne lekarza wzakresie stwierdzenia zgonu; zna G.W9.  regulacje dotyczące eksperymentu medycznego oraz prowadzenia innych badań medycznych; zna G.W10.  zna regulacje prawne dotyczące przeszczepów, sztucznej prokreacji, aborcji, zabiegów estetycznych, leczenia paliatywnego, chorób psychicznych; G.W11.  zasady prawa farmaceutycznego; zna G.W12.  zasady tajemnicy lekarskiej, prowadzenia dokumentacji medycznej, odpowiedzialności karnej, cywilnej izazna wodowej lekarza; G.W13.  interpretuje miary częstości występowania chorób iniepełnosprawności, ocenia sytuację epidemiologiczną chorób powszechnie występujących wkraju; G.W14.  irozumie pojęcie śmierci gwałtownej inagłego zgonu, atakże różnicę między pojęciami urazu aobrażenia; zna G.W15.  podstawy prawne izasady postępowania lekarza podczas oględzin zwłok na miejscu ich ujawnienia oraz sązna dowo-lekarskiego badania zwłok; G.W16.  zna zasady diagnostyki sądowo-lekarskiej i opiniowania w przypadkach dotyczących dzieciobójstwa i rekonstrukcji okoliczności wypadku drogowego; G.W17.  zna zasady opiniowania sądowo-lekarskiego dotyczące: zdolności do udziału w czynnościach procesowych; skutku biologicznego oraz uszczerbku na zdrowiu; G.W18.  pojęcie błędu medycznego, najczęstsze przyczyny błędów medycznych izasady opiniowania wtakich przyzna padkach; G.W19. zna zasady pobierania materiału do badań toksykologicznych ihemogenetycznych. Wzakresie umiejętności absolwent: G.U1.  opisuje strukturę demograficzną ludności ina tej podstawie ocenia problemy zdrowotne populacji; G.U2.  zbiera informacje na temat obecności czynników ryzyka chorób zakaźnych iprzewlekłych oraz planuje działania profilaktyczne na różnym poziomie zapobiegania; G.U3.  wyjaśnia osobom korzystającym ze świadczeń medycznych ich podstawowe uprawnienia oraz podstawy prawne udzielania tych świadczeń; G.U4.  stosuje wpraktyce regulacje prawne dotyczące wydawania zaświadczeń lekarskich na potrzeby pacjentów, ich rodzin oraz instytucji zewnętrznych; G.U5.  podczas badania dziecka rozpoznaje zachowania iobjawy wskazujące na możliwość wystąpienia przemocy wobec dziecka; G.U6.  stara się unikać popełnienia błędu medycznego we własnych działaniach; G.U7.  pobiera zgodnie zzasadami krew do badań toksykologicznych oraz zabezpiecza materiał do badań hemogenetycznych.

IV. ORGANIZACJA STUDIÓW Proces kształcenia może być organizowany wformie kursów (przedmiotów) odpowiadających poszczególnym dyscyplinom nauk medycznych (np.anatomii, mikrobiologii, chirurgii czy okulistyce), kursów zintegrowanych, łączących dwie lub więcej dyscyplin (np.choroby wewnętrzne idiagnostykę laboratoryjną, choroby zakaźne imikrobiologię) oraz wielodyscyplinarnych modułów poświęconych określonym tematom (np.mechanizm ileczenie bólu, choroby autoimmunologiczne). Modułowa konstrukcja programu kształcenia stwarza możliwość równomiernego obciążenia studentów przez przypisanie modułom takiej samej, powtarzalnej wartości punktowej ECTS (np.5, 6, 10). Wtrakcie kształcenia wobszarze nauk klinicznych należy zapewnić studentom bezpośredni dostęp do pacjentów zchorobami ujętymi wprogramie kształcenia, zarówno ostrymi, jak iprzewlekłymi, wtym także pacjentów ambulatoryjnych.

 Dziennik Ustaw – 15 – Poz. 631

1. MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ PUNKTÓW ECTS Grupy szczegółowych efektów kształcenia A. Nauki morfologiczne B. Naukowe podstawy medycyny C. Nauki przedkliniczne D. Nauki behawioralne ispołeczne zelementami profesjonalizmu E. Nauki kliniczne niezabiegowe F. Nauki kliniczne zabiegowe G. Prawne iorganizacyjne aspekty medycyny Praktyczne nauczanie kliniczne (30 tygodni) + egzaminy Praktyki wakacyjne Razem Godziny 300 525 525 240 1060 900 100 900 600 5150 Punkty ECTS 25 43 43 12 65 50 6 60 20 324

Do dyspozycji uczelni pozostawia się 550 godzin zajęć (36 punktów ECTS), które mogą być realizowane jako zajęcia obowiązkowe lub fakultatywne, uzupełniające wiedzę, umiejętności i kompetencje w grupach A–G szczegółowych efektów kształcenia lub poza tymi grupami. Zajęcia fakultatywne powinny stanowić nie mniej niż 5% wszystkich zajęć. Wgrupie D szczegółowych efektów kształcenia nie więcej niż połowa godzin może być przeznaczona na nauczanie języka angielskiego. Dodatkowe godziny zajęć zjęzyka obcego (języków obcych) mogą mieścić się wramach godzin własnych uczelni, ztym że wprzypadku gdy całkowita liczba godzin zajęć zjęzyków obcych przekroczy 200, uczelnia musi zwiększyć ogólną pulę godzin wprogramie kształcenia otę nadwyżkę.

2. PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE NA VI ROKU STUDIÓW Praktyczne nauczanie kliniczne na VI roku studiów obejmuje zajęcia wklinikach lub oddziałach szpitalnych zzakresu następujących specjalności, prowadzone przez wymienioną liczbę tygodni: • choroby wewnętrzne – 8, • pediatria – 4, • chirurgia – 4, • ginekologia ipołożnictwo – 2, • psychiatria – 2, • medycyna ratunkowa – 2, • medycyna rodzinna –2 oraz 6 tygodni wspecjalności wybranej przez studenta. Wramach praktycznego nauczania klinicznego są realizowane efekty kształcenia zawarte wgrupach E iF.

3. PRAKTYKI WAKACYJNE Praktyki wakacyjne powinny odbywać się wprzedsiębiorstwach podmiotu leczniczego ipowinny obejmować doskonalenie umiejętności zawodowych. Szczegółowy zakres praktyki 1 Opieka nad chorym Lecznictwo otwarte (lekarz rodzinny) Pomoc doraźna Choroby wewnętrzne Liczba tygodni 2 4 3 1 4

 Dziennik Ustaw 1 Intensywna terapia Pediatria Chirurgia Ginekologia ipołożnictwo 2 2 2 2 2 – 16 – Poz. 631

Praktyki wakacyjne służą osiągnięciu wybranych efektów kształcenia. Program praktyk i sposób oceniania osiągniętych efektów ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie.

4. INNE WYMAGANIA Wychowanie fizyczne jest przedmiotem nieobowiązkowym. Uczelnie medyczne zapewniają studentom bezpłatny dostęp do obiektów sportowych, umożliwiając uprawianie sportu, uczestniczenie w zajęciach rekreacyjnych oraz kształtowanie prozdrowotnych postaw, wwymiarze co najmniej 30 godzin rocznie. V. SPOSOBY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Sprawdzenie osiągnięcia założonych efektów kształcenia wymaga zastosowania zróżnicowanych form oceniania studentów, adekwatnych do obszarów, których dotyczą te efekty. Efekty kształcenia wobszarze wiedzy można sprawdzać za pomocą egzaminów pisemnych lub ustnych. Jako formy egzaminów pisemnych można stosować eseje, raporty, krótkie ustrukturyzowane pytania oraz testy: wielokrotnego wyboru (MCQ – Multiple Choice Questions), wielokrotnej odpowiedzi (MRQ – Multiple Response Questions), wyboru Tak/Nie idopasowania odpowiedzi. Egzaminy ustne powinny być standaryzowane oraz ukierunkowane na sprawdzenie wiedzy na poziomie wyższym niż sama znajomość faktów (poziom zrozumienia, umiejętność analizy, syntezy, rozwiązywania problemów). Sprawdzenie osiągnięcia efektów kształcenia wzakresie umiejętności praktycznych, zarówno tych, które dotyczą komunikowania się, jak iproceduralnych (manualnych), wymaga bezpośredniej obserwacji studenta demonstrującego umiejętność wczasie tradycyjnego egzaminu klinicznego lub egzaminu standaryzowanego (OSCE – Objective Structured Clinical Examination) ijego modyfikacji (Mini-Cex). Egzamin OSCE jest wszczególności wskazany jako forma sprawdzania całości umiejętności klinicznych nabytych wtrakcie nauczania praktycznego na ostatnim roku studiów.

 Dziennik Ustaw – 17 – Poz. 631

Załącznik nr2

Standardy kształcenia dla kierunku studiów: Kierunek lekarsko-dentystyczny JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE

1. Jednolite studia magisterskie na kierunku lekarsko-dentystycznym trwają nie krócej niż 10 semestrów.

2. Liczba godzin zajęć nie może być mniejsza niż 5000.

3. Liczba punktów ECTS wynosi nie mniej niż 300.

4.  ierunek studiów mieści się wobszarze kształcenia zzakresu nauk medycznych, nauk ozdrowiu oraz nauk okulturze K fizycznej. II. OGÓLNE EFEKTY KSZTAŁCENIA Dyplom lekarza-dentysty uzyskuje absolwent studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym, który:

1) posiada: a) podstawową wiedzę wzakresie medycyny oraz nauk przyrodniczych, b) zaawansowaną wiedzę wzakresie stomatologii, c) wiedzę wzakresie edukacji prozdrowotnej, d) podstawową wiedzę wzakresie prowadzenia badań iupowszechniania ich wyników, e) wiedzę wzakresie organizacji praktyki lekarza-dentysty izarządzania wochronie zdrowia;

2) wzakresie umiejętności potrafi: a)  rzeprowadzić diagnostykę najczęstszych chorób, ocenić iopisać stan somatyczny ipsychiczny pacjenta, p b)  rowadzić profesjonalną opiekę dentystyczną wzakresie profilaktyki, leczenia, promocji zdrowia iedukacji prozdrop wotnej, c) zaplanować leczenie wzakresie problemów stomatologicznych, d) prowadzić postępowanie kliniczne oparte na wiedzy irespektujące zasady humanitaryzmu;

3) wzakresie kompetencji społecznych: a)  ozpoznaje ograniczenia diagnostyczne i lecznicze oraz potrzeby edukacyjne, a także potrafi zaplanować własną r aktywność edukacyjną, b)  osiada umiejętność pracy wzespole profesjonalistów, wśrodowisku wielokulturowym iwielonarodowościowym, p c)  draża zasady koleżeństwa zawodowego i współpracy z przedstawicielami innych zawodów w zakresie ochrony w zdrowia, d) przestrzega tajemnicy lekarskiej ipraw pacjenta. III. SZCZEGÓŁOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA A. NAUKI MORFOLOGICZNE Wzakresie wiedzy absolwent: A.W1.  wykazuje znajomość struktur organizmu ludzkiego: komórek, tkanek, narządów i systemów, ze szczególnym uwzględnieniem układu stomatognatycznego; A.W2. A.W3. A.W4. charakteryzuje rozwój narządów icałego organizmu, ze szczególnym uwzględnieniem narządu żucia; zna budowę ciała ludzkiego wpodejściu topograficznym iczynnościowym; rozumie rolę układu nerwowego wfunkcjonowaniu poszczególnych narządów.

 Dziennik Ustaw Wzakresie umiejętności absolwent: A.U1.  syntetycznie omawia znaczenie czynnościowe poszczególnych narządów itworzonych przez nie układów; A.U2.  wyjaśnia anatomiczne uzasadnienie badania przedmiotowego; A.U3.  interpretuje relacje anatomiczne zilustrowane podstawowymi metodami badań diagnostycznych zzakresu radiologii (zdjęcia przeglądowe izużyciem środków kontrastowych); A.U4.  obsługuje mikroskop, także w zakresie korzystania z immersji, oraz rozpoznaje pod mikroskopem strukturę histologiczną narządów itkanek, atakże dokonuje opisu iinterpretacji budowy mikroskopowej komórek, tkanek inarządów oraz ich funkcji. B. NAUKOWE PODSTAWY MEDYCYNY Wzakresie wiedzy absolwent: B.W1.  znaczenie pierwiastków głównych iśladowych wprocesach zachodzących worganizmie, zuwzględnieniem zna podaży, wchłaniania itransportu; B.W2. B.W3. zna znaczenie elektrolitów, układów buforowych ireakcji chemicznych wukładach biologicznych; zna biochemiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego; – 18 – Poz. 631

B.W4.  budowę ifunkcje ważnych związków chemicznych występujących worganizmie ludzkim, wszczególności zna właściwości, funkcje, metabolizm ienergetykę reakcji: białek, kwasów nukleinowych, węglowodanów, lipidów, enzymów ihormonów; B.W5. B.W6. B.W7. B.W8. zna zasady gospodarki wapniowej ifosforanowej; zna rolę iznaczenie płynów ustrojowych, zuwzględnieniem śliny; zna zasady statyki ibiomechaniki wodniesieniu do organizmu ludzkiego; zna mechanikę narządu żucia;

B.W9.  metody obrazowania tkanek inarządów oraz zasady działania urządzeń diagnostycznych służących do tego zna celu; B.W10. zna zasady działania urządzeń ultradźwiękowych; B.W11. zna zasady fotometrii iświatłowodów oraz wykorzystania źródeł światła wstomatologii; B.W12. zna zasady działania laserów wstomatologii; B.W13. zna zasady działania sprzętu stomatologicznego; B.W14. zna podstawowe pojęcia zzakresu biologii iekologii; B.W15. zna współzależności między organizmami wekosystemie; B.W16. zna interakcje wukładzie pasożyt – żywiciel; B.W17. posiada wiedzę zzakresu genetyki ibiologii molekularnej; B.W18. zna kliniczne zastosowanie zasad genetyki; B.W19. charakteryzuje funkcje życiowe człowieka; B.W20. opisuje neurohormonalną regulację procesów fizjologicznych; B.W21. zna zasady równowagi kwasowo-zasadowej oraz transportu tlenu idwutlenku węgla worganizmie; B.W22. zna zasady metabolizmu iżywienia; B.W23.  wartość liczbową podstawowych zmiennych fizjologicznych iinterpretuje zmiany wartości liczbowych. zna Wzakresie umiejętności absolwent: B.U1. B.U2. B.U3. B.U4. B.U5. odnosi zjawiska chemiczne do procesów zachodzących wjamie ustnej; interpretuje zjawiska fizyczne zachodzące wnarządzie żucia; wykorzystuje procesy fizyczne wpracy lekarza-dentysty; wykorzystuje pojęcia biologiczne iekologiczne wkontekście człowiek – środowisko życia; stosuje wiedzę zzakresu genetyki ibiologii molekularnej wpracy klinicznej.

 Dziennik Ustaw C. NAUKI PRZEDKLINICZNE Wzakresie wiedzy absolwent: C.W1.  rodzaje igatunki oraz budowę wirusów, bakterii, grzybów ipasożytów, ich cechy biologiczne imechanizmy zna chorobotwórczości; C.W2. zna iopisuje fizjologiczną florę bakteryjną człowieka; C.W3.  irozumie podstawy epidemiologii zakażeń wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych ipasożytniczych, atakże zna dróg szerzenia się zakażeń worganizmie człowieka; C.W4. zna gatunki bakterii, wirusów igrzybów będących najczęstszymi czynnikami etiologicznymi zakażeń iinfekcji; C.W5. zna podstawy dezynfekcji, sterylizacji ipostępowania aseptycznego; C.W6. zna czynniki chorobotwórcze zewnętrzne iwewnętrzne; C.W7. zna budowę układu odpornościowego irozumie jego rolę; C.W8.  humoralne ikomórkowe mechanizmy odporności wrodzonej inabytej oraz mechanizmy reakcji nadwrażlizna wości iprocesów autoimmunologicznych; C.W9. zna irozumie zjawisko powstawania lekooporności; C.W10. zna podstawy immunodiagnostyki iimmunomodulacji; C.W11.  patomechanizm chorób alergicznych, wybranych chorób uwarunkowanych nadwrażliwością, autoimmunizazna cyjnych iniedoborów odporności; C.W12.  pojęcia: homeostazy, adaptacji, oporności, odporności, skłonności, podatności, mechanizmów kompensacyjzna nych, sprzężeń zwrotnych imechanizmu „błędnego koła”; C.W13.  i rozumie pojęcie zdrowia i choroby, mechanizmów powstawania oraz rozwoju procesu chorobowego na zna poziomie molekularnym, komórkowym, tkankowym oraz ogólnoustrojowym, objawów klinicznych choroby, rokowań ipowikłań choroby; C.W14. zna iomawia mechanizmy odczynu zapalnego igojenia się ran; C.W15.  podstawowe zaburzenia: regulacji wydzielania hormonów, gospodarki wodnej ielektrolitowej, równowagi zna kwasowo-zasadowej, pracy nerek ipłuc oraz mechanizmy powstawania iskutki zaburzeń wukładzie sercowo-naczyniowym, wtym wstrząs; C.W16.  metody diagnostyczne wykorzystywane w patomorfologii oraz rolę badań laboratoryjnych w profilaktyce zna irozpoznawaniu zaburzeń narządowych iukładowych; C.W17.  rozpoznaje znamiona śmierci izmiany pośmiertne oraz zna zasady techniki idiagnostyki sekcyjnej zwłok; C.W18.  irozumie mechanizmy działania leków oraz farmakokinetykę ibiotransformację poszczególnych grup leków; zna C.W19.  wskazania oraz przeciwwskazania do stosowania leków, ich dawkowanie, działania niepożądane itoksyczne zna oraz interakcje między lekami; C.W20.  irozumie zasady terapii zakażeń wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych ipasożytniczych; zna C.W21.  irozumie zasady zapobiegania oraz zwalczania bólu ilęku oraz farmakologię leków stosowanych wstanach zna zagrożenia życia; C.W22.  zasady zapisywania wybranych postaci leków gotowych irecepturowych na recepcie; zna C.W23.  wyposażenie gabinetu stomatologicznego iinstrumentarium stosowane wzabiegach stomatologicznych; zna C.W24.  definicję oraz klasyfikację podstawowych ipomocniczych materiałów stomatologicznych; zna C.W25.  skład, budowę, sposób wiązania, właściwości, przeznaczenie isposób użycia materiałów stomatologicznych; zna C.W26.  iopisuje właściwości powierzchniowe twardych tkanek zęba oraz biomateriałów stomatologicznych; zna C.W27.  definiuje zjawisko adhezji i mechanizmów wytwarzania adhezyjnego połączenia oraz procedury adhezyjnego przygotowania powierzchni szkliwa, zębiny oraz biomateriałów stomatologicznych; C.W28.  zna podstawowe procedury kliniczne rekonstrukcji tkanek twardych zębów i leczenia endodontycznego oraz metody itechniczno-laboratoryjne procedury wykonawstwa uzupełnień protetycznych; C.W29.  mechanizmy degradacji (korozji) biomateriałów stomatologicznych wjamie ustnej iich wpływ na biologiczzna ne właściwości materiałów. Wzakresie umiejętności absolwent: C.U1.  pobiera odpowiednio dobrany rodzaj materiału biologicznego do badania mikrobiologicznego wzależności od umiejscowienia iprzebiegu zakażenia; C.U2.  interpretuje wyniki badań mikrobiologicznych, serologicznych iantybiogramu; – 19 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 20 – Poz. 631

C.U3.  dobiera iwykonuje właściwe testy wskazujące na liczebność bakterii wpłynach ustrojowych; C.U4.  przewiduje iwyjaśnia złożone patomechanizmy zaburzeń prowadzących do powstawania chorób; C.U5.  opisuje przebieg kliniczny chorób wprocesach patologicznych; C.U6.  opisuje zmiany patologiczne komórek, tkanek inarządów wzakresie zaburzeń wkrążeniu, zmian wstecznych, zmian postępowych oraz zapaleń; C.U7.  opisuje zmiany patologiczne wywołane infekcją HIV iobserwowane uchorych na AIDS; C.U8.  dawkuje izapisuje leki według wskazań; C.U9.  przeprowadza leczenie endodontyczne oraz rekonstruuje brakujące zmineralizowane tkanki w zębie fantomowym; C.U10. stosuje techniki adhezyjne; C.U11.  dokonuje wyboru biomateriałów odtwórczych, protetycznych oraz łączących, woparciu owłasności materiałów iwarunki kliniczne; C.U12. C.U13. odwzorowuje anatomiczne warunki zgryzowe idokonuje analizy okluzji; projektuje uzupełnienia protetyczne oraz zna zasady ich wykonawstwa laboratoryjnego.

D. NAUKI BEHAWIORALNE Wzakresie wiedzy absolwent: D.W1.  aktualne poglądy na temat: społecznego wymiaru zdrowia ichoroby, wpływu środowiska społecznego (rozna dziny, sieci relacji społecznych) inierówności społecznych na stan zdrowia, społeczno-kulturowych różnic iroli stresu społecznego wzachowaniach zdrowotnych iautodestrukcyjnych; D.W2.  formy przemocy, modele wyjaśniające przemoc wrodzinie iwinstytucjach, społeczne uwarunkowania różzna nych form przemocy oraz rolę lekarza wrozpoznawaniu przemocy; D.W3.  rozumie symboliczne znaczenie zdrowia, choroby, niepełnosprawności istarości wrelacji do postaw społecznych, konsekwencje społeczne choroby iniepełnosprawności oraz bariery społeczno-kulturowe, atakże zna aktualną koncepcję jakości życia uwarunkowaną stanem zdrowia; D.W4.  rozumie znaczenie komunikacji werbalnej iniewerbalnej wprocesie komunikowania się zpacjentem ipojęcie zaufania winterakcji zpacjentem; D.W5.  rozumie funkcjonowanie instytucji medycznych oraz społeczną rolę lekarza; D.W6.  podstawowe psychologiczne mechanizmy funkcjonowania człowieka wzdrowiu iwchorobie; zna D.W7.  prawidłowości rozwoju psychicznego człowieka irolę rodziny wprocesie leczenia; zna D.W8.  mechanizm iprzebieg adaptacji do choroby jako sytuacji trudnej, etapy przystosowania do zagrażających zna wydarzeń ipotrzeb pacjentów oraz zagadnienia związane zproblematyką umierania iprocesem żałoby rodziny; D.W9.  rozpoznaje mechanizmy radzenia sobie ze stresem ijego rolę wetiopatogenezie iprzebiegu chorób; D.W10.  mechanizmy uzależnień od substancji psychoaktywnych oraz cele isposoby leczenia; zna D.W11.  zasady motywowania pacjentów do prozdrowotnych zachowań iinformowania oniepomyślnym rokowaniu; zna D.W12.  zasady altruizmu iodpowiedzialności klinicznej; zna D.W13.  zasady funkcjonowania zespołu terapeutycznego (psychoterapeutycznego); zna D.W14.  imperatyw iwzorzec zachowania lekarza ustalony przez samorząd zawodowy lekarzy ilekarzy-dentystów; zna D.W15. zna prawa pacjenta; D.W16.  historię medycyny, ze szczególnym uwzględnieniem historii stomatologii; zna D.W17. zna zasady kształtowania się nowych dyscyplin medycznych; D.W18. zna osiągnięcia czołowych przedstawicieli medycyny polskiej; D.W19. zna zasady ochrony własności intelektualnej. Wzakresie umiejętności absolwent: D.U1.  uwzględnia wprocesie postępowania terapeutycznego subiektywne potrzeby ioczekiwania pacjenta wynikające zuwarunkowań społeczno-kulturowych; D.U2. D.U3. dostrzega iwłaściwie reaguje na oznaki zachowań antyzdrowotnych iautodestrukcyjnych; wybiera takie leczenie, które minimalizuje konsekwencje społeczne dla chorego;

 Dziennik Ustaw – 21 – Poz. 631

D.U4.  buduje pełną zaufania atmosferę podczas całego procesu diagnostycznego ileczenia; D.U5.  podejmuje działania zmierzające do poprawy jakości życia pacjenta izapobiegania jej pogorszeniu się wprzyszłości; D.U6.  przeprowadza rozmowę zpacjentem dorosłym, dzieckiem irodziną zzastosowaniem techniki aktywnego słuchania iwyrażania empatii; D.U7.  identyfikuje czynniki wystąpienia ryzyka przemocy, rozpoznaje przemoc iodpowiednio reaguje; D.U8.  stosuje wpodstawowym zakresie psychologiczne interwencje motywujące iwspierające; D.U9.  rozpoznaje istosuje środki przewidziane normatywnie, gdy istnieje konieczność podjęcia działań lekarskich bez zgody pacjenta lub zzastosowaniem przymusu wobec pacjenta; D.U10.  pracuje wzespole wielospecjalistycznym, wśrodowisku wielokulturowym iwielonarodowościowym; D.U11.  działaniach zawodowych przestrzega obowiązujących regulacji prawnych i kieruje się wzorcem etycznym w ustalonym przez korporację; D.U12.  przestrzega praw pacjenta, wtym: prawa do ochrony danych osobowych, prawa do intymności, prawa do informacji ostanie zdrowia, prawa do wyrażenia świadomej zgody na leczenie lub odstąpienie od niego oraz prawa do godnej śmierci; D.U13.  wykazuje odpowiedzialność za swój rozwój zawodowy iwkład wdalszy rozwój nauk medycznych; D.U14.  rozpoznaje własne ograniczenia, ocenia własne deficyty ipotrzeby edukacyjne oraz planuje aktywność edukacyjną ijej ewaluację; D.U15.  wykorzystuje iprzetwarza informacje, stosując technologię informatyczną ikorzystając znowoczesnych źródeł wiedzy medycznej; D.U16. przekazuje swoją wiedzę innym; D.U17.  planuje pracę zespołu stomatologicznego oraz wyposażenie gabinetu stomatologicznego, zgodnie z zasadami ergonomii ibezpieczeństwa pracy; D.U18.  porozumiewa się zpacjentem wjednym zjęzyków obcych; D.U19.  krytycznie analizuje piśmiennictwo (wtym wjęzyku angielskim) iwyciąga wnioski. E. NAUKI KLINICZNE OGÓLNOLEKARSKIE (NIEZABIEGOWE) Wzakresie wiedzy absolwent: E.W1.  rozumie związek między nieprawidłowościami morfologicznymi a funkcją zmienionych narządów i układów oraz objawami klinicznymi amożliwościami diagnostyki ileczenia; E.W2.  podstawowe metody badania lekarskiego oraz rolę badań dodatkowych wrozpoznawaniu, monitorowaniu, zna rokowaniu iprofilaktyce zaburzeń narządowych iukładowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich oddziaływania na tkanki jamy ustnej; E.W3.  etiopatogenezę isymptomatologię chorób układu oddechowego, krążenia, krwiotwórczego, moczowo-płciozna wego, immunologicznego, pokarmowego, ruchu oraz gruczołów dokrewnych, ze szczególnym uwzględnieniem jednostek chorobowych, których objawy występują wjamie ustnej; E.W4.  zasady postępowania zposzkodowanymi wurazach wielonarządowych; zna E.W5.  zasady organizacji wkatastrofach iawariach, fazy akcji ratunkowej izakres udzielania pomocy poszkodowazna nym; E.W6. E.W7. zna neurologiczne skutki przewlekłego zażywania leków; zna objawy ostrych chorób jamy brzusznej, zatrucia, zakażenia iposocznicy;

E.W8.  objawy wirusowego zapalenia wątroby, zakażenia wirusem HIV izespołu nabytego upośledzenia odporności zna (AIDS) wchorobach zakaźnych ipasożytniczych; E.W9. zna zasady uodparniania przeciw chorobom zakaźnym udzieci idorosłych; E.W10. zna uwarunkowania hormonalne kobiety wposzczególnych okresach życia; E.W11. zna wpływ odżywiania wciąży iuzależnień na rozwój płodu; E.W12. zna zasady prowadzenia ciężarnej wzakresie opieki stomatologicznej; E.W13. zna zasady diagnostyki chorób oczu, wtym urazów oka; E.W14. zna rolę zakażeń odogniskowych wchorobach narządu wzroku;

 Dziennik Ustaw – 22 – Poz. 631

E.W15.  zna metody diagnostyki cytologicznej oraz cytodiagnostyczne kryteria rozpoznawania i różnicowania chorób nowotworowych inienowotworowych; E.W16.  immunologiczne aspekty transplantacji ikrwiolecznictwa; zna E.W17.  przyczyny imechanizmy zatrzymania krążenia ioddychania oraz zasady prowadzenia reanimacji ipostępozna wania po reanimacji; E.W18. zna stany zagrożenia życia; E.W19. zna metody stosowane wrehabilitacji medycznej, jej cele imetodykę planowania; E.W20. wie, kiedy chorego należy skierować do szpitala. Wzakresie umiejętności absolwent: E.U1. E.U2. E.U3. E.U4. przeprowadza diagnostykę różnicową najczęstszych chorób osób dorosłych; ocenia iopisuje stan somatyczny ipsychiczny pacjenta; planuje postępowanie diagnostyczne iterapeutyczne wprzypadku najczęstszych chorób osób dorosłych; interpretuje wyniki badań laboratoryjnych;

E.U5.  identyfikuje prawidłowe ipatologiczne struktury inarządy wdodatkowych badaniach obrazowych (RTG, USG, CT – tomografia komputerowa); E.U6. E.U7. E.U8. E.U9. planuje postępowanie wprzypadku ekspozycji na zakażenie przenoszone drogą krwi; dokonuje kwalifikacji pacjenta do szczepień; rozpoznaje ryzyko zagrożenia życia; opisuje irozpoznaje objawy wstrząsu iostrej niewydolności krążenia;

E.U10.  rozpoznaje objawy urazów mózgu ichorób naczyniowych mózgu, zespołów otępiennych izaburzeń świadomości; E.U11.  diagnozuje bóle głowy itwarzy oraz choroby neurologiczne dorosłych idzieci stwarzające problemy wpraktyce stomatologicznej; E.U12. E.U13. E.U14. E.U15. E.U16. E.U17. rozpoznaje choroby jamy nosowo-gardłowej, zna ich etiologię ipatomechanizm; wstępnie diagnozuje zmiany nowotworowe wobrębie nosa, gardła ikrtani; diagnozuje ileczy choroby skóry: infekcyjne, alergiczne iprzenoszone drogą płciową; rozpoznaje nowotwory skóry istany przednowotworowe; rozpoznaje dermatozy ikolagenozy przebiegające zobjawami wobrębie błony śluzowej jamy ustnej; rozpoznaje choroby związane znałogiem palenia tytoniu, alkoholizmem iuzależnieniami;

E.U18.  diagnozuje choroby przebiegające zpowiększeniem węzłów chłonnych szyi iokolicy podżuchwowej oraz choroby zakaźne, ze szczególnym uwzględnieniem zmian wobrębie jamy ustnej; E.U19. omawia idiagnozuje wybrane jednostki chorobowe układu optycznego iochronnego oka; E.U20.  wykonuje podstawowe procedury i zabiegi lekarskie: pomiar temperatury, pomiar tętna, nieinwazyjny pomiar ciśnienia tętniczego, leczenie tlenem, wentylację wspomaganą izastępczą, wprowadzenie rurki ustno-gardłowej, przygotowanie pola operacyjnego, higieniczne ichirurgiczne odkażanie rąk, wstrzyknięcie dożylne, domięśniowe ipodskórne, pobieranie obwodowej krwi żylnej, pobieranie wymazów znosa, gardła iskóry, proste testy paskowe, pomiar stężenia glukozy we krwi. F. NAUKI KLINICZNE, KIERUNKOWE (ZABIEGOWE) Wzakresie wiedzy absolwent: F.W1. zna normy zgryzowe na różnych etapach rozwoju osobniczego iodchylenia od norm;

F.W2.  irozumie mechanizmy prowadzące do patologii narządowych iustrojowych (wtym chorób infekcyjnych, zna inwazyjnych, autoimmunologicznych, zniedoboru odporności, metabolicznych igenetycznych); F.W3. F.W4. zna zasady postępowania profilaktyczno-leczniczego wchorobach narządu żucia wróżnym okresie rozwoju; zna florę wirusową, bakteryjną igrzybiczą jamy ustnej ijej znaczenie;

F.W5.  zna objawy, przebieg i sposoby postępowania w określonych jednostkach chorobowych jamy ustnej, głowy iszyi, zuwzględnieniem grup wiekowych;

 Dziennik Ustaw F.W6. – 23 – Poz. 631

zna zasady przeprowadzenia znieczulenia miejscowego tkanek narządu żucia;

F.W7.  zna zasady postępowania w przypadku chorób miazgi i mineralizowanych tkanek zębów oraz urazów zębów ikości twarzy; F.W8. F.W9. F.W10. F.W11. F.W12. F.W13. F.W14. F.W15. F.W16. F.W17. F.W18. F.W19. F.W20. F.W21. F.W22. zna zasady postępowania wprzypadku chorób okołowierzchołkowych; zna morfologię jam zębowych izasady leczenia endodontycznego oraz instrumentarium; zna zasady postępowania wprzypadku torbieli, stanów przedrakowych oraz nowotworów głowy iszyi; zna diagnostykę isposoby leczenia przyzębia oraz chorób błony śluzowej jamy ustnej; zna wskazania iprzeciwwskazania do leczenia zwykorzystaniem wszczepów stomatologicznych; zna wskazania iprzeciwwskazania do wykonania zabiegów wzakresie stomatologii estetycznej; zna przyczyny izasady postępowania wprzypadku powikłań chorób układu stomatognatycznego; zna irozumie podstawy antybiotykoterapii ioporności przeciwantybiotykowej; zna metody rehabilitacji narządu żucia; zna metody terapeutyczne ograniczania iznoszenia bólu oraz ograniczania lęku istresu; zna wpływ czynników fizycznych, chemicznych ibiologicznych oraz awitaminoz istresu; zna zasady znieczulenia wzabiegach stomatologicznych ipodstawowe środki farmakologiczne; zna zasady budowy idziałania aparatów ortodontycznych ruchomych istałych; zna zasady diagnostyki radiologicznej; zna irozumie patomechanizm oddziaływania chorób jamy ustnej na ogólny stan zdrowia.

Wzakresie umiejętności absolwent: F.U1. F.U2. przeprowadza wywiad lekarski zpacjentem lub jego rodziną; przeprowadza badanie fizykalne pacjenta;

F.U3.  wyjaśnia pacjentowi istotę jego dolegliwości, ustala sposób leczenia potwierdzony świadomą zgodą pacjenta oraz rokowanie; F.U4. F.U5. F.U6. F.U7. F.U8. F.U9. przekazuje pacjentowi lub jego bliskim złe informacje ostanie zdrowia; pobiera izabezpiecza materiał do badań diagnostycznych, wtym cytologicznych; interpretuje wyniki badań dodatkowych; ustala wskazania do wykonania określonego zabiegu stomatologicznego; zna profilaktykę chorób jamy ustnej; zna zasady postępowania wprzypadku chorób tkanek narządu żucia, urazów zębów ikości szczęk;

F.U10.  prowadzi leczenie ostrych i przewlekłych, zębopochodnych i niezębopochodnych procesów zapalnych tkanek miękkich jamy ustnej, przyzębia oraz kości szczęk; F.U11.  zasady postępowania wprzypadku wystąpienia powikłań ogólnych imiejscowych podczas zabiegów stomazna tologicznych ipo zabiegach stomatologicznych; F.U12. przepisuje leki, zuwzględnieniem ich interakcji idziałań ubocznych; F.U13.  prowadzi bieżącą dokumentację pacjenta, wypisuje skierowania na badania lub leczenie specjalistyczne stomatologiczne iogólnomedyczne; F.U14. formułuje problemy badawcze związane zjego pracą; F.U15.  przedstawia wybrane problemy medyczne wformie ustnej lub pisemnej, wsposób adekwatny do poziomu odbiorców; F.U16. F.U17. F.U18. F.U19. F.U20. F.U21. F.U22. opisuje zmiany patologiczne komórek, tkanek inarządów według podstawowych mechanizmów; dobiera iwykonuje właściwe testy wskazujące na liczebność bakterii próchnicotwórczych wjamie ustnej; ustala leczenie wchorobach tkanek układu stomatognatycznego; stosuje odpowiednie leki wczasie ipo zabiegu stomatologicznym wcelu zniesienia bólu ilęku; diagnozuje ileczy wpodstawowym zakresie choroby przyzębia; diagnozuje, różnicuje iklasyfikuje wady zgryzu; udziela pierwszej pomocy wprzypadku uszkodzenia aparatu ortodontycznego;

 Dziennik Ustaw F.U23. wykonuje proste aparaty ortodontyczne; – 24 – Poz. 631

F.U24.  przeprowadza leczenie zapobiegające wadom zgryzu wokresie uzębienia mlecznego iwczesnej wymiany uzębienia; F.U25.  przeprowadza rehabilitację protetyczną wprostych przypadkach wzakresie postępowania klinicznego ilaboratoryjnego. G. PRAWNO-ORGANIZACYJNE PODSTAWY MEDYCYNY Wzakresie wiedzy absolwent: G.W1. zna pojęcie zdrowia publicznego oraz cele, zadania istrukturę systemu zdrowia publicznego; G.W2. zna koncepcje imodele promocji zdrowia; G.W3. zna podstawowe pojęcia związane ze zdrowiem, stylem życia istanem zdrowia populacji; G.W4. zna metody określania potrzeb zdrowotnych społeczeństwa; G.W5. zna sytuację zdrowotną wPolsce ina świecie; G.W6. zna strategię polityki zdrowotnej ispołecznej Polski oraz Unii Europejskiej; G.W7. zna aspekty organizacyjne iprawne funkcjonowania polskiego systemu opieki zdrowotnej; G.W8.  zasady funkcjonowania, zarządzania iinformatyzacji przedsiębiorstw podmiotu leczniczego iinnych instytuzna cji zdrowia publicznego; G.W9. zna zasady funkcjonowania podstawowej opieki medycznej istomatologicznej; G.W10.  zasady mediacji izawierania umów oudzielanie świadczeń zdrowotnych wsektorze publicznym iniepubzna licznym; G.W11.  etiologię aktualnie obowiązujących chorób zawodowych, wtym związanych zwykonywaniem zawodu lekazna rza-dentysty; G.W12. zna wskaźniki stanu zdrowia ludności izasady ich oceny; G.W13. zna zasady zapobiegania chorobom iumacniania zdrowia; G.W14. zna zasady epidemiologicznego opracowania ogniska choroby zakaźnej; G.W15. zna zasady planowania iewaluacji działań profilaktycznych; G.W16.  ergonomiczne zasady prowadzenia zabiegów stomatologicznych iorganizacji pracy wgabinecie stomatolozna gicznym; G.W17. zna zasady bezpieczeństwa ihigieny pracy wstomatologii; G.W18. zna zasady postępowania wsytuacji zagrożenia epidemiologicznego; G.W19. zna źródła stresu imożliwości ich eliminacji; G.W20. zna zasady odpowiedzialności zawodowej lekarza (moralnej, etycznej, prawnej, materialnej isłużbowej); G.W21. zna problematykę błędu lekarskiego: diagnostycznego, technicznego, terapeutycznego iorganizacyjnego; G.W22. zna przepisy prawne dotyczące wykroczeń związanych zpracą wzawodach medycznych; G.W23. zna ramy prawne komunikowania się wmedycynie; G.W24. zna prawa pacjenta; G.W25. zna zasady etyki ideontologii lekarskiej, atakże etycznego postępowania lekarza; G.W26. zna podstawy prawne funkcjonowania zawodów medycznych oraz samorządu zawodowego wPolsce; G.W27. zna przepisy prawne dotyczące prowadzenia działalności wzakresie opieki zdrowotnej; G.W28. charakteryzuje podstawowe obowiązki pracownika ipracodawcy; G.W29. zna zasady udzielania świadczeń wrazie choroby, macierzyństwa, wypadków przy pracy ichorób zawodowych; G.W30. zna zasady orzekania oczasowej niezdolności do pracy ioniepełnosprawności dla celów rentowych; G.W31. zna zasady postępowania ze zwłokami; G.W32.  zasady prowadzenia, przechowywania iudostępniania dokumentacji medycznej oraz ochrony danych osobozna wych; G.W33. zna zagadnienia dotyczące serologii igenetyki sądowo-lekarskiej; G.W34. zna podstawy toksykologii sądowo-lekarskiej; G.W35. zna zasady opiniowania wsprawach karnych; G.W36. zna sądowe aspekty etologii człowieka.

 Dziennik Ustaw Wzakresie umiejętności absolwent: G.U1. analizuje wiarygodne dane ostanie zdrowia populacji; G.U2.  opisuje wybrane zjawiska zdrowotne wskali populacyjnej oraz prognozuje ich wpływ na funkcjonowanie opieki zdrowotnej; G.U3. definiuje podstawowe pojęcia zzakresu profilaktyki, promocji zdrowia oraz higieny środowiskowej; G.U4. opisuje zasady funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej; G.U5.  ocenia skalę problemów zdrowotnych oraz wskazuje priorytety zdrowotne i określa ich znaczenie w polityce zdrowotnej; G.U6. analizuje uwarunkowania sytuacji epidemiologicznej waspekcie procesów społecznych idemograficznych; G.U7. tworzy proste programy badawcze zzakresu profilaktyki ileczenia; G.U8. identyfikuje czynniki wpływające na politykę zdrowotną państwa; G.U9. planuje iwdraża działania promocyjne dotyczące zdrowia populacji; G.U10. analizuje dane epidemiologiczne iokreśla na ich podstawie stan zdrowia populacji; G.U11. określa potrzeby zdrowotne iplanuje działania zzakresu profilaktyki ipromocji zdrowia; G.U12. analizuje różne systemy finansowania świadczeń zdrowotnych wPolsce ina świecie; G.U13. zna zasady zarządzania instytucjami ochrony zdrowia; G.U14. przygotowuje ofertę konkursową związaną zudzielaniem świadczeń zdrowotnych; G.U15. potrafi zorganizować iprowadzić własny gabinet stomatologiczny; G.U16. potrafi pracować wzespole ikierować zespołem wgabinecie stomatologicznym; G.U17. rozpoznaje czynniki szkodliwe iuciążliwe wmiejscu pracy, zamieszkania inauki; G.U18. ocenia poziom zagrożeń dla zdrowia wynikających ze stanu powietrza, wody, gleby ijakości żywności; G.U19.  wstanie potwierdzić lub wykluczyć związek czynników środowiskowych zetiologią choroby, wtym chorojest by zawodowej; G.U20. dostarcza pacjentom potrzebnych informacji wzakresie promocji zdrowia jamy ustnej; G.U21.  przekazuje pacjentom informacje na temat czynników ryzyka isposobów zapobiegania najczęstszym chorobom społecznym wPolsce; G.U22.  interpretuje podstawowe wskaźniki epidemiologiczne, definiuje i ocenia rzetelność i trafność testów stosowanych wbadaniach przesiewowych; G.U23. właściwie projektuje badania epidemiologiczne; G.U24. przeprowadza dochodzenie epidemiologiczne; G.U25. pracuje zgodnie zergonomicznymi zasadami pracy; G.U26. stosuje podczas pracy przepisy sanitarno-epidemiologiczne oraz dotyczące bezpieczeństwa ihigieny pracy; G.U27. jest wstanie działać wwarunkach niepewności istresu; G.U28. wskazuje podobieństwa iróżnice między normami etycznymi iprawnymi; G.U29. stosuje przepisy prawne dotyczące wykonywania zawodu lekarza-dentysty; G.U30. stosuje normy zawarte wKodeksie Etyki Lekarskiej; G.U31. wyjaśnia normy zawarte wKodeksie Etyki Lekarskiej oraz międzynarodowe normy etyki lekarskiej; G.U32. okazuje szacunek pacjentowi ijego rodzinie oraz zrozumienie dla różnic światopoglądowych ikulturowych; G.U33. przedstawia wynikające zprzepisów prawnych obowiązki lekarza wobec pacjenta; G.U34. określa zasady odpowiedzialności związanej zwykonywaniem zawodu lekarza; G.U35.  wskazuje etyczne dylematy współczesnej medycyny wynikające zdynamicznego rozwoju nauk itechnologii biomedycznych; G.U36. wdraża zasady koleżeństwa zawodowego; G.U37. efektywnie współpracuje zprzedstawicielami innych zawodów wzakresie ochrony zdrowia; G.U38. potrafi sprawnie funkcjonować wsamorządzie zawodowym; G.U39. prawidłowo prowadzi dokumentację medyczną; G.U40. prawidłowo wystawia orzeczenia lekarskie; G.U41. ocenia zmiany pośmiertne; G.U42. dokonuje identyfikacji zwłok na podstawie badania stomatologicznego; G.U43. ocenia skutki urazów twarzy iczaszki oraz dokonuje ich kwalifikacji wpostępowaniu karnym icywilnym. – 25 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw IV. ORGANIZACJA STUDIÓW

1. MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ PUNKTÓW ECTS Grupy szczegółowych efektów kształcenia A. Nauki morfologiczne B. Naukowe podstawy medycyny C. Nauki przedkliniczne D. Nauki behawioralne E. Nauki kliniczne ogólnolekarskie (niezabiegowe) F. Nauki kliniczne, kierunkowe (zabiegowe) G. Prawno-organizacyjne podstawy medycyny Praktyczne nauczanie kliniczne na V roku studiów Praktyki wakacyjne Razem Godziny 225 330 255 135 565 1520 75 900 480 4485 Punkty ECTS 18 24 20 8 32 85 5 60 16 268 – 26 – Poz. 631

Do dyspozycji uczelni pozostawia się 515 godzin zajęć (32 punkty ECTS), które mogą być realizowane jako zajęcia obowiązkowe lub fakultatywne, uzupełniające wiedzę, umiejętności i kompetencje w grupach A–G szczegółowych efektów kształcenia lub poza tymi grupami. Zajęcia fakultatywne powinny stanowić nie mniej niż 2% wszystkich zajęć.

2. PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE NA V ROKU STUDIÓW Praktyczne nauczanie kliniczne prowadzone na V roku studiów obejmuje zajęcia wklinikach izakładach uczelni medycznych wzakresie: stomatologii zachowawczej protetyki chirurgii stomatologicznej stomatologii dziecięcej chorób przyzębia ibłony śluzowej chirurgii szczękowo-twarzowej ortodoncji gerostomatologii stomatologii zintegrowanej wieku rozwojowego stomatologii zintegrowanej wieku dorosłego Razem 145 godzin 145 godzin 115 godzin   90 godzin   95 godzin   60 godzin   95 godzin   45 godzin   40 godzin   70 godzin 900 godzin

 Dziennik Ustaw

3. PRAKTYKI Rodzaj praktyki Praktyka wzakresie organizacji ochrony zdrowia Praktyka lekarska na chirurgii ogólnej, chorobach wewnętrznych lub na chirurgii szczękowo-twarzowej Praktyka wzakresie asysty lekarzowi-dentyście Praktyka lekarsko-dentystyczna wgabinecie stomatologicznym Praktykom należy przypisać 20 punktów ECTS. Zasady iformę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie.

4. INNE WYMAGANIA Zaleca się prowadzenie zajęć praktycznych (klinicznych) wsystemie problemowym (zintegrowanym). Przynajmniej 85% zajęć obejmujących szczegółowe efekty kształcenia wgrupie F szczegółowych efektów kształcenia powinno odbywać się wformie ćwiczeń przygotowujących do wykonywania zawodu lekarza-dentysty. Wychowanie fizyczne jest przedmiotem nieobowiązkowym. Uczelnie medyczne zapewniają studentom bezpłatny dostęp do obiektów sportowych, umożliwiając uprawianie sportu, uczestniczenie w zajęciach rekreacyjnych oraz kształtowanie prozdrowotnych postaw, wwymiarze co najmniej 60 godzin wciągu 2 lat studiów. Programy kształcenia powinny obejmować treści poszerzające wiedzę humanistyczną. V. SPOSOBY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Sprawdzenie osiągnięcia założonych efektów kształcenia wymaga zastosowania zróżnicowanych form oceniania studentów, adekwatnych do obszarów, których dotyczą te efekty. Efekty kształcenia wzakresie wiedzy można sprawdzać za pomocą egzaminów pisemnych lub ustnych. Jako formy egzaminów pisemnych można stosować eseje, raporty, krótkie ustrukturyzowane pytania oraz testy: wielokrotnego wyboru (MCQ – Multiple Choice Questions), wielokrotnej odpowiedzi (MRQ – Multiple Response Questions), wyboru Tak/Nie idopasowania odpowiedzi. Egzaminy ustne powinny być standaryzowane oraz ukierunkowane na sprawdzenie wiedzy na poziomie wyższym niż sama znajomość faktów (poziom zrozumienia, umiejętność analizy, syntezy, rozwiązywania problemów). Sprawdzenie osiągnięcia efektów kształcenia wzakresie umiejętności praktycznych, zarówno tych, które dotyczą komunikowania się, jak iproceduralnych (manualnych), wymaga bezpośredniej obserwacji studenta demonstrującego umiejętność wczasie tradycyjnego egzaminu klinicznego lub egzaminu standaryzowanego (OSCE – Objective Structured Clinical Examination) ijego modyfikacji (Mini-Cex). Egzamin OSCE jest wszczególności wskazany jako forma sprawdzania całości umiejętności klinicznych nabytych wtrakcie nauczania praktycznego na ostatnim roku studiów. Tygodnie 2 2 4 8 Godziny 60 60 120 240 – 27 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 28 – Poz. 631

Załącznik nr3

Standardy kształcenia dla kierunku studiów: Farmacja JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE

1. Jednolite studia magisterskie na kierunku farmacja trwają nie krócej niż 11 semestrów.

2. Liczba godzin zajęć ipraktyk nie może być mniejsza niż 5300.

3. Liczba punktów ECTS wynosi nie mniej niż 330.

4.  ierunek studiów mieści się w obszarze kształcenia z zakresu nauk medycznych, nauk o zdrowiu i nauk o kulturze K fizycznej. II. OGÓLNE EFEKTY KSZTAŁCENIA Dyplom magistra farmacji uzyskuje absolwent studiów na kierunku farmacja, który:

1) wzakresie wiedzy: a)  osiada zaawansowaną wiedzę ogólną w zakresie nauk farmaceutycznych, medycznych, biologicznych, chemiczp nych ispołecznych oraz zaawansowaną wiedzę szczegółową olekach isubstancjach używanych do ich wytwarzania, otechnologii farmaceutycznej, ometabolizmie iskutkach działania leków oraz oprawidłowym używaniu produktów leczniczych, b)  ykazuje znajomość metod itechnik badań produktów leczniczych pod względem chemicznym, farmaceutycznym, w farmakologicznym itoksykologicznym, c)  na irozumie zasady prowadzenia badań klinicznych, terapii monitorowanej stężeniem leku, atakże monitorowania z efektów farmakoterapii, d)  na podstawy prawa farmaceutycznego i zarządzania w obszarze farmacji, system dystrybucji leków oraz zasady z etyki ideontologii;

2) wzakresie umiejętności: a)  otrafi sporządzać, wytwarzać oraz oceniać jakość produktów leczniczych, p b)  otrafi wydawać produkty lecznicze iwyroby medyczne oraz sprawować nadzór nad obrotem, przechowywaniem p iwykorzystywaniem produktów leczniczych iwyrobów medycznych, c)  otrafi udzielić rzetelnej iobiektywnej informacji dotyczącej działania produktów leczniczych istosowania wyrobów p medycznych wwarunkach racjonalizacji farmakoterapii, d)  osiada umiejętność prowadzenia badań chemicznych, farmaceutycznych, farmakologicznych itoksykologicznych p substancji leczniczych iproduktów leczniczych, e) est przygotowany do udziału wbadaniach klinicznych iterapii monitorowanej stężeniem leku oraz do udziału wmoj nitorowaniu niepożądanych działań produktów leczniczych, f)  otrafi twórczo ina zasadzie partnerstwa współpracować zpozostałymi pracownikami ochrony zdrowia wzakresie p prowadzenia farmakoterapii, inicjowania iwspierania działań prozdrowotnych, g)  otrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować iintegrować informacje zróżnych źródeł, dokonywać ich krytycznej p oceny oraz formułować opinie, h)  otrafi wykorzystywać różne źródła informacji do samodzielnego itwórczego rozwiązywania problemów, p i)  otrafi skutecznie komunikować się ze współpracownikami, innymi pracownikami ochrony zdrowia oraz pacjentami, p j)  otrafi współpracować z ludźmi, kierować zespołami oraz zarządzać placówkami ochrony zdrowia, szczególnie p aptekami ogólnodostępnymi iszpitalnymi, placówkami prowadzącymi działalność gospodarczą wzakresie wytwarzania iobrotu hurtowego produktami leczniczymi imateriałami medycznymi oraz instytutami badawczymi, placówkami inspekcyjnymi iadministracyjnymi zobszaru farmacji iochrony zdrowia, k)  otrafi prowadzić eksperymenty naukowe w zakresie nauk farmaceutycznych, biologicznych i chemicznych oraz p stosować zasady ochrony własności intelektualnej, l)  otrafi posługiwać się językiem obcym na poziomie biegłości C1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językop wego oraz językiem obcym specjalistycznym zzakresu farmacji, m)  otrafi korzystać z wiedzy i umiejętności fachowych, zgodnie z zasadami etyki i deontologii oraz poszanowania p iprzestrzegania prawa;

 Dziennik Ustaw

3) wzakresie kompetencji społecznych: a) est przygotowany do pracy waptekach ogólnodostępnych iszpitalnych oraz hurtowniach farmaceutycznych, przej myśle farmaceutycznym iinnych podmiotach odpowiedzialnych za wprowadzenie produktu leczniczego na rynek oraz uprawnionych do wytwarzania produktów leczniczych imateriałów medycznych, przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego prowadzących badania kliniczne, terapię monitorowaną stężeniem leku oraz monitorowanie niepożądanych działań produktów leczniczych; inspekcji farmaceutycznej oraz winnych urzędach iinstytucjach państwowych isamorządowych działających wdziedzinie farmacji iochrony zdrowia, kontroli ibadania żywności oraz ochrony środowiska, zakładach, wytwórniach ilaboratoriach branży kosmetycznej ichemicznej; instytutach badawczych iinnych podmiotach prowadzących działalność badawczo-rozwojową oraz instytucjach zajmujących się poradnictwem iupowszechnianiem wiedzy zzakresu nauk farmaceutycznych, b)  ąży do ustawicznej aktualizacji wiedzy i umiejętności fachowych przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych d wtoku szkoleń, kształcenia specjalizacyjnego oraz wtrybie samokształcenia, c) est przygotowany do nauczania zawodu irealizacji celów edukacyjnych wpracy zawodowej, j d) jest przygotowany do prowadzenia pracy naukowej, e)  otrafi przygotowywać raporty iprezentacje, p f)  otrafi postępować zgodnie z zasadami etyki zawodowej farmaceuty, przestrzegać zasad etycznych i prawnych p wdziałalności ekonomicznej wobszarze farmacji, g)  otrafi kierować pracami zespołu iwspółpracować wśrodowisku multidyscyplinarnym oraz ponosić odpowiedzialp ność za pracę własną iinnych, h)  osiada świadomość własnych ograniczeń. p III. SZCZEGÓŁOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH A.  IOMEDYCZNE IHUMANISTYCZNE PODSTAWY FARMACJI (biologia igenetyka, anatomia, fizjologia, patoB fizjologia, biochemia, immunologia, biologia molekularna, mikrobiologia, botanika, kwalifikowana pierwsza pomoc, historia filozofii, psychologia isocjologia) Wzakresie wiedzy absolwent: A.W1.  wykazuje znajomość organizacji żywej materii, cytofizjologii komórki iewolucji układu pasożyt – żywiciel; A.W2.  podstawy genetyki klasycznej, populacyjnej imolekularnej oraz genetyczne aspekty różnicowania komózna rek; A.W3.  rozumie dziedziczenie monogenowe ipoligenowe cech człowieka, jest wstanie scharakteryzować genetyczny polimorfizm populacji ludzkiej; A.W4.  prawidłową budowę anatomiczną organizmu ludzkiego ipodstawowe zależności między budową ifunkcją zna organizmu wwarunkach zdrowia ichoroby; A.W5.  fizjologię układów: nerwowego, wydzielania wewnętrznego, krążenia, limfatycznego, rozrodczego, pokarzna mowego, moczowego ioddechowego, mechanizmy adaptacyjne, regulacji nerwowej, hormonalnej itermoregulacji; A.W6. A.W7. zna irozumie mechanizmy modyfikacji procesów fizjologicznych przez środki farmakologiczne; zna podstawy patofizjologii komórki iukładów organizmu ludzkiego; – 29 – Poz. 631

A.W8.  zaburzenia funkcji adaptacyjnych iregulacyjnych organizmu oraz zaburzenia przemiany materii; objaśnia zna mechanizmy rozwoju nowotworów; A.W9. zna budowę ifunkcje biologiczne białek, kwasów nukleinowych, węglowodanów, lipidów, hormonów iwitamin; A.W10. zna strukturę ifunkcje błon biologicznych oraz mechanizmy transportu przez błony; A.W11. zna molekularne aspekty transdukcji sygnałów; A.W12.  główne szlaki metaboliczne iich współzależności, mechanizmy regulacji metabolizmu iwpływu leków na te zna procesy; A.W13.  funkcjonowanie układu odpornościowego organizmu imechanizmy odpowiedzi immunologicznej; zna A.W14.  zasady prowadzenia diagnostyki immunologicznej oraz zasady imetody immunoprofilaktyki iimmunoterapii; zna A.W15.  molekularne aspekty cyklu komórkowego – proliferację, apoptozę itransformację nowotworową; zna

 Dziennik Ustaw – 30 – Poz. 631

A.W16. zna problematykę rekombinacji iklonowania DNA; A.W17.  metody badania genomu oraz zasady hybrydyzacji ireakcji łańcuchowej polimerazy (PCR); zna A.W18. charakteryzuje bakterie, wirusy igrzyby chorobotwórcze; A.W19.  opisuje wpływ chemioterapeutyków, środków dezynfekcyjnych iantyseptycznych na drobnoustroje; A.W20. zna zasady diagnostyki mikrobiologicznej; A.W21.  charakterystykę morfologiczną ianatomiczną organizmów prokariotycznych, grzybów iroślin dostarczajązna cych surowce lecznicze imateriały stosowane wfarmacji; A.W22.  metody badawcze stosowane wsystematyce oraz poszukiwaniu nowych gatunków iodmian roślin lecznizna czych; A.W23. zna podstawy biotechnologii wotrzymywaniu substancji leczniczej; A.W24. zna systemy ochrony roślin; A.W25. wie, jak prowadzić iwykorzystywać zielniki; A.W26.  metody oceny podstawowych funkcji życiowych człowieka wstanie zagrożenia oraz zasady udzielania kwazna lifikowanej pierwszej pomocy; A.W27.  kierunki rozwoju farmacji zawodowej inaukowej, atakże rozwoju historycznego myśli filozoficznej oraz zna etycznych podstaw rozstrzygania dylematów moralnych związanych zwykonywaniem zawodu farmaceuty izawodów medycznych; A.W28.  psychologiczne isocjologiczne uwarunkowania funkcjonowania jednostki wspołeczeństwie; zna A.W29.  zasady komunikacji interpersonalnej wrelacjach farmaceuta – pacjent oraz farmaceuta – pozostali pracownizna cy ochrony zdrowia; A.W30.  problematykę inicjowania iwspierania działań grupowych; zna A.W31.  społeczne uwarunkowania iograniczenia wynikające zchoroby iniepełnosprawności; zna A.W32.  psychologiczne ispołeczne aspekty postaw idziałań pomocowych. zna Wzakresie umiejętności absolwent: A.U1. analizuje iopisuje zależności między organizmami aśrodowiskiem;

A.U2.  wykorzystuje wiedzę ogenetycznym podłożu różnicowania organizmów oraz omechanizmach dziedziczenia do charakterystyki polimorfizmu genetycznego; A.U3. A.U4. ocenia uwarunkowania genetyczne rozwoju chorób wpopulacji ludzkiej; stosuje mianownictwo anatomiczne do opisu stanu zdrowia;

A.U5.  opisuje mechanizmy funkcjonowania organizmu ludzkiego na wszystkich poziomach jego organizacji, rozpatruje poszczególne funkcje organizmu ludzkiego jako powiązane elementy zintegrowanej całości, charakteryzuje możliwości adaptacyjne organizmu człowieka; A.U6.  wykorzystuje nabytą wiedzę do analizy stanu czynnościowego organizmu wcelu optymalizacji iindywidualizacji farmakoterapii iprofilaktyki; A.U7.  rozumie i opisuje mechanizmy rozwoju zaburzeń czynnościowych, prawidłowo interpretuje patofizjologiczne podłoże rozwoju chorób; A.U8.  stosuje wiedzę biochemiczną do analizy i oceny procesów fizjologicznych i patologicznych, w tym do oceny wpływu leków isubstancji toksycznych na te procesy; A.U9.  wykrywa ioznacza białka, kwasy nukleinowe, węglowodany, lipidy, hormony iwitaminy wmateriale biologicznym; A.U10. A.U11. A.U12. A.U13. wykonuje badania kinetyki reakcji enzymatycznych; opisuje itłumaczy mechanizmy iprocesy immunologiczne wwarunkach zdrowia ichoroby; analizuje podłoże molekularne procesów patologicznych; izoluje, oznacza iamplifikuje kwasy nukleinowe oraz posługuje się współczesnymi technikami badania genomu;

A.U14.  stosuje techniki biologii molekularnej wbiotechnologii farmaceutycznej, terapii genowej idiagnostyce laboratoryjnej; A.U15.  przygotowuje podłoża ipożywki mikrobiologiczne, prowadzi posiewy ihodowle drobnoustrojów oraz wykonuje preparaty mikrobiologiczne; A.U16.  identyfikuje drobnoustroje na podstawie cech morfologicznych oraz właściwości fizjologicznych i hodowlanych;

 Dziennik Ustaw – 31 – Poz. 631

A.U17.  wykorzystuje metody immunologiczne oraz techniki biologii molekularnej wdiagnostyce mikrobiologicznej; A.U18.  bada wrażliwość drobnoustrojów na antybiotyki ichemioterapeutyki; A.U19.  przeprowadza kontrolę mikrobiologiczną leków oraz wykorzystuje metody mikrobiologiczne w: badaniach mutagennego ikarcynogennego działania leków, ocenie skuteczności dezynfekcji isterylizacji, ilościowym oznaczaniu witamin iantybiotyków oraz badaniu aktywności antybiotyków; A.U20.  identyfikuje i opisuje składniki strukturalne komórek, tkanek i organów roślin metodami mikroskopowymi ihistochemicznymi oraz rozpoznaje rośliny na podstawie cech morfologicznych ianatomicznych (szczególnie gatunki oznaczeniu farmaceutycznym); A.U21.  rozpoznaje sytuacje zagrażające zdrowiu lub życiu człowieka, stosuje zasady kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz udziela kwalifikowanej pierwszej pomocy wsytuacjach zagrożenia zdrowia iżycia; A.U22.  inicjuje iwspiera działania grupowe, wpływa na kształtowanie postaw idziałania pomocowe izaradcze oraz wie, wjaki sposób kierować zespołami ludzkimi. Wzakresie kompetencji społecznych absolwent: A.K1.  ocenia działania oraz rozstrzyga dylematy moralne woparciu onormy izasady etyczne; A.K2.  świadomość społecznych uwarunkowań iograniczeń wynikających zchoroby ipotrzeby propagowania zama chowań prozdrowotnych; A.K3. posiada nawyk wspierania działań pomocowych izaradczych.

B.  IZYKOCHEMICZNE PODSTAWY FARMACJI (biofizyka, chemia ogólna inieorganiczna, chemia analityczna, F chemia fizyczna, chemia organiczna, matematyka, statystyka, technologia informacyjna) Wzakresie wiedzy absolwent: B.W1.  zna fizyczne podstawy procesów fizjologicznych (krążenia, przewodnictwa nerwowego, wymiany gazowej, ruchu, wymiany substancji); B.W2. B.W3. B.W4. charakteryzuje wpływ czynników fizycznych środowiska na organizmy żywe; zna metodykę pomiarów wielkości biofizycznych; zna biofizyczne aspekty diagnostyki iterapii;

B.W5.  zna budowę atomu i cząsteczki, układ okresowy pierwiastków i właściwości izotopów promieniotwórczych waspekcie ich wykorzystania wdiagnostyce iterapii; B.W6.  zna mechanizmy tworzenia i rodzaje wiązań chemicznych oraz mechanizmy oddziaływań międzycząsteczkowych wróżnych stanach skupienia materii; B.W7. B.W8. zna rodzaje iwłaściwości roztworów; definiuje iobjaśnia procesy utleniania iredukcji;

B.W9.  charakterystykę metali iniemetali oraz nomenklaturę iwłaściwości związków nieorganicznych ikompleksozna wych; B.W10. zna metody identyfikacji substancji nieorganicznych; B.W11. zna problematykę stosowania substancji nieorganicznych wfarmacji; B.W12.  iopisuje klasyczne metody analizy ilościowej: analizę wagową, analizę objętościową, alkacymetrię, redoksyzna metrię, argentometrię, kompleksonometrię ianalizę gazową; B.W13.  klasyfikację instrumentalnych technik analitycznych, objaśnia podstawy teoretyczne imetodyczne technik zna spektroskopowych, elektrochemicznych, chromatograficznych ispektrometrii mas oraz tłumaczy zasady funkcjonowania aparatów stosowanych wtych technikach; B.W14.  kryteria wyboru metody analitycznej (klasycznej iinstrumentalnej) oraz zasady walidacji metody analityczzna nej; B.W15. zna podstawy mechaniki kwantowej, termodynamiki ikinetyki chemicznej; B.W16.  zna mechanizmy katalizy, fizykochemię układów wielofazowych i zjawisk powierzchniowych oraz podstawy elektrochemii; B.W17. zna podział związków węgla izasady nomenklatury związków organicznych; B.W18.  opisuje strukturę związków organicznych w ujęciu teorii orbitali atomowych i molekularnych oraz tłumaczy efekt mezomeryczny iindukcyjny;

 Dziennik Ustaw – 32 – Poz. 631

B.W19.  typy imechanizmy reakcji chemicznych związków organicznych (substytucja, addycja, eliminacja); zna B.W20.  systematykę związków organicznych według grup funkcyjnych iopisuje właściwości węglowodorów, fluozna rowcowęglowodorów, związków metaloorganicznych, amin, nitrozwiązków, alkoholi, fenoli, eterów, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych, funkcyjnych i szkieletowych pochodnych kwasów karboksylowych, pochodnych kwasu węglowego; B.W21.  budowę iwłaściwości związków heterocyklicznych – pięcio- isześcioczłonowych zatomami azotu, tlenu zna isiarki oraz budowę iwłaściwości związków pochodzenia naturalnego: alkaloidów, węglowodanów, steroidów, terpenów, lipidów, peptydów ibiałek; B.W22. zna preparatykę związków organicznych imetody analizy związków organicznych; B.W23.  funkcje elementarne, funkcje odwrotne, elementy rachunku różniczkowego icałkowego oraz równania różzna niczkowe pierwszego rzędu; B.W24.  zna elementy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej (zdarzenia i prawdopodobieństwo, zmienne losowe, dystrybuanta zmiennej losowej, wartość przeciętna i wariancja), podstawowych rozkładów zmiennych losowych, estymacji punktowej iprzedziałowej parametrów; B.W25.  metody testowania hipotez statystycznych oraz znaczenie korelacji iregresji; zna B.W26.  podstawy technik informatycznych oraz zasady pracy zedytorami tekstu, arkuszami kalkulacyjnymi iprozna gramami graficznymi; B.W27. tworzy bazy danych oraz korzysta zinternetowych baz danych. Wzakresie umiejętności absolwent: B.U1.  mierzy lub wyznacza wielkości fizyczne wprzypadku organizmów żywych iich środowiska; B.U2.  opisuje iinterpretuje właściwości izjawiska biofizyczne oraz ocenia wpływ czynników fizycznych środowiska na organizmy żywe; B.U3.  opisuje ianalizuje zjawiska iprocesy fizyczne występujące wfarmakoterapii idiagnostyce chorób; B.U4.  opisuje właściwości chemiczne pierwiastków izwiązków nieorganicznych, ocenia trwałość wiązań oraz reaktywność związków nieorganicznych na podstawie ich budowy; B.U5. B.U6. identyfikuje substancje nieorganiczne; wykorzystuje wiedzę owłaściwościach substancji nieorganicznych wfarmacji;

B.U7.  dobiera metodę analityczną do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego oraz przeprowadza jej walidację; B.U8.  wykonuje analizy jakościowe iilościowe pierwiastków oraz związków chemicznych metodami klasycznymi iinstrumentalnymi oraz ocenia wiarygodność wyniku analizy woparciu ometody statystyczne; B.U9.  mierzy lub wyznacza wielkości fizykochemiczne oraz opisuje ianalizuje właściwości iprocesy fizykochemiczne stanowiące podstawę farmakokinetyki; B.U10.  opisuje strukturę iwłaściwości związków organicznych, wie, jak otrzymywać związki organiczne wskali laboratoryjnej oraz analizować wybrane związki organiczne; B.U11.  dokonuje opisu matematycznego procesów zachodzących wprzyrodzie; B.U12.  wykorzystuje metody imodele matematyczne wfarmacji; B.U13.  wykorzystuje metody matematyczne wopracowaniu iinterpretacji wyników analiz ipomiarów; B.U14.  stosuje metody statystyczne do opracowania danych z badań, ocenia rozkład zmiennych losowych, wyznacza średnią, medianę, przedział ufności, wariancje iodchylenia standardowe, formułuje itestuje hipotezy statystyczne oraz dobiera istosuje metody statystyczne wopracowywaniu wyników obserwacji ipomiarów; B.U15.  obsługuje komputer wzakresie edycji tekstu, grafiki, analizy statystycznej, gromadzenia iwyszukiwania danych oraz przygotowania prezentacji; B.U16.  wykorzystuje narzędzia informatyczne do opracowywania iprzedstawiania wyników doświadczeń; B.U17.  wykorzystuje technologie informacyjne do wyszukiwania potrzebnych informacji oraz do samodzielnego itwórczego rozwiązywania problemów. Wzakresie kompetencji społecznych absolwent: B.K1. B.K2. B.K3. posiada nawyk korzystania ztechnologii informacyjnych do wyszukiwania iselekcjonowania informacji; wyciąga iformułuje wnioski zwłasnych pomiarów iobserwacji; posiada umiejętność pracy wzespole.

 Dziennik Ustaw GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH C.  NALIZA, SYNTEZA I TECHNOLOGIA LEKÓW (chemia leków, synteza i technologia środków leczniczych, A biotechnologia farmaceutyczna, technologia postaci leku, farmakognozja) Wzakresie wiedzy absolwent: C.W1. zna chemiczne ibiochemiczne mechanizmy działania leków; C.W2. zna właściwości fizykochemiczne substancji leczniczych wpływające na aktywność biologiczną leków; C.W3.  dokonuje podziału substancji leczniczych według klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC) lub wukładzie farmakologicznym, zuwzględnieniem mianownictwa międzynarodowego oraz nazw synonimowych; C.W4.  leki znakowane izotopami izwiązki znakowane izotopami stosowane wdiagnostyce iterapii chorób, metody zna ich otrzymywania iwłaściwości; C.W5.  właściwości fizykochemiczne imetody otrzymywania substancji pomocniczych stosowanych wtechnologii zna postaci leku; C.W6.  metody klasyczne iinstrumentalne stosowane wocenie jakości substancji do celów farmaceutycznych oraz zna wanalizie ilościowej wproduktach leczniczych; C.W7. rozumie znaczenie leku syntetycznego wsystemie opieki zdrowotnej wPolsce ina świecie; C.W8. zna podstawowe kategorie leków oraz problematykę ochrony patentowej; C.W9. zna metody poszukiwania nowych substancji leczniczych; C.W10.  metody wytwarzania przykładowych substancji leczniczych, stosowane operacje fizyczne oraz jednostkowe zna procesy chemiczne, ich ekonomikę iekologię; C.W11.  metody otrzymywania irozdziału związków optycznie czynnych; zna C.W12.  problematykę polimorfizmu; zna C.W13.  problematykę potencjału produkcyjnego żywych komórek iorganizmów – podstaw biochemicznych imożlizna wości ich regulacji metodami technologicznymi; C.W14.  cele procesów biotechnologicznych: biosyntezy, biohydrolizy, biotransformacji ibiodegradacji, zna czynniki zna katalityczne wnich stosowane iprzykłady zzakresu biotechnologii farmaceutycznej; C.W15.  problematykę hodowli drobnoustrojów oraz komórek zwierzęcych iroślinnych in vitro – prowadzenia procezna sów biosyntezy ibiotransformacji pod kątem produkcji biofarmaceutyków; C.W16.  zagadnienia dotyczące wybranych szczepów drobnoustrojów przemysłowych; zna C.W17. zna problematykę linii komórkowych; C.W18.  irozumie analityczne aspekty biotechnologii dotyczące kontroli procesu, sposoby prowadzenia bioprocesów, zna etapy procesu, procesy okresowe, półciągłe iciągłe, ich zalety iwady; C.W19.  rozumie cele imetody stosowania biokatalizatorów, enzymów ikomórek unieruchomionych wprocesach biotechnologicznych; C.W20.  zasady doboru składników dotyczące formułowania podłoży hodowlanych; zna C.W21.  metody pozyskiwania iulepszania oraz zastosowanie produkcyjnych szczepów drobnoustrojów ilinii komórzna kowych (mutageneza, inżynieria genetyczna ifuzja protoplastów); C.W22.  nazewnictwo, skład, strukturę iwłaściwości poszczególnych postaci leku; zna C.W23.  wymagania stawiane różnym postaciom produktów leczniczych, wszczególności wymagania farmakopealne; zna C.W24.  irozumie podstawowe procesy technologiczne oraz urządzenia stosowane wtechnologii wytwarzania postazna ci leku; C.W25.  metody sporządzania płynnych, półstałych istałych postaci leku wskali laboratoryjnej iprzemysłowej oraz zna zasady pracy urządzeń do ich wytwarzania; C.W26.  metody postępowania aseptycznego oraz uzyskiwania jałowości produktów leczniczych, substancji imatezna riałów; C.W27.  właściwości funkcjonalne substancji pomocniczych iwie, jak dokonywać ich doboru wzależności od rodzazna ju postaci leku; C.W28.  rodzaje opakowań isystemów dozujących oraz wie, jak dokonywać ich doboru wcelu zapewnienia odpozna wiedniej jakości leku; C.W29. zna irozumie metody badań oceny jakości postaci leku; – 33 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 34 – Poz. 631

C.W30.  irozumie czynniki wpływające na trwałość leku, procesy, jakim może podlegać lek podczas przechowywazna nia, oraz metody badania trwałości produktów leczniczych; C.W31.  irozumie wpływ parametrów procesu technologicznego na właściwości postaci leku; zna C.W32.  zasady Dobrej Praktyki Wytwarzania idokumentowania prowadzonych procesów technologicznych; zna C.W33.  zasady sporządzania ikontroli leków recepturowych, wtym preparatów do żywienia pozajelitowego icytozna statyków, oraz sposoby ustalania warunków ich przechowywania; C.W34.  zasady sporządzania leków homeopatycznych; zna C.W35.  metody sporządzania radiofarmaceutyków; zna C.W36.  surowce pochodzenia naturalnego stosowane wlecznictwie oraz wykorzystywane wprzemyśle farmaceuzna tycznym, kosmetycznym ispożywczym; C.W37.  grupy związków chemicznych – metabolitów pierwotnych iwtórnych, decydujących oaktywności biologiczzna nej ifarmakologicznej surowców roślinnych; C.W38.  struktury chemiczne związków występujących wroślinach leczniczych, ich działanie izastosowanie; zna C.W39.  lecznicze surowce roślinne farmakopealne iniefarmakopealne oraz metody oceny ich jakości iwartości leczzna niczej; C.W40.  surowce roślinne silnie ibardzo silnie działające, atakże skład chemiczny, właściwości lecznicze itoksyczzna ność roślin narkotycznych; C.W41.  zasady stosowania idawkowania leczniczych surowców roślinnych, ich toksyczność, skutki działań niepożązna danych oraz interakcje zlekami syntetycznymi, innymi surowcami isubstancjami pochodzenia roślinnego. Wzakresie umiejętności absolwent: C.U1.  wyjaśnia zależność między budową chemiczną adziałaniem leków; C.U2.  przeprowadza kontrolę jakości substancji do celów farmaceutycznych oraz leków zgodnie zwymaganiami farmakopealnymi; proponuje odpowiednią metodę analityczną do określonego celu iprzeprowadza walidację metody analitycznej; C.U3. wyjaśnia zastosowanie radiofarmaceutyków wlecznictwie; C.U4.  ocenia prawidłowość doboru warunków wytwarzania substancji leczniczych mających wpływ na jakość produktów leczniczych; C.U5.  projektuje syntezy substancji czynnych woparciu oznajomość podstawowych operacji fizycznych iprocesów chemicznych oraz kontrolę przebiegu procesu produkcyjnego; C.U6. dokonuje właściwego doboru odczynników, ich odzysku iutylizacji; C.U7. stosuje metody iprocesy biotechnologiczne do wytwarzania substancji farmakologicznie czynnych; C.U8. projektuje proces biotechnologiczny zuwzględnieniem jego aspektów technologicznych ikontroli; C.U9. ocenia właściwości produktu leczniczego iprzedstawia sposób jego wytwarzania; C.U10. wyjaśnia znaczenie formy farmaceutycznej iskładu produktu leczniczego dla jego działania; C.U11.  ocenia właściwości aplikacyjne leku na podstawie jego składu idoradza właściwy sposób użycia, wzależności od postaci leku; C.U12.  charakteryzuje czynniki, które wpływają na trwałość postaci leku, oraz dokonuje doboru właściwego opakowania bezpośredniego iwarunków przechowywania; C.U13.  wykrywa kwalifikujące się do zgłoszenia do nadzoru farmaceutycznego wady jakościowe produktu leczniczego na podstawie jego obserwacji; C.U14.  określa metodami makro- imikroskopowymi tożsamość surowca roślinnego, wformie krojonej isproszkowanej, wtym jako składnika mieszanki ziołowej imieszaniny surowców sproszkowanych; C.U15.  udziela informacji oleczniczym surowcu roślinnym, określa jego skład chemiczny, właściwości lecznicze, działania uboczne iinterakcje; C.U16.  stosuje techniki imetody analityczne oraz biologiczne wbadaniach jakościowych iilościowych substancji czynnych występujących wsurowcach roślinnych; C.U17.  przeprowadza analizę substancji leczniczej metodami farmakopealnymi oraz dokonuje jej izolacji z produktu leczniczego; C.U18.  interpretuje wyniki uzyskane wzakresie oceny jakości substancji do celów farmaceutycznych oraz potwierdza zgodność uzyskanych wyników; C.U19. stosuje techniki komputerowe do interpretacji wyników analizy izebrania informacji oleku;

 Dziennik Ustaw – 35 – Poz. 631

C.U20. proponuje metody kontroli jakości leków znakowanych izotopami; C.U21. przygotowuje wyniki badań analitycznych do dokumentacji rejestracyjnej substancji iproduktów leczniczych; C.U22. proponuje irealizuje technologię wytwarzania substancji czynnej; C.U23. wie, jak wpływać na wydajność poszczególnych etapów icałego procesu produkcyjnego leku; C.U24. proponuje rozwiązanie problemu badawczego związanego zlekiem syntetycznym; C.U25.  planuje przeprowadzenie procesu biosyntezy lub biotransformacji; C.U26.  dobiera typ bioreaktora dla projektowanego procesu, przygotowuje go do przeprowadzenia hodowli i planuje skład podłoża hodowlanego; C.U27.  korzysta zfarmakopei, receptariuszy iprzepisów technologicznych, wytycznych oraz literatury dotyczącej technologii ijakości postaci leku, wszczególności wodniesieniu do leków recepturowych; C.U28.  prawidłowo wykonuje lek recepturowy, dokonuje właściwego doboru opakowania oraz określa termin ważności isposób przechowywania; C.U29.  rozpoznaje irozwiązuje problemy wynikające ze składu leku recepturowego przepisanego na recepcie, dokonuje weryfikacji jego składu, wcelu prawidłowego jego sporządzenia oraz dokonuje kontroli dawek; C.U30. wykonuje preparaty wwarunkach aseptycznych iwybiera metodę wyjaławiania; C.U31. wykonuje mieszaninę do żywienia pozajelitowego iprzygotowuje lek cytostatyczny; C.U32.  planuje cykl wytwarzania podstawowych stałych postaci leku oraz pozajelitowych postaci leku, zuwzględnieniem warunków wytwarzania oraz rodzaju aparatury; C.U33. planuje badania trwałości produktu leczniczego; C.U34.  wykonuje badania wzakresie oceny jakości postaci leku iobsługuje odpowiednią aparaturę kontrolno-pomiarową oraz interpretuje wyniki badań jakości produktu leczniczego; C.U35.  rozpoznaje leczniczy surowiec roślinny ikwalifikuje go do właściwej grupy botanicznej na podstawie jego cech morfologicznych ianatomicznych; C.U36.  ocenia jakość surowca roślinnego ijego wartość leczniczą woparciu omonografię farmakopealną oraz zużyciem innych metod analitycznych ibiologicznych; C.U37.  przeprowadza analizę fitochemiczną surowca roślinnego iokreśla związek chemiczny lub grupę związków chemicznych występujących wtym surowcu; C.U38.  wyszukuje wpiśmiennictwie informacje naukowe, dokonuje ich wyboru ioceny oraz wykorzystuje je wcelach praktycznych. D.  IOFARMACJA ISKUTKI DZIAŁANIA LEKÓW (biofarmacja, farmakokinetyka, farmakologia ifarmakodynamiB ka, toksykologia, bromatologia, leki pochodzenia naturalnego) Wzakresie wiedzy absolwent: D.W1. zna budowę ifunkcję barier biologicznych worganizmie, które wpływają na wchłanianie idystrybucję leku; D.W2. rozumie procesy, jakim podlega lek worganizmie, wzależności od drogi podania; D.W3.  irozumie kryteria oceny dostępności biologicznej substancji leczniczej zpostaci leku oraz sposoby oceny zna dostępności farmaceutycznej; D.W4.  rozumie znaczenie czynników charakteryzujących substancję leczniczą ipostać leku dla poprawy dostępności biologicznej substancji leczniczej imodyfikacji czasu jej działania; D.W5. zna zagadnienia związane zkorelacją wyników badań in vitro – in vivo (IVIVC); D.W6.  zagadnienia związane zoceną biofarmaceutyczną leków oryginalnych igenerycznych; zna D.W7.  irozumie procesy farmakokinetyczne: wchłanianie, rozmieszczenie, metabolizm, uwalnianie (ADME) decyzna dujące ozależności dawka – stężenie – czas; D.W8.  parametry farmakokinetyczne opisujące procesy wchłaniania, dystrybucji ieliminacji leków oraz sposoby ich zna wyznaczania; D.W9.  irozumie uwarunkowania fizjologiczne, patofizjologiczne iśrodowiskowe wpływające na przebieg procezna sów farmakokinetycznych; D.W10. zna podstawy terapii monitorowanej stężeniem leku; D.W11. zna irozumie zagadnienia związane zbiorównoważnością leków; D.W12. zna irozumie podstawowe pojęcia izagadnienia związane zdziałaniem leków; D.W13. zna irozumie czynniki wpływające na działanie leków;

 Dziennik Ustaw – 36 – Poz. 631

D.W14. zna czynniki dziedziczne wpływające na skuteczność ibezpieczeństwo stosowanych leków; D.W15. zna drogi podania idawkowanie leków; D.W16. zna punkty uchwytu imechanizmy działania leków; D.W17. rozumie komórkowe imolekularne mechanizmy działania leków; D.W18. zna właściwości farmakologiczne poszczególnych grup leków; D.W19. zna wskazania iprzeciwwskazania dla poszczególnych grup leków; D.W20. zna działania niepożądane swoiste dla leku izależne od dawki; D.W21. zna klasyfikację działań niepożądanych; D.W22. zna problemy wzajemnego oddziaływania między lekami oraz między lekami aproduktami spożywczymi; D.W23. zna zasady prawidłowego kojarzenia leków; D.W24. zna możliwości unikania niekorzystnych interakcji; D.W25. zna zasady monitorowania działań niepożądanych; D.W26.  podstawowe pojęcia związane ztoksykologią, wtym zagadnienia dotyczące toksykokinetyki, toksykometrii zna oraz metod alternatywnych stosowanych wtoksykologii; D.W27.  procesy, jakim podlega ksenobiotyk wustroju, ze szczególnym uwzględnieniem procesów biotransformacji, zna wzależności od dróg podania idróg narażenia; D.W28. zna różnorodne mechanizmy działania toksycznego ksenobiotyków oraz zasady postępowania wzatruciach; D.W29.  irozumie zasady monitoringu powietrza imonitoringu biologicznego wocenie narażenia na podstawie stosozna wanych metod detekcji (jakościowych iilościowych) różnych trucizn wpowietrzu imateriale biologicznym (toksykologia środowiska pracy); D.W30.  zagadnienia związane ztoksykologią szczegółową, wtym między innymi zdziałaniem toksycznym wybrazna nych leków isubstancji uzależniających, metali, związków nieorganicznych iorganicznych, takich jak alkohole, pestycydy itworzywa sztuczne; D.W31.  zagrożenia ikonsekwencje zdrowotne związane zzanieczyszczeniem środowiska naturalnego (toksykologia zna środowiskowa); D.W32.  zna źródła żywieniowe podstawowych składników odżywczych, rozumie ich znaczenie, fizjologiczną dostępność, metabolizm izapotrzebowanie na nie organizmu człowieka; D.W33.  irozumie zagadnienia związane zbezpieczeństwem żywności iżywienia dotyczące działań niepożądanych zna substancji dodawanych celowo izanieczyszczeń; D.W34.  metody stosowane do oceny wartości odżywczej żywności, metody oznaczania zawartości dodatków do żywzna ności izanieczyszczeń; D.W35.  irozumie podstawowe procesy zagrażające jakości zdrowotnej żywności zachodzące wproduktach spożywzna czych wwyniku przetwarzania, pakowania, przechowywania itransportu; D.W36.  problematykę żywności wzbogaconej, suplementów diety oraz środków specjalnego przeznaczenia żywiezna niowego; D.W37. zna irozumie metody pobierania iprzygotowania próbek; D.W38.  irozumie możliwe interakcje leków zżywnością, takie jak wpływ pożywienia na leki (na poziomie wchłaniazna nia, transportu, biotransformacji iwydalania leków) oraz wpływ leków na wchłanianie, transport, metabolizm iwydalanie składników odżywczych pożywienia; D.W39.  irozumie metody oceny sposobu żywienia człowieka wzakresie podaży energii oraz składników odżywczych; zna D.W40.  podstawowe regulacje zzakresu prawa żywnościowego krajowego iUnii Europejskiej; zna D.W41.  problematykę leków pochodzenia naturalnego oraz suplementów diety zawierających lecznicze surowce rozna ślinne oraz ich zastosowanie wprofilaktyce iterapii różnych jednostek chorobowych; D.W42.  zasady projektowania złożonych preparatów roślinnych, zuwzględnieniem składu chemicznego surowców zna roślinnych, ich dawkowania, działań niepożądanych iinterakcji zinnymi lekami; D.W43.  kryteria oceny jakości leczniczych produktów roślinnych isuplementów diety; zna D.W44.  zasady wprowadzania na rynek leczniczych produktów roślinnych isuplementów diety zawierających suzna rowce roślinne; D.W45.  problematykę badań klinicznych leków roślinnych oraz pozycję iznaczenie fitoterapii wsystemie medycyny zna konwencjonalnej; D.W46.  mechanizmy działania substancji roślinnych na poziomie biochemicznym imolekularnym; zna D.W47.  rynkowe produkty lecznicze pochodzenia roślinnego oraz metody ich wytwarzania. zna

 Dziennik Ustaw Wzakresie umiejętności absolwent: D.U1.  przedstawia znaczenie badań dostępności biologicznej oraz biorównoważności wocenie leków iokreśla wymagania dotyczące tych badań; D.U2.  wyjaśnia znaczenie badań dostępności farmaceutycznej dla oceny biorównoważności różnych postaci leku iprzedstawia wpływ postaci leków iwarunków badania na wyniki tych badań; D.U3.  uzasadnia możliwość zwolnienia produktu leczniczego zbadań biorównoważności in vivo woparciu osystem klasyfikacji BCS; D.U4.  przewiduje skutki zmiany dostępności farmaceutycznej ibiologicznej substancji leczniczej wwyniku modyfikacji postaci leku; D.U5.  ocenia różnice we wchłanianiu substancji leczniczej wzależności od składu leku, jego formy oraz warunków fizjologicznych ipatologicznych; D.U6.  oblicza iinterpretuje parametry farmakokinetyczne leku wyznaczone zzastosowaniem modeli farmakokinetycznych lub techniką bezmodelową; D.U7.  uzasadnia konieczność zmian dawkowania leku uindywidualnego chorego (wzależności od schorzeń, wieku, czynników genetycznych itp.); D.U8.  określa zmiany dawkowania leku uindywidualnego chorego woparciu omonitorowanie stężenia tego leku we krwi; D.U9.  wyjaśnia przyczyny iskutki interakcji wfazie farmakokinetycznej iinterpretuje wpływ czynników na działanie leków; D.U10.  uzasadnia wpływ czynników dziedzicznych na skuteczność ibezpieczeństwo leków; D.U11.  wyjaśnia właściwości farmakologiczne leku woparciu opunkt uchwytu imechanizm działania; D.U12. przewiduje działania niepożądane, wzależności od dawki idrogi podania leku; D.U13. wymienia wskazania iprzeciwwskazania dla poszczególnych grup leków; D.U14. uzasadnia korzyści wynikające ze stosowania leku złożonego; D.U15. wyjaśnia przyczyny iskutki interakcji między lekami oraz między lekami apożywieniem; D.U16. przewiduje skutki niekorzystnych interakcji iim zapobiega; D.U17.  wykorzystuje nabyte wiadomości zfizjologii, patofizjologii, mikrobiologii, immunologii, farmakokinetyki oraz chemii leków do zrozumienia mechanizmów działań niepożądanych oraz interakcji lekowych; D.U18.  udziela informacji odziałaniu leku wsposób zrozumiały dla pacjenta; D.U19.  przedstawia icharakteryzuje biotransformację trucizn wustroju oraz ocenia jej znaczenie wdetoksykacji ksenobiotyków; D.U20.  przewiduje rodzaje, kryteria iznaczenie badań wocenie toksyczności ksenobiotyków oraz określa wymagania dotyczące tych badań; D.U21.  wyjaśnia sposób prowadzenia badań wcelu oceny narażenia na związki toksyczne; D.U22.  przewiduje podstawowy profil działania toksycznego ksenobiotyku na podstawie jego budowy chemicznej; D.U23.  ocenia różnice wzagadnieniach związanych zrodzajem narażenia na trucizny (toksyczność ostra, przewlekła, efekty odległe); D.U24.  charakteryzuje iocenia zagrożenia związane zzanieczyszczeniem środowiska przez związki chemiczne zgrupy trucizn środowiskowych; D.U25.  uzasadnia rolę zdrowotną iznaczenie składników pokarmowych występujących wżywności wstanie zdrowia ichoroby człowieka; D.U26.  charakteryzuje produkty spożywcze pod kątem ich składu iwartości odżywczej; D.U27.  przedstawia znaczenie badań wzakresie oceny jakości zdrowotnej żywności; D.U28.  wyjaśnia sposób prowadzenia badań wzakresie oznaczania wartości odżywczej poszczególnych składników pokarmowych, atakże określa wymagania dotyczące tych badań; D.U29.  ocenia zagrożenie wynikające zniewłaściwej jakości zdrowotnej żywności, stosowanych dodatków do żywności oraz wyrobów przeznaczonych do kontaktu zżywnością; D.U30. wyjaśnia zasady irolę prawidłowego żywienia wprofilaktyce metabolicznych chorób niezakaźnych; D.U31. wyjaśnia znaczenie wody wżywieniu iwód mineralnych wlecznictwie; D.U32.  przewiduje skutki zmiany dostępności farmaceutycznej ibiologicznej leków wwyniku spożywania określonych produktów spożywczych; D.U33.  ocenia jakość produktów zawierających lecznicze surowce roślinne różnego pochodzenia; – 37 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 38 – Poz. 631

D.U34.  przeprowadza analizę prostego izłożonego preparatu roślinnego woparciu ometody fitochemiczne iidentyfikuje zawarte wnim związki lub grupy związków czynnych; D.U35. projektuje skład preparatu roślinnego ookreślonym działaniu; D.U36. ocenia profil działania określonego preparatu na podstawie znajomości jego składu; D.U37.  udziela pełnej informacji na temat preparatu roślinnego znajdującego się wobrocie, podaje jego zastosowanie lecznicze, opisuje interakcje oraz skutki działań niepożądanych; D.U38.  korzysta ze źródeł informacji na temat badań dostępności biologicznej ibiorównoważności oraz dostępności farmaceutycznej, wtym wytycznych, publikacji naukowych iprzepisów prawa; D.U39.  łączy informacje zróżnych dyscyplin wcelu przewidywania skuteczności terapeutycznej, wzależności od rodzaju postaci leku imiejsca aplikacji; D.U40.  przeprowadza badanie uwalniania zdoustnych postaci leku, wcelu wykazania podobieństwa różnych produktów leczniczych; D.U41.  interpretuje wyniki badań wzakresie oceny biofarmaceutycznej różnych postaci leku; D.U42. dokonuje oceny biofarmaceutycznej leku na podstawie analizy uzyskanych informacji; D.U43. określa właściwy sposób aplikacji leku, zuwzględnieniem jego właściwości; D.U44. doradza wzakresie właściwego dawkowania oraz przyjmowania leku; D.U45. zapobiega interakcjom wfazie farmakokinetycznej; D.U46. współdziała wzakresie zapewnienia bezpieczeństwa iskuteczności farmakoterapii; D.U47.  udziela informacji omechanizmie działania, właściwościach farmakologicznych idziałaniu niepożądanym leku; D.U48. przewiduje wystąpienie działania niepożądanego leku; D.U49. zapobiega interakcjom między lekami oraz między lekami apożywieniem; D.U50. monitoruje działania niepożądane leków; D.U51. przekazuje zdobyte wiadomości zzakresu farmakologii wsposób zrozumiały dla pacjenta; D.U52. współpracuje zlekarzem wcelu wyboru właściwego leku; D.U53.  samodzielnie korzysta ze źródeł informacji dotyczących toksyczności ksenobiotyków i wytycznych do oceny narażenia iryzyka zdrowotnego; D.U54.  weryfikuje informacje zróżnych dyscyplin, wcelu przewidywania kierunku isiły działania toksycznego ksenobiotyków, wzależności od ich budowy chemicznej irodzaju narażenia; D.U55.  interpretuje wyniki badań wzakresie oceny działania toksycznego ksenobiotyku; D.U56.  przeprowadza izolację trucizn zmateriału biologicznego iwybiera odpowiednią metodę ich detekcji; D.U57.  przeprowadza ocenę narażenia (monitoring biologiczny) na podstawie analizy toksykologicznej wmateriale biologicznym; D.U58.  przeprowadza analizę zanieczyszczeń chemicznych powietrza oraz dokonuje oceny narażenia na podstawie wybranych normatywów higienicznych; D.U59.  korzysta ze źródeł informacji na temat badań wzakresie jakości zdrowotnej żywności iżywienia, wtym wytycznych, publikacji naukowych i przepisów prawa, oraz dokonuje krytycznej oceny źródeł zgodnie z zasadami evidence based bromatology ievidence based nutrition; D.U60.  interpretuje istosuje wyniki badań wzakresie oceny jakości zdrowotnej żywności oraz materiałów przeznaczonych do kontaktu zżywnością; D.U61.  dokonuje oceny narażenia organizmu ludzkiego na zanieczyszczenia obecne wżywności; D.U62. przeprowadza ocenę wartości odżywczej żywności metodami analitycznymi iobliczeniowymi; D.U63. udziela porad pacjentom wzakresie interakcji leków zżywnością; D.U64. właściwie udziela informacji ostosowaniu suplementów diety ipreparatów żywieniowych; D.U65.  dokonuje oceny sposobu żywienia wzakresie pokrycia zapotrzebowania na energię oraz podstawowe składniki odżywcze; D.U66.  przedstawia informacje dotyczące leku pochodzenia naturalnego wsposób przystępny idostosowany do poziomu odbiorców; D.U67.  udziela porad w zakresie stosowania, przeciwwskazań, interakcji i działań niepożądanych leków pochodzenia roślinnego; D.U68.  formułuje problemy badawcze związane zlekiem pochodzenia roślinnego; D.U69.  przeprowadza procedurę standaryzacji leczniczego produktu roślinnego iopracowuje wniosek ojego rejestrację.

 Dziennik Ustaw – 39 – Poz. 631

E.  RAKTYKA FARMACEUTYCZNA (farmacja praktyczna, opieka farmaceutyczna, farmakoterapia i informacja P olekach, prawo farmaceutyczne, farmakoekonomika, farmakoepidemiologia, historia farmacji, etyka zawodowa, język obcy) Wzakresie wiedzy absolwent: E.W1.  zasady wydawania leków zapteki na podstawie zlecenia lekarskiego ibez recepty, atakże system dystrybucji zna leków wPolsce; E.W2.  przepisy prawne dotyczące wydawania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, kosmetyków isuplezna mentów diety zapteki; E.W3.  irozumie zasady funkcjonowania aptek ogólnodostępnych iszpitalnych oraz funkcjonowania hurtowni izazna opatrywania aptek; E.W4.  zasady ewidencjonowania recept lekarskich oraz przechowywania leków; zna E.W5.  zasady aplikacji leku wzależności od rodzaju postaci leku, atakże rodzaju opakowania isystemu dozującego; zna E.W6. zna irozumie ideę opieki farmaceutycznej; E.W7.  zna zasady prowadzenia wywiadu medycznego, służącego do wykrywania, klasyfikowania i rozwiązywania problemów lekowych, atakże stosowane na świecie systemy klasyfikacji problemów lekowych; E.W8.  narzędzia izasady dokumentowania opieki farmaceutycznej; zna E.W9.  irozumie podstawy prawne prowadzenia opieki farmaceutycznej wpolskim systemie zdrowotnym; zna E.W10. zna akty prawne dotyczące rynku farmaceutycznego; E.W11.  zna i rozumie zasady monitorowania skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii indywidualnego pacjenta wprocesie opieki farmaceutycznej, atakże narzędzia ułatwiające wykrywanie problemów lekowych; E.W12.  irozumie znaczenie irolę farmaceuty wnadzorowaniu farmakoterapii pacjentów przewlekle chorych; zna E.W13. zna irozumie zasady określania potrzeb lekowych pacjenta; E.W14.  irozumie zasady indywidualizacji farmakoterapii uwzględniające różnice wdziałaniu leków spowodowane zna czynnikami fizjologicznymi wstanach chorobowych; E.W15.  irozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania izmniejszania częstości występowania niepozna żądanych działań leków; E.W16.  irozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania izmniejszania częstości występowania powikłań zna polekowych spowodowanych: stosowaniem leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label), nieuwzględnianiem przeciwwskazań iograniczeń do ich stosowania, nieracjonalną farmakoterapią, reklamą leków wśrodkach masowego przekazu oraz powszechną dostępnością leków, zwłaszcza dostępnych bez recepty lekarskiej (OTC); E.W17.  kryteria wyboru leków oraz wskazania kliniczne do prowadzenia terapii monitorowanej stężeniami leków zna wpłynach biologicznych organizmu; E.W18.  podstawowe źródła informacji oleku (książki, czasopisma, bazy danych); zna E.W19.  zasady tworzenia Charakterystyki Produktu Leczniczego iredagowania ulotki informacyjnej oleku dla pazna cjenta; E.W20.  różnice między ulotką informacyjną oleku aulotką dołączaną do suplementów diety oraz innych produktów zna dostępnych waptece; E.W21.  rozumie znaczenie charakterystyki produktu leczniczego iwyrobu medycznego woptymalizacji farmakoterapii; E.W22.  zna prawne, etyczne i metodyczne aspekty prowadzenia badań klinicznych i zasady funkcjonowania ośrodka badań klinicznych; E.W23.  rolę farmaceuty wprowadzeniu badań klinicznych; zna E.W24.  zagadnienia dotyczące nowoczesnej farmakoterapii wybranych chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymazna gających przewlekłego leczenia, w oparciu o zasady postępowania medycznego określanego jako medycyna oparta na dowodach (evidence based medicine), standardy terapeutyczne oraz wytyczne polskich ieuropejskich towarzystw lekarskich; E.W25.  zagadnienia dotyczące farmakoterapii uzależnienia od opioidów, wytyczne dotyczące terapii substytucyjnej zna metadonem ibuprenorfiną oraz rolę farmaceuty wredukcji szkód zdrowotnych wynikających zprzyjmowania narkotyków; E.W26.  zna rolę farmaceuty w monitorowaniu terapii bólu, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń związanych zsamoleczeniem; E.W27.  zasady współpracy farmaceuty ilekarza, które są podstawą współczesnej farmakoterapii, zuwzględnieniem zna zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych;

 Dziennik Ustaw – 40 – Poz. 631

E.W28.  zna i rozumie zasady dopuszczania do obrotu produktów leczniczych, wyrobów medycznych, kosmetyków isuplementów diety; E.W29.  instytucje publiczne iniepubliczne biorące udział wprocesie planowania, prowadzenia, nadzorowania ikonzna trolowania badań klinicznych; E.W30.  określony prawem zakres obowiązków oraz wymogi formalne dla osób dających rękojmię prowadzenia aptezna ki (ogólnodostępnej iszpitalnej), punktu aptecznego ihurtowni farmaceutycznej; E.W31.  irozumie wymogi formalne dla procesu organizacji wytwarzania produktów leczniczych; zna E.W32.  zasady funkcjonowania samorządu zawodowego aptekarzy; zna E.W33.  zasady organizacji rynku farmaceutycznego wzakresie obrotu hurtowego idetalicznego oraz metody markezna tingu farmaceutycznego iprzepisy prawne wtym zakresie; E.W34.  różne systemy opieki zdrowotnej funkcjonujące na świecie, atakże zasady organizacji ifinansowania opieki zna zdrowotnej wPolsce; E.W35.  podstawowe definicje zzakresu ekonomiki zdrowia ifarmakoekonomiki; zna E.W36.  irozumie zasady finansowania świadczeń zdrowotnych, wszczególności leków, zfunduszy publicznych; zna E.W37.  zasady oceny, podziału idyskontowania kosztów oraz ustalania wielkości iwartości zużytych zasobów; zna E.W38.  zasady oceny, podziału idyskontowania efektów oraz sposoby ich pomiaru; zna E.W39. zna rodzaje oraz etapy analiz farmakoekonomicznych; E.W40.  irozumie wytyczne wzakresie przeprowadzania oceny technologii medycznych, wszczególności wobszarze zna oceny efektywności kosztowej iwpływu na budżet, atakże metodykę oceny skuteczności ibezpieczeństwa leków; E.W41.  irozumie zasady przeprowadzania iorganizacji badań zudziałem ludzi, wtym badań opisowych ieksperyzna mentalnych; E.W42. zna irozumie znaczenie wskaźników zdrowotności populacji; E.W43.  irozumie zasady monitorowania bezpieczeństwa produktów leczniczych po wprowadzeniu ich do obrotu; zna E.W44. zna irozumie zasady bezpieczeństwa ihigieny wmiejscu pracy; E.W45. zna historię odkryć wybranych leków; E.W46.  historię aptekarstwa izawodu farmaceuty oraz kierunki rozwoju nauczania zawodowego, atakże światowe zna organizacje farmaceutyczne iinne organizacje zrzeszające farmaceutów; E.W47. zna formy piśmiennictwa farmaceutycznego; E.W48. zna przykłady historycznych postaci leków; E.W49.  podstawowe pojęcia zzakresu etyki, deontologii ibioetyki oraz problematykę historycznego rozwoju systezna mów etycznych; E.W50.  genezę izapisy Kodeksu Etyki Aptekarza RP; zna E.W51.  przepisy prawne dotyczące etyki badań naukowych, badań prowadzonych na zwierzętach ieksperymentów zna medycznych; E.W52.  zasady etyczne współczesnego marketingu; zna E.W53. identyfikuje podstawowe problemy etyczne dotyczące współczesnej medycyny, ochrony życia izdrowia; E.W54. zna prawa pacjenta; E.W55. rozumie potrzebę rozwoju postawy iwrażliwości etyczno-moralnej wpraktyce zawodowej. Wzakresie umiejętności absolwent: E.U1.  różnicuje kategorie dostępności produktów leczniczych iwyrobów medycznych oraz omawia podstawowe zasady gospodarki lekiem wszpitalach; E.U2.  ustala zakres obowiązków poszczególnych osób należących do personelu fachowego waptekach, wtym wskazuje podział odpowiedzialności wobszarze ekspedycji leków zapteki iudzielania informacji olekach; E.U3.  wskazuje produkty lecznicze iwyroby medyczne wymagające specjalnych warunków przechowywania; E.U4.  wskazuje właściwy sposób postępowania zlekiem wczasie jego używania, opisuje etapy postępowania zlekiem waptece otwartej iszpitalnej od momentu decyzji ozamówieniu do wydania pacjentowi, demonstruje sposób użycia wyrobów medycznych itestów diagnostycznych, atakże przeprowadza rozmowę zpacjentem wcelu doradzenia produktu leczniczego lub innego produktu waptece; E.U5.  przygotowuje plan opieki farmaceutycznej obejmujący ustalenie celów terapii oraz wskazanie działań pozwalających na ich realizację;

 Dziennik Ustaw – 41 – Poz. 631

E.U6.  przygotowuje plan monitorowania farmakoterapii, określając rodzaj wskaźników wykorzystywanych wocenie skuteczności oraz częstotliwość pomiaru tych wskaźników; E.U7.  określa iróżnicuje zakres informacji zdrowotnych niezbędnych wprocesie opieki farmaceutycznej dla pacjentów zróżnymi chorobami przewlekłymi; E.U8.  przygotowuje plan edukacji pacjenta wcelu rozwiązania wykrytych problemów lekowych; E.U9.  określa zagrożenia związane ze stosowaną farmakoterapią wróżnych grupach pacjentów oraz planuje działania prewencyjne; E.U10.  wstępnie ocenia związek przyczynowo-skutkowy między stosowanym lekiem aobserwowaną reakcją; E.U11.  określa korzyści terapeutyczne iekonomiczne monitorowania stężeń leków wpłynach organizmu; E.U12.  zarządza gospodarką produktów leczniczych przeznaczonych do badań klinicznych; E.U13.  wskazuje instytucje publiczne odpowiedzialne za kontrolę inadzorowanie działalności jednostek wzakresie wytwarzania oraz prowadzenia obrotu hurtowego idetalicznego produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, kosmetykami isuplementami diety; E.U14.  opisuje rolę izadania poszczególnych organów samorządu zawodowego oraz wskazuje prawa iobowiązki jego członków; E.U15.  wymienia formy wykonywania zawodu farmaceuty oraz przedstawia regulacje wzakresie uzyskania prawa wykonywania zawodu farmaceuty; E.U16.  wybiera rodzaj analizy farmakoekonomicznej odpowiedniej dla określonego zadania badawczego; E.U17.  różnicuje koszty iefekty oraz dobiera metodę oceny kosztów iefektów odpowiednią do schorzenia iprocedury terapeutycznej; E.U18.  przeprowadza krytyczną analizę publikacji zzakresu oceny efektywności kosztowej oraz wpływu na budżet; E.U19.  określa różnice metodologiczne między różnymi typami badań epidemiologicznych; E.U20.  definiuje podstawowe pojęcia zzakresu epidemiologii, wtym farmakoepidemiologii iepidemiologii klinicznej; E.U21.  opisuje zasady prowadzenia metaanalizy zbadań eksperymentalnych iopisowych; E.U22.  opisuje podstawowe błędy pojawiające się wbadaniach epidemiologicznych ibierze udział wdziałaniach promocji zdrowia; E.U23.  przedstawia historyczne uwarunkowania rozdziału zawodu aptekarza ilekarza oraz zmiany wmisji zawodu aptekarza; E.U24.  przedstawia kierunki rozwoju przemysłu farmaceutycznego ihistorię najważniejszych odkryć wzakresie farmacji, atakże wskazuje właściwą organizację farmaceutyczną lub urząd zajmujący się danym problemem zawodowym; E.U25.  rozumie potrzebę funkcjonowania kodeksu etyki wpraktyce zawodowej; E.U26.  dyskutuje oproblemach zawodowych, zuwzględnieniem obowiązujących zasad etycznych; E.U27.  prezentuje prawidłowe postawy etyczno-moralne wsytuacjach pojawiających się wpraktyce aptecznej; E.U28.  realizuje receptę lekarską zwykorzystaniem aptecznego programu komputerowego oraz udziela odpowiednich informacji dotyczących wydawanego leku, zuwzględnieniem sposobu przyjmowania, wzależności od jego formy farmaceutycznej; E.U29.  przeprowadza konsultację farmaceutyczną podczas wydawania leku dostępnego bez recepty lekarskiej (OTC); E.U30.  przygotowuje informację szczegółową dotyczącą warunków przechowywania leków i wyrobów medycznych, realizuje zamówienie leku do apteki oraz informuje pacjenta osposobie użycia wyrobu medycznego itestu diagnostycznego; E.U31.  przeprowadza wywiad zpacjentem wcelu zebrania informacji niezbędnych do wdrożenia iprowadzenia opieki farmaceutycznej; E.U32.  przygotowuje dla pacjenta zindywidualizowane materiały edukacyjne, wtym ulotki dotyczące leków oraz zasad samodzielnego monitorowania wybranych parametrów klinicznych; E.U33.  wykrywa iklasyfikuje problemy lekowe oraz proponuje sposób ich rozwiązania; E.U34.  określa potrzeby lekowe pacjenta oraz ocenia stopień ich zaspokojenia na podstawie analizy uzyskanych informacji; E.U35.  przeprowadza edukację pacjenta związaną ze stosowanymi przez niego lekami oraz innymi problemami dotyczącymi jego zdrowia ichoroby, jeżeli mogą mieć wpływ na skuteczność ibezpieczeństwo farmakoterapii; E.U36.  korzysta zdrukowanych ielektronicznych narzędzi dokumentowania opieki farmaceutycznej; E.U37.  przewiduje wpływ różnych czynników na właściwości farmakokinetyczne ifarmakodynamiczne leków irozwiązuje problemy dotyczące indywidualizacji ioptymalizacji farmakoterapii;

 Dziennik Ustaw – 42 – Poz. 631

E.U38.  aktywnie monitoruje iraportuje niepożądane działania leków, wdraża działania prewencyjne, udziela informacji związanych zpowikłaniami farmakoterapii pracownikom służby zdrowia, pacjentom lub ich rodzinom; E.U39.  aktywnie uczestniczy wpracach zespołu terapeutycznego, współpracując zlekarzem, pielęgniarką oraz diagnostą laboratoryjnym, wcelu wyboru optymalnego sposobu leczenia pacjenta; E.U40.  aktywnie uczestniczy wbadaniach klinicznych; E.U41.  korzysta zróżnych źródeł informacji olekach, wtym wjęzyku angielskim, ikrytycznie interpretuje te informacje; E.U42.  podaje podstawowe definicje związane zwytwarzaniem oraz obrotem produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, kosmetykami isuplementami diety oraz wskazuje źródłowe akty prawne; E.U43. szacuje koszty iefekty farmakoterapii; E.U44.  wylicza iinterpretuje współczynniki kosztów iefektywności uzyskane wróżnych typach analiz farmakoekonomicznych iwskazuje procedurę efektywniejszą kosztowo; E.U45.  określa wpływ nowej technologii medycznej na budżet systemu ochrony zdrowia; E.U46.  wskazuje dostępne wsystemie ochrony zdrowia źródła danych ozużytych zasobach medycznych oraz bezpieczeństwie iskuteczności technologii medycznej; E.U47. E.U48. E.U49. E.U50. E.U51. E.U52. E.U53. E.U54. E.U55. wylicza iinterpretuje wskaźniki zdrowotności populacji; porównuje częstotliwość występowania zjawisk zdrowotnych; interpretuje wyniki badań epidemiologicznych; przygotowuje zgłoszenie działania niepożądanego leku do odpowiednich organów; interpretuje wyniki metaanalizy zbadań eksperymentalnych iklinicznych; czerpie wzory iinspirację do działań zbogatej tradycji farmacji; stosuje Kodeks Etyki Aptekarza RP; odnosi się do zasad etyki zawodowej farmaceuty ipraw pacjenta wrelacji zpacjentem ipersonelem medycznym; porozumiewa się zpacjentem wjednym zjęzyków obcych.

F. METODOLOGIA BADAŃ NAUKOWYCH (ćwiczenia specjalistyczne imetodologia badań) Wzakresie wiedzy absolwent: F.W1. F.W2. posiada poszerzoną wiedzę wzakresie wybranych obszarów nauk farmaceutycznych; zna metody itechniki badawcze stosowane wramach realizowanego projektu.

Wzakresie umiejętności absolwent: F.U1. F.U2. F.U3. F.U4. F.U5. F.U6. planuje eksperyment iomawia jego cel oraz spodziewane wyniki; interpretuje dane doświadczalne iodnosi je do aktualnego stanu wiedzy wdanej dziedzinie farmacji; korzysta zliteratury naukowej krajowej izagranicznej; samodzielnie przeprowadza eksperyment, interpretuje idokumentuje wyniki badań; przygotowuje pracę magisterską, zgodnie zregułami redagowania prac naukowych; dokonuje prezentacji wyników badań.

IV. ORGANIZACJA STUDIÓW

1. MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ PUNKTÓW ECTS Grupa treści podstawowych Grupy szczegółowych treści kształcenia A. Biomedyczne ihumanistyczne podstawy farmacji B. Fizykochemiczne podstawy farmacji Razem Godziny  660  765 1425 98 Punkty ECTS

 Dziennik Ustaw Grupa treści kierunkowych Grupy szczegółowych treści kształcenia C. Analiza, synteza itechnologia leków D. Biofarmacja iskutki działania leków E. Praktyka farmaceutyczna F. Metodologia badań naukowych Razem Godziny   840   480  410  375 2105 140 Punkty ECTS – 43 – Poz. 631

Zajęcia fakultatywne

2. PRAKTYKI Rodzaj praktyk Punkty ECTS  5  5

Zakres praktyk miesięczna, waptece ogólnodostępnej (po III roku studiów)

Godziny 160 160

PRAKTYKI WAKACYJNE

miesięczna, waptece szpitalnej, zmożliwością zastąpienia dwóch tygodni praktyką w przemyśle farmaceutycznym, w laboratoriach kontroli leków lub wstacjach sanitarno-epidemiologicznych (po IVroku studiów) 6-miesięczna praktyka waptece ogólnodostępnej, zmożliwością odbycia części praktyki w aptece szpitalnej (po przygotowaniu i obronie pracy magisterskiej)

PRAKTYKA WAPTECE

960

30

Sześciomiesięczna praktyka (staż) waptece stanowi integralny element procesu kształcenia – zgodnie zart.2b ust.1 pkt1 oraz art.2c ustawy zdnia 19 kwietnia 1991r. oizbach aptekarskich (Dz.U. z2008r. Nr136, poz.856, zpóźn. zm.). Powinna ona umożliwiać nabycie umiejętności wzakresie:

1) organizacji pracy waptece;

2) sporządzania, przechowywania iwydawania produktów leczniczych;

3) udzielania informacji olekach zgodnie zzasadami dobrej praktyki aptecznej;

4) rozumienia zasad opieki farmaceutycznej;

5) stosowania zasad etyki zawodowej iobowiązującego prawa. Praktykom należy przypisać 40 punktów ECTS. Zasady iformę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie.

3. INNE WYMAGANIA Wychowanie fizyczne jest przedmiotem nieobowiązkowym. Uczelnie medyczne zapewniają studentom bezpłatny dostęp do obiektów sportowych, umożliwiając uprawianie sportu, uczestniczenie w zajęciach rekreacyjnych oraz kształtowanie prozdrowotnych postaw, wwymiarze co najmniej 30 godzin rocznie. Programy kształcenia powinny obejmować treści humanistyczne lub zzakresu postępu nauk farmaceutycznych wwymiarze nie mniejszym niż 60 godzin, którym należy przypisać nie mniej niż 3 punkty ECTS. Programy kształcenia powinny przewidywać zajęcia zzakresu ochrony własności intelektualnej, bezpieczeństwa ihigieny pracy oraz ergonomii. Przynajmniej 60% zajęć powinny stanowić seminaria, ćwiczenia audytoryjne lub laboratoryjne. Za przygotowanie pracy magisterskiej iprzygotowanie do egzaminu dyplomowego student otrzymuje 20 punktów ECTS. Egzamin dyplomowy powinien być przeprowadzony wformie umożliwiającej sprawdzenie wiedzy iumiejętności zdobytych wcałym okresie studiów.

 Dziennik Ustaw V. SPOSOBY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Sprawdzenie osiągnięcia założonych efektów kształcenia wymaga zastosowania zróżnicowanych form oceniania studentów, adekwatnych do obszarów, których dotyczą te efekty. Efekty kształcenia wzakresie wiedzy można sprawdzać za pomocą egzaminów ustnych lub pisemnych. Jako formy egzaminów pisemnych można stosować: eseje, raporty, krótkie ustrukturyzowane pytania oraz testy: wielokrotnego wyboru (MCQ – Multiple Choice Questions), wielokrotnej odpowiedzi (MRQ – Multiple Response Questions), wyboru Tak/Nie idopasowania odpowiedzi. Egzaminy ustne powinny być standaryzowane oraz ukierunkowane na sprawdzenie wiedzy na poziomie wyższym niż sama znajomość faktów (poziom zrozumienia, umiejętność analizy, syntezy, rozwiązywania problemów). Sprawdzenie osiągnięcia efektów kształcenia wzakresie umiejętności praktycznych, zarówno tych, które dotyczą komunikowania się, jak iproceduralnych (manualnych), wymaga bezpośredniej obserwacji studenta demonstrującego umiejętność wstandaryzowanych warunkach. – 44 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 45 – Poz. 631

Załącznik nr4

Standardy kształcenia dla kierunku studiów: Pielęgniarstwo A. STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA I. WYMAGANIA OGÓLNE

1. Studia pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo trwają nie krócej niż 6 semestrów.

2. Liczba godzin zajęć ipraktyk nie może być mniejsza niż 4720.

3. Liczba punktów ECTS wynosi nie mniej niż 180.

4. Studia mają profil praktyczny.

5.  ierunek studiów mieści się wobszarze kształcenia zzakresu nauk medycznych, nauk ozdrowiu oraz nauk okulturze K fizycznej. II. OGÓLNE EFEKTY KSZTAŁCENIA Dyplom licencjata pielęgniarstwa uzyskuje absolwent studiów pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo, który:

1) wzakresie wiedzy posiada: a) szczegółową wiedzę zzakresu pielęgniarstwa, b) ogólną wiedzę zzakresu innych nauk medycznych, c) znajomość regulacji prawnych, norm etycznych ideontologii odnoszących się do wykonywania zawodu pielęgniarki;

2) wzakresie umiejętności potrafi: a) korzystać zaktualnej wiedzy dla zapewnienia bezpieczeństwa iwysokiego poziomu opieki, b) udzielać świadczeń wzakresie promowania, zachowania zdrowia izapobiegania chorobom, c) sprawować całościową izindywidualizowaną opiekę nad pacjentem niepełnosprawnym iumierającym, d)  amodzielnie wykonywać zawód, zgodnie zzasadami etyki ogólnej izawodowej oraz holistycznego podejścia do s pacjenta, uwzględniającego poszanowanie irespektowanie jego praw, e)  rganizować pracę własną; nawiązywać współpracę wzespołach opieki zdrowotnej oraz inicjować iwspierać działao nia społeczności lokalnej na rzecz zdrowia;

3) wzakresie kompetencji społecznych: a) skutecznie izempatią porozumiewa się zpacjentem, b) posiada świadomość czynników wpływających na reakcje własne ipacjenta, c) posiada świadomość konieczności permanentnego, ustawicznego kształcenia się. Absolwent studiów pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo jest przygotowany do podjęcia studiów drugiego stopnia. III. SZCZEGÓŁOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA A.  AUKI PODSTAWOWE (anatomia, fizjologia, patologia, genetyka, biochemia ibiofizyka, mikrobiologia iparazytoN logia, farmakologia, radiologia) Wzakresie wiedzy absolwent: A.W1. posługuje się mianownictwem anatomicznym; A.W2.  omawia budowę ciała ludzkiego wpodejściu topograficznym (kończyna górna idolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja, głowa) oraz czynnościowym (układ kostno-stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy inarządy zmysłów, powłoka wspólna); A.W3. rozumie neurohormonalną regulację procesów fizjologicznych oraz procesów elektrofizjologicznych; A.W4.  charakteryzuje specyfikację iznaczenie gospodarki wodno-elektrolitowej ikwasowo-zasadowej wutrzymaniu homeostazy ustroju;

 Dziennik Ustaw – 46 – Poz. 631

A.W5.  określa podstawowe reakcje związków nieorganicznych i organicznych w roztworach wodnych oraz prawa fizyczne wpływające na przepływ cieczy, atakże czynniki oddziałujące na opór naczyniowy przepływu krwi; A.W6.  wyjaśnia podstawy fizykochemiczne działania zmysłów wykorzystujących fizyczne nośniki informacji (fale dźwiękowe ielektromagnetyczne); A.W7. określa fizyczne podstawy nieinwazyjnych iinwazyjnych metod obrazowania; A.W8. posiada wiedzę zzakresu diagnostyki radiologicznej; A.W9.  różnicuje budowę aminokwasów, nukleozydów, monosacharydów, kwasów karboksylowych iich pochodnych, wchodzących wskład makrocząsteczek obecnych wkomórkach, macierzy zewnątrzkomórkowej ipłynach ustrojowych, różnicuje witaminy; A.W10.  omawia funkcje genomu, transkryptomu iproteomu człowieka oraz podstawowe koncepcje regulacji ekspresji genów, wtym regulacji epigenetycznej; A.W11.  opisuje budowę chromosomów oraz molekularne podłoże mutagenezy; zna profile metaboliczne podstawowych narządów; A.W12.  wymienia zasady dziedziczenia różnej liczby cech, dziedziczenia cech ilościowych, niezależnego dziedziczenia cech oraz dziedziczenia pozajądrowej informacji genetycznej; A.W13.  wylicza enzymy biorące udział wtrawieniu, objaśnia podstawowe defekty enzymów trawiennych oraz określa skutki tych zaburzeń; A.W14. definiuje podstawowe pojęcia zzakresu mikrobiologii iparazytologii; A.W15.  różnicuje epidemiologię zakażeń wirusami, bakteriami oraz zakażeń grzybami ipasożytami, zuwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania; A.W16.  charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych, główne mechanizmy działania, przemiany wustroju idziałania uboczne; A.W17.  omawia podstawowe zasady farmakoterapii; A.W18.  charakteryzuje poszczególne grupy leków iich zastosowanie lecznicze oraz zasady leczenia krwią iśrodkami krwiozastępczymi; A.W19.  definiuje podstawowe pojęcia zzakresu patologii ogólnej, wtym zaburzeń wkrążeniu, zmian wstecznych, zmian postępowych, zapaleń inowotworów; A.W20.  omawia wybrane zagadnienia zzakresu patologii narządowej układu krążenia, układu oddechowego, trawiennego, moczowo-płciowego inerwowego; A.W21.  wymienia czynniki chorobotwórcze zewnętrzne iwewnętrzne, modyfikowalne iniemodyfikowalne. Wzakresie umiejętności absolwent: A.U1.  posługuje się wpraktyce mianownictwem anatomicznym oraz wykorzystuje znajomość topografii narządów ciała ludzkiego; A.U2. wykazuje różnice wbudowie icharakteryzuje funkcje życiowe człowieka dorosłego idziecka; A.U3. prognozuje kierunek procesów biochemicznych wposzczególnych stanach klinicznych; A.U4. konstruuje wzór wykorzystania podstaw wiedzy anatomicznej wbadaniu przedmiotowym; A.U5.  rozpoznaje najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie ich budowy icykli życiowych oraz objawów chorobowych; A.U6.  szacuje ryzyko ujawnienia się danej choroby woparciu ozasady dziedziczenia iwpływ czynników środowiskowych; A.U7.  wykorzystuje znajomość praw fizyki do opisu zagadnień zzakresu biologii komórek, tkanek oraz procesów fizjologicznych, wszczególności do wyjaśnienia wpływu na organizm ludzki czynników zewnętrznych, takich jak: temperatura, grawitacja, ciśnienie, pole elektromagnetyczne oraz promieniowanie jonizujące; A.U8.  ocenia wpływ leczenia farmakologicznego na fizjologiczne ibiochemiczne procesy zachodzące wposzczególnych narządach; A.U9. różnicuje poszczególne grupy leków iich zastosowanie lecznicze; A.U10. zna problematykę leczenia krwią iśrodkami krwiozastępczymi; A.U11. opisuje zmiany wfunkcjonowaniu organizmu jako całości wsytuacji zaburzenia jego homeostazy; A.U12.  powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych inarządowych zobjawami klinicznymi choroby, wywiadem iwynikami badań diagnostycznych; A.U13.  wykorzystuje wiedzę na temat chorób uwarunkowanych genetycznie wprofilaktyce nowotworów oraz diagnostyce prenatalnej;

 Dziennik Ustaw – 47 – Poz. 631

A.U14.  klasyfikuje drobnoustroje, zuwzględnieniem mikroorganizmów chorobotwórczych iobecnych we florze fizjologicznej; A.U15.  wykorzystuje wiedzę na temat funkcjonowania układu pasożyt – żywiciel dla prawidłowej terapii chorób wywołanych przez pasożyty; A.U16.  szacuje niebezpieczeństwo toksykologiczne wokreślonych grupach wiekowych oraz wróżnych stanach klinicznych; A.U17.  ocenia szkodliwość dawki promieniowania jonizującego istosuje się do zasad ochrony radiologicznej. B.  AUKI SPOŁECZNE (psychologia, socjologia, pedagogika, prawo, zdrowie publiczne, filozofia ietyka zawodu pieN lęgniarki) Wzakresie wiedzy absolwent: B.W1.  podstawy psychologii wzakresie zachowania irozwoju człowieka, uwarunkowań jego prawidłowego izabuzna rzonego funkcjonowania; B.W2. zna problematykę relacji człowiek – środowisko społeczne; B.W3. omawia mechanizmy funkcjonowania człowieka wsytuacjach trudnych; B.W4. wymienia etapy iprawidłowości rozwoju psychicznego człowieka; B.W5. różnicuje pojęcie emocji imotywacji oraz zna pojęcie osobowości ijej zaburzeń; B.W6. charakteryzuje istotę istrukturę zjawisk zachodzących wprocesie przekazywania iwymiany informacji; B.W7. definiuje modele istyle komunikacji interpersonalnej; B.W8.  techniki redukowania lęku isposoby relaksacji oraz mechanizmy powstawania, działania izapobiegania zezna społowi wypalenia zawodowego; B.W9.  omawia mające zastosowanie wpielęgniarstwie wybrane teorie imetody modelowania rzeczywistości zperspektywy socjologii; B.W10. omawia wybrane obszary odrębności kulturowych ireligijnych; B.W11.  charakteryzuje zakres interakcji społecznej iprocesu socjalizacji oraz działanie lokalnych społeczności iekosystemu; B.W12.  definiuje pojęcia grupy, organizacji, instytucji, populacji, społeczności iekosystemu oraz zna zasady ich funkcjonowania; B.W13. różnicuje pojęcia dewiacji izaburzenia ze szczególnym uwzględnieniem patologii dziecięcej; B.W14.  rozumie procesy poznawcze iróżnicuje zachowania prawidłowe, zaburzone ipatologiczne; B.W15. definiuje iinterpretuje zjawisko nierówności klasowej, etnicznej ipłci oraz dyskryminacji; B.W16.  objaśnia podstawowe pojęcia izagadnienia zzakresu pedagogiki jako nauki stosowanej iprocesu wychowania waspekcie zjawiska społecznego (chorowania, zdrowienia, hospitalizacji, umierania); B.W17. wykazuje znajomość procesu kształcenia wujęciu edukacji zdrowotnej; B.W18. zna problematykę metodyki edukacji zdrowotnej wodniesieniu do dzieci, młodzieży idorosłych; B.W19.  podstawowe pojęcia zzakresu prawa ijego miejsce wżyciu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem zna praw człowieka iprawa pracy; B.W20.  na poziomie podstawowym problematykę ubezpieczeń zdrowotnych iich systemu wPolsce iwUnii Eurozna pejskiej, charakteryzuje ubezpieczenia obowiązkowe idobrowolne oraz wybrane kierunki polityki ochrony zdrowia wPolsce iwpaństwach członkowskich Unii Europejskiej; B.W21.  podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych: prawa iobowiązki pielęgniarki, strukturę organizazna cyjną izasady funkcjonowania samorządu zawodowego pielęgniarek ipołożnych, zadania samorządu wzakresie przyznawania prawa wykonywania zawodu iwydawania pozwolenia na wykonywanie indywidualnej lub grupowej praktyki pielęgniarskiej; B.W22. różnicuje odpowiedzialność karną, cywilną ipracowniczą związaną zwykonywaniem zawodu pielęgniarki; B.W23. zna Kartę Praw Pacjenta, Kartę Praw Człowieka iKartę Praw Dziecka; B.W24. przedstawia genezę, założenia izadania zdrowia publicznego wramach systemowej koncepcji ochrony zdrowia; B.W25. wskazuje kulturowe, społeczne iekonomiczne uwarunkowania zdrowia publicznego; B.W26. zna podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia ichoroby; B.W27. klasyfikuje czynniki warunkujące zdrowie wujęciu jednostkowym iglobalnym; B.W28. omawia zasady racjonalnego żywienia wświetle najnowszych badań naukowych;

 Dziennik Ustaw – 48 – Poz. 631

B.W29. charakteryzuje istotę profilaktyki iprewencji chorób; B.W30. omawia podstawy organizacji Narodowego Systemu Zdrowia wPolsce; B.W31.  wyjaśnia założenia modeli edukacji zdrowotnej, wtym model medycyny rodzinnej, rolę izadania pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej; B.W32.  wymienia zasady funkcjonowania rynku usług medycznych wPolsce oraz wwybranych krajach Unii Europejskiej; B.W33. określa swoiste zagrożenia zdrowotne występujące wśrodowisku zamieszkania, edukacji ipracy; B.W34. omawia strukturę ifunkcje jednostek opieki zdrowotnej; B.W35.  omawia pojęcia: stanowisko pracy, odpowiedzialność, obowiązki i uprawnienia, czas pracy, praca zmianowa, rozkład czasu pracy, standard opieki, procedura, algorytm; B.W36.  charakteryzuje podstawowe metody organizacji opieki pielęgniarskiej irodzaje dokumentacji obowiązującej na pielęgniarskich stanowiskach pracy; B.W37. definiuje pojęcia: obciążenie pracą, choroba zawodowa iwypadek przy pracy; B.W38. wskazuje typowe etapy procesu poszukiwania pracy; B.W39. opisuje etapy planowania pracy własnej iich znaczenie wrozwoju zawodowym; B.W40.  definiuje pojęcie jakości wopiece zdrowotnej ipielęgnowaniu, różnicuje kryteria opieki zdrowotnej oraz pielęgniarskiej; B.W41. różnicuje przedmiot etyki ogólnej izawodowej; B.W42.  posiada wiedzę zzakresu koncepcji filozoficzno-etycznych przydatnych wpielęgniarstwie (psychologiczno-personalistyczna, egzystencjalistyczna, personalistyczna, kosmiczno-ewolucyjna, etyka niezależna Tadeusza Kotarbińskiego); B.W43.  charakteryzuje istotę podejmowania decyzji etycznych irozwiązywania dylematów moralnych wpracy pielęgniarki; B.W44.  problematykę etyki normatywnej, wtym aksjologii wartości, powinności isprawności moralnych istotnych zna wpracy pielęgniarki; B.W45.  rozumie treść kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki; B.W46.  język angielski na poziomie biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego. zna Wzakresie umiejętności absolwent: B.U1. opracowuje zestawienia podstawowych determinantów zdrowia;

B.U2.  ocenia wpływ choroby, hospitalizacji iinnych sytuacji trudnych na stan fizyczny, psychiczny ifunkcjonowanie społeczne człowieka; B.U3. B.U4. B.U5. B.U6. B.U7. B.U8. B.U9. B.U10. B.U11. B.U12. B.U13. B.U14. B.U15. B.U16. B.U17. projektuje irealizuje wwarunkach symulowanych elementarne formy pomocy psychologicznej; prognozuje wpływ choroby ihospitalizacji na stan psychiczny człowieka oraz zależności somatopsychiczne; analizuje postawy ludzkie, proces ich kształtowania izmiany; ocenia funkcjonowanie człowieka wsytuacjach trudnych (stres, konflikt, frustracja); zna psychologiczne aspekty funkcjonowania człowieka wróżnych okresach rozwojowych; zna psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego iprorodzinnego; kontroluje błędy ibariery wprocesie komunikowania się; wykazuje umiejętność aktywnego słuchania; wykorzystuje techniki komunikacji werbalnej, niewerbalnej iparawerbalnej wopiece zdrowotnej; tworzy warunki do prawidłowej komunikacji pielęgniarka – pacjent oraz pielęgniarka – personel medyczny; dokonuje wyboru właściwych technik redukowania lęku imetod relaksacyjnych; stosuje techniki zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego; analizuje ikrytycznie ocenia zjawisko dyskryminacji irasizmu; kontroluje ikoordynuje działania zapobiegające dewiacjom ipatologiom wśród dzieci imłodzieży; zna przepisy prawne dotyczące wykonywania zawodu pielęgniarki iudzielania świadczeń zdrowotnych;

B.U18.  możliwości stosowania odpowiedzialności zawodowej, karnej icywilnej wzakresie funkcjonowania systemu zna ochrony zdrowia iudzielania świadczeń zdrowotnych; B.U19. opracowuje projekty pielęgniarskich działań prozdrowotnych wśrodowisku zamieszkania, edukacji ipracy;

 Dziennik Ustaw – 49 – Poz. 631

B.U20.  ocenia globalne trendy dotyczące ochrony zdrowia waspekcie najnowszych danych epidemiologicznych idemograficznych; B.U21.  interpretuje działania wzakresie polityki zdrowotnej ispołecznej prowadzonej przez państwo na rzecz zdrowia publicznego; B.U22.  dokonuje analizy ioceny funkcjonowania różnych systemów opieki medycznej oraz identyfikowania źródeł ich finansowania; B.U23.  projektuje metody iformy profilaktyki iprewencji chorób oraz kształtowania prawidłowych zachowań zdrowotnych wobec różnych grup społecznych; B.U24.  kontroluje czynniki obciążające wpracy pielęgniarki oraz sprzyjające występowaniu chorób zawodowych iwypadków przy pracy; B.U25.  rozwija umiejętności aktywnego poszukiwania pracy (metody poszukiwania, curriculum vitae, list motywacyjny, rozmowa kwalifikacyjna, autoprezentacja); B.U26. przeprowadza ocenę jakości opieki pielęgniarskiej dla potrzeb doskonalenia pielęgnowania; B.U27.  różnicuje zakres uprawnień, obowiązków zawodowych ipowinności moralnych wzindywidualizowanej sytuacji podmiotu opieki; B.U28. szanuje godność osoby ludzkiej wrelacji zpodopiecznym ijego rodziną; B.U29. wie, jak rozwiązywać dylematy moralne wpraktyce zawodowej; B.U30. dba orozwój moralny ikształtowanie sumienia; B.U32. analizuje piśmiennictwo wjęzyku angielskim; B.U33.  porozumiewa się wjęzyku angielskim wsposób odpowiadający poziomowi biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego. C.  AUKI W ZAKRESIE PODSTAW OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ (podstawy pielęgniarstwa, promocja zdrowia, N podstawowa opieka, dietetyka, badania fizykalne, badania naukowe wpielęgniarstwie, zajęcia fakultatywne do wyboru: zakażenia szpitalne, język migowy, promocja zdrowia psychicznego) Wzakresie wiedzy absolwent: C.W1.  wskazuje uwarunkowania rozwoju pielęgniarstwa zperspektywy czasu (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość) na tle transformacji opieki; C.W2.  omawia istotę współczesnego pielęgniarstwa wwymiarze teoretycznym ipraktycznym oraz proces jego profesjonalizacji; C.W3. definiuje pielęgnowanie oraz określa wnim miejsce wspierania, pomagania itowarzyszenia; C.W4. charakteryzuje rolę ifunkcje zawodowe pielęgniarki oraz rolę pacjenta wprocesie realizacji opieki zdrowotnej; C.W5.  opisuje proces pielęgnowania (istota, etapy, zasady stosowania) iprimary nursing (istota, odrębności) oraz wpływ pielęgnowania tradycyjnego na funkcjonowanie praktyki pielęgniarskiej; C.W6. zna istosuje klasyfikacje diagnoz pielęgniarskich; C.W7.  określa istotę opieki pielęgniarskiej opartej o założenia teoretyczne F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C.Roy iB.Neuman oraz innych teorii klasycznych pielęgniarstwa; C.W8.  różnicuje udział pielęgniarki wzespole interdyscyplinarnym wprocesie promowania zdrowia, profilaktyki, diagnozowania, leczenia irehabilitacji; C.W9.  wyjaśnia zakres działań pielęgniarki w zależności od stanu pacjenta, w tym: długotrwale unieruchomionego, zbólem, gorączką, zaburzeniami snu; C.W10.  różnicuje zadania pielęgniarki wopiece nad pacjentem zdrowym, zagrożonym chorobą, chorym ioniepomyślnym rokowaniu; C.W11. charakteryzuje warunki pracy izakres zadań zawodowych pielęgniarki; C.W12.  opisuje istotę, cel, wskazania, przeciwwskazania, niebezpieczeństwa, obowiązujące zasady istrukturę wykonywania podstawowych czynności pielęgniarskich; C.W13.  definiuje zdrowie, promocję zdrowia, profilaktykę, zachowania zdrowotne, styl życia oraz wskazuje ich podstawy teoretyczne; C.W14.  wyjaśnia paradygmaty zdrowia iich wpływ na promocję zdrowia iprofilaktykę zdrowotną; C.W15.  określa zakres icharakter zadań pielęgniarki wpromocji zdrowia, zna zasady konstruowania programów promocji zdrowia iedukacji zdrowotnej; C.W16. zna strategie promocji zdrowia ozasięgu lokalnym, narodowym iponadnarodowym;

 Dziennik Ustaw – 50 – Poz. 631

C.W17.  charakteryzuje podstawową opiekę zdrowotną wPolsce ina świecie zuwzględnieniem zadań pielęgniarki iinnych pracowników ochrony zdrowia; C.W18. zna system zarządzania informacją wpodstawowej opiece zdrowotnej; C.W19. wskazuje determinanty imierniki jakości podstawowej opieki zdrowotnej; C.W20.  omawia modele opieki środowiskowo-rodzinnej iformy świadczenia opieki pielęgniarskiej wramach podstawowej opieki zdrowotnej; C.W21.  formułuje odrębności w opiece środowiskowo-rodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy idokumentowania, ze względu na środowisko zamieszkania, nauki ipracy; C.W22.  formułuje odrębności w opiece środowiskowo-rodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy idokumentowania, ze względu na odbiorcę indywidualnego ijego stan, charakterystykę rodziny ispołeczności lokalnej; C.W23.  realizuje świadczenia zdrowotne wzakresie podstawowej opieki zdrowotnej, wtym świadczenia gwarantowane izapewnianie opieki nad pacjentem chorym; C.W24.  ocenia środowisko nauczania iwychowania wzakresie rozpoznawania problemów zdrowotnych dzieci imłodzieży; C.W25.  przygotowuje sprzęt iśrodki do realizacji opieki pielęgniarskiej wśrodowisku zamieszkania pacjenta; C.W26.  stosuje standardy iprocedury pielęgniarskie wpodstawowej opiece zdrowotnej; C.W27.  definiuje zapotrzebowanie (ilościowe ijakościowe) organizmu na składniki pokarmowe niezbędne do utrzymania życia wwarunkach zdrowia ichoroby; C.W28.  wymienia zasady żywienia osób zdrowych wróżnym wieku icharakteryzuje istotę żywienia dojelitowego ipozajelitowego; C.W29. zna zasady profilaktyki ileczenia dietetycznego oraz powikłania dietoterapii; C.W30. omawia badanie podmiotowe ogólne iszczegółowe, zasady jego prowadzenia idokumentowania; C.W31.  charakteryzuje techniki badania fizykalnego ikompleksowego badania fizykalnego pacjenta dla potrzeb opieki pielęgniarskiej; C.W32.  określa znaczenie wyników badania podmiotowego iprzedmiotowego wformułowaniu oceny stanu zdrowia pacjenta dla potrzeb opieki pielęgniarskiej; C.W33. definiuje przedmiot, cel, obszar badań oraz paradygmaty pielęgniarstwa; C.W34. charakteryzuje etapy postępowania badawczego; C.W35. opisuje metody itechniki badań; C.W36. określa zasady interpretowania danych empirycznych iwnioskowania; C.W37. zna podstawowe przepisy zzakresu prawa autorskiego iochrony własności intelektualnej; C.W38. określa znaczenie etyki wbadaniach naukowych; C.W39.  definiuje zakażenia szpitalne, zuwzględnieniem źródeł irezerwuaru drobnoustrojów wśrodowisku szpitalnym, dróg szerzenia, zapobiegania izwalczania zakażeń szpitalnych; C.W40.  wyjaśnia sposoby kontroli szerzenia się, zapobiegania izwalczania zakażeń szpitalnych, wtym mikroflory środowiska szpitalnego; C.W41.  wyjaśnia mechanizm isposoby postępowania wzakażeniu krwi, zakażeniu ogólnoustrojowym, szpitalnym zapaleniu płuc, zakażeniu dróg moczowych izakażeniu grzybiczym; C.W42.  analizuje zagrożenia epidemiologiczne w skupiskach ludzi, takich jak szkoły, przedszkola, uczelnie, szpitale, koncerty, koszary wojskowe; C.W43.  wyjaśnia przyczyny zaburzeń słuchu imowy wkontekście porozumiewania się irozumie znaczenie wczesnego ich wykrywania; C.W44.  rozróżnia sposoby iśrodki komunikowania się osób zuszkodzeniem słuchu; C.W45.  rozpoznaje znaki daktylograficzne: statyczne, dynamiczne, liczbowe iidiograficzne wzakresie gromadzenia informacji osytuacji zdrowotnej pacjenta; C.W46. zna zasady komunikacji zpacjentem niesłyszącym; C.W47. charakteryzuje teorie rozwojowe zdrowia psychicznego idefiniuje zdrowie psychiczne; C.W48. rozpoznaje zagrożenia ipozytywne czynniki wkształtowaniu zdrowia psychicznego; C.W49. omawia stres jako determinant równowagi biopsychospołecznej organizmu waspekcie zdrowia psychicznego; C.W50.  wskazuje rolę pielęgniarki w profilaktyce wypalenia zawodowego, agresji, przemocy i mobbingu w różnych okresach życia człowieka.

 Dziennik Ustaw Wzakresie umiejętności absolwent: C.U1. proponuje model pielęgnowania istosuje wpraktyce wybrane teorie pielęgniarstwa; C.U2.  gromadzi informacje metodą wywiadu, obserwacji, pomiarów bezpośrednich ipośrednich (skale), analizy dokumentacji (wtym analizy badań diagnostycznych), badania fizykalnego wcelu rozpoznawania stanu zdrowia pacjenta isformułowania diagnozy pielęgniarskiej; C.U3.  wykonuje testy diagnostyczne dla oznaczenia ciał ketonowych iglukozy we krwi iwmoczu oraz cholesterolu we krwi, atakże inne testy paskowe; C.U4. oznacza glikemię za pomocą gleukometru; C.U5. ustala cele iplan opieki nad człowiekiem chorym lub niepełnosprawnym; C.U6. planuje irealizuje opiekę pielęgniarską wspólnie zchorym lub niepełnosprawnym ijego rodziną; C.U7.  monitoruje stan zdrowia pacjenta na wszystkich etapach jego pobytu wszpitalu lub innych placówkach opieki zdrowotnej, między innymi przez ocenę podstawowych parametrów życiowych: temperatury, tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu iświadomości, masy ciała iwzrostu; C.U8. dokonuje bieżącej ikońcowej oceny stanu zdrowia pacjenta iskuteczności działań pielęgniarskich; C.U9. przechowuje leki zgodnie zobowiązującymi standardami; C.U10. podaje choremu leki różnymi drogami, zgodnie zpisemnym zleceniem lekarza oraz oblicza dawki leków; C.U11. pomaga choremu wjedzeniu, wydalaniu, poruszaniu się idbaniu ohigienę osobistą; C.U12.  pielęgnuje skórę ijej wytwory oraz błony śluzowe zzastosowaniem środków farmakologicznych imateriałów medycznych, wtym stosuje kąpiele lecznicze; C.U13. dobiera technikę isposoby zakładania opatrunków na rany, wtym wykorzystuje bandażowanie; C.U14.  wykorzystuje różne techniki karmienia pacjenta; C.U15.  wykonuje zabiegi doodbytnicze – lewatywę, wlewkę, kroplówkę, suchą rurkę do odbytu; C.U16.  zakłada cewnik do pęcherza moczowego, monitoruje diurezę, usuwa cewnik, wykonuje płukanie pęcherza moczowego; C.U17. układa chorego włóżku wpozycjach terapeutycznych izmienia te pozycje; C.U18. wykonuje gimnastykę oddechową idrenaż złożeniowy, inhalację iodśluzowywanie dróg oddechowych; C.U19. wykonuje nacieranie, oklepywanie iinne techniki masażu klasycznego, ćwiczenia czynne ibierne; C.U20. zapewnia choremu bezpieczne otoczenie; C.U21. stwarza choremu warunki do snu iwypoczynku; C.U22. wykonuje płukanie oka iucha; C.U23. podłącza iobsługuje zestawy do kroplowych wlewów dożylnych; C.U24. zakłada zgłębnik do żołądka iodbarcza treści; C.U25. stosuje zabiegi przeciwzapalne ibańki lekarskie; C.U26. zakłada iusuwa cewnik zżył obwodowych; C.U27. monitoruje, ocenia ipielęgnuje miejsce wkłucia centralnego, obwodowego iportu naczyniowego; C.U28. wykonuje pulsoksymetrię ikapnometrię; C.U29.  asystuje lekarzowi przy badaniach diagnostycznych: nakłuciu jamy brzusznej, opłucnej, pobieraniu szpiku ipunkcji lędźwiowej; C.U30. pobiera materiał do badań laboratoryjnych ibakteriologicznych; C.U31. wykonuje kąpiel noworodka iniemowlęcia oraz monitoruje jego rozwój; C.U32. przygotowuje siebie isprzęt do instrumentowania izmiany opatrunku na ranie; C.U33.  prowadzi dokumentację opieki pielęgniarskiej, wtym historię pielęgnowania, kartę obserwacji, kartę gorączkową, książkę raportów, kartę profilaktyki ileczenia odleżyn; C.U34. odnotowuje wykonanie zleceń wkarcie zleceń lekarskich; C.U35.  pomaga pacjentowi wadaptacji do warunków panujących wszpitalu iwinnych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego; C.U36.  ocenia stan zdrowia jednostki irodziny – „potencjał zdrowotny człowieka” zwykorzystaniem swoistej metodyki (skale, siatki, pomiary przyrządowe); C.U37.  rozpoznaje uwarunkowania zachowań zdrowotnych jednostki iczynniki ryzyka chorób wynikających ze stylu życia; C.U38.  uczy odbiorcę usług pielęgniarskich samokontroli stanu zdrowia imotywuje do zachowań prozdrowotnych; – 51 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 52 – Poz. 631

C.U39.  inicjuje iwspiera jednostkę irodzinę wutrzymaniu zdrowia przez tworzenie środowiskowej „koalicji na rzecz zdrowia”; C.U40.  realizuje programy promocji zdrowia iedukacji zdrowotnej dostosowane do rozpoznanych potrzeb zdrowotnych; C.U41.  opracowuje iwdraża indywidualne programy promocji zdrowia jednostek irodzin; C.U42.  realizuje świadczenia zdrowotne wzakresie podstawowej opieki zdrowotnej, wtym świadczenia gwarantowane izapewnianie opieki nad pacjentem chorym; C.U43.  ocenia środowisko nauczania iwychowania wzakresie rozpoznawania problemów zdrowotnych dzieci imłodzieży; C.U44.  przygotowuje sprzęt iśrodki do realizacji opieki pielęgniarskiej wśrodowisku zamieszkania pacjenta; C.U45. stosuje standardy iprocedury pielęgniarskie wpodstawowej opiece medycznej; C.U46.  ocenia stan odżywienia organizmu z wykorzystaniem metod antropometrycznych, biochemicznych i badania podmiotowego; C.U47. prowadzi poradnictwo wzakresie żywienia dorosłych oraz dzieci zdrowych; C.U48.  stosuje wybrane diety terapeutyczne w otyłości, niedożywieniu, cukrzycy, hyperlipidemii, nadciśnieniu tętniczym, chorobach serca inaczyń krwionośnych, trzustki iwątroby; C.U49.  przeprowadza badanie podmiotowe pacjenta, analizuje iinterpretuje wyniki dla potrzeb diagnozy pielęgniarskiej ijej dokumentowania; C.U50.  rozpoznaje iinterpretuje podstawowe odrębności wbadaniu noworodka, niemowlęcia, osoby dorosłej iwwieku geriatrycznym; C.U51.  wykorzystuje techniki badania fizykalnego do oceny fizjologicznych funkcji skóry, zmysłów, głowy, klatki piersiowej, w tym układu sercowo-naczyniowego, układu oddechowego, gruczołów piersiowych, jamy brzusznej, narządów płciowych, obwodowego układu krążenia, układu mięśniowo-szkieletowego iukładu nerwowego; C.U52.  dokumentuje wyniki badania fizykalnego iich wykorzystywanie wzakresie oceny stanu zdrowia pacjenta; C.U53.  wykonuje badanie fizykalne umożliwiające wczesne wykrywanie chorób sutka iuczy pacjentów samobadania piersi; C.U54. uczestniczy wrealizacji projektu badawczego; C.U55. krytycznie analizuje publikowane wyniki badań naukowych; C.U56. wykorzystuje wyniki badań naukowych wzapewnianiu wysokiej jakości opieki nad pacjentem; C.U57. uczestniczy wkształceniu zawodowym studentów; C.U58. opracowuje irealizuje własny projekt badawczy wramach badań ocharakterze jakościowym; C.U59. analizuje iopracowuje raporty zbadań naukowych (np.artykuły naukowe); C.U60. postępuje zgodnie zzasadami etyki badań naukowych iochrony własności intelektualnej; C.U61.  wdraża standardy postępowania zapobiegającego zakażeniom szpitalnym izakażeniom winnych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego; C.U62. prowadzi ocenę iizoluje chorych potencjalnie zakażonych lub chorych zakaźnie; C.U63. bezpiecznie stosuje środki dezynfekcyjne isegreguje odpady medyczne; C.U64. nawiązuje kontakt zosobą słabo słyszącą iniesłyszącą; C.U65.  posługuje się znakami języka migowego wopiece nad pacjentem głuchoniemym wcelu przygotowania do świadomego uczestnictwa wprocedurach medyczno-opiekuńczych; C.U66.  posługuje się językiem migowym wzakresie terminologii sytuacyjnej: udzielanie pierwszej pomocy, przekazywanie informacji rodzinie; C.U67.  podejmuje działania promujące zdrowie psychiczne irozpoznaje sieci wsparcia społecznego; C.U68.  podejmuje działania zapobiegające oraz diagnostyczne dotyczące występowania przemocy, agresji, mobbingu iwypalenia zawodowego. D.  AUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ (choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne, N pediatria ipielęgniarstwo pediatryczne, chirurgia ipielęgniarstwo chirurgiczne, położnictwo, ginekologia ipielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne, psychiatria ipielęgniarstwo psychiatryczne, anestezjologia ipielęgniarstwo wzagrożeniu życia, rehabilitacja ipielęgnowanie niepełnosprawnych, neurologia ipielęgniarstwo neurologiczne, geriatria ipielęgniarstwo geriatryczne, opieka paliatywna, podstawy ratownictwa medycznego) Wzakresie wiedzy absolwent: D.W1. wymienia objawy zagrożenia życia upacjentów wróżnym wieku; D.W2.  charakteryzuje czynniki ryzyka izagrożeń zdrowotnych pacjentów wróżnym wieku istanie zdrowia;

 Dziennik Ustaw – 53 – Poz. 631

D.W3.  wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie iopiekę pielęgniarską wschorzeniach: układu krążenia (serca, naczyń krwionośnych), układu oddechowego, układu nerwowego, układu pokarmowego (żołądka, jelit, wielkich gruczołów), wątroby, trzustki, układu moczowego (nerek ipęcherza moczowego), układu kostno-stawowego, mięśni, układu dokrewnego oraz krwi; D.W4. zna zasady oceny stanu chorego wzależności od wieku; D.W5.  zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie internistycznym, geriatrycznym, chirurgicznym, pediatrycznym, neurologicznym, psychiatrycznym, anestezjologicznym, położniczo-ginekologicznym iopiece paliatywnej; D.W6. zna zasady planowania opieki nad chorymi wzależności od wieku istanu zdrowia; D.W7.  zna zasady przygotowania, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych wykonywanych upacjentów wróżnym wieku istanie zdrowia; DW8.  charakteryzuje grupy leków iich działanie na układy inarządy chorego wróżnych schorzeniach, wzależności od wieku istanu zdrowia, zuwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji zinnymi lekami idróg podania; D.W9.  charakteryzuje techniki iprocedury pielęgniarskie stosowane wopiece nad chorym wzależności od jego wieku istanu zdrowia; D.W10. zna zasady przygotowania chorego do samoopieki wzależności od jego wieku istanu zdrowia; D.W11.  różnicuje reakcje chorego na chorobę ihospitalizację wzależności od jego wieku istanu zdrowia; D.W12.  rolę pielęgniarki przy przyjęciu chorego do przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego wzależności od wieku zna istanu zdrowia pacjenta; D.W13.  charakteryzuje proces starzenia się waspekcie bio-psycho-społeczno-ekonomicznym; D.W14.  swoiste zasady organizacji opieki specjalistycznej (geriatrycznej, intensywnej opieki medycznej, neurolozna gicznej, psychiatrycznej, pediatrycznej, internistycznej, chirurgicznej, paliatywnej oraz systemu ratownictwa medycznego wPolsce); D.W15.  różnicuje etiopatogenezę schorzeń wieku podeszłego: cukrzycy, chorób serca, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, zespołów otępiennych, zespołu Parkinsona idepresji; D.W16. charakteryzuje narzędzia iskale oceny wsparcia osób starszych iich rodzin; D.W17. zna zasady aktywizacji chorego niepełnosprawnego iobjętego opieką geriatryczną; D.W18.  wyjaśnia patofizjologię iobjawy kliniczne chorób wieku rozwojowego: układu oddechowego, układu krążenia, dróg moczowych, układu pokarmowego, chorób alergicznych oraz chorób krwi; D.W19. omawia patofizjologię iobjawy kliniczne chorób istanów zagrożenia życia noworodka iwcześniaka; D.W20. charakteryzuje podstawy opieki nad wcześniakiem inoworodkiem; D.W21. wyjaśnia cel izasady opieki przedkoncepcyjnej; D.W22. charakteryzuje mechanizm iokresy porodu fizjologicznego; D.W23. zna zasady planowania opieki nad kobietą wciąży fizjologicznej ipołogu; D.W24. identyfikuje etiopatogenezę schorzeń ginekologicznych; D.W25. zna następstwa długotrwałego unieruchomienia; D.W26. zna metody, techniki inarzędzia oceny stanu świadomości iprzytomności; D.W27. zna etiopatogenezę iobjawy kliniczne podstawowych zaburzeń psychicznych; D.W28. zna zasady obowiązujące przy zastosowaniu przymusu bezpośredniego; D.W29. zna możliwości stosowania psychoterapii uchorych zzaburzeniami układu nerwowego; D.W30. zna zasady żywienia chorych, zuwzględnieniem leczenia dietetycznego, wskazań przed- ipooperacyjnych; D.W31. charakteryzuje czynniki zwiększające ryzyko okołooperacyjne; D.W32.  zasady przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego wtrybie pilnym iplanowym oraz wchirurgii jednezna go dnia; D.W33.  kierunki obserwacji pacjenta po zabiegu operacyjnym, wcelu zapobiegania wczesnym ipóźnym powikłazna niom; D.W34.  wymienia objawy, charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania w określonych jednostkach chorobowych leczonych chirurgicznie; D.W35.  wyjaśnia działania zintegrowanego systemu opieki stomijnej iinnych stowarzyszeń na rzecz zdrowia; D.W36.  wyjaśnia patofizjologię zaburzeń występujących w przebiegu chorób, urazów układu nerwowego i grożących powikłań; D.W37.  podstawowe kierunki rehabilitacji leczniczej (ergoterapia, psychoterapia, kinezyterapia, fizjoterapia); zna D.W38. charakteryzuje przebieg isposoby postępowania rehabilitacyjnego wjednostkach chorobowych;

 Dziennik Ustaw – 54 – Poz. 631

D.W39. zna formy rehabilitacji zawodowej; D.W40. zna standardy iprocedury postępowania wstanach nagłych izabiegach ratujących życie; D.W41. zna zasady przygotowania sali operacyjnej do zabiegu wznieczuleniu ogólnym iregionalnym; D.W42.  charakteryzuje kierunki obserwacji pacjenta wtrakcie zabiegu operacyjnego, obejmujące monitorowanie wzakresie podstawowym irozszerzonym; D.W43.  przebieg procesu znieczulania oraz zasady imetody opieki nad pacjentem po znieczuleniu; zna D.W44.  charakteryzuje metody znieczulenia regionalnego izadania pielęgniarki anestezjologicznej wtrakcie ipo znieczuleniu regionalnym; D.W45.  rozpoznaje stany zagrożenia życia iopisuje monitorowanie pacjentów metodami przyrządowymi ibezprzyrządowymi; D.W46.  objaśnia algorytmy postępowania resuscytacyjnego wzakresie podstawowych zabiegów resuscytacyjnych (BLS – basic life support) izaawansowanego podtrzymywania życia (ALS – advanced life support); D.W47.  zasady profilaktyki zakażeń woddziałach intensywnej terapii ina bloku operacyjnym; zna D.W48.  opisuje procedury zabezpieczenia medycznego wzdarzeniach masowych ikatastrofach oraz wsytuacjach szczególnych, takich jak skażenia chemiczne, radiacyjne ibiologiczne; D.W49. zna zasady pierwszej pomocy przedmedycznej; D.W50. zna patofizjologię, objawy kliniczne ipowikłania chorób nowotworowych; D.W51. zna procedurę postępowania zciałem pacjenta zmarłego. Wzakresie umiejętności absolwent: D.U1.  gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele iplan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki; D.U2.  rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki wróżnym wieku istanie zdrowia; D.U3.  prowadzi poradnictwo wzakresie samoopieki pacjentów wróżnym wieku istanie zdrowia, dotyczące wad rozwojowych, chorób iuzależnień; D.U4. motywuje chorego ijego opiekunów do wejścia do grup wsparcia społecznego; D.U5. prowadzi profilaktykę powikłań wprzebiegu chorób; D.U6. organizuje izolację chorych zakaźnie wmiejscach publicznych iwwarunkach domowych; D.U7. ocenia rozwój psychofizyczny dziecka, wykonuje testy przesiewowe, wykrywa zaburzenia wrozwoju; D.U8. diagnozuje stopień ryzyka rozwoju odleżyn idokonuje ich klasyfikacji; D.U9. pobiera materiał do badań diagnostycznych; D.U10.  ocenia stan ogólny pacjenta wkierunku powikłań po specjalistycznych badaniach diagnostycznych ipowikłań pooperacyjnych; D.U11. doraźnie podaje tlen, modyfikuje dawkę stałą insuliny szybko ikrótko działającej; D.U12.  przygotowuje chorego do badań diagnostycznych pod względem fizycznym ipsychicznym; D.U13. dokumentuje sytuację zdrowotną pacjenta, jej dynamikę zmian irealizowaną opiekę pielęgniarską; D.U14. doraźnie unieruchamia złamania kości, zwichnięcia iskręcenia oraz przygotowuje pacjenta do transportu; D.U15. prowadzi edukację wzakresie udzielania pierwszej pomocy wstanach zagrożenia zdrowia; D.U16. rozpoznaje stany nagłego zagrożenia zdrowia; D.U17. wykonuje defibrylację automatyczną (AED) ibezprzyrządowe udrażnianie dróg oddechowych; D.U18.  instruuje pacjenta ijego opiekuna wzakresie użytkowania sprzętu pielęgnacyjno-rehabilitacyjnego oraz środków pomocniczych; D.U19.  prowadzi żywienie enteralne iparenteralne dorosłych idzieci zwykorzystaniem różnych technik, wtym pompy obrotowo-perystaltycznej; D.U20.  rozpoznaje powikłania leczenia farmakologicznego, dietetycznego, rehabilitacyjnego ileczniczo-pielęgnacyjnego; D.U21. pielęgnuje pacjenta zprzetoką, rurką intubacyjną itracheotomijną; D.U22. prowadzi rozmowę terapeutyczną; D.U23. doraźnie tamuje krwawienia ikrwotoki; D.U24.  prowadzi rehabilitację przyłóżkową iusprawnianie ruchowe pacjenta oraz aktywizację zwykorzystaniem elementów terapii zajęciowej; D.U25. prowadzi, dokumentuje iocenia bilans płynów pacjenta;

 Dziennik Ustaw – 55 – Poz. 631

D.U26. przekazuje informacje ostanie zdrowia chorego członkom zespołu terapeutycznego; D.U27. asystuje lekarzowi wtrakcie badań diagnostycznych ileczniczych; D.U28.  prowadzi dokumentację opieki nad chorym: kartę obserwacji, zabiegów pielęgniarskich iraportów, kartę rejestru zakażeń szpitalnych, profilaktyki ileczenia odleżyn oraz kartę informacyjną zzaleceniami wzakresie samoopieki; D.U29. ocenia poziom bólu, reakcję chorego na ból inasilenie bólu oraz stosuje postępowanie przeciwbólowe; D.U30. tworzy pacjentowi warunki do godnego umierania; D.U31. przewiduje skutki postępowania pacjenta zokreślonymi zaburzeniami psychicznymi; D.U32. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych; D.U33. przygotowuje ipodaje leki różnymi drogami, samodzielnie lub na zlecenie lekarza. Wzakresie kompetencji społecznych absolwent: D.K1. szanuje godność iautonomię osób powierzonych opiece; D.K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową ikształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu; D.K3. przestrzega wartości, powinności isprawności moralnych wopiece; D.K4. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka iwykonywanie zadań zawodowych; D.K5. przestrzega praw pacjenta; D.K6. rzetelnie idokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe; D.K7. przestrzega tajemnicy zawodowej; D.K8.  współdziała wramach zespołu interdyscyplinarnego wrozwiązywaniu dylematów etycznych zzachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej; D.K9. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej ipacjenta; D.K10. przejawia empatię wrelacji zpacjentem ijego rodziną oraz współpracownikami. IV. ORGANIZACJA STUDIÓW Proces kształcenia może być zorganizowany wformie kursów (przedmiotów) odpowiadających poszczególnym dyscyplinom nauk medycznych (np. anatomii, fizjologii, patologii, chirurgii czy radiologii), kursów zintegrowanych, łączących część pielęgniarską zkliniczną tej samej dyscypliny (np. pielęgniarstwo chirurgiczne ichirurgia) oraz wielodyscyplinarnych modułów poświęconych określonym tematom (np. opieka geriatryczna). Modułowa konstrukcja programu kształcenia stwarza możliwość bardziej równomiernego obciążenia studentów przez przypisanie modułom takiej samej, powtarzalnej wartości punktowej ECTS (np. 5, 6, 10). Nauczanie przedmiotów (treści kierunkowych lub zawodowych) zzakresu podstaw opieki pielęgniarskiej iopieki specjalistycznej, przedmiotów dotyczących wswojej treści opieki pielęgniarskiej (opieki sprawowanej przez pielęgniarkę iobszarów funkcjonowania pielęgniarstwa izawodu pielęgniarki) oraz zajęcia praktyczne prowadzą nauczyciele akademiccy posiadający prawo wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej oraz co najmniej roczną praktykę zawodową zgodną znauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami. Promotorem pracy licencjackiej (kazuistycznej) może być nauczyciel akademicki posiadający prawo wykonywania zawodu pielęgniarki ico najmniej tytuł zawodowy magistra.

1. MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ PUNKTÓW ECTS Grupy szczegółowych efektów kształcenia A. Nauki podstawowe B. Nauki społeczne zjęzykiem angielskim C. Nauki wzakresie podstaw opieki pielęgniarskiej D. Nauki wzakresie opieki specjalistycznej Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Egzamin dyplomowy Razem Godziny 480 360 + 120 = 480 600 860 1100 1200 – 4720 Punkty ECTS  16  16  24  34  55  30   5 180

 Dziennik Ustaw – 56 – Poz. 631

Na studiach pierwszego stopnia jest realizowany język angielski na poziomie biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, który jest sprofilowany zawodowo, wwymiarze nie mniejszym niż 120 godzin. Należy mu przypisać nie mniej niż 4 punkty ECTS. Uczelnia może realizować program kształcenia bez udziału nauczyciela akademickiego wzakresie:

1)  auk podstawowych inauk społecznych – po 25% wymiaru godzin wkażdym ztych zakresów (nie więcej niż 240gon dzin);

2) eoretycznych ipraktycznych podstaw opieki pielęgniarskiej iopieki specjalistycznej oraz podstaw klinicznych – po t 35% wymiaru godzin wkażdym ztych zakresów (nie więcej niż 511 godzin). Za przygotowanie pracy dyplomowej iprzygotowanie do egzaminu dyplomowego, składającego się zczęści teoretycznej ipraktycznej, student otrzymuje 5 punktów ECTS.

2. KSZTAŁCENIE PRAKTYCZNE Kształtowanie umiejętności praktycznych w warunkach naturalnych jest poprzedzone kształtowaniem tych umiejętności wwarunkach symulowanych – wpracowniach umiejętności pielęgniarskich. Kształcenie praktyczne może odbywać się woparciu obazę własną uczelni lub wprzedsiębiorstwach podmiotu leczniczego. Miejscem kształcenia praktycznego – zajęć praktycznych ipraktyk zawodowych – powinny być oddziały: internistyczne, chirurgiczne, pediatryczne (niemowlęce, patologii noworodka), neurologiczne, psychiatryczne, medycyny ratunkowej, intensywnej terapii, opieki długoterminowej, położnicze iginekologiczne wwieloprofilowych szpitalach ozasięgu regionalnym, wośrodkach pielęgniarskiej opieki domowej, środowiskowej iszkolnej oraz hospicja. Zajęcia praktyczne są realizowane pod kierunkiem ibezpośrednim nadzorem nauczyciela akademickiego. Praktyki zawodowe są realizowane pod kierunkiem osoby prowadzącej praktykę (pielęgniarki), pracownika danego przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego. Nadzór nad realizacją praktyk zawodowych sprawuje opiekun praktyk wuczelni.

3. ZAJĘCIA PRAKTYCZNE IPRAKTYKI ZAWODOWE Wtrakcie kształcenia praktycznego – zajęć praktycznych ipraktyk zawodowych – wzakresie podstaw opieki pielęgniarskiej iopieki specjalistycznej student studiów pierwszego stopnia nabywa umiejętności obejmujące:

1)  amodzielne wykonywanie zawodu zgodnie zzasadami etyki ogólnej izawodowej oraz holistycznego izindywidualizos wanego podejścia do pacjenta, zposzanowaniem irespektowaniem jego praw;

2) rozpoznawanie warunków ipotrzeb zdrowotnych pacjenta;

3) promowanie zdrowia iedukacji zdrowotnej jednostki igrupy społecznej;

4) rozpoznawanie problemów pielęgnacyjnych pacjenta;

5) planowanie isprawowanie opieki pielęgnacyjnej nad pacjentem;

6)  amodzielne udzielanie wokreślonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych irehabilitas cyjnych oraz wykonywanie medycznych czynności ratunkowych;

7)  odejmowanie współpracy z członkami zespołu terapeutycznego w procesie zapobiegania, diagnozowania, terapii, p rehabilitacji ipielęgnowania;

8) samodzielne orzekanie orodzaju izakresie świadczeń opiekuńczo-pielęgnacyjnych;

9) organizowanie środowiska opieki szpitalnej idomowej;

10) organizowanie iplanowanie pracy na własnym stanowisku pracy;

11) przygotowanie pacjenta do samoopieki oraz opiekuna do sprawowania opieki nad pacjentem. Zakres kształcenia praktycznego 1

1. Podstawy pielęgniarstwa

2. Promocja zdrowia

3. Podstawowa opieka zdrowotna Zajęcia praktyczne 2 80 godzin/ 2 tygodnie 20 godzin/ ½ tygodnia 120 godzin/ 3 tygodnie Punkty ECTS 3 4 1 6 Praktyki zawodowe 4 120 godzin/ 3 tygodnie – 200 godzin/ 5 tygodni Punkty ECTS 5 3 – 5

 Dziennik Ustaw 1

4.  ołożnictwo, ginekologia ipielęgniarstwo położniczoP -ginekologiczne

5. Pediatria ipielęgniarstwo pediatryczne

6. Choroby wewnętrzne ipielęgniarstwo internistyczne

7. Chirurgia ipielęgniarstwo chirurgiczne

8. Rehabilitacja ipielęgnowanie niepełnosprawnych

9. Geriatria ipielęgniarstwo geriatryczne

10. Neurologia ipielęgniarstwo neurologiczne

11. Psychiatria ipielęgniarstwo psychiatryczne

12. Anestezjologia ipielęgniarstwo wzagrożeniu życia

13. Opieka paliatywna Razem – 57 – 2 80 godzin/ 2 tygodnie 160 godzin/ 4 tygodnie 120 godzin/ 3 tygodnie 120 godzin/ 3 tygodnie 80 godzin/ 2 tygodnie 80 godzin/ 2 tygodnie 80 godzin/ 2 tygodnie 80 godzin/ 2 tygodnie 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 1100 godzin/ 27,5 tygodnia 3 4 8 6 6 4 4 4 4 2 2 55 4 40 godzin/ 1 tydzień 160 godzin/ 4 tygodnie 160 godzin/ 4 tygodnie 160 godzin/ 4 tygodnie 80 godzin/ 2 tygodnie 80 godzin/ 2 tygodnie 80 godzin/ 2 tygodnie 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 1200 godzin/ 30 tygodni Poz. 631 5 1 4 4 4 2 2 2 1 1 1 30

Wramach kształcenia praktycznego są realizowane efekty kształcenia zawarte wgrupach C iD szczegółowych efektów kształcenia. Zasady iformę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie.

4. INNE WYMAGANIA Wychowanie fizyczne jest przedmiotem nieobowiązkowym. Uczelnie medyczne zapewniają studentom bezpłatny dostęp do obiektów sportowych, umożliwiając uprawianie sportu, uczestniczenie w zajęciach rekreacyjnych oraz kształtowanie prozdrowotnych postaw, wwymiarze co najmniej 30 godzin rocznie. V. SPOSOBY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Sprawdzenie osiągnięcia założonych efektów kształcenia wymaga zastosowania zróżnicowanych form oceniania studentów, adekwatnych do obszarów, których dotyczą te efekty. Efekty kształcenia wzakresie wiedzy można sprawdzać za pomocą egzaminów pisemnych lub ustnych. Jako formy egzaminów pisemnych można stosować eseje, raporty, krótkie ustrukturyzowane pytania oraz testy: wielokrotnego wyboru (MCQ – Multiple Choice Questions), wielokrotnej odpowiedzi (MRQ – Multiple Response Questions), wyboru Tak/Nie idopasowania odpowiedzi. Egzaminy ustne powinny być standaryzowane oraz ukierunkowane na sprawdzenie wiedzy na poziomie wyższym niż sama znajomość faktów (poziom zrozumienia, umiejętność analizy, syntezy, rozwiązywania problemów). Sprawdzenie osiągnięcia efektów kształcenia wzakresie umiejętności praktycznych, zarówno tych, które dotyczą komunikowania się, jak iproceduralnych (manualnych), wymaga bezpośredniej obserwacji studenta demonstrującego umiejętność w czasie tradycyjnego egzaminu lub egzaminu standaryzowanego (OSCE – Objective Structured Clinical Examination) ijego modyfikacji (Mini-Cex). Egzamin OSCE jest wszczególności wskazany jako forma sprawdzania całości umiejętności praktycznych lub klinicznych nabytych wtrakcie kształcenia praktycznego wzakresie podstaw opieki pielęgniarskiej iopieki specjalistycznej. Studia pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo kończą się egzaminem dyplomowym, składającym się zczęści teoretycznej i praktycznej. Egzamin dyplomowy, po złożeniu pracy dyplomowej, powinien obejmować sprawdzenie wiedzy iumiejętności praktycznych zdobytych wcałym okresie studiów.

 Dziennik Ustaw – 58 – B. STUDIA DRUGIEGO STOPNIA I. WYMAGANIA OGÓLNE

1. Studia drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo trwają nie krócej niż 4 semestry.

2. Liczba godzin zajęć ipraktyk nie może być mniejsza niż 1300.

3. Liczba punktów ECTS wynosi nie mniej niż 120.

4. Studia mają profil praktyczny. II. OGÓLNE EFEKTY KSZTAŁCENIA Dyplom magistra pielęgniarstwa uzyskuje absolwent studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo, który:

1) posiada specjalistyczną wiedzę zzakresu pielęgniarstwa iinnych nauk medycznych;

2) wzakresie umiejętności potrafi: a)  ozwiązywać problemy zawodowe, szczególnie związane zpodejmowaniem decyzji wsytuacjach trudnych, wynikar jących ze specyfiki zadań zawodowych iwarunków ich realizacji, b)  kreślać standardy profesjonalnej opieki wkażdym wieku istanie zdrowia pacjenta oraz wdrażać je do praktyki zao wodowej, c)  rowadzić badania naukowe wzakresie swojej specjalności oraz upowszechniać ich wyniki wcelu rozwoju zawodu, p wiedzy ipraktyki pielęgniarskiej, podnoszenia jakości świadczeń oraz prowadzenia wymiany informacji, d)  rganizować inadzorować opiekę pielęgniarską, zuwzględnieniem przyjętych teorii ikoncepcji opieki, o e)  rganizować pracę podwładnych iwłasną zgodnie zobowiązującymi przepisami prawa, zabezpieczając interesy pao cjentów, pracowników iorganizacji, f)  ykorzystywać przepisy prawa wdziałalności zawodowej oraz stosować je wpraktyce wzarządzaniu organizacją, w jej częścią lub zespołem pracowniczym (pielęgniarek ipołożnych), g)  pracowywać założenia polityki kadrowej oraz planu zatrudnienia personelu odpowiednio do strategii izapotrzeboo wania pacjentów na opiekę pielęgniarską, h)  pracowywać iwdrażać do praktyki zawodowej narzędzia monitorowania ioceny jakości opieki pielęgniarskiej, o i)  okonywać wyboru istosować określone metody, techniki organizatorskie itechniki zarządzania wbadaniu, rozwiąd zywaniu problemów organizacyjnych iusprawnianiu pielęgniarstwa, j)  okonywać wyboru optymalnych metod nauczania iuczenia się oraz stosować wybrane znich, wzależności od sped cyfiki treści nauczania oraz celu, który należy osiągnąć, k)  pracowywać programy edukacji zdrowotnej irealizować je wodniesieniu do wybranego środowiska społecznego, o zuwzględnieniem potrzeb społeczności lokalnych. Absolwent studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo jest przygotowany do podjęcia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich). III. SZCZEGÓŁOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA A.  YBRANE ZAGADNIENIA ZZAKRESU NAUK SPOŁECZNYCH (teoria pielęgniarstwa, pielęgniarstwo europejW skie, zarządzanie wpielęgniarstwie, badania naukowe wpielęgniarstwie, dydaktyka medyczna, podstawy psychoterapii) Wzakresie wiedzy absolwent: A.W1.  dokonuje analizy teorii imodeli pielęgnowania, ich tworzenia ifunkcjonowania wpielęgniarstwie oraz wskazuje wymagania związane ztworzeniem modeli iteorii: poznawczych isystemowych; A.W2.  interpretuje zagadnienia dotyczące paradygmatu pielęgniarstwa ijego filozofii oraz holistycznego wymiaru opieki pielęgniarskiej; A.W3. omawia międzynarodowe klasyfikacje praktyki pielęgniarskiej; A.W4.  przepisy prawne dotyczące zawodu, systemów kształcenia inabywania kwalifikacji zawodowych pielęgniarzna ki wPolsce iwUnii Europejskiej; A.W5.  charakteryzuje systemy opieki pielęgniarskiej wUnii Europejskiej iwyjaśnia zasady funkcjonowania pielęgniarstwa na świecie; Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 59 – Poz. 631

A.W6.  różnicuje systemy kształcenia przed- ipodyplomowego pielęgniarek wposzczególnych krajach Unii Europejskiej; A.W7.  zna rolę i obszary działania pielęgniarskich stowarzyszeń i organizacji międzynarodowych oraz krajowych, np.Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego (PTP), International Council of Nurses (ICN), European Federation of Nurses (EFN), Europejskiej Grupy Pielęgniarek Badaczy (WENR); A.W8. omawia procedurę uznawania kwalifikacji zawodowych pielęgniarek wUnii Europejskiej; A.W9. zna rolę WHO iICN wrozwoju pielęgniarstwa; A.W10. charakteryzuje system opieki zdrowotnej ipodsystem pielęgniarstwa; A.W11. zna specyfikę funkcji kierowniczych, istotę delegowania zadań iproces podejmowania decyzji; A.W12. różnicuje style zarządzania oraz cechy przywództwa; A.W13. zna zasady zarządzania strategicznego oraz podstawowe metody analizy strategicznej; A.W14. charakteryzuje marketing usług zdrowotnych; A.W15. zna zasady rekrutacji kandydatów do pracy iplanowania zasobów ludzkich worganizacjach zdrowotnych; A.W16.  definiuje proces adaptacji społecznej i zawodowej, pojęcie kultury organizacyjnej oraz modele zarządzania jakością; A.W17.  różnicuje zakres obowiązków, odpowiedzialności iuprawnień zawodowych wzależności od zakresu kompetencji; A.W18. wyjaśnia pojęcia dotyczące obciążenia fizycznego ipsychicznego, które wynikają zwarunków środowiska pracy; A.W19.  charakteryzuje istotę procesu zmian w organizacji, opisuje techniki organizatorskie i techniki zarządzania dla oceny jakości funkcjonowania organizacji; A.W20. definiuje pielęgniarstwo jako naukę ozdrowiu; A.W21. definiuje główne pojęcia metodologii jako nauki oraz charakteryzuje metodykę postępowania badawczego; A.W22. zna strukturę pracy naukowej oraz kryteria doboru piśmiennictwa do badań; A.W23.  przepisy prawne dotyczące ochrony praw autorskich izasady etyczne wpielęgniarskich badaniach naukozna wych; A.W24. zna programy itesty statystyczne do opracowania wyników badań; A.W25.  definiuje zasady praktyki opartej na dowodach naukowych wmedycynie (evidence based medicine) oraz wpielęgniarstwie (evidence based nursing practise); A.W26. zna zasady przygotowywania publikacji do pielęgniarskich czasopism naukowych; A.W27. charakteryzuje warunki organizowania iplanowania działalności dydaktycznej; A.W28. omawia cele izadania dydaktyki medycznej oraz kształcenia medycznego; A.W29. wyjaśnia genezę, rozwój icechy nowoczesnego modelu nauczania-uczenia się; A.W30. zna cele kształcenia zawodowego (klasyfikacja, taksonomia, operacjonalizacja celów kształcenia zawodowego); A.W31. zna rolę treści kształcenia oraz teorii ich doboru; A.W32. wyjaśnia klasyfikację izastosowanie metod nauczania wkształceniu medycznym; A.W33. zna zasady pomiaru dydaktycznego, kontroli ioceny wprocesie dydaktycznym; A.W34. określa istotę, cele iuwarunkowania kształcenia ustawicznego; A.W35.  wyjaśnia funkcjonowanie człowieka waspekcie psychicznym ispołecznym; teorię zachowania wujęciu systemowym oraz mechanizmy powstania wybranych zaburzeń funkcjonowania jednostek; A.W36.  wymienia icharakteryzuje główne kierunki iszkoły terapeutyczne, istotę psychoterapii, jej etapy icele oraz podstawowe pojęcia idefinicje psychoterapeutyczne, zjawisko przeniesienia iprzeciwprzeniesienia; A.W37.  rozróżnia iomawia interwencje imetody psychoterapeutyczne, istotę psychoanalizy, neopsychoanalizy iterapii behawioralnej oraz podejście poznawcze ipodejście humanistyczno-egzystencjalne wpsychoterapii; A.W38.  wymienia iopisuje cechy ifunkcje relacji psychoterapeutycznej wpraktyce pielęgniarskiej. Wzakresie umiejętności absolwent: A.U1. korzysta zwybranych teorii imodeli pielęgnowania wpraktyce pielęgniarskiej; A.U2. posługuje się klasyfikacją diagnoz pielęgniarskich; A.U3. analizuje obszary działania pielęgniarstwa polskiego, europejskiego iświatowego; A.U4. stosuje wpracy zawodowej przepisy prawa europejskiego dotyczące pielęgniarstwa; A.U5.  korzysta zinformacji oraz danych przekazywanych przez międzynarodowe organizacje istowarzyszenia pielęgniarskie; A.U6.  określa, zgodnie ze strategią europejską, kierunek badań naukowych wpielęgniarstwie;

 Dziennik Ustaw – 60 – Poz. 631

A.U7.  ocenia wady i zalety różnych stylów zarządzania oraz wyjaśnia różnice między motywowaniem a przywództwem; A.U8.  analizuje związek między: a) formułowaniem celów aplanowaniem, b) organizowaniem irealizacją zadań awyborem określonej koncepcji motywowania, c) rezultatem pracy asystemem kontroli; A.U9.  objaśnia ograniczenia formalnoprawne, organizacyjne ipsychologiczne wprowadzania zmian wsystemie opieki zdrowotnej ipodsystemie pielęgniarstwa; A.U10. organizuje rekrutację pracowników oraz planuje proces adaptacji dla nowo przyjętych; A.U11. konstruuje plan doskonalenia podyplomowego oraz model kariery zawodowej; A.U12. przeprowadza proces oceniania pracowników; A.U13. tworzy regulaminy pracy pielęgniarskiej kadry kierowniczej; A.U14. przygotowuje jednostkę organizacyjną na potrzeby oceny jakości; A.U15.  przygotowuje jako świadczeniodawca usług pielęgniarskich umowę cywilnoprawną oraz dokumentację potrzebną do zawarcia kontraktu zpłatnikiem na świadczenia zzakresu opieki pielęgniarskiej; A.U16. stosuje evidence based nursing practise wpraktyce zawodowej własnej lub kierowanego zespołu; A.U17.  planuje iprzeprowadza badania naukowe wzakresie pielęgniarstwa oraz badania oceniające system opieki zdrowotnej ipotrzeby zdrowotne społeczeństwa; A.U18. przeprowadza badania naukowe wpielęgniarstwie zzastosowaniem skal inarzędzi badawczych; A.U19.  prowadzi badania woparciu ometody ilościowe ijakościowe (wtym przegląd piśmiennictwa, metaanalizę, sondaż diagnostyczny, badanie randomizowane, studium przypadku); A.U20.  opracowuje bazę danych woparciu omateriał badawczy, dokonuje statystycznej analizy oraz interpretuje wyniki badań; A.U21. dokonuje analizy porównawczej uzyskanych przez siebie wyników badań zwynikami innych badaczy; A.U22. dobiera iocenia formy imetody nauczania wpielęgniarstwie; A.U23. planuje pomiar wyników nauczania iuczenia się; A.U24. analizuje relację pielęgniarka (psychoterapeuta) – pacjent; A.U25. ocenia zasoby indywidualne wpracy pielęgniarki (psychoterapeuty); A.U26. omawia podstawowe zjawiska wpsychoterapii; A.U27. współuczestniczy wpsychoterapii grupowej; A.U28.  stosuje zachowania terapeutyczne w ramach interwencji pielęgniarskich, z wykorzystaniem elementarnej psychoterapii; A.U29.  przeprowadza psychoedukację grupową pacjenta ijego rodziny (opiekunów). B.  AUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ (nowoczesne techniki diagnostyczne, intensywna terapia N i pielęgniarstwo w intensywnej opiece medycznej, pielęgniarstwo specjalistyczne: opieka pielęgniarska w chorobach przewlekłych nerek, opieka pielęgniarska w chorobach przewlekłych układu oddechowego, opieka pielęgniarska nad chorym zcukrzycą, opieka pielęgniarska nad chorym zprzetoką jelitową, opieka pielęgniarska nad chorym ze schorzeniami naczyń, pielęgnowanie pacjenta zranami przewlekłymi, opieka pielęgniarska nad chorym na stwardnienie rozsiane, opieka pielęgniarska nad pacjentem zchorobami krwi, opieka pielęgniarska nad chorym psychicznie ijego rodziną) Wzakresie wiedzy absolwent: B.W1. omawia rodzaje, wskazania iużyteczność nowoczesnych technik diagnostycznych; B.W2. definiuje nagłe stany zagrożenia życia; B.W3. zna najczęściej stosowane zabiegi resuscytacyjne; B.W4.  charakteryzuje zasady opieki pielęgniarskiej nad chorym wintensywnej opiece neurotraumatologicznej, kardiologicznej oraz kardiochirurgicznej; B.W5.  objaśnia specjalistyczne techniki diagnostyczne i terapeutyczne stosowane w intensywnej opiece neurochirurgicznej, kardiologicznej ikardiochirurgicznej; B.W6.  patofizjologię oraz zasady postępowania wleczeniu najczęściej występujących przewlekłych ran: odmrożeń, zna owrzodzenia żylnego, owrzodzenia niedokrwiennego, odleżyn, zespołu stopy cukrzycowej, powikłanej rany urazowej;

 Dziennik Ustaw – 61 – Poz. 631

B.W7.  różnicuje metody nieoperacyjnego ioperacyjnego leczenia przewlekłych ran, wtym wyjaśnia rolę hiperbarii tlenowej oraz terapii podciśnieniowej wtym procesie; B.W8.  strefy histopatologiczne urazu termicznego, kwalifikację ran oparzeniowych, składowe leczenia ciężkiego zna oparzenia oraz zasady profilaktyki, rozpoznawania ileczenia zakażonej rany oparzeniowej; B.W9.  charakteryzuje rodzaje pourazowych ubytków tkankowych oraz stosowanych zabiegów zdziedziny chirurgii rekonstrukcyjno-plastycznej; B.W10.  zasady funkcjonowania stacji dializ oraz technik nerkozastępczych; zna B.W11. opisuje specjalistyczną opiekę pielęgniarską nad chorym wprzebiegu leczenia nerkozastępczego; B.W12. zna zasady domowego leczenia respiratorem; B.W13. charakteryzuje specjalistyczną opiekę nad chorym wprzewlekłych schorzeniach układu oddechowego; B.W14. zna sytuację epidemiologiczną cukrzycy wPolsce ina świecie; B.W15. charakteryzuje profesjonalną opiekę pielęgniarską nad chorym zcukrzycą izespołem metabolicznym; B.W16. charakteryzuje profesjonalną opiekę pielęgniarską nad chorym zprzetoką jelitową; B.W17. charakteryzuje profesjonalną opiekę pielęgniarską nad chorym zchorobą nowotworową; B.W18. charakteryzuje profesjonalną opiekę pielęgniarską nad chorym zchorobami krwi; B.W19. zna epidemiologię, etiopatogenezę, obraz kliniczny inowoczesne metody leczenia stwardnienia rozsianego; B.W20. zna procedury przeszczepu szpiku kostnego; B.W21.  charakteryzuje profesjonalną opiekę pielęgniarską nad przewlekle chorym psychicznie i jego rodziną, w tym określa zasady pomocy iwsparcia wramach świadczeń medyczno-społecznych oferowanych osobom zproblemami zdrowia psychicznego iich rodzinom (opiekunom) oraz zasady pozyskiwania środków na rozwój działań wramach psychiatrii środowiskowej. Wzakresie umiejętności absolwent: B.U1. B.U2. wykorzystuje nowoczesne techniki obrazowania; przygotowuje chorego do badań specjalistycznych, rozpoznaje powikłania izapewnia opiekę po ich wykonaniu;

B.U3.  rozpoznaje problemy pielęgnacyjne oraz stosuje interwencje wopiece nad chorym wintensywnej opiece neurotraumatologicznej, kardiologicznej ikardiochirurgicznej; B.U4. B.U5. B.U6. B.U7. B.U8. B.U9. B.U10. B.U11. B.U12. dobiera istosuje zaawansowane zabiegi resuscytacyjne wstanach zagrożenia życia; ocenia iklasyfikuje przewlekłe rany, aplikuje środki stosowane wmiejscowym leczeniu ran; kontroluje efekty hiperbarii tlenowej oraz podciśnieniowego leczenia ran; stosuje wysokospecjalistyczne interwencje wopiece nad chorym zrozległym igłębokim oparzeniem; wykorzystuje wysokospecjalistyczne techniki nerkozastępcze; realizuje proces pielęgnowania pacjenta zprzewlekłymi chorobami układu oddechowego; uczy pacjentów zcukrzycą iich rodziny preferowanego stylu życia oraz dobiera indywidualne metody edukacji; uczy pacjentów zprzetoką jelitową profilaktyki powikłań oraz doboru rodzaju sprzętu stomijnego; realizuje proces pielęgnowania pacjenta ze schorzeniami naczyń;

B.U13.  proponuje działania związane zprofilaktyką, metodami leczenia ipielęgnowania chorego wprzebiegu operacyjnego inieoperacyjnego leczenia chorób naczyń; B.U14. B.U15. B.U16. B.U17. B.U18. współuczestniczy wprocesie leczenia, pielęgnowania irehabilitacji osób ze stwardnieniem rozsianym; prowadzi edukację zdrowotną iudziela wsparcia choremu na chorobę nowotworową oraz jego opiekunom; charakteryzuje zasady opieki nad chorym umierającym ijego rodziną; prowadzi edukację zdrowotną pacjenta zchorobami krwi ijego rodziny; współuczestniczy wprocedurze przeszczepu szpiku kostnego;

B.U19.  prowadzi psychoedukację pacjentów zzaburzeniami psychicznymi iich opiekunów, stosuje elementy psychoterapii dla osób zzaburzeniami psychicznymi, atakże prowadzi treningi umiejętności społecznych jako formy rehabilitacji psychiatrycznej; B.U20.  rozpoznaje sytuację życiową pacjenta wcelu zapobiegania jego izolacji społecznej; B.U21.  wskazuje możliwości pomocy iwsparcia wramach świadczeń medyczno-społecznych oferowanych osobie zzaburzeniami psychicznymi ijej opiekunom; B.U22. nawiązuje współpracę ikorzysta zpomocy osób znaczących dla pacjenta.

 Dziennik Ustaw Wzakresie kompetencji społecznych absolwent: B.K1. ponosi odpowiedzialność za udział wpodejmowaniu decyzji zawodowych; – 62 – Poz. 631

B.K2.  krytycznie ocenia własne icudze działania, przy zachowaniu szacunku dla różnic światopoglądowych ikulturowych; B.K3. B.K4. B.K5. B.K6. B.K7. rozwiązuje dylematy etyczne worganizacji pracy własnej izespołu; przestrzega praw autorskich ipraw podmiotu badań; ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo własne iosób znajdujących się pod jego opieką; przestrzega zasad etyki zawodowej wrelacji zpacjentem izespołem terapeutycznym oraz wpracy badawczej; dba owizerunek własnego zawodu.

IV. ORGANIZACJA STUDIÓW Proces kształcenia może być organizowany wformie wieloprzedmiotowych modułów łączonych, np.pielęgniarstwo specjalistyczne: opieka pielęgniarska wchorobach przewlekłych nerek, opieka pielęgniarska wchorobach przewlekłych układu oddechowego, opieka pielęgniarska nad pacjentem z cukrzycą, opieka pielęgniarska nad pacjentem z przetoką jelitową i schorzeniami naczyń, opieka pielęgniarska nad pacjentem ze schorzeniami neurologicznymi, opieka pielęgniarska nad pacjentem zchorobami krwi, opieka pielęgniarska nad pacjentem chorym psychicznie ijego opiekunem. Modułowa konstrukcja programu kształcenia stwarza możliwość bardziej równomiernego obciążenia studentów przez przypisanie modułom takiej samej, powtarzalnej wartości punktowej ECTS (np.5, 6, 10). Nauczanie przedmiotów (treści kierunkowych lub zawodowych) zzakresu opieki specjalistycznej oraz przedmiotów dotyczących opieki pielęgniarskiej (opieki sprawowanej przez pielęgniarkę iobszarów funkcjonowania pielęgniarstwa izawodu pielęgniarki) prowadzą nauczyciele akademiccy posiadający prawo wykonywania zawodu pielęgniarki oraz co najmniej roczną praktykę zawodową zgodną znauczanym przedmiotem.

1. MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ PUNKTÓW ECTS Grupy szczegółowych efektów kształcenia A. Wybrane zagadnienia zzakresu nauk społecznych B. Nauki zzakresu opieki specjalistycznej Praktyki zawodowe Egzamin magisterski Razem Godziny 210 215 160 – 585 Punkty ECTS 17 18  8 20 63

Na studiach drugiego stopnia jest realizowany język angielski na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, który jest sprofilowany zawodowo, wwymiarze nie mniejszym niż 90 godzin. Należy mu przypisać nie mniej niż 7 punktów ECTS. Do dyspozycji uczelni pozostawia się 625 godzin zajęć (50 punktów ECTS), które mogą być realizowane jako zajęcia obowiązkowe albo fakultatywne, uzupełniające wiedzę, umiejętności ikompetencje wgrupach AiB szczegółowych efektów kształcenia albo poza tymi grupami. Zajęcia fakultatywne powinny stanowić nie mniej niż 10% wszystkich zajęć pozostających do dyspozycji uczelni. Za przygotowanie pracy magisterskiej iprzygotowanie do egzaminu dyplomowego student otrzymuje 20 punktów ECTS.

2. KSZTAŁCENIE PRAKTYCZNE Nieodłącznym elementem kształcenia na studiach drugiego stopnia są praktyki, które powinny trwać nie krócej niż 160godzin (4 tygodnie) iktórym należy przypisać nie mniej niż 8 punktów ECTS. Wramach kształcenia praktycznego są realizowane efekty kształcenia zawarte wgrupach AiB szczegółowych efektów kształcenia. Kształcenie praktyczne może być realizowane wspecjalistycznych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego oraz placówkach oświatowo-wychowawczych.

 Dziennik Ustaw

3. INNE WYMAGANIA Kształcenie na studiach drugiego stopnia mogą podejmować osoby, które ukończyły studia pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo. Wychowanie fizyczne jest przedmiotem nieobowiązkowym. Uczelnie medyczne zapewniają studentom bezpłatny dostęp do obiektów sportowych, umożliwiając uprawianie sportu, uczestniczenie w zajęciach rekreacyjnych oraz kształtowanie prozdrowotnych postaw, wwymiarze co najmniej 30 godzin rocznie. V. SPOSOBY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Sprawdzenie osiągnięcia założonych efektów kształcenia wymaga zastosowania zróżnicowanych form oceniania studentów, adekwatnych do obszarów, których dotyczą te efekty. Efekty kształcenia wzakresie wiedzy można sprawdzać za pomocą egzaminów pisemnych lub ustnych. Jako formy egzaminów pisemnych można stosować eseje, raporty, krótkie ustrukturyzowane pytania oraz testy: wielokrotnego wyboru (MCQ – Multiple Choice Questions), wielokrotnej odpowiedzi (MRQ – Multiple Response Questions), wyboru Tak/Nie idopasowania odpowiedzi. Egzaminy ustne powinny być standaryzowane oraz ukierunkowane na sprawdzenie wiedzy na poziomie wyższym niż sama znajomość faktów (poziom zrozumienia, umiejętność analizy, syntezy, rozwiązywania problemów). Możliwe jest wykorzystanie opisów przypadków klinicznych, na podstawie których student ustala iprezentuje plan specjalistycznej opieki pielęgniarskiej. Ocenia się prezentacje iwystąpienia indywidualne izespołowe (prezentacje ustne, prezentacje oparte oprzygotowane materiały wizualne zwykorzystaniem środków multimedialnych, analiza literatury, wtym wjęzyku obcym). Egzamin dyplomowy magisterski, za który przyznaje się 20 punktów ECTS, powinien obejmować sprawdzenie wiedzy iumiejętności praktycznych zdobytych wcałym okresie studiów drugiego stopnia. – 63 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 64 – Poz. 631

Załącznik nr5

Standardy kształcenia dla kierunku studiów: Położnictwo A. STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA I. WYMAGANIA OGÓLNE

1. Studia pierwszego stopnia na kierunku położnictwo trwają nie krócej niż 6 semestrów.

2. Liczba godzin zajęć ipraktyk nie może być mniejsza niż 4720.

3. Liczba punktów ECTS wynosi nie mniej niż 180.

4. Studia mają profil praktyczny.

5.  ierunek studiów mieści się w obszarze kształcenia z zakresu nauk medycznych, nauk o zdrowiu i nauk o kulturze K fizycznej. II. OGÓLNE EFEKTY KSZTAŁCENIA Dyplom licencjata położnictwa uzyskuje absolwent studiów pierwszego stopnia na kierunku położnictwo, który:

1) wzakresie wiedzy posiada: a) szczegółową wiedzę zzakresu położnictwa, b) ogólną wiedzę zzakresu innych nauk medycznych, c) znajomość etyki zawodowej iprzepisów prawnych dotyczących wykonywania zawodu położnej;

2) wzakresie umiejętności potrafi: a)  ykonywać świadczenia zdrowotne wobec: kobiety i jej rodziny, kobiety ciężarnej, kobiety rodzącej, położniw cy i noworodka oraz kobiety chorej ginekologicznie w zakresie promocji zdrowia, profilaktyki i profesjonalnej opieki położniczo-ginekologicznej – przedkoncepcyjnej, prenatalnej, perinatalnej oraz w okresie przekwitania isenium, b)  ozpoznawać ciążę, sprawować opiekę nad kobietą wprzebiegu ciąży fizjologicznej imonitorować ciążę prawidłor wą, samodzielnie prowadzić iprzyjąć poród fizjologiczny (wwarunkach szpitalnych ipozaszpitalnych), wprzypadku konieczności także znacięciem iszyciem krocza, monitorować płód zwykorzystaniem aparatury medycznej oraz wykrywać stany odbiegające od normy umatki idziecka wokresie ciąży, porodu ipołogu, c)  odejmować konieczne działania wsytuacjach nagłych, do czasu przybycia lekarza, wtym ręcznie wydobyć łożysko, p awprzypadku potrzeby także ręcznie zbadać macicę, d)  prawować opiekę nad matką inoworodkiem, monitorować przebieg okresu poporodowego oraz badać noworodka, s atakże podejmować wsytuacji nagłej wszelkie niezbędne działania, wtym natychmiastową reanimację, e)  spółpracować zpersonelem medycznym, wtym zprzedstawicielami innych zawodów medycznych, w f)  rowadzić działalność edukacyjno-zdrowotną w zakresie przygotowania do życia w rodzinie, metod planowap nia rodziny, ochrony macierzyństwa i ojcostwa, przygotowania do rodzicielstwa i urodzenia dziecka, łącznie zporadnictwem na temat higieny iżywienia oraz prowadzenia profilaktyki chorób kobiecych ipatologii położniczych;

3) wzakresie kompetencji społecznych: a) ma świadomość czynników wpływających na reakcje własne ipacjenta, b) ma świadomość potrzeby permanentnego kształcenia się, c)  otrafi samodzielnie wykonywać zawód, zgodnie zzasadami etyki ogólnej izawodowej oraz holistycznego podejścia p do podopiecznych, uwzględniającego poszanowanie irespektowanie ich praw. Absolwent studiów pierwszego stopnia na kierunku położnictwo jest przygotowany do podjęcia studiów drugiego stopnia.

 Dziennik Ustaw III. SZCZEGÓŁOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA A.  AUKI PODSTAWOWE (anatomia, fizjologia, patologia, embriologia igenetyka, biochemia ibiofizyka, mikrobioloN gia iparazytologia, farmakologia, radiologia) Wzakresie wiedzy absolwent: A.W1.  określa budowę ciała ludzkiego wpodejściu topograficznym (kończyna górna idolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja, głowa) oraz czynnościowym (układ kostno-stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy inarządy zmysłów, powłoka wspólna, krążenie matczyno-płodowe); A.W2. opisuje budowę ifunkcjonowanie miednicy kostnej imięśni dna miednicy oraz budowę kanału rodnego; A.W3. omawia neurohormonalną regulację procesów fizjologicznych oraz elektrofizjologicznych; A.W4. wyjaśnia fizjologię rozrodu ilaktacji; A.W5.  wyjaśnia specyfikę iznaczenie oraz zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej ikwasowo-zasadowej wutrzymaniu homeostazy ustroju; A.W6. omawia fizjologię poszczególnych układów inarządów zmysłów; A.W7.  definiuje podstawowe pojęcia patologii ogólnej zzakresu zaburzeń wkrążeniu, zmian wstecznych, zmian postępowych, zapaleń inowotworów; A.W8.  omawia wybrane zagadnienia zzakresu patologii narządowej układu krążenia, oddechowego, trawiennego, moczowo-płciowego i nerwowego oraz przebieg kliniczny zmian patomorfologicznych w poszczególnych narządach; A.W9. wymienia czynniki chorobotwórcze zewnętrzne iwewnętrzne, modyfikowalne iniemodyfikowalne; A.W10.  procesy spermatogenezy, spermiogenezy iowogenezy, zaplemnienia izapłodnienia oraz wczesne stadia rozzna woju człowieka; A.W11. omawia rozwój, budowę ifunkcje łożyska; A.W12.  uwarunkowania genetyczne grup krwi człowieka oraz konfliktu serologicznego wukładzie Rh; zna A.W13.  problematykę chorób uwarunkowanych genetycznie wprofilaktyce nowotworów oraz diagnostyce prenatalzna nej; A.W14.  charakteryzuje podstawy działania układów regulacji (homeostaza), rozumie rolę sprzężenia zwrotnego dodatniego iujemnego; A.W15.  prezentuje funkcje nukleotydów wkomórce, opisuje strukturę I- iII-rzędową DNA iRNA, wymienia oddziaływania stabilizujące te struktury, opisuje strukturę chromatyny; A.W16.  opisuje budowę chromosomów oraz molekularne podłoże mutagenezy izna profile metaboliczne podstawowych narządów; A.W17.  zasady dziedziczenia różnej liczby cech, dziedziczenia cech ilościowych, niezależnego dziedziczenia cech zna oraz dziedziczenia pozajądrowej informacji genetycznej; A.W18.  charakteryzuje podstawowe reakcje związków nieorganicznych iorganicznych wroztworach wodnych oraz prawa fizyczne wpływające na przepływ cieczy, atakże czynniki oddziałujące na opór naczyniowy przepływu krwi; A.W19.  wyjaśnia podstawy fizykochemiczne działania zmysłów wykorzystujących fizyczne nośniki informacji (fale dźwiękowe ielektromagnetyczne); A.W20.  określa fizyczne podstawy nieinwazyjnych iinwazyjnych metod obrazowania; A.W21.  opisuje zjawiska fizyczne stanowiące podstawę współczesnej diagnostyki medycznej: a) spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR – Nuclear Magnetic Resonance), b) ESR – erythrocyte sedimentation rate, c) USG, d) pozytonowej tomografii komputerowej (PET), e) RTG, f) termowizji; A.W22.  różnicuje witaminy oraz budowę aminokwasów, nukleozydów, monosacharydów, kwasów karboksylowych iich pochodnych, wchodzących w skład makrocząsteczek obecnych w komórkach, macierzy zewnątrzkomórkowej ipłynach ustrojowych; A.W23.  opisuje biofizyczne podstawy funkcjonowania organizmu ludzkiego; A.W24.  definiuje podstawowe pojęcia zzakresu mikrobiologii iparazytologii oraz zna metody stosowane wdiagnostyce mikrobiologicznej; – 65 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 66 – Poz. 631

A.W25.  różnicuje epidemiologię zakażeń wirusami, bakteriami, grzybami ipasożytami, zuwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania; A.W26.  problematykę funkcjonowania układu pasożyt – żywiciel wcelu terapii chorób wywołanych przez pasożyty; zna A.W27.  posiada wiedzę z zakresu immunoprofilaktyki zakażeń, reakcji nadwrażliwości, autoimmunizacji i podstawowych problemów transplantologii; A.W28.  omawia mechanizmy regulacji metabolizmu w organizmie człowieka i biofizyczne podstawy funkcjonowania organizmu ludzkiego; A.W29.  charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych, główne mechanizmy ich działania, ich przemiany wustroju idziałania uboczne; A.W30. omawia podstawowe zasady farmakoterapii; A.W31.  charakteryzuje poszczególne grupy leków iich zastosowanie lecznicze oraz zasady leczenia krwią iśrodkami krwiozastępczymi; A.W32.  omawia zasady farmakoterapii ifitoterapii wpołożnictwie, neonatologii iginekologii oraz wpływ leków na płód, wtym teratogenne iembriotoksyczne działanie leków; A.W33. zna problematykę diagnostyki radiologicznej. Wzakresie umiejętności absolwent: A.U1. zna topografię narządów ciała ludzkiego iposługuje się mianownictwem anatomicznym; A.U2. wskazuje różnice wbudowie icharakteryzuje funkcje życiowe człowieka dorosłego, noworodka iniemowlęcia; A.U3.  określa neurohormonalną regulację procesów fizjologicznych iwyjaśnia procesy elektrofizjologiczne zachodzące worganizmie; A.U4. interpretuje patofizjologię stresu ipatofizjologię głodu tlenowego oraz dokonuje analizy patofizjologii wstrząsu; A.U5. opisuje zmiany wfunkcjonowaniu organizmu jako całości wsytuacji zaburzenia jego homeostazy; A.U6.  powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych inarządowych zobjawami klinicznymi choroby, wywiadem iwynikami badań diagnostycznych oraz opisuje konsekwencje rozwijających się zmian patologicznych dla sąsiadujących topograficznie narządów; A.U7.  stosuje diagnostykę dysmorfologiczną oraz wdraża techniki stosowane wbadaniach genetycznych iimmunologicznych; A.U8.  szacuje ryzyko ujawnienia się danej choroby woparciu ozasady dziedziczenia iwpływ czynników środowiskowych; A.U9.  wykorzystuje znajomość praw fizyki do opisu zagadnień zzakresu biologii komórek, tkanek oraz procesów fizjologicznych, wszczególności do wyjaśnienia wpływu czynników zewnętrznych, takich jak temperatura, grawitacja, ciśnienie, pole elektromagnetyczne oraz promieniowanie jonizujące na organizm ludzki; A.U10.  współuczestniczy wdoborze metod diagnostycznych wposzczególnych stanach klinicznych zwykorzystaniem wiedzy zzakresu biofizyki ibiochemii; A.U11.  rozpoznaje najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie ich budowy, cykli życiowych oraz objawów chorobowych; A.U12.  klasyfikuje drobnoustroje, zuwzględnieniem mikroorganizmów chorobotwórczych iobecnych we florze fizjologicznej; A.U13.  szacuje niebezpieczeństwo toksykologiczne wokreślonych grupach wiekowych oraz wróżnych stanach klinicznych; A.U14.  uczestniczy wplanowaniu algorytmu postępowania diagnostycznego iterapeutycznego wróżnych stanach klinicznych; A.U15.  ocenia szkodliwość dawki promieniowania jonizującego istosuje się do zasad ochrony radiologicznej. B.  AUKI SPOŁECZNE (psychologia, socjologia, pedagogika, prawo, zdrowie publiczne, filozofia ietyka zawodu położN nej, język angielski) Wzakresie wiedzy absolwent: B.W1.  podstawowe pojęcia zzakresu psychologii dotyczące zachowania irozwoju człowieka oraz uwarunkowań zna jego prawidłowego izaburzonego funkcjonowania; B.W2.  problematykę relacji człowiek – środowisko społeczne imechanizmy funkcjonowania człowieka wsytuazna cjach trudnych; B.W3. omawia etapy iprawidłowości rozwoju psychicznego człowieka;

 Dziennik Ustaw – 67 – Poz. 631

B.W4. różnicuje pojęcie emocji imotywacji oraz osobowości ijej zaburzeń; B.W5. zna podstawowe zagadnienia zzakresu psychologii prenatalnej iprokreacyjnej; B.W6.  definiuje iomawia etapy rozwoju dziecka, od poczęcia do narodzin, oraz rozpoznaje czynniki psychospołeczne warunkujące jego rozwój wokresie prenatalnym; B.W7. zna czynniki sprzyjające tworzeniu się więzi rodziców zdzieckiem poczętym; B.W8. omawia psychospołeczne aspekty kolejnych okresów wżyciu kobiety – od pokwitania do senium; B.W9.  charakteryzuje istotę, strukturę izjawiska zachodzące wprocesie przekazywania iwymiany informacji, definiuje modele istyle komunikacji interpersonalnej; B.W10. wskazuje sytuacje jatrogenne wrelacjach położna – pacjentka oraz położna – osoba towarzysząca rodzącej; B.W11.  formułuje warunki prawidłowej komunikacji położna – podopieczna oraz położna – personel medyczny; B.W12.  specyficzne problemy występujące wposzczególnych okresach życia kobiety, szczególnie wynikające zbazna rier wkomunikowaniu się; B.W13.  przedstawia techniki redukowania lęku isposoby relaksacji oraz mechanizmy powstawania, działania izapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego; B.W14.  omawia wybrane teorie imetody modelowania rzeczywistości zperspektywy socjologii, mające zastosowanie wpielęgniarstwie iopiece położniczej; B.W15. omawia wybrane obszary odrębności kulturowych ireligijnych; B.W16.  charakteryzuje zakres interakcji społecznej iprocesu socjalizacji oraz działanie lokalnych społeczności iekosystemu; B.W17.  definiuje pojęcia: rodziny, grupy, organizacji iinstytucji, populacji, społeczności iekosystemu oraz zna zasady ich funkcjonowania; B.W18. różnicuje pojęcia dewiacji izaburzenia, ze szczególnym uwzględnieniem patologii dziecięcej; B.W19.  definiuje iinterpretuje zjawisko nierówności klasowej, etnicznej, płci idyskryminacji; B.W20.  zna strukturę i dynamikę rodziny, społeczne konsekwencje choroby, bezdzietności i ciąży niepożądanej oraz problemy nieletnich isamotnych matek; B.W21.  objaśnia podstawowe pojęcia izagadnienia zzakresu pedagogiki jako nauki stosowanej iprocesu wychowania waspekcie zjawiska społecznego (chorowania, zdrowienia, hospitalizacji iumierania); B.W22. zna problematykę procesu kształcenia wujęciu edukacji zdrowotnej; B.W23. zna metodykę edukacji zdrowotnej dzieci, młodzieży idorosłych; B.W24. zna miejsce prawa wżyciu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem praw człowieka iprawa pracy; B.W25.  wpodstawowym zakresie przepisy prawne dotyczące ubezpieczeń zdrowotnych wPolsce iwUnii Europejzna skiej oraz wybrane trendy wpolityce ochrony zdrowia wPolsce iwpaństwach członkowskich Unii Europejskiej; B.W26.  definiuje podstawy prawne wykonywania zawodu położnej: a) prawa iobowiązki położnej wynikające zustawy ozawodzie pielęgniarki ipołożnej, b) strukturę organizacyjną izasady funkcjonowania samorządu zawodowego pielęgniarek ipołożnych, c)  adania samorządu wzakresie przyznawania prawa wykonywania zawodu iwydawania pozwolenia na prowaz dzenie indywidualnej lub grupowej praktyki położniczej; B.W27. różnicuje odpowiedzialność karną, cywilną ipracowniczą związaną zwykonywaniem zawodu położnej; B.W28.  omawia Kartę Praw Pacjenta, Kartę Praw Człowieka, Kartę Praw Dziecka oraz Kartę Praw Rodzącej; B.W29.  przedstawia genezę, założenia izadania zdrowia publicznego wramach systemowej koncepcji ochrony zdrowia; B.W30. wskazuje kulturowe, społeczne iekonomiczne uwarunkowania zdrowia publicznego; B.W31. różnicuje podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia ichoroby; B.W32. klasyfikuje czynniki warunkujące zdrowie wujęciu jednostkowym iglobalnym; B.W33. omawia zasady racjonalnego żywienia wświetle najnowszych badań naukowych; B.W34. charakteryzuje istotę profilaktyki iprewencji chorób; B.W35. omawia podstawy organizacji Narodowego Systemu Zdrowia wPolsce; B.W36.  działania wzakresie polityki zdrowotnej ispołecznej prowadzonej przez państwo na rzecz zdrowia publiczzna nego; B.W37.  wyjaśnia założenia modeli edukacji zdrowotnej, wtym model medycyny rodzinnej, oraz rolę izadania położnej podstawowej opieki zdrowotnej; B.W38.  wymienia zasady funkcjonowania rynku usług medycznych wPolsce oraz wwybranych krajach Unii Europejskiej;

 Dziennik Ustaw – 68 – Poz. 631

B.W39. określa swoiste zagrożenia zdrowotne występujące wśrodowisku zamieszkania, edukacji ipracy; B.W40.  omawia strukturę ifunkcje przedsiębiorstw podmiotu leczniczego, ze szczególnym uwzględnieniem opieki nad kobietami idziećmi; B.W41.  omawia pojęcia: stanowisko pracy, odpowiedzialność, obowiązki i uprawnienia, czas pracy, praca zmianowa, rozkład czasu pracy, standard opieki, procedura, algorytm; B.W42.  charakteryzuje podstawowe metody organizacji opieki położniczej irodzaje dokumentacji obowiązującej na położniczych stanowiskach pracy; B.W43.  definiuje icharakteryzuje zjawiska: obciążenie pracą, choroba zawodowa, wypadek przy pracy, poszukiwanie pracy, planowanie pracy własnej oraz ranga własnego rozwoju zawodowego; B.W44. wskazuje typowe etapy procesu poszukiwania pracy; B.W45.  opisuje etapy planowania pracy własnej iich znaczenie dla rozwoju zawodowego; B.W46.  definiuje pojęcie jakości wopiece zdrowotnej ipielęgnowaniu oraz różnicuje kryteria opieki zdrowotnej oraz pielęgniarskiej; B.W47. zna rolę standardów wzapewnieniu jakości opieki położniczej; B.W48.  opisuje podstawy formalnoprawne organizowania indywidualnej igrupowej praktyki pielęgniarskiej lub położniczej izasady obowiązujące przy kontraktowaniu świadczeń wramach tych praktyk; B.W49.  omawia istotę, strategię imechanizmy negocjacji wstrukturach organizacji oraz metody rozwiązywania konfliktów; B.W50. różnicuje przedmiot etyki ogólnej izawodowej; B.W51.  posiada wiedzę zzakresu koncepcji filozoficzno-etycznych przydatnych wpielęgniarstwie (psychologiczno-personalistyczna, egzystencjalistyczna, kosmiczno-ewolucyjna, etyka niezależna Tadeusza Kotarbińskiego); B.W52.  charakteryzuje istotę podejmowania decyzji etycznych irozwiązywania dylematów moralnych wpracy położnej; B.W53.  problematykę etyki normatywnej, wtym aksjologii wartości, powinności isprawności moralnych istotnych zna wpracy położnej; B.W54. zna treść kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki ipołożnej; B.W55. zna rodowód ideowo-historyczny etyki położnictwa; B.W56.  przedstawia ewolucję norm moralnych wzakresie sprawowania opieki położniczej izasad postępowania znowo narodzonym dzieckiem; B.W57. zna najczęściej występujące dylematy etyczne iich przyczyny oraz możliwe rozwiązania; B.W58.  wskazuje problemy bioetyczne w aspekcie: sztucznej prokreacji, transplantacji, eksperymentów medycznych (np.klonowanie embrionów ludzkich) ieutanazji; B.W59. opisuje wkład położnych ilekarzy wrozwój opieki położniczej wPolsce iwEuropie; B.W60.  przedstawia historyczne formy kształcenia wzawodzie akuszerki oraz proces powstawania pierwszych szkół dla położnych, regulaminów iwymagań stawianych kandydatkom; B.W61.  przepisy prawne dotyczące ochrony prawnej matki idziecka oraz pracy położnych, atakże rolę zawodową zna położnej wujęciu historycznym iwspółczesnym; B.W62.  język angielski na poziomie biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego. zna Wzakresie umiejętności absolwent: B.U1. opracowuje zestawienia podstawowych determinantów zdrowia; B.U2.  ocenia wpływ choroby, hospitalizacji iinnych sytuacji trudnych na stan fizyczny, psychiczny ifunkcjonowanie społeczne człowieka; B.U3. różnicuje procesy poznawcze izachowania prawidłowe, zaburzone ipatologiczne; B.U4. analizuje postawy, proces kształtowania izmian postaw oraz funkcjonowanie człowieka wgrupie; B.U5.  rozpoznaje problemy macierzyństwa uosób młodocianych iokreśla rolę wychowania seksualnego oraz wpływ prawidłowego procesu przygotowania do życia wrodzinie; B.U6.  dokonuje analizy ioceny funkcjonowania człowieka wsytuacjach trudnych (stres, frustracja, konflikt, trauma, żałoba) oraz wskazuje iomawia elementarne formy pomocy psychologicznej; B.U7.  prognozuje wpływ choroby ihospitalizacji na stan psychiczny człowieka oraz zależności somatopsychiczne; B.U8.  rozpoznaje psychologiczne problemy par zniepłodnością iudziela im wsparcia psychicznego; B.U9.  wskazuje ianalizuje problemy psychologiczne związane zprokreacją: aborcja, poronienie, niepłodność iutrata dziecka wokresie okołoporodowym;

 Dziennik Ustaw – 69 – Poz. 631

B.U10.  rozpoznaje problemy psychologiczne izaburzenia psychiczne występujące wokresie ciąży, porodu ipołogu; B.U11.  kontroluje błędy ibariery wprocesie komunikowania się oraz wykazuje umiejętność aktywnego słuchania; B.U12.  wykorzystuje techniki komunikacji werbalnej, niewerbalnej iparawerbalnej wopiece zdrowotnej; B.U13. dokonuje wyboru właściwych technik redukowania lęku imetod relaksacyjnych; B.U14. stosuje techniki zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego; B.U15. analizuje ikrytycznie ocenia zjawisko dyskryminacji irasizmu; B.U16.  kontroluje ikoordynuje działania zapobiegające dewiacjom ipatologiom wśród dzieci imłodzieży; B.U17.  opracowuje programy edukacyjne dotyczące podstawowych zasad zachowania higieny osobistej – projekty pielęgniarskich działań prozdrowotnych w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy dla różnych grup odbiorców, np.dziewcząt wokresie pokwitania, kobiet na potrzeby opieki przedkoncepcyjnej, dzieci wokresie przedszkolnym; B.U18.  ocenia globalne trendy dotyczące ochrony zdrowia waspekcie najnowszych danych epidemiologicznych idemograficznych; B.U19.  analizuje iocenia funkcjonowanie różnych systemów opieki medycznej oraz identyfikuje źródła ich finansowania; B.U20.  projektuje metody iformy profilaktyki chorób oraz kształtowania prawidłowych zachowań zdrowotnych wobec różnych grup społecznych; B.U21.  analizuje iocenia stan zatrudnienia irozmieszczenia kadr położnych wkraju przez pryzmat polityki zdrowotnej ispołecznej prowadzonej przez państwo na rzecz zdrowia publicznego; B.U22.  analizuje iocenia funkcjonowanie różnych systemów opieki medycznej nad kobietą wróżnych okresach jej życia oraz identyfikuje iwskazuje źródła ich finansowania; B.U23.  powiązuje elementy stanowiska pracy położnej ze strukturą organizacyjną miejsca pracy, odpowiedzialnością oraz zakresem obowiązków iuprawnień, atakże szacuje korzyści wynikające zoutsourcingu usług; B.U24.  etapy aktywnego poszukiwania pracy iproces tworzenia indywidualnych igrupowych praktyk położniczych; zna B.U25.  rozwija umiejętności aktywnego poszukiwania pracy (curriculum vitae, list motywacyjny, rozmowa kwalifikacyjna, autoprezentacja); B.U26. ocenia jakość opieki położniczej; B.U27.  przygotowuje umowę cywilnoprawną na potrzeby podpisania kontraktu zNarodowym Funduszem Zdrowia; B.U28.  dokonuje analizy konfliktu wmiejscu pracy, prowadzi negocjacje ipodejmuje próbę rozwiązania konfliktu; B.U29.  różnicuje zakres uprawnień, obowiązków zawodowych ipowinności moralnych wzindywidualizowanej sytuacji podmiotu opieki; B.U30.  kontroluje czynniki obciążające wpracy położnej oraz sprzyjające występowaniu chorób zawodowych iwypadków przy pracy; B.U31. szanuje godność osoby ludzkiej wrelacji zpodopieczną ijej rodziną; B.U32. stosuje zasady moralne wrealizacji roli zawodowej położnej oraz internalizuje własne wartości; B.U33.  analizuje przebieg procesów społeczno-organizacyjnych mających wpływ na profesjonalizację zawodu położnej na przestrzeni dziejów; B.U34. analizuje historyczne uwarunkowania roli zawodowej położnej ijej wpływ na współczesne położne; B.U35. analizuje piśmiennictwo wjęzyku angielskim; B.U36.  porozumiewa się wjęzyku angielskim wsposób odpowiadający poziomowi biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego. C.  AUKI W ZAKRESIE PODSTAW OPIEKI POŁOŻNICZEJ (podstawy opieki położniczej, promocja zdrowia, N podstawowa opieka zdrowotna, dietetyka, badania fizykalne, badania naukowe wpołożnictwie, zajęcia fakultatywne do wyboru: zakażenia szpitalne, język migowy lub promocja zdrowia psychicznego) Wzakresie wiedzy absolwent: C.W1. zna istotę zawodu położnej isposób jej przygotowania do pełnienia samodzielnej roli zawodowej; C.W2.  charakteryzuje metody, sposoby, zasady, techniki iprocedury stosowane wopiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą ijej dzieckiem oraz nad kobietą zagrożoną chorobą ichorą ginekologicznie; C.W3. opisuje działania izasady przygotowania położnej do instrumentowania oraz zabiegów diagnostycznych; C.W4.  opisuje modele, standardy iprocedury wykorzystywane wpracy położnej oraz istotę, cel, wskazania, przeciwwskazania, niebezpieczeństwa, obowiązujące zasady istrukturę wykonania podstawowych czynności położniczych;

 Dziennik Ustaw – 70 – Poz. 631

C.W5.  omawia udział położnej w procesie diagnozowania, leczenia, rehabilitacji i pielęgnowania kobiety w różnych okresach jej życia istanie zdrowia; C.W6.  opisuje proces pielęgnowania (istota, etapy, zasady stosowania) iprimary nursing (istota, odrębności) oraz wpływ pielęgnowania tradycyjnego na funkcjonowanie praktyki pielęgniarskiej; C.W7.  etapy procesu pielęgnowania jako metody pracy położnej wopiece nad kobietą, dzieckiem ijej rodziną; zna C.W8.  zasady dokumentowania stanu zdrowia odbiorcy usług medycznych iprowadzenia dokumentacji medyczzna nej; C.W9.  zasady postępowania aseptycznego iantyseptycznego wcelu zapobiegania zakażeniom wewnątrzszpitalzna nym; C.W10.  omawia paradygmaty zdrowia, zachowania zdrowotne iczynniki wpływające na stan zdrowia; C.W11. zna elementy oceny stanu zdrowia; C.W12. omawia modele promocji zdrowia imetody kształtowania zachowań zdrowotnych; C.W13. zna podstawowe zagadnienia dotyczące promocji zdrowia, profilaktyki iedukacji zdrowotnej; C.W14. omawia strategię, metody, techniki, ewaluację ipomiar stosowany wedukacji zdrowotnej; C.W15. omawia organizację izadania podstawowej opieki zdrowotnej; C.W16. określa kompetencje położnej rodzinnej wśrodowisku zamieszkania, edukacji ipracy; C.W17. wskazuje działania położnej wrealizacji zadań wynikających zprogramów polityki zdrowotnej; C.W18. opisuje podstawy żywienia dietetycznego udorosłych idzieci wstanie zdrowia ichoroby; C.W19.  zna rodzaje diet, ze szczególnym uwzględnieniem diety kobiety ciężarnej i karmiącej, oraz zasady układania jadłospisów; C.W20.  objaśnia zasady żywienia wchorobach nowotworowych narządu rodnego ipiersi; C.W21.  omawia badanie podmiotowe ogólne iszczegółowe, zasady jego prowadzenia idokumentowania; C.W22.  charakteryzuje techniki badania fizykalnego ikompleksowego badania fizykalnego pacjenta dla potrzeb opieki położniczej; C.W23.  określa znaczenie wyników badania podmiotowego iprzedmiotowego przy dokonywaniu oceny stanu zdrowia podopiecznej; C.W24.  definiuje przedmiot, cel, obszar badań oraz paradygmaty pielęgniarstwa; C.W25. charakteryzuje etapy postępowania badawczego; C.W26. zna zasady formułowania celu badań, problemów ihipotez badawczych; C.W27. opisuje metody itechniki badań; C.W28. określa zasady interpretowania danych empirycznych iwnioskowania; C.W29. konstruuje projekt badawczy wramach badań jakościowych; C.W30. zna podstawowe pojęcia zzakresu prawa autorskiego iochrony własności intelektualnej; C.W31. określa istotę etyki wbadaniach naukowych; C.W32. charakteryzuje epidemiologię zakażeń szpitalnych isystem ich kontroli; C.W33. wyjaśnia mechanizm isposób postępowania wróżnych rodzajach zakażeń; C.W34. zna standardy zapobiegania zakażeniom szpitalnym; C.W35. wie, na czym polega dezynfekcja, sterylizacja, aseptyka, antyseptyka, kontaminacja idekontaminacja; C.W36. zna podstawy języka migowego; C.W37. zna klasyfikację iprzyczyny zaburzeń słuchu imowy; C.W38. omawia sposoby iśrodki komunikowania się zosobą głuchoniemą iniesłyszącą; C.W39. zna znaki daktylograficzne: statyczne, dynamiczne, liczbowe iidiograficzne; C.W40.  klasyfikację objawów izaburzeń według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób iProblemów zna Zdrowotnych ICD-10, wtym zaburzeń depresyjnych, schizofrenicznych, lękowych, otępiennych iuzależnień; C.W41.  definiuje zdrowie psychiczne, wymienia zagrożenia ipozytywne czynniki jego kształtowania; C.W42. różnicuje zaburzenia psychopatologiczne ipsychiczne; C.W43.  zasady postępowania profilaktycznego imetody psychoterapeutyczne stosowane wobec osób zróżnymi zazna burzeniami psychicznymi; C.W44. omawia rolę położnej wprofilaktyce wypalenia zawodowego iagresji; C.W45. określa rolę iznaczenie wsparcia społecznego.

 Dziennik Ustaw Wzakresie umiejętności absolwent: C.U1.  posługuje się właściwym nazewnictwem zzakresu opieki położniczej, neonatologii iginekologii oraz interpretuje podstawowe pojęcia zzakresu praktyki zawodowej położnej; C.U2.  wykonuje oraz dokumentuje podstawowe zabiegi higieniczne, pielęgnacyjne, diagnostyczne ilecznicze, wtym: a) wykonuje zabiegi pielęgnacyjne uróżnych grup podopiecznych, b) dokonuje pomiarów: temperatury ciała, tętna, ciśnienia tętniczego krwi, pulsoksymetrii, masy ciała iwzrostu, c) ocenia stan świadomości iprzytomności, d) wykonuje zabiegi ułatwiające wydalanie gazów istolca, e) podaje leki różnymi drogami, f) stosuje tlenoterapię doraźną, g) przeprowadza cewnikowanie ipłukanie pęcherza moczowego, h)  obiera wymazy zpochwy, rany pooperacyjnej, ucha, nosa, gardła, odbytu, okolic cewki moczowej iokolic p oka noworodka, i) pobiera krew żylną iwłośniczkową, j) dokonuje pomiaru poziomu glukozy we krwi, k) wykonuje wstrzyknięcia domięśniowe, podskórne, śródskórne idożylne, l) zakłada wkłucie do żyły obwodowej, m) wykonuje cewnikowanie żyły pępowinowej, n) przeprowadza płukanie żołądka, o) wykonuje proste diagnostyczne testy paskowe, p) przygotowuje odbiorcę swoich usług, siebie istanowisko pracy do przeprowadzenia badań izabiegów, q)  rzygotowuje zestawy do badań oraz zabiegów diagnostycznych, pielęgnacyjnych ileczniczych stosowanych p wpołożnictwie, neonatologii iginekologii, r)  czestniczy wzabiegach diagnostycznych ileczniczych stosowanych wpołożnictwie, neonatologii iginekologii, u s) wykonuje testy przesiewowe unoworodków; C.U3. stosuje zasady aseptyki iantyseptyki; C.U4. planuje iwdraża postępowanie wprzypadku ekspozycji na zakażenie; C.U5. stosuje wybraną metodę pielęgnowania wopiece nad kobietą, noworodkiem iich rodziną; C.U6.  wykonuje pełne badanie fizykalne (podmiotowe iprzedmiotowe) ukobiety ciężarnej, rodzącej, położnicy, chorej ginekologicznie iwinnych okresach życia kobiety oraz unoworodka, atakże interpretuje idokumentuje uzyskane wyniki na potrzeby diagnozy położniczej; C.U7. przeprowadza zabiegi usprawniające wpołożnictwie, ginekologii ineonatologii; C.U8.  ocenia potencjał zdrowotny jednostki irodziny zrozpoznaniem czynników ryzyka chorób wynikających ze stylu życia; C.U9.  realizuje programy promocji zdrowia iedukacji zdrowotnej dostosowane do rozpoznawanych potrzeb zdrowotnych iwarunków panujących wśrodowisku życia pacjenta idokonuje ich ewaluacji; C.U10. identyfikuje ikwalifikuje pacjentkę do grup dyspanseryjnych (ryzyka); C.U11. formułuje wytyczne do opracowania programów promocji zdrowia; C.U12. modyfikuje programy promocji zdrowia wcelu dostosowania ich do potrzeb odbiorców swoich usług; C.U13. wdraża rekomendacje istandardy postępowania promującego zdrowie; C.U14. realizuje świadczenia zdrowotne wzakresie podstawowej opieki zdrowotnej; C.U15.  diagnozuje sytuację kobiety ijej rodziny w środowisku zamieszkania i podejmuje działania na rzecz ochrony zdrowia kobiety ijej rodziny; C.U16.  przekazuje lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej informacje oproblemach zdrowotnych pacjentów, które wykraczają poza jej kompetencje; C.U17.  współpracuje zzespołem opiekującym się kobietą ijej rodziną (pielęgniarką rodzinną, lekarzem rodzinnym, pracownikiem socjalnym); C.U18. rozpoznaje przemoc domową iinne patologie społeczne oraz dokonuje interwencji wsytuacji kryzysu rodziny; C.U19. przygotuje ofertę konkursową do kontraktowania usług pielęgniarsko-położniczych; C.U20.  przeprowadza wywiad, na podstawie którego ocenia stan odżywienia isposób żywienia, oraz prowadzi poradnictwo wzakresie żywienia dzieci idorosłych wzdrowiu iwchorobie; – 71 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 72 – Poz. 631

C.U21.  monitoruje żywienie dojelitowe ipozajelitowe, nadzoruje odrębności żywienia zbiorowego oraz rozpoznaje powikłania dietoterapii; C.U22.  planuje podstawowe diety pod względem ilościowym ijakościowym, wtym diety dla kobiety wokresie ciąży ikarmienia piersią; C.U23.  przeprowadza badanie fizykalne, rozpoznaje iinterpretuje podstawowe odrębności wbadaniu noworodka, kobiety wokresie rozrodczym, dojrzałej iwsenium; C.U24.  rozpoznaje proces chorobowy inieprawidłowości wbudowie morfologicznej ianatomicznej wtrakcie badania fizykalnego; C.U25.  dokumentuje wyniki badania fizykalnego iwykorzystuje do oceny stanu zdrowia noworodka, kobiety wokresie rozrodczym, dojrzałej iwsenium; C.U26.  stosuje odpowiednie metody itechniki badania fizykalnego wzależności od stanu podopiecznej oraz różnic kulturowych ireligijnych; C.U27. planuje iwykonuje proste badania naukowe, konstruuje narzędzia badawcze; C.U28. korzysta zbaz danych, wtym internetowych, iwyszukuje potrzebne informacje do badań naukowych; C.U29.  uczestniczy wrealizacji projektu badawczego oraz opracowuje irealizuje własny projekt badawczy wramach badań ocharakterze jakościowym; C.U30. postępuje zgodnie zzasadami etyki badań naukowych iochrony własności intelektualnej; C.U31. opracowuje własny projekt badawczy wramach badań jakościowych; C.U32. dobiera odpowiedni test statystyczny do badań oraz przeprowadza podstawowe analizy iinterpretuje ich wyniki; C.U33. posługuje się językiem migowym wkontakcie zosobą słabo słyszącą iniesłyszącą; C.U34.  stosuje zasady surdopedagogiki do informowania osoby zuszkodzeniem słuchu oproponowanych ipodejmowanych działaniach medycznych; C.U35. postępuje zgodnie ze standardami zapobiegania zakażeniom szpitalnym; C.U36. współpracuje zpielęgniarką lub położną epidemiologiczną ilaboratorium mikrobiologicznym; C.U37. rozpoznaje irejestruje zakażenia szpitalne; C.U38. stosuje środki ochrony własnej, pacjentów iwspółpracowników przed zakażeniami; C.U39. przestrzega przepisów prawnych dotyczących ochrony zdrowia psychicznego; C.U40.  rozpoznaje potrzeby podopiecznych wzakresie zdrowia psychicznego ipodejmuje działania wzakresie promocji zdrowia psychicznego; C.U41.  stosuje metody konstruktywnego pokonywania stresu oraz propaguje styl życia sprzyjający zdrowiu psychicznemu; C.U42. rozpoznaje stan po spożyciu alkoholu, narkotyków iinnych używek; C.U43. rozpoznaje zaburzenia depresyjne, lękowe, otępienne ischizofreniczne oraz zapewnia konieczną pomoc. D.  AUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ (techniki położnicze i prowadzenie porodu, położnictwo N iopieka położnicza, ginekologia iopieka ginekologiczna, neonatologia iopieka neonatologiczna, pediatria ipielęgniarstwo pediatryczne, choroby wewnętrzne, chirurgia, psychiatria, anestezjologia i stany zagrożenia życia, rehabilitacja wpołożnictwie, neonatologii iginekologii, podstawy ratownictwa medycznego) Wzakresie wiedzy absolwent: D.W1. charakteryzuje zasady opieki położniczej podczas porodu fizjologicznego ipatologicznego; D.W2.  omawia mechanizm porodu wpołożeniu podłużnym główkowym, wułożeniach odgięciowych, przy nieprawidłowym ułożeniu główki, wpołożeniach miednicowych, przy nieprawidłowej budowie miednicy kostnej iwporodach bliźniaczych; D.W3. wymienia icharakteryzuje niefarmakologiczne metody indukcji istymulacji czynności skurczowej; D.W4. opisuje zadania położnej podczas porodów zabiegowych; D.W5. wskazuje zasady postępowania wprzypadku krwotoków położniczych; D.W6. określa udział położnej wprocesie diagnostyki wokresie okołoporodowym; D.W7. omawia zasady psychoprofilaktyki porodu, ze szczególnym uwzględnieniem metod łagodzenia bólu; D.W8. definiuje poród rodzinny, naturalny iaktywny; D.W9.  omawia zasady prowadzenia porodu walternatywnych miejscach, wtym wwodzie iwwarunkach pozaszpitalnych;

 Dziennik Ustaw – 73 – Poz. 631

D.W10.  omawia najnowsze wytyczne WHO, ICM iFIGO (International Federation of Gynecology and Obstetrics) dotyczące prowadzenia porodu przez położną, polski standard opieki okołoporodowej oraz zasady prowadzenia dokumentacji położniczej; D.W11. opisuje opiekę nad noworodkiem po porodzie; D.W12. opisuje rolę położnej wopiece przedkoncepcyjnej iwokresie przygotowania do rodzicielstwa; D.W13. zna pojęcie ciąży biologicznie przenoszonej iprzeterminowanej; D.W14. charakteryzuje metody regulacji poczęć; D.W15. omawia zadania położnej wmonitorowaniu ciąży fizjologicznej iocenie ryzyka położniczego; D.W16.  omawia metody oceny dojrzałości płodu iwydolności łożyska oraz sposoby postępowania położniczego, wtym testy biofizyczne, liczenie ruchów płodu, test niestresowy (NST) itest wysiłkowy skurczów (CST); D.W17.  przedstawia udział położnej wprofilaktyce iczynnościach diagnostyczno-leczniczych wprzypadku powikłanego przebiegu ciąży, porodu oraz występowania chorób wynikających zreakcji organizmu kobiety na ciążę ichorób niepołożniczych; D.W18.  omawia połóg prawidłowy inieprawidłowy oraz określa zakres opieki realizowanej przez położną nad położnicą, noworodkiem iich rodziną; D.W19.  omawia proces laktacji oraz działania edukacyjne położnej dotyczące promocji karmienia piersią; D.W20.  omawia udział położnej wprowadzeniu intensywnego nadzoru położniczego wstosunku do ciężarnej, rodzącej ipołożnicy wstanach nagłych; D.W21.  charakteryzuje metody diagnostyczne w położnictwie oraz określa rolę położnej w przygotowaniu kobiety isprzętu do ich wykonania; D.W22.  omawia mechanizmy zakażenia płodu podczas chorób bakteryjnych, pasożytniczych iwirusowych oraz opisuje zasady postępowania diagnostyczno-leczniczego; D.W23.  przedstawia wytyczne dotyczące postępowania zciężarną, rodzącą inoworodkiem zakażonymi wirusami HIV, HBV, HSV iHCV; D.W24. opisuje wskazania do poradnictwa genetycznego oraz zakres diagnostyki iterapii wewnątrzmacicznej płodu; D.W25. omawia techniki wspomaganego rozrodu oraz zasady monitorowania ciąży po zapłodnieniu pozaustrojowym; D.W26. omawia rodzaje antykoncepcji; D.W27.  omawia zasady monitorowania przebiegu porodu przez obserwacje izastosowanie metod takich jak: KTG, USG, EKG wewnątrzmaciczne płodu ibadania krwi włośniczkowej płodu; D.W28.  omawia standardy sprawowania opieki położniczej nad ciężarną ipołożnicą wprzypadku współistnienia chorób niepołożniczych; D.W29.  wyjaśnia patomechanizm, diagnostykę i sposoby terapii w przebiegu ciąży, porodu i połogu z nadciśnieniem, konfliktem serologicznym, trombocytopenią, chorobą zatorowo-zakrzepową, cukrzycą iwadami serca; D.W30. rozpoznaje potrzeby kobiety ciężarnej, rodzącej ipołożnicy wzakresie promocji zdrowia; D.W31.  różnicuje krwawienia wpierwszej idrugiej połowie ciąży (poronienie, przedwczesne oddzielanie łożyska, łożysko przodujące, zaśniad groniasty, ciąża pozamaciczna); D.W32. omawia postępowanie we wstrząsie ikoagulopatii wpołożnictwie; D.W33. przedstawia zmiany zachodzące worganizmie kobiety wposzczególnych okresach jej życia; D.W34. omawia nieprawidłowości wbudowie narządów kobiecych; D.W35.  przedstawia prawidłowy przebieg cyklu miesięcznego ijego zaburzenia oraz przygotowanie kobiety do samoopieki wtym zakresie; D.W36.  przedstawia granice norm ipatologii seksualnych, modele seksualności oraz charakteryzuje aktywność seksualną wróżnych okresach życia człowieka; D.W37. charakteryzuje zaburzenia ipatologie, wtym przemoc seksualną; D.W38. przedstawia metody diagnozowania ileczenia niepłodności; D.W39.  omawia postępowanie diagnostyczne, lecznicze ipielęgnacyjne ukobiet ze stanami zapalnymi narządów rodnych, zchorobami przenoszonymi drogą płciową, zaburzeniami statyki narządu rodnego iwysiłkowym nietrzymaniem moczu; D.W40. omawia rolę położnej wprzygotowaniu pacjentki do operacji ginekologicznej; D.W41.  przedstawia sposoby monitorowania stanu pooperacyjnego upacjentki po operacji ginekologicznej (kontrola parametrów życiowych, profilaktyka przeciwzakrzepowa, gimnastyka ruchowa, gimnastyka oddechowa, profilaktyka przeciwbólowa);

 Dziennik Ustaw – 74 – Poz. 631

D.W42.  omawia zmiany zachodzące wokresie menopauzy, ich wpływ na stan zdrowia kobiety imożliwości zapobiegania (osteoporoza, choroby układu krążenia, zaburzenia metaboliczne, zaburzenia psychiczne); D.W43.  określa udział położnej wdiagnozowaniu pacjentek ze schorzeniami ginekologicznymi (ocena ekosystemu pochwy, cytodiagnostyka, kolposkopia, badania patomorfologiczne, diagnostyka endokrynologiczna); D.W44.  omawia diagnostykę imetody leczenia zmian wpiersiach: mammografia, sonomammografia, biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC), rezonans magnetyczny; D.W45.  przedstawia epidemiologię ipatogenezę chorób nowotworowych narządów płciowych żeńskich isutka; D.W46. omawia udział położnej wprofilaktyce chorób nowotworowych; D.W47.  zasady postępowania zchorą przed ipo zabiegach ginekologicznych oraz wtrakcie radioterapii; zna D.W48. omawia opiekę nad chorą wterminalnej fazie choroby nowotworowej; D.W49. omawia czynniki warunkujące prawidłowy rozwój prenatalny ipostnatalny; D.W50. zna specyfikę opieki nad noworodkiem wzależności od jego dojrzałości istanu klinicznego; D.W51. omawia stany przejściowe okresu noworodkowego; D.W52. wyjaśnia zasady profilaktyki krzywicy ianemii żelazoniedoborowej; D.W53. zna cele izasady dokonywania testów przesiewowych unoworodka; D.W54. zna zasady intensywnego nadzoru nad noworodkiem oraz prowadzenia tlenoterapii; D.W55. rozumie reakcje dziecka irodziców na hospitalizację; D.W56.  różnicuje działania profilaktyczne I, II iIII fazy wpopulacji wieku rozwojowego – okresu noworodkowego iniemowlęcego; D.W57. opisuje metody diagnostyczne iterapeutyczne chorób wieku rozwojowego; D.W58.  omawia zasady racjonalnego żywienia dziecka, ostre iprzewlekłe zaburzenia wodżywianiu oraz stany niedoborowe; D.W59. opisuje metody oceny rozwoju fizycznego ipsychoruchowego dziecka; D.W60.  omawia zasady opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem wnajczęściej występujących chorobach układu oddechowego, moczowego, nerwowego, pokarmowego, chorobach alergicznych, zakaźnych, metabolicznych istanach niedoborowych; D.W61.  charakteryzuje stany zagrażające życiu dziecka wprzebiegu schorzeń układu oddechowego, krążenia, moczowego, pokarmowego inerwowego oraz wyjaśnia ich patomechanizm; D.W62.  omawia zasady kompleksowej opieki nad dzieckiem zmózgowym porażeniem dziecięcym izespołem Downa oraz jego rodziny; D.W63.  omawia zasady udzielania pomocy przedlekarskiej woparzeniach ipielęgnowania rany oparzeniowej; D.W64.  charakteryzuje zasady opieki nad dzieckiem chorym, wtym terminalnie iniepełnosprawnym; D.W65. przedstawia rolę izadania położnej wobec matki idziecka niepełnosprawnego; D.W66. opisuje problemy zdrowotne pacjentów wprzebiegu schorzeń internistycznych; D.W67.  omawia etiologię, patogenezę, obraz kliniczny, metody diagnostyczne, terapię ipielęgnowanie pacjentów zwybranymi chorobami: a)  kładu krążenia, wtym: chorobą niedokrwienną serca, nadciśnieniem, niewydolnością krążenia, zaburzeniem u rytmu serca, miażdżycą naczyń obwodowych iniewydolnością żylną, b)  kładu oddechowego, wtym: zapaleniem oskrzeli ipłuc, astmą, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc izapaleu niem opłucnej, c)  kładu pokarmowego, wtym: biegunkami, zaparciami, stanami zapalnymi, krwawieniami, chorobą wrzodou wą, zapaleniem iniewydolnością wątroby, zapaleniem trzustki, kamicą izapaleniem pęcherzyka żółciowego, d)  kładu moczowego, wtym: stanami zapalnymi, kamicą iniewydolnością nerek, u e)  kładu krwiotwórczego, wtym: niedokrwistością, białaczką, skazą krwotoczną izespołami wykrzepiania weu wnątrznaczyniowego, f) układu dokrewnego, wtym zaburzeniami czynności tarczycy, nadnerczy itrzustki, g) układu ruchu, wtym: chorobą reumatyczną, reumatoidalnym zapaleniem stawów iosteoporozą; D.W68.  przedstawia problemy psychologiczne, społeczne iśrodowiskowe osoby niepełnosprawnej ijej rodziny, reakcje na niepełnosprawność ipokonywanie barier wprocesie rehabilitacji; D.W69.  interpretuje objawy isposoby postępowania leczniczego wostrych schorzeniach chirurgicznych; D.W70. omawia przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego wtrybie nagłym iplanowym; D.W71. omawia postępowanie pielęgnacyjne wobec chorego po zabiegu operacyjnym;

 Dziennik Ustaw – 75 – Poz. 631

D.W72. wyjaśnia zasady zapobiegania powikłaniom pooperacyjnym; D.W73.  omawia rodzaje powikłań pooperacyjnych (krwawienie, choroba zakrzepowa, zapalenie płuc, rozejście się rany pooperacyjnej, sepsa) iich objawy oraz stosowaną opiekę położniczą; D.W74. zna profilaktykę zakażeń chirurgicznych; D.W75.  charakteryzuje zmiany metaboliczne wokresie ciąży wpływające na patomechanizm iodmienność obrazu klinicznego niektórych schorzeń chirurgicznych; D.W76.  omawia postępowanie zciężarną zurazem oraz zakażeniem tkanek miękkich; D.W77.  przedstawia postępowanie lecznicze (zachowawcze ioperacyjne) ipielęgnacyjne ukobiety ciężarnej zchorobami przewodu pokarmowego; D.W78.  omawia regulacje prawne oraz zasady przyjęć do szpitala pacjentów zzaburzeniami psychicznymi; D.W79.  charakteryzuje obraz kliniczny, metody diagnostyczne, terapeutyczne oraz pielęgnowanie pacjentów wdepresji, zzaburzeniami lękowymi, psychozami, uzależnieniami od substancji psychoaktywnych oraz zaburzeniami odżywiania; D.W80.  opisuje zasady postępowania psychoterapeutycznego wsytuacji poronienia, urodzenia dziecka martwego, niepełnosprawnego lub nieuleczalnie chorego; D.W81.  charakteryzuje zaburzenia psychiczne wchorobach somatycznych oraz omawia zaburzenia psychiczne wokresie klimakterium isenium; D.W82.  opisuje psychologiczne konsekwencje porodu matki młodocianej i samotnej oraz wskazuje rodzaje i formy wsparcia; D.W83. klasyfikuje iomawia objawy psychoz okołoporodowych; D.W84.  omawia zasady resuscytacji krążeniowo-oddechowej oraz objaśnia postępowanie wprzypadku wstrząsu oligowolemicznego, ostrej niewydolności oddechowej iostrej niewydolności nerek; D.W85.  opisuje zasady prowadzenia intensywnego nadzoru bezprzyrządowego iprzyrządowego; D.W86.  wyjaśnia zasady prowadzenia intensywnego nadzoru wstosunku do pacjentek ze schorzeniami ginekologicznymi ipołożniczymi oraz unoworodka; D.W87.  omawia sposoby łagodzenia bólu porodowego, zna rodzaje znieczulenia stosowanego uciężarnej irodzącej; D.W88.  omawia metody rehabilitacji ifizjoterapii stosowane wginekologii, położnictwie ineonatologii oraz zasady prowadzenia rehabilitacji po mastektomii ioperacjach odtwórczych; D.W89.  przedstawia rolę izadania położnej oraz instytucji pozarządowych wpodejmowaniu działań na rzecz osób niepełnosprawnych; D.W90.  omawia znaczenie wykonywania ćwiczeń leczniczych istosowanie czynników fizykalnych wpracy położnej; D.W91.  opisuje fizjoprofilaktykę ipsychoprofilaktykę wszkole rodzenia, zasady fizjoterapii wokresie połogu ipo cięciu cesarskim; D.W92.  wskazuje zasady wczesnej interwencji wobec dziecka zwadami rozwojowymi; D.W93.  zasady usprawniania pacjentek po operacjach ginekologicznych wykonywanych drogą brzuszną ipochwową zna oraz omawia kinezyterapię wnietrzymaniu moczu; D.W94.  omawia sposoby reagowania systemu ratowniczego na zagrożenia środowiska naturalnego izagrożenia cywilizacyjne; D.W95.  przedstawia przygotowanie systemu ratowniczego do reagowania wsytuacjach kryzysowych oraz rolę izadania położnej wtym systemie; D.W96.  akty prawne regulujące funkcjonowanie systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego; zna D.W97.  omawia zasady pierwszej pomocy wprzypadku niedokonanego utonięcia, wychłodzenia, przegrzania, porażenia prądem ipiorunem; D.W98.  charakteryzuje elementy medycyny katastrof, fazy iprzebieg akcji ratunkowej, modele współpracy międzynarodowej, elementy zarządzania kryzysowego wkatastrofach iklęskach żywiołowych; D.W99.  omawia prawa człowieka wsytuacjach nadzwyczajnych izasady przygotowania poszkodowanych do transportu. Wzakresie umiejętności absolwent: D.U1.  dokonuje oceny stanu ciężarnej, rodzącej, płodu, położnicy inoworodka przy pomocy dostępnych metod iśrodków; D.U2.  rozpoznaje ieliminuje czynniki ryzyka wprzebiegu ciąży, porodu ipołogu, awrazie konieczności zapewnia kobiecie ijej dziecku opiekę sprawowaną przez specjalistów; D.U3. wykonuje badania służące ocenie stanu zdrowia płodu, ciężarnej irodzącej oraz interpretuje ich wyniki;

 Dziennik Ustaw – 76 – Poz. 631

D.U4.  podejmuje działania profilaktyczne iwzakresie promocji zdrowia wstosunku do kobiet ciężarnych iwokresie połogu; D.U5.  stosuje wswojej pracy zasady wynikające zwytycznych WHO, ICM, FIGO iPolskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG); D.U6. wykorzystuje założenia psychoprofilaktyki położniczej; D.U7.  ustala indywidualne plany opieki prenatalnej iporodu wodniesieniu do ciężarnej irodzącej, awrazie konieczności dokonuje ich modyfikacji; D.U8.  prognozuje prawdopodobny przebieg porodu iocenia możliwości odbycia porodu drogami isiłami natury; D.U9.  planuje postępowanie położnicze iobejmuje opieką położniczą kobietę ciężarna, rodzącą ipołożnicę, wzależności od rozpoznanej sytuacji położniczej; D.U10.  wdraża standardy dotyczące opieki nad ciężarną zzagrażającym porodem przedwczesnym iwprzebiegu porodu przedwczesnego; D.U11.  rozpoznaje początek porodu iocenia postęp porodu na podstawie badania zewnętrznego, wewnętrznego iobserwacji zachowania rodzącej; D.U12.  prowadzi psychoprofilaktykę porodową istosuje niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego; D.U13. wykonuje iinterpretuje badanie KTG (kardiotokograficzne); D.U14. prowadzi I, II, III iIV okres porodu, przeprowadzając konieczne procedury; D.U15. nacina krocze, po uprzednim znieczuleniu, oraz szyje krocze nacięte lub pęknięte Istopnia; D.U16. rozpoznaje pęknięcie krocza II, III iIV stopnia oraz asystuje lekarzowi przy zabiegu szycia krocza; D.U17. wramach udzielania pierwszej pomocy położniczej: a) zabezpiecza dostęp do żyły obwodowej, b) podaje wlew kroplowy, c) stosuje tlenoterapię, d) utrzymuje drożność dróg oddechowych, e) wykonuje czynności resuscytacyjne ukobiety inoworodka, f) zabezpiecza ranę krocza lub szyjki macicy, g) wykonuje ręczne wydobycie łożyska, h) dokonuje obrotu wewnętrznego wprzypadku porodu drugiego bliźnięcia, i) udziela pomocy ręcznej wporodzie miednicowym; D.U18. rozpoznaje krwotok położniczy ipostępuje zgodnie zobowiązującymi rekomendacjami; D.U19. wykonuje zabiegi okołoporodowe unoworodka iocenia jego stan według obowiązujących skal oceny; D.U20. promuje karmienie naturalne iprowadzi poradnictwo laktacyjne; D.U21. przestrzega zasad aseptyki iantyseptyki; D.U22. posługuje się podstawowymi narzędziami chirurgicznymi; D.U23.  stosuje procedury postępowania znarzędziami po porodzie ipo zabiegach położniczych (dezynfekcja, przygotowanie do sterylizacji), zgodnie zwymogami sanitarno-higienicznymi; D.U24. zakłada izmienia opatrunek na ranie operacyjnej; D.U25.  realizuje zadania położnej wopiece profilaktycznej, diagnostycznej, terapeutycznej irehabilitacyjnej nad kobietami wciąży, po porodzie iwpołogu wynikające zobowiązujących przepisów prawnych oraz standardów postępowania położniczego; D.U26. przygotowuje kobietę ijej partnera do funkcji prokreacyjnej imacierzyństwa lub ojcostwa; D.U27. przygotowuje kobietę do badań diagnostycznych, wtym prenatalnych, oraz wnich uczestniczy; D.U28.  rozpoznaje ciążę na podstawie objawów domyślnych, prawdopodobnych ipewnych oraz zapoznaje kobietę ze zmianami zachodzącymi wjej organizmie podczas ciąży; D.U29.  stosuje profilaktykę ogólną iswoistą chorób zakaźnych dotyczących kobiet przygotowujących się do macierzyństwa iciężarnych; D.U30.  edukuje kobietę w zakresie higieny i odżywiania podczas ciąży, połogu, w schorzeniach ginekologicznych iwpozostałych okresach jej życia; D.U31. prowadzi edukację zzakresu dostępnych metod antykoncepcji, naucza naturalnych metod regulacji poczęć; D.U32.  planuje irealizuje opiekę położniczą nad ciężarną, rodzącą ipołożnicą wprzebiegu ciąży, porodu oraz połogu powikłanego współistniejącymi chorobami położniczymi iniepołożniczymi;

 Dziennik Ustaw – 77 – Poz. 631

D.U33. rozpoznaje ciążę obumarłą; D.U34.  opiekuje się matką po poronieniu, porodzie martwego dziecka, narodzinach dziecka zwadami rozwojowymi ipo urazie okołoporodowym; D.U35. otacza opieką psychologiczną matkę nieletnią isamotną; D.U36.  sprawuje opiekę ginekologiczną nad kobietą wróżnych okresach jej życia istanie zdrowia – od poczęcia do senium; D.U37.  uczestniczy wdiagnostyce ileczeniu chorób iwad narządów płciowych kobiecych oraz planuje opiekę ginekologiczną; D.U38. rozpoznaje choroby sutka iedukuje pacjentkę wzakresie samobadania isamoobserwacji; D.U39. rozpoznaje wczesne objawy nowotworowe istany przedrakowe; D.U40. rozpoznaje zaburzenia statyki narządu rodnego, uczestniczy wleczeniu iprofilaktyce nietrzymania moczu; D.U41. rozpoznaje zaburzenia ipatologie seksualne; D.U42.  przygotowuje kobietę do zabiegów operacyjnych ginekologicznych, przeprowadzanych z zastosowaniem różnych technik; D.U43.  przygotowuje pacjentkę po zabiegu operacyjnym do samoopieki isamopielęgnacji wwarunkach domowych oraz współpracuje zrodziną chorej; D.U44. rozpoznaje rodzaje czynników wpływających na rozwój prenatalny ipostnatalny; D.U45. planuje opiekę nad noworodkiem wzależności od dojrzałości, masy urodzeniowej ciała istanu klinicznego; D.U46.  wykonuje badania przesiewowe iszczepienia unoworodka oraz uczestniczy wbadaniach diagnostycznych; D.U47.  interpretuje różnice w budowie i czynnościach organizmu człowieka dorosłego i dziecka w różnych okresach jego rozwoju; D.U48.  rozpoznaje problemy zdrowotne dziecka wnajczęściej występujących chorobach układu oddechowego, układu krążenia, układu moczowego, układu pokarmowego, układu nerwowego, chorobach alergicznych, chorobach zakaźnych, chorobach metabolicznych istanach niedoborowych; D.U49.  obejmuje chorego holistyczną opieką pielęgniarską wprzebiegu schorzeń internistycznych, zgodnie zobowiązującymi standardami iprocedurami; D.U50.  obejmuje chorego holistyczną opieką pielęgniarską wprzebiegu schorzeń chirurgicznych, zgodnie zobowiązującymi standardami iprocedurami; D.U51. rozpoznaje izapobiega powikłaniom mogącym wystąpić po zabiegach operacyjnych; D.U52. planuje postępowanie pielęgniarsko-położnicze wstosunku do kobiet wciąży zproblemami chirurgicznymi; D.U53. prowadzi intensywny nadzór pooperacyjny po zabiegu operacyjnym; D.U54. rozpoznaje iinterpretuje zachowania chorego pod kątem objawów psychopatologicznych; D.U55.  rozpoznaje problemy chorego psychicznie (wynikające zobrazu psychopatologicznego lub zastosowanej farmakoterapii), określa cel działania iadekwatnie do tego planuje interwencje terapeutyczne; D.U56.  przeprowadza działania promocyjne iprofilaktyczne wstosunku do osób zagrożonych zaburzeniami psychicznymi; D.U57. rozpoznaje problemy rodziny osoby przewlekle chorej psychicznie iudziela jej potrzebnej pomocy; D.U58. rozpoznaje stan zatrzymania krążenia iprowadzi resuscytację krążeniowo-oddechową (ALS, BLS); D.U59.  dokonuje oceny stanu zdrowia pacjentki i wdraża konieczne postępowanie w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia; D.U60.  przygotowuje pacjentkę do znieczulenia oraz monitoruje jej stan po zastosowaniu znieczulenia; D.U61. bierze udział wfarmakoterapii ileczeniu bólu; D.U62.  prowadzi rehabilitację przyłóżkową wusprawnianiu po operacjach ginekologicznych, cięciu cesarskim ipo porodzie; D.U63.  przeprowadza różne formy aktywności ruchowej wopiece nad kobietą ciężarną, rodzącą ipacjentką ginekologiczną; D.U64. przeprowadza zabiegi zzakresu fizjoterapii unoworodka; D.U65.  udziela pierwszej pomocy wmiejscu wypadku komunikacyjnego oraz wprzypadku niedokonanego utonięcia, przegrzania, wychłodzenia, porażenia prądem ipiorunem; D.U66. ocenia stan pacjenta urazowego na podstawie prostych parametrów życiowych imechanizmu urazu; D.U67. wykonuje podstawowe izaawansowane zabiegi resuscytacyjne udorosłych idzieci; D.U68. stosuje automatyczną defibrylację zewnętrzną.

 Dziennik Ustaw Wzakresie kompetencji społecznych absolwent: D.K1.  szanuje godność iautonomię osób powierzonych opiece oraz okazuje zrozumienie dla różnic światopoglądowych ikulturowych; D.K2.  systematycznie aktualizuje wiedzę zawodową ikształtuje swoje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu; D.K3.  przestrzega wartości ipowinności moralnych wopiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą ijej dzieckiem oraz kobietą zagrożoną chorobą ichorą ginekologicznie; D.K4. wykazuje odpowiedzialność za pacjenta iwykonywanie zadań zawodowych; D.K5. przestrzega praw pacjenta; D.K6. rzetelnie idokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe; D.K7. zachowuje tajemnicę zawodową; D.K8.  współdziała wzespole interdyscyplinarnym wrozwiązywaniu dylematów etycznych zzachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej; D.K9. przejawia empatię wrelacji zpodopieczną ijej rodziną oraz współpracownikami. IV. ORGANIZACJA STUDIÓW Proces kształcenia może być zorganizowany wformie kursów (przedmiotów) odpowiadających dyscyplinom nauk medycznych (np. anatomii, fizjologii, patologii, chirurgii czy radiologii), kursów zintegrowanych, łączących część kliniczną zczęścią pielęgniarską tej samej dyscypliny albo zzakresu opieki sprawowanej przez położną (np.położnictwo iopieka położnicza, ginekologia iopieka ginekologiczna) oraz modułów poświęconych określonym tematom (np.podstawowa opieka zdrowotna). Modułowa konstrukcja programu kształcenia stwarza możliwość bardziej równomiernego obciążenia studentów przez przypisanie modułom takiej samej, powtarzalnej wartości punktowej ECTS (np.5, 6, 10). Nauczanie przedmiotów (treści kierunkowych lub zawodowych) z zakresu podstaw opieki położniczej i opieki specjalistycznej, przedmiotów dotyczących wswojej treści opieki położniczej (opieki sprawowanej przez położną iobszarów funkcjonowania pielęgniarstwa izawodu położnej) oraz zajęcia praktyczne prowadzą nauczyciele akademiccy posiadający prawo wykonywania zawodu położnej lub pielęgniarki oraz co najmniej roczną praktykę zawodową zgodną z nauczanym przedmiotem. Promotorem pracy licencjackiej (kazuistycznej) może być nauczyciel akademicki posiadający prawo wykonywania zawodu położnej ico najmniej tytuł zawodowy magistra.

1. MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ PUNKTÓW ECTS Grupy szczegółowych efektów kształcenia A. Nauki podstawowe B. Nauki społeczne zjęzykiem angielskim C. Nauki wzakresie podstaw opieki położniczej D. Nauki wzakresie opieki specjalistycznej Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Egzamin dyplomowy Razem Godziny 480 360 + 120 = 480 600 860 1100 1200 – 4720 Punkty ECTS  16  16  24  34  55  30   5 180 – 78 – Poz. 631

Na studiach pierwszego stopnia jest realizowany język angielski na poziomie biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, który jest sprofilowany zawodowo, wwymiarze nie mniejszym niż 120 godzin. Należy mu przypisać nie mniej niż 4 punkty ECTS. Uczelnia może realizować program kształcenia bez udziału nauczyciela akademickiego wzakresie:

1)  auk podstawowych inauk społecznych po 25% wymiaru godzin wkażdym ztych zakresów (nie więcej niż 240godzin); n

2)  odstaw opieki położniczej iopieki specjalistycznej po 35% wymiaru godzin wkażdym ztych zakresów (nie więcej niż p 511godzin). Za przygotowanie pracy dyplomowej iprzygotowanie do egzaminu dyplomowego, składającego się zczęści teoretycznej ipraktycznej, student otrzymuje 5 punktów ECTS.

 Dziennik Ustaw

2. KSZTAŁCENIE PRAKTYCZNE Kształtowanie umiejętności praktycznych w warunkach naturalnych jest poprzedzone kształtowaniem tych umiejętności wwarunkach symulowanych – wpracowniach umiejętności położniczych lub pielęgniarskich. Kształcenie praktyczne może odbywać się woparciu obazę własną uczelni lub wprzedsiębiorstwach podmiotu leczniczego. Miejscem kształcenia praktycznego – zajęć praktycznych ipraktyk zawodowych – powinny być: sale porodowe, oddziały położnicze, oddziały noworodkowe (położniczo-noworodkowe), oddziały patologii ciąży, oddziały ginekologiczne, oddziały onkologii ginekologicznej, oddziały internistyczne, oddziały chirurgiczne, oddziały pediatryczne (niemowlęce, patologii noworodka) wszpitalach klinicznych, instytutach badawczych, wieloprofilowych szpitalach ozasięgu regionalnym, ośrodkach położniczej oraz pielęgniarskiej opieki domowej iśrodowiskowej oraz wszkołach rodzenia. Zajęcia praktyczne są realizowane pod bezpośrednim nadzorem ikierunkiem nauczyciela akademickiego. Praktyki zawodowe są realizowane pod kierunkiem osoby prowadzącej praktykę (położnej lub pielęgniarki), pracownika danego przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego. Nadzór nad realizacją praktyk zawodowych sprawuje opiekun praktyk wuczelni.

3. ZAJĘCIA PRAKTYCZNE IPRAKTYKI ZAWODOWE Wtrakcie kształcenia praktycznego – zajęć praktycznych ipraktyk zawodowych – wzakresie podstaw opieki położniczej iopieki specjalistycznej student studiów pierwszego stopnia nabywa umiejętności obejmujące:

1) poradnictwo dla kobiet ciężarnych, łącznie zprzeprowadzeniem co najmniej 100 badań prenatalnych;

2) sprawowanie nadzoru iopieki nad co najmniej 40 rodzącymi;

3)  rzyjęcie co najmniej 40 porodów, awprzypadku gdy liczba rodzących jest mniejsza – co najmniej 30 porodów iakp tywny udział w20 innych porodach;

4)  ktywny udział wporodzie zpołożenia miednicowego, awprzypadku gdy jest to niemożliwe – asystowanie wwaruna kach symulowanych;

5) wykonanie nacięcia krocza izakładanie szwów;

6) kontrolę iopiekę nad 40 kobietami, uktórych mogą wystąpić powikłania wtrakcie ciąży, porodu ipołogu;

7) sprawowanie nadzoru iopieki nad co najmniej 40 ciężarnymi;

8)  prawowanie nadzoru iopieki, łącznie zprzeprowadzeniem badań, nad co najmniej 100 położnicami izdrowymi nowos rodkami;

9)  rowadzenie obserwacji isprawowanie opieki nad noworodkami niedonoszonymi, przenoszonymi, zniską masą urop dzeniową oraz chorymi;

10) sprawowanie opieki nad kobietami zobjawami patologicznymi – ginekologicznymi ipołożniczymi. Zakres kształcenia praktycznego 1

1. Podstawy opieki położniczej

2. Techniki położnicze iprowadzenie porodu

3. Promocja zdrowia

4. Podstawowa opieka zdrowotna

5. Położnictwo iopieka położnicza

6. Ginekologia iopieka ginekologiczna

7. Neonatologia iopieka neonatologiczna Zajęcia praktyczne 2 160 godzin/ 4 tygodnie 320 godzin/ 8 tygodni 20 godzin/ ½ tygodnia 40 godzin/ 1 tydzień 120 godzin/ 3 tygodnie 120 godzin/ 3 tygodnie 80 godzin/ 2 tygodnie Punkty ECTS 3  8 16  1  2  6  6  4 Praktyki zawodowe 4 80 godzin/ 2 tygodnie 360 godzin/ 9 tygodni – 80 godzin/ 2 tygodnie 200 godzin/ 5 tygodni 200 godzin/ 5 tygodni 80 godzin/ 2 tygodnie Punkty ECTS 5  2  9  –  2  5  5  2 – 79 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw 1

8. Pediatria ipielęgniarstwo pediatryczne

9. Choroby wewnętrzne

10. Chirurgia

11. Psychiatria

12. Anestezjologia istany zagrożenia życia

13.  ehabilitacja wpołożnictwie, neonatologii R iginekologii Razem – 80 – 2 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 1100 godzin/ 27,5 tygodnia 3  2  2  2  2  2  2 55 4 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień 40 godzin/ 1 tydzień – 1200 godzin/ 30 tygodni Poz. 631 5  1  1  1  1  1  – 30

Wramach kształcenia praktycznego są realizowane efekty kształcenia zawarte wgrupach C iD szczegółowych efektów kształcenia. Zasady iformę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie.

4. INNE WYMAGANIA Wychowanie fizyczne jest przedmiotem nieobowiązkowym. Uczelnie medyczne zapewniają studentom bezpłatny dostęp do obiektów sportowych, umożliwiając uprawianie sportu, uczestniczenie w zajęciach rekreacyjnych oraz kształtowanie prozdrowotnych postaw, wwymiarze co najmniej 30 godzin rocznie. V. SPOSOBY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Sprawdzenie osiągnięcia założonych efektów kształcenia wymaga zastosowania zróżnicowanych form oceniania studentów, adekwatnych do obszarów, których dotyczą te efekty. Efekty kształcenia wzakresie wiedzy można sprawdzać za pomocą egzaminów pisemnych lub ustnych. Jako formy egzaminów pisemnych można stosować eseje, raporty, krótkie ustrukturyzowane pytania oraz testy: wielokrotnego wyboru (MCQ – Multiple Choice Questions), wielokrotnej odpowiedzi (MRQ – Multiple Response Questions), wyboru Tak/Nie idopasowania odpowiedzi. Egzaminy ustne powinny być standaryzowane oraz ukierunkowane na sprawdzenie wiedzy na poziomie wyższym niż sama znajomość faktów (poziom zrozumienia, umiejętność analizy, syntezy, rozwiązywania problemów). Sprawdzenie osiągnięcia efektów kształcenia wzakresie umiejętności praktycznych, zarówno tych, które dotyczą komunikowania się, jak iproceduralnych (manualnych), wymaga bezpośredniej obserwacji studenta demonstrującego umiejętność wczasie tradycyjnego egzaminu lub też egzaminu standaryzowanego (OSCE – Objective Structured Clinical Examination) ijego modyfikacji (Mini-Cex). Egzamin OSCE jest wszczególności wskazany jako forma sprawdzania całości umiejętności praktycznych lub klinicznych nabytych wtrakcie kształcenia praktycznego wzakresie podstaw opieki położniczej iopieki specjalistycznej. Studia pierwszego stopnia na kierunku położnictwo kończą się egzaminem dyplomowym, składającym się zczęści teoretycznej i praktycznej. Egzamin dyplomowy, po złożeniu pracy dyplomowej, powinien obejmować sprawdzenie wiedzy iumiejętności praktycznych zdobytych wcałym okresie studiów.

 Dziennik Ustaw – 81 – B. STUDIA DRUGIEGO STOPNIA I. WYMAGANIA OGÓLNE

1. Studia drugiego stopnia na kierunku położnictwo trwają nie krócej niż 4 semestry.

2. Liczba godzin zajęć ipraktyk nie może być mniejsza niż 1300.

3. Liczba punktów ECTS powinna wynosić nie mniej niż 120.

4. Studia mają profil praktyczny. Poz. 631

II. OGÓLNE EFEKTY KSZTAŁCENIA Dyplom magistra położnictwa uzyskuje absolwent studiów drugiego stopnia na kierunku położnictwo, który:

1) posiada zaawansowaną wiedzę zzakresu położnictwa iinnych nauk medycznych;

2) wzakresie umiejętności potrafi: a)  ozwiązywać problemy zawodowe (szczególnie związane zpodejmowaniem decyzji wsytuacjach trudnych) wynikar jące ze specyfiki zadań zawodowych iwarunków ich realizacji; indywidualnego iniepowtarzalnego charakteru zachowań kobiety imężczyzny wobec poczęcia inarodzin dziecka oraz indywidualnego charakteru zachowań kobiety przed ipo zabiegu operacyjnym na narządach płciowych, b)  kreślać standardy profesjonalnej opieki wfizjologicznym ipatologicznym przebiegu ciąży, porodu ipołogu, opieki o nad kobietą zagrożoną chorobą ichorą ginekologicznie wkażdym wieku istanie zdrowia oraz wdrażać je do praktyki zawodowej, c)  rowadzić badania naukowe na rzecz rozwoju zawodu – wiedzy ipraktyki położniczej, podnoszenia jakości opieki p położniczej, prowadzenia wymiany informacji oraz upowszechniania uzyskanych wyników dla rozwoju pielęgniarstwa iopieki położniczo-neonatologiczno-ginekologicznej, d)  rganizować i nadzorować opiekę położniczo-ginekologiczną i pielęgniarską, z uwzględnieniem przyjętych teorii o ikoncepcji opieki położniczej, e)  rganizować pracę podwładnych iwłasną zgodnie zobowiązującymi normami prawnymi, przy zabezpieczeniu inteo resów pacjentów, pracowników iorganizacji, f)  ykorzystywać przepisy prawne wdziałalności zawodowej oraz stosować je wpraktyce wzarządzaniu organizacją, w jej częścią lub zespołem pracowniczym (pielęgniarek ipołożnych), g)  pracowywać założenia polityki kadrowej oraz planu zatrudniania położnych odpowiednio do strategii izapotrzeboo wania pacjentów na opiekę położniczą, h)  pracowywać iwdrażać do praktyki zawodowej standardy opieki, narzędzia monitorowania ioceny jakości opieki o położniczej, i)  okonywać doboru istosować określone metody, techniki organizatorskie itechniki zarządzania wbadaniu, rozwiąd zywaniu problemów organizacyjnych iusprawnianiu podsystemu pielęgniarstwa wzakresie opieki położniczej, j)  okonywać doboru optymalnych istosować wybrane metody nauczania iuczenia się, wzależności od specyfiki treści d nauczania, celu, który należy osiągnąć, oraz grupy odbiorców, k)  rzygotowywać iprowadzić edukację zdrowotną wybranego środowiska dydaktyczno-wychowawczego, zuwzględp nieniem potrzeb społeczności lokalnych, l)  ealizować proces kształcenia położnych na wszystkich poziomach kształcenia i doskonalenia zawodowego – po r ukończeniu specjalności nauczycielskiej (zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela). Absolwent studiów drugiego stopnia na kierunku położnictwo jest przygotowany do podjęcia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich).

 Dziennik Ustaw III. SZCZEGÓŁOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA A.  YBRANE ZAGADNIENIA ZNAUK SPOŁECZNYCH (podstawy psychoterapii, filozofia iteoria opieki położniW czej, ustawodawstwo zawodowe położnej – wymogi europejskie, zarządzanie wpołożnictwie, badania naukowe wpołożnictwie, dydaktyka medyczna) Wzakresie wiedzy absolwent: A.W1.  wyjaśnia funkcjonowanie człowieka waspekcie psychicznym ispołecznym; teorię zachowania wujęciu systemowym oraz mechanizmy powstania wybranych zaburzeń funkcjonowania jednostek; A.W2.  charakteryzuje główne kierunki i szkoły terapeutyczne, istotę psychoterapii, jej etapy i cele oraz podstawowe pojęcia idefinicje psychoterapeutyczne, zjawisko przeniesienia iprzeciwprzeniesienia; A.W3.  rozróżnia iomawia interwencje imetody psychoterapeutyczne, istotę psychoanalizy, neopsychoanalizy, terapii behawioralnej, podejście poznawcze ipodejście humanistyczno-egzystencjalne wpsychoterapii; A.W4.  wymienia iopisuje cechy ifunkcje relacji psychoterapeutycznej wpraktyce zawodowej położnej; A.W5.  dokonuje analizy teorii imodeli pielęgnowania, ich tworzenia ifunkcjonowania wpielęgniarstwie oraz wskazuje wymagania związane ztworzeniem modeli iteorii: poznawczych isystemowych; A.W6.  wpływ wybranych koncepcji imodeli teorii pielęgnowania irozumie celowość stosowania ich wpraktyce zna położniczej; A.W7.  definiuje pielęgniarstwo jako naukę ozdrowiu oraz położnictwo jako naukę medyczną; A.W8.  rozumie filozofię zawodu położnej, określa misję opieki położniczej oraz wykazuje znajomość praktyczno-teoretyczno-filozoficznego podejścia do opieki położniczej; A.W9.  omawia międzynarodowe ikrajowe standardy kształcenia położnych oraz proces kształcenia iuznawania kwalifikacji zawodowych położnych wPolsce iwUnii Europejskiej; A.W10.  charakteryzuje system opieki położniczej wwybranych krajach europejskich iwStanach Zjednoczonych oraz wskazuje współczesne kierunki organizowania opieki położniczej wPolsce iwkrajach Unii Europejskiej; A.W11.  wymienia icharakteryzuje inicjatywy istrategie międzynarodowe dotyczące ochrony ipromocji zdrowia kobiet; A.W12.  wskazuje rolę izadania położnej wrealizacji programów mających na celu ochronę zdrowia kobiet, uwzględniając strategie międzynarodowe wtym zakresie; A.W13.  wyjaśnia rolę, zadania izakres działalności stowarzyszeń iorganizacji zawodowych położnych wPolsce iwUnii Europejskiej; A.W14.  wskazuje rolę stowarzyszeń krajowych imiędzynarodowych wustalaniu statusu zawodowego położnych; A.W15.  dokonuje analizy modeli, na których jest oparta opieka wzakresie nowoczesnego położnictwa iginekologii, oraz omawia stan badań wzakresie opieki położniczej, neonatologicznej iginekologicznej; A.W16.  charakteryzuje system opieki zdrowotnej ipodsystem pielęgniarstwa oraz wskazuje podstawowe teorie inurty wzarządzaniu tymi systemami; A.W17.  definiuje specyfikę funkcji kierowniczych, istotę delegowania zadań iproces podejmowania decyzji; A.W18.  różnicuje style zarządzania oraz cechy przywództwa, atakże wskazuje wady izalety różnych stylów zarządzania; A.W19.  wyjaśnia istotę zarządzania strategicznego oraz podstawowe metody analizy strategicznej; A.W20.  charakteryzuje specyfikę marketingu usług zdrowotnych, segmentacji usług położniczych, marketingu-mix oraz źródeł przewagi konkurencyjnej; A.W21.  dokonuje doboru metod podejmowania decyzji (klasyczne lub nowoczesne) wzależności od sytuacji, wktórej się znajduje organizacja, istopnia przygotowania pracowników do zmian organizacyjnych; A.W22.  omawia zasady rekrutacji kandydatów do pracy imetody planowania zasobów ludzkich; A.W23.  definiuje proces adaptacji społecznej izawodowej oraz pojęcie kultury organizacyjnej, atakże modele zarządzania jakością; A.W24.  zagadnienia dotyczące obciążenia fizycznego ipsychicznego wynikającego zwarunków środowiska pracy; zna A.W25.  różnicuje zakres obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień zawodowych na poszczególnych stanowiskach pracy, wzależności od zakresu kompetencji; A.W26.  charakteryzuje przebieg, etapy itechniki badania metod, mierzenia czasu oraz wartościowania pracy; A.W27.  charakteryzuje istotę procesu zmian w organizacji, opisuje techniki organizatorskie i techniki zarządzania dla oceny jakości funkcjonowania organizacji; A.W28.  problematykę badań naukowych wpołożnictwie; zna – 82 – Poz. 631

 Dziennik Ustaw – 83 – Poz. 631

A.W29.  definiuje główne pojęcia metodologii jako nauki oraz metodykę postępowania badawczego, określa metody itechniki badawcze oraz wskazuje zasady tworzenia lub przystosowania narzędzi badawczych do badań własnych; A.W30.  strukturę pracy naukowej teoretycznej iempirycznej oraz kryteria doboru piśmiennictwa do tematu badań zna ijego przydatności dla celów pracy; A.W31.  prawa autorskie izasady etyczne obowiązujące przy prowadzeniu pielęgniarskich ipołożniczych badań nazna ukowych; A.W32.  omawia zasady funkcjonowania praktyki położniczej opartej na dowodach (evidence based practice); A.W33.  zasady przygotowywania publikacji do pielęgniarskich ipołożniczych czasopism naukowych; zna A.W34.  charakteryzuje warunki organizowania iplanowania działalności dydaktycznej; A.W35.  omawia cele izadania dydaktyki ogólnej oraz kształcenia medycznego; A.W36.  wyjaśnia genezę, rozwój icechy nowoczesnego modelu nauczania-uczenia się; A.W37.  wymienia cele kształcenia zawodowego (klasyfikacja, taksonomia ioperacjonalizacja celów kształcenia zawodowego); A.W38. objaśnia znaczenie treści kształcenia oraz zna teorie ich doboru; A.W39. wyjaśnia klasyfikację izastosowanie metod nauczania wkształceniu medycznym; A.W40. wymienia zasady pomiaru dydaktycznego, kontroli ioceny wprocesie dydaktycznym; A.W41. określa istotę, cele iuwarunkowania kształcenia ustawicznego; A.W42. charakteryzuje system kształcenia idoskonalenia zawodowego położnych wPolsce. Wzakresie umiejętności absolwent: A.U1.  analizuje relacje położna (psychoterapeuta) – podopieczna (ciężarna, rodząca, położnica ijej dziecko, kobieta zagrożona chorobą ichora ginekologicznie) oraz jej rodzina; A.U2. ocenia zasoby indywidualne wpracy położnej (psychoterapeuty); A.U3. współuczestniczy wpsychoterapii grupowej; A.U4.  stosuje metody terapeutyczne wramach interwencji podejmowanych wpraktyce zawodowej położnej, zwykorzystaniem elementarnej psychoterapii; A.U5. przeprowadza psychoedukację grupową podopiecznej ijej rodziny (opiekunów); A.U6. opisuje ianalizuje współczesne uwarunkowania rozwoju położnictwa iopieki położniczej; A.U7. interpretuje istosuje wybrane modele iteorie pielęgnowania wopiece położniczej; A.U8.  wykorzystuje współczesne uwarunkowania rozwoju położnictwa wpraktyce oraz bierze udział wbadaniach mających na celu tworzenie teorii wzakresie opieki położniczej; A.U9. wykorzystuje założenia holizmu oraz znajomość alternatywnych metod opieki wpraktyce zawodowej położnej; A.U10.  interpretuje podstawowe przepisy prawne regulujące wykonywanie zawodu położnej wPolsce iwUnii Europejskiej; A.U11.  wykorzystuje zróżnicowane modele opieki sprawowanej przez położną wkontekście nowoczesnego położnictwa iginekologii; A.U12.  analizuje profesjonalną działalność położnej wPolsce na tle wymogów europejskich dotyczących systemu opieki położniczej, systemu kształcenia położnych, systemu izakresu badań wpołożnictwie oraz organizacji iroli stowarzyszeń międzynarodowych; A.U13.  wykorzystuje wyniki badań wzakresie opieki położniczej, neonatologicznej iginekologicznej oraz zasady medycyny opartej na dowodach naukowych (evidence based medicine); A.U14.  organizuje profesjonalną opiekę położniczą, neonatologiczną iginekologiczną; A.U15.  identyfikuje elementy zarządzania strategicznego przedsiębiorstwem podmiotu leczniczego i sektorem świadczeń położniczych oraz wybiera poszczególne źródła przewagi konkurencyjnej dla świadczeń położniczych; A.U16.  projektuje stanowiska pracy pod względem komplementarności ze strukturą organizacyjną i dostosowuje ich elementy do wymogów efektywności organizacyjnej; A.U17.  przeprowadza proces oceniania pracowników i kierowniczej kadry położniczej według wybranych kryteriów inarzędzi ocen; A.U18.  przypisuje delegowanie uprawnień oraz metody podejmowania decyzji do sytuacji, wktórej się znajduje organizacja, i stopnia przygotowania pracowników do zmian organizacyjnych, ocenia wady i zalety różnych stylów zarządzania iwyjaśnia różnice między motywowaniem aprzywództwem;

 Dziennik Ustaw – 84 – Poz. 631

A.U19.  tworzy plan doskonalenia podyplomowego oraz model kariery zawodowej; A.U20.  motywuje podwładnych do pracy metodą najbardziej efektywną wdanej strukturze organizacyjnej; A.U21.  dokonuje wyboru modelu podejmowania decyzji (indywidualny lub grupowy), wzależności od stopnia skomplikowania problemu decyzyjnego iprzygotowania zespołu do decydowania; A.U22.  monitoruje ianalizuje jakość opieki położniczej, dobiera narzędzia oceny jakości dla potrzeb praktyki położniczej oraz przygotowuje jednostkę organizacyjną dla potrzeb oceny jakości; A.U23.  diagnozuje organizację, projektuje przeprowadzanie zmian, wybiera strategię iocenia rezultaty zmian; A.U24.  posługuje się technikami organizatorskimi iwybranymi technikami zarządzania oraz stosuje wpraktyce techniki inarzędzia badania metod mierzenia iwartościowania pracy wpodsystemie pielęgniarskim ipołożniczym; A.U25.  planuje iprowadzi badania naukowe zzastosowaniem skal inarzędzi badawczych, formułuje cele, założenia oraz hipotezy badawcze; A.U26.  prowadzi badania naukowe wzakresie opieki położniczej ipielęgniarstwa oraz badania oceniające system opieki zdrowotnej ipotrzeby zdrowotne społeczeństwa woparciu ometody ilościowe ijakościowe (przegląd piśmiennictwa, metaanalizę, sondaż diagnostyczny, badanie randomizowane, studium przypadku); A.U27.  opracowuje bazę danych w oparciu o materiał badawczy, przeprowadza statystyczną analizę oraz interpretuje wyniki badań idokonuje analizy porównawczej wyników własnych zwynikami innych badaczy; A.U28.  przedstawia wybrane problemy medyczne ispołeczne wformie ustnej, pisemnej lub multimedialnej, wsposób zgodny zzasadami prezentacji iadekwatny do rodzaju odbiorców; A.U29.  dobiera, ocenia iwdraża formy imetody nauczania wprocesie dydaktycznym; A.U30.  planuje proces dydaktyczno-wychowawczy, zgodnie zokreślonymi wtym zakresie zasadami, obowiązującą dokumentacją programową oraz przeprowadzoną diagnozą podmiotu interakcji dydaktycznej iwarunków działania; A.U31.  dostosowuje treści kształcenia medycznego do wymagań programowych, ukierunkowując to kształcenie na rozwój kompetencji; A.U32.  realizuje zadania dydaktyczne zwykorzystaniem nowoczesnych strategii kształcenia, wzależności od przewidzianych form kształcenia izzastosowaniem zróżnicowanych metod nauczania. B.  AUKI WZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ (nowoczesne techniki diagnostyczne, diagnostyka ultrasoN nograficzna wpołożnictwie iginekologii, opieka specjalistyczna wpołożnictwie, neonatologii iginekologii, intensywny nadzór położniczy) Wzakresie wiedzy absolwent: B.W1.  nowoczesne techniki obrazowania: USG, RTG, CT (tomografia komputerowa), MR (rezonans magnetyczny) zna oraz zasady przygotowania pacjentki do badań; B.W2.  sposoby przygotowania się do badań diagnostycznych wzależności od metody irodzaju badania; zna B.W3.  metody badań zzakresu diagnostyki obrazowej oraz rozpoznaje objawy powikłań wczesnej ipóźnej radiotezna rapii, sposoby zapobiegania im ileczenia; B.W4.  różnicuje procedury postępowania zpacjentką, zuwzględnieniem rodzaju badania diagnostycznego oraz omawia zabiegi zzakresu radiologii interwencyjnej iradiologii zabiegowej; B.W5. zna zasady wykonywania badania USG narządu rodnego kobiety, wtym ciężarnej irodzącej; B.W6.  charakteryzuje techniki wykonywania izasady asystowania przy zabiegach wykonywanych pod kontrolą ultrasonografii; B.W7. zna zastosowanie badania ultrasonograficznego wdiagnostyce niepłodności; B.W8. zna zasady opisu iinterpretacji diagnostyki USG ciąży pojedynczej iwielopłodowej; B.W9.  charakteryzuje aktualne standardy postępowania wopiece nad ciężarną, rodzącą ipołożnicą zchorobami układowymi, zzaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi oraz psychicznymi; B.W10.  omawia zakres postępowania profilaktycznego ipielęgnacyjnego wodniesieniu do kobiety ciężarnej, rodzącej ipołożnicy zchorobami układowymi, zzaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi oraz psychicznymi; B.W11.  rekomendacje i algorytm postępowania diagnostycznego i profilaktyczno-leczniczego w ciąży powikłanej zna chorobami położniczymi i niepołożniczymi oraz zna postępowanie profilaktyczno-terapeutyczne w połogu, wprzypadku chorób indukowanych ciążą, chorób niepołożniczych, zaburzeń emocjonalnych ipsychicznych; B.W12.  rozumie związek zdrowia jamy ustnej zogólnym zdrowiem ciężarnej; B.W13.  różne metody wsparcia ciężarnej, rodzącej, położnicy, jej rodziny ibliskich wtrudnych sytuacjach; zna

 Dziennik Ustaw – 85 – Poz. 631

B.W14.  cele izasady diagnostyki, profilaktyki ileczenia chorób genetycznych oraz organizację opieki genetycznej zna wPolsce ina świecie; B.W15.  wymienia icharakteryzuje zasady postępowania zkobietą wciąży powikłanej schorzeniami onkologicznymi; B.W16.  wskazuje działania medyczno-prawne (dokumentacja urazów, dokumentacja stosunku płciowego, pobieranie izabezpieczanie innych materiałów, powiadomienie organów ścigania) wprzypadku przemocy wobec kobiety; B.W17.  charakteryzuje zasady organizacji paliatywno-hospicyjnej wPolsce oraz problemy psychologiczne wopiece paliatywnej; B.W18.  możliwości wykorzystania anestezjologii wopiece położniczej ianalgezji porodowej oraz najnowsze osiągzna nięcia wzakresie psychoprofilaktyki położniczej; B.W19.  rozpoznaje przyczyny i rodzaje zaburzeń słuchu oraz wskazuje metody komunikacji z osobą z uszkodzeniem słuchu; B.W20.  zasady postępowania profilaktycznego ipielęgnacyjnego wodniesieniu do noworodka donoszonego, wcześzna niaka, noworodka chorego oraz aktualne standardy opieki nad noworodkiem wróżnych stanach; B.W21.  objaśnia technikę badania podmiotowego, przedmiotowego ifizykalnego noworodka wzależności od jego stanu zdrowia; B.W22.  standardy izasady opieki nad dzieckiem zchorobami układowymi, zaburzeniami metabolicznymi iendokryzna nologicznymi oraz infekcyjnymi; B.W23.  identyfikuje zaburzenia zdrowia dziecka we wczesnym okresie okołoporodowym; B.W24.  wskazuje iomawia zasady postępowania iproblemy noworodka matki uzależnionej od narkotyków, alkoholu lub nikotyny; B.W25.  identyfikuje źródła bólu unoworodka oraz charakteryzuje metody łagodzenia bólu; B.W26.  charakteryzuje programy wczesnej rehabilitacji iwspierania rozwoju noworodka; B.W27.  interpretuje czynniki warunkujące zdrowie uczniów iich rodzin, zachowania zdrowotne dzieci imłodzieży oraz zna model opieki nad zdrowiem ucznia wszkole iprogramy edukacyjne skierowane do dzieci imłodzieży; B.W28.  specyfikę okresu dojrzewania iwpływ tego okresu na funkcjonowanie rodziny oraz patologie okresu dojrzezna wania – przedwczesne dojrzewanie płciowe, opóźnione dojrzewanie, pierwotny iwtórny brak miesiączki oraz omawia zjawisko anoreksji ibulimii; B.W29.  identyfikuje problemy kobiet idzieci zrodzin patologicznych iwskazuje możliwości ich rozwiązywania wśrodowisku domowym; B.W30.  wybrane zaburzenia związane zżyciem seksualnym człowieka ipatologią seksualną, różnicuje przemoc sekzna sualną pod kątem rodzajów, objawów ikonsekwencji, atakże zna metody zapobiegania iformy pomocy ofiarom przemocy seksualnej; B.W31.  różnicuje zaburzenia rozrodczości, wskazuje klasyfikacje niepłodności oraz metody diagnozowania i leczenia niepłodności, atakże posiada poszerzoną wiedzę dotyczącą zapłodnienia pozaustrojowego; B.W32.  identyfikuje problemy etyczno-moralne wynikające zchęci posiadania potomstwa oraz omawia etyczno-moralne aspekty zapłodnienia in vitro; B.W33.  objaśnia systemy społecznego wsparcia i ich zastosowanie w pielęgniarstwie rodzinnym oraz zna organizacje pomocy społecznej; B.W34.  identyfikuje problemy zdrowotne kobiet opodłożu hormonalnym wróżnych okresach życia, ze wskazaniem ich ewentualnej przyczyny; B.W35.  prezentuje aktualne standardy iprocedury postępowania wonkologii ginekologicznej oraz standardy postępowania zciężarną chorą ginekologicznie; B.W36.  omawia fazy reakcji psychicznej pacjentek po zabiegu okaleczającym, np. mastektomii, oraz wskazuje metody psychoterapii; B.W37.  formułuje priorytety wopiece paliatywnej, wskazując na zaspokojenie potrzeb biologicznych, wtym walki zbólem; B.W38.  zasady opieki nad dzieckiem lub nastolatką leczonymi zpowodu schorzeń ginekologicznych; zna B.W39.  różnicuje cykl reakcji seksualnej kobiety imężczyzny, definiuje iróżnicuje zaburzenia ipatologie seksualne oraz przedstawia niebezpieczeństwa wczesnej inicjacji seksualnej; B.W40.  wyjaśnia funkcjonowanie aparatury medycznej stosowanej wintensywnym nadzorze kobiety ciężarnej, rodzącej ipołożnicy oraz wcześniaka inoworodka; B.W41.  omawia zasady zaawansowanej resuscytacji krążeniowo-oddechowej kobiety ciężarnej, rodzącej ipołożnicy oraz wcześniaka inoworodka;

 Dziennik Ustaw – 86 – Poz. 631

B.W42.  zadania położnej wopiece nad ciężarną, rodzącą ipołożnicą zwybranymi rodzajami infekcji, wtym chorozna bami przenoszonymi drogą płciową; B.W43.  międzynarodowe procedury mające na celu zminimalizowanie ryzyka transmisji wertykalnej wirusa HIV od zna matki do płodu; B.W44.  rozróżnia sposoby imetody diagnostyki chorób nowotworowych narządu płciowego kobiety oraz omawia metody diagnostyczne zmian guzowatych gruczołów piersiowych. Wzakresie umiejętności absolwent: B.U1.  różnicuje i dobiera procedury postępowania z pacjentką, z uwzględnieniem rodzaju badania diagnostycznego oraz przy użyciu różnych technik obrazowania: USG, RTG, CT (tomografii komputerowej), MR (rezonansu magnetycznego); B.U2.  przygotowuje pacjentkę do zabiegu zzakresu radiologii interwencyjnej iradiologii zabiegowej oraz prowadzi nadzór nad chorą po zabiegu; B.U3.  różnicuje powikłania wynikające zzastosowania radiologii interwencyjnej izabiegowej oraz podejmuje działania profilaktyczne; B.U4.  wykonuje badanie ultrasonograficzne narządów jamy brzusznej imiednicy mniejszej, wstępnie ocenia iopisuje wynik badania; B.U5.  różnicuje anatomię ultrasonograficzną narządu rodnego wróżnych okresach życia kobiety oraz wstępnie interpretuje podstawowe wyniki badań USG; B.U6.  wstępnie ocenia podstawowe wyniki badań USG zzastosowaniem techniki „kolorowego Dopplera” ifali pulsacyjnej wdiagnostyce położniczej oraz dopochwowej diagnostyce miednicy mniejszej; B.U7.  interpretuje podstawowe wyniki badań USG z wykorzystaniem techniki przezpochwowej, przezodbytniczej iprzezbrzusznej wginekologii ipołożnictwie; B.U8.  wykonuje badanie ultrasonograficzne ciąży, ocenia prawidłowość jej rozwoju, wielkość płodu, wyklucza duże wady anatomiczne płodu, ocenia stan płodu iopisuje wynik badania; B.U9.  wykonuje iinterpretuje profil biofizyczny płodu oraz podejmuje właściwe działania wzależności od dobrostanu płodu; B.U10.  rozpoznaje wczesną ciążę ijej umiejscowienie oraz ocenia prawidłowość rozwoju pęcherzyka ciążowego, atakże wiek ciążowy, masę, dojrzałość płodu ijego położenie; B.U11.  dokonuje pomiarów wielkości płodu oraz różnicuje anatomię ultrasonograficzną płodu: kości pokrywy czaszki, struktury wewnątrzczaszkowe, ciągłość kręgosłupa, przekrój czterojamowy serca, czynność serca, lokalizacja żołądka; B.U12.  ocenia ultrasonograficznie popłód – łożysko ipłyn owodniowy; B.U13.  rozpoznaje rodzaj patologii wprzebiegu ciąży, porodu ipołogu na podstawie uzyskanych danych oraz ustala plan postępowania wobec podopiecznej ijej dziecka; B.U14.  ocenia stan zdrowia kobiety ciężarnej, rodzącej ipołożnicy zchorobami układowymi, zzaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi ipsychicznymi, na podstawie badania przedmiotowego ipodmiotowego; B.U15.  proponuje algorytm postępowania zciężarną, rodzącą ipołożnicą zchorobami niepołożniczymi; B.U16.  dobiera optymalny sposób udzielania pomocy położniczej pacjentkom zchorobami układowymi, zzaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi ipsychicznymi; B.U17.  sprawuje wsposób zorganizowany opiekę nad kobietą ciężarną, rodzącą, położnicą zchorobami układowymi, z zaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi i psychicznymi, systematycznie gromadząc dane niezbędne do prawidłowej oceny ich stanu, planując działania uwzględniające ich indywidualne problemy, realizując opiekę zgodnie zplanem izmieniającym się stanem isytuacją podopiecznych; B.U18.  prowadzi intensywny nadzór stanu ogólnego ipołożniczego wciąży, podczas porodu ipołogu, modyfikuje plan opieki pielęgniarsko-położniczej, uwzględniając aktualną sytuację położniczą, oraz analizuje ikrytycznie ocenia zrealizowane działania; B.U19.  udziela porad ciężarnej, rodzącej ipołożnicy zchorobami układowymi, zzaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi ipsychicznymi, wzakresie trybu życia, diety ipostępowania, oraz przygotowuje je do samoopieki; B.U20.  monitoruje przebieg ciąży, porodu ipołogu przy współistnieniu chorób niepołożniczych; B.U21.  rozpoznaje sytuację społeczną kobiety ijej rodziny istosuje różne metody wsparcia ciężarnej, rodzącej, położnicy, jej rodziny ibliskich wsytuacji choroby przewlekłej, niepełnosprawności, choroby ozłym rokowaniu lub śmierci dziecka;

 Dziennik Ustaw – 87 – Poz. 631

B.U22.  rozpoznaje problemy psychologiczne wopiece paliatywnej oraz określa problemy psychologiczne kobiet wokresie terminalnym; B.U23.  proponuje wykonanie określonych badań wkierunku ustalenia biologicznego ojcostwa, macierzyństwa oraz pokrewieństwa dalszego stopnia; B.U24. tworzy program szkoły rodzenia, organizuje iprowadzi szkołę rodzenia; B.U25.  rozpoznaje problemy psychologiczno-psychiatryczne wprzebiegu ciąży, porodu ipołogu (depresja, nerwica izaburzenia nerwicowe, psychozy, zaburzenia osobowości); B.U26.  rozpoznaje problemy psychoseksualne kobiet po porodzie oraz kieruje pacjentkę zrozpoznanym problemem do specjalisty (psychologa, seksuologa); B.U27.  rozwiązuje problemy wynikające zzaburzeń emocjonalnych okresu okołoporodowego; B.U28.  sprawuje opiekę inadzór nad rodzącą ipołożnicą wsytuacji zastosowania analgezji porodowej, we wszystkich typach znieczuleń; B.U29.  sprawuje opiekę nad rodzącą, uktórej zastosowano analgezję regionalną, wtym przygotowuje rodzącą do analgezji, monitoruje przebieg porodu, przebieg analgezji oraz funkcje życiowe, ocenia natężenie bólu idokumentuje podejmowane działania oraz sprawuje opiekę nad położnicą po znieczuleniu przewodowym; B.U30.  organizuje ipodejmuje współpracę zkobietami wokresie przedkoncepcyjnym iwokresie ciąży oraz zczłonkami zespołu interdyscyplinarnego wzakresie opieki nad matką ijej rodziną wsytuacji stwierdzenia udziecka choroby przewlekłej, niepełnosprawności oraz choroby ozłym rokowaniu; B.U31.  monitoruje zmiany zachowania u noworodka przy użyciu Skali Oceny Zachowania Noworodka (NBAS) T.B.Brazeltona; B.U32.  wykorzystuje programy zapobiegania porodom przedwczesnym, hipotrofii iumieralności okołoporodowej wpielęgnacji noworodków przedwcześnie urodzonych izniską masą urodzeniową, zniedojrzałością lub zaburzeniami funkcjonowania wszystkich układów; B.U33.  rozpoznaje stan zagrożenia życia unoworodka iwykonuje zaawansowane zabiegi resuscytacyjne ireanimacyjne unoworodka; B.U34.  ocenia nasilenie bólu unoworodka oraz stosuje zasady postępowania przeciwbólowego isedacyjnego na Oddziale Intensywnej Terapii Noworodka; B.U35.  dobiera, stosuje idokonuje oceny realizacji programów wczesnej stymulacji iopieki rozwojowej; B.U36.  prowadzi edukację wzakresie samoobserwacji cyklu miesiączkowego udziewcząt izaburzeń cyklu miesiączkowego, bierze czynny udział wdiagnostyce iterapii tych zaburzeń oraz określa wpływ stylu życia na przebieg cyklu miesiączkowego; B.U37.  organizuje edukację oraz prowadzi czynne poradnictwo wzakresie sterowania płodnością; B.U38.  organizuje współpracę zrodziną uzależnioną od środków psychotropowych iodurzających oraz opiekuje się kobietą inoworodkiem uzależnionymi od środków odurzających ipsychotropowych wśrodowisku domowym; B.U39.  realizuje zadania pielęgnacyjne wśrodowisku domowym wobec kobiet inoworodków zwirusem HIV; B.U40.  sprawuje opiekę wśrodowisku domowym nad ciężarną wciąży wysokiego ryzyka, uwzględniając czynniki ryzyka iustalenie stopnia ryzyka, oraz ocenia stan zdrowia ciężarnej na podstawie badania przedmiotowego ipodmiotowego; B.U41.  sprawuje, zgodnie zzasadami istandardem opieki okołoporodowej, opiekę nad ciężarną irodzącą wciąży oprzebiegu fizjologicznym, wśrodowisku domowym, oraz organizuje opiekę inadzoruje przebieg ciąży wwarunkach domowych; B.U42.  prowadzi edukację zdrowotną ciężarnej ijej rodziny wzakresie przygotowania do porodu wwarunkach domowych iszpitalnych oraz samoopieki po porodzie; B.U43.  dokonuje kwalifikacji kobiet do porodu wwarunkach pozaszpitalnych, zabezpiecza sprzęt iniezbędne środki, rozpoznaje sytuacje nagłe inieprzewidziane, stosuje naturalne sposoby łagodzenia bólu porodowego iprzeprowadza pierwsze badanie noworodka oraz prowadzi wczesny okres poporodowy; B.U44.  sprawuje opiekę nad położnicą inoworodkiem wśrodowisku domowym, prowadzi obserwację ipielęgnację położnicy wpołogu fizjologicznym ipołogu powikłanym oraz edukuje wzakresie powrotu płodności po porodzie; B.U45.  sprawuje opiekę paliatywną wwarunkach domowych nad kobietą zzaawansowanym procesem nowotworowym narządów rodnych ipiersi; B.U46.  przygotowuje dziecko lub nastolatkę do badań diagnostycznych, bierze udział wbadaniach diagnostycznych stosowanych wginekologii wieku rozwojowego oraz sprawuje opiekę nad dzieckiem lub nastolatką leczonymi zpowodu schorzeń ginekologicznych; B.U47.  rozpoznaje problemy wynikające zwczesnej inicjacji seksualnej iokreśla wpływ na psychikę dzieci imłodzieży zagadnień obyczajowych, takich jak pornografia i„moda na seks”;

 Dziennik Ustaw – 88 – Poz. 631

B.U48.  postępuje zgodnie zobowiązującymi procedurami wodniesieniu do dziecka, nastolatki ikobiety zgwałconej; B.U49.  kształtuje postawy odpowiedzialności wśród młodzieży isprawuje opiekę przedkoncepcyjną, określając elementy promocji zdrowia iprofilaktyki oraz wskazując zagrożenia płodności wynikające ze stylu życia; B.U50.  dobiera metody edukacji małżeństw bezdzietnych iwspiera rodziny zproblemem niepłodności oraz ztrudnościami zpoczęciem iurodzeniem zdrowego dziecka; B.U51.  podejmuje działania profilaktyczne chorób nowotworowych narządu rodnego igruczołu piersiowego isprawuje opiekę nad chorą zzaawansowanym procesem nowotworowym; B.U52.  rozpoznaje problemy psychologiczne kobiet po usunięciu piersi inarządów rodnych oraz podejmuje działania rehabilitacyjne kobiet po operacjach ginekologicznych imastektomii; B.U53.  rozpoznaje problemy idolegliwości związane zokresem przekwitania iproponuje działania łagodzące objawy tego okresu; B.U54.  prowadzi edukację zdrowotną kobiet zzaburzeniami uroginekologicznymi; B.U55.  przygotowuje pacjentkę do badań endokrynologicznych, biochemicznych, radiologicznych, USG i endoskopii oraz sprawuje opiekę po ich wykonaniu; B.U56.  rozpoznaje na podstawie badania fizykalnego stany zagrożenia życia ukobiety wokresie okołoporodowym oraz noworodka; B.U57.  wykonuje zaawansowane zabiegi resuscytacyjne – defibrylację iprzyrządowe udrożnienie dróg oddechowych – uciężarnej, rodzącej, położnicy, wcześniaka inoworodka; B.U58.  wykonuje standardowe spoczynkowe badanie EKG oraz rozpoznaje cechy echokardiograficznych stanów zagrożenia zdrowia iżycia; B.U59.  dokonuje pomiaru, oceny imonitorowania bólu oraz modyfikuje dawkę leczniczą leków przeciwbólowych iinnych znoszących dokuczliwe objawy (duszność, nudności, wymioty, lęk); B.U60.  dokonuje oceny stanu świadomości pacjentki zwykorzystaniem właściwych metod oceny (schematów iklasyfikacji); B.U61.  sprawuje nadzór nad ciężarną zkrwawieniem wpierwszej idrugiej połowie ciąży oraz udziela pierwszej pomocy wsytuacji krwotoku okołoporodowego; B.U62.  diagnozuje wstępnie zatorowość płucną oraz wdraża działania ratujące życie wprzypadku zatorowości płucnej; B.U63.  dokonuje oceny ciężkości urazu oraz proponuje procedury postępowania uwzględniające ciężkość urazu, czas trwania ciąży istan ogólny poszkodowanej położnicy; B.U64.  wdraża międzynarodowe procedury mające na celu zminimalizowanie ryzyka transmisji wertykalnej wirusa HIV od matki do płodu; B.U65.  dobiera odpowiednie metody komunikacji zpacjentką zniepełnosprawnością fizyczną ipsychiczną. Wzakresie kompetencji społecznych absolwent: B.K1. B.K2. B.K3. B.K4. B.K5. B.K6. B.K7. przejawia odpowiedzialność za udział wpodejmowaniu decyzji zawodowych; okazuje szacunek dla różnic światopoglądowych ikulturowych; rozwiązuje dylematy etyczne worganizacji pracy własnej izespołu; przestrzega praw autorskich ipraw podmiotu badań; przejawia odpowiedzialność za bezpieczeństwo własne iosób powierzonych opiece; przestrzega zasad etyki zawodowej wrelacji zpacjentem, zespołem terapeutycznym iwpracy badawczej; dba owizerunek własnego zawodu.

IV. ORGANIZACJA STUDIÓW Proces kształcenia może być zorganizowany w formie wieloprzedmiotowych modułów łączonych obejmujących opiekę specjalistyczną wpołożnictwie, neonatologii iginekologii, poświęconych określonym obszarom tematycznym (np.opieka ginekologiczna nad kobietą ijej rodziną wróżnych fazach życia istanie zdrowia; opieka położnicza nad kobietą ijej rodziną wokresie prokreacji iwokresie okołoporodowym; opieka neonatologiczna wwarunkach szpitalnych iwśrodowisku domowym; opieka środowiskowa nad kobietą ijej rodziną wróżnych fazach życia istanie zdrowia). Modułowa konstrukcja programu kształcenia stwarza możliwość bardziej równomiernego obciążenia studentów przez przypisanie modułom takiej samej, powtarzalnej wartości punktowej ECTS (np.5, 6, 10).

 Dziennik Ustaw – 89 – Poz. 631

Nauczanie przedmiotów (treści kierunkowych lub zawodowych) wzakresie opieki specjalistycznej, przedmiotów dotyczących wswojej treści opieki położniczej (opieki sprawowanej przez położną iobszarów funkcjonowania pielęgniarstwa izawodu położnej) oraz kształcenie praktyczne prowadzą nauczyciele akademiccy posiadający prawo wykonywania zawodu położnej lub pielęgniarki oraz co najmniej roczną praktykę zawodową zgodną znauczanym przedmiotem.

1. MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ PUNKTÓW ECTS Grupy szczegółowych treści kształcenia A. Wybrane zagadnienia znauk społecznych B. Nauki wzakresie opieki specjalistycznej Praktyki zawodowe Egzamin magisterski Razem Godziny 210 215 160   – 585 Punkty ECTS 17 18  8 20 63

Na studiach drugiego stopnia jest realizowany język angielski na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, który jest sprofilowany zawodowo, wwymiarze nie mniejszym niż 90 godzin. Należy mu przypisać nie mniej niż 7 punktów ECTS. Do dyspozycji uczelni pozostawia się 625 godzin zajęć (50 punktów ECTS), które mogą być realizowane jako zajęcia obowiązkowe lub fakultatywne, uzupełniające wiedzę, umiejętności i kompetencje w grupie A lub B szczegółowych treści kształcenia lub poza tymi grupami. Zajęcia fakultatywne powinny stanowić nie mniej niż 10% wszystkich zajęć pozostających do dyspozycji uczelni. Za przygotowanie pracy magisterskiej iprzygotowanie do egzaminu dyplomowego student otrzymuje 20 punktów ECTS.

2. KSZTAŁCENIE PRAKTYCZNE Nieodłącznym elementem kształcenia na studiach drugiego stopnia są praktyki, które powinny trwać nie krócej niż 160godzin (4 tygodnie) iktórym należy przypisać nie mniej niż 8 punktów ECTS. Wramach kształcenia praktycznego są realizowane efekty kształcenia zawarte wgrupach AiB szczegółowych efektów kształcenia. Kształcenie praktyczne może być realizowane wspecjalistycznych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego oraz placówkach oświatowo-wychowawczych.

3. INNE WYMAGANIA Kształcenie na studiach drugiego stopnia mogą podejmować osoby, które ukończyły studia pierwszego stopnia na kierunku położnictwo. Wychowanie fizyczne jest przedmiotem nieobowiązkowym. Uczelnie medyczne zapewniają studentom bezpłatny dostęp do obiektów sportowych, umożliwiając uprawianie sportu, uczestniczenie w zajęciach rekreacyjnych oraz kształtowanie prozdrowotnych postaw, wwymiarze co najmniej 30godzin rocznie. V. SPOSOBY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Sprawdzenie osiągnięcia założonych efektów kształcenia wymaga zastosowania zróżnicowanych form oceniania studentów, adekwatnych do obszarów, których dotyczą te efekty. Efekty kształcenia wzakresie wiedzy można sprawdzać za pomocą egzaminów pisemnych lub ustnych. Jako formy egzaminów pisemnych można stosować eseje, raporty, krótkie ustrukturyzowane pytania oraz testy: wielokrotnego wyboru (MCQ – Multiple Choice Questions), wielokrotnej odpowiedzi (MRQ – Multiple Response Questions), wyboru Tak/Nie idopasowania odpowiedzi. Egzaminy ustne powinny być standaryzowane oraz ukierunkowane na sprawdzenie wiedzy na poziomie wyższym niż sama znajomość faktów (poziom zrozumienia, umiejętność analizy, syntezy, rozwiązywania problemów). Możliwe jest wykorzystanie opisów przypadków klinicznych, na podstawie których student ustala iprezentuje plan specjalistycznej opieki położniczej lub pielęgniarskiej. Ocenia się prezentacje iwystąpienia indywidualne izespołowe (prezentacje ustne, prezentacje oparte oprzygotowane materiały wizualne zwykorzystaniem środków multimedialnych, analiza literatury, wtym wjęzyku obcym). Egzamin dyplomowy magisterski, za który przyznaje się 20 punktów ECTS, powinien obejmować sprawdzenie wiedzy iumiejętności praktycznych zdobytych wcałym okresie studiów drugiego stopnia.



Dziennik Ustaw Poz. 631 z 2012 - pozostałe dokumenty:

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1555 z 20122012-12-31

  Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 grudnia 2012 r. sygn. akt K 9/12

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1554 z 20122012-12-31

  Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2012 r. sygn. akt K 28/11

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1553 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie przedterminowych wyborów wójta gminy Zawonia w województwie dolnośląskim

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1552 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie przedterminowych wyborów burmistrza Raciąża w województwie mazowieckim

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1551 z 20122012-12-31

  Ustawa z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1550 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1549 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu ustalania opłat pobieranych przez jednostkę badawczą lub certyfikującą za czynności związane z badaniami i certyfikacją wyrobów przeznaczonych na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1548 z 20122012-12-31

  Ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1547 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych dziedzinowych gromadzonych w systemie informacji oświatowej oraz terminów przekazywania niektórych danych do bazy danych systemu informacji oświatowej

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1546 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1545 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1544 z 20122012-12-31

  Ustawa z dnia 23 listopada 2012 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z podwyższeniem wieku emerytalnego

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1543 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1542 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie – Regulamin urzędowania sądów powszechnych

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1541 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2013

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1540 z 20122012-12-31

  Ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku tonażowym oraz niektórych innych ustaw

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1539 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1538 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1537 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu przesyłania deklaracji i podań oraz rodzajów podpisu elektronicznego, którymi powinny być opatrzone

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1536 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie odbywania szkolenia specjalizacyjnego przez lekarza w podmiocie leczniczym utworzonym przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych

• Dziennik Ustaw Nr 0, poz. 1535 z 20122012-12-31

  Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rejestru instytucji szkoleniowych