Art. 24. § 1. Sąd rejonowy orzeka w pierwszej instancji we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw przekazanych ustawą do właściwości innego sądu.
§ 2. Sąd rejonowy rozpoznaje ponadto środki odwoławcze w wypadkach wskazanych w ustawie.
Art. 25. § 1. Sąd okręgowy orzeka w pierwszej instancji w sprawach o następujące przestępstwa:
1) o zbrodnie określone w Kodeksie karnym oraz w ustawach szczególnych,
2) o występki określone w rozdziałach XVI i XVII oraz w art. 140-142, art. 148 § 4, art. 149, art. 150 § 1, art. 151-154, art. 156 § 3, art. 158 § 3, art. 163 § 3 i 4, art. 165 § 1, 3 i 4, art. 166 § 1, art. 173 § 3 i 4, art. 185 § 2, art. 189a § 2, art. 210 § 2, art. 211a, art. 252 § 3, art. 258 § 1-3, art. 265 § 1 i 2, art. 269, art. 278 § 1 i 2 w zw. z art. 294, art. 284 § 1 i 2 w zw. z art. 294, art. 286 § 1 w zw. z art. 294, art. 287 § 1 w zw. z art. 294, art. 296 § 3 oraz art. 299 Kodeksu karnego,
3) o występki, które z mocy przepisu szczególnego należą do właściwości sądu okręgowego.
§ 2. Sąd apelacyjny, na wniosek sądu rejonowego, może przekazać do rozpoznania sądowi okręgowemu, jako sądowi pierwszej instancji, sprawę o każde przestępstwo, ze względu na szczególną wagę lub zawiłość sprawy.
§ 3. Sąd okręgowy rozpoznaje ponadto środki odwoławcze od orzeczeń i zarządzeń wydanych w pierwszej instancji w sądzie rejonowym oraz inne sprawy przekazane mu przez ustawę.
Art. 26. Sąd apelacyjny rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń i zarządzeń wydanych w pierwszej instancji w sądzie okręgowym oraz inne sprawy przekazane mu przez ustawę.
Art. 27. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasacje oraz środki odwoławcze i inne sprawy w wypadkach określonych w ustawie.
Art. 28. § 1. Na rozprawie głównej sąd orzeka w składzie jednego sędziego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Sędzia ma prawa i obowiązki przewodniczącego.
§ 2. W sprawach o zbrodnie sąd orzeka w składzie jednego sędziego i dwóch ławników.
§ 3. Ze względu na szczególną zawiłość sprawy sąd pierwszej instancji może postanowić o rozpoznaniu jej w składzie trzech sędziów.
§ 4. W sprawach o przestępstwa, za które ustawa przewiduje karę dożywotniego pozbawienia wolności, sąd orzeka w składzie dwóch sędziów i trzech ławników.
Art. 29. § 1. Na rozprawie apelacyjnej i kasacyjnej sąd orzeka w składzie trzech sędziów, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
§ 2. Apelację lub kasację od wyroku orzekającego karę dożywotniego pozbawienia wolności rozpoznaje sąd w składzie pięciu sędziów.
Art. 30. § 1. Na posiedzeniu sąd rejonowy i sąd okręgowy orzeka jednoosobowo, a sąd apelacyjny i Sąd Najwyższy - w składzie trzech sędziów, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
§ 2. Sąd odwoławczy na posiedzeniu orzeka w składzie trzech sędziów, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
Art. 31. § 1. Miejscowo właściwy do rozpoznania sprawy jest sąd, w którego okręgu popełniono przestępstwo.
§ 2. Jeżeli przestępstwo popełniono na polskim statku wodnym lub powietrznym, a § 1 nie może mieć zastosowania, właściwy jest sąd macierzystego portu statku.
§ 3. Jeżeli przestępstwo popełniono w okręgu kilku sądów, właściwy jest ten sąd, w którego okręgu najpierw wszczęto postępowanie przygotowawcze.
Art. 32. § 1. Jeżeli nie można ustalić miejsca popełnienia przestępstwa, właściwy jest sąd, w którego okręgu:
1) ujawniono przestępstwo,
2) ujęto oskarżonego,
3) oskarżony przed popełnieniem przestępstwa stale mieszkał lub czasowo przebywał
- zależnie od tego, gdzie najpierw wszczęto postępowanie przygotowawcze.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli przestępstwo popełniono za granicą.
§ 3. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej sądu według przepisów poprzedzających, sprawę rozpoznaje sąd właściwy dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.
Art. 33. § 1. Jeżeli tę samą osobę oskarżono o kilka przestępstw, a sprawy należą do właściwości różnych sądów tego samego rzędu, właściwy jest sąd, w którego okręgu najpierw wszczęto postępowanie przygotowawcze.
§ 2. Jeżeli sprawy należą do właściwości sądów różnego rzędu, sprawę rozpoznaje sąd wyższego rzędu.
Art. 34. § 1. Sąd właściwy dla sprawców przestępstw jest również właściwy dla pomocników, podżegaczy oraz innych osób, których przestępstwo pozostaje w ścisłym związku z przestępstwem sprawcy, jeżeli postępowanie przeciwko nim toczy się jednocześnie.
§ 2. Sprawy osób wymienionych w § 1 powinny być połączone we wspólnym postępowaniu; przepis art. 33 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Jeżeli zachodzą okoliczności utrudniające łączne rozpoznanie spraw, o których mowa w § 1 i 2, można wyłączyć i odrębnie rozpoznać sprawę poszczególnych osób lub o poszczególne czyny; sprawa wyłączona podlega rozpoznaniu przez sąd właściwy według zasad ogólnych.
Art. 35. § 1. Sąd bada z urzędu swą właściwość, a w razie stwierdzenia swej niewłaściwości przekazuje sprawę właściwemu sądowi lub innemu organowi.
§ 2. Jeżeli sąd na rozprawie głównej stwierdza, że nie jest właściwy miejscowo lub że właściwy jest sąd niższego rzędu, może przekazać sprawę innemu sądowi jedynie wtedy, gdy powstaje konieczność odroczenia rozprawy.
§ 3. Na postanowienie w kwestii właściwości przysługuje zażalenie.
Art. 36. Sąd wyższego rzędu nad sądem właściwym może przekazać sprawę innemu sądowi równorzędnemu, jeżeli większość osób, które należy wezwać na rozprawę, zamieszkuje blisko tego sądu, a z dala od sądu właściwego.
Art. 37. Sąd Najwyższy może z inicjatywy właściwego sądu przekazać sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu, jeżeli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.
Art. 38. § 1. Spór o właściwość między sądami równorzędnymi rozstrzyga ostatecznie sąd wyższego rzędu nad sądem, który pierwszy wszczął spór.
§ 2. W czasie trwania sporu każdy z tych sądów przedsiębierze czynności nie cierpiące zwłoki.
Art. 39. Jeżeli sąd wojskowy przekaże sprawę sądowi powszechnemu lub nie przyjmie sprawy przekazanej mu przez sąd powszechny, sprawę rozpoznaje sąd powszechny.
Poprzedni rozdział: Dział II Sąd | Następny rozdział: Rozdział 2 Wyłączenie sędziego |
Do którego sądu złożyć pozew o zapłatę?
Dochodząc swojej należności, musimy oprócz zebrania odpowiednich dowodów, sformułować odpowiednie zapisy w pozwie. Jednym z najistotniejszych (...)
Jak umówić się, który sąd ma rozstrzygać spory między stronami?
W pewnych granicach dopuszczalne jest porozumienie stron w kwestii właściwości sądu, a więc poddanie sprawy do rozstrzygnięcia innemu sądowi niż (...)
Egzekucja z Nieruchomości 2025 - Kiedy Komornik Może Zająć Nieruchomość?
Kompleksowy przewodnik po egzekucji z nieruchomości w 2025 roku. Dowiedz się kiedy komornik może zająć nieruchomość, jak przebiega proces i jakie (...)
Sądowy dział spadku - kiedy i jak go przeprowadzić?
Wszystko o sądowym dziale spadku w 2025 roku. Kiedy warto się ubiegać, jakie dokumenty są potrzebne, ile kosztuje i jak przebiega postępowanie. Praktyczny (...)
Separacja małżeńska - Kiedy możesz żądać separacji i jakie są jej skutki?
Kompletny poradnik po separacji małżeńskiej w Polsce 2025. Poznaj przesłanki, koszty, skutki prawne separacji oraz różnice między separacją a rozwodem. (...)
Formularz SD-Z2 - Zgłoszenie Darowizny lub Spadku bez Podatku w 2025 roku
Kompletny przewodnik po formularzu SD-Z2 w 2025 roku. Dowiedz się, jak uniknąć podatku od spadków i darowizn do 36.120 zł. Terminy, wymagania i instrukcje (...)
Sądowe stwierdzenie nabycia spadku - kompletny poradnik
Dowiedz się wszystkiego o sądowym stwierdzeniu nabycia spadku w 2025 roku: procedura, koszty, wymagane dokumenty, terminy. Praktyczny przewodnik krok (...)
Spadek 2025: Co Możesz Odziedziczyć?
Spadek w Polsce 2025 - wszystko o prawach i obowiązkach spadkobierców. Aktualne przepisy, fundacja rodzinna, niegodność dziedziczenia, zachowek. Praktyczne (...)
Skarga kasacyjna - kompletny przewodnik 2025
Skarga kasacyjna w 2025 roku - kto może wnieść, jakie są wymogi formalne, terminy i koszty. Praktyczny przewodnik z aktualnymi przepisami KPC.
Umowny dział spadku - kompletny poradnik prawny 2025
Kompleksowy poradnik po umownym dziale spadku w 2025 roku. Dowiedz się kiedy możesz dokonać podziału spadku, jakie są wymagania formalne i jak zalicza (...)
Zgodnie z art. 15 kodeksu postępowania cywilnego, sąd właściwy w czasie wniesienia powództwa pozostaje właściwy aż do zakończenia postępowania, (...)
Jaki tryb i jaki sąd, będą właściwe dla zniesienia służebności gruntowej?
Powinno się wytoczyć powództwo (zatem będzie to tryb procesowy – tak S. Rudnicki w cytowanym wyżej Komentarzu)w sądzie rejonowym właściwym (...)
Właściwość miejscową sądu w sprawach małżeńskich wyznacza art. 41 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z tym przepisem powództwo ze stosunku (...)
Który sąd jest właściwy do rozpatrywania spraw dotyczących kontaktów z dzieckiem?
Do rozpatrywania spraw dotyczących kontaktów z dzieckiem wyłącznie właściwy jest, zgodnie z art. 569 § 1 k.p.c. sąd opiekuńczy miejsca (...)
Zgodnie z przepisem art. 29 k.p.c. powództwo przeciwko Skarbowi Państwa wytacza się według siedziby państwowej jednostki organizacyjnej, z której (...)
Wg kodeksu postępowania cywilnego powództwo wytacza się przed sąd, w okręgu którego pozwany ma miejsce zamieszkania. Jeżeli pozwany nie ma miejsca (...)
W postępowaniu cywilnym rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy winno nastąpić przez sąd właściwy. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego precyzyjnie (...)
Powództwo wytacza się przed sąd, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. Chodzi o miejsce zamieszkania, a nie zameldowania. Miejscem zamieszkania (...)
W polskim postępowaniu cywilnym obowiązuje tzw. zasada perpetuatio fori (trwałości właściwości sądu), która oznacza, iż sąd właściwy w chwili (...)
Zgodnie z art. 781 kodeksu postępowania cywilnego tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu nadaje klauzulę wykonalności sąd pierwszej instancji, (...)
Informujemy, iż zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631), dalsze rozpowszechnianie artykułów i porad prawnych publikowanych w niniejszym serwisie jest zabronione.