Art. 75. § 1. Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny.
§ 2. Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia właściwego organu administracji, organ administracji publicznej odbiera od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Przepis art. 83 § 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 76. § 1. Dokumenty urzędowe sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych sporządzanych przez organy jednostek organizacyjnych lub podmioty, w zakresie poruczonych im z mocy prawa lub porozumienia spraw wymienionych w art. 1 pkt 1 4.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 nie wyłączają możliwości przeprowadzenia dowodu przeciwko treści dokumentów wymienionych w tych przepisach.
Art. 76a. § 1. Jeżeli dokument znajduje się w aktach organu lub podmiotu, o którym mowa w art. 76 § 1 lub 2, wystarczy przedstawić urzędowo poświadczony przez ten organ lub podmiot odpis lub wyciąg z dokumentu. Organ administracji publicznej zażąda udzielenia odpisu lub wyciągu, jeżeli strona sama uzyskać ich nie może. Gdy organ uzna za konieczne przejrzenie oryginału dokumentu, może wystąpić o jego dostarczenie.
§ 2. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym.
§ 3. Zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym ma charakter dokumentu urzędowego.
§ 4. Jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, organ administracji publicznej zażąda od strony składającej odpis dokumentu, o którym mowa w § 2, przedłożenia oryginału tego dokumentu.
Art. 77. § 1. Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.
§ 2. Organ może w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu.
§ 3. Organ przeprowadzający postępowanie na wezwanie organu właściwego do załatwienia sprawy (art. 52) może z urzędu lub na wniosek strony przesłuchać również nowych świadków i biegłych na okoliczności będące przedmiotem tego postępowania.
§ 4. Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu należy zakomunikować stronie.
Art. 78. § 1. Żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy.
§ 2. Organ administracji publicznej może nie uwzględnić żądania (§ 1), które nie zostało zgłoszone w toku przeprowadzania dowodów lub w czasie rozprawy, jeżeli żądanie to dotyczy okoliczności już stwierdzonych innymi dowodami, chyba że mają one znaczenie dla sprawy.
Art. 79. § 1. Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem.
§ 2. Strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia.
Art. 80. Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.
Art. 81. Okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów, chyba że zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 10 § 2.
Art. 82. Świadkami nie mogą być:
1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,
2) osoby obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych na okoliczności objęte tajemnicą, jeżeli nie zostały w trybie określonym obowiązującymi przepisami zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy,
3) duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.
Art. 83. § 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonka strony, wstępnych, zstępnych i rodzeństwa strony oraz jej powinowatych pierwszego stopnia, jak również osób pozostających ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Prawo odmowy zeznań trwa także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.
§ 2. Świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby narazić jego lub jego bliskich wymienionych w § 1 na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową albo spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.
§ 3. Przed odebraniem zeznania organ administracji publicznej uprzedza świadka o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania oraz o odpowiedzialności za fałszywe zeznania.
Art. 84. § 1. Gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ administracji publicznej może zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii.
§ 2. Biegły podlega wyłączeniu na zasadach i w trybie określonym w art. 24. Poza tym do biegłych stosuje się przepisy dotyczące przesłuchania świadków.
Art. 85. § 1. Organ administracji publicznej może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny.
§ 2. Jeżeli przedmiot oględzin znajduje się u osób trzecich, osoby te są obowiązane na wezwanie organu do okazania przedmiotu oględzin.
Art. 86. Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, organ administracji publicznej dla ich wyjaśnienia może przesłuchać stronę. Do przesłuchania stron stosuje się przepisy dotyczące świadków, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.
Art. 87. Organ kolegialny, właściwy do wydania decyzji w sprawie, może zlecić przeprowadzenie postępowania dowodowego lub jego części jednemu ze swych członków lub pracowników, jeżeli szczególne przepisy temu się nie sprzeciwiają.
Art. 88. § 1. Kto, będąc obowiązany do osobistego stawienia się (art. 51), mimo prawidłowego wezwania nie stawił się bez uzasadnionej przyczyny jako świadek lub biegły albo bezzasadnie odmówił złożenia zeznania, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin albo udziału w innej czynności urzędowej, może być ukarany przez organ przeprowadzający dowód grzywną do 50 zł, a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania - grzywną do 200 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie.
§ 2. Organ, który nałożył karę grzywny, może na wniosek ukaranego, złożony w ciągu siedmiu dni od daty otrzymania zawiadomienia o ukaraniu, uznać za usprawiedliwioną nieobecność lub odmowę zeznania, wydania opinii albo okazania przedmiotu oględzin i zwolnić od kary grzywny. Na odmowę zwolnienia od kary służy zażalenie.
§ 3. Ukaranie grzywną nie wyklucza możności zastosowania do opornego świadka środków przymusu, przewidzianych w przepisach szczególnych.
Art. 88a. W razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej obowiązkom, o których mowa w art. 88 § 1, organ przeprowadzający dowód, zamiast wymierzyć żołnierzowi karę grzywny, występuje do dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz ten pełni służbę, z wnioskiem o pociągnięcie go do odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Poprzedni rozdział: Rozdział 3 Udostępnianie akt | Następny rozdział: Rozdział 5 Rozprawa |
Kiedy apelacja jest zasadna? - Podstawy apelacji w procesie cywilnym
Kiedy można wnieść apelację? Poznaj podstawy apelacji w procesie cywilnym 2025. Wymagania, terminy, zarzuty, nowe fakty i dowody w apelacji. Poradnik (...)
Jak odwołać się od mandatu drogowego?
Sprawdź jak skutecznie odwołać się od mandatu drogowego w 2025 roku. Praktyczny przewodnik krok po kroku, wzór wniosku oraz terminy odwołania.
Odwołanie od decyzji administracyjnej 2025 - Jak napisać i w jakim terminie?
Kompletny przewodnik: jak napisać odwołanie od decyzji administracyjnej, terminy, procedura krok po kroku. Wzory i praktyczne porady na 2025 rok
Zniesienie współwłasności - jak znieść współwłasność?
Kompletny przewodnik po zniesieniu współwłasności w 2025 roku. Dowiedz się, jak znieść współwłasność, jakie są sposoby i koszty, oraz jak (...)
Wydziedziczenie 2025 - Przewodnik krok po kroku. Kiedy i jak wydziedziczyć spadkobiercę?
Kompletny przewodnik po wydziedziczeniu w 2025 roku. Poznaj 3 przyczyny wydziedziczenia, procedurę, skutki prawne i najnowsze orzecznictwo. Sprawdź jak (...)
Zażalenie w postępowaniu cywilnym - Kiedy przysługuje? Jak sporządzić? Terminy i procedura 2025
Kompletny przewodnik po zażaleniu w postępowaniu cywilnym. Dowiedz się kiedy przysługuje zażalenie, jak je sporządzić, jakie są terminy i procedura. (...)
Mobbing w pracy - jak się bronić
Kompleksowy poradnik o mobbingu w pracy w 2025 roku. Nowa definicja, prawa pracownika, odszkodowania do 6 miesięcy wynagrodzenia, sposoby obrony i procedury. (...)
Sądowy dział spadku - kiedy i jak go przeprowadzić?
Wszystko o sądowym dziale spadku w 2025 roku. Kiedy warto się ubiegać, jakie dokumenty są potrzebne, ile kosztuje i jak przebiega postępowanie. Praktyczny (...)
Immisje - czyli co zrobić, jeżeli sąsiad zakłóca korzystanie z mieszkania lub działki?
Kompleksowy przewodnik po immisjach sąsiedzkich w 2025 roku. Dowiedz się jak skutecznie bronić się przed uciążliwymi sąsiadami, jakie przysługują (...)
Ponaglenie w postępowaniu administracyjnym
Od 1 czerwca 2017 r. przepisy przewidują nową, przejrzystą drogę zwalczania opieszałości w załatwianiu spraw – ponaglenie. Można (...)
Jak stanowi Kodeks postepowania cywilnego, zgłoszenie nowych wniosków dowodowych jest możliwe w każdym momencie postępowania, aż do końca przewodu (...)
W polskim procesie nie obowiązuje zasada "owocu zatrutego drzewa", która zabrania wykorzystania dowodów uzyskanych niezgodnie z prawem. Oznacza to, (...)
Można złożyć wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań prywatnego detektywa czy np. ze zrobionych przez niego zdjęć. Nie jesteśmy jednak w stanie (...)
Uchylenie zaskarżonego wyroku może nastąpić w części lub w całości. Uchylając wyrok, sąd umarza postępowanie lub przekazuje sprawę do ponownego (...)
W postępowaniu sądowym strona może przytaczać wszelkie okoliczności faktyczne i dowody na poparcie prezentowanych przez nią twierdzeń. Strona może (...)
Na udokumentowanie zakupu znaczków na listy nie jest potrzebna ani faktura VAT ani rachunek. Podatnikowi wystarczy dowód nadania lub pokwitowanie, które (...)
Zgodnie z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w relacjach z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (chyba, że przepisy szczególne stanowią (...)
Kodeks postępowania cywilnego nie wprowadza ograniczeń co do przyczyny apelacji i pozwala na przytoczenie w postępowaniu apelacyjnym nowych okoliczności (...)
Treść zgłoszenia wierzytelności w postepowaniu układowym określony jest w § 2 art. 37 Prawa o postępowaniu układowym. Zgodnie z tym przepisem (...)
Czy odpowiedź na pismo skierowane do urzędu winna być udzielona przez urząd w ciągu 14 dni?
Kwestię tę regulują przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Art. 35 par. 2 kpa przewiduje, że niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, (...)
Informujemy, iż zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631), dalsze rozpowszechnianie artykułów i porad prawnych publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione.